Bilim,
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından:
AĞIR HİZMET
ARAÇLARINDAN ÇIKAN EMİSYONLAR (EURO VI)
BAKIMINDAN
VE ARAÇ TAMİR VE BAKIM BİLGİLERİNE ERİŞİM
KONUSUNDA MOTORLU
ARAÇLARIN TİP ONAYI İLE İLGİLİ
UYGULAMA
USUL VE ESASLARINA İLİŞKİN TEBLİĞ
(TEBLİĞ NO:
SGM-2013/5)
BİRİNCİ
BÖLÜM
Amaç,
Kapsam ve Tanımlar
Amaç ve
kapsam
MADDE 1 – (1) Bu
Tebliğ, 3/8/2011 tarihli ve 28014 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Ağır Hizmet
Araçlarından Çıkan Emisyonlar (Euro 6) Bakımından ve Araç Tamir ve Bakım
Bilgilerine Erişim Konusunda Motorlu Araçların Tip Onayına İlişkin
Yönetmelik ((AT) 595/2009)’in uygulanmasını teminen,
söz konusu Yönetmelik kapsamındaki araçların; yeni emisyon
sınırları ve araç tamir ve bakım bilgileri bakımından AT tip onayı için
idari hükümleri, üretimin uygunluğu ve kullanım sırasındaki uygunluğu için
hükümleri, araç üzerinde teşhis (OBD) ve tamir ve bakım bilgilerine erişim
hususları ve emisyonların kontrolü ile ilgili özel teknik şartları ve ayrı
teknik ünite olarak değiştirilebilir kirlilik kontrol cihazlarının tip
onayı şartlarının uygulama usul ve esaslarını belirler.
Dayanak
MADDE 2 – (1) Bu
Tebliğ;
a) 13/10/1983 tarihli ve 2918
sayılı Karayolları Trafik Kanununun 29 uncu maddesine, 29/6/2001 tarihli ve
4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına
Dair Kanunun 4 üncü maddesine ve 3/6/2011 tarihli ve 635 sayılı Bilim,
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde
Kararnamenin 7 nci maddesine dayanılarak,
b) Avrupa Birliğinin Ağır Hizmet Araçlarından Çıkan
Emisyonlar (Euro 6) Bakımından ve Araç Tamir ve Bakım Bilgilerine Erişim
Konusunda Motorlu Araçların Tip Onayı ile İlgili Uygulama Usul ve
Esaslarına İlişkin 64/2012/EU ile değişik 582/2011/EU Regülasyonuna
paralel olarak,
hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 3 – (1) Bu
Tebliğin amaçları bakımından 28/6/2009 tarihli ve
27272 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Motorlu Araçlar ve Römorkları Tip
Onayı Yönetmeliği (2007/46/AT)’inde ve 3/8/2011 tarihli ve 28014 sayılı
Resmî Gazete’de yayımlanan Ağır Hizmet Araçlarından Çıkan Emisyonlar (Euro
6) Bakımından ve Araç Tamir ve Bakım Bilgilerine Erişim Konusunda Motorlu
Araçların Tip Onayına İlişkin Yönetmelik ((AT) 595/2009)’te yer alan tanımlara ek olarak aşağıdaki tanımlar
geçerlidir;
a) Araç OBD bilgileri: Araç üzerindeki herhangi bir
elektronik sisteme yönelik olarak araç üzerindeki arıza teşhis sistemine
ilişkin bilgileri,
b) Araç üzerinde teşhis (OBD) sistemi: Herhangi bir araç
veya motor üzerindeki; motor sisteminin emisyon
performansını etkileyen arızaları tespit edebilecek, bir uyarı sistemi
vasıtasıyla arızaların oluşumunu haber verebilecek, bilgisayar hafızasında
kayıtlı bilgiler ve bu bilgilerin araç dışına iletilmesi vasıtasıyla arıza
görülmesi muhtemel alanları tespit edebilecek kapasiteye sahip bir sistemi,
c) Arıza: OBD sistemi dahil
herhangi bir motor sisteminde, motor sistemi tarafından yayılan düzenlemeye
tabi kirleticilerin herhangi birinde bir artışa veya OBD sisteminin
verimliliğinde bir azalmaya neden olması makul bir arıza veya bozulmayı,
ç) Arıza göstergesi (MI): Uyarı sisteminin bir parçası
olan ve arıza durumunda aracın sürücüsünü açık bir şekilde bilgilendiren
bir göstergeyi,
d) (AT) 595/2009 Yönetmeliği: 3/8/2011
tarihli ve 28014 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Ağır Hizmet Araçlarından
Çıkan Emisyonlar (Euro 6) Bakımından ve Araç Tamir ve Bakım Bilgilerine
Erişim Konusunda Motorlu Araçların Tip Onayına İlişkin Yönetmeliği,
e) Ateşleme çevrimi sayacı: Herhangi bir aracın motor
çalıştırma sayısını gösteren sayacı,
f) Azami net güç: Tam yükteki motorda ölçülen net gücün
maksimum değerini,
g) Çalışma sekansı: Motorun çalıştırılmasından,
çalıştığı süreden, durdurulmasından ve belirli bir OBD izlemenin sonuna
kadar çalıştığı ve var olduğu takdirde arızanın tespit edileceği bir
sonraki çalışmaya kadar geçen zamandan meydana gelen bir diziyi,
ğ) ECU: Motor sistemi elektronik kontrol ünitesini,
h) Egzoz çıkış sonrası iyileştirme sistemi: Herhangi bir
katalizör (oksidasyon, üç yollu veya diğer), partikül filtresi, NOx giderme
sistemi, birleşik NOx giderme partikül filtresi
veya motorun egzoz tarafına yerleştirilmiş olan tüm diğer emisyon azaltıcı
cihazlarını,
ı) Emisyon eşiği izleme: OBD eşiği limitlerinin (OTLs) aşılmasına neden olan ve aşağıdakilerin birinden
veya her ikisinden meydana gelen bir arızanın izlenmesini,
1) Emisyonlar ilgili deney çevriminin spesifik
emisyonları ile doğrudan ilişkilendirecek bir model ve egzoz borusu
emisyonları sensörü/sensörleri
vasıtasıyla doğrudan emisyon ölçümü;
2) Bilgisayar girdi ve çıktı bilgilerinin, deney çevrimi
spesifik emisyonlarıyla ilişkilendirilmesi
vasıtasıyla emisyon artışı göstergesi;
i) Emisyonla ilgili olan bakım: Aracın veya motorun
normal kullanım sırasındaki çalışması esnasındaki emisyonlarını önemli
şekilde etkileyen veya emisyon bozulmasını
etkileyebilme ihtimali olan bakımı,
j) Emisyonla ilgili olmayan bakım: Bakım yapılır
yapılmaz aracın veya motorun normal kullanım sırasındaki çalışması esnasındaki
emisyonlarını önemli şekilde etkilemeyen ve emisyon
bozulması üzerinde kalıcı bir etkiye sahip olmayan bakımı,
k) Emisyonlara ve araç tamir ve bakım bilgilerine
ilişkin araç tipi: Ek I İlave 4’te belirtilen temel motor ve araç
özellikleri bakımından farklılık göstermeyen bir araç grubunu,
l) Genel payda: Genel koşulları dikkate alan, bir aracın
çalışma sayısını gösteren sayacı,
m) Hizmet birikim programı: Motor iyileştirme sistemi
ailesine ilişkin bozulma faktörlerinin tespitine yönelik yaşlandırma
çevrimi ve hizmet birikim süresini,
n) İzleme grubu: Herhangi bir OBD motor ailesinin
kullanım esnasındaki performansının değerlendirilmesiyle ilgili olarak, emisyon kontrol sisteminin doğru çalışmasını belirlemede
kullanılan bir dizi OBD izleme grubunu,
o) Kritik emisyonla ilgili aksamlar: Özellikle emisyon kontrolü için tasarlanan “tüm egzoz çıkış
sonrası iyileştirme sistemi, ECU ve ilişkili sensörleri
ve aktüatörleri ve tüm ilgili filtreler,
soğutucular, kontrol subapları ve boruları dahil
egzoz gazı yeniden çevrim (EGR) sistemi” aksamlarını,
ö) Kritik emisyonla ilgili
bakım: Kritik emisyonla ilgili aksamlar üzerinde gerçekleştirilecek bakımı,
p) Kullanım sırasındaki performans oranı: Bir izlemenin veya
izleme grubunun arıza tespit etmesi gereken koşulların bulunduğu durum
sayısının, ilgili izleme veya izleme grupları açısından önem taşıyan sürüş
çevrimleri sayısına oranını,
r) Mantık hatası: Ölçülen tüm sinyallerin ve aksam çıktı
verilerinin her birinin ilgili sensör veya
aksamın normal çalışmasıyla ilişkili aralıkta bulunduğu ve sensörlerin veya aksamların hiçbirinin bireysel olarak
herhangi bir arıza göstermediği durumlar dahil
olmak üzere, herhangi bir sensörden veya aksamdan
gelen sinyalin kontrol sistemi dahilindeki diğer sensörlerden
veya aksamlardan gelen sinyallerle birlikte değerlendirildiğinde,
beklendiğinden farklı olduğu herhangi bir arızayı,
s) Motor ailesi: Ek I’in 6 ncı maddesinde tanımlandığı şekilde tasarımlanmaları
nedeniyle benzer egzoz emisyon özelliklerine sahip
olan (ailenin tüm üyeleri yürürlükteki emisyon sınır değerlerine
uymalıdır), imalatçıların motor gruplandırmasını,
ş) Motorun çalıştırılması: Motorun devri, normal sıcak rölanti devrinin 150 d-1 altına ulaştığında
tamamlanmakta olup; kontağın açılması, marşa basılması ve ateşlemenin
