|
Başbakanlık (Hazine Müsteşarlığı)’tan:
BİREYSEL KREDİLERLE BAĞLANTILI SİGORTALAR
UYGULAMA ESASLARI YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, kredi kuruluşları
tarafından verilen bireysel kredilerle bağlantılı olan zorunlu veya
ihtiyari sigorta ürünlerinin sunumunda birlik ve güvenilirliği sağlamak,
ilgililerin hak ve menfaatlerini korumak ve verilecek hizmete ilişkin usul
ve esasları düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, Türkiye’de faaliyet gösteren
her türlü kredi kuruluşunun sağladığı bireysel kredilerle bağlantılı
yaptırılan ihtiyari veya zorunlu sigortaları ve bu sigortalar dâhilinde
verilecek teminatları kapsar.
Dayanak
MADDE 3 –
(1) Bu Yönetmelik, 3/6/2007 tarihli ve 5684 sayılı Sigortacılık Kanununun
13, 23 ve 32 nci maddeleri ile 6/12/2012 tarihli
ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununun 57 nci
maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulamasında;
a) Dain-i mürtehin: Kredinin geri ödenmeme riskini ortadan
kaldırmak amacıyla yaptırılan sigortalarda, riskin gerçekleşmesi üzerine
ödenecek olan tazminat tutarından birinci derecede alacaklı olan gerçek
veya tüzel kişiyi,
b) Grup sigortası: Bir sözleşme kapsamında bir grup
insanın sigortalanmasını,
c) İhtiyari sigorta: Bireysel kredi işlemleriyle
ilgili olarak yapılması taraflarca kabul edilen sigortaları,
ç) Kanun: 3/6/2007 tarihli
ve 5684 sayılı Sigortacılık Kanununu,
d) Katılım sertifikası: Grup sigortalarında,
sigortalının haklarının niteliğini belirten ve bu hak sahipliğini belgelendirmesine
yarayan, sigorta sözleşmesinin bir özeti şeklinde düzenlenen belgeyi,
e) Kredi: Kredi kuruluşları tarafından verilen ve
ticari nitelik taşımayan bireysel krediyi,
f) Kredi kuruluşu: Türkiye’de faaliyet gösteren ve
kredi sağlayan banka, finansman şirketi ve benzeri kredi kullandırmaya
yetkili diğer kuruluşları,
g) Lehtar: Sigorta sözleşmesine taraf olmamakla
beraber lehine sigorta sözleşmesi yapılan ve riskin gerçekleşmesi hâlinde
kural olarak sigorta tazminatını sigortacıdan isteme hakkına sahip olan
gerçek veya tüzel kişi veya kişileri,
ğ) Sigorta: Kredi kullanımı ve kredi konusu ile
bağlantılı olan ihtiyari ve zorunlu sigortaları,
h) Sigorta ettiren: Sigortacı ile sigorta
sözleşmesi akdederek sigortalının menfaatini sigortacı nezdinde teminat
altına alan kişiyi,
ı) Sigortalı: Kredinin geri ödenmemesine neden
olabilecek riskleri üzerine sigorta sözleşmesi yapılan kişiyi,
i) Şirket: Türkiye’de kurulmuş sigorta ve emeklilik
şirketleri ile yabancı sigorta şirketlerinin Türkiye’deki teşkilatını,
j) Zorunlu sigorta: İlgili kanunlar veya Bakanlar
Kurulu kararları ile ihdas edilen zorunlu sigortaları
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Sigorta Türleri ve Esasları
Zorunlu
sigortalar
MADDE 5 – (1) Kredi kuruluşları verdikleri kredilerle ilgili
olarak kredi kullandırılması esnasında, zorunlu sigortaların yaptırılması
hususunu kontrol eder.
İhtiyari
sigortalar
MADDE 6 – (1) Kredi ile bağlantılı olarak yapılacak ihtiyari
sigortalarda, kredi ilgilisinin menfaatinin sigorta edilmesi, sigorta
sözleşmesi ile sunulan teminatların kredi konusu ve kredi kullananın
ihtiyaçları ile uyumlu olması esastır.
Bilgilendirme
yükümlülüğü
MADDE 7 –
(1) Kredi ile bağlantılı olarak
yapılacak sigortalar konusunda, kredi sözleşmesi yapılmadan önce, kredi
kuruluşu tarafından kredi kullanana bilgi verilir. Söz konusu bilginin
verilmesine ilişkin usul ve esaslar Müsteşarlıkça tespit edilir.
