|
Sermaye Piyasası Kurulundan:
YATIRIMCI TAZMİN MERKEZİ YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, kamu tüzel kişiliğini
haiz olarak kurulan Yatırımcı Tazmin Merkezinin yönetimi ve çalışmasına
ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 - (1) Bu Yönetmelik; Yatırımcı Tazmin Merkezinin
görevleri, yönetimi, gelirleri ve çalışma şekline ilişkin hükümleri kapsar.
Dayanak
MADDE 3 - (1) Bu Yönetmelik, 6/12/2012
tarihli ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununun 83 üncü maddesine ve 85
inci maddesinin altıncı fıkrasına dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulamasında;
a) Başkan: Yatırımcı Tazmin Merkezi Yönetim Kurulu
Başkanını,
b) BİAŞ: Borsa İstanbul Anonim Şirketini,
c) Birlik: Türkiye Sermaye Piyasaları Birliğini,
ç) Kanun: 6/12/2012
tarihli ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununu,
d) Kurul: Sermaye Piyasası Kurulunu,
e) MKK: Merkezi Kayıt Kuruluşu Anonim Şirketini,
f) Özel Fon: Kanunun geçici 3 üncü maddesi
kapsamında, 18/12/1999 tarihinden önce, Kurulca
tüm yetki belgeleri iptal edilen aracı kurumların yatırımcılarının sermaye
piyasası faaliyetlerinden doğan alacaklarının kısmen ödenmesini teminen kurulan fonu,
g) Takasbank: İstanbul
Takas ve Saklama Bankası Anonim Şirketini,
ğ) Yatırım kuruluşu: Kanunun 3 üncü maddesinde
tanımlanan yatırım kuruluşunu,
h) Yönetim Kurulu: Yatırımcı Tazmin Merkezi Yönetim
Kurulunu,
ı) YTM: Yatırımcı Tazmin Merkezini
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
YTM’nin Görev ve
Yetkileri ile Personeli
YTM’nin görev ve yetkileri
MADDE 5 – (1) YTM’nin görev ve
yetkileri aşağıda belirtilmiştir:
a) Kurulca Kanun çerçevesinde alınan tazmin ve
tedrici tasfiye kararlarına ilişkin gerekli işlemleri yürütmek,
b) Kanunun 13 üncü maddesinin dördüncü fıkrası
çerçevesinde, kayden izlenmeye başladığı tarihi
izleyen yedinci yılın sonuna kadar teslim edilmediği için YTM’ye intikal eden sermaye piyasası araçlarının YTM
hesabına geçmesine ve bunların satışına ilişkin işlemleri gerçekleştirmek,
c) Kanunun geçici 3 üncü maddesi çerçevesinde Özel
Fonun idare ve temsili ile Özel Fon malvarlığının yönetimini üstlenmek ve
Özel Fon kapsamındaki diğer iş ve işlemleri yerine getirmek,
ç) Kanunun 83 üncü maddesinin dördüncü fıkrası
kapsamında, zamanaşımına uğrayan her türlü emanet ve alacakların YTM’ye gelir kaydedilmesine ilişkin işlemleri
gerçekleştirmek,
d) YTM gelirlerinin takip ve tahsili için gerekli
işlemleri yapmak,
e) YTM malvarlığını yönetmek ve değerlendirmek,
f) YTM’ye ilişkin her
türlü uyuşmazlığın adli ve idari merciler ile icra dairelerinde takibi ve
çözümlenmesi amacıyla gerekli işlemleri yapmak,
g) YTM’nin çalışma
politikalarını belirlemek,
ğ) Yurt dışı muadil kurumların katıldığı
uluslararası teşekküllere üye olmak,
h) Kanunun 128 inci maddesinin birinci fıkrasının
(k) bendi uyarınca, Kurulca belirlenen esaslar çerçevesinde, olağan genel
kurul toplantısını kanuni süresi içinde üst üste iki hesap dönemi içinde
yapmayan ve yönetim kurulu üyeleri kısmen veya tamamen Kurulca atanmış
halka açık ortaklıklarda genel kurulun yetkilerini kullanmak,
ı) Mevzuatla verilen diğer görevleri yapmak ve
yetkileri kullanmak.
YTM’nin personeli
MADDE 6 – (1) YTM tarafından yürütülecek iş ve işlemlerin
Kurul personeli ve bu iş için istihdam edilecek personel tarafından yerine
getirilmesi esastır. YTM’nin hizmet gerekleri göz
önüne alınarak, Kurul Başkanının onayı ile YTM faaliyetlerinin yerine
getirilmesi amacıyla, yeter sayıda Kurul personeli görevlendirilir.
(2) YTM faaliyetlerinin, etkin ve verimli bir
şekilde yerine getirilmesini sağlamak amacıyla giderleri YTM bütçesinden
karşılanmak üzere 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı
İş Kanunu hükümlerine göre hizmet sözleşmesi ile işçi statüsünde personel
istihdam edilebilir.
(3) Gerekli görülen durumlarda, koşulları Yönetim
Kurulu tarafından belirlenmek üzere, YTM işleri için dışarıdan avukatlık
hizmeti ve diğer hizmetler temin edilebilir.
(4) YTM, Kanunun kendisine verdiği görevlerle
sınırlı olmak üzere BİAŞ, MKK, Takasbank ve Birlik’ten geçici personel talebinde bulunabilir. Bu
kişilere YTM tarafından ayrıca ücret ödenmez.
