|
Başbakanlık (Hazine Müsteşarlığı)’tan:
SİGORTA VE REASÜRANS BROKERLERİ YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve Kısaltmalar
Amaç ve
kapsam
MADDE 1 –
(1) Bu Yönetmeliğin amacı, sigorta
ve/veya reasürans brokerliği faaliyetlerinin sigortacılık sektörüne olan
güveni artırıcı biçimde sürdürülmesini ve tarafların hak ve menfaatlerinin
korunmasını teminen brokerlik faaliyetlerinin çerçevesi ile bu faaliyetlere
ilişkin temel ilkelerin belirlenmesidir.
(2) Bu Yönetmelik, brokerlik faaliyetinde bulunacak
gerçek ve tüzel kişilerin niteliklerine, kuruluş ve teşkilatlarına, yetki
ve sorumlulukları ile faaliyetlerine ilişkin esas ve usulleri kapsar.
Dayanak
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 3/6/2007 tarihli ve 5684 sayılı
Sigortacılık Kanununun 21 inci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
ve kısaltmalar
MADDE 3 –
(1) Bu Yönetmelikte yer alan,
a) Broker: 5684 sayılı Sigortacılık Kanununun 2 nci
maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde tanımlanan gerçek veya tüzel
kişi sigorta ve/veya reasürans brokerini,
b) BBS: Sigorta ve Reasürans Brokerleri Bilgi
Sistemini,
c) Kanun: 3/6/2007 tarihli ve 5684 sayılı
Sigortacılık Kanununu,
ç) Malvarlığı: Gerçek kişilerin mülkiyetinde
bulunan, değeri parayla ölçülebilir taşınır ve taşınmaz varlıklar tutarını,
d) Müsteşarlık: Hazine Müsteşarlığını,
e) Özsermaye: Brokerlerin ödenmiş veya Türkiye’ye
ayrılmış sermayeleri, her türlü yedek akçeleri, yeniden değerleme fonu,
dönem net kârı ile geçmiş yıllar kârları, kâr ve sermaye yedekleri ile
Müsteşarlıkça uygun görülecek sermaye benzeri kaynaklar ve diğer
kaynaklardan varsa dönem zararı ve geçmiş yıllar zararları ile
Müsteşarlıkça uygun görülecek diğer değerlerin düşülmesinden sonra bulunan
tutarı,
f) SEGEM: 5684 sayılı Sigortacılık Kanununun 31
inci maddesine istinaden kurulan Sigortacılık Eğitim Merkezini,
g) Şirket: Türkiye’de kurulmuş sigorta, emeklilik
ve reasürans şirketleri ile yurt dışında kurulmuş sigorta, emeklilik ve
reasürans şirketlerinin Türkiye’deki teşkilâtını ve yurt dışında kurulmuş
reasürans şirketini,
ğ) Teknik personel: Brokerlerde sigorta ürünlerine
yönelik tanıtım ve bilgilendirme, sigorta risklerini değerlendirme, sigorta
tekliflerini hazırlama ve sonuçlandırma işlemlerini yürüten personeli,
h) TSB: Türkiye Sigorta Reasürans ve Emeklilik
Şirketleri Birliğini,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Kuruluş ve Teşkilata İlişkin Hükümler
Gerçek
kişi broker
MADDE 4 – (1) Brokerlik faaliyetinde bulunacak gerçek
kişilerde aşağıdaki nitelikler aranır:
a) Türkiye’de yerleşik olması.
b) Medeni hakları kullanma ehliyetine sahip olması.
c) Kasten işlenen bir suçtan dolayı affa uğramış
olsalar dahi 5 yıldan fazla hapis veya sigortacılık mevzuatına aykırı
hareketlerinden dolayı hapis veya birden fazla adlî para cezasına mahkûm
edilmemiş olması; devletin güvenliğine, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine,
milli savunmaya ve devlet sırlarına karşı suçlar ile casusluk, zimmet,
irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye
kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat
karıştırma, bilişim sistemini engelleme, bozma, verileri yok etme veya
değiştirme, banka veya kredi kartlarının kötüye kullanılması, suçtan
kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama, terörün finansmanı, kaçakçılık,
vergi kaçakçılığı veya haksız mal edinme suçlarından hüküm giymemiş olması.