(2) Kredi kuruluşunun aracı olduğu kredi bağlantılı
sigorta sözleşmelerine ilişkin bilgilendirme yazılı olarak yapılır. Kredi
kullanan tarafından imzalanan bilgi formunun bir örneği kredi kuruluşu veya
şirket tarafından saklanır.
(3) Ancak, kişilerin fiziki olarak karşı karşıya
gelmesinin söz konusu olmadığı hallerde veya işin mahiyetinin gerektirdiği
durumlarda elektronik ortamda veya ilgilinin bilgi formuna erişimini mümkün
kılan benzeri araçlarla bilgilendirme yapılabilir. Bu durumda, ispat
yükümlülüğü kredi kuruluşuna aittir.
(4) Kredi kuruluşunun aracı olduğu kredi bağlantılı
sigortalarda verilecek olan bilgi formunun şekil ve asgari içeriği
Müsteşarlıkça tespit edilir.
(5) Şirket, kredi kuruluşunun bu Yönetmelik
kapsamındaki bilgilendirme yükümlülüğünü gereği gibi yerine getirmesini
temin etmek üzere her türlü tedbiri alır.
(6) Kredi kuruluşunun aracı olduğu kredi bağlantılı
sigortalarda 28/10/2007 tarihli ve 26684 sayılı
Resmî Gazete’de yayımlanan Sigorta Sözleşmelerinde Bilgilendirmeye İlişkin
Yönetmelik kapsamında düzenlenen Bilgilendirme Formları verilmez.
(7) Kredi kuruluşunun aracı olmadığı poliçelerde
Sigorta Sözleşmelerinde Bilgilendirmeye İlişkin Yönetmelik kapsamında işlem
tesis edilir.
Katılım
sertifikası veya poliçenin verilmesi
MADDE 8 – (1) Kredi kuruluşunun aracı olduğu kredi
bağlantılı sigorta sözleşmelerinde, poliçe veya katılım sertifikasının bir
örneği kredi kuruluşu tarafından kredi kullanana verilir.
(2) Katılım sertifikası veya poliçe imza karşılığı
verilir, imzalı bir örneği kredi kuruluşunda veya şirkette saklanır.
(3) Ancak; kişilerin fizikî olarak karşı karşıya
gelmesinin söz konusu olmadığı hallerde veya işin mahiyetinin gerektirdiği
durumlarda elektronik ortamda veya ilgilinin erişimini mümkün kılan benzeri
araçlarla sözleşmenin yapılmasından itibaren on beş gün içinde katılım
sertifikası veya poliçe verilebilir. Bu durumda, ispat yükümlülüğü kredi
kuruluşuna aittir.
Katılım
sertifikası ve poliçenin içeriği
MADDE 9 – (1) Kredi kuruluşunun aracı olduğu kredi
bağlantılı sigorta sözleşmelerinde verilecek olan katılım sertifikası veya
poliçenin asgari olarak aşağıda yazılı hususları içermesi gerekmektedir.
a) Kredi kuruluşunun, şirketin, sigorta ettirenin,
sigortalının ve varsa lehtarların adı, soyadı veya ticaret unvanı ve
iletişim bilgileri,
b) Sigortanın türü, başlangıç ve bitiş tarihleri,
sigorta ile sağlanan teminatlar ve tutarları ile varsa muafiyetler,
c) Sigorta priminin miktarı,
ç) Sigorta priminin bir defada peşin olarak tahsil
edilmediği durumlarda, taksitlerin ödenme dönemleri ve tahsil yöntemi,
d) Riskin gerçekleşmesi durumunda nereye, hangi
belgelerle ve hangi sürede başvurulacağı,
e) Şikâyet ve bilgi talepleri ile şirketin Sigorta
Tahkim Komisyonuna üyeliğine ilişkin bilgiler,
f) Müsteşarlıkça belirlenecek diğer hususlar.
(2) Şirket, kredi kuruluşunun 8 inci ve 9 uncu
maddeler kapsamındaki yükümlülüklerini gereği gibi yerine getirmesini temin
etmek üzere her türlü tedbiri alır.
Teminat
tutarı ve sigorta süresi
MADDE 10
– (1) Kredi bağlantılı yapılan
meblağ sigortalarının kredi kalan borç tutarıyla uyumlu olmasını teminen; sigorta teminat tutarları, sigorta konusuna
dâhil olan anapara ile faiz ve benzeri fer’i yükümlülükler de dikkate
alınarak, yıllık azalan tutarlı veya aylık, üç aylık gibi kredi borcu ödeme
periyoduna bağlı azalan tutarlı şekilde belirlenir.
