|
Çalýþma ve Sosyal Güvenlik Bakanlýðýndan:
TOZLA MÜCADELE YÖNETMELÝÐÝ
BÝRÝNCÝ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanýmlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliðin amacý, iþyerlerinde tozdan kaynaklý ortaya çýkabilecek risklerin önlenebilmesi amacýyla iþ saðlýðý ve güvenliði yönünden tozla mücadele etmek ve bu
iþlerde çalýþanlarýn tozun etkilerinden korunmalarýný saðlamak için alýnmasý gerekli tedbirlere dair usul ve esaslarý belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayýlý Ýþ Saðlýðý ve Güvenliði Kanunu kapsamýna giren iþyerlerinde; çalýþanlarýn yaptýklarý iþlerden dolayý toz maruziyetinin olabileceði iþyerlerinde uygulanýr.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayýlý Ýþ Saðlýðý ve Güvenliði Kanununun 30 uncu maddesine dayanýlarak düzenlenmiþtir.
Tanýmlar ve kýsaltmalar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Asbest :
1) Aktinolit Asbest, CAS No 77536-66-4,
2) Antofilit Asbest, CAS No 77536-67-5,
3) Grünerit Asbest (Amosit) CAS No 12172-73-5,
4) Krizotil, CAS No 12001-29-5, CAS No132207-32-0,
5) Krosidolit, CAS No 12001-28-4,
6) Tremolit
Asbest, CAS No 77536-68-6,
lifli silikatlarýný,
b) Bakanlýk: Çalýþma ve Sosyal Güvenlik Bakanlýðýný,
c) Genel Müdürlük (ÝSGGM): Ýþ Saðlýðý ve Güvenliði Genel Müdürlüðünü,
ç) ILO: Uluslararasý Çalýþma Örgütünü,
d) Ýnert
toz: Solunumla akciðerlere ulaþmasýna raðmen akciðerlerde yapýsal ve/veya fonksiyonel bozukluk yapmayan tozlarý,
e) ÝSGÜM: Ýþ Saðlýðý ve Güvenliði Enstitüsü Müdürlüðünü,
f) Kristal yapýda SiO2: Kuvars, tridimit ve kristobaliti,
g) Lifsi
tozlar: Uzunluðu beþ mikrondan daha büyük, eni üç mikrondan daha küçük ve boyu eninin
üç katýndan büyük olan parçacýklarý,
ð) Okuyucu: ILO Uluslararasý Pnömokonyoz
Radyografileri Sýnýflandýrýlmasý konusunda eðitim almýþ hekimi,
h) Pnömokonyoz (Akciðer Toz Hastalýðý): Akciðerlerde tozun
birikmesi sonucu ortaya çýkan doku reaksiyonu ile oluþan hastalýðý,
ý) SGK: Sosyal Güvenlik Kurumunu,
i) Solunabilir
toz: Aerodinamik eþdeðer çapý 0,1–5,0 mikron büyüklüðünde kristal veya amorf yapýda toz ile çapý üç mikrondan küçük, uzunluðu çapýnýn en az üç katý olan lifsi tozlarý,
j) Standart
akciðer radyografisi: En az 35x35 cm ebatýnda ILO Uluslararasý Pnömokonyoz
Radyografileri Sýnýflandýrýlmasý kriterlerine göre deðerlendirilebilir akciðer radyografisini
veya dijital akciðer radyografisini,
k) Toz: Bu Yönetmeliðe göre iþyeri ortam havasýna yayýlan veya yayýlma potansiyeli olan parçacýklarý,
l) Toz ölçümü: Ýþyeri ortam havasýndaki toz miktarýnýn gravimetrik esasa veya
lifsi tozlarda lif sayýsýna göre belirlenmesini,
m) Tozla Mücadele Komisyonu (TMK): Bu Yönetmelik çerçevesinde çalýþma hayatýnda tozla ilgili konularda ihtiyaç ve öncelikleri belirleyerek teknik ve týbbi açýdan görüþ ve öneri hazýrlamak amacýyla Bakanlýkça oluþturulan komisyonu,
n) Zaman Aðýrlýklý Ortalama Deðer (ZAOD/TWA): Günlük 8 saatlik zaman dilimine göre ölçülen veya hesaplanan zaman aðýrlýklý ortalama deðeri,
ifade eder.
