22 Aðustos 2013  PERÞEMBE

Resmî Gazete

Sayý : 28743

YÖNETMELÝK

Çalýþma ve Sosyal Güvenlik Bakanlýðýndan:

ÇALIÞANLARIN TÝTREÞÝMLE ÝLGÝLÝ RÝSKLERDEN

KORUNMALARINA DAÝR YÖNETMELÝK

BÝRÝNCÝ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanýmlar

Amaç

MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliðin amacý, çalýþanlarýn mekanik titreþime maruz kalmalarý sonucu oluþabilecek saðlýk ve güvenlik risklerinden korunmalarýný saðlamak için asgari gereklilikleri belirlemektir.

Kapsam

MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayýlý Ýþ Saðlýðý ve Güvenliði Kanunu kapsamýndaki iþyerlerinde uygulanýr.

Dayanak

MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik,

a) 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayýlý Ýþ Saðlýðý ve Güvenliði Kanununun 30 uncu maddesine dayanýlarak,

b) 25/6/2002 tarihli ve 2002/44/EC sayýlý Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel olarak,

hazýrlanmýþtýr.

Tanýmlar

MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;

a) Bütün vücut titreþimi: Vücudun tümüne aktarýldýðýnda, çalýþanýn saðlýk ve güvenliði için risk oluþturan, özellikle de bel bölgesinde rahatsýzlýk ve omurgada travmaya yol açan mekanik titreþimi,

b) El-kol titreþimi: Ýnsanda el-kol sistemine aktarýldýðýnda, çalýþanýn saðlýk ve güvenliði için risk oluþturan ve özellikle de damar, kemik, eklem, sinir ve kas bozukluklarýna yol açan mekanik titreþimi,

c) Maruziyet eylem deðeri: Aþýldýðý durumda, çalýþanýn titreþime maruziyetinden kaynaklanabilecek risklerin kontrol altýna alýnmasýný gerektiren deðeri,

ç) Maruziyet sýnýr deðeri: Çalýþanlarýn bu deðer üzerinde bir titreþime kesinlikle maruz kalmamasý gereken deðeri,

ifade eder.

ÝKÝNCÝ BÖLÜM

Maruziyet Sýnýr Deðerleri ve Maruziyet Eylem Deðerleri

Maruziyet sýnýr deðerleri ve maruziyet eylem deðerleri

MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliðin uygulanmasý bakýmýndan, maruziyet sýnýr deðerleri ve maruziyet eylem deðerleri aþaðýda verilmiþtir:

a) El-kol titreþimi için;

1) Sekiz saatlik çalýþma süresi için günlük maruziyet sýnýr deðeri: 5 m/s2.

2) Sekiz saatlik çalýþma süresi için günlük maruziyet eylem deðeri: 2,5 m/s2.

b) Bütün vücut titreþimi için;

1) Sekiz saatlik çalýþma süresi için günlük maruziyet sýnýr deðeri: 1,15 m/s2.

2) Sekiz saatlik çalýþma süresi için günlük maruziyet eylem deðeri: 0,5 m/s2.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Ýþverenin Yükümlülükleri

Maruziyetin belirlenmesi

MADDE 6 – (1) Ýþveren, çalýþanlarýn maruz kaldýðý mekanik titreþim düzeyini, iþyerinde gerçekleþtirilen risk deðerlendirmesinde ele alýr, gerekiyor ise ölçümler yaptýrarak mekanik titreþime maruziyeti belirler. Bu ölçümler, 20/08/2013 tarihli ve 28741 sayýlý Resmî Gazete’de yayýmlanan Ýþ Hijyeni Ölçüm, Test ve Analizi Yapan Laboratuvarlar Hakkýnda Yönetmeliðe göre yapýlýr.

(2) Çalýþanýn el-kol titreþimine maruziyetinin ölçümü, Ek-1’deki ve bütün vücut titreþimine maruziyetinin ölçümü Ek-2’deki 2 nci maddeye uygun olarak yapýlýr.

(3) Mekanik titreþime maruziyet düzeyi deðerlendirilirken aþaðýdakiler dikkate alýnýr:

a) Kullanýlan ekipmanla yapýlan çalýþmalardan elde edilen gözlem sonuçlarý.

b) Ekipmanýn üreticisinden elde edilecek bilgi de dahil olmak üzere, ekipmanda veya ekipmanýn kullanýldýðý özel koþullarda oluþabilecek titreþimin büyüklüðü hakkýndaki bilgiler.

(4) Üçüncü fýkradaki deðerlendirme özel aygýt ve uygun yöntem kullanýlarak yapýlacak ölçüm yerine geçmez.