(5) YTM personeli, görevleri sırasında öğrendikleri
sırları bu Yönetmelik, Kanun ve özel kanunlarına göre yetkili olanlardan
başkasına açıklayamaz ve kendilerinin veya başkalarının yararına
kullanamazlar. YTM’nin dışarıdan destek hizmeti
aldığı kişi ve kuruluşlar ile bunların çalışanları da bu hükme tabidir. Bu
yükümlülük görevden ayrıldıktan sonra da devam eder.
Personelde
aranacak şartlar
MADDE 7 – (1) YTM’de işçi
statüsünde istihdam edilecek personelde Bakanlar Kurulunun 29/6/2009 tarihli ve 2009/15188 sayılı Kararı ile
yürürlüğe konulan Kamu Kurum ve Kuruluşlarına İşçi Alınmasında Uygulanacak
Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’in 4 üncü
maddesinde belirtilen genel şartlar aranır. Sözleşmeli olarak istihdam
edilecek personelde işin niteliğine göre özel şartlar da aranabilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
YTM’nin İdare ve Temsili
YTM’nin idare ve temsili
MADDE 8 – (1) YTM, bu Yönetmelik çerçevesinde Kurul
tarafından idare ve temsil olunur.
Yönetim
kurulu
MADDE 9 – (1) YTM’nin karar organı
olan Yönetim Kurulu, Kurul Karar Organından oluşur. Kurul Başkanı, Yönetim Kurulu
Başkanı; Kurul İkinci Başkanı ise Yönetim Kurulu Başkan Vekilidir. Başkanın
çeşitli nedenlerle görevi başında bulunamaması halinde Yönetim Kuruluna
Başkan Vekili başkanlık eder. Yönetim Kurulu, Başkan dâhil en az beş üyenin
hazır bulunması ile toplanır ve kararlar en az dört üyenin aynı yöndeki
oyuyla alınır. Yönetim Kurulu Başkan veya yokluğunda Başkan Vekili
tarafından belirlenen gündem maddelerini görüşüp karara bağlamak üzere
toplanır. Başkan veya Başkanın görevde olmadığı durumlarda Başkan Vekilinin
çağrısı üzerine Yönetim Kurulu her zaman toplanabilir.
(2) Yönetim Kurulu, YTM işlerinin mevzuatta
belirtilen şekilde yerine getirilmesi için gerekli tüm kararları alır. YTM’nin bütçesini, mali tablolarını ve faaliyet
raporunu düzenlemeye ve onaylamaya, taşınmaz satın alınması, kiralanması ve
elden çıkarılmasına karar vermeye Yönetim Kurulu yetkilidir.
Yönetim
kurulu başkanı
MADDE 10
– (1) YTM’nin
en üst yöneticisi olan Başkan, YTM’nin genel
yönetimi, temsili ve Yönetim Kurulunca alınan kararların yürütülmesinden
sorumludur.
(2) Başkan, YTM’nin
faaliyetleri için ihtiyaç duyulan her türlü mal ve hizmet alımı ile
bunların elden çıkarılmasına ve YTM’de personel
istihdamına yetkilidir.
(3) Başkan, görev ve yetkilerinin bir bölümünü,
sınırlarını açıkça belirlemek ve yazılı olmak kaydıyla alt kademelere
devredebilir.
Müdür
MADDE 11
– (1) YTM işlerinin yürütülmesinde
Başkana yardımcı olmak üzere Yönetim Kurulu kararı ile bir müdür atanır.
(2) Müdür, YTM işlerini Başkan adına ve Başkanın
kendisine devrettiği yetkiler çerçevesinde yürütür; sorumluluğu altındaki
hizmet birimlerine gereken talimatları verir ve bunların uygulanmasını
takip eder.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Hizmet
Birimleri ve Görevleri
Hizmet
birimleri
MADDE 12
– (1) YTM’nin
merkezi İstanbul’dadır.
(2) YTM aşağıda sayılan hizmet birimlerinden
oluşur:
a) Varlık Yönetim Birimi,
b) Finansman ve Muhasebe Birimi,
c) Tazmin ve Tasfiye Birimi,
ç) Hukuk Birimi,
d) Destek Hizmetleri Birimi.
(3) YTM faaliyetlerinin etkin ve verimli bir
şekilde yerine getirilmesini teminen Yönetim
Kurulu kararıyla geçici veya daimi çalışma grupları oluşturulabilir.
Varlık
Yönetim Birimi
MADDE 13
– (1) Varlık Yönetim Birimi
aşağıdaki görevleri yapar:
a) İlgili mevzuat da dikkate alınmak suretiyle
Yönetim Kurulu tarafından belirlenen esaslar çerçevesinde, güncel ekonomik konjonktüre göre YTM malvarlığının değerlendirilmesine
karar vermek ve aldığı kararları Finansman ve Muhasebe Birimine bildirmek,
b) YTM adına yatırım kuruluşları ile diğer
kuruluşlar nezdinde açılan hesapların takibini ve kontrolünü yapmak,
gerekli durumlarda söz konusu hesaplara ilişkin diğer birimlere bilgi
vermek,
c) YTM hesaplarında bulunan varlıklara ilişkin
sermaye artırımı, temettü ödemesi ve diğer durumlarda gerekli işlemleri
diğer birimlerle koordinasyon halinde yürütmek,
ç) Kanunun 13 üncü maddesinin dördüncü fıkrası ile
83 üncü maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca YTM’ye
intikal eden varlıkların muhafazası ve satışı için gerekli işlemleri
gerçekleştirmek,
d) Başkan tarafından verilen diğer görevleri
yapmak.
(2) YTM malvarlığının değerlendirilmesine yönelik
karar almak üzere, Varlık Yönetim Biriminde görevli personel arasından
Yönetim Kurulu kararıyla en az üç kişi görevlendirilir ve en az ikisinin
imzasıyla karar alınır.