ÝKÝNCÝ BÖLÜM
Ýþverenin Yükümlülükleri ve Risk Deðerlendirmesi
Ýþverenin yükümlülükleri
MADDE 5 – (1) Ýþveren, her türlü tozun meydana geldiði iþyerlerinde çalýþanlarýn toz maruziyetini önlemek ve çalýþanlarýn toz ile ilgili
tehlikelerden korunmasý için gerekli tüm koruyucu ve önleyici tedbirleri almakla yükümlüdür.
(2) Ýþveren, ayrýca tozdan kaynaklanan maruziyetin
önlenmesinde;
a) Ýkame yöntemi uygulanarak, toz oluþumuna neden olabilecek tehlikeli madde yerine çalýþanlarýn saðlýk ve güvenliði yönünden tehlikesiz veya daha az tehlikeli olan
maddelerin kullanýlmasýný,
b) Riski kaynaðýnda önlemek üzere; uygun iþ organizasyonunun yapýlmasýný ve toplu koruma yöntemlerinin
uygulanmasýný,
c) Toz çýkýþýný önlemek için uygun mühendislik yöntemlerinin kullanýlmasýný,
ç) Ýþyerlerinin çalýþma þekline ve çalýþanlarýn yaptýklarý iþe göre, ihtiyaç duyulan yeterli
temiz havanýn bulunmasýný,
d) Alýnan önlemlerin yeterli olmadýðý durumlarda çalýþanlara tozun niteliðine uygun kiþisel koruyucu donanýmlarýn verilmesini ve kullanýlmasýný,
e) Alýnan önlemlerin etkinliðini ve sürekliliðini saðlamak üzere yeterli kontrol, denetim ve gözetim yapýlmasýný,
f) Ýþyerlerinde oluþan atýklarýn, Çevre ve Þehircilik Bakanlýðýnýn ilgili mevzuatýna uygun olarak
bertaraf edilmesini,
saðlar.
Risk deðerlendirmesi
MADDE 6 – (1) Ýþveren, çalýþanlarýnýn saðlýk ve güvenliðini tehlikeye atacak, iþyerinde bulunan
tozlardan kaynaklanan olumsuz etkileri belirlemek üzere, 6331 sayýlý Ýþ Saðlýðý ve Güvenliði Kanunu ve 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayýlý Resmî Gazete’de yayýmlanan Ýþ Saðlýðý ve Güvenliði Risk Deðerlendirmesi Yönetmeliði hükümlerine uygun þekilde risk deðerlendirmesi yapmakla yükümlüdür.
(2) Tozlu iþlerde yapýlacak risk deðerlendirmesinde aþaðýda belirtilen hususlar özellikle dikkate alýnýr.
a) Ortamda
bulunan tozun çeþidi,
b) Ortamda
bulunan tozun saðlýk ve güvenlik yönünden tehlike ve zararlarý,
c) Maruziyetin düzeyi, süresi ve sýklýðý,
ç) Bu Yönetmeliðin Ek-1’inde yer alan mesleki maruziyet
sýnýr deðerleri,
d) Toz ölçüm sonuçlarý,
e) Alýnmasý gereken önleyici
tedbirleri,
f) Varsa daha önce yapýlmýþ olan saðlýk gözetimlerinin sonuçlarý.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Tozla Mücadele Komisyonu, Toz Ölçümleri ve Maruziyet Sýnýr Deðerleri
Tozla mücadele
komisyonu
MADDE 7 – (1) ÝSGGM Genel Müdürü veya Genel Müdürün görevlendireceði bir Genel Müdür Yardýmcýsý baþkanlýðýnda; Saðlýk Bakanlýðý, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlýðý, Çevre ve Þehircilik Bakanlýðý, Gýda, Tarým ve Hayvancýlýk Bakanlýðýndan birer
temsilci ile Ýþ Teftiþ Kurulu Baþkanlýðýndan iþ saðlýðý ve güvenliði yönünden teftiþ yapmaya yetkili
bir iþ müfettiþi, SGK’den bir temsilci,
Genel Müdürlükten bir hekim ile bir mühendis veya bir iþ saðlýðý ve güvenliði uzmaný, en çok üyesi olan çalýþan ve iþveren
konfederasyonlarýndan birer temsilci ve Bakanlýkça uygun görülecek tozla mücadele ve toza baðlý meslek hastalýklarý konularýnda çalýþmalarý bulunan üniversitelerin týp ve mühendislik fakültelerinden birer öðretim üyesinin katýlýmýyla bir komisyon kurulur. Bu komisyon üyelerinin görev süresi üç yýldýr. Süresi bitenler yeniden görevlendirilebilir.
