|
Başbakanlık (Hazine Müsteşarlığı)’tan:
YILLIK GELİR SİGORTALARI YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanım ve Kısaltmalar
Amaç ve
kapsam
MADDE 1 –
(1) Bu Yönetmeliğin amacı,
kişilerin bireysel emeklilik sisteminden ve diğer kaynaklardan sağladığı
birikimleri karşılığında ömür boyu veya belirli bir süre için düzenli irat
ödemesi yapmayı öngören yıllık gelir sigortalarına ilişkin faaliyetlerin
düzenlenmesi, denetlenmesi ve gözetimine ilişkin usul ve esasların
belirlenmesidir.
(2) Bu Yönetmelik, hayat grubu sigortalarında
faaliyet gösteren Türkiye’de kurulu sigorta ve emeklilik şirketleri ile
yabancı sigorta şirketlerinin Türkiye’deki teşkilatını kapsar.
Dayanak
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 28/3/2001
tarihli ve 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi
Kanunu ile 3/6/2007 tarihli ve 5684 sayılı Sigortacılık Kanununa
dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanım ve
kısaltmalar
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Aktüer: Yatırım, finansman ve demografi
konularında olasılık ve istatistik teorilerini uygulayarak yasal düzenlemelere
uygun prim, karşılık ve kâr paylarını hesaplayan, teknik esasları
hazırlayan ve Müsteşarlık nezdinde tutulan Aktüerler Siciline kayıtlı
kişiyi,
b) Kâr payı: Matematik karşılıkların yatırıldığı
varlıklardan yıl içerisinde elde edilen gelirlerin genel kabul görmüş
muhasebe kurallarına göre hesaplanan net yatırım gelirlerini,
c) Lehtar: Lehine sigorta sözleşmesi yapılan ve
rizikonun gerçekleşmesi halinde kural olarak sözleşmede tanımlı olan
haklardan yararlanan kişi veya kişileri,
ç) Matematik karşılık: Yürürlükte bulunan her bir
sözleşme için tarifedeki teknik esaslara ve ilgili mevzuat hükümlerine göre
hesaplanan karşılığı,
d) Merkez: Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezini,
e) Müsteşarlık: Hazine Müsteşarlığını,
f) Ölüm düzeyi (mortalite)
tabloları: Belirli bir nüfus topluluğunun gözlem altında tutulması
sonucunda oluşturulan, yaşama ve ölüm istatistiklerine göre elde edilen
sonuçlardan, her bir yaşta bir yıl içerisinde hayatta kalacak ve ölecek
kişilerin sayısının öngörüldüğü tabloları,
g) Sigortadan ayrılma: Sigorta ettirenin talebi
üzerine sözleşmenin ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde sona
erdirilmesini,
ğ) Sigorta ettiren: Sigortalının menfaatini şirket
nezdinde sigortalayan kişiyi,
h) Sigortalı: Sözleşmeye konu risk veya riskleri
üzerinde taşıyan kişiyi,
ı) Şirket: Hayat grubu sigortalarında faaliyet
gösteren Türkiye’de kurulmuş sigorta ve emeklilik şirketleri ile yabancı
sigorta şirketlerinin Türkiye’deki teşkilatını,
i) TRHA: Türkiye Kadın-Erkek Hayat Annüite tablosunu,
j) TÜFE: Türkiye İstatistik Kurumu tarafından
hesaplanan Tüketici Fiyatları Endeksini
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Sözleşme Akdedebilecek Şirketler ve Yükümlülükleri
Sözleşme
akdedebilecek şirketler
MADDE 4 –
(1) Yıllık gelir sigortası
sözleşmesi akdetmek isteyen şirketler Müsteşarlığa yazılı olarak başvurur.