Finansman
ve Muhasebe Birimi
MADDE 14
– (1) Finansman ve Muhasebe Birimi
aşağıdaki görevleri yapar:
a) Aidatların hesaplanmasına ilişkin işlemleri
yürütmek, aidatlar ile diğer gelirlerin takip ve tahsilini gerçekleştirmek,
süresi içerisinde ödenmeyenleri Hukuk Birimine bildirmek,
b) YTM’nin malvarlığının
nemalandırılması için Varlık Yönetim Birimi tarafından alınan kararlar
çerçevesinde operasyonel işlemleri yürütmek,
c) YTM’nin Kanundan doğan
görevlerinin yerine getirilmesi amacıyla yapılacak ödeme ve giderleri
tahakkuk ettirmek ve gerçekleştirmek,
ç) YTM’nin muhasebe ve
kayıt işlemlerini gerçekleştirmek,
d) YTM’nin yıllık
faaliyet raporunu hazırlamak,
e) Yönetim Kuruluna üçer aylık dönemler itibarıyla YTM’nin malvarlığı, malvarlığının değerlendirilmesi, alacakları
ile alacakların takip ve tahsiline ilişkin Hukuk İşleri Birimi ve Varlık
Yönetim Birimi ile koordineli olarak rapor sunmak,
f) Başkan tarafından verilen diğer görevleri
yapmak.
Tazmin ve
Tasfiye Birimi
MADDE 15
– (1) Tazmin ve Tasfiye Birimi
aşağıdaki görevleri yapar:
a) Yatırımcı tazmin işlemlerini ilgili mevzuat
çerçevesinde yürütmek,
b) Tedrici tasfiye işlemlerini ilgili mevzuat
çerçevesinde yürütmek,
c) Özel Fon’a ilişkin iş ve işlemleri ilgili
mevzuat çerçevesinde yürütmek,
ç) Başkan tarafından verilen diğer görevleri
yapmak.
Hukuk
Birimi
MADDE 16
– (1) Hukuk Birimi aşağıdaki
görevleri yapar:
a) Yönetim Kuruluna ve diğer hizmet birimlerine
hukuki danışma hizmeti vermek; diğer kamu kurum ve kuruluşları ile özel
kurum ve kuruluşlardan, talep edilen sair hukuki konularda mütalaa vermek,
b) YTM’nin görev alanına
giren hususlarla ilgili düzenlemeleri hazırlamak; diğer birimler tarafından
hazırlanan düzenleme taslaklarını da inceleyerek ilgili birim ile birlikte
Yönetim Kurulunun onayına sunmak,
c) YTM’ye ilişkin her
türlü uyuşmazlığın adli ve idari yargı mercii, icra ve iflas daireleri ile
diğer idari mercilerde takibi ve çözümlenmesi amacıyla YTM’yi
temsil etmek veya edilmesini sağlamak; devam eden ve sonuçlanan davalar
hakkında ilgili birimlere bilgi vermek,
ç) YTM tarafından açılmasına karar verilen davaları
açmak, gerekirse suç duyurusunda bulunmak, açılacak ceza davalarına müdahil
olarak katılmak, ilgililer hakkında alınması istenilen her türlü muhafaza
tedbirini almak,
d) Yargı mercilerine intikal eden veya henüz yargı
mercilerine intikal etmemiş uyuşmazlıkların, bir hakkın tanınması ya da bir
menfaatten vazgeçilmesi yoluyla sulhen çözümünün
sağlanması amacıyla Yönetim Kuruluna öneride bulunmak,
e) Yargı kararlarına göre tahsil ve takibi gereken
karar hükümlerinin gereğini icra etmek,
f) Gerekli görülen hallerde, danışmanlık ve
avukatlık hizmetlerini satın alma hususunda çalışmalar yapmak; YTM bünyesi
dışındaki sözleşmeli avukatların çalışma usul ve esaslarını tespit etmek,
tevzi edilen dosyalarla ilgili olarak rapor alınmasını sağlamak ve bu
hususları Yönetim Kuruluna sunmak,
g) YTM’nin menfaatlerini
koruyucu, anlaşmazlıkları önleyici hukuki tedbirleri zamanında almak,
anlaşma ve sözleşmelerin bu esaslara uygun olarak yapılmasını sağlamak,
ğ) YTM’nin pay sahibi olduğu
şirketlerin genel kurullarına katılıma ilişkin iş ve işlemleri Yönetim
Kurulu kararları çerçevesinde yürütmek,
h) Başkan tarafından verilen diğer görevleri
yapmak.
Destek
Hizmetleri Birimi
MADDE 17
– (1) Destek Hizmetleri Birimi
aşağıdaki görevleri yapar:
a) Evrak, kayıt ve arşiv işlemlerini yürütmek,
b) Yönetim Kurulu toplantı gündemini oluşturmak,
üyelere dağıtmak, raportörlük hizmeti sunmak,
tutanak ve kararları hazırlamak, imzalatmak, muhafaza etmek ve bunlarla
ilgili işlemleri yapmak,
c) Bilgi sistemlerine ilişkin işlemleri yürütmek,
ç) Personelin işe alınması ve personele ilişkin
yapılması gereken diğer işlemleri yürütmek,
d) YTM’nin hizmet içi
eğitim politikalarının ve yöntemlerinin oluşturulmasına yönelik çalışmaları
yürütmek,
e) YTM’nin faaliyet
alanına giren konularda yurt içinde düzenlenecek uluslararası toplantıların
organizasyonunu yapmak, yurt dışında düzenlenecek toplantılara katılım için
gerekli işlemleri yürütmek,
f) YTM’nin ihtiyacı olan
her türlü yapım, satın alma, tefriş, kiralama, bakım ve onarım, temizlik,
taşıma, ısınma, aydınlatma, haberleşme, ulaşım, güvenlik ve benzeri
hizmetlerini yürütmek,
g) YTM’nin taşınır ve
taşınmazlarına ilişkin işlemlerini ilgili mevzuat çerçevesinde yürütmek,
ğ) Sivil savunma ve seferberlik hizmetleri ile
ilgili mevzuat çerçevesinde gerekli iş ve işlemleri yürütmek,
h) YTM’nin iç ve dış
protokol işlerini düzenlemek ve yürütmek,
ı) Başkan tarafından verilen diğer görevleri
yapmak.
