|
Gıda,
Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından:
TÜRK GIDA
KODEKSİ
SOFRALIK
ZEYTİN TEBLİĞİ
(TEBLİĞ NO:
2014/33)
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin
amacı; sofralık zeytinlerin tekniğine uygun ve hijyenik
şekilde üretilmesi, hazırlanması, işlenmesi, muhafaza edilmesi,
depolanması, taşınması ve pazarlanmasını sağlamak üzere bu ürünlerin özelliklerini
belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu
Tebliğ, sofralık zeytinleri kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu
Tebliğ, 29/12/2011 tarihli ve 28157 üçüncü
mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliğine
dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu
Tebliğde geçen;
a) Ambalaj salamurası: Tuzlu su çözeltisine gerektiğinde
gıda katkı maddeleri, sirke, zeytinyağı, bitki adı ile anılan yağlar,
baharat, aromalı veya aromasız bitkiler ve diğer
uygun gıdalar ilave edilerek hazırlanan karışımı,
b) Bütün zeytinler: Doğal şeklini muhafaza eden,
çekirdeği çıkartılmamış, saplı veya sapsız olan ve 5 inci maddenin dördüncü
fıkrasının (a) bendinde belirtilen formlarda satışa sunulabilen zeytinleri,
c) Çekirdeği çıkartılmış zeytinler: Çekirdeği
çıkartılmış olan ve 5 inci maddenin dördüncü fıkrasının (b) bendinde
belirtilen formlarda satışa sunulabilen zeytinleri,
ç) Çeşit/varyete: Bir veya birden fazla genotipin buluşmasından ortaya çıkan ve kendine has
özelliklerle tanımlanan, sözü edilen özelliklerden en az biri ile herhangi
bir bitki grubundan ayrılan, değişmeksizin çoğaltılmaya uygunluğu
bakımından bir bütün olan, botanik taksonomi içinde yer alan genetik
yapıyı,
d) Dane iriliği: Bir kilogram zeytinin dane adedini
(Dane sayısı/kg),
e) Doğal kurutulmuş zeytin: Alkali kullanılmaksızın
olgun zeytin danelerinin tekniğine uygun olarak suyunun uzaklaştırılması
ile elde edilen zeytini,
f) Doğal salamura zeytin: Uygun olgunluk döneminde hasat
edilen danelerin alkali kullanılmaksızın salamurada yenilebilme olgunluğu
kazandırılması ile elde edilen zeytini,
g) Doğal zeytin: Alkali kullanılmaksızın tam veya kısmi fermantasyon işlemine tabii tutularak kuru tuz veya
salamurada hazırlanan, asitlik düzenleyici eklenerek ya da eklenmeksizin
muhafaza edilen yeşil, rengi dönük veya siyah zeytini,
ğ) Dolgulu zeytin: Çekirdeksiz zeytinin havuç,
kırmızıbiber, badem içi, kereviz, ançuez,
portakal veya limon kabuğu, fındık içi, kapari gibi uygun dolgu maddeleri
ile veya bunlardan hazırlanan maddelerle doldurulması suretiyle elde edilen
ürünü,
h) Hurma zeytin: Çeşide ve ekolojik
şartlara bağlı olarak, zeytin danelerinin ağaçta iken kendiliğinden yenilebilme
olgunluğuna erişmesi sonucu elde edilen ürünü,
ı) İşlem görmüş kurutulmuş zeytin: Acılığı alkali
kullanılarak giderilmiş zeytin danelerinin tekniğine uygun olarak suyunun
uzaklaştırılması ile elde edilen siyah zeytinleri,
i) İşlem görmüş salamura zeytin: Uygun olgunluk
döneminde hasat edilen
danelerin alkali kullanılarak salamurada yenilebilme
olgunluğu kazandırılması ile elde edilen zeytini,
j) İşlem görmüş zeytin: Alkali ile işlem gören,
sonrasında tam veya kısmi fermantasyon işlemine
tabi tutularak salamurada hazırlanan, asitlik düzenleyici eklenerek ya da
eklenmeksizin muhafaza edilen yeşil, rengi dönük veya siyah zeytini,
k) Oksidasyonla karartılmış
zeytin: Yeşil, siyah veya rengi dönük zeytinin alkali ile işlemden
geçirilerek, oksidasyon ile karartıldıktan sonra
fermente edilerek veya edilmeden elde edilen zeytini,
l) Rengi dönük/pembe zeytin: Tam olgunlaşma periyodundan
önce, renk değişim döneminde pembe, kırmızı, şarabi, açık kahverengi
renklerde iken hasat edilen meyveleri,
m) Salamura: Zeytinlerin yenilebilme olgunluğu kazanması
ve korunması için gerektiğinde gıda katkı maddeleri de ilave edilerek hazırlanan
belirli derişimdeki tuzlu su çözeltisini,
n) Salata zeytin: Zeytinin değişik soslar, baharat veya
diğer yenilebilir maddeler ile karıştırılması veya marine
edilmesi ile aromalı veya aromasız elde edilen
ürünü,
o) Sele zeytini: Tam olgunluk döneminde hasat edilen
doğal siyah zeytinlerin alkali kullanılmaksızın tuz ile kat kat karıştırılarak yenilebilme olgunluğu kazandırılmış
ve dış yüzeyi kırışmış siyah zeytini,
ö) Siyah zeytin: Tam olgunlaşma döneminde ya da bu
dönemin hemen öncesinde hasat edilen, rengi siyah veya siyaha yakın, koyu
mor, yeşilimsi siyah, koyu kahverengi veya kırmızı siyahtan menekşe
siyahına kadar olan meyveleri,
p) Sofralık zeytin: Kültüre alınmış zeytin ağacı (Olea europaea L.)
