|
Türkiye Sermaye Piyasaları Birliğinden:
TÜRKİYE SERMAYE PİYASALARI BİRLİĞİ DİSİPLİN
YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam,
Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, Türkiye Sermaye
Piyasaları Birliği üyelerinden, meslek onuruna, meslek ilke ve kurallarına,
sermaye piyasası faaliyetlerinin yürütülmesine ilişkin mevzuata ve Birlik
kararlarına aykırı hareket edenler hakkında uygulanacak disiplin cezalarına
ilişkin ilke ve yöntemleri düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği üyesi aracı
kurumlar, bankalar, portföy yönetim şirketleri ve
payları borsada işlem gören yatırım ortaklıkları bu Yönetmelik hükümlerine
tabidir.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 6/12/2012
tarihli ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununun 74 üncü maddesinin ikinci
fıkrasının (d) bendine ve 5/2/2014 tarihli ve 2014/5934 sayılı Bakanlar
Kurulu Kararı ile yürürlüğe giren Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği Statüsünün
7 nci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi ve
24 üncü maddesinin üçüncü fıkrasına dayanılarak düzenlenmiştir.
Tanımlar
ve kısaltmalar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Banka: Mevduat, katılım ile kalkınma ve yatırım
bankalarını,
b) Birlik: Türkiye Sermaye Piyasaları Birliğini,
c) Başkan: Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği
Yönetim Kurulu Başkanını,
ç) Genel Kurul: Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği
Genel Kurulunu,
d) Kanun: 6/12/2012
tarihli ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununu,
e) Komite: Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği
Disiplin Komitesini,
f) Kurul: Sermaye Piyasası Kurulunu,
g) Sermaye Piyasası Araçları: Kanunun 3 üncü
maddesinin birinci fıkrasının (ş) bendinde belirlenen menkul kıymetler ve
türev araçlar ile yatırım sözleşmeleri de dâhil olmak üzere Kurulca bu
kapsamda olduğu belirlenen diğer sermaye piyasası araçlarını,
ğ) Sermaye Piyasası Faaliyetleri: Kanunun 34 üncü
maddesinde sayılan faaliyetleri,
h) Sermaye Piyasası Kurumları: Kanunun 35 inci
maddesinde sayılan kurumları,
ı) Statü: 5/2/2014 tarihli
ve 2014/5934 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe giren Türkiye
Sermaye Piyasaları Birliği Statüsünü,
i) Üye: Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği üyesi olan
aracı kurum, banka, portföy yönetim şirketi ve
payları borsada işlem gören yatırım ortaklığını,
j) Yatırım Hizmet ve Faaliyetleri: Kanunun 37 nci maddesinde sayılan hizmet ve faaliyetleri,
k) Yatırım Kuruluşu: Aracı kurumlar ile yatırım
hizmeti ve faaliyetinde bulunmak üzere kuruluş ve faaliyet esasları Kurulca
belirlenen diğer sermaye piyasası kurumlarını ve bankaları,
l) Yönetim Kurulu: Türkiye Sermaye Piyasaları
Birliği Yönetim Kurulunu,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Disiplin Cezası
Türleri ve Disiplin Cezası Gerektiren Fiiller
Disiplin
cezası türleri
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmelik hükümleri kapsamında uygulanacak
disiplin cezaları Statünün 24 üncü maddesi çerçevesinde uyarı, kınama,
Birlik üyeliğinden geçici çıkarma ve Birlik üyeliğinden sürekli çıkarmadır.
Uyarı
MADDE 6 – (1) Üyeye, mesleğinin icrasında, yükümlülük ve
davranışlarında daha dikkatli ve itinalı hareket etmesi gerektiğinin yazı
ile bildirilmesidir. Uyarıyı gerektiren fiil ve haller şunlardır:
a) Birlikçe yayımlanan, yönetmelik, genelge, tebliğ
ve kararlarla belirlenen ilke ve yöntemlerin yerine getirilmesinde kayıtsız
ve dikkatsiz davranmak,
b) Üyelik görev ve sorumluluklarına karşı
kayıtsızlık göstermek veya bunları yerine getirmemek,
c) Müşteri talimatlarına karşı kayıtsız ve
dikkatsiz davranmak,
ç) Birliğin itibarını zedeleyici sözler sarf etmek,
d) Sermaye piyasası faaliyetleri nedeniyle
kendilerine tevdi edilen veya kendilerinde bulunan müşteri sırlarının
güvenliği için gerekli özeni göstermemek,
e) Yukarıda sayılanlar dışında, mesleğin onuruna,
meslek düzen ve geleneklerine aykırı ihmalkar
davranışlarda bulunmak.