BEŞİNCİ BÖLÜM
YTM’nin Gelirleri ve
Malvarlığının Nemalandırılmasına İlişkin Esaslar
YTM’nin gelirleri
MADDE 18
– (1) YTM’nin
gelirleri;
a) Yatırım kuruluşlarının yatıracağı giriş
aidatları, yıllık aidatlar ve ek aidatlardan,
b) Kanun kapsamında verilen idari para cezalarının
yüzde ellisinden,
c) Kanunun 13 üncü maddesinin dördüncü fıkrası
uyarınca YTM’ye intikal eden sermaye piyasası
araçlarının satışından elde edilen gelirlerden,
ç) Kanunun 83 üncü maddesinin dördüncü fıkrası
kapsamında zamanaşımına uğraması üzerine YTM’ye
gelir kaydedilen her türlü emanet ve alacaklardan,
d) YTM malvarlığının getirisinden,
e) Diğer gelirlerden,
oluşur.
YTM
malvarlığının kullanım esasları
MADDE 19
– (1) YTM malvarlığı, ilgili
mevzuatın imkan verdiği şekilde Yönetim Kurulu
tarafından belirlenen esaslar çerçevesinde değerlendirilir.
(2) YTM’nin malvarlığı,
amacı dışında kullanılamaz, teminat gösterilemez, kamu alacakları için olsa
dahi haczedilemez, rehnedilemez, iflas masasına
dâhil edilemez ve üzerine ihtiyati tedbir konulamaz.
ALTINCI BÖLÜM
YTM Aidatları,
Hesaplanması ve Tahsili
Giriş
aidatları
MADDE 20
– (1) Bütün yatırım kuruluşlarının
giriş aidatı ödeyerek YTM’ye katılması
zorunludur. Kurul tarafından faaliyet izni verilmesinin uygun görülmesini
müteakip, yetki belgesi verilmeden önce yatırım kuruluşları tarafından YTM’ye 50.000 Türk Lirası tutarında giriş aidatı
yatırılır.
Yıllık
aidatlar
MADDE 21
– (1) Yatırım kuruluşlarının
yıllık aidat yükümlülükleri Kurul, merkezi takas ve saklama kuruluşları ile
diğer kuruluşlar nezdinde bir önceki yıla ilişkin bulunan veriler esas
alınmak suretiyle, bu Yönetmelik ve Kurul tarafından belirlenen esaslar
uyarınca hesaplanır.
(2) Yatırım kuruluşlarının içinde bulunulan yıl
için yatıracakları yıllık aidat tutarları, YTM’nin
bildirimi üzerine Mart ayı sonuna kadar ödenir.
(3) Yıllık aidatlar yatırımcı bazında;
a) Repo işlemine konu olanlar hariç olmak üzere kaydileştirilmiş sermaye piyasası araçları açısından
merkezi takas ve saklama kuruluşları nezdinde bulunan saklama
bakiyelerinin,
b) Organize piyasalarda işlem gören türev araçlar
açısından merkezi takas ve saklama kuruluşları nezdinde bulunan
teminatların
günlük tutarlarının toplamının, yatırım kuruluşlarının
faaliyette bulunduğu iş günü sayısı dikkate alınmak suretiyle bulunan
ortalamasının; beşinci fıkrada yer alan katsayılarla çarpılması suretiyle
hesaplanır. Bu fıkra uyarınca yatırımcı bazında bulunan saklama bakiyeleri
ile teminat tutarları ortalamasının her bir yatırım kuruluşu için toplamı,
MKK tarafından hesaplanarak YTM’ye iletilir.
(4) Kaldıraçlı alım satım
işlemleri üzerinden; yatırımcı bazında merkezi takas ve saklama kuruluşları
nezdinde bulunan teminatların toplam tutarlarının, yatırım kuruluşlarının
faaliyette bulunduğu iş günü sayısı dikkate alınmak suretiyle bulunan
günlük ortalamasının beşinci fıkrada yer verilen gruplandırma çerçevesinde,
sırasıyla binde 4, 8, 16 ve 32 katsayıları ile çarpılması suretiyle yıllık
aidat hesaplanır. Bu
hesaplamaya esas teşkil edecek teminat tutarları toplamının günlük
ortalaması, Takasbank tarafından hesaplanarak YTM’ye iletilir.
(5) Aracı kurumlar için, Kurulun sermaye
yeterliliği düzenlemeleri uyarınca ay sonları itibarıyla hesaplanan Sermaye
Yeterliliği Tabanının; Gerekli Asgari Özsermaye,
Risk Karşılığı ve Son Üç Aylık Faaliyet Giderlerinden en büyük olanına
bölünmesi suretiyle bulunacak oranın yıllık ortalaması;
a) 3 kat ve daha fazla olanlara on binde iki,
b) 2 ilâ 3 (3 hariç) kat arasında olanlara on binde
dört,
c) 1 ilâ 2 (2 hariç) kat arasında olanlara on binde
sekiz,
ç) 1 kattan az olanlara on binde on altı,
katsayıları uygulanarak yıllık aidat hesaplaması yapılır.