meyvelerinin tekniğine uygun olarak acılığının giderilip, fermantasyona tâbi tutularak veya tutulmayarak
gerektiğinde laktik asit ve/veya diğer katkı maddeleri ilave edilen,
pastörizasyon veya sterilizasyon işlemine tabi tutularak veya tutulmadan
elde edilen zeytini,
r) Su: 17/2/2005 tarihli ve
25730 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İnsani Tüketim Amaçlı Sular
Hakkında Yönetmelik’te yer alan özelliklere uygun
insani tüketim amaçlı suları,
s) Yabancı madde: Salamurada, zeytinde veya ambalâj
salamurasında bulunmasına izin verilen maddeler dışındaki gözle görülebilir
her türlü maddeyi,
ş) Yeşil zeytin: Yeşilden sarımsı yeşile kadar olan
olgunlaşma periyodu başlangıcında, renk değişiminden önce hasat edilen ve
normal iriliğe erişmiş meyveleri
ifade eder.
Ürün
özellikleri
MADDE 5 – (1) Bu
Tebliğ kapsamındaki ürünlere ait özellikler aşağıda verilmiştir.
a) Sofralık zeytinler, kendine özgü tadı ve kokusu
dışında yabancı tat ve koku içermez.
b) Sofralık zeytinler, kendine özgü yenilebilme
olgunluğunda olur.
c) Sofralık zeytinler kokuşmuş, küflenmiş olmaz.
ç) Salata zeytinde, zeytin oranı, süzme ağırlık üzerinden
ilave edilen karışım maddeleri toplamının en az % 70’i olur.
d) Hazır ambalajlı olarak piyasaya arz edilen
zeytinlerin pH değeri ve tuz (NaCl)
miktarı Ek-1’de verilen değerlere uygun olur. Bu değerlere, mezokarpta (etli kısımda) bakılır.
e) Doğal zeytin daha fazla meyve aromasına
sahiptir, hafif acı tatta olabilir.
f) Bu Tebliğ kapsamında yer alan bütün haldeki
çekirdekli veya çekirdeksiz zeytinler için, her bir paket üründe tek çeşit
zeytin kullanılır.
g) Sofralık zeytin üretiminde tanımlarda belirtilen
insan tüketimine uygun su kullanılır.
ğ) Biber, soğan, badem, kereviz, kapari, portakal veya
limon kabuğu, fındık içi ve benzeri maddeler tek başına veya karıştırılarak
veya ezme gibi fiziksel işlemlerden geçirildikten sonra dolgu maddesi
olarak kullanılır.
h) Çekirdeksiz ve çekirdeği çıkarılarak işlenen
zeytinlerde; 5 mg’dan fazla gelen çekirdek
parçaları veya bütün çekirdek miktarı, en fazla 100 gramda 2 adet olur.
ı) Zeytin yabancı madde içermez. Ancak, üretim
teknolojisi gereği üründe bulunmaması gereken çekirdek, yaprak, sap, zeytin
parçaları ve dolgu maddeleri gibi maddelerin miktarı en fazla 100 gramda 5
adet olur.
i) Dane iriliği; çekirdeksiz, dolgulu ve bütün haldeki
tüm zeytinlere uygulanır. Zeytinin dane iriliği aralıkları Ek-2’de yer alan
tabloda verilmiştir. Zeytinin dane irilik derecesi ambalaj üzerinde
belirtilen en düşük dane sayısından daha az olabilir. Ancak ambalaj
üzerinde belirtilen en yüksek dane sayısından en fazla % 5 daha çok
olabilir.