(2) Bu komisyon
yýlda iki defa toplanýr. Komisyon,
Bakanlýðýn ve komisyon üyelerinin isteði üzerine olaðanüstü toplanarak gelen görüþ ve önerileri deðerlendirir.
Komisyon tozla ilgili hangi sektörlerde rehber hazýrlanmasý gerektiðine karar verir ve
bu rehberlerin hazýrlanmasýnda hangi kurum
ve/veya kuruluþlarýn görev alacaðýný belirler.
(3) Komisyonun
sekretarya hizmetleri Genel Müdürlükçe yürütülür.
Toz ölçümleri
MADDE 8 – (1) Ýþveren, her türlü tozun meydana geldiði iþyerlerinde 20/8/2013 tarihli ve 28741 sayýlý Resmî Gazete’de yayýmlanan Ýþ Hijyeni Ölçüm, Test ve Analizi Yapan Laboratuvarlar
Hakkýnda Yönetmelik hükümleri saklý kalmak kaydýyla;
a) Risk deðerlendirmesi sonucuna göre belirlenen
periyodik aralýklarla toz ölçümlerinin yapýlmasýný,
b) Ýþyerinde çalýþanlarýn toz maruziyetinin bulunduðu koþullarda herhangi bir deðiþiklik olduðunda bu ölçümlerin tekrarlanmasýný,
c) Ölçüm sonuçlarýnýn, Ek-1’de belirtilen
mesleki maruziyet sýnýr deðerleri dikkate alýnarak deðerlendirilmesini,
ç) Ýþyerinde yapýlacak denetimler için toz ölçümlerinin Genel Müdürlükçe ön yeterlik veya yeterlik belgesi verilen laboratuvarlarca yapýlmasýný saðlar.
Maruziyet sýnýr deðerleri
MADDE 9 – (1) Tozlar için mesleki maruziyet sýnýr deðerleri, Ek-1'de yer alan tabloda belirtilen deðerlerin üstünde olamaz.
(2) Tozlu iþyerlerinde toz oluþumunun önlenmesi, tozun çalýþma ortamýna yayýlmadan kaynaðýnda yok edilmesi veya tozun bastýrýlmasý gibi diðer yöntemler ile toz yoðunluðunun Ek-1'deki deðerlerin altýna düþürülmesi için çalýþmalar yapýlýr. Bu çalýþmalar sonucunda toz ölçümü yenilenir ve toz yoðunluðunun uyulmasý gereken deðerde olduðu veya altýna düþtüðü tespit edildiðinde çalýþma izni verilir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Saðlýk Gözetimi, Pnömokonyozdan Korunma ve
Pnömokonyoz
Tanýsý ile Ýlgili Ýþlemler
Saðlýk gözetimi
MADDE 10 – (1) Bu Yönetmelik kapsamýna giren iþyerlerinde çalýþan ve çalýþacak kiþilerin yapýlacak saðlýk gözetiminde aþaðýdaki hususlar dikkate alýnýr.
a) 20/7/2013 tarihli ve 28713 sayýlý Resmî Gazete’de yayýmlanan Ýþyeri Hekimi ve Diðer Saðlýk Personelinin Görev, Yetki,
Sorumluluk ve Eðitimleri Hakkýnda Yönetmelik ekinde yer alan Ýþe Giriþ / Periyodik Muayene Formu örneðine göre yapýlýr.
b) Çalýþanlarýn saðlýk gözetimi; risk deðerlendirmesi, aralýklarla yapýlan toz ölçüm sonuçlarý ve tozun cinsi dikkate alýnarak iþyeri hekimince belirlenen sýklýkta tekrarlanýr ve her çalýþan için saðlýk kaydý tutulur.
c) Pnömokonyoz yönünden yapýlan periyodik saðlýk muayenelerinde Ek-2’de verilen “Pnömokonyoz
Taný Þemasý” dikkate alýnýr.