(6) Bankalar açısından aidat hesaplamasında,
beşinci fıkranın (a) bendinde yer verilen katsayı dikkate alınır.
(7) Üçüncü ve dördüncü fıkralarda belirtilen
saklama bakiyeleri ve teminatların; her bir yatırımcı bazında, Kanun’un 84
üncü maddesinin beşinci fıkrası çerçevesinde belirlenen ve her yıl
güncellenen azami tazmin tutarından az olması durumunda tamamı, fazla
olması durumunda ise söz konusu azami tazmin tutarı kadarlık
kısmı hesaplamaya dâhil edilir. Azami tazmin tutarı, kaldıraçlı alım satım
işlemleri ve diğer sermaye piyasası araçları için ayrı ayrı
dikkate alınır.
(8) Tezgâhüstü türev
araçlar üzerinden ise, yatırımcı sayısına göre aidat hesaplanır. Buna göre
yatırım kuruluşlarının her bir yatırımcı ile yıl içinde gerçekleştirdikleri
tezgâhüstü türev araç işlemlerinde sözleşme
büyüklüklerinin toplamı;
a) 1.000.000 Türk Lirasının altında olan her bir
yatırımcı için 50 Türk Lirası,
b) 1.000.000 Türk Lirası veya üzerinde olan her bir
yatırımcı için ise 100 Türk Lirası,
tutarı dikkate alınmak suretiyle aidat hesaplanır.
Yatırım kuruluşları, bir önceki yıl içerisinde her bir yatırımcı ile
gerçekleştirdikleri tezgâhüstü türev araç
sözleşme büyüklükleri toplamı ile ödeyecek oldukları aidat tutarlarını MKK’ya bildirmek ve ikinci fıkrada belirtilen sürede YTM’ye ödemekle yükümlüdür. Yatırım kuruluşlarının
diğer yatırım kuruluşlarıyla gerçekleştirdikleri tezgâhüstü
türev araç işlemleri hesaplamada dikkate alınmaz.
(9) YTM’nin malvarlığı
mevcudu, yatırım kuruluşlarının tür ve risk durumları ile sermaye piyasası
araçlarının nitelikleri dikkate alınmak suretiyle, dördüncü, beşinci ve
yedinci fıkralarda yer alan katsayılar ile sekizinci fıkrada yer alan
tutarları, yarısı oranında artırmaya veya azaltmaya Kurul yetkilidir.
(10) YTM, yıllık aidatların hesaplanmasında
kullanılacak verilerin toplanmasına ilişkin esasları belirlemeye ve söz
konusu verilere ilişkin olarak, yatırım kuruluşları ve ilgili diğer
kuruluşlardan her türlü bilgi ve belgeyi istemeye yetkilidir.
(11) Aidatların hesaplanmasında, yatırımcı blokajları ile yatırım kuruluşlarının kendi
portföylerinde bulunan sermaye piyasası araçları ve portföyleri adına
yapmış oldukları işlemler nedeniyle vermiş oldukları teminatlar dikkate
alınmaz.
Ek
aidatlar
MADDE 22
– (1) YTM malvarlığının ihtiyacı
karşılamaya yetmediği hallerde, 21 inci maddedeki esaslar çerçevesinde
yatırım kuruluşlarından, bir önceki yılda ödedikleri aidat tutarı toplamına
kadar ek aidat alınabilir. Ek aidatlar Yönetim Kurulu tarafından
belirlenecek sürede ödenir.
(2) Ek aidatlar, ihtiyacın ortadan kalkmasını
izleyen ilk yıl, yatırım kuruluşlarının yatıracakları yıllık aidatlardan
mahsup edilebilir.
Aidat
yükümlülüğüne ilişkin esaslar
MADDE 23
– (1) Süresi içerisinde ödenmeyen
aidatlar ile yerine getirilen aidat yükümlülüğünün ilave aidat yükümlülüğü
doğuracak şekilde farklı olduğunun tespit edilmesi halinde, doğacak aidat
farkları, aidat için belirlenen son ödeme gününden itibaren 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının
Tahsil Usulü Hakkında Kanuna göre hesaplanacak gecikme zammı oranında
uygulanacak faiz oranı ile birlikte 9/6/1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve
İflas Kanunu hükümlerine göre YTM tarafından tahsil edilir.
(2) Fazla yatırıldığı tespit edilen aidat
tutarları, YTM’nin belirleyeceği usul ve esaslar çerçevesinde
faizsiz olarak ilgili yatırım kuruluşuna iade edilir.
(3) Aidat yükümlülüklerinin süresi içerisinde
yerine getirilmediğinin veya aidat hesaplamasında esas alınan verilerin
gerçeğe uygun olmadığının tespit edilmesi halinde ilgili yatırım kuruluşları
YTM tarafından Kurul’a ve Birlik’e bildirilir.
YEDİNCİ BÖLÜM
Zamanaşımına Uğrayan Varlıkların ve Teslim
Edilmeyen Sermaye Piyasası
Araçlarının YTM’ye İntikali ve Satışı
Zamanaşımı
MADDE 24 – (1) Yatırım
hizmetleri ve faaliyetlerinden kaynaklanan her türlü emanet ve alacaklar
ile bunlara bağlı faiz, kâr payı ve diğer getiriler, hesap sahibinin
yaptığı en son talep, işlem veya herhangi bir şekilde verdiği yazılı
talimat tarihinden; yatırım fonu ve değişken sermayeli yatırım ortaklıkları
için ise tasfiye tarihinden başlayarak on yıl içinde talep ve tahsil
edilmemesi halinde zamanaşımına uğrar ve YTM’ye
gelir kaydedilir.