ç) 11 inci maddede belirtilen asgari malvarlığı
şartını yerine getirmiş olması.
d) Brokerlik faaliyetinin yürütüleceği fiziksel
mekân, teknik ve idari altyapı ile insan kaynakları bakımından yeterli
donanıma sahip olması.
e) Ek-1/A’da yer alan öğrenim düzeyleri ile bu
öğrenim düzeylerinin karşısında yer alan mesleki deneyim süresini
tamamlaması.
Tüzel
kişi broker
MADDE 5 –
(1) Brokerlik faaliyetinde
bulunacak tüzel kişilerde aşağıdaki nitelikler aranır:
a) Merkezlerinin Türkiye’de bulunması.
b) Anonim veya limited şirket şeklinde kurulmuş
olması.
c) 11 inci maddede belirtilen asgari ödenmiş
sermaye şartını yerine getirmiş olması.
ç) Brokerlik faaliyetinin yürütüleceği fiziksel
mekân, teknik ve idari altyapı ile insan kaynakları bakımından yeterli
donanıma sahip olması.
d) Genel müdür ile faaliyette bulunulan branşlar
itibarıyla sigortacılık veya sigortacılık tekniği ile ilgili konulardan
sorumlu yeter sayıda genel müdür yardımcısı atanması.
Genel
müdür ve genel müdür yardımcıları
MADDE 6 – (1) Gerçek ve tüzel kişi brokerlerin genel
müdürlerinde ve sigortacılık veya sigortacılık tekniği ile ilgili
konulardan sorumlu genel müdür yardımcılarında 4 üncü maddenin ilk
fıkrasının (a), (b), (c) bentlerinde sayılan nitelikler ile Ek-1/A-B’de yer
alan öğrenim düzeyleri ile bu öğrenim düzeylerinin karşısında yer alan
mesleki deneyim süresini tamamlaması aranır.
Yurt
dışında kurulu broker
MADDE 7 –
(1) Yurt dışında kurulu brokerler,
Türkiye'de ancak şube açmak suretiyle faaliyette bulunabilir.
(2) Şube açmak suretiyle Türkiye’de faaliyet
gösterecek brokerlerin diğer şartların yanı sıra 4, 5 ve 6 ncı maddede
belirtilen şartları sağlaması gerekir. Şube açmak suretiyle Türkiye’de
faaliyet gösterecek brokerler için, 12 nci maddedeki hükümler kıyasen
uygulanır.
(3) Bu Yönetmelikte yer alan başvurularla ilgili
olarak yurt dışından temin edilecek belgelerin ilgili ülkenin yetkili
makamlarınca ve Türkiye’nin ilgili ülkedeki büyükelçilik ve konsolosluğunca
veya Lahey Devletler Özel Hukuku Konferansı çerçevesinde hazırlanan Yabancı
Resmî Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi hükümlerine
göre onaylanmış olması ve başvuruya belgelerin noter onaylı tercümelerinin
de eklenmesi şarttır.
Teknik
personel
MADDE 8 – (1) Brokerler tarafından yürütülecek sigorta
ürünlerine yönelik tanıtım ve bilgilendirme, sigorta risklerini
değerlendirme, sigorta tekliflerini hazırlama ve sonuçlandırma işlemleri
yalnızca brokerlerin teknik personeli tarafından yapılır.