(5) Deðerlendirme ve ölçüm sonuçlarý, gerektiðinde kullanýlmak ve denetimlerde gösterilmek üzere uygun bir þekilde saklanýr.

Risk deðerlendirmesi

MADDE 7 – (1) Ýþveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayýlý Resmî Gazete`de yayýmlanarak yürürlüðe giren Ýþ Saðlýðý ve Güvenliði Risk Deðerlendirmesi Yönetmeliði uyarýnca iþyerinde gerçekleþtirilen risk deðerlendirmesinde, mekanik titreþimden kaynaklanabilecek riskleri deðerlendirirken aþaðýda belirtilen hususlara özel önem verir;

a) Aralýklý titreþim veya tekrarlanan þoklara maruziyet de dahil maruziyetin türü, düzeyi ve süresine,

b) Maruziyet sýnýr deðerleri ve maruziyet eylem deðerlerine,

c) Baþta özel politika gerektiren gruplar ile kadýn çalýþanlar olmak üzere tüm çalýþanlarýn saðlýk ve güvenliklerine olan etkilerine,

ç) Mekanik titreþim ile çalýþma ortamý arasýndaki veya mekanik titreþim ile diðer iþ ekipmanlarý arasýndaki etkileþimlerin, çalýþanlarýn saðlýk ve güvenliðine olan dolaylý etkisine,

d) Ýþ ekipmanlarýnýn mekanik titreþim düzeyi hakkýnda, ilgili mevzuat uyarýnca imalatçýlardan saðlanan bilgilere,

e) Mekanik titreþime maruziyet düzeyini azaltacak þekilde tasarlanmýþ alternatif bir iþ ekipmanýnýn bulunup bulunmadýðýna,

f) Bütün vücut titreþimine maruziyetin, iþverenin sorumluluðundaki normal çalýþma saatleri dýþýnda da devam edip etmediðine,

g) Düþük sýcaklýk gibi özel çalýþma koþullarýna,

ð) Saðlýk gözetiminden elde edilen uygun en güncel bilgilere.

Maruziyetin önlenmesi veya azaltýlmasý

MADDE 8 – (1) Riskler ile kaynaðýnda mücadelenin uygulanabilirliði ve teknik geliþmeler dikkate alýnarak, mekanik titreþime maruziyetten kaynaklanabilecek riskler kaynaðýnda yok edilir veya en aza indirilir.

(2) Maruziyetin önlenmesi veya azaltýlmasýnda 6331 sayýlý Kanunun 5 inci maddesinde yer alan risklerden korunma ilkelerine uyulur.

(3) Bu Yönetmeliðin 5 inci maddesinde belirtilen maruziyet eylem deðerlerinin aþýldýðýnýn tespit edilmesi halinde; iþveren, mekanik titreþime ve yol açabileceði risklere maruziyeti en aza indirmek için özellikle aþaðýdaki hususlarý dikkate alarak teknik ve organizasyona yönelik önlemleri içeren bir eylem planý oluþturur ve uygulamaya koyar:

a) Mekanik titreþime maruziyeti azaltan baþka çalýþma yöntemlerini seçmek.

b) Yapýlan iþ göz önünde bulundurularak, mümkün olan en düþük düzeyde titreþim oluþturan, ergonomik tasarlanmýþ uygun iþ ekipmanýný seçmek.

c) Titreþime maruziyeti azaltmak için bütün vücut titreþimini etkili bir biçimde azaltan oturma yerleri, el-kol sistemine aktarýlan titreþimi azaltan el tutma yerleri ve benzeri yardýmcý ekipman saðlamak.

ç) Ýþyeri, iþyeri sistemleri ve iþ ekipmanlarý için uygun bakým programlarý uygulamak.

d) Ýþyerini ve çalýþma ortamýný uygun þekilde tasarlamak ve düzenlemek.

e) Mekanik titreþime maruziyetlerini azaltmak amacýyla, iþ ekipmanýný doðru ve güvenli bir þekilde kullanmalarý için çalýþanlara gerekli bilgi ve eðitimi vermek.

f) Maruziyet süresi ve düzeyini sýnýrlandýrmak.

g) Yeterli dinlenme aralarýyla çalýþma sürelerini düzenlemek.

ð) Mekanik titreþime maruz kalan çalýþana soðuktan ve nemden koruyacak giysi saðlamak.

(4) Ýþveren; bu Yönetmeliðe göre alýnacak önlemlerin, 6331 sayýlý Kanunun 10 uncu maddesi uyarýnca özel politika gerektiren gruplar ile kadýn çalýþanlarýn durumlarýna uygun olmasýný saðlar.