Kınama
MADDE 7 – (1) Üyenin, mesleğinde ve davranışlarında kusurlu
olduğunun yazı ile bildirilmesidir. Kınamayı gerektiren fiil ve haller
şunlardır:
a) Birlikçe yayımlanan, yönetmelik, genelge, tebliğ
ve kararlarla belirlenen ilke ve yöntemleri kusurlu veya kasıtlı olarak
yerine getirmemek,
b) Üyelik görev ve sorumluluklarını kusurlu veya
kasıtlı olarak yerine getirmemek,
c) Müşteri talimatlarını kusurlu veya kasıtlı
olarak hiç veya gereği gibi yerine getirmemek,
ç) Birliğin ve mesleğin itibarını zedeleyici
elektronik ortamdakiler de dahil olmak üzere her
türlü yazılı yayında veya eylem ve işlemde bulunmak, açıklama yapmak,
d) Mesleğin yürütülmesi esnasında meydana gelen
çıkar çatışmalarında kusurlu veya kasıtlı olarak adil ve tarafsız
davranmamak,
e) Yeterli iç denetim sistemi kurulmaması ve
gerekli denetimin yapılmaması sonucu çalışanlarının sermaye piyasasını ve
meslek itibarını olumsuz etkileyecek şekilde suistimal
ve yolsuzluklarına sebebiyet vermek,
f) Diğer üyeler hakkında asılsız ihbar ve şikayette bulunmak,
g) Birlik organlarının çalışmalarını aksatıcı tutum
ve davranışlarda bulunmak,
ğ) Müşterilere ve Birlik personeline, genel kabul
gören davranış biçimleri dışında her türlü söz, fiil ve hareketlerde
bulunmak,
h) Birlik yetkili personelince yapılacak her türlü
incelemeye engel olmak, bu personelce istenilecek bilgi ve belgeleri
vermemek ve kolaylık göstermemek,
ı) Yukarıda sayılanlar dışında meslek onuruna,
meslek düzen ve geleneklerine aykırı kusurlu veya kasıtlı hareketlerde
bulunmak,
(2) Üyeye bir defa uyarı cezası verildikten sonra
bu Yönetmelikte cezaların sicilden silinmesi için belirlenen süre içinde
aynı cezayı gerektiren yeni bir fiil işlenmesi halinde üyeye kınama cezası
verilir.
Birlik
üyeliğinden geçici çıkarma
MADDE 8 – (1) Yapmış olduğu bir fiil veya işlem sonucu
disiplin cezası ya da idari para cezası alan Birlik üyesinin, fiilin
mahiyet ve önemi dikkate alınarak altı ayı aşmamak üzere geçici bir süre
için Birlik üyeliğinden çıkarılması ve Birlik üyesi olmasının getirdiği
haklardan mahrum edilmesidir.
(2) Birlik üyeliğinden geçici çıkarmayı gerektiren
fiil ve haller Kanunun 106, 107 ve 109 uncu maddelerinde belirtilen sermaye
piyasası suçlarını işlemek veya bu suçları işleyen kişilere kasıtlı olarak
ortam hazırlamaktır.
(3) Yukarıda sayılan sermaye piyasası suçları
nedeniyle ceza uygulanması için, fiilin suç olduğunun ve üyeyle doğrudan
bağlantılı olduğunun ilk derece mahkemesinin kararı ile sabit olması
gereklidir.
Birlik
üyeliğinden sürekli çıkarma
MADDE 9 – (1) Birlik üyeliği sıfatının sona erdirilmesidir.
(2) Birlik üyeliğinden sürekli çıkarmayı gerektiren
fiil ve haller Kanunun 110 uncu maddesinde belirtilen güveni kötüye
kullanma ve sahtecilik suçlarını işlemektir.
(3) Yukarıda sayılan sermaye piyasası suçları
nedeniyle ceza uygulanması için, fiilin suç olduğunun ve üyeyle doğrudan
bağlantılı olduğunun ilk derece mahkemesinin kararı ile sabit olması
gereklidir.