başlamasından ibaret işlemi,
t) Motor iyileştirme sistemi ailesi: Herhangi bir
imalatçının motor ailesi tanımına uyan ancak benzer bir egzoz sonrası
iyileştirme sisteminin kullanıldığı motorlar bazında detaylı olarak
gruplandırılan motor grubunu,
u) Motor sistemi: Motor, emisyon
kontrol sistemi ve motor sistemi elektronik kontrol ünitesi veya elektronik
kontrol üniteleri (ECU) ile tüm diğer güç aktarma organları veya araç
kontrol ünitesi arasındaki emisyon kontrol sistemi ve iletişim ara yüzünü
(donanım ve mesajlar),
ü) Motor tipi: Ek I İlave 4’te belirtilen temel motor
özellikleri bakımından farklılık göstermeyen bir motor kategorisini,
v) Müşteri uyarlaması: Müşterinin belirli bir isteği
üzerine ve onaya tabi olarak herhangi bir araç, sistem, aksam veya ayrı bir
teknik ünite üzerinde yapılan herhangi bir değişikliği,
y) Nakledilen sistem: 2007/46/AT Yönetmeliğinin 3 üncü
maddesinin birinci fıkrasının (ee) bendinde tanımlandığı
şekilde eski bir araç tipinden yeni bir araç tipine nakledilen herhangi bir
sistemi,
z) Net güç: Ek XIV uyarınca yardımcı tertibat ile
birlikte verilen, motor devrine karşılık gelen ve referans ortam
şartlarında belirlenen, bir deney tezgahı üzerinde
krank milinin veya eşdeğer milin ucunda elde edilen gücü,
aa) NOx giderme sistemi: Seçici katalitik
azaltma sistemi (SCR), NOx soğurucu,
pasif veya aktif fakir NOx katalizörü
veya azot oksit (NOx) emisyonlarını azaltmak üzere tasarlanan tüm diğer egzoz
çıkış sonrası iyileştirme sistemlerini,
bb) OBD motor
ailesi: Herhangi bir imalatçının emisyon ile
ilgili arızaları izlemeye ve teşhis etmeye yönelik ortak yöntemler kullanan
motor sistemlerini,
cc)
Performans izleme: İşlevsellik kontrollerinden ve doğrudan emisyon eşikleriyle bağıntılı olmayan parametrelerin
izlenmesinden oluşan, uygun aralıkta çalıştıklarını doğrulamak üzere
aksamlar veya sistemler üzerinde gerçekleştirilen arıza izleme işlemini,
çç) Sürekli rejenerasyon: Sürekli olarak veya Dünya Çapında
Uyumlaştırılmış Geçiş Süreci Sürüş Çevrimi (WHTC) sıcak çalıştırma deneyi
başına en azından bir kez meydana gelen, herhangi bir egzoz sonrası
iyileştirme sisteminin rejenerasyon sürecini,
dd) Sürüş
çevrimi: Motorun çalıştırılmasından, motorun çalıştığı süreden, motorun
durdurulmasından ve bir sonraki çalışmaya dek geçen zamandan meydana gelen
bir diziyi,
ee) Tarama
aracı: Bu Tebliğ şartları uyarınca OBD sistemiyle standart hale getirilmiş
araç dışı iletişim için kullanılan harici bir deney ekipmanını,
ff)
Taşınabilir emisyon ölçüm sistemi (PEMS): Ek II
İlave 2’de belirtilen şartları karşılayan taşınabilir bir emisyon ölçüm
sistemini,
gg) Temel
Emisyon Stratejisi (BES): Herhangi bir Yardımcı Emisyon Stratejisi (AES)
aktif hale getirilmedikçe motorun devir ve yüklü çalıştırma aralığı boyunca
aktif olan herhangi bir emisyon stratejisini,
ğğ) Teşhis
sorun kodu (DTC): Herhangi bir arızayı tanımlayan veya sınıflandıran
sayısal veya alfa nümerik bir tanımlayıcıyı,
hh) Toplam
işlevsel arıza izleme: Herhangi bir sistemin yapması istenilen işlevin
tamamen kaybına neden olacak arızayı tespit amacıyla izlemeyi,
ıı) Yardımcı
Emisyon Stratejisi (AES): Belirli bir amaca yönelik olarak ve belirli bir
dizi ortam ve/veya çalışma koşuluna cevaben aktif hale gelen ve bir temel emisyon stratejisinin yerini alan veya bu stratejiye
değişiklik getiren ve sadece bu koşullar varlığını sürdürdüğünde çalışır
durumda kalan bir emisyon stratejisini,
ii) Yaşlanma
çevrimi: Hizmet birikimi süresince yürütülecek olan araç veya motor
operasyonunu (devir, yük, güç),
jj) Yeterli
nitelikte bozulmuş aksam veya sistem (QDC): Hızlı yaşlandırma ile veya
kontrollü bir şekilde manipüle edilerek kasıtlı olarak bozulmuş ve BM/AEK
49 Regülasyonunun Ek 9B’sinin 6.3.2 maddesinde ve bu Tebliğin Ek X’unun İlave 3’ünün 2.2
maddesinde belirtilen hükümler uyarınca motor sisteminin OBD performansının
sergilenmesi esnasında kullanıma yönelik olarak Onay Kuruluşunca kabul
edilmiş olan bir aksam veya sistemi,
kk) Wall-flow tipi dizel partikül filtresi (DPF): Tüm egzoz gazının, katı
maddeleri ayrıştıran bir duvardan geçmesini sağlayan bir dizel partikül
filtresini,
ll) Wobbe endeksi (alt W1 veya üst Wu): Birim hacim başına gazın ısıl
değerinin, aynı referans koşullardaki görece yoğunluğunun kareköküne
oranını (W= Hgaz x √ρhava /ρgaz),
mm) λ-kayma faktörü (Sλ): Motor, BM/AEK 49
Regülasyonunun Ek 6’sının 4.1 maddesinde
belirtilen şekilde saf metandan farklı bir gaz bileşimi ile
çalıştırılıyorsa, aşırı hava oranının λ değişimi konusunda motor
yönetim sisteminin gerekli esnekliğini açıklayan bir ifadeyi,
nn)
2007/46/AT Yönetmeliği: 28/6/2009 tarihli ve 27272
sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Motorlu Araçlar ve Römorkları Tip Onayı
Yönetmeliğini,
oo)
2005/55/AT Yönetmeliği: 24/10/2007 tarihli ve 26680
sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Ağır Hizmet Araçları ve Motorlarının
Emisyonları (Euro IV ve Euro V) ile İlgili Tip Onayı Yönetmeliğini,
ifade eder.
İKİNCİ
BÖLÜM
Tip Onayı
Uygulamaları, Bilgilere Erişim ve Ücretler, Nakledilen Sistemler,
Müşteri Adaptasyonları
Araç OBD ve
araç tamir ve bakım bilgilerine erişim
MADDE 4 – (1)
İmalatçılar, (AT) 595/2009 Yönetmeliğinin 7 nci
maddesi ve bu Tebliğdeki Ek XVII uyarınca araç OBD ve araç tamir ve bakım
bilgilerinin kolay ulaşılabilir ve açık biçimde internet sitesinde
standartlaşmış bir format kullanarak, yetkili bayi ve tamircilere verilen imkanlar ile mukayese edildiğinde ayrımcı olmayacak
gerekli düzenlemeleri ve prosedürleri oluşturur. İmalatçılar aynı zamanda
eğitim materyallerini bağımsız operatörlerin ve yetkili bayilerin ve
tamircilerin kullanımına sunar.
(2) Onay kuruluşu, imalatçıdan araç OBD ve araç tamir ve
bakım bilgilerine erişim ile ilgili belgeyi aldıktan sonra tip onayını
verir.
(3) Araç OBD ve araç tamir ve bakım bilgileri erişim ile
ilgili belge, (AT) 595/2009 Yönetmeliğinin 7 nci
maddesine uygunluğun ispatı olarak kullanılır.
(4) Araç OBD ve araç tamir ve bakım bilgilerine erişim
ile ilgili belge, bu Tebliğin ekinde yer alan Ek XVII İlave 1’de belirtilen
örneğe uygun olarak düzenlenir.
(5) Araç OBD ve Araç Tamir ve Bakım Bilgileri
aşağıdakileri içermelidir:
a) İmalatçının sorumlu olduğu aracın, sistemin, aksamın
veya ayrı teknik ünitenin net bir tanımı.
b) Servis ve bakım kayıtlarını içeren tamir kitapları.
c) Teknik kılavuzlar.
ç) Aksam ve teşhis bilgileri (ölçümlere ilişkin asgari
ve azami teorik değerler gibi).
d) Kablo şemaları.
e) İmalatçının özel kodları da dahil
olmak üzere teşhis sorun kodları.
f) Herhangi bir araç tipi için geçerli olan yazılım kalibrasyon tanımlama sayısı.
g) Müseccel cihazlar ve donanımlara ilişkin olarak ve
bunlar vasıtasıyla sağlanan bilgiler.
ğ) Veri kaydı bilgileri ve çift yönlü izleme ve deney
verileri.
h) İmalatçının yetkili bayilerine ve tamircilerine
doğrudan veya bir üçüncü taraf vasıtasıyla verilmesi halinde standart
çalışma üniteleri veya tamir ve bakım görevi süreleri.
ı) Çok aşamalı tip onayı verilmesi halinde, 5 inci madde
uyarınca gerekli olan bilgiler.
(6) Herhangi bir araç imalatçısının dağıtım sistemi dahilindeki yetkili bayiler veya tamirciler, araç
imalatçısı dağıtım sistemine dahil olmadıkları araçlar için tamir veya
bakım hizmeti verdikleri ölçüde bu Tebliğ kapsamında bağımsız operatörler
olarak değerlendirilir.
(7) Bilgi sisteminin bakımı nedeniyle zorunlu olmadıkça,
araç tamir ve bakım bilgileri daima kullanıma açıktır.
