|
Gıda,
Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından:
TÜRK GIDA
KODEKSİ YUMURTA TEBLİĞİ
(2014/55)
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu
Tebliğin amacı yumurtacı tavuklardan elde edilmiş kabuklu yumurtanın
tekniğine uygun ve hijyenik şekilde paketlenmesi,
muhafazası, depolanması, taşınması ve pazarlanmasında dikkate alınacak
özellikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu
Tebliğ, evcil tavuktan (Gallus
gallus var. domesticus) elde edilen yumurtayı kapsar. Diğer kanatlı hayvanlara
ait yumurta ve yumurta ürünleri ile kuluçkalanmış
ve pişmiş yumurtaları kapsamaz.
(2) Yumurta ürünleri ile ilgili olarak 27/12/2011 tarihli ve 28155 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Hayvansal Gıdalar İçin Özel Hijyen Kuralları Yönetmeliğinde yer
alan hükümler uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu
Tebliğ, 29/12/2011 tarihli ve 28157 3 üncü
mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliğine
dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu
Tebliğde geçen;
a) A sınıfı yumurta: Gallus gallus var. domesticus cinsi
tavuklardan elde edilen ve doğrudan insan tüketimine veya gıda sanayisinin
kullanımına sunulan ve Ek-1 de yer alan kalite özelliklerini taşıyan
kabuklu yumurtayı,
b) B sınıfı yumurta: Gallus gallus var. domesticus cinsi
tavuklardan elde edilen, A sınıfı yumurtanın Ek-1 de yer alan kalite
özelliklerini karşılayamayan ve yumurta ürünlerinin hazırlanmasına uygun
kabuklu yumurtayı,
c) Çatlak yumurta: Yumurta kabuğunun sert kısmının hasar
gördüğü, ancak kabuk altı zarının bütünlüğünün bozulmadığı ve oluşan
hasarın çıplak gözle görülebildiği yumurtayı,
ç) Ekstra taze yumurta: Paketlendiği tarihte hava
boşluğu 4 mm veya daha düşük olan, raf ömrü üretim tarihinden itibaren
dokuz günü geçmeyen A sınıfı yumurtayı,
d) İşletme numarası: Gıda, Tarım ve Hayvancılık
Bakanlığının bilgisayar destekli veri tabanına kaydedilirken kanatlı
işletmelerine Bakanlık il/ilçe müdürlükleri tarafından verilen iki haneli
ülke kodu ve iki haneli il trafik kodunun ardından gelen işletmeye özgü 10
rakamlı bir sayı ile birlikte toplam 14 haneden oluşan numarayı,
e) Kırık yumurta: Yumurta kabuğunun sert kısmının ve
kabuk altı zarının bütünlüğünün bozulduğu yumurtayı,
f) Kuluçkalık yumurta: Civciv üretimi amacı ile elde
edilen yumurtayı,
g) Kuluçkalanmış yumurta:
Kuluçka makinesine konmuş kuluçkalık yumurtayı,
ğ) Kümes numarası: Gıda, Tarım ve Hayvancılık
Bakanlığının bilgisayar destekli veri tabanına kaydedilirken kanatlı
işletmelerinde bulunan her bir kümesteki sürülere Bakanlık il/ilçe
müdürlükleri tarafından verilen 1, 2, 3, ... gibi
sıra numarasını,
h) Temiz yumurta: Kabuk yüzeyinde hiçbir yabancı madde
bulunmayan yumurtayı,
ı) Yabancı madde: Doğal olarak yumurtanın yapısında yer
almayan iç ve dış kaynaklı, organik ve inorganik maddeleri; yumurta içinde
bulunabilecek kan lekeleri, kanlı oluşumlar, et benekleri ve embriyonal oluşumları,
i) Yumurta: Gallus gallus var. domesticus cinsi
tavuklardan elde edilen ve doğrudan insan tüketimine veya gıda sanayisinin
kullanımına sunulan veya yumurta ürünlerinin hazırlanmasına uygun kabuklu
yumurtayı,
j) Yumurta akı: Yumurta kabuğu ve yumurta sarısı
arasında bulunan saydam maddeyi,
k) Yumurta kabuğu: Yumurta içeriğini dıştan çevreleyen,
dıştan içe doğru kütikula, kalsiyum tabakası ve
çift katlı kabuk altı zarından oluşan yapıyı,
l) Yumurta sarısı: Yumurtanın ortasında bulunan, vitelin zarı ile çevrilmiş sarı renkli maddeyi,
m) Yumurta ürünleri: Kabuğundan ayrılmış tüm yumurta,
yumurta sarısı, yumurta akı veya karışımlarından elde edilen, diğer gıda
maddeleri ile de kombine edilebilen; tekniğine uygun şekilde üretilmiş, en
az %50 oranında yumurta içeren sıvı, konsantre edilmiş,
kurutulmuş, dondurulmuş, koagüle edilmiş,
kristalize ve benzeri ürünleri,
ifade eder.