(2) Müsteşarlıkça yapılacak değerlendirme sonucu
bilgi işlem altyapısı ile idari ve mali açıdan yeterli bulunan şirketler
yıllık gelir sigortası sözleşmesi akdedebilir. Yapılacak değerlendirmeye
ilişkin usul ve esaslar Müsteşarlıkça belirlenir.
Bilgilendirme
formunun ve poliçenin verilmesi
MADDE 5 – (1) Bilgilendirme formu ve poliçe ilgili mevzuatta
belirlenen sürede sigorta ettirene imza karşılığı verilir. Sigorta ettiren
tarafından imzalanan bilgilendirme formu ve poliçenin birer örneği şirkette
saklanır.
(2) Bilgilendirme formu ve poliçe, sözleşmeye taraf
olan kişilerin fizikî olarak karşı karşıya gelmesinin söz konusu olmadığı
hallerde veya işin mahiyetinin gerektirdiği durumlarda, elektronik ortamda
veya sigorta ettirenin erişimini mümkün kılan benzeri araçlarla verilir. Bu
durumda, bilgilendirme formu sözleşmenin yapılması öncesinde, poliçe ise
sözleşmenin yapılmasından itibaren on beş gün içinde verilir.
(3) Yıllık gelir sigortası ürünlerinde; aylık, üç
aylık, altı aylık veya yıllık olarak ödenecek başlangıç irat tutarı,
müteakip irat tutarlarının belirlenme kriteri ve
varsa üründe yer alan diğer teminatlar kapsamında şirketin yükümlülükleri
poliçenin birinci sayfasında en az on dörtlük puntolarla açıkça belirtilir.
Kurumsal
internet sitesi üzerinden bilgilendirme zorunluluğu
MADDE 6 – (1) Şirket kurumsal internet sitesinde; yıllık
gelir sigortası ürünlerine ilişkin bilgileri sunmak ve sigorta ettirenlerin
güvenli şekilde giriş yaptıkları alanlarda, yıllık gelir sigortası
sözleşmelerinin teminatlarına, ödenen ve ödenecek irat tutarlarına, varsa
kâr payı uygulamasına, matematik karşılık tutarlarına, yapılan kesintilere
ve ürün kapsamında yer alan diğer güncel bilgilere erişebilmelerine imkan tanımak zorundadır.
(2) Müsteşarlık, yıllık gelir sigortası ürünlerine
ilişkin şirketlerin kurumsal internet sitelerinde yayımlanacak bilgilerin
kapsam ve esaslarını belirleyebilir.
Yükümlülüklerle
uyumlu varlık bulundurma
MADDE 7 – (1) Şirketler, yıllık gelir sigortası
sözleşmelerine ilişkin yükümlülüklerini karşılamaya yeter düzeyde,
Müsteşarlıkça belirlenecek esaslar dahilinde
varlık bulundurmak zorundadır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Teknik Esaslar
Tarifelerin
uygulanması
MADDE 8 – (1) Yıllık gelir sigortası ürünlerine ilişkin
tarife ve varsa kâr payı teknik esasları ile bu esaslara ilişkin
değişiklikler herhangi bir onaya tâbi olmaksızın, genel kabul görmüş aktüeryal tekniklere, bu Yönetmelikte ve ilgili diğer
mevzuatla belirlenen ilkelere uygun şekilde hazırlanarak şirketler
tarafından uygulanır.
(2) Tarife, teknik esaslar ile özel şartlardan
oluşur ve sigortacılık mevzuatına aykırı olamaz. İlk defa uygulamaya
konulacak tarife ve varsa kâr payı teknik esasları ile bu esaslara ilişkin
değişiklikler, şirketlerce uygulamaya konmadan on beş iş günü öncesinde
Müsteşarlığın belirleyeceği esaslar çerçevesinde elektronik ortamda Merkeze
gönderilir.
(3) Müsteşarlık, tarife ve varsa kâr payı teknik
esaslarına ilişkin gerekli görülen bilgi ve belgeleri yazılı veya
elektronik kopya olarak şirketlerden isteyebilir.