(4) Bir defa Birlik üyeliğinden geçici çıkarma
cezası verildikten sonra bu Yönetmelikte cezaların sicilden silinmesi için
belirlenen süre içinde aynı cezayı gerektiren yeni bir fiil işlenmesi
halinde üyeye Birlik üyeliğinden sürekli çıkarma cezası verilir.
Disiplin
cezalarının belirlenmesine ve uygulamasına dair genel hükümler
MADDE 10
– (1) Bir fiil ile Yönetmeliğin
muhtelif maddelerinin ihlal edilmesi durumunda üyeye ağır olan disiplin
cezası verilir. Ancak Yönetim Kurulu, fiilin nitelik ve önemini dikkate
alarak, bu Yönetmelikte yer alan cezaların bir veya birkaçını birlikte
verebilir.
(2) Disiplin cezası gerektiren fiillerin nitelik ve
önemi göz önünde tutularak, bu fiiller için gerektiğinde bir derece ağır
veya bir derece hafif ceza uygulanmasına karar verilebilir.
(3) Üyenin cezaların sicilden silinmesi için
belirlenen süre içinde iki defa disiplin cezası gerektiren fiil işlemesi
halinde, bu süre içinde işleyeceği her yeni fiil için verilmesi gereken
ceza bir derece ağırlaştırılır. Bu hüküm Birlik üyeliğinden geçici ve
sürekli çıkarma cezalarına uygulanmaz.
(4) 6, 7, 8 ve 9 uncu maddelerde öngörülen ve
disiplin cezası uygulanmasını gerektiren fiillere nitelik ve önemleri
itibariyle benzer eylemlerde bulunanlara da aynı türden disiplin cezası
uygulanır.
(5) Birlik üyeliğinden geçici ve sürekli çıkarma
cezalarının 16 ncı madde uyarınca kesinleşmesi
halinde, durum en çok beş iş günü içinde Kurula bildirilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Disiplin
Komitesi ve Disiplin Soruşturmasının Yürütülmesi
Disiplin
komitesi
MADDE 11
– (1) Komitenin görevleri, bu
Yönetmelikte öngörülen disiplin suçları ile ilgili disiplin soruşturmalarının
yürütülmesinde Yönetim Kuruluna yardımcı olmak üzere gerekli incelemeleri
yapmak, bu Yönetmelikte yer alan hükümlere göre görüş belirlemek,
hazırladığı inceleme raporunu Yönetim Kurulu Başkanlığına sunmaktır.
(2) Statü uyarınca iki yıl süreyle görev yapmak
üzere Genel Kurulca seçilen beş üye kendi aralarında bir başkan ve bir
başkan vekili seçer. Komite, en az üç üyenin hazır bulunmasıyla toplanır ve
karar için en az üç olumlu oy gerekir. Çekimser oy kullanılamaz. Kararlar
gerekçeli olmak zorundadır. Karşı oy kullanan üye de görüşünün gerekçesini
kararda belirtmek zorundadır.
(3) Komite üyeleri, doğrudan ve dolaylı olarak
kendilerini veya kendileri ile ilgili kişileri ya da temsilcisi oldukları
kuruluşu ilgilendiren kararların alınmasında toplantılara katılamaz ve oy
kullanamazlar.
(4) Birlik Hukuk İşleri Müdürlüğü Komitenin gerekli
gördüğü bilgi ve belgelerin istenmesi konusunda yazışmaları ve Disiplin
Raporunun hazırlanmasında raportörlüğünü yapar.
Disiplin Komitesi raportörü Hukuk İşleri Müdürüdür.
(5) Soruşturma süresince Komitenin çalışmaları
Komite Başkanı tarafından koordine edilir. Komite Başkanı çalışmaların
rapora bağlanması, dosyalanması ve belgelendirilmesi için gerekli düzeni
oluşturur.
Soruşturmanın
başlatılması
MADDE 12
– (1) Yönetim Kurulu, disiplin
dosyasını, ihbar veya şikayet üzerine ya da re’sen üyeler hakkındaki soruşturmayı başlatmak üzere
Komiteye havale eder. Komite, Yönetim Kurulu tarafından kendisine havale
edilen disiplin dosyası ile ilgili işlemlere en geç on iş günü içinde
başlar.
(2) İhbar veya şikayet
bildiriminde bildirimi yapanın açık kimliği, adresi, hakkında bildirimde
bulunulan üye, ihbar ve şikayet konusu, maddi olaylar ve bildirim tarihi
belirtilir. Varsa konuyla ilgili bilgi ve belgeler başvuru dilekçesine
eklenir.