Maruziyetin sýnýrlandýrýlmasý

MADDE 9 – (1) Çalýþanýn maruziyeti, hiçbir koþulda bu Yönetmeliðin 5 inci maddesinde belirtilen maruziyet sýnýr deðerlerini aþmayacaktýr. Bu Yönetmelikte belirtilen tüm kontrol tedbirlerinin alýnmasýna raðmen, maruziyet sýnýr deðerinin aþýldýðýnýn tespit edildiði durumlarda, iþveren;

a) Maruziyeti, maruziyet sýnýr deðerinin altýna indirmek üzere gerekli olan tedbirleri derhal alýr.

b) Maruziyet sýnýr deðerinin aþýlmasýnýn nedenlerini belirler ve bunun tekrarýný önlemek amacýyla, koruma ve önlemeye yönelik gerekli tedbirleri alýr.

Çalýþanlarýn bilgilendirilmesi ve eðitimi

MADDE 10 – (1) Ýþveren; iþyerinde mekanik titreþime maruz kalan çalýþanlarýn veya temsilcilerinin, iþyerinde gerçekleþtirilen risk deðerlendirmesi sonuçlarý ve özellikle de aþaðýdaki konularda bilgilendirilmelerini ve eðitilmelerini saðlar;

a) Mekanik titreþimden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en aza indirmek amacýyla alýnan önlemler,

b) Bu Yönetmeliðin 5 inci maddesinde belirtilen maruziyet sýnýr deðerleri ve maruziyet eylem deðerleri,

c) Mekanik titreþimden kaynaklanabilecek risklerin deðerlendirilmesi ve ölçüm sonuçlarý ile kullanýlan iþ ekipmanlarýndan kaynaklanabilecek yaralanmalar,

ç) Mekanik titreþime baðlý yaralanma belirtilerinin niçin ve nasýl tespit edileceði ve bildirileceði,

d) Ýlgili mevzuata göre, çalýþanlarýn hangi þartlarda saðlýk gözetimine tabi tutulacaðý,

e) Mekanik titreþime maruziyeti en aza indirecek güvenli çalýþma uygulamalarý.

Çalýþanlarýn görüþlerinin alýnmasý ve katýlýmlarýnýn saðlanmasý

MADDE 11 – (1) Ýþveren, 6331 sayýlý Kanuna göre bu Yönetmeliðin kapsadýðý konular ile ilgili çalýþanlarýn veya temsilcilerinin görüþlerini alýr ve katýlýmlarýný saðlar.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Saðlýk Gözetimi ve Özel Koþullar

Saðlýk gözetimi

MADDE 12 – (1) Mekanik titreþime maruziyet sonucu ortaya çýkabilecek saðlýk sorunlarýnýn önlenmesi ve erken taný amacýyla, iþveren;

a) Çalýþanlarýn aþaðýdaki koþullarda saðlýk gözetimine tabi tutulmalarýný saðlar:

1) 6331 sayýlý Kanunun 15 inci maddesi ve ilgili mevzuat hükümlerine göre gereken durumlarda.

2) Ýþyerinde gerçekleþtirilen risk deðerlendirmesi sonuçlarýna göre gerektirmesi halinde.

3) Bu Yönetmelikte belirtilen maruziyet eylem deðerlerini aþan mekanik titreþime maruziyetin olduðu her durumda.

b) Saðlýk gözetimi sonuçlarýný dikkate alarak, gerekli koruyucu önlemleri alýr.

(2) Saðlýk gözetimi, aþaðýdakilere uygun olarak yürütülür;

a) Saðlýða zararlý bir etki ya da belirli bir hastalýk ile maruziyet arasýnda bir iliþki olduðu tespit edilebildiði durumlarda çalýþanlarýn titreþime maruziyeti,

b) Hastalýðýn veya etkilenmenin çalýþanýn özel çalýþma koþullarýndan ortaya çýkma ihtimalinin olmasý,

c) Hastalýk veya etkilenmenin saptanmasý için geçerli yöntemlerin bulunduðu durumlar.