ç) Saðlýk gözetiminden sorumlu iþyeri hekimi;
muayene ve tetkiklerin sonucuna göre, çalýþanýn toza maruz kalacaðý iþlerde çalýþtýrýlmamasý da dahil, her türlü koruyucu ve önleyici tedbirleri belirler ve tavsiyelerde
bulunur.
d) Ýþyeri hekimi, çalýþanýn maruziyetinin sona
ermesinden sonra da yapýlmasý gereken saðlýk deðerlendirmesi ile ilgili bilgi verir ve maruziyetin bitmesinden sonra saðlýk gözetiminin devam etmesi gereken süreyi belirleyebilir.
e) Çalýþan veya iþveren saðlýk muayenesi ve tetkiklerinin yeniden yapýlmasýný isteme hakkýna sahiptir.
Akciðer radyografilerinin deðerlendirilmesi
MADDE 11 – (1) Bu Yönetmelik kapsamýna giren iþyerlerinde 6331 sayýlý Ýþ Saðlýðý ve Güvenliði Kanununun 15 inci maddesinde belirtilen durumlarda ve iþyeri hekimince belirlenen sýklýkta ILO Uluslararasý Pnömokonyoz
Radyografileri Sýnýflandýrýlmasýna uygun standartlarda akciðer radyografileri çekilir.
(2) Bu Yönetmelik kapsamýna giren asbest ve türleri, kuvars içeren tozlarýn bulunabileceði iþyerlerinde; risk deðerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarý ile çalýþanlarýn saðlýk durumlarý dikkate alýnarak hangi sýklýkta standart akciðer
radyografilerinin çekileceði iþyeri hekimince belirlenir.
(3) Bu Yönetmelik kapsamýna giren asbest ve türleri, kuvars içeren tozlarýn bulunabileceði iþyerlerinde çalýþanlarýn standart akciðer radyografileri okuyucu tarafýndan ILO
Uluslararasý Pnömokonyoz
Radyografi Sýnýflandýrýlmasýna göre deðerlendirilir.
Farklýlýk gösteren deðerlendirme sonuçlarý, okuyucular tarafýndan birlikte deðerlendirilerek nihai sonuçlar iþverene yazýlý olarak bildirilir.
(4) Okuyucu
listeleri, ÝSGGM veya ÝSGÜM’ün
internet sayfasýndan temin edilebilir.
(5) Bu Yönetmelik kapsamýna giren asbest ve türleri, kuvars içeren tozlar hariç diðer tozlarýn bulunduðu iþyerlerinde çalýþanlarýn ILO Uluslararasý Pnömokonyoz Radyografi
Sýnýflandýrýlmasýna uygun standartlarda akciðer radyografisi iþyeri hekimi tarafýndan maruz kalýnan tozun özellikleri de dikkate alýnarak deðerlendirilir. Ýhtiyaç duyulmasý halinde ileri tetkik ve deðerlendirme için, okuyucuya gönderilebilir.
Pnömokonyoz olgularýnýn belirlenmesi
MADDE 12 – (1) Ek-3’te verilen ILO
Uluslararasý Pnömokonyoz
Deðerlendirme Kategorisi Çizelgesi’ne göre okuyucularýn nihai deðerlendirme sonuçlarýna iliþkin raporunu alan
iþveren;
a) Kategori 0
olarak deðerlendirilenlerin; aralýklý muayenelerle takibinin yapýlmasýný,
b) Kategori 1
ve üzeri olarak deðerlendirilenlerin;
SGK tarafýndan yetkilendirilen saðlýk hizmet sunucularýna sevkini saðlar.
(2) Meslek
hastalýklarý týbbi tanýsýnda yetkili saðlýk kuruluþu, düzenlediði raporlarýn birer örneðini ilgili iþverene gönderir.
Pnömokonyoz tanýsý alan çalýþanlarýn çalýþma durumu
MADDE 13 – (1) Ýþveren, meslek
hastalýklarý tanýsýnda yetkili saðlýk kuruluþunun çalýþanla ilgili düzenlediði raporda
belirtilen çalýþma koþullarýný saðlamakla yükümlüdür.