(3) Bildirimde bulunan kişinin kimliği yasal
zorunluluklar dışında saklı tutulur.
Soruşturma
yöntemi
MADDE 13
– (1) Yapılacak soruşturmada,
yazılı savunma istenmesi zorunludur.
(2) Savunma için verilecek süre suçlamanın üyeye
tebliği tarihinden itibaren on iş günüdür. Komite, savunma istemesi için
Komite Raportörünü yetkili kılabilir. Belirlenen süre içinde savunmasını
vermeyen üye, savunma hakkından vazgeçmiş sayılır. Geçerli mazeret bildiren
veya mücbir sebeple savunma yapmadığı anlaşılan üye için savunma verme
süresi suçlamanın üyeye tebliği tarihinden itibaren yirmi iş günüdür.
(3) Komite, hakkında soruşturma yapılan üyenin
talebi üzerine veya re’sen, ilgilileri ayrı ayrı dinlemek üzere davet edebilir. Görüşme sonuçları
tutanağa bağlanır ve ilgililerce imzalanır. Haklı bir gerekçeye
dayanmaksızın davete uymayanların dinlenmesinden vazgeçilir.
(4) Komite, başvuruyla ilgili kanıtları toplamak,
olayla ilgili kişilerin bilgilerine başvurmak hakkına sahiptir. Komite,
delillerin gösterilme ve incelenme şeklini olayın niteliğini dikkate alarak
belirler.
(5) Komite, disiplin dosyası ile ilgili raporunu
savunma için verilecek süreler hariç en geç altmış iş günü içinde düzenler
ve kararını Yönetim Kurulunun onayına sunulmak üzere Başkana bildirir.
Başkan, Komite kararını ilk Yönetim Kurulu toplantısının gündemine alır.
Yönetim Kurulu raporda eksiklik görürse, eksikliği en fazla yirmi iş günü içinde tamamlatmak
üzere dosyayı iade eder.
Yönetim
kurulu kararı ve tebligat
MADDE 14
– (1) Yönetim Kurulu, Komitenin
verdiği kararı aynen kabul edebileceği gibi, gerekçesini belirtmek
suretiyle farklı bir karar da alabilir. Yönetim Kurulu, ihbar, şikayet ya da re’sen
başlattığı soruşturmayı bu Yönetmelik hükümleri doğrultusunda, mevzuat, örf
ve adet ile hakkaniyet ilkeleri uyarınca inceleyerek karara bağlar.
(2) Yönetim Kurulunun kararı, alındığı günü izleyen
beş iş günü içinde iadeli taahhütlü mektupla, ihbar veya şikayette
bulunan kişinin ve hakkında inceleme yapılan üyenin Birliğe bildirdiği
adreslerine göndermek veya elden imza karşılığı teslim edilmek suretiyle
tebliğ edilir.
Kararlara
itiraz
MADDE 15
– (1) Üyeler, verilen disiplin
kararlarına karşı, kararın tebliğini izleyen on iş günü içinde Kurul
nezdinde itiraz edebilirler. Bu itiraz dilekçesi Birlik Yönetim Kurulu
Başkanlığına verilir ve Birlik aracılığıyla Kurula gönderilir.
Kararların
kesinleşmesi
MADDE 16
– (1) Kararlar, 15 inci maddede
belirtilen süreler içinde üyelerin Kurula itiraz etmemeleri halinde veya
üyelerce Kurul nezdinde yapılan itiraz hakkında Kurul kararının üyeye
tebliğiyle kesinleşir. Ancak Birlik üyeliğinden geçici ve sürekli çıkarmaya
dair kesinleşmiş olan disiplin cezalarının uygulanması için Yönetim Kurulu
tarafından ilave bir süre gerektiğine kanaat getirilirse, bu süre disiplin
cezasının kesinleştiği tarihten itibaren on iş gününden fazla olmamak üzere
belirlenir.
(2) Bu Yönetmelik uyarınca Birlik üyeleri hakkında
yürütülen disiplin soruşturmaları sonucu kesinleşen kararlar hakkında
bilgiler, Yönetim Kurulunun belirlediği esaslar çerçevesinde duyurulur.
Disiplin
soruşturmalarının, idari soruşturma ve ceza kovuşturmalarıyla birlikte
yürütülmesi
MADDE 17
– (1) Üyenin sorumluları hakkında
cezai kovuşturmaya başlanmış olması, aynı fiilden dolayı üye için disiplin
soruşturması yapılmasını engellemez.