(8) OBD uyumlu değiştirme veya servis parçalarının ve
teşhis cihazlarının ve deney donanımının imalatına ve servisine imkan
vermek amacı ile; imalatçılar tüm ilgili aksam,
teşhis cihazı veya deney donanımı imalatçılarına veya tamircilerine ayrımcı
olmayan bir şekilde ilgili OBD ve araç tamir ve bakım bilgilerini sağlar.
(9) İmalatçı, daha sonra araç tamir ve bakım
bilgilerinde yaptığı değişiklikleri ve ilaveleri, bu değişiklik ve ilaveler
yetkili tamircilerin kullanımına sunulduğu anda, internet sitelerinde
kullanıma sunar.
(10) Herhangi bir araca ilişkin tamir ve bakım
kayıtlarının, araç imalatçısının veya araç imalatçısı adına merkezi veri
tabanında tutulduğu hallerde, Ek VII’nin 2.2 maddesi uyarınca onaylanmış ve yetkilendirilmiş olan
bağımsız tamirciler, gerçekleştirmiş oldukları tamir ve bakımlara ilişkin
bilgileri girebilmek için söz konusu kayıtlara ücretsiz olarak ve yetkili
tamircilerin tabi olduğu aynı koşullarla erişebilir.
(11) İmalatçı aşağıdaki bilgileri ilgili tarafların
kullanımına sunar:
a) OBD sisteminin doğru çalışması için önem taşıyan
yedek aksamların geliştirilmesine imkan verecek
ilgili bilgiler.
b) Jenerik arıza teşhis cihazlarının geliştirilmesine imkan verecek bilgiler.
(12) On birinci fıkranın (a) bendinde kullanıldığı
şekilde, yedek aksamların geliştirilmesi aşağıdaki sebepler dolayısıyla
kısıtlanmaz:
a) İlgili bilgilerin mevcut olmaması.
b) OBD eşiklerinin aşılması ve OBD sisteminin bu
Tebliğin temel OBD izleme şartlarını yerine getirememesi halinde, arıza
gösterge stratejilerine ilişkin teknik şartlar.
c) Aracın sadece benzin veya gaz ile çalışması ile
ilgili OBD bilgisinin bağımsız olarak ele alınmasına ilişkin spesifik tadilat.
ç) Sınırlı sayıda önemsiz eksikliği bulunan gaz ile
çalışan araçların tip onayı.
(13) On birinci fıkranın (b)
bendinin amaçları bakımından imalatçıların, yetkili servis ağlarında ISO
22900 Modüler Araç İletişim Arayüzüne (Modular Vehicle Communication Interface
(MVCI)) ve ISO 22901 Açık Teşhis Veri Değişimine (Open
Diagnostic Data Exchange
(ODX)) uygun olarak teşhis ve deney cihazlarını kullanması halinde, ODX
dosyaları imalatçının internet sitesi yoluyla bağımsız operatörler için
erişilebilir olmalıdır.
Çok aşamalı
tip onayı
MADDE 5 – (1)
2007/46/AT Yönetmeliğinin 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (m) bendinde
tanımlandığı şekilde çok aşamalı tip onayının verilmesi halinde, son
imalatçı kendi üretim aşaması/aşamalarına ilişkin araç OBD ve araç tamir ve
bakım bilgilerine erişim sağlamaktan ve önceki aşamaya/aşamalara bağlantı
vermekten sorumludur. Ayrıca, son imalatçı kendi internet sitesinde
bağımsız operatörlere aşağıdaki bilgileri sağlar:
a) Önceki aşamadan/aşamalardan sorumlu olan
imalatçının/imalatçıların internet sitesi adresi.
b) Önceki aşamadan/aşamalardan sorumlu olan tüm
imalatçıların adı ve adresi.
c) Önceki aşamanın/aşamaların tip onayı
numarası/numaraları.
ç) Motor numarası.
(2) Tip onayının
belirli bir aşamasından veya belirli aşamalarından sorumlu olan her
imalatçı, kendi internet sitesi vasıtasıyla sorumlu olduğu üretim
aşaması/aşamalarına ilişkin araç OBD ve araç tamir ve bakım bilgilerini sağlamaktan
ve önceki aşamaya/aşamalara bağlantı vermekten sorumludur.
(3) Tip onayının belirli bir aşamasından veya belirli
aşamalarından sorumlu imalatçı, bir sonraki aşamadan sorumlu imalatçıya
aşağıdaki bilgileri sağlar:
a) Kendi sorumlu olduğu aşamaya/aşamalara ilişkin
Uygunluk Belgesi;
b) Ekleri de dahil olmak üzere
Araç OBD ve Araç Tamir ve Bakım Bilgilerine Erişim Belgesi;
c) Kendi sorumlu olduğu aşamaya/aşamalara ilişkin tip
onayı numarası;
ç) Önceki aşamada/aşamalarda yer alan
imalatçı/imalatçılar tarafından sağlandığı şekilde bu fıkradaki (a), (b) ve
(c) bentlerinde atıfta bulunulan belgeler.
(4) Her imalatçı, bir sonraki aşamadan sorumlu olan
imalatçıya, daha sonraki aşamalardan ve son aşamadan sorumlu imalatçılara
sağlanan belgeleri verme izni tanır. Ayrıca, tip onayının belirli bir
aşamasından veya aşamalarından sorumlu imalatçı, sözleşme temelinde:
a) Bir sonraki aşamadan sorumlu imalatçının, araç OBD ve
araç tamir ve bakım bilgilerine ve kendi sorumlu olduğu belirli
aşamaya/aşamalara karşılık gelen ara yüz bilgilerine erişmesini sağlar.
b) Tip onayının daha sonraki bir aşamasından sorumlu bir
imalatçının talebi üzerine, araç OBD ve araç tamir ve bakım bilgilerine ve
kendi sorumlu olduğu belirli aşamaya/aşamalara karşılık gelen ara yüz
bilgilerine erişim sağlar.
(5) Son imalatçı da dahil olmak
üzere herhangi bir imalatçı, kendi sorumlu olduğu belirli aşamaya/aşamalara
ilişkin olarak sadece 9 uncu madde uyarınca ücret alabilir. Son imalatçı da
dahil olmak üzere herhangi bir imalatçı, başka bir
imalatçıya internet sitesi adresine ilişkin bilgi veya irtibat bilgisi
sağlamaktan dolayı ücret alamaz.
Müşteri
adaptasyonları
MADDE
6 –
(1) Bu Tebliğin 4 üncü maddesinin bir istisnası olarak, belirli bir müşteri
adaptasyonuna tabi sistemlerin, aksamların veya ayrı teknik ünitelerin
sayısı dünya çapında toplam 250 adetten daha az ise, müşteri adaptasyonuna
yönelik tamir ve bakım bilgileri, hali hazırda hızlı bir şekilde
başvurulabilecek şekilde ve yetkili bayilere ve tamircilere tanınmış
koşullara ve erişime kıyasla ayrımcı olmayan şekilde sağlanır. Müşteri
adaptasyonuna ilişkin elektronik kumanda ünitelerinin servisine ve yeniden
programlanmasına ilişkin olarak, imalatçı, ilgili müseccel uzman teşhis
cihazlarını veya deney donanımını yetkili tamircilere sağlanan şekilde
bağımsız operatörlerin kullanımına sunar. Müşteri adaptasyonları,
imalatçının tamir ve bakım bilgileri internet sitesinde liste halinde
verilir ve bu adaptasyonlara tip onayının verileceği zaman Araç OBD ve Araç
Tamir ve Bakım Bilgilerine Erişim Belgesinde de değinilir.
(2) 31/12/2017 tarihine kadar
belirli bir müşteri adaptasyonuna konu olan sistemlerin, aksamların veya ayrı
teknik ünitelerin sayısı tüm dünyada 250 adedi geçmiş ise, imalatçı 4 üncü
madde kapsamındaki, standart bir formatta araç OBD ve araç tamir ve bakım
bilgilerine erişim sağlama yükümlülüğüne aykırı hareket edebilir. İmalatçı
bu yükümlülüğe aykırı davrandığında, araç OBD ve araç tamir ve bakım
bilgilerinin hali hazırda hızlı olarak başvurulabilecek şekilde ve yetkili
bayilere ve tamircilere tanınmış koşullara ve erişime kıyasla ayrımcı
olmayan şekilde erişilebilir olmasını sağlar.
(3) İmalatçılar, müşterinin adaptasyon yaptığı
sistemlerin, aksamların veya teknik ünitelerin servisini yapmak için
müseccel uzman teşhis cihazlarını veya deney ekipmanlarını
satış ve kiralama kanalıyla bağımsız operatörlerin kullanımına sunar.
(4) İmalatçı, tip onayının verileceği zaman Araç OBD ve
Araç Tamir ve Bakım Bilgilerine Erişim Belgesinde, 4 üncü madde
kapsamındaki, standart bir formatta araç OBD ve araç tamir ve bakım
bilgilerine erişim sağlama yükümlülüğüne aykırı olan müşteri
adaptasyonlarını ve buna ilişkin tüm elektronik kumanda ünitelerini
belirtir. Bu müşteri adaptasyonları ve bunlara ilişkin tüm elektronik
kumanda üniteleri ayrıca, imalatçının tamir ve bakım bilgileri internet
sitesinde de belirtilir.
Küçük
ölçekli imalatçılar
MADDE
7 –
(1) Bu Tebliğin 4 üncü maddesinin bir istisnası olarak, bu Tebliğe tabi
herhangi bir araç, sistem, aksam veya ayrı teknik ünite tipinin yıllık
üretimi toplam 250 adetten daha az olan imalatçılar, tamir ve bakım bilgilerinin
hali hazırda hızlı olarak başvurulabilecek şekilde ve yetkili bayilere ve
tamircilere tanınmış koşullara ve erişime kıyasla ayrımcı olmayan şekilde
erişilebilir olmasını sağlar.
(2) Bu maddedeki birinci fıkraya tabi araç, sistem,
aksam ve ayrı teknik üniteler, imalatçının tamir ve bakım bilgileri
internet sitesinde belirtilir.