(2) Yetkili merciler tarafından üzerine bloke,
haciz veya tedbir konulan hesaplarda zamanaşımı süresi bunların konulduğu
tarihte durur. Zamanaşımı süresi, hesaptaki blokenin, haczin veya tedbirin
kaldırıldığı tarihten itibaren işlemeye devam eder. Ergin olmayanlar adına
ve yalnızca bunlara ödeme yapılmak kaydıyla açtırılan hesaplarda,
zamanaşımı süresi kişinin ergin olduğu tarihte işlemeye başlar.
(3) Hesaba, hesap sahibinin iradesi bulunmaksızın
faiz veya kâr payı ödemesi yapılması ile bedelsiz pay aktarılması gibi
durumlar zamanaşımını kesmez. Yatırımcıların bir yatırım kuruluşu nezdinde
birden fazla hesabı bulunması halinde hesaplarından birinde işlem yapılması
diğer hesaplar açısından da zamanaşımını keser. Bunun dışında, zamanaşımını
durduran ve kesen haller Kurulca belirlenir.
Zamanaşımının
ilanı
MADDE 25
– (1) Yatırım kuruluşları, bir
sonraki takvim yılı içerisinde 24 üncü madde uyarınca zamanaşımına
uğrayacak ve tutarı 100 Türk Lirası ve üzerinde olan emanet ve alacakların
hesap sahiplerini, başvuruda bulunmadıkları takdirde hesaplarının YTM’ye devredileceği hususunda, içinde bulunulan yılın
Mart ayı sonuna kadar iadeli taahhütlü mektupla uyarmak zorundadır.
(2) Bir sonraki takvim yılı içerisinde zamanaşımına
uğrayacak olan her türlü emanet ve alacaklar tutarına bakılmaksızın içinde
bulunulan yılın Nisan ayının başından bir sonraki takvim yılı sonuna kadar
liste halinde yatırım kuruluşunun kendi internet sitesinde ilan edilir.
İlan edilecek listelerde emanet ve alacakların zamanaşımına uğrayacağı
tarihlere yer verilir. Yatırım kuruluşu, söz konusu listelerin kendi
internet sitesinde ilan edildiği hususunu, içinde bulunulan yılın Nisan ayı
içerisinde, Basın İlan Kurumu listelerindeki tirajı
en yüksek ilk beş gazeteden ikisinde Basın İlan Kurumu aracılığıyla ilan
eder.
(3) İnternet sitelerinde ilan edilen listeler, bu
maddede yer alan ilan yükümlülüklerinin yerine getirildiğine ilişkin beyan
ile birlikte yatırım kuruluşları tarafından içinde bulunulan yılın Mayıs
ayı sonuna kadar YTM’ye gönderilir. YTM bu
listeleri içinde bulunulan yılın Temmuz ayı başından bir sonraki takvim
yılı sonuna kadar konsolide edilmiş olarak kendi
internet sitesinde yayınlar.
(4) Faaliyetleri sürekli olarak durdurulmuş olan
yatırım kuruluşları nezdinde bulunan hesaplardaki emanet ve alacaklara
ilişkin bu maddede yer alan yükümlülükler, emanet ve alacakların
devredildiği kuruluş tarafından yerine getirilir. Hesaplardaki emanet ve
alacakların devri sırasında, bunların zamanaşımına uğrayacağı tarihler
devredilen kuruluşa liste halinde verilir.
(5) Zamanında bildirim ve ilan yükümlülükleri
yerine getirilmemekle birlikte, zamanaşımı süresi dolmadan önce yatırım
kuruluşu tarafından tespit edilen varlıklara ilişkin bu maddede yer alan
bildirim ve ilan yükümlülüğü ivedilikle yerine getirilir ve bir sonraki
takvim yılının sonuna kadar ilan edilmeye devam edilir.
(6) Zamanında bildirim ve ilan yükümlülükleri
yerine getirilmeyen ve zamanaşımı süresi dolmuş olan varlıklar, gerekli
ilan ve bildirim yükümlülüklerinin yerine getirilip getirilmediğine
bakılmaksızın YTM’ye gelir kaydedilir.
(7) İlan ve bildirim yükümlülüklerinin bu maddeye uygun
şekilde yerine getirilmemesinden kaynaklanan her türlü hukuki ve cezai
sorumluluk ilgili yatırım kuruluşundadır.
Zamanaşımına
uğrayan emanet ve alacakların YTM’ye gelir
kaydedilmesi
MADDE 26
– (1) Zamanaşımına uğramış emanet
ve alacaklar üzerinde yalnızca YTM hak sahibi olup, yatırım kuruluşları söz
konusu emanet ve alacakları YTM’ye devredinceye
kadar ayrı bir hesapta izlemekle yükümlüdür.
(2) Yatırım kuruluşları, önceki yılda zamanaşımına
uğramış emanet ve alacaklara ilişkin, hak sahiplerinin kimlik bilgileri,
adresleri ve haklarının faiz, kâr payı ve diğer getirileri ile birlikte
ulaştıkları tutarlar gösterilmek suretiyle düzenlenecek listeyi Ocak ayı
sonuna kadar YTM’ye gönderir ve söz konusu
varlıkları aynı süre içerisinde YTM’ye devreder.
(3) Zamanaşımına
uğramış yatırım hizmetleri ve faaliyetlerinden kaynaklanan her türlü emanet
ve alacaklar ile bunlara ait faiz, kâr payı ve diğer getiriler için
düzenlenecek liste örnekleri ve bunların hangi hesaplara yatırılacağı veya
ne suretle tevdi ve teslim edileceği, YTM tarafından Birlik vasıtasıyla
yatırım kuruluşlarına duyurulur.
