|
Çalışma
ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından:
ÇALIŞANLARIN
GÜRÜLTÜ İLE İLGİLİ RİSKLERDEN
KORUNMALARINA
DAİR YÖNETMELİK
BİRİNCİ
BÖLÜM
Amaç, Kapsam,
Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu
Yönetmeliğin amacı, çalışanların gürültüye maruz kalmaları sonucu
oluşabilecek sağlık ve güvenlik risklerinden, özellikle işitme ile ilgili
risklerden korunmaları için asgari gereklilikleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu
Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş
Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki işyerlerinde uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu
Yönetmelik, 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine ve 9/1/1985
tarihli ve 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının Teşkilat ve
Görevleri Hakkında Kanuna dayanılarak ve 6/2/2003 tarihli ve 2003/10/EC
sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel olarak
hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu
Yönetmelikte geçen;
a) En yüksek ses basıncı (Ptepe):
C-frekans ağırlıklı anlık gürültü basıncının tepe değerini,
b) Günlük gürültü maruziyet
düzeyi (LEX, 8saat) [dB(A) re. 20 µPa]: TS 2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı gibi en
yüksek ses basıncının ve anlık darbeli gürültünün de dahil
olduğu A-ağırlıklı bütün gürültü maruziyet
düzeylerinin, sekiz saatlik bir iş günü için zaman ağırlıklı ortalamasını,
c) Haftalık gürültü maruziyet
düzeyi (LEX, 8saat): TS 2607 ISO 1999 standardında tanımlandığı
gibi A-ağırlıklı günlük gürültü maruziyet düzeylerinin,
sekiz saatlik beş iş gününden oluşan bir hafta için zaman ağırlıklı
ortalamasını,
d) Kanun: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,
ifade eder.
İKİNCİ
BÖLÜM
Maruziyet Değerleri
ve İşverenlerin Yükümlülükleri
Maruziyet eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
MADDE 5 – (1) Bu
Yönetmeliğin uygulanması bakımından, maruziyet
eylem değerleri ve maruziyet sınır değerleri
aşağıda verilmiştir:
a) En düşük maruziyet eylem
değerleri: (LEX, 8saat) = 80 dB(A)
veya (Ptepe) = 112 Pa
[135 dB(C) re. 20 µPa] (20 µPa referans alındığında
135 dB (C) olarak hesaplanan değer).
b) En yüksek maruziyet eylem
değerleri: (LEX, 8saat) = 85 dB(A)
veya (Ptepe) = 140 Pa
[137 dB(C) re. 20 µPa].
c) Maruziyet sınır değerleri:
(LEX, 8saat) = 87 dB(A) veya (Ptepe) = 200 Pa
[140 dB(C) re. 20 µPa].
(2) Maruziyet sınır değerleri
uygulanırken, çalışanların maruziyetinin
tespitinde, çalışanın kullandığı kişisel kulak koruyucu donanımların
koruyucu etkisi de dikkate alınır.
(3) Maruziyet eylem değerlerinde
kulak koruyucularının etkisi dikkate alınmaz.
(4) Günlük gürültü maruziyetinin
günden güne belirgin şekilde farklılık gösterdiğinin kesin olarak tespit
edildiği işlerde, maruziyet sınır değerleri ile maruziyet eylem değerlerinin uygulanmasında günlük
gürültü maruziyet düzeyi yerine, haftalık gürültü
maruziyet düzeyi kullanılabilir. Bu işlerde;
a) Yeterli ölçümle tespit edilen haftalık gürültü maruziyet düzeyi, 87 dB(A) maruziyet sınır değerini aşamaz.
b) Bu işlerle ilgili risklerin en aza indirilmesi için
uygun tedbirler alınır.
Maruziyetin belirlenmesi
MADDE 6 – (1)
İşveren, çalışanların maruz kaldığı gürültü düzeyini, işyerinde
gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde ele alır ve risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gereken durumlarda gürültü ölçümleri yaptırarak maruziyeti belirler.