(2) Teknik personel olmak için aşağıdaki şartlar
aranır:
a) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve
(c) bendinde sayılan niteliklerin taşınması,
b) Ek-1/C’de yer alan öğrenim düzeyleri ile bu
öğrenim düzeylerinin karşısında yer alan mesleki deneyim süresinin
tamamlanması,
c) SEGEM tarafından yapılacak teknik personel
yeterlilik sınavının kazanılması,
gerekir.
(3) Bireysel emeklilik mevzuatı çerçevesinde
aracılık yapma yetkisine sahip kişiler ikinci fıkranın (c) bendinde
belirtilen yeterlilik sınavını kazanmaları şartıyla teknik personel olarak
kabul edilir. Acente teknik personel unvanını almış olanlar, Ek-1/C’de yer
alan öğrenim düzeylerinin karşısında yer alan mesleki deneyim süresini
tamamlamaları halinde ikinci fıkranın (c) bendinde belirtilen yeterlilik
sınavı şartı aranmaksızın broker teknik personeli olarak kabul edilir.
(4) Brokerler, faaliyette bulundukları branşlar
için yeter sayıda teknik personel istihdam eder.
(5) Broker, teknik personeli çalışmaya başladığı
günü takiben en geç on beş iş günü içinde kayıt numarası ve kimlik almak
üzere elektronik ortamda Müsteşarlığa veya Müsteşarlıkça görevlendirilecek
meslek kuruluşuna bildirir ve BBS’ye işlenir. Teknik personele kimlik
verilir. Teknik personel kimliğine ilişkin usul ve esaslar Müsteşarlıkça
belirlenir.
(6) Teknik personelin yürüttüğü mesleki işlemlerden
dolayı üçüncü kişilere vereceği zararlardan teknik personel ve bağlı
bulunduğu broker sorumludur.
Fiziki,
teknik ve idari altyapı
MADDE 9 –
(1) Brokerlik faaliyeti münhasıran
brokerlik faaliyetine tahsis edilmiş mekânlarda yürütülür.
(2) Brokerlik faaliyeti yürütülecek mekânın asgari
fiziki özellikleri Müsteşarlıkça görevlendirecek meslek kuruluşunun görüşü
alınarak Müsteşarlık tarafından belirlenir.
(3) Brokerlerin teknik açıdan yeterli sayılabilmesi
için asgari olarak sigorta aracılığı faaliyetinde bulunmaya elverişli
bilişim sisteminin; yeterli arşivleme sisteminin, elektronik veri ağı ve
elektronik posta adresinin bulunması aranır.
Brokerlerin
teşkilatı
MADDE 10
– (1) Brokerler, merkezleri
dışında teşkilatlanabilir.
(2) Brokerlerin merkez dışındaki teşkilatları,
broker ile aynı unvanı taşır.
(3) Merkezler için gerekli olan fiziksel mekân,
teknik ve idari altyapı ile insan kaynakları bakımından yeterlilik şartları
brokerlerin merkez dışındaki teşkilatları bakımından da aranır. Sermaye
konusunda 11 inci maddenin ikinci fıkrasında belirtilen şartlar aranır.
(4) Merkez dışındaki teşkilatlara ilişkin bilgiler,
teşkilatlanmayı takiben en geç on beş iş günü içinde BBS’deki bilgilere
ilave edilir.
Asgari
ödenmiş sermaye, özsermaye ve malvarlığı
MADDE 11
– (1) Tüzel kişi brokerler için
asgari ödenmiş sermaye miktarı şirket türüne göre Gümrük ve Ticaret
Bakanlığınca belirlenen tutardan az olmamak kaydıyla 250.000 TL ve
faaliyette bulunulacak her bir ruhsat için ilave 50.000 TL’dir. Pay
senetlerinin tamamının nama yazılı olması gerekir.
(2) Birinci fıkrada belirtilen tutarların yanı sıra
brokerler tarafından tesis edilecek her bir merkez dışı teşkilat için ilave
25.000 TL asgari ödenmiş sermaye aranır.
(3) Gerçek kişilerin beyan edecekleri mal
varlıkları, tüzel kişi brokerler için aranılan asgari ödenmiş sermayeden az
olamaz.