(2) Kredi bağlantılı yapılan meblağ sigortaları,
sigorta süresi kredi vadesine uyumlu olacak biçimde uzun süreli veya
yenilemeli şekilde akdedilir. Sigorta süresinin kredi vadesine eşit
olmadığı ve yenilemeli şekilde akdedilen sigortalarda; son yenileme
döneminde kredi vadesinin bitimine kalan süre dikkate alınarak kredi
vadesiyle sigorta süresinin uyumlu olmasını teminen,
bir yıldan kısa süreli sigorta sözleşmeleri düzenlenir.
(3) Kredi bağlantılı yapılan
meblağ sigortalarında kredi borcunun belirlenen vadeden önce geri ödenmesi
veya kredi borç yapısında değişiklik olması durumlarında, kredi kullananın
kredi kuruluşu tarafından bilgilendirilmesi ve onayının alınması koşuluyla;
poliçe mevcut koşullarıyla devam ettirilebilir, sonlandırılabilir veya
kredi borç yapısında gerçekleştirilen değişikliğe göre mevcut sigorta
poliçesi teminat tutarları ve sigorta süresi revize edilebilir.
(4) Konut finansmanı kapsamında kullandırılan
kredilerle ilgili olarak kredi konusu konut için yapılan sigortanın bedeli
kredi tutarından bağımsızdır. Bu sigortalarda, sigorta bedeli konutun
yeniden yapım maliyeti esas alınarak belirlenir, ancak bu maliyetin
tespitinde arsa değeri dikkate alınmaz.
Yeni
poliçe ibrazı, prim hesabı ve iadesi
MADDE 11
– (1) Kredi kuruluşunun aracı
olduğu kredi bağlantılı sigortalarda; kredi kullanan, kredi kuruluşu
tarafından talep edilen teminat ile süre şartlarını sağlayan ve dain-i mürtehini kredi
kuruluşu olan yeni bir sigorta poliçesini, mevcut poliçenin veya katılım
sertifikasının başlangıç tarihinden itibaren bir ay içinde kredi kuruluşuna
ibraz edebilir. Bu durumda, ilk poliçe başlangıç tarihinden itibaren iptal
edilerek, ödenen primler ibraz tarihinden itibaren beş iş günü içinde
kesintisiz olarak iade edilir. Aynı koşulların sağlanması kaydıyla sonraki
tarihlerde yapılacak iptal taleplerinde gün esası üzerinden prim iadesi
yapılarak veya ayrılma değeri ödenerek poliçe sonlandırılır ve ödemeler
aynı süre içinde yapılır. 13/1/2011 tarih ve 6102
sayılı Türk Ticaret Kanununun ilgili maddeleri ve zorunlu sigortaların
sonlandırılmasına ilişkin hükümler saklıdır.
(2) Birinci fıkrada belirtilen esaslar, kredi
vadesi boyunca yapılacak yenilemeler için de geçerlidir.
(3) Bu Yönetmelik kapsamında yapılan hayat
sigortalarında risk primi hesabında gerçek yaş veya ortalama yaş
kullanılabilir.
Yenileme
ve bildirim
MADDE 12
– (1) Kredi bağlantılı
sigortalarda, kredi vadesi boyunca, yenileme sorumluluğu kredi kullanana,
sigorta sözleşmesinin yenilenmesine ilişkin bildirim yapma sorumluluğu ise
kredi kuruluşuna aittir.
(2) Kredi kuruluşu, sigorta sözleşmesinin yenileme
döneminin geldiğine ilişkin kredi kullanana yapılacak bildirimi poliçenin
vade sonu tarihinden on beş iş günü öncesinde gerçekleştirir.
(3) Kredi kuruluşu, sigorta sözleşmesinin yenilenip
yenilenmediğine ilişkin kredi kullanana yapılacak bildirimi, yenileme
yapıldıysa yenilenen poliçenin vade başlangıcından itibaren, yenileme
yapılmadıysa mevcut poliçenin vade sonu tarihinden itibaren beş iş günü
içinde gerçekleştirir.
(4) Kredi kullanan veya şirket tarafından yenileme
yapılmasına ilişkin taahhüt verilmiş olması, kredi kuruluşunun yenilemeye
ilişkin bildirim yapma yükümlülüklerini ortadan kaldırmaz.