(4) Faaliyetleri sürekli olarak durdurulmuş olan
yatırım kuruluşları nezdinde bulunan emanet ve alacaklar, bunların
devredildiği kuruluş tarafından YTM’ye
devredilir.
(5) Zamanaşımına uğradığı halde YTM’ye
devredilmediği tespit edilen emanet ve alacaklara, YTM’ye
gelir kaydedilmesi gerektiği tarihten itibaren 6183 sayılı Kanun
kapsamındaki alacaklara uygulanan gecikme zammı oranında faiz işletilir. Bu
şekilde YTM’ye devredilen varlıklar için MKK’ya ve Takasbank’a YTM
tarafından herhangi bir ücret ödenmez.
Teslim
edilmeyen sermaye piyasası araçlarının YTM’ye
intikali
MADDE 27
– (1) Kanunun 13 üncü maddesinin
dördüncü fıkrası uyarınca kayden izlenmeye
başladığı tarihi izleyen yedinci yılın sonuna kadar teslim edilmeyen
sermaye piyasası araçları MKK tarafından, YTM hesaplarına aktarılır,
bunların üzerindeki sınırlı ayni haklar kendiliğinden sona ermiş sayılır.
YTM hesaplarına aktarılan sermaye piyasası araçlarına ilişkin geçmiş yıllarda
ödenen, ihraççı şirketler nezdinde bulunan ve ilgili mevzuat uyarınca YTM’ye devredilebilen temettüler de ilgili ihraççı
şirketler tarafından YTM hesaplarına aktarılır. Bu şekilde YTM’ye intikal eden sermaye piyasası araçları için MKK’ya ve Takasbank’a YTM
tarafından herhangi bir ücret ödenmez.
Zamanaşımına
uğrayan varlıkların ve teslim edilmeyen sermaye piyasası araçlarının satışı
MADDE 28
– (1) 24 üncü madde uyarınca YTM’ye gelir kaydedilen emanet ve alacaklar ile 27 nci madde uyarınca YTM’ye
aktarılan sermaye piyasası araçlarının, YTM’ye
intikalinden itibaren üç ay içinde BİAŞ’ta
satılması esastır. Bununla birlikte, BİAŞ’ta
satışı mümkün olmayan veya söz konusu süre içerisinde satılamayan varlıklar
hakkında yapılacak işlemlere ilişkin esaslar Yönetim Kurulunca belirlenir.
(2) Satış işlemleri için YTM tarafından BİAŞ’a yazılı olarak müracaat edilir. Satış işlemi,
BİAŞ tarafından satılacak kıymetin likidite durumuna göre, ayrı bir resmi
müzayede sırası açılmasına gerek görülmediği durumlarda ilgili sermaye
piyasası aracının işlem sırasında ya da açılacak ayrı bir resmi müzayede
pazarında gerçekleştirilebilir.
(3) Ayrı bir resmi müzayede pazarı açılması
durumunda satılacak varlıklara ilişkin duyuru, satışın yapılacağı günden en
az bir gün önce Kamuyu Aydınlatma Platformunda yapılır.
(4) Resmi müzayede işlemlerine ilişkin esaslar BİAŞ
tarafından belirlenir. YTM adına yapılacak müzayede dâhil hiçbir işlem için
BİAŞ’a, MKK’ya ve Takasbank’a komisyon, masraf ve benzeri ücret ödenmez.
(5) Bu Yönetmelik uyarınca YTM’ye
zamanında devredilmeyen varlıkların, bu maddede belirtilen satış sürecinden
sonra YTM’ye intikal etmesi halinde, söz konusu
varlıklar yapılacak ilk satışta dikkate alınır.
SEKİZİNCİ BÖLÜM
Çeşitli
Hükümler
Giderler
MADDE 29
– (1) YTM tarafından Kanun ve
ilgili mevzuattan kaynaklanan görevlerin yerine getirilmesi amacıyla
yapılan giderler ile genel yönetim giderleri YTM’nin
malvarlığından karşılanır. Buna ilişkin usul ve esaslar Yönetim Kurulunca
belirlenir.
(2) Kanunun geçici 4 üncü maddesinin ikinci fıkrası
uyarınca, Kanunun yayımı tarihinden önce tedrici tasfiyesine başlanmış olan
kurumlara ilişkin olarak gerekli ödemeler üçer aylık dönemler itibarıyla
YTM tarafından MKK’ya yapılır.
Bütçe,
mali tablo ve raporlar
MADDE 30
– (1) YTM bütçesi ve kesin hesabı,
Yönetim Kurulu tarafından onaylanır. Bütçe YTM’nin
bütçe yılı içindeki gelir ve gider tahminlerini gösterir. Bütçe yılı takvim
yılıdır. YTM gelirlerinin yeterli olması halinde, yıl içerisindeki ilave
ödenek ihtiyacı için mevcut veya yeni açılacak tertiplere Yönetim Kurulu
tarafından ödenek eklenebilir. Bütçe içi ödenek aktarması yapmaya Başkan
yetkilidir.
(2) YTM, yıllık mali tabloları ile hesap dönemine
ilişkin faaliyetlerini ve sonraki dönem hakkında görüş ve önerileri ile
alınması gereken önlemleri içeren bir faaliyet raporunu düzenleyerek takip
eden yılın mart ayı sonuna kadar Kurula gönderir.