Hammadde,
işlem ve ürün özellikleri
MADDE 5 – (1) Bu
Tebliğ kapsamındaki ürünlerin genel özellikleri aşağıda verilmiştir:
a) Yumurta sağlıklı hayvanlardan elde edilmiş olmalıdır.
b) Yumurta kendine has tat, koku ve renkte olmalıdır.
c) Doğal renk ve kokusunu kaybetmiş, çürümüş, kokuşmuş
yumurta ile kuluçka işlemi uygulanmış yumurta doğrudan tüketime sunulamaz
ve gıda sanayiinde kullanılamaz.
ç) Kırık yumurta, yumurta ürünlerinin üretimi de dâhil
olmak üzere, gıda maddelerinin üretiminde kullanılamaz.
d) Yumurta, özelliklerine göre A sınıfı ve B sınıfı
olmak üzere ikiye ayrılır.
(2) A sınıfı yumurtanın özellikleri aşağıda verilmiştir:
a) A sınıfı yumurtanın kalite özellikleri Ek-1’e uygun
olacaktır.
b) A sınıfı yumurta yıkanarak veya başka bir yöntemle
temizlenemez ve yağlama işlemine tabi tutulamaz.
c) A sınıfı yumurta ağırlıklarına göre sınıflandırılır
ve ağırlık sınıfları Ek-2’ye uygun olur.
(3) B sınıfı yumurta gıda sanayiinde
kullanılır.
(4) Ek-1’de yer alan özelliklerini kaybetmiş olan A
sınıfı yumurta B sınıfına alınabilir.
(5) A sınıfı yumurtanın ağırlık toleransları Ek-3’te
verilmiştir.
Katkı
maddeleri
MADDE 6 – (1) Bu
Tebliğ kapsamında yer alan ürünlerin katkı maddeleri hususunda, 30/6/2013 tarihli ve 28693 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Gıda Katkı Maddeleri Yönetmeliğinde yer alan
hükümler uygulanır.
Bulaşanlar
MADDE 7 – (1) Bu
Tebliğ kapsamında yer alan ürünlerdeki bulaşan miktarları hususunda 29/12/2011 tarihli ve 28157 3 üncü mükerrer sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Bulaşanlar Yönetmeliğinde yer alan
hükümler uygulanır.
Pestisit kalıntıları
MADDE 8 – (1) Bu
Tebliğ kapsamında yer alan ürünlerdeki pestisit
kalıntı miktarları hususunda 25/8/2014 tarihli ve
29099 1 inci mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Pestisitlerin Maksimum Kalıntı Limitleri Yönetmeliğinde
yer alan hükümler uygulanır.
Veteriner
ilaçları kalıntı düzeyleri
MADDE 9 – (1) Bu
Tebliğ kapsamında yer alan ürünlerdeki veteriner ilaçları kalıntı düzeyleri
hususunda, 4/5/2012 tarihli ve 28282 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Hayvansal Gıdalarda Bulunabilecek
Farmakolojik Aktif Maddelerin Sınıflandırılması ve Maksimum Kalıntı
Limitleri Yönetmeliğinde yer alan hükümler uygulanır.
Hijyen
MADDE 10 – (1) Bu
Tebliğ kapsamında yer alan ürünlerin mikrobiyolojik kriterleri ve hijyen hususlarında, 29/12/2011 tarihli ve 28157 3 üncü
mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Mikrobiyolojik
Kriterler Yönetmeliği, 27/12/2011 tarihli ve 28155 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Hayvansal Gıdalar İçin Özel Hijyen Kuralları Yönetmeliği ile
17/12/2011 tarihli ve 28145 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gıda Hijyeni
Yönetmeliğinde yer alan hükümler uygulanır.
Ambalajlama
MADDE 11 – (1) Bu
Tebliğ kapsamında yer alan ürünlerin ambalajları, 29/12/2011
tarihli ve 28157 3 üncü mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk
Gıda Kodeksi Gıda ile Temas Eden Madde ve Malzemeler Yönetmeliğinde yer
alan hükümlere uygun olur.