(2) Birlik üyesinin bir fiili nedeniyle Kanunun 103
üncü maddesinin birinci fıkrası uyarınca Kurul tarafından idari para cezası
tesis edildiği durumlarda, aynı fiile ilişkin olarak, Birlik tarafından
ayrıca idari para cezası tesis edilmez.
Soruşturma
ve ceza zamanaşımı
MADDE 18
– (1) Disiplin cezası gerektiren
fiillerle ilgili olarak bu Yönetmelikte yer alan usuller çerçevesinde
soruşturmaya başlanabilmesi için fiillerin işlendiği tarihten itibaren bir
yıldan fazla süre geçmemiş olması gerekir.
(2) Disiplin cezası gerektiren fiiller, aynı
zamanda ceza kovuşturmasını da gerektiriyorsa ve bu fiiller için ilgili
mevzuatlarında bu maddede belirtilenlerden daha uzun bir zamanaşımı süresi
belirlenmişse, ceza kovuşturması için belirlenen zamanaşımı süresi disiplin
soruşturmasında da esas alınır.
(3) Disiplin cezasını gerektiren fiillerle ilgili
16 ncı madde kapsamında kesinleşen kararın iki
yıl içinde uygulanamaması halinde verilen ceza zamanaşımına uğrar.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Disiplin
Cezalarının Üye Siciline Kaydına İlişkin Esaslar
Disiplin
cezalarının sicile kaydı ve tekerrüre esas alınması
MADDE 19
– (1) Uygulanacak disiplin
cezasının kesinleşmesi ile disiplin cezası ilgili üyenin Birlik nezdindeki siciline işlenir.
(2) Birlik tarafından tutulacak sicil bilgileri,
oluşturulacak Sicil Kayıt Sisteminde üyeler ve disiplin cezası türlerine
göre yıllar itibariyle saklanır. Kesinleşen karar ve karara esas tüm
belgeler ise beş yıl süreyle saklanır. Disiplin cezalarında kararın kesinleşmesinden
başlayarak beşinci yılın sonunda sicil kayıt defterindeki sicil kayıtları
silinir.
(3) Üye, verilen disiplin cezasının kesinleştiği
tarihten itibaren bir yıl içinde disiplin cezası uygulanmasını gerektirecek
herhangi bir fiil işlemediği takdirde, siciline işlenen önceki disiplin
cezaları tekerrüre esas alınmaz.
Sicile
ilişkin bilgilerin açıklanması
MADDE 20
– (1) Birlikçe tutulan sicil kayıt
bilgileri Kurul, borsalar ve teşkilatlanmış diğer piyasalar ile Birlikçe
uygun görülecek diğer kişi ve kuruluşlara açık tutulur.
BEŞİNCİ BÖLÜM
İdari Para
Cezası
İdari
para cezası
MADDE 21
– (1) Birlik Statüsüne, Birlikçe
yayımlanan, yönetmelik, genelge ve alınacak kararlarla belirlenen ilke ve
yöntemlere uymayan üyeler hakkında Kanunun 103 üncü maddesinin beşinci
fıkrası uyarınca verilen cezadır.
(2) Birlik üyesinin bir fiili nedeniyle Kanunun 103
üncü maddesinin birinci fıkrası uyarınca ceza verildiği durumda, aynı fiil
için bu hüküm uygulanmaz.
(3) İdari para cezası, Kanunun 103 üncü maddesinin
beşinci fıkrasında yer alan parasal sınırlar içinde, Komite tarafından
yapılacak inceleme ve soruşturma sonucu hazırlanacak rapor çerçevesinde
Yönetim Kurulunca belirlenir.
(4) İdari para cezalarının uygulanmasında Kanunun
105 inci maddesinde belirlenen usul ve esaslar uygulanır.
ALTINCI BÖLÜM
Geçici ve Son
Hükümler
Geçiş
süresi
GEÇİCİ
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin
yürürlüğe girdiği tarihten önce başlatılan ve devam eden disiplin
soruşturmalarına bu Yönetmelik hükümleri uygulanır.
Yürürlük
MADDE 22
– (1) Bu Yönetmelik yayımı
tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 23
– (1) Bu Yönetmelik hükümlerini
Yönetim Kurulu yürütür.
|