Kayýtlarýn
saklanmasý
MADDE 14 – (1) Ýþveren, iþyerinde çalýþanlarýn yaptýklarý iþ, çalýþma süresi, toz ölçüm sonuçlarý ile kiþisel saðlýk dosyalarýnýn kayýtlarýný ilgili mevzuatta ayrýca belirlenmemiþse çalýþanýn iþten ayrýlma tarihinden
itibaren on beþ yýl süreyle saklar. Ýþyeri ortamýndaki tozlardan kaynaklanan hastalýklarýn yükümlülük süresi bu süreyi aþan iþyerlerinde, evraklarýn saklanmasý hastalýklarýn yükümlülük süresine göre uzar. Çalýþanýn iþyerinden ayrýlarak baþka bir iþyerinde çalýþmaya baþlamasý halinde, yeni iþveren çalýþanýn kiþisel saðlýk dosyasýný ve diðer kayýtlarý ister, önceki iþveren de dosyanýn bir örneðini onaylayarak gönderir.
(2) Çalýþanlar kendilerine ait kayýtlarýn bir örneðini alabilirler. Çalýþanlar ve/veya çalýþan temsilcileri de kayýtlar hakkýnda isimsiz olarak genel bilgileri alabilirler.
BEÞÝNCÝ BÖLÜM
Eðitim
Çalýþanlarýn eðitimi ve bilgilendirilmesi
MADDE 15 – (1) Ýþveren, 6331 sayýlý Ýþ Saðlýðý ve Güvenliði Kanununun 16 ve 17 nci maddelerinde ve 15/5/2013 tarihli ve 28648 sayýlý Resmî Gazete’de yayýmlanan Çalýþanlarýn Ýþ Saðlýðý ve Güvenliði Eðitimlerinin Usul ve Esaslarý Hakkýnda Yönetmelikte
belirtilen hususlar saklý kalmak kaydýyla çalýþanlarýn ve
temsilcilerinin eðitim ve bilgilendirilmelerini saðlar. Bu eðitim ve bilgilendirilmeler özellikle aþaðýdaki hususlarý içerir.
a) Risk deðerlendirmesi sonucunda elde edilen bilgiler,
b) Ýþyerinde bulunan tozun çeþidinin tanýnmasý, tozdan kaynaklanan saðlýk ve güvenlik riskleri,
meslek hastalýklarý, mesleki maruziyet sýnýr deðerleri ve diðer yasal düzenlemeler hakkýnda bilgiler,
c) Çalýþanlarýn kendilerini ve
diðer çalýþanlarý tehlikelerden
korumasý için yapýlmasý gerekenler ve alýnacak önlemler,
ç) Kiþisel koruyucu donanýmlarýn doðru kullanýmý ve bakýmý.
Pnömokonyoz okuyucu
eðitimi
MADDE 16 – (1) ILO Uluslararasý Pnömokonyoz Radyografi
Sýnýflandýrýlmasý Okuyucu eðitimi ÝSGÜM tarafýndan düzenlenir. Eðitimi baþarýlý ile bitiren hekimlere Ek-4’teki örneðine uygun sertifika düzenlenir.
ALTINCI BÖLÜM
Çeþitli ve Son Hükümler
Tozla mücadele
birimleri
MADDE 17 – (1) Ýþ Hijyeni Ölçüm, Test ve Analizi Yapan Laboratuvarlar
Hakkýnda Yönetmelik hükümleri saklý kalmak kaydýyla 14/9/1990 tarihli ve 20635 sayýlý Resmî Gazete’de yayýmlanan Maden ve Taþocaklarý Ýþletmelerinde ve Tünel Yapýmýnda Tozla Mücadeleyle Ýlgili Yönetmelik hükümleri gereðince kurulmuþ olan Tozla Mücadele Birimleri iç kontrol amacýyla iþyerlerinde toz ölçümü yapmaya devam edebilirler.
Yürürlükten kaldýrýlan yönetmelik
MADDE 18 – (1) 14/9/1990 tarihli ve
20635 sayýlý Resmî Gazete’de yayýmlanan Maden ve Taþocaklarý Ýþletmelerinde ve Tünel Yapýmýnda Tozla Mücadeleyle Ýlgili Yönetmelik yürürlükten kaldýrýlmýþtýr.
Yürürlük
MADDE 19 – (1) Bu Yönetmeliðin;
a) 8 inci
maddesinin birinci fýkrasýnýn (ç) bendi 20/8/2015
tarihinde,
b) Diðer hükümleri yayýmý tarihinde,
yürürlüðe
girer.
Yürütme
MADDE 20 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Çalýþma ve Sosyal Güvenlik Bakaný yürütür.
Yönetmeliðin ekleri için týklayýnýz
|