(4) Faaliyette bulunan brokerlerin özsermayesi,
yıllık faaliyet gelirlerinin %10’u ile şirketlere;
a) Vadesi üzerinden 1 ile 30 arasında gün geçmiş
olan muaccel borçların (0,25) katsayıyla,
b) Vadesi üzerinden 31 ile 60 arasında gün geçmiş
olan muaccel borçların (0,5) katsayıyla,
c) Vadesi üzerinden 61 gün ile 1 yıl arasında gün
geçmiş olan muaccel borçların (0,8) katsayıyla,
ç) Vadesi üzerinden 1 yıldan fazla geçmiş olan
muaccel borçların (1) katsayısıyla
çarpılması sonucu bulunan tutarların toplamından az
olamaz. Bu hesaplama, yılsonları itibarıyla yapılır. İlave sermaye
ihtiyacının ortaya çıkması halinde eksik kalan kısım en geç hesap dönemini
takip eden yılsonuna kadar tamamlanır.
(5) Brokerler, özsermayelerinin dördüncü fıkrada
belirtilen tutar toplamının altına düşmesine sebep verecek temettü
dağıtımında bulunamaz. Gerekli özsermaye açığını kapatmayan brokerler için
21 inci maddede öngörülen tedbirlere başvurulur.
(6) Bu maddede belirtilen hususların takibine
ilişkin usul ve esaslar Müsteşarlıkça belirlenebilir.
Ruhsat
MADDE 12
– (1) Brokerlik ruhsatı hayat,
hayat dışı veya reasürans alanlarından bir veya birkaçında ayrı ayrı
verilir.
(2) Brokerlik faaliyetinde bulunmak isteyen gerçek
veya tüzel kişiler tarafından, Müsteşarlıkça belirlenecek usul ve esaslar
çerçevesinde ruhsat verilmesini teminen başvuru yapılır.
(3) Müsteşarlık, ruhsat ile ilgili işlemlerin
incelenmesi ve onaya hazır hale getirilmesi hususunda ilgili sivil toplum
ve meslek kuruluşlarına görev verebilir. Yapılacak incelemeye ilişkin usul
ve esaslar Müsteşarlıkça belirlenir.
(4) Yapılan inceleme sonucunda gerekli şartları
sağladığı anlaşılan brokerlere, ilgili alanlarda ruhsatnameleri verilir.
(5) Ruhsat verilen brokerlere ilişkin bilgiler
Müsteşarlık internet sitesinde duyurulur.
Mesleki
sorumluluk sigortası
MADDE 13
– (1) Brokerler, mesleki faaliyetlerinden
dolayı verebilecekleri zararlara karşı mesleki sorumluluk sigortası
yaptırır. Mesleki sorumluluk sigortası olmaksızın brokerlik faaliyetinde
bulunulamaz.
(2) Mesleki sorumluluk sigortasına ilişkin usul ve
esaslar Müsteşarlıkça belirlenir.
Sigorta
ve Reasürans Brokerleri Bilgi Sistemi
MADDE 14 – (1) Bu Yönetmelik uyarınca brokerlerde aranılan
şartlara ilişkin bilgilerin temini için güvenli ve yedekli bilişim
altyapısı kurulur.
(2) Brokerler, bilgi sistemine ve ilgili giderlere
Müsteşarlıkça belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde katılmak zorundadır.