YTM’nin defter ve kayıtları
MADDE 31
– (1) YTM tarafından, bu
Yönetmeliğin uygulanmasında yönetim kurulu karar defteri ve yardımcı
defterler ile ilgili mevzuat uyarınca tutulması zorunlu olan diğer
defterler tutulur. Kayıtların tutulmasına ilişkin usul ve esaslar Yönetim
Kurulunca belirlenir.
Yatırımcıyı
bilgilendirme ve reklam yasağı
MADDE 32
– (1) Yatırım kuruluşları, sermaye
piyasası faaliyetleri ve işlemleri sırasında YTM ve YTM’nin
koruma kapsamı hakkında yatırımcılara yeterli bilgi vermek zorundadır.
(2) Yatırım kuruluşları, YTM’nin
yatırımcılara sağladığı korumayı reklam amacıyla kullanamazlar.
Yükümlülüklerini
yerine getirmeyenler hakkında uygulanacak tedbirler
MADDE 33
– (1) Bu Yönetmelikte belirtilen
yükümlülükleri yerine getirmeyenler, eksik yerine getirenler veya mevzuata
aykırı fiil ve işlemleri tespit edilenler YTM tarafından Kurula bildirilir.
Tutarların
değerlenmesi
MADDE 34
– (1) Bu Yönetmeliğin 20 nci maddesinde ve geçici 4 üncü maddesinin ikinci
fıkrasında yer verilen tutarlar, 4/1/1961 tarihli
ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca her yıl ilan edilen yeniden
değerleme oranını geçmemek üzere Kurulca belirlenen oranda arttırılır.
DOKUZUNCU BÖLÜM
Geçici ve Son
Hükümler
Saklı
hükümler
MADDE 35
– (1) Bu Yönetmelikte yer almayan
veya açıklık bulunmayan konularda genel hükümleri de dikkate alarak karar
vermeye ve uygulamayı yönlendirmeye Kurul yetkilidir.
Yürürlükten
kaldırılan yönetmelik
MADDE 36
– (1) 6/6/2013
tarihli ve 28669 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Yatırımcı Tazmin
Merkezine İlişkin Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.
YTM’nin merkezine ilişkin geçiş hükmü
GEÇİCİ
MADDE 1 – (1) Kurul merkezinin
İstanbul’a taşınmasına ilişkin iş ve işlemler tamamlanıncaya kadar YTM’nin merkezi Ankara’dadır.
Giriş
aidatı ödemeyecek yatırım kuruluşları
GEÇİCİ
MADDE 2 – (1) 20 nci maddede yer verilen giriş aidatları mülga 28/7/1981 tarihli ve 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu
uyarınca kurulan Yatırımcıları Koruma Fonuna katılmış olan yatırım
kuruluşları tarafından yatırılmaz.
Yıllık
aidatların hesaplanmasına ilişkin geçici madde
GEÇİCİ
MADDE 3 – (1) 2015 yılında,
yatırım kuruluşlarının 2014 yılı verileri üzerinden yapılacak yıllık aidat
hesaplamasında bu Yönetmelik hükümleri uygulanır.
Birleşme
veya devralma durumunda aracı kurumlara sağlanacak indirimler
GEÇİCİ
MADDE 4 – (1) Sermaye piyasası
mevzuatı çerçevesinde faaliyette bulunan;
a) Bir aracı kurumun başka bir aracı kurumun aktif
ve pasifini devralmak,
b) Bir aracı kurumun başka bir aracı kurumun sahip
olduğu yetki belgesi kendi lehine iptal edilmek,
c) İki veya daha çok aracı kurumun tasfiyesiz
infisah yoluyla tüzel kişiliklerini sona erdirerek aktif ve pasiflerini birleştirmek
suretiyle yeni bir aracı kurum kurmak
üzere 31/12/2017 tarihine kadar Kurula başvurması
durumunda, YTM’ye ödeyeceği yıllık aidat, buna
ilişkin Kurul karar tarihini takip eden yıldan itibaren dört hesaplama
dönemi boyunca, bu Yönetmelikte yer alan esaslara göre hesaplanacak
tutarların yarısı kadar ödenir.
(2) Bu madde kapsamında aracı kurumlara sağlanacak
indirimlerin toplam tutarı 2.288.746,46 Türk Lirasını aşamaz. Söz konusu
aracı kurumlara sağlanacak indirimlerin toplam tutarının tespitinde, bu
fıkrada yer alan tutarın, ilgili aracı kurumun indirimden ilk yararlandığı
yıl için belirlenmiş olan değerlenmiş hali dikkate alınır.
YTM
tarafından devralınan alacakların takip ve tahsili
GEÇİCİ
MADDE 5 – (1) YTM’nin,
Kanunun geçici 4 üncü maddesi uyarınca devraldığı alacaklara ilişkin
olarak, 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre başlatılmış bulunan takiplere,
yine 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre kaldığı yerden devam edilir.
Hesapları
devredilmiş olan yatırım kuruluşları açısından zamanaşımı süresinin tespiti
GEÇİCİ
MADDE 6 – (1) Bu Yönetmeliğin
yayımı tarihinden önce, faaliyetleri sürekli olarak durdurulmuş ve
hesapları başka bir kuruluşa devredilmiş olan yatırım kuruluşlarının
hesaplarındaki emanet ve alacakların zamanaşımına uğrayacağı tarihlerin
tespit edilememesi durumunda, zamanaşımı süresinin tespitinde devir tarihi
esas alınır.
Yürürlük
MADDE 37
– (1) Bu Yönetmeliğin;
a) 21 inci maddesinin sekizinci fıkrası 1/1/2016 tarihinde,
b) Diğer hükümleri yayımı tarihinde,
yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 38
– (1) Bu Yönetmelik hükümlerini
Sermaye Piyasası Kurulu yürütür.
|