(3) Onay kuruluşu, küçük ölçekli imalatçılara verilen
her tip onayını Ekonomi Bakanlığı aracılığıyla Avrupa Komisyonuna bildirir.
Nakledilen
sistemler
MADDE 8 – (1) 30/6/2016 tarihine kadar, Ek XVII İlave 3’te belirtilen
nakledilen sistemlere ilişkin olarak, imalatçı, Ek XVII’de
belirtilen standartlara uygun şekilde elektronik kumanda ünitelerini
yeniden programlama yükümlülüğüne aykırı hareket edebilir. Bu aykırılık,
tip onayının verileceği zaman Araç OBD ve Araç Tamir ve Bakım Bilgilerine
Erişim Belgesinde belirtilir. İmalatçının Ek XVII’de
belirtilen standartlara uygun şekilde elektronik kumanda ünitelerini
yeniden programlama yükümlülüğüne aykırı hareket ettiği sistemler,
imalatçının tamir ve bakım bilgileri internet sitesinde belirtilir.
(2) İmalatçılar, Ek XVII’de
belirtilen standartlara uygun şekilde elektronik kumanda ünitelerini
yeniden programlama yükümlülüğüne aykırı hareket ettiğinde, nakledilen
sistemlerdeki elektronik kumanda ünitelerinin servisi ve yeniden programlanmasına
ilişkin olarak ilgili müseccel cihazların bağımsız operatörler tarafından
satın alınabilmesini veya kiralanabilmesini sağlar.
Araç tamir
ve bakım bilgilerine erişim ücretleri
MADDE 9 – (1)
İmalatçılar, bu Tebliğ kapsamındaki araç tamir ve bakım bilgilerine erişim
için makul ve orantılı ücretler uygulayabilir. Birinci cümle ile ilgili
olarak; herhangi bir bilgiyi hangi oranda kullandığı dikkate alınmaksızın,
bağımsız operatörü bilgiye erişmekten vazgeçirmesi halinde, ücretin makul
ve orantılı olmadığı kabul edilir.
(2) İmalatçılar, yeniden programlama veya teknik destek
gibi işlem hizmetleri de dahil olmak üzere araç
tamir ve bakım bilgilerini saat, gün, ay ve yıl bazında kullanıma sunar. Bu
bilgilere erişim ücretleri, erişim hakkının tanındığı zaman dilimlerine
göre farklılık gösterir. Zamana dayalı erişimin yanı sıra imalatçılar,
işlem başına ücret alınan ve erişim hakkının tanındığı zaman dilimine bağlı
olmayan, işleme dayalı erişim hakkı da verebilir. İmalatçılar tarafından
her iki erişim sisteminin kullanıldığı durumlarda, bağımsız tamirciler
zamana dayalı veya işleme dayalı erişim sistemlerinden birini tercih eder.
Araç OBD ve
araç tamir ve bakım bilgilerine erişime ilişkin yükümlülüklere uyma
MADDE 10 – (1) Onay
kuruluşu, kendi inisiyatifi ile ya da bir şikâyete
veya bir teknik servis tarafından yapılan değerlendirmeye dayanarak,
imalatçının (AT) 595/2009 Yönetmeliğinin ve bu Tebliğin hükümlerine ve araç
OBD ve araç tamir ve bakım bilgilerine erişim ile ilgili belgenin
şartlarına uygunluğunu her zaman kontrol edebilir.
(2) Bir onay kuruluşunun, imalatçının araç OBD ve araç
tamir ve bakım bilgilerine erişim konusundaki yükümlülüklerine uymakta
başarısız olduğunu belirlemesi hâlinde, ilgili tip onayını veren onay
kuruluşu, bu durumu iyileştirmek için uygun tedbirler alır.
(3) Bu tedbirler, 2007/46/AT Yönetmeliğine göre tip
onayının geri çekilmesi veya askıya alınmasını, 4703 sayılı Kanuna göre
para cezalarını veya (AT) 595/2009 Yönetmeliğinin 11 inci maddesinde
belirtilen diğer tedbirleri içerebilir.
(4) Bağımsız operatör veya bağımsız operatörleri temsil
eden ticari birlik veya dernek, onay kuruluşuna bir şikayette
bulunursa, onay kuruluşu imalatçının araç OBD ve araç tamir ve bakım
bilgilerine erişimle ilgili yükümlülüklere uyduğunu doğrulamak için denetim
yapar.
(5) Onay kuruluşu denetim yaparken, bu yükümlülüklerin
karşılanıp karşılanmadığını doğrulamak için teknik servisten veya başka bir
bağımsız uzmandan bir değerlendirme yapmasını isteyebilir.
Araç
Bilgilerine Erişim Alt Komitesi
MADDE 11 – (1) 27/12/2009 tarihli ve 27445 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Hafif Yolcu ve Ticari Araçlardan Çıkan Emisyonlar (Euro 5 ve
Euro 6) Bakımından ve Araç Tamir ve Bakım Bilgilerine Erişim Konusunda
Motorlu Araçların Tip Onayı ile İlgili Uygulama Usul ve Esaslarına İlişkin
Tebliğin (Tebliğ No: SGM-2009/22) uygulanması çerçevesinde, Motorlu Araçlar
Teknik Komitesi (MARTEK) bünyesinde oluşturulan Araç Bilgilerine Erişim Alt
Komitesi tarafından yürütülen faaliyetlerin uygulama kapsamı, (AT) 595/2009
Yönetmeliği kapsamına giren araçları da içerecek şekilde genişletilir. Alt
Komite, araç OBD ve araç tamir ve bakım bilgilerinin kasıtlı veya kasıtsız
kötüye kullanım kanıtlarına dayanarak, bilgilerin söz konusu kötüye
kullanımını engellemek üzere yapılabilecek işlemleri Bakanlığa önerir.
Tip onayı
şartları
MADDE 12 – (1) Ayrı
bir teknik ünite olarak herhangi bir motor sisteminin veya motor ailesinin
AT tip onayının, onaylı bir motor sistemine sahip bir aracın emisyonlara ve araç tamir ve bakım bilgilerine ilişkin
AT tip onayının veya herhangi bir aracın emisyonlara ve araç tamir ve bakım
bilgilerine ilişkin AT tip onayının alınması için imalatçı, Ek I hükümleri
uyarınca araçların veya motor sistemlerinin deneylere tabi tutulduğunu ve
Ek III ila VIII’de, Ek X’da,
Ek XIII’de, Ek XIV’de
ve Ek XVII’de ve 13 üncü madde ve 23 üncü maddede
belirtilen şartları karşıladığını göstermek zorundadır. İmalatçı ayrıca, Ek
IX’da belirtilen referans yakıtların
özelliklerine de uyulmasını sağlamak zorundadır.
a) Tip onayı başvurusunun
yapıldığı sırada araç OBD ve araç tamir ve bakım bilgilerinin mevcut
olmaması veya bu bilgilerin (AT) 595/2009 Yönetmeliğinin 7 nci maddesine, bu Tebliğdeki 4 üncü maddeye ve ilgili
olduğu durumlarda 5 inci, 6 ncı ve 7 nci maddeye ve bu Tebliğdeki Ek XVII’ye
uygun olmaması halinde, imalatçı bu bilgileri, (AT) 595/2009 Yönetmeliğinin
9 uncu maddesinin birinci fıkrasında belirtilen tarihten itibaren altı ay
içinde veya tip onayının verildiği günden itibaren altı ay içinde (hangisi
daha sonra ise) sağlar.
b) Bu fıkranın (a) bendinde atıfta bulunulan tarihlerde
bilgiyi sağlama yükümlülüğü, sadece tip onayının ardından aracın piyasaya
sürülmesi halinde geçerlidir. Aracın piyasaya sürülme tarihinin tip
onayından altı ay sonrasından daha geç olması halinde, bilgiler araç
piyasaya sürüldüğünde sağlanır.
c) Onay kuruluşu, tamamlanmış bir Araç OBD ve Araç Tamir
ve Bakım Bilgilerine Erişim Belgesine dayanarak, imalatçının araç OBD ve
araç tamir ve bakım bilgilerine erişime ilişkin olarak tatminkar
düzenlemelerde bulunduğunu ve prosedürler tesis ettiğini varsayar; ancak
bunun için hiçbir şikayette bulunulmamış olması ve imalatçının söz konusu
belgeyi bu fıkranın (a) bendinde belirtilen süre zarfında temin etmiş
olması gerekir. Uygunluk belgesinin bu süre zarfında temin edilmemesi
halinde, onay kuruluşu uygunluğun sağlanması için gerekli adımları atar.
(2) Emisyon ve araç tamir ve bakım bilgileri bakımından
onaylı bir motor sistemine sahip herhangi bir aracın AT tip onayının veya
herhangi bir aracın emisyon ve araç tamir ve bakım
bilgilerine ilişkin AT tip onayının alınması için, imalatçı, Ek I’in 4 üncü maddesinde belirtilen montaj şartlarına
uygunluğunu sağlamak zorundadır.
(3) Bu Tebliğ kapsamında tip onayı verilmiş olan,
referans kütlesi 2380 kg’dan fazla ancak 2610 kg’dan az olan herhangi bir aracın emisyonlarına
ve araç tamir ve bakım bilgilerine ilişkin olarak AT tip onayının süresini
uzatmak için, imalatçı, Ek VIII İlave 1’de belirtilen şartları karşılamak
zorundadır.
(4) Ek X’un 2.4.1 maddesinde
ve Ek XIII’ün 2.1 maddesinde
belirtilen alternatif onaya yönelik hükümler, ayrı bir teknik ünite olarak
herhangi bir motor sisteminin veya motor ailesinin AT tip onayı için
geçerli değildir.
(5) Gaz halindeki ve partikül kirleticilerin
emisyonunu etkileyen tüm motor sistemleri ve tasarım unsurları, normal
kullanım esnasında motorun (AT) 595/2009 Yönetmeliğinin ve bu Tebliğin
hükümlerine uygun olmasını sağlayacak şekilde tasarlanır, imal edilir,
toplanır ve monte edilir. İmalatçı ayrıca, bu Tebliğin Ek VI’sının madde 14’ünde belirtilen çevrim dışı şartlara
da uygunluğunu sağlamak zorundadır.