(3) Bilgi sisteminin yürütülmesine ilişkin usul ve
esaslar Müsteşarlıkça belirlenir. Müsteşarlık, bilgi sistemiyle ilgili iş
ve işlemlerin yürütülmesi konusunda kurum ve kuruluşlara, sivil toplum ve
meslek kuruluşlarına görev verebilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Faaliyete İlişkin Hükümler
Brokerlik
yetkisinin verilmesi
MADDE 15
– (1) Brokerlik yetkisi, temsil
edilecek tarafça sözleşmelerin akdinden önceki hazırlık çalışmalarını
yürütmeyi ve gerektiğinde sözleşmelerin uygulanmasına ilişkin işlemleri
gerçekleştirmeyi içeren yetki belgesi ile brokere verilir. Ancak, tarafların
fizikî olarak karşı karşıya gelmesinin ve işin gereği olarak yetki belgesi
verilmesinin söz konusu olmadığı hâllerde yetkilendirmenin sözlü veya
elektronik olarak verilmesi mümkündür.
(2) Yetki belgesinde, yetkinin kapsamı, sınırı ve
süresi açıkça belirtilir. Brokerlik yetkisi, broker tarafından başka
brokerlere veya kişilere devredilmez.
(3) Yetki verilen brokerlerin, yetki belgelerini
ibraz etmek suretiyle teklif alması, bu teklifleri ve karşılaştırmalı
fiyatları brokerlik yetkisi veren tarafa bildirmesi esastır.
Protokol
ve prim ödemesi
MADDE 16
– (1) Şirketler tarafından
brokerlere verilecek yetkinin kapsam ve sınırı ile çalışma esasları protokolle
belirlenebilir. Brokerler, şirketlere portföy taahhüdünde bulunamaz.
(2) Prim tahsilatının şirket tarafından doğrudan
sigorta ettirenden yapılması esastır. Prim transferi konusunda brokerin
şirket tarafından yetkilendirilmesine ilişkin Müsteşarlıkça usul ve esas
belirlenebilir.
(3) Şirket tarafından prim transferi konusunda
yetkilendirilen brokerlere yapılan ödeme şirkete yapılmış sayılır.
(4) Şirketlerce brokerlere yapılan prim iadeleri
hak sahibi tarafından tahsil edilmedikçe ödenmiş sayılmaz.
(5) Protokolde prim transferi konusunda
yetkilendirilen brokerler, sigorta ettiren/sigortalı tarafından ödenen
primlerin transferini sadece kesin olarak ayrılmış müşteri hesapları
yoluyla yapabilir. Bu hesaplar brokerin malvarlığından sayılmaz.
Faaliyet
esasları
MADDE 17
– (1) Brokerler sigorta poliçesi
ve benzeri sigorta sözleşmesiyle ilgili belge düzenleyemez.
(2) Brokerler, sigorta tazminatı veya tazminata
ilişkin avans ödeyemez.
(3) Brokerler, brokerlik dışında başka bir ticari
faaliyetle uğraşamaz, yürüttükleri faaliyetler kapsamında komisyon,
danışmanlık ve risk yönetim ücreti dışında hiçbir surette menfaat
sağlayamaz.
(4) 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret
Kanununun 1423 üncü maddesi kapsamındaki bilgilendirmenin müvekkili adına
akit yapma yetkisine sahip Broker tarafından yapılması esastır. Bu halde,
şirket tarafından brokerin bilgilendirilmesi, temsil edilen tarafın
bilgilendirilmesi anlamına gelmektedir.
(5) Brokerler, içeriği Müsteşarlıkça belirlenen
sözleşme kayıt bilgilerini elektronik ortamda saklar.
Unvan
MADDE 18
– (1) Brokerler, unvanlarında
ruhsat alınan branşlara göre “sigorta brokerliği” “reasürans brokerliği”
veya “sigorta ve reasürans brokerliği” ifadelerinden birini kullanır.
Brokerler, mevzuata aykırı olmamak şartıyla unvanlarında ilave ifadeler de
kullanabilir.
Sürekli
eğitim
MADDE 19
– (1) Teknik personel, mesleki
yeterliliklerinin, bilgi ve becerilerinin devamlılığını sağlamak amacıyla
tarihi ve programı Müsteşarlıkça belirlenecek eğitime katılır.