(3) Saðlýk gözetimi sonucunda, çalýþanda mekanik titreþime maruz kalmanýn sonucu olarak tanýmlanabilir bir hastalýk veya olumsuz bir saðlýk etkisi saptanmasý halinde:

a) Çalýþan, iþyeri hekimi tarafýndan kendisi ile ilgili sonuçlar hakkýnda bilgilendirilir. Çalýþanlarýn özellikle, maruziyetin sona ermesinin ardýndan yapýlacak saðlýk gözetimi ile ilgili bilgi ve önerileri almasý saðlanýr.

b) Ýþveren, týbbi gizlilik dikkate alýnarak, saðlýk gözetiminde saptanan dikkate deðer bulgular hakkýnda bilgilendirilir.

c) Ýþveren;

1) Ýþyerinde yapýlan risk deðerlendirmesini gözden geçirir,

2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alýnan önlemleri gözden geçirir,

3) Çalýþanýn titreþime maruz kalmayacaðý baþka bir iþte görevlendirilmesi de dahil, riskleri önlemek veya azaltmak için gerekli tüm tedbirleri alýr,

4) Benzer biçimde maruz kalan çalýþanlarýn saðlýk durumunun gözden geçirilmesi için düzenli bir saðlýk gözetiminin uygulanmasýný saðlar. Böyle durumlarda iþyeri hekimi, maruz kalan çalýþanlar için týbbi muayene isteyebilir.

Özel koþullar

MADDE 13 – (1) Bu Yönetmeliðin uygulanmasý bakýmýndan özel koþullar aþaðýda belirtilmiþtir:

a) Deniz ve hava taþýmacýlýðýnda; çalýþanlarýn saðlýk ve güvenliðinin korunmasýyla ilgili genel ilkelere uyulmasý koþuluyla, bütün vücut titreþimi bakýmýndan, iþin ve iþyerinin özellikleri açýsýndan, alýnan tüm teknik ve idari önlemlere raðmen maruziyet sýnýr deðerlerine uyulmasýnýn mümkün olmadýðý koþullarda, bu Yönetmeliðin 9 uncu maddesi uygulanmaz.

b) Çalýþanýn mekanik titreþim maruziyetinin genellikle 5 inci maddede belirtilen maruziyet eylem deðerlerinin altýnda olduðu ama zaman zaman belirgin deðiþiklikler gösterdiði ve maruziyet sýnýr deðerini aþtýðý durumlarda, bu Yönetmeliðin 9 uncu maddesi uygulanmaz. Bu durumda; 40 saatlik ortalama maruziyet deðeri, maruziyet sýnýr deðerinden düþük olmalý ve çalýþma ortamýndaki farklý kaynaklarýn neden olacaðý toplam riskin, maruziyet sýnýr deðerine ulaþýldýðýnda oluþabilecek riskten daha az olduðu kanýtlanmalýdýr.

c) Yukarýda (a) ve (b) bentlerinde belirtilen uygulamaya, özel koþullar dikkate alýnarak ortaya çýkan risklerin en aza indirildiðinin ve ilgili çalýþanlarýn uygun saðlýk gözetimine tabi tutulduklarýnýn Çalýþma ve Sosyal Güvenlik Bakanlýðý iþ müfettiþlerince tespit edilmesi halinde dört yýl için izin verilebilir. Mevcut durum, iyileþtirici koþullar en kýsa sürede saðlanarak ortadan kaldýrýlýr.

BEÞÝNCÝ BÖLÜM

Çeþitli ve Son Hükümler

Yürürlükten kaldýrýlan yönetmelik

MADDE 14 – (1) 23/12/2003 tarihli ve 25325 sayýlý Resmî Gazete`de yayýmlanan Titreþim Yönetmeliði yürürlükten kaldýrýlmýþtýr.

Yürürlük

MADDE 15 – (1) Bu Yönetmelik yayýmý tarihinde yürürlüðe girer.

Yürütme

MADDE 16 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Çalýþma ve Sosyal Güvenlik Bakaný yürütür.

 

 

EK 1

EL – KOL TÝTREÞÝMÝ

1. Maruziyetin deðerlendirilmesi

El-kol titreþiminde maruziyet düzeyinin deðerlendirilmesi sekiz saatlik bir referans döneme A(8) normalize edilen günlük maruziyet deðerinin hesaplanmasýna dayalý olarak,   frekans aðýrlýklý ivme deðerlerinin karelerinin toplamýnýn (rms) (toplam deðer) kare kökü olarak ifade edilen, TS EN ISO 5349-1 “Mekanik Titreþim – Kiþilerin Maruz Kaldýðý Elle Ýletilen Titreþimin Ölçülmesi ve Deðerlendirilmesi-Bölüm 1: Genel Kurallar” ile TS EN ISO 5349-2 “Mekanik Titreþim – Kiþilerin Maruz Kaldýðý, Elden Vücuda Ýletilen Titreþimin Ölçülmesi ve Deðerlendirilmesi – Bölüm 2: Ýþyerlerinde Ölçme Yapmak için Pratik Kýlavuz” standartlarýna ve bu standartlarýn en güncel hallerine göre yapýlýr.