(6) Ayrı bir teknik ünite olarak herhangi bir motor
sisteminin veya motor ailesinin AT tip onayının veya bir aracın emisyon ve tamir ve bakım bilgilerine ilişkin olarak AT
tip onayının alınması için, imalatçı evrensel yakıt onayına veya doğalgazla
ve LPG ile çalışan pozitif ateşlemeli motorlar için Ek I’in
madde 1’inde belirtildiği şekilde, kısıtlı bir yakıt aralığı onayına
yönelik yakıt aralığı şartlarına uyulmasını sağlar.
(7) Benzin veya E85 ile çalışan motorlar söz konusu
olduğunda AT tip onayının alınması için, imalatçı, Ek I’in
madde 4.3’ünde belirtilen benzin ve E85’le çalışan
araçların yakıt tanklarının ağzına ilişkin özel şartlara uygunluğunu
sağlamak zorundadır.
(8) AT tip onayının alınması için, imalatçı, Ek X’un madde 2.1’inde belirtilen
elektronik sistem güvenliğine ilişkin özel şartlara uygunluğunu sağlamak
zorundadır.
(9) İmalatçı, egzoz borusu emisyonlarının
etkin bir şekilde kısıtlanmasını sağlamak üzere bu Tebliğ uyarınca, aracın
normal ömrü süresince ve normal kullanım koşulları kapsamında teknik
önlemleri alır. Bu önlemler, emisyon kontrol
sistemi dahilinde kullanılan boruların, mafsalların ve bağlantıların
orijinal tasarım amacına uygun şekilde yapılmasının sağlanmasını içerir.
(10) İmalatçı, emisyon deney
sonuçlarının bu Tebliğde belirtilen deney koşulları kapsamında yürürlükteki
sınır değere uygun olmasını sağlar.
(11) İmalatçı, herhangi bir motor ailesinin veya motor iyileştirme
sistemi ailesinin gaz halindeki ve partikül
emisyonlarının, (AT) 595/2009 Yönetmeliğinin 5 inci maddesinin ikinci
fıkrasında belirtilen normal faydalı ömrü süresi boyunca aynı Yönetmeliğin
Ek I’inde belirtilen emisyon sınırlarına uygun
olduğunu göstermede kullanılacak olan bozulma faktörlerini tespit eder.
Herhangi bir motor sisteminin veya motor iyileştirme sistem ailesinin
normal faydalı ömür süresi boyunca uygunluğunun gösterilmesi prosedürleri, bu Tebliğin Ek VII’sinde
belirtilmektedir.
(12) Ek IV’te belirtilen
deneye tabi pozitif ateşlemeli motorlar için, normal motor rölanti devrinde egzoz gazlarının izin verilen azami
karbon monoksit muhtevası, araç imalatçısı tarafından beyan edilen
miktardır. Ancak, azami karbon monoksit muhtevası hacimce % 0,3’ü
aşmamalıdır. Yüksek rölanti devrinde, egzoz
gazlarının hacim bazında karbon monoksit muhtevası, motor devri en az 2000
d-1 (d/d) ve Lambda değeri 1±0,03 iken
veya imalatçının şartnamesindeki maddelere uygun olması durumunda % 0,2’yi
aşmamalıdır.
(13) Kapalı karter halinde,
imalatçılar Ek V’te belirtilen deney için motorun
havalandırma sisteminin herhangi bir karter
gazının atmosfere salınımına izin vermemesini
sağlar. Açık tipte bir karter söz konusu ise, emisyonlar Ek V’te belirtilen
hükümlere uyularak ölçülür ve egzoz emisyonlarına eklenir.
(14) İmalatçılar tip onayı başvurusunda bulunurken, NOx giderme sisteminin AB veya Türkiye
sınırlarında devamlı olarak var olan tüm koşullar altında, özellikle de
düşük ortam sıcaklıklarında emisyon kontrol fonksiyonunu
muhafaza ettiğini gösteren bilgileri onay kuruluşuna sunar. Ayrıca
imalatçılar, onay kuruluşuna, düşük ortam sıcaklıklarında işlev göstermesi dahil olmak üzere herhangi bir EGR sisteminin çalışma
stratejisine ilişkin bilgi sağlar. Bu bilgi ayrıca, sistemi düşük ortam
sıcaklıkları altında çalıştırmanın emisyonlar
üzerindeki tüm etkilerine ilişkin bir açıklama da içerir.
Araç üzeri
teşhis
MADDE 13 – (1)
İmalatçılar, bütün motor sistemlerinde ve araçlarında bir OBD sistemi
bulunmasını sağlamak zorundadır.
(2) OBD sistemi, aracın tüm ömrü boyunca Ek X’da belirtilen bozulma veya arıza tiplerinin
belirlenmesine, kaydedilmesine ve iletilmesine imkan
vermek üzere söz konusu Ek uyarınca tasarımlanır, imal edilir ve araca
monte edilir.
(3) İmalatçı, OBD sisteminin, Ek X’da
belirtilen normal kullanım koşulları dahil AB veya
Türkiye dahilinde rastlanan normal ve makul derecede öngörülebilir sürüş
koşullarında, OBD kullanım sırasındaki performans şartları da dahil olmak
üzere Ek X’da belirtilen şartlara uygun olmasını
sağlamak zorundadır.
(4) Yeterli nitelikteki kusurlu bir aksam ile deney
yapıldığında, OBD sistemi arıza göstergesi Ek X’a
uygun şekilde devreye girmelidir. OBD sistemi arıza göstergesi, Ek X’da belirtilen OBD eşik sınırlarının altındaki emisyon seviyelerinde de devreye girebilir.
(5) İmalatçı, Ek X’da
belirtilen bir OBD motor ailesinin kullanım sırasındaki performansına
ilişkin hükümlere uygunluğunu sağlamak zorundadır.
(6) OBD kullanım sırasındaki performansla ilişkili
veriler, Ek X’un hükümlerine uygun şekilde OBD
sistemi tarafından, standart OBD iletişim protokolü aracılığıyla herhangi
bir şifreleme yapılmaksızın kaydedilir ve kullanıma sunulur.
(7) (AT) 595/2009 Yönetmeliğinin 9 uncu maddesinin
birinci ve ikinci fıkrasında belirtilen tarihlerden sonraki 1 yıl
içerisinde imalatçının kendi tercihine tabi olmak üzere, OBD sistemleri Ek X’da belirtilen ve bu fıkraya atıfta bulunan alternatif
hükümlere uygun olabilir.
(8) Yeni araç veya motor tiplerine ilişkin olarak
31/12/2014 tarihine kadar, ve Türkiye dahilinde
satılan, tescil edilen veya hizmete giren tüm yeni araçlar için 31/12/2015
tarihine kadar imalatçı, kendi tercihine bağlı olarak Ek X’un madde 2.3.3.3’ünde belirtilen DPF’nin
izlemesine ilişkin alternatif hükümleri kullanabilir.
Ayrı bir
teknik ünite olarak herhangi bir motor sisteminin veya motor ailesinin emisyonlara ve tamir ve bakım bilgilerine erişime
ilişkin AT tip onayı başvurusu
MADDE 14 – (1)
İmalatçı, ayrı bir teknik ünite olarak herhangi bir motor sisteminin veya
motor ailesinin AT tip onayı başvurusunu onay kuruluşuna yapar.
(2) Birinci fıkrada atıfta bulunulan başvuru Ek I İlave
4’te belirtilen bilgi dokümanı örneğine uygun olarak hazırlanır. Buna
ilişkin olarak aynı İlavenin 1. bölümü geçerlidir.
(3) İmalatçı, başvuruyla birlikte emisyonları etkileyen
tüm tasarım unsurlarını, motor sisteminin emisyon
kontrol stratejisini, motor sisteminin gerek doğrudan gerekse dolaylı
olarak, emisyonlar üzerinde etkisi olan çıktı değişkenlerini kontrol ettiği
araçları ve Ek XIII’teki 4 üncü madde ve 5 inci
maddenin gerektirdiği uyarı ve ikna sistemini eksiksiz şekilde açıklayan
bir belge paketi sunar. Belge paketi, Ek I’in 8
inci maddesinde belirtilen bilgileri içeren aşağıdaki parçalardan oluşur:
a) Onay kuruluşu tarafından saklanacak bir resmi belge
paketi. Resmi belge paketi, talep edilmesi halinde ilgili tarafların
kullanımına sunulur.
b) Gizli kalması gereken bir genişletilmiş belge paketi.
Genişletilmiş belge paketi, takdiri onay kuruluşuna ait olmak üzere onay
kuruluşu veya imalatçı tarafından saklanabilir; ancak onay sırasında veya
onayın geçerli olduğu süre boyunca herhangi bir zaman onay kuruluşunun
denetimi için hazır bulundurulur. Belge paketi imalatçı tarafından
saklandığında, onay kuruluşu belgelerin onay sonrasında tahrif edilmediğinden
emin olmak için gerekli önlemleri alır.
(4) Üçüncü fıkrada atıfta bulunulan bilgilere ek olarak,
imalatçı aşağıdaki bilgileri de sunar.
a) Pozitif ateşlemeli motorlarla ilgili olarak,
imalatçının toplam ateşleme sayısına kıyasla asgari tekleme yüzdeliğine
ilişkin beyanı. İlgili tekleme yüzdeliğinin Ek III’te
belirtildiği şekilde emisyon deneyinin
başlangıcından beri mevcut olması halinde emisyonların Ek X’da belirtilen limitlerin üzerine çıkmasına veya egzoz
katalizörü veya katalizörlerinin aşırı ısınarak düzeltilmesi imkansız
hasara neden olma öncesi tekleme yüzdesidir.
b) İmalatçı tarafından onaylı bir program veya kalibrasyon kullanarak tesisin güncellenmesi dahil olmak
üzere, emisyon kontrol bilgisayarının/bilgisayarlarının kurcalanmasını ve modifiye edilmesini engellemek üzere alınan önlemlerin
açıklaması.
c) Ek X’un 5 inci maddesinde
belirtilen şartlara uygun olarak OBD sisteminin belgelenmesi.
