|
Çalışma
ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından:
ASGARİ
ÜCRET TESPİT KOMİSYONU KARARI
Karar
Tarihi : 30/12/2014
Karar
No : 2014/1
22/5/2003 tarihli ve
4857 sayılı İş Kanunu’nun 39 uncu maddesi gereğince, iş sözleşmesi ile
çalışan ve bu Kanunun kapsamında olan veya olmayan her türlü işçinin asgari
ücretini tespit etmekle görevli Asgari Ücret Tespit Komisyonu, 3/12/2014
tarihinde başladığı çalışmalarını 30/12/2014 tarihine kadar sürdürmüş ve
yaptığı dört toplantı sonucunda;
1) Milli seviyede tek asgari ücret tespitine,
oybirliğiyle,
2) İşçinin bir günlük normal çalışma karşılığı asgari
ücretinin; 1/1/2015-30/6/2015tarihleri arasında
40,05 (kırklira beşkuruş)
Türk Lirası olarak, 1/7/2015-31/12/2015 tarihleri arasında ise 42,45 (kırkikilira kırkbeşkuruş)
Türk Lirası olarak tespitine, işçi temsilcilerinin muhalefetine karşılık oy
çokluğuyla,
3) İş bu Kararın, 4857 sayılı Kanunun 39 uncu maddesine
dayanılarak hazırlanan Asgari Ücret Yönetmeliği’nin 11 inci maddesi
gereğince Resmî Gazete’de yayımlanmasına oy birliğiyle,
karar
verilmiştir.
GEREKÇE
Asgari ücret, bilindiği gibi ödenmesi zorunlu olan en az
ücrettir.
Asgari ücretin belirlenmesini düzenleyen Asgari Ücret
Yönetmeliği uyarınca, asgari ücret, pazarlık ücreti değildir.
Asgari ücretin belirlenmesi sırasında, Komisyonumuz, bu
çerçevede bir karar alınması için çalışmış, işçilerin geçim şartları ve
2015 yılı enflasyon hedefi gibi faktörleri değerlendirmiştir.
İşte bu çerçevede hareket eden Komisyonumuz; işçinin
günlük asgari ücretini; 1/1/2015-30/6/2015
tarihleri arasında 40,05 (kırklira beşkuruş) Türk Lirası olarak, 1/7/2015-31/12/2015
tarihleri arasında ise 42,45 (kırkikilira kırkbeşkuruş)
Türk Lirası olarak belirlemiştir.
Asgari Ücret Yönetmeliği’nin 11 inci maddesi gereğince,
Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nca belirlenen asgari ücret, Resmî Gazete’de
yayımlandığı tarihi izleyen ayın ilk gününden itibaren yürürlüğe
girecektir.
İŞÇİ
TEMSİLCİLERİNİN
ASGARİ ÜCRET
KARŞI OY GEREKÇESİ
Asgari
Ücret Tespit Komisyonu’nda işçi kesimi adına görev yapan Türkiye İşçi
Sendikaları Konfederasyonu (TÜRK-İŞ) temsilcileri, işveren-devlet kesimi
temsilcilerinin oy çokluğu görüşüyle belirlenen asgari ücrete aşağıdaki
gerekçeyle katılmamış ve muhalif kalmışlardır:
“Anayasanın 55 inci maddesinde ‘asgari ücretin
tespitinde çalışanların geçim şartları ile ülkenin ekonomik durumu da göz
önünde bulundurulur’ düzenlemesi yer almaktadır.
Asgari Ücret Yönetmeliğinde ise ‘işçilere normal
bir çalışma günü karşılığı ödenen ve işçinin, gıda, konut, giyim, sağlık,
ulaşım ve kültür gibi zorunlu ihtiyaçlarını günün fiyatları üzerinden
asgari düzeyde karşılamaya yetecek ücret’ olarak asgari ücret tanımlanmaktadır.
Asgari Ücret Tespit Komisyonunun çalışmalara
başladığı 03 Aralık 2014 günü itibariyle geçerli olan brüt aylık asgari
ücret 1.134 TL’dir. Bu tutardan sosyal güvenlik, vergi, işsizlik sigortası
gibi kesintiler yapıldıktan sonra ele geçen net aylık ücret ise 891,03 TL
olmaktadır. Bu tutar, asgari ücretli işçinin bile Aralık 2014 ayında bir
üst vergi diliminden vergi ödemek durumunda kalması nedeniyle daha da
düşmektedir.
Asgari ücret, çalışanların düşük ücretlere karşı
korunmasına ve emek sömürüsünü önlemeye yönelik önemli ve etkin bir sosyal
politika aracıdır. İnsan temel hak ve özgürlüklerinin tanımlandığı tüm
uluslararası sözleşmelerde, herkesin kendisi ve ailesi için “insan onuruna
yaraşır” adil ve elverişli bir ücrete hakkı olduğu kabul edilmektedir.
İşçi temsilcileri, 2015 Yılı Programında öngörülen
altışar aylık yüzde 3 oranındaki asgari ücret artışının kabul edilemez
nitelikte olduğunu vurgulamış, günlük asgari ücreti 1-2 lira artırarak
çalışanların geçim koşullarında düzelmenin sağlanamayacağını belirtmiştir.