(5) Kredi kullananın sigortanın yapılması için
verdiği teklifnamenin reddedilmesi, sigorta sözleşmesi şartlarında
değişiklik yapılması, sigortanın herhangi bir nedenle sona ermesi veya prim
ödemesinden muaf sigorta haline gelmesi durumlarında, söz konusu işlemin
gerçekleştirildiği günden itibaren beş iş günü içinde, kredi kuruluşu
tarafından kredi kullanana bildirim yapılır.
(6) Kredi kuruluşu tarafından bu Yönetmelik
kapsamında yapılması gereken bildirimlere ilişkin usul ve esaslar
Müsteşarlıkça tespit edilir. Bildirimlerin zamanında ve gereği gibi
yapıldığının ispatı kredi kuruluşuna aittir.
(7) Yenilemelerde, bu Yönetmeliğin 7 nci maddesinde düzenlenen bilgi formunun verilmesine
gerek bulunmamaktadır. Ancak, bu Yönetmeliğin 8 inci maddesi hükümleri
kapsamında katılım sertifikası veya poliçe verilir.
İyi niyet
MADDE 13
– (1) Kredi kullananın sigorta
şirketini seçme hakkı sınırlandırılamaz. Sigorta sözleşmesine veya kredi
sözleşmesine sigortanın belirli bir sigorta şirketine yaptırılmasına
ilişkin konan her türlü şart hükümsüzdür. Kredi kuruluşu, kredi kullananın
başka bir sigorta şirketi veya sigorta aracısı yoluyla yaptırdığı, talep
edilen teminat ile süre şartlarını sağlayan ve dain-i
mürtehini kredi kuruluşu olan sigorta poliçesini
kabul etmek zorundadır.
(2) Kredi ile bağlantılı ihtiyari sigortalarda,
şirketin risk kabul politikası kapsamında belirlenen yenileme kriterleri kredi vadesi süresince kredi kullanan aleyhine
değiştirilemez. Şirketin, risk kabul politikası kapsamında sağlık beyanı
alması durumunda, yazılı ve sözlü soruların sigortalı tarafından
cevaplanması gerekir.
Rehin
MADDE 14
– (1) Dain-i
mürtehin bulunan sigorta poliçelerine yönelik;
fesih, iptal, teminat içeriklerinin değiştirilmesi ve iştira edilmesi gibi
talepler dain-i mürtehinin
konuya ilişkin olarak elektronik ortamda veya benzeri araçlarla şirket
tarafından bilgilendirilmesinden itibaren üç iş günü sonra sonuç doğurur.
(2) Bilgilendirmenin usul ve esasları Müsteşarlıkça
belirlenir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Düzenleyici
işlemler
MADDE 15
– (1) Müsteşarlık, bu Yönetmeliğin
uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkilidir.
Yürürlükten
kaldırılan yönetmelik
MADDE 16
– (1) 17/1/2009
tarihli ve 27113 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Bireysel Kredilerle
Bağlantılı Sigortalar Uygulama Esasları Yönetmeliği yürürlükten
kaldırılmıştır.
Geçiş
hükümleri
GEÇİCİ
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin
yürürlüğe girmesinden önce akdedilmiş olan kredi bağlantılı ve uzun süreli
sigorta sözleşmeleri için bu Yönetmelik kapsamında düzenlenmiş olan bilgi
formu, katılım sertifikası veya poliçe verilmesine gerek yoktur.
(2) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden önce
akdedilmiş olan kredi bağlantılı ve yenilemeli sigorta sözleşmeleri,
Yönetmeliğin yürürlük tarihi sonrasındaki ilk yenileme dönemi itibarıyla bu
Yönetmelik kapsamında değerlendirilir. Ancak, bilgi formu verilmesine gerek
yoktur.
(3) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden önce
akdedilmiş olan meblağ sigortalarının, kredi kalan borç tutarı ve kredi
vadesi yönünden, en geç bir sonraki yenileme döneminde bağlantılı oldukları
tüketici kredisi ve konut finansmanı sözleşmeleriyle uyumlandırılması
gerekmektedir. Kredi vadesi ile sigorta süresi uyumlu olmayan yenilemeli
veya uzun süreli sigorta sözleşmelerinin, diğer gereklilikler saklı kalmak
üzere, kredi vadesi sona erdiğinde, sigortalının talebi durumunda, prim
iadesi yapılarak veya ayrılma değeri ödenerek sonlandırılması
gerekmektedir.
Yürürlük
MADDE 17
– (1) Bu Yönetmeliğin geçici 1
inci maddesinin üçüncü fıkrası yayımı tarihinde, diğer maddeleri ise yayımı
tarihinden 6 ay sonra yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 18
– (1) Bu Yönetmelik hükümlerini
Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakan yürütür.
|