ç) Bu Tebliğin şartları uyarınca OBD ve tamir ve bakım
bilgilerine erişim amaçlı OBD ile ilgili bilgiler.
d) Çevrim Dışı Emisyonların Ek VI’sının
9 uncu maddesinin ve bu Tebliğin 23 üncü maddesinin şartlarına uygunluğuna
ilişkin beyan.
e) OBD kullanım sırasındaki performansın Ek X İlave
6’nın şartlarına uygunluğuna ilişkin beyan.
f) Araç OBD ve Araç Tamir ve Bakım Bilgilerine Erişim
Belgesi.
g) Ek II’nin 2.4 maddesi uyarınca kullanım sırasındaki deneye ilişkin
başlangıçtaki plan.
ğ) Uygun olduğu durumlarda, onay verilmesini ve bozulma
faktörlerinin belirlenmesini sağlayan ilgili verilerle diğer tip
onaylarının kopyaları.
(5) İmalatçı, tip onayı deneylerinden sorumlu teknik
servise herhangi bir motoru veya uygun olduğu durumlarda onaylanacak tipi
temsil eden bir ana motoru sunar.
(6) Herhangi bir sistemin, aksamın veya ayrı teknik
ünitenin markasında, tip onayından sonra gerçekleştirilen değişiklikler;
orijinal özellikler veya teknik parametreler motorun işlevselliği veya
kirlilik kontrol sistemi etkilenecek şekilde değiştirilmediği müddetçe, tip
onayını kendiliğinden geçersiz hale getirmez.
Ayrı bir
teknik ünite olarak herhangi bir motor sisteminin veya motor ailesinin emisyonlara ve tamir ve bakım bilgilerine erişime
ilişkin AT tip onayına ilişkin idari hükümler
MADDE 15 – (1) Tüm
ilgili şartlar karşılandığında, onay kuruluşu, bir motor sistemi veya motor
ailesine ayrı teknik ünite AT tip onayı ve 2007/46/AT Yönetmeliğinin Ek VII’sinde belirtilen numaralama sistemine uygun olarak
bir tip onayı numarası verir. 2007/46/AT Yönetmeliğinin Ek VII’sinin hükümleri saklı kalmak kaydıyla, tip onayı
numarasının 3 üncü bölümü bu Tebliğin Ek I’inin
İlave 9’una uygun olarak düzenlenir. Onay kuruluşu aynı numarayı başka bir
motor tipine veremez.
(2) Onay kuruluşu bu maddedeki birinci fıkra
çerçevesinde AT tip onayı verirken, Ek I İlave 5’te belirtilen modeli
kullanarak bir AT tip onayı belgesi düzenler.
Onaylı bir
motor sistemine sahip herhangi bir aracın emisyonlara
ve araç tamir ve bakım bilgilerine erişime ilişkin AT tip onayı başvurusu
MADDE 16 – (1)
İmalatçı, onaylı bir motor sistemine sahip herhangi bir aracın emisyonlara ve araç tamir ve bakım bilgilerine erişime
ilişkin AT tip onayı başvurusunu onay kuruluşuna yapmalıdır.
(2) Birinci fıkrada belirtilen başvuru Ek I İlave 4
Bölüm 2’de belirtilen bilgi dokümanı örneğine uygun olarak hazırlanır. Bu
başvuruda, 15 inci madde uyarınca verilmiş olan ayrı bir teknik ünite
olarak motor sisteminin veya motor ailesinin AT tip onayı belgesinin
kopyası da bulunur.
(3) İmalatçı, araç üzerinde yer alan ve Ek XIII uyarınca
gereken uyarı ve ikna sisteminin unsurlarını eksiksiz şekilde açıklayan bir
belge paketi sunar. Bu belge paketi 14 üncü maddenin üçüncü fıkrası
uyarınca sağlanır.
(4) Üçüncü fıkrada atıfta bulunulan bilgilere ek olarak,
imalatçı aşağıdaki bilgileri de sunar:
a) İmalatçı tarafından onaylı bir program veya kalibrasyon kullanarak güncellenmesi imkanları dahil
olmak üzere, bu Tebliğ kapsamındaki araç kontrol ünitelerinin
kurcalanmasını ve modifiye edilmesini engellemek
üzere alınan önlemlerin açıklaması.
b) Ek X’daki 5 inci madde
şartları uyarınca araç üzerindeki OBD aksamının açıklaması.
c) OBD ve tamir ve bakım bilgilerine erişim amaçlı, araç
üzerindeki OBD aksamlarıyla ilgili bilgiler.
ç) Araç OBD ve Araç Tamir ve Bakım Bilgilerine Erişim
Belgesi.
d) Uygun olduğu durumlarda, kapsam genişletmesini
sağlayan ilgili verilerle diğer tip onaylarının kopyaları.
(5) Herhangi bir sistemin, aksamın veya ayrı teknik
ünitenin markasında, tip onayından sonra gerçekleştirilen değişiklikler;
orijinal özellikler veya teknik parametreler motorun işlevselliği veya
kirlilik kontrol sistemi etkilenecek şekilde değiştirilmediği müddetçe, tip
onayını kendiliğinden geçersiz hale getirmez.
Onaylı bir
motor sistemine sahip bir aracın emisyonlara ve
tamir ve bakım bilgilerine erişime ilişkin AT tip onayına ilişkin idari
hükümler
MADDE 17 – (1) Tüm
ilgili şartlar karşılandığında, onay kuruluşu, onaylı bir motor sistemine
sahip bir araç için emisyonlara ve tamir ve bakım
bilgilerine erişime ilişkin bir AT tip onayı ve 2007/46/AT Yönetmeliği Ek VII’de belirtilen numaralandırma sistemine uygun olarak
bir tip onayı numarası verir. 2007/46/AT Yönetmeliğinin Ek VII’sinin hükümleri saklı kalmak kaydıyla, tip onayı
numarasının 3 üncü bölümü bu Tebliğin Ek I’inin
İlave 9’una uygun olarak düzenlenir. Bir onay kuruluşu aynı numarayı başka
bir araç tipine veremez.
(2) Onay kuruluşu bu maddedeki birinci fıkra
çerçevesinde AT tip onayı verirken, Ek I İlave 6’da belirtilen modeli
kullanarak bir AT tip onayı belgesi düzenler.
Herhangi
bir aracın emisyonlara ve araç tamir ve bakım
bilgilerine erişime ilişkin AT tip onayı başvurusu
MADDE 18 – (1)
İmalatçı, onay kuruluşuna herhangi bir aracın emisyonlara
ve araç tamir ve bakım bilgilerine erişime ilişkin AT tip onayı başvurusunu
sunar.
(2) Birinci fıkrada atıfta bulunulan başvuru Ek I İlave 4’te
belirtilen bilgi belgesi örneğine uygun şekilde hazırlanır. Buna ilişkin
olarak aynı İlavenin 1 inci bölümü ve 2 nci
bölümü geçerlidir.
(3) İmalatçı, emisyonları etkileyen tüm tasarım
unsurlarını, motor sisteminin emisyon kontrol
stratejisini, motor sisteminin gerek doğrudan gerekse dolaylı olarak,
emisyonlar üzerinde etkisi olan çıktı değişkenlerini kontrol ettiği
araçları ve Ek XIII’ün gerektirdiği uyarı ve ikna
sistemini eksiksiz şekilde açıklayan bir belge paketi sunar. Bu belge
paketi 14 üncü maddenin üçüncü fıkrası uyarınca sağlanır.
(4) Üçüncü fıkrada atıfta bulunulan bilgilere ek olarak,
imalatçı 14 üncü maddenin dördüncü fıkrasının (a) bendi ila (ğ) bendinin ve
16 ncı maddenin dördüncü fıkrasının (a) bendi ila
(d) bendinin gerektirdiği bilgileri de sunar.
(5) İmalatçı, tip onayı deneylerinden sorumlu teknik
servise onaylanacak tipi temsil eden bir motoru sunar.
(6) Herhangi bir sistemin, aksamın veya ayrı teknik
ünitenin markasında, tip onayından sonra gerçekleştirilen değişiklikler;
orijinal özellikler veya teknik parametreler motorun işlevselliği veya
kirlilik kontrol sistemi etkilenecek şekilde değiştirilmediği müddetçe, tip
onayını kendiliğinden geçersiz hale getirmez.
Herhangi
bir aracın emisyonlara ve araç tamir ve bakım
bilgilerine erişime ilişkin AT tip onayına ilişkin idari hükümler
MADDE 19 – (1) Tüm
ilgili şartlar karşılandığında, onay kuruluşu, herhangi bir araç için emisyonlara ve araç tamir ve bakım bilgilerine erişime
ilişkin bir AT tip onayı ve 2007/46/AT Yönetmeliği Ek VII’de
belirtilen numaralandırma sistemine uygun olarak bir tip onayı numarası
verir. 2007/46/AT Yönetmeliğinin Ek VII’sinin
hükümleri saklı kalmak kaydıyla, tip onayı numarasının 3 üncü bölümü bu
Tebliğin Ek I’inin İlave 9’una uygun olarak
düzenlenir. Bir onay kuruluşu aynı numarayı başka bir araç tipine veremez.
(2) Onay kuruluşu bu maddedeki birinci fıkra
çerçevesinde AT tip onayı verirken, Ek I İlave 7’de belirtilen modeli
kullanarak bir AT tip onayı belgesi düzenler.