(4) Müsteşarlık, tarife ve varsa kâr payı teknik
esaslarında mevzuata ve sigortacılık esaslarına aykırı bulunan veya sigorta
ettirenler, sigortalılar ve lehtarlarının hak ve menfaatlerinin korunması
açısından uygulanmalarında sakınca görülen hususların değiştirilmesini
talep edebilir.
(5) Tarife ve varsa kâr payı teknik esasları ile
bunlara ilişkin değişiklikler, teknik esaslara eklenecek diğer bilgi ve
belgelerle birlikte aktüer tarafından imzalanarak şirketçe muhafaza edilir.
Ölüm
düzeyi (mortalite) tablosu
MADDE 9 – (1) Yıllık gelir sigortalarına ilişkin tarife
teknik esaslarında TRHA tablosu kullanılır. Şirketler, TRHA tablosunda
sigortacılık prensipleri dahilinde ihtiyatlı bir
şekilde değişiklik yapabilir. Hazırlanan tablo ve yapılan varsayımlara
ilişkin hususları içeren aktüer onaylı rapor tarife teknik esaslarına
eklenir.
(2) Müsteşarlık, yıllık gelir sigortası ürünlerinde
kullanılacak ölüm düzeyi tablosunu değiştirmeye ve kullanılabilecek
tablolara yeni tablolar eklemeye yetkilidir.
(3) Şirketler, uygulamaya konmadan on beş iş günü
öncesinde tablo değişikliği ve varsayımlarını içeren aktüer onaylı rapor
ile beraber Müsteşarlığa bilgi vermek kaydıyla, ihtiyatlı olarak seçtikleri
farklı ölüm düzeyi tabloları kullanabilir.
Teknik
faiz oranı
MADDE 10 – (1) Teknik faiz oranı; sigorta süresi, ürün
kapsamında verilen teminatlar ve ürünün diğer özellikleri dikkate alınarak
sigortacılık prensipleri dahilinde şirketler
tarafından ihtiyatlı bir şekilde belirlenir.
(2) Başlangıçta ürün fiyatlama aşamasında kullanılan
teknik faiz oranı ile teknik karşılıklar için kullanılan teknik faiz oranı
farklı olabilir.
(3) Müsteşarlık teknik faiz oranının asgari ve
azami sınırlarını belirleyebilir.
Sigortadan
ayrılma
MADDE 11 – (1) Şirket, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun
1500 üncü maddesinin ikinci fıkrası uyarınca, sigortadan ayrılma talebi
halinde sigortalının sağlıklı olduğunu ispat etmesini isteyebilir. Anılan
Kanun hükmünün uygulanması durumunda, sigortadan ayrılma talebi halinde
istenecek, sigortalının sağlık durumuna ilişkin yapılacak değerlendirmeye
esas bilgi ve belgeler ile ilgili diğer hususlar poliçe ve bilgilendirme
formunda açıkça belirtilir.
Kesintiler
MADDE 12 – (1) Başlangıçta tek prim şeklinde ödenen toplu
paradan veya taksitli prim ödemelerinden ya da yapılan irat ödemelerinden
azami yüzde iki oranında kesinti yapılabilir. Sözleşme süresi içinde
yapılan ek prim ödemelerinden azami yüzde iki oranında kesinti yapılabilir.
(2) Kâr payı dağıtılması taahhüt edilen ürünlerde,
matematik karşılıkların yatırıma yönlendirilmesinden elde edilen getiri
üzerinden azami yüzde on oranında kesinti yapılabilir.
(3) Sigortadan ayrılma halinde matematik
karşılıklar üzerinden, sigorta sözleşmesinde geçirilen süreye ve şirketçe
belirlenecek diğer unsurlara bağlı olarak değişen erken ayrılma kesintileri
uygulanabilir.