Etiketleme
ve işaretleme
MADDE 12 – (1) Bu
Tebliğ kapsamında yer alan ürünlerin etiketlenmesi hususunda, 29/12/2011 tarihli ve 28157 3 üncü mükerrer sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Etiketleme Yönetmeliğinde yer alan
hükümlere ek olarak aşağıdaki kurallar uygulanır.
a) A sınıfı yumurtada işletme ve kümes numarası ile
yumurtlama tarihi kolayca görülebilir, okunaklı ve en az 2 mm yükseklikte
olacak şekilde yumurta kabuğu üzerine damgalanır. İşletme numarası
damgalanırken, il trafik kodu ve işletmeye özgü kod arasında bulunan ve
bilgisayar destekli veri tabanında işletme numarasını 14 haneye tamamlamak
için kullanılan sıfırlar damgalanmayabilir. Yumurtlama tarihi gün, ay, yıl
olarak (Örnek: YT:1/1/2015 veya YT:1/1/15 )
damgalanır.
b) İşletme ve kümes numarası ile yumurtlama tarihi
kümeste veya gerekli tedbirleri almak şartıyla aynı işletmeye ait tasnif
veya paketleme tesisinde yazılmalıdır. Kümes ve işletme numarası ile
yumurtlama tarihi yazılmamış olan A sınıfı yumurta toptan veya perakende
olarak satışa arz edilemez.
c) Yumurtanın üzerindeki işletme ve kümes numaralarının
ve yumurtlama tarihinin kontrolünde okunabilirlik yönünden tolerans her bir
hazır ambalajın içerisindeki yumurtaların % 20’si olarak uygulanır.
ç) A sınıfı yumurtanın ağırlık ve özellik sınıfları
etikette, ürün adı ile aynı yüzde belirtilir. Özellik sınıfı belirtilirken
“A sınıfı” ifadesi veya “A” harfi kullanılır. A sınıfı yumurtanın ağırlık
sınıflarını simgeleyen harfler en az 2 mm yükseklikte olmak ve çevresinde
en az 12 mm çapında bir çember bulunmak koşulu ile yumurta kabuğu üzerine
de damgalanabilir.
d) A sınıfı yumurtanın ağırlık sınıfları, Ek-2’de verilen
harflerle veya bunlara karşılık gelen ifadelerle veya her ikisiyle
belirtilir. Ayrıca ilgili ağırlıklar da verilebilir. Ek-2’de verilen
ağırlık sınıfları farklı renk, sembol, ticari marka veya başka bir gösterim
şekliyle alt sınıflara bölünemez.
e) A sınıfı yumurtanın etiketinde son tüketim tarihi “.....tarihine kadar tüketilmelidir.” veya
“..........tarihinden önce tüketilmelidir.” ifadeleri kullanılarak yazılır.
f) A sınıfı yumurta, yumurtlama tarihinden itibaren 21
gün içinde tüketiciye ulaştırılır. A sınıfı yumurtanın son tüketim tarihi,
yumurtlama tarihinden itibaren 28 günden fazla olamaz. Eğer yumurtlama
tarihi farklı olan yumurtalar aynı paket içinde satışa sunuluyorsa, son
tüketim tarihi belirlenirken ilk yumurtlama tarihi dikkate alınır.
g) Paketlendiği tarihte hava boşluğu 4 mm veya daha
düşük olan A sınıfı yumurta yumurtlama tarihinden itibaren dokuzuncu güne
kadar “ekstra taze” olarak tanımlanabilir. Bu ifade kullanıldığında “ ……… tarihine kadar ekstra taze” şeklinde belirtilir ve “…………” yerine yumurtlama tarihinden sonraki dokuzuncu
günün tarihi yazılır. Ayrıca “ekstra taze” olarak nitelendirilen yumurtanın
etiketi üzerinde yumurtlama tarihi yer alır.
ğ) B sınıfı yumurtanın ambalajı üzerinde “B sınıfı”
ifadesi veya “B” harfi yer alır. B sınıfı yumurtanın sınıfını simgeleyen
harf, yüksekliği en az 5 mm olmak ve çevresinde en az 12 mm çapında bir
çember bulunmak koşulu ile yumurta üzerine damgalanabilir.
h) B sınıfı yumurtanın ambalajı üzerine son tüketim
tarihi ile birlikte paketleme tarihi de yazılır.