ÜÇÜNCÜ
BÖLÜM
Üretimin
Uygunluğu, Kullanım Sırasındaki Uygunluk ve Düzeltici Önlemler
Üretimin
uygunluğu
MADDE 20 – (1)
Üretimin uygunluğunu sağlamak için, 2007/46/AT Yönetmeliğinin 12 nci maddesinin hükümlerine uygun olarak tedbirler
alınır.
(2) Üretimin uygunluğu, bu Tebliğin ekinde yer alan Ek I
İlave 5, İlave 6 ve İlave 7’de belirtilen tip onayı belgesindeki açıklama
esasına göre kontrol edilir.
(3) Üretimin uygunluğu, bu Tebliğin ekinde yer alan Ek I’in madde 7’sinde belirtilen özel koşullar ve aynı ekteki
İlave 1, İlave 2 ve İlave 3’te açıklanan ilgili istatistik yöntemleri
uyarınca değerlendirilir.
Kullanım
sırasındaki uygunluk
MADDE
21 –
(1) Bu Tebliğ veya 2005/55/AT Yönetmeliği kapsamında tip onayı verilmiş
olan araçların veya motor sistemlerinin kullanım sırasındaki uygunluğunu
sağlamaya yönelik önlemler, 2007/46/AT Yönetmeliğinin 12 nci maddesi uyarınca ve bu Tebliğ kapsamında tip onayı
verilmiş araçlar veya motor sistemleri söz konusuysa bu Tebliğdeki Ek II’nin şartlarına ve 2005/55/AT Yönetmeliği kapsamında
tip onayı verilmiş araçlar veya motor sistemleri söz konusuysa bu
Tebliğdeki Ek XII’nin şartlarına uygun olarak
alınır.
(2) İmalatçı tarafından alınan teknik önlemler, aracın
normal ömrü süresince ve normal kullanım koşulları altında egzoz borusu emisyonlarının etkin bir şekilde kısıtlanmasını
sağlayacak önlemlerdir. Bu Tebliğin hükümlerine uyulup uyulmadığı, bu
Tebliğdeki Ek II’de belirtilen normal kullanım
koşulları altında herhangi bir araca monte edilmiş bir motor sisteminin
normal faydalı ömrü boyunca kontrol edilir.
(3) İmalatçı, kullanım sırasındaki deneylerin
sonuçlarını, tip onayı aşamasında sunulan ilk plana uygun şekilde orijinal
tip onayını vermiş olan onay kuruluşuna bildirir. İlk plana kıyasla yaşanan
tüm sapmalar, onay kuruluşu açısından tatminkâr bir şekilde
gerekçelendirilir.
(4) Orijinal tip onayını vermiş olan onay kuruluşunun,
Ek II’deki 10 uncu madde uyarınca imalatçının
raporlarından tatmin olmaması halinde veya kullanım sırasındaki uygunluğun
yetersizliğine ilişkin kanıt bulunduğunu bildirmesi halinde, onay kuruluşu
imalatçıdan teyit amaçlı bir deney gerçekleştirmesini talep edebilir. Onay
kuruluşu imalatçı tarafından temin edilen teyit amaçlı deney raporunu
inceler.
(5) Orijinal tip onayını vermiş olan onay kuruluşunun,
Ek II’de belirtilen kriterlere
uygun olarak veya herhangi bir Üye Ülke veya Türkiye tarafından
gerçekleştirilen kullanım sırasındaki deneye dayalı olarak kullanım
sırasındaki deneylerin veya teyit amaçlı deneylerin sonuçlarından tatmin
olmaması halinde, onay kuruluşu, imalatçıdan Ek II’nin
9 uncu maddesi ve bu Tebliğin 22 nci maddesi
uyarınca uygunsuzluğu giderecek düzeltici önlemleri içeren bir plan
sunmasını talep eder.
(6) Tüm Üye Ülkeler veya Türkiye, Ek II’de
belirtilen kullanım sırasındaki uygunluk deney prosedürüne
dayalı olarak kendi izleme deneyini gerçekleştirebilir ve bildirebilir.
Tedarik, bakıma ve imalatçının faaliyetlere katılımına ilişkin bilgiler
kaydedilir. Herhangi bir onay kuruluşunun talebi üzerine, orijinal tip
onayını vermiş olan onay kuruluşu Ek II’de
belirtilen prosedüre uygun şekilde deneylerin gerçekleştirilmesine imkan vermek üzere tip onayına ilişkin gerekli bilgileri
sağlar.
(7) Herhangi bir Üye Ülkenin, herhangi bir motor veya
araç tipinin bu madde ve Ek II’nin yürürlükteki
şartlarına uygun olmadığını ortaya koyması halinde, ilgili Ülke kendi onay
kuruluşu vasıtasıyla gecikmeksizin 2007/46/AT Yönetmeliğinin 30 uncu
maddesinin üçüncü fıkrasının şartları uyarınca orijinal tip onayını vermiş
olan kuruma bildirimde bulunur. Bu bildirimi müteakiben ve 2007/46/AT
Yönetmeliğinin 30 uncu maddesinin altıncı fıkrası hükmüne tabi olmak üzere,
Üye Ülkenin veya Türkiye’nin orijinal tip onayını vermiş olan onay
kuruluşu, herhangi bir motor veya araç tipinin bu hükümlerin şartlarını
karşılayamadığına ilişkin olarak imalatçıyı derhal bilgilendirir.
(8) Yedinci fıkrada atıfta bulunulan bildirimi
müteakiben ve önceki kullanım sırasındaki uygunluk deneylerinin olumlu
sonuç verdiği durumlarda, orijinal tip onayını vermiş olan onay kuruluşu,
imalatçıdan uygun olmayan aracı bildiren Üye Ülkenin veya Türkiye’nin
uzmanlarına danıştıktan sonra ilave teyit amaçlı deneyler
gerçekleştirmesini isteyebilir. Bu tür deney verilerinin
mevcut olmaması halinde, imalatçı yedinci fıkrada atıfta bulunulan
bildirimin alınmasından sonraki 60 iş günü içerisinde 22 nci madde uyarınca orijinal tip onayını vermiş olan
onay kuruluşuna düzeltici eylemleri içeren bir plan sunar veya motor veya
araç tipinin şartları karşılayıp karşılamadığını doğrulamak üzere eşdeğer
bir araçla ilave kullanım sırasındaki uygunluk deneylerini gerçekleştirir. İmalatçının
onay kuruluşunu tatmin edecek şekilde ilave deneylerin gerçekleştirilmesi
için daha fazla zamana ihtiyaç olduğunu ispatlayabilmesi durumunda ek süre
verilebilir.
(9) Uygunluk şartlarını karşılamayan motor veya araç
tipini yedinci fıkra uyarınca bildiren Üye Ülkenin veya Türkiye’nin
uzmanları, sekizinci fıkrada atıfta bulunulan ilave kullanım sırasındaki
uygunluk deneylerine tanıklık etmeye davet edilir. Ayrıca deneylerin
sonuçları ilgili Üye Ülkeye ve onay kuruluşlarına bildirilir. Bu kullanım
sırasındaki uygunluk deneylerinin veya teyit amaçlı deneylerin motor veya
araç tipinin uygunsuzluğunu teyit etmesi halinde, onay kuruluşu imalatçının
uygunsuzluğu düzeltecek düzeltici eylemleri içeren bir plan sunmasını
ister. Düzeltici eylemler içeren plan, Ek II’deki
9 uncu maddesi ve bu Tebliğin 22 nci maddesi
hükümlerine uygun olmalıdır. İlgili kullanım sırasındaki uygunluk
deneylerinin veya teyit amaçlı deneylerin uygunluğu ispatlaması halinde,
imalatçı orijinal tip onayını vermiş olan onay kuruluşuna bir rapor sunar.
Rapor, orijinal tip onayını vermiş olan onay kuruluşu tarafından uygun
olmayan araç tipini bildiren Üye Ülkeye ve onay kuruluşlarına sunulur.
Rapor Ek II’deki 10 uncu madde uyarınca deney
sonuçlarını içerir.
(10) Orijinal tip onayını vermiş olan onay kuruluşu,
motor veya araç tipinin ilgili şartlara uymadığını tespit etmiş olan Üye
Ülkeyi, imalatçıyla yapılan görüşmelerin ve doğrulama deneylerinin
gelişmelerinden ve sonuçlarından ve düzeltici önlemlerden haberdar eder.
Düzeltici önlemler
MADDE 22 – (1) Onay
kuruluşunun talebi üzerine ve 21 inci madde uyarınca kullanım sırasındaki
deneyleri müteakiben, imalatçı onay kuruluşundan bildirim alınmasından
itibaren en geç 60 iş günü içerisinde onay kuruluşuna düzeltici eylemleri
içeren planı sunar. İmalatçının, onay kuruluşunu tatmin edecek şekilde
düzeltici önlemler içeren bir planı sunmak üzere uygunsuzluğun sebebini
araştırmak için daha fazla zamana ihtiyaç olduğunu ispatlayabilmesi
durumunda ek süre verilebilir.
(2) Düzeltici önlemler aynı motor ailelerine veya OBD
motor ailelerine ait olan kullanımdaki tüm motorlar için geçerli olacak ve
bu önlemlerin kapsamı aynı kusurdan etkilenmesi muhtemel motor ailelerini
veya OBD motor ailelerini kapsayacak şekilde genişletilir. Tip onayı
belgelerinin tadil edilmesi ihtiyacı, imalatçı tarafından değerlendirilir
ve sonuç onay kuruluşuna bildirilir.
(3) Onay kuruluşu, düzeltici eylemleri içeren plan ve
planın uygulaması hakkında mutabakata varmak üzere imalatçıya danışır. Orijinal
tip onayını vermiş olan onay kuruluşunun herhangi bir mutabakata
varılamadığını tespit etmesi halinde, 2007/46/AT Yönetmeliğinin 30 uncu
maddesinin birinci fıkrasında ve aynı maddenin beşinci fıkrasında
belirtilen prosedür uygulanır.