2. Ölçüm

Bu Yönetmeliðin 6 ncý maddesine göre yapýlan ölçümde aþaðýdaki hususlar dikkate alýnýr:

a) Kullanýlan yöntemler mekanik titreþime maruz kalan çalýþanlarýn kiþisel maruziyetini belirleyebilecek nitelikte olacaktýr.

b) TS EN ISO 5349-1 ve 2 standartlarýna ve bu standartlarýn en güncel hallerine göre, kullanýlan cihazlar ve yöntemler, ölçülecek mekanik titreþimin karakteristiðine, çevresel etkilere ve ölçüm aygýtlarýnýn özelliklerine uyumlu olacaktýr.

c) Çift elle kullanýlan aygýtlarda, ölçümler her el için ayrý ayrý yapýlacaktýr. Maruziyet, her iki eldeki en yüksek deðer esas alýnarak belirlenecek ve diðer el ile ilgili bilgiler de verilecektir.

3. Etkileþim

Mekanik titreþim, elle yapýlan ölçümleri veya göstergelerin okunmasýný etkiliyor ise bu Yönetmeliðin 7 nci maddesi birinci fýkrasýnýn (ç) bendi dikkate alýnacaktýr.

4. Dolaylý riskler

Mekanik titreþim özellikle yapýlarýn dayanýklýlýðýný veya baðlantý yerlerinin güvenliðini etkiliyor ise bu Yönetmeliðin 7 nci maddesi birinci fýkrasýnýn (ç)  bendi dikkate alýnacaktýr.

5. Kiþisel koruyucular

El-kol titreþimine karþý kullanýlan kiþisel koruyucu donaným, bu Yönetmeliðin 8 inci maddesinin üçüncü fýkrasýnda belirtilen önlemler ile ilgili eylem planýna dahil edilebilir.

 

 

EK 2

BÜTÜN VÜCUT TÝTREÞÝMÝ

1. Maruziyet deðerlendirmesi

Bütün vücut titreþiminde maruziyet düzeyinin deðerlendirilmesi, günlük maruziyet deðerinin hesaplanmasýna dayalý olarak sekiz saatlik dönemde A(8) sürekli ivme eþdeðeri cinsinden tanýmlanan en yüksek (rms) deðeri olarak hesaplanan, TS EN 1032+A1:2011 “Mekanik Titreþim – Titreþim Emisyon Deðerinin Belirlenmesi Amacýyla Hareketli Makinelerin Deneye Tabi Tutulmasý” ile TS ISO 2631-1 “Mekanik Titreþim ve Þok-Tüm Vücut Titreþime Maruz Kalma Deðerlendirilmesi-Bölüm 1:Genel Kurallar” standartlarýna ve bu standartlarýn en güncel hallerine göre yapýlýr.

Deniz taþýmacýlýðýnda, 1 Hz`in üzerindeki titreþimler deðerlendirmeye alýnacaktýr.

2. Ölçüm

Bu Yönetmeliðin 6 ncý maddesine göre yapýlan ölçümde kullanýlan yöntemler, söz konusu mekanik titreþime maruz kalan çalýþanlarýn kiþisel maruziyetini belirleyebilecek nitelikte olacaktýr. Kullanýlan yöntemler; ölçülecek mekanik titreþimin özelliklerine, çevresel etkilere ve ölçüm aygýtlarýnýn özelliklerine uygun olacaktýr.

3. Etkileþim

Mekanik titreþim, elle yapýlan ölçümleri veya göstergelerin okunmasýný etkiliyor ise bu Yönetmeliðin 7 nci maddesi birinci fýkrasýnýn (ç) bendi dikkate alýnacaktýr.

4. Dolaylý riskler

Mekanik titreþim özellikle yapýlarýn dayanýklýlýðýný veya baðlantý yerlerinin güvenliðini etkiliyor ise bu Yönetmeliðin 7 nci maddesi birinci fýkrasýnýn (ç) bendi dikkate alýnacaktýr.

5. Maruziyetin kapsamý

Özellikle, yapýlan iþin doðasý gereði çalýþanýn, iþverenin gözetimindeki dinlenme tesislerinden yararlandýðý yerlerde, bu Yönetmeliðin 7 nci maddesi birinci fýkrasýnýn (f) bendi uygulanacaktýr. Bu tesislerdeki bütün vücut titreþimi, "zorunlu haller" dýþýnda kullaným amaçlarýna ve koþullarýna uygun düzeye indirilecektir.