(2) Gürültü ölçümünde kullanılacak yöntem ve cihazlar;
a) Özellikle ölçülecek olan gürültünün niteliği, maruziyet süresi, çevresel faktörler ve ölçüm cihazının
nitelikleri dikkate alınarak mevcut şartlara uygun olur.
b) Gürültü maruziyet düzeyi ve
ses basıncı gibi parametrelerin tespit edilebilmesi ile 5 inci maddede
belirtilen maruziyet sınır değerleri ve maruziyet eylem değerlerinin aşılıp aşılmadığına karar
verilebilmesine imkan sağlar.
c) Çalışanın kişisel maruziyetini
gösterir.
(3) Değerlendirme ve ölçüm sonuçları, gerektiğinde
kullanılmak ve iş müfettişlerinin denetimlerinde istenildiğinde gösterilmek
üzere uygun bir şekilde saklanır.
Risklerin
değerlendirilmesi
MADDE 7 – (1)
İşveren; 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi
Yönetmeliği uyarınca işyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesinde,
gürültüden kaynaklanabilecek riskleri değerlendirirken;
a) Anlık darbeli gürültüye maruziyet
dahil maruziyetin türü,
düzeyi ve süresine,
b) Maruziyet sınır değerleri
ile maruziyet eylem değerlerine,
c) Başta özel politika gerektiren gruplar ile kadın
çalışanlar olmak üzere tüm çalışanların sağlık ve güvenliklerine olan
etkilerine,
ç) Teknik olarak elde edilebildiği durumlarda, işle
ilgili ototoksik maddeler ile gürültü arasındaki
ve titreşim ile gürültü arasındaki etkileşimlerin, çalışanların sağlık ve
güvenliğine olan etkisine,
d) Kaza riskini azaltmak için kullanılan ve çalışanlar
tarafından algılanması gereken uyarı sinyalleri ve diğer seslerin gürültü
ile etkileşiminin, çalışanların sağlık ve güvenliğine olan dolaylı
etkisine,
e) İş ekipmanlarının gürültü
emisyonu hakkında, ilgili mevzuat uyarınca imalatçılardan sağlanan
bilgilerine,
f) Gürültü emisyonunu azaltan
alternatif bir iş ekipmanının bulunup bulunmadığına,
g) Gürültüye maruziyetin,
işverenin sorumluluğundaki normal çalışma saatleri dışında da devam edip
etmediğine,
ğ) Sağlık gözetiminde elde edinilen güncel bilgilere,
h) Yeterli korumayı sağlayabilecek kulak koruyucularının
bulunup bulunmadığına,
özel önem
verir.
Maruziyetin önlenmesi ve azaltılması
MADDE 8 – (1)
İşveren, risklerin kaynağında kontrol edilebilirliğini ve teknik
gelişmeleri dikkate alarak, gürültüye maruziyetten
kaynaklanan risklerin kaynağında yok edilmesini veya en aza indirilmesini
sağlar ve 8, 9, 10 ve 11 inci maddelere göre hangi tedbirlerin alınacağını
belirler.
(2) İşveren, maruziyetin
önlenmesi veya azaltılmasında, Kanunun 5 inci maddesinde yer alan
risklerden korunma ilkelerine uyar ve özellikle;
a) Gürültüye maruziyetin daha
az olduğu başka çalışma yöntemlerinin seçilmesi,
b) Yapılan işe göre mümkün olan en düşük düzeyde gürültü
yayan uygun iş ekipmanının seçilmesi,
c) İşyerinin ve çalışılan yerlerin uygun şekilde tasarlanması
ve düzenlenmesi,
ç) İş ekipmanını doğru ve
güvenli bir şekilde kullanmaları için çalışanlara gerekli bilgi ve eğitimin
verilmesi,
d) Gürültünün teknik yollarla azaltılması ve bu amaçla;
1) Hava yoluyla yayılan gürültünün; perdeleme, kapatma,
gürültü emici örtüler ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
2) Yapı elemanları yoluyla iletilen gürültünün; yalıtım,
sönümleme ve benzeri yöntemlerle azaltılması,
e) İşyeri, işyeri sistemleri ve iş ekipmanları
için uygun bakım programlarının uygulanması,
f) Gürültünün, iş organizasyonu ile azaltılması ve bu
amaçla;
1) Maruziyet süresi ve
düzeyinin sınırlandırılması,
2) Yeterli dinlenme aralarıyla çalışma sürelerinin
düzenlenmesi,
hususlarını göz önünde
bulundurur.