ı) B sınıfı yumurtanın ambalajı üzerinde, en az 2 cm
yükseklikte büyük harflerle “GIDA SANAYİ İÇİNDİR” yazısı yer alır.
i) Yumurtanın üretim tarihi yumurtlama tarihiyle aynı
olur.
j) Yumurta etiketinin üzerinde net olarak görülebilecek
biçimde “Satın aldıktan sonra buzdolabında/soğukta muhafaza ediniz” ifadesi
yer alır.
k) Yumurta son tüketiciye hazır ambalajlı olarak
sunulur.
l) Yumurta, hazır ambalajlı hale getirilmeden önce
nakliye ve depolama sırasında aşağıdaki bilgiler bulundurulur:
1) Üretildiği işletmenin (kümes) adı ve adresi
2) İşletme ve kümes numarası
3) Yumurtaların sayısı ve/veya ağırlığı
4) Yumurtlama tarihi veya periyodu
5) Sevkiyat tarihi
m) Yumurta, yumurtlamadan sonraki 10 gün içerisinde
sınıflandırılmalı, işaretlenmeli ve paketlenmelidir.
Taşıma,
depolama, muhafaza ve satış
MADDE 13 – (1) Bu
Tebliğ kapsamında yer alan ürünlerin depolanması ve taşınmasında, Türk Gıda
Kodeksi Yönetmeliğinin Üçüncü Bölümündeki hükümlere uyulur. Bu kurallara ek
olarak;
a) Yumurtalar üretildikleri işletmelerde, toplanma
işleminden hemen sonra depolarda viyoller içinde
muhafaza edilir.
b) Yumurta üretildiği yerde ve tüketiciye ulaştırılana
kadarki tüm aşamalarda temiz ve kuru yerlerde ve yabancı kokulardan ari biçimde depolanır; darbelerden, doğrudan güneş
ışığından ve büyük sıcaklık dalgalanmalarından korunur.
c) Yumurtlama tarihinden sonraki 18 inci güne kadar
yumurtanın soğutulması zorunlu değildir. Ancak 18 inci günden itibaren
(+8)-(+5) °C arasında muhafaza edilmelidir.
ç) A sınıfı yumurtanın muhafaza edildiği alanlar yapay
olarak +5 oC’den daha düşük
derecelerde soğutulmuş olmamalıdır. Ancak 24 saatten fazla olmamak üzere
sevkiyat sırasında veya 72 saatten fazla olmamak üzere perakendecide +5 °C’nin altındaki bir sıcaklıkta tutulabilir.
d) Yumurta, hijyenik olmayan
malzemeler (yaprak, saman vb.) içinde satışa sunulamaz.
Numune alma
ve analiz yöntemleri
MADDE 14 – (1) Bu
Tebliğ kapsamında yer alan ürünlerden numune alınması ve analizleri, Türk
Gıda Kodeksi Yönetmeliğine uygun olur.
İdari
yaptırım
MADDE 15 – (1) Bu
Tebliğe aykırı davrananlar hakkında 11/6/2010
tarihli ve 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem
Kanununun ilgili maddelerine göre idari yaptırım uygulanır.
Avrupa
Birliği’ne uyum
MADDE 16 – (1) Bu
Tebliğ, 1234/2007/EC sayılı Yumurtaların Pazarlama Standartlarına İlişkin
Konsey Tüzüğü ve 589/2008/EC sayılı Yumurtaların Pazarlama Standartlarına
İlişkin 1234/2007/EC sayılı Konsey Tüzüğünün Uygulama Esaslarına Dair
Komisyon Tüzüğü dikkate alınarak hazırlanmıştır.
Yürürlükten
kaldırılan tebliğ
MADDE 17 – (1) Bu
Tebliğ ile 23/1/2008 tarihli ve 26765 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Yumurta ve Yumurta Ürünleri Tebliği
yürürlükten kaldırılmıştır.
Uyum
zorunluluğu
GEÇİCİ
MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin yayımı tarihinden önce faaliyet
gösteren gıda işletmecileri bu Tebliğin yayımı tarihinden itibaren bir yıl
içerisinde bu Tebliğ hükümlerine uymak zorundadır.
(2) Bu Tebliğ hükümlerine bir yıl içerisinde uymak
zorunda olan gıda işletmecileri; uyum sağlayıncaya kadar 23/1/2008
tarihli ve 26765 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi
Yumurta ve Yumurta Ürünleri Tebliği hükümlerini uygulamak zorundadır.
Yürürlük
MADDE 18 – (1) Bu
Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 19 – (1) Bu
Tebliğ hükümlerini Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı yürütür.
Ekleri için tıklayınız.
|