(2) Sofralık zeytin, zeytin meyvesinin olgunluk
derecelerine göre aşağıdaki şekilde sınıflandırılır.
a) Yeşil zeytin
b) Rengi dönük/pembe zeytin
c) Siyah zeytin
(3) Sofralık zeytin;
işleme şekillerine göre aşağıdaki şekilde sınıflandırılır.
a) Doğal zeytin
1) Doğal salamura zeytin
2) Sele zeytini
3) Doğal kurutulmuş zeytin
b) İşlem görmüş zeytin
1) Oksidasyonla karartılmış
zeytin
2) İşlem görmüş kurutulmuş zeytin
3) İşlem görmüş salamura zeytin
(4) Sofralık zeytin, piyasaya sunuş şekillerine göre
aşağıdaki şekilde sınıflandırılır.
a) Bütün zeytinler
1) Bütün zeytin
2) Kırma zeytin
3) Çizik zeytin
b) Çekirdeği çıkartılmış zeytinler:
1) Çekirdeksiz zeytin
2) Dilimli zeytin
3) Yarım zeytin
4) Çeyrek zeytin
5) Bölünmüş zeytin
6) Kıyılmış zeytin
c) Dolgulu zeytinler
ç) Hurma zeytinler
d) Salata zeytinler
Katkı
maddeleri
MADDE 6 – (1) Bu
Tebliğ kapsamındaki ürünlerde kullanılacak katkı maddeleri, 30/6/2013 tarihli ve 28693 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Gıda Katkı Maddeleri Yönetmeliğinde yer alan
hükümlere uygun olur.
(2) Bu Tebliğ kapsamında yer alan ürünlerde
renklendirici ve tatlandırıcı kullanılmaz.
Aroma
maddeleri
MADDE 7 – (1) Bu
Tebliğ kapsamında yer alan ürünlerde kullanılacak aroma
vericiler ve aroma verme özelliği taşıyan gıda bileşenleri, 29/12/2011
tarihli ve 28157 üçüncü mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk
Gıda Kodeksi Aroma Vericiler ve Aroma Verme Özelliği Taşıyan Gıda
Bileşenleri Yönetmeliğinde yer alan hükümlere uygun olur.
Bulaşanlar
MADDE 8 – (1) Bu
Tebliğ kapsamında yer alan ürünlerdeki bulaşanların miktarları, 29/12/2011 tarihli ve 28157 üçüncü mükerrer sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Bulaşanlar Yönetmeliğinde yer alan
hükümlere uygun olur.
Pestisit kalıntıları
MADDE 9 – (1) Bu
Tebliğ kapsamında yer alan ürünlerdeki pestisit
kalıntı miktarları, 29/12/2011 tarihli ve 28157
üçüncü mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Pestisitlerin Maksimum Kalıntı Limitleri Yönetmeliğinde
yer alan hükümlere uygun olur.
Hijyen
MADDE 10 – (1) Bu
Tebliğ kapsamında yer alan ürünler; 17/12/2011
tarihli ve 28145 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gıda Hijyeni Yönetmeliği
ve 29/12/2011 tarihli ve 28157 üçüncü mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Türk Gıda Kodeksi Mikrobiyolojik Kriterler Yönetmeliğinde yer alan
hükümlere uygun olur.
(2) Bu Tebliğ kapsamında yer alan ve hazır ambalajsız
olarak piyasaya arz edilen ürünler birinci fıkrada yer alan hükümlere ilave
olarak EK-3’te belirtilen hijyen kriterlerine de
uygun olur.
Ambalajlama
MADDE 11 – (1) Bu
Tebliğ kapsamında yer alan ürünlerde 29/12/2011
tarihli ve 28157 üçüncü mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk
Gıda Kodeksi Gıda ile Temas Eden Madde ve Malzemeler Yönetmeliğine uygun
ambalaj malzemeleri kullanılır.