İşçi temsilcileri asgari ücreti belirleme
çalışmaları sırasında temel alınması gereken ilkeleri aşağıdaki biçimiyle
açıklamış ve talep etmiştir:
1. Anayasa’da yer alan “geçim şartları” yaklaşımına öncelikle
uyulmalıdır.
2. Ücretlerde adaleti sağlamak açısından, en düşük devlet memuru
maaşı dikkate alınmalıdır.
3. İşçinin ailesi ile birlikte günün ekonomik ve sosyal koşullarına
göre insanca yaşamasını mümkün kılacak, insanlık onuruyla bağdaşacak bir
tutar belirlenmelidir.
4. İşçinin ve ailesinin bilimsel olarak belirlenmiş harcama kalıbı
esas alınmalı ve hesaplamalarda Türkiye İstatistik Kurumu verileri
kullanılmalıdır.
5. Perakende fiyatlar kullanılarak hesaplanan net harcama tutarı,
işçinin eline net geçecek biçimde düzenlenmelidir.
6. Asgari ücret, sanayi/tarım ve yaş, cinsiyet ayırımı yapılmadan
yine ulusal düzeyde tek olarak belirlenmelidir.
7. İşçilerin arasında nitelik, kıdem, işin mahiyeti gibi ekonomik
amaçlı değerlendirmelerin tümünden bağımsız olarak ele alınmalı, ekonomik
ölçülerin ötesinde sosyal bir ücret olarak kabul edilmelidir.
8. İşçinin satın alma gücünün ileriye dönük olarak korunabilmesi
için gerekli bir iyileştirme ayrıca ilave edilmelidir.
9. Asgari ücret belirlenirken, gelir dağılımında adaleti sağlamaya
yönelik olarak ayrıca refahtan pay verilmelidir.
İşçi temsilcileri, asgari ücret çalışmaları
sırasında bu ilkeleri savunmuş ve asgari ücretin bu çerçevede belirlenmesi
ve kabul edilmesi için mücadele etmiştir.
Asgari
ücretin tespitinde Anayasa gereği göz önünde tutulması gereken ‘ülkenin
ekonomik durumu’ gerek Hükümet tarafından hazırlanan 2015 Yılı Programı ve
Bütçesi ile Orta Vadeli Mali Programda öngörülen hedefler, gerek komisyon
çalışmalarında sunulan raporlar, ekonomik göstergelerin olumlu olduğuna
işaret etmektedir. Bu olumlu gelişmelerin asgari ücrete yansıtılması
talebinde bulunulmuştur.
Asgari
ücretin belirlenmesindeki göz önünde bulundurulması öncelikli ilke olan
‘çalışanların geçim şartları’ ise devletin resmi kurumu Türkiye İstatistik
Kurumu (TÜİK) tarafından ortaya konulmuştur. Asgari Ücret Tespit
Komisyonunun verdiği görev doğrultusunda TÜİK geçim koşullarını
hesaplamıştır. Devletin resmi kurumunun 2014 Aralık ayında Komisyona
sunduğu hesaplamaya göre, tek bir işçinin aylık harcama tutarı net 1.425
TL’dir. Yapılan bu hesaplamada ‘çalışanın ailesi’ dikkate alınmamıştır.
Konfederasyonumuzun 28 yıldan bu yana her ay düzenli olarak yaptığı ‘Açlık
ve Yoksulluk Sınırı’ araştırmasına göre tek bir işçinin yaşama maliyeti
aynı dönem itibariyle net 1.458 TL’dir. TÜRK-İŞ ile TÜİK’in
verileri uyumludur.
Asgari
ücret pazarlık ücreti değildir. Bilimsel, objektif yöntemler ve güvenilir
verilerle tespit edilen taban ücrettir.
İşçi
kesimi, öncelikle TÜİK tarafından belirlenen net tutarın temel alınmasını, sonradan 2015 yılı için öngörülen
enflasyon hedefi ile refah payı ilavesi gerektiğini, sonuç itibariyle, bu
yöntemle belirlenecek asgari ücretin önemli adım ve başlangıç olacağını
Komisyonda ifade ve talep etmiştir.
Ancak
işçi kesiminin bu talebi bile Komisyonda görev yapan işveren-devlet kesimi
temsilcileri tarafından dikkate alınmamıştır. Asgari ücret pazarlık konusu
yapılmış ve düşük belirlenerek, oy çokluğuyla kabul ve ilan edilmiştir.
Bu yaklaşım gelir eşitsizliğini ve
adaletsizliği daha da büyütmektedir. Devlet
sosyal koruma görevini iktisaden zayıf olan işçiden yana kullanmamıştır.
Kararlaştırılan asgari ücret, ülkede uygulanmakta olan ekonomik ve sosyal
politikaların bir yansıması ve önemli göstergesidir.
Asgari
Ücret Tespit Komisyonu’nun işveren-devlet kesimi temsilcilerinin oy
çoğunluğuyla belirlenen asgari ücrete, gerek miktar ve gerek belirleme
yöntemi açısından yukarıda sıraladığımız gerekçelerle katılmıyoruz ve işçi
kesimi olarak muhalif kalıyoruz.”
|