(4) Söz konusu kesintiler, poliçe ve bilgilendirme
formunun birinci sayfasında en az on dörtlük puntolarla belirtilir.
(5) Müsteşarlık, bu madde kapsamında belirtilen
kesinti oranlarını yüzde ellisine kadar (yüzde elli dahil)
arttırmaya ve azaltmaya yetkilidir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Yıllık Gelir Sigortası Ürünleri
Elli altı
yaş ve üzeri kişilere sunulabilecek ürünler
MADDE 13 – (1) Türk Lirası cinsinden tek prim karşılığında,
ömür boyu irat ödeyen ürünler sunulur.
(2) İrat ödemeleri hemen başlayabilir veya en fazla
beş yıl ertelenebilir.
(3) İrat tutarı başlangıçta; ölüm düzeyi tablosu,
teknik faiz oranı ve ürünün diğer özelliklerine göre hesaplanır ve her
takvim yılı başında en az TÜFE oranında arttırılır.
(4) İrat ödeme süresince ve/veya irat ödemelerinin
belirli bir süre ertelendiği ürünlerde erteleme dönemi içerisinde
sigortalının vefatı halinde lehtara vefat tazminatının ödendiği ya da
süreli veya ömür boyu irat bağlandığı ürünler sunulur ve sigorta ettirenin
isteğine bağlı olarak söz konusu teminatları içeren sözleşmeler
akdedilebilir.
Elli altı
yaşın altındaki kişilere sunulabilecek ürünler
MADDE 14
– (1) Türk Lirası veya yabancı
para birimi cinsinden tek ya da taksitli prim ödemeleri karşılığında; hemen
veya belirli bir süre sonra başlayan, belirli tutarlarda veya TÜFE dahil bir varlık ya da varlık grubuna endeksli olarak
ömür boyu veya belirli bir süre için irat ödeyen, isteğe bağlı olarak
sigortalının vefatı halinde lehtara; vefat tazminatının ödendiği ya da
süreli veya ömür boyu irat bağlandığı ürünler sunulabilir.
(2) İrat tutarı başlangıçta; ölüm düzeyi tablosu,
teknik faiz oranı ve ürünün diğer özelliklerine göre hesaplanır. Müteakip
dönemlerdeki irat tutarı ise, ürün kapsamında taahhüt edilmişse dağıtılacak
kâr payları ve diğer unsurlar dikkate alınarak hesaplanır.
(3) Kâr payı dağıtılması taahhüt edilen ürünlerde;
kâr payı tutarının bir kısmının veya tamamının irata
çevrilmesi, carî veya müteakip irat ödemelerine
eklenmesi, defaten ödenmesi ve benzeri seçenekler sunulabilir. Kâr payı
tutarının bir kısmının veya tamamının irata
çevrilmesi durumunda, sigorta süresi ve ürünün diğer özellikleri dikkate
alınarak, şirketçe belirlenen oranda teknik faiz kullanılır.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Düzenleyici
işlemler
MADDE 15
– (1) Müsteşarlık, bu Yönetmeliğin
uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkilidir.
Geçiş
hükümleri
GEÇİCİ
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin
yürürlüğe girmesinden önce onaylanmış olan yıllık gelir sigortası tarife ve
varsa kâr payı teknik esasları çerçevesinde bu Yönetmeliğin yürürlük
tarihine kadar sözleşme akdedilebilir. Bahse konu tarihten sonrası için, bu
Yönetmeliğin 4 üncü maddesi uyarınca Müsteşarlıkça yeterli bulunan
şirketler tarafından bu Yönetmelik hükümleri çerçevesinde hazırlanacak
tarife ve varsa kâr payı teknik esaslarına göre yıllık gelir sigortası
sözleşmesi akdedilebilecektir.
Yürürlük
MADDE 16
– (1) Bu Yönetmelik yayımı
tarihinden altı ay sonra yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 17
– (1) Bu Yönetmelik hükümlerini
Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakan yürütür.
|