Etiketleme
MADDE 12 – (1) Bu
Tebliğ kapsamında yer alan ürünler, 29/12/2011
tarihli ve 28157 üçüncü mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk
Gıda Kodeksi Etiketleme Yönetmeliğinde yer alan hükümler ile birlikte
aşağıdaki hükümlere de uygun olur.
a) Sofralık zeytinlerde ürün adı; işleme şekli, olgunluk
dereceleri ve piyasaya sunuş şekillerine göre tanımlanan isimlerle
desteklenir. İşleme şekli ürün adı ile aynı puntoda olacak şekilde
belirtilir.
b) Sofralık zeytinlerin işleme şekillerinin alt
sınıfları (sele, salamura, kurutma, oksidasyonla
karartma vb.) ve piyasaya sunuş şekilleri etiket üzerinde ürün adının hemen
altında uygun puntoda belirtilir. Eğer bir ürün hazırlanırken birden fazla
işlem uygulanıyorsa tüm işlemler belirtilir.
c) Zeytin çeşidi, tüm zeytinlerde etiket üzerinde
belirtilen ürün adının punto büyüklüğünden, daha büyük bir puntoda olmamak
şartıyla “……çeşidi” şeklinde yazılarak
belirtilebilir. Zeytin çeşidi, ürün adı olarak kullanılmaz.
ç) Dolgulu zeytinlerde ürün adı dolgu maddesinin adıyla
ifade edilir.
d) Salata zeytinlerde, zeytin oranı “%... zeytin içerir.” şeklinde ürün adı ile birlikte etiketin
aynı yüzünde olacak şekilde belirtilir.
e) Çekirdeksiz zeytin, dolgulu zeytin, hurma zeytin ve
bütün haldeki zeytinlerde dane adedi; 1 kg’daki
dane adedi esas alınarak, EK-2’de yer alan tabloya uygun olarak etiket
üzerinde belirtilir. Bu tabloda yer alan bilgiler dışında, marka dahil dane iriliğini belirten hiç bir ifade etikette yer
almaz.
f) Sofralık zeytinlerin yüzeyini kaplamak amacıyla
bitkisel yağ ilave edilmesi durumunda ürün etiketlerinde ürün adı, “yağlı”
ifadesi ile desteklenebilir. Kullanılacak olan bitkisel yağ 12/4/2012 tarihli ve 28262 sayılı Türk Gıda Kodeksi
Bitki Adı ile Anılan Yemeklik Yağlar Tebliğine uygun olur.
g) Zeytinlerdeki tuz içeriği (NaCl)
100 gramda 4 grama kadar ise “az tuzlu” olarak ifade edilebilir.
ğ) Bütün olarak piyasaya sunulan zeytinlerde “bütün”
ifadesi farklı bir özellik oluşturmadığı için etikette belirtilmesi zorunlu
değildir.
h) Salata zeytinlerin yalnızca baharat veya sirke ile
hazırlanması durumunda “baharatlı zeytin” veya “sirkeli zeytin” şeklinde
isimlendirme yapılabilir.
Taşıma ve
depolama
MADDE 13 – (1) Bu
Tebliğ kapsamında yer alan ürünlerin depolanması ve taşınmasında, Türk Gıda
Kodeksi Yönetmeliğinin gıdaların taşınması ve depolanması ile ilgili
hükümlere uyulur.
Numune alma
ve analiz metotları
MADDE 14 – (1) Bu
Tebliğ kapsamında yer alan ürünlerden numune alınması ve analizleri, Türk
Gıda Kodeksi Yönetmeliğine uygun olur.
İdari
yaptırım
MADDE 15 – (1) Bu
Tebliğe aykırı davrananlar hakkında 11/6/2010
tarihli ve 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem
Kanununun ilgili maddelerine göre idari yaptırım uygulanır.
Yürürlükten
kaldırılan tebliğ
MADDE 16 – (1) Bu
Tebliğ ile,
25/5/2008 tarihli ve 26886 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk
Gıda Kodeksi Sofralık Zeytin Tebliği (Tebliğ No: 2008/24) yürürlükten
kaldırılmıştır.
Geçiş
hükümleri
GEÇİCİ
MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin yayımı tarihinden önce faaliyet
gösteren gıda işletmecileri 31/12/2014 tarihine
kadar bu Tebliğ hükümlerine uyum sağlarlar.
(2) Bu Tebliğin yayımı tarihinden önce faaliyet gösteren
gıda işletmecileri tarafından 16 ncı madde ile
yürürlükten kaldırılan Tebliğ hükümlerine uygun ürünler, 31/12/2014
tarihinden önce piyasaya arz edilmek koşulu ile 31/12/2016 tarihine kadar
piyasada bulunabilir.
Yürürlük
MADDE 17 – (1) Bu
Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 18 – (1) Bu
Tebliğ hükümlerini Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı yürütür.
Ekleri için tıklayınız.
|