(2) Birinci fıkrada belirtilen eğitim SEGEM veya
SEGEM tarafından yapılacak hizmet alımı yoluyla verilir. Eğitimin süresi,
kapsamı, yöntemi ile ücreti ve diğer koşullarına ilişkin çalışmalar meslek
kuruluşunun görüşü alınarak Müsteşarlıkça karara bağlanır.
(3) Eğitimi süresi içinde tamamlamamış olan teknik
personelin faaliyeti bu eğitim tamamlanıncaya kadar durdurulur. Faaliyeti
durdurulan teknik personele ilişkin bilgiler BBS’ye işlenmek üzere SEGEM
tarafından Müsteşarlığa iletilir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Faaliyetin Sona Ermesine İlişkin Hükümler
Brokerlik
faaliyetinin sona ermesi
MADDE 20
– (1) Kendi talepleriyle
faaliyetlerine son vermek isteyen brokerler, faaliyetin sonlandırılmasına
ilişkin kararın alındığı tarihten itibaren en geç on beş iş günü içinde
Müsteşarlığa veya Müsteşarlıkça görevlendirilecek meslek kuruluşuna
bildirimde bulunur. Bu durumda, brokerlik ruhsatları Müsteşarlığa veya
Müsteşarlıkça görevlendirecek meslek kuruluşuna iade edilir. Faaliyetine
son veren brokerlere ilişkin bilgiler Müsteşarlık internet sayfasında
duyurulur.
Müsteşarlıkça
alınacak tedbirler ve ruhsat iptali
MADDE 21
– (1) Kanunun 32 nci maddesi
hükümlerine uygun hareket etmediği, ilgili mevzuat hükümlerine aykırı
davrandığı, mevzuatta aranılan şartlardan en az birini kaybettiği ve/veya
11 inci maddede öngörülen şartları sağlamadığı tespit edilen brokerler,
Müsteşarlıkça uyarılır. Uyarının ardından ilgili brokerin durumu hakkında
yapılan değerlendirme neticesinde, brokerin aracılık faaliyeti
Müsteşarlıkça altı aya kadar geçici olarak durdurulabilir veya ruhsatları
iptal edilebilir.
(2) Birinci fıkraya istinaden uyarıda bulunulan
ve/veya faaliyeti geçici olarak durdurulan brokerin uyarı tarihinden veya
faaliyetin durdurulması halinde faaliyete yeniden başlama tarihinden
itibaren bir yıl içinde mevzuata aykırı uygulamaları devam ettirmesi
halinde ruhsatları Müsteşarlıkça iptal edilir.
(3) Faaliyeti geçici olarak durdurulan ve
Müsteşarlıkça ruhsatları iptal edilen brokerler, Müsteşarlık internet
sayfasında duyurulur, BBS’ye işlenir ve TSB’ye bildirilir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Tutarların
artırılması
MADDE 22
– (1) Bu Yönetmelikte yer alan
maktu ve nispi tutarları %50’ye kadar (%50 dâhil) artırmaya veya azaltmaya
Müsteşarlık yetkilidir.
Yürürlükten
kaldırılan yönetmelik
MADDE 23 –
(1) 21/6/2008 tarihli ve 26913
sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sigorta ve Reasürans Brokerleri
Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır.
Yönetmelik
hükümlerine uyum
GEÇİCİ
MADDE 1 – (1) Brokerler
durumlarını, bu Yönetmeliğin yayımlandığı tarihten itibaren bir yıl içinde
bu Yönetmelik hükümlerine uygun hale getirir. Müsteşarlık Yönetmeliğe uyum
süresini 3 ay uzatmaya yetkilidir.
Yürürlük
MADDE 24
– (1) Bu Yönetmelik yayımı
tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 25
– (1) Bu Yönetmelik hükümlerini
Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakan yürütür.
Eki için tıklayınız.
|