(4) Onay kuruluşu, imalatçıdan düzeltici önlemleri
içeren planı aldığı tarihten itibaren 30 iş günü içerisinde düzeltici
önlemleri içeren planı onaylar veya reddeder. Onay kuruluşu, aynı süre
içerisinde imalatçıyı ve tüm Üye Ülkeleri düzeltici önlemleri içeren planı
onaylama veya reddetme kararına ilişkin olarak bilgilendirir.
(5) İmalatçı, düzeltici önlemleri içeren onaylı planın
yürütülmesinden sorumludur.
(6) İmalatçı, geri çağrılan ve onarılan veya modifiye edilen her bir motor sisteminin veya aracın ve
tamiri gerçekleştiren atölyenin kaydını tutar. Onay kuruluşunun, planın
yürütülmesi esnasında ve tamamlanmasından sonra 5 yıl süreyle bu kayıtlara
erişimi bulunur.
(7) Altıncı fıkrada atıfta bulunulan tüm tamir ve
modifikasyon, imalatçı tarafından motorun veya aracın sahibine sağlanan bir
belgeye kaydedilir.
Çevrim dışı
emisyonların sınırlandırılmasına ilişkin şartlar
MADDE 23 – (1)
İmalatçı, aracın normal ömrü süresince ve normal kullanım koşulları
kapsamında egzoz borusu emisyonlarının etkin bir
şekilde kısıtlanmasını sağlamak üzere bu Tebliğ ve (AT) 595/2009
Yönetmeliğinin 5 inci maddesi uyarınca tüm gerekli önlemleri alır. Bu
önemler aşağıdakileri dikkate alır:
a) Performans şartları ve şaşırtma stratejilerinin
yasaklanması dahil genel şartlar.
b) Aracın çalışmasının beklenebileceği ortam koşulları
aralığında ve karşılaşılabilen çalışma koşulları aralığında egzoz emisyonlarını etkin bir şekilde sınırlandırma
ihtiyaçları.
c) Tip onayı aşamasında çevrim dışı laboratuar
deneylerine ilişkin şartlar.
ç) Tip onayında PEMS gösteri deneyine ilişkin şartlar ve
bu Tebliğde öngörüldüğü şekliyle çevrimdışı ve kullanım sırasındaki araç
deneyine ilişkin tüm ilave şartlar.
d) İmalatçının çevrim dışı emisyonları
sınırlayan şartlara uygunluğuna dair bir beyan sağlama şartı.
(2) İmalatçı, Ek VI’da
belirtilen ilgili deney prosedürlerinin yanı sıra
özel şartları yerine getirir.
(3) Birinci fıkranın (ç) bendinde atıfta bulunulan
çevrim dışı kullanım sırasındaki araç deneylerine ilişkin tüm ilave
şartlar, Ek II’de belirtilen PEMS prosedürlerinin değerlendirilmesi sonrasında yürürlüğe
konur. Değerlendirme 31/12/2016 tarihi itibarıyla
tamamlanır.
DÖRDÜNCÜ
BÖLÜM
Kirlilik
Kontrol Cihazları ile İlgili İşlemler
Kirlilik
kontrol cihazları
MADDE 24 – (1)
İmalatçı, AT tip onaylı motor sistemlerine veya (AT) 595/2009 Yönetmeliği
kapsamındaki araçlara uygun olması amaçlanan yedek kirlilik kontrol
cihazlarının, AT tip onaylı olduğundan ve bu maddenin ve 4 üncü maddenin,
25 inci maddenin ve 26 ncı maddenin şartlarına
uygun olduğundan emin olmalıdır. Katalitik konvertörler,
NOx giderme cihazları ve partikül filtreleri bu Tebliğ kapsamında kirlilik
kontrol cihazları olarak değerlendirilir.
(2) Ek I’in İlave 4’ünün
3.2.12 maddesi kapsamına giren tipteki ve ilgili tip onayının atıfta
bulunduğu araca uygun olması amaçlanan orijinal yedek kirlilik kontrol
cihazlarının Ek XI’in tüm hükümlerine uygun
olması şart değildir; ancak bu cihazların Ek XI’in
madde 2.1, 2.2 ve 2.3 şartlarına uyması
zorunludur.
(3) İmalatçı orijinal kirlilik kontrol cihazında
tanımlayıcı işaretlerin bulunduğundan emin olmalıdır.
(4) Üçüncü fıkrada atıfta bulunulan tanımlayıcı
işaretler aşağıdakilerden oluşur.
a) Aracın veya motorun imalatçısının adı veya ticari
markası.
b) Orijinal kirlilik kontrol cihazının Ek I’in İlave 4’ünün 3.2.12.2 maddesinde atıfta bulunulan
şekilde kaydedilmiş markası ve tanımlayıcı parça numarası.
(5) Yedek kirlilik kontrol cihazları için, sadece spesifik deney şartları bu Tebliğdeki Ek XI’e eklendikten sonra (AT) 595/2009 Yönetmeliği
uyarınca tip onayı verilir.
Ayrı bir teknik
ünite olarak herhangi bir yedek kirlilik kontrol cihazı tipinin AT tip
onayı başvurusu
MADDE 25 – (1)
İmalatçı ayrı bir teknik ünite olarak herhangi bir yedek kirlilik kontrol
cihazı tipinin AT tip onayı başvurusunu onay kuruluşuna yapar.
(2) Başvuru Ek XI İlave 1’de belirtilen bilgi belgesinin
modeline uygun olarak hazırlanır.
(3) İmalatçı, Araç OBD ve Araç Tamir ve Bakım
Bilgilerine Erişim Belgesini sunar.
(4) İmalatçı, tip onayı deneyinden sorumlu teknik
servise aşağıdakileri sunar:
a) Yeni bir orijinal kirlilik kontrol cihazıyla
donatılan, bu Tebliğ uyarınca tip onayı almış olan herhangi bir motor
sistemi veya motor sistemleri.
b) Yedek kirlilik kontrol cihazı tipinin bir numunesi.
c) Bir OBD sistemiyle donatılmış bir araca monte edilmesi
planlanan bir yedek kirlilik kontrol cihazı söz konusuysa yedek kirlilik
kontrol cihazı tipinin bir ekstra numunesi.
(5) Dördüncü fıkranın (a) bendi kapsamında deney
motorları başvuru sahibince seçilir ve onay kuruluşu da seçimler üzerinde
mutabık kalır. Deney koşulları BM/AEK 49 Regülasyonunun
Ek 4B’sinin 6 ncı maddesinde belirtilen şartlara
uygun olmalıdır. Deney motorları aşağıdaki şartlara uygun olmalıdır:
a) Motorların emisyon kontrol
sisteminde kusur bulunmamalıdır.
b) Tüm arızalar veya aşırı derecede aşınmış emisyonla ilgili orijinal parçalar onarılır veya
değiştirilir.
c) Motorlar doğru şekilde ayarlanır ve emisyon deneyleri öncesinde imalatçının şartnamesine
uygun konuma getirilir.
(6) Dördüncü fıkranın (b) ve (c) bentleri kapsamında,
numunenin üzerine açık şekilde ve silinemeyecek şekilde başvuru sahibinin
ticari unvanı veya markası ve ticari adı yazılır.
(7) Dördüncü fıkranın (c) bendi kapsamında, numune
yeterli nitelikte bozulmuş bir aksam olmalıdır.
Ayrı bir
teknik ünite olarak yedek kirlilik kontrol cihazının AT tip onayına ilişkin
idari hükümler
MADDE 26 – (1) Tüm
ilgili şartlar karşılandığında, onay kuruluşu ayrı teknik üniteler olarak
yedek kirlilik kontrol cihazlarına ilişkin bir AT tip onayı ve 2007/46/AT
Yönetmeliğinin Ek VII’sinde belirtilen
numaralandırma sistemine uygun olarak bir tip onayı numarası verir. Onay
kuruluşu aynı numarayı başka bir yedek kirlilik kontrol cihazı tipine
veremez. Aynı tip onayı numarası ilgili yedek kirlilik kontrol cihazı
tipinin bir dizi farklı araç veya motor tipinde kullanımını içerebilir.
(2) Birinci fıkra kapsamında, onay kuruluşu Ek XI İlave
2’de belirtilen modele uygun şekilde bir AT tip onayı belgesi verir.
(3) İmalatçının onay kuruluşuna yedek kirlilik kontrol
cihazının Ek I’in İlave 4’ünün 3.2.12.2 maddesinde
atıfta bulunulan bir tipte olduğunu ispatlayabilmesi durumunda, tip
onayının verilmesi Ek XI’in 4 üncü maddesinde
belirtilen şartlara uygunluğun doğrulanmasına bağlı olmamalıdır.
BEŞİNCİ
BÖLÜM
Çeşitli ve
Son Hükümler
Uygulama
GEÇİCİ
MADDE 1 – (1) Ek I’in İlave 9’undaki
Tablo 1’de belirtilen tarihlerden sonra AT tip onayı verilmeye başlanıncaya
kadar (AT) 595/2009 Yönetmeliğine göre rapor düzenlemek üzere
yetkilendirilmiş AB üyesi ülkelerin de teknik servisleri dahil
olmak üzere teknik servisler tarafından düzenlenen raporlar kabul edilir.
(2) Bakanlığın “AT” başlığı taşımayacak olan ulusal tip
onayı belgesi ile ilgili bilgileri Komisyona ve AB üyesi ülkelerin onay
kuruluşlarına bildirme zorunluluğu yoktur.
(3) Avrupa Birliğinde uygulaması kabul edilene kadar AT
tip onay belgesi yerine ülkemizde ulusal tip onay belgesi verilir.
Yürürlük
MADDE 27 – (1) Bu
Tebliğin;
a) 21 inci maddesinde belirtilen kullanım sırasındaki
uygunluk, ülkemizde AT tip onayı verilmeye başlanınca,
b) Diğer hükümleri yayımı tarihinde,
yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 28 – (1) Bu
Tebliğ hükümlerini Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı yürütür.
Ekleri için tıklayınız.
|