(3) İşyerinde en yüksek maruziyet
eylem değerlerinin aşıldığının tespiti halinde, işveren;
a) Bu maddede belirtilen önlemleri de dikkate alarak,
gürültüye maruziyeti azaltmak için teknik veya iş
organizasyonuna yönelik önlemleri içeren bir eylem planı oluşturur ve
uygulamaya koyar.
b) Gürültüye maruz kalınan çalışma yerlerini uygun
şekilde işaretler. İşaretlenen alanların sınırlarını belirleyerek teknik
olarak mümkün ise bu alanlara girişlerin kontrollü yapılmasını sağlar.
(4) İşveren, çalışanların dinlenmesi için ayrılan
yerlerdeki gürültü düzeyinin, bu yerlerin kullanım şartları ve amacına
uygun olmasını sağlar.
(5) İşveren, bu Yönetmeliğe göre alınacak tedbirlerin,
Kanunun 10 uncu maddesi uyarınca özel politika gerektiren gruplar ile kadın
çalışanların durumlarına uygun olmasını sağlar.
Kişisel
korunma
MADDE 9 – (1)
Gürültüye maruziyetten kaynaklanabilecek riskler,
8 inci maddede belirtilen tedbirler ile önlenemiyor ise işveren;
a) Çalışanın gürültüye maruziyeti
5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet
eylem değerlerini aştığında, kulak koruyucu donanımları çalışanların
kullanımına hazır halde bulundurur.
b) Çalışanın gürültüye maruziyeti
5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet
eylem değerlerine ulaştığında ya da bu değerleri aştığında, kulak koruyucu
donanımların çalışanlar tarafından kullanılmasını sağlar ve denetler.
c) Kulak koruyucu donanımların kullanılmasını sağlamak
için her türlü çabayı gösterir ve bu madde gereğince alınan kişisel korunma
tedbirlerinin etkinliğini kontrol eder.
(2) İşveren tarafından sağlanan kulak koruyucu donanımlar;
a) 2/7/2013 tarihli ve 28695
sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanımların
İşyerlerinde Kullanılması Hakkında Yönetmelik ve 29/11/2006 tarihli ve
26361 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kişisel Koruyucu Donanım
Yönetmeliği hükümlerine uygun olur.
b) İşitme ile ilgili riski ortadan kaldıracak veya en
aza indirecek şekilde seçilir.
c) Çalışanlar tarafından doğru kullanılır ve korunur.
ç) Çalışana tam olarak uyar.
d) Hijyenik şartların gerektirdiği durumlarda çalışana
özel olarak sağlanır.
Maruziyetin sınırlandırılması
MADDE 10 – (1)
Çalışanın maruziyeti, hiçbir durumda maruziyet sınır değerlerini aşamaz. Bu Yönetmelikte
belirtilen bütün kontrol tedbirlerinin alınmasına rağmen, 5 inci maddede
belirtilen maruziyet sınır değerlerinin aşıldığının
tespit edildiği durumlarda, işveren;
a) Maruziyeti, sınır
değerlerin altına indirmek amacıyla gerekli tedbirleri derhal alır.
b) Maruziyet sınır
değerlerinin aşılmasının nedenlerini belirler ve bunun tekrarını önlemek
amacıyla, koruma ve önlemeye yönelik tedbirleri gözden geçirerek yeniden
düzenler.
Çalışanların
bilgilendirilmesi ve eğitimi
MADDE 11 – (1)
İşveren, işyerinde 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet
eylem değerlerine eşit veya bu değerlerin üzerindeki gürültüye maruz kalan
çalışanların veya temsilcilerinin gürültü maruziyeti
ile ilgili olarak ve özellikle;
a) Gürültüden kaynaklanabilecek riskler,
b) Gürültüden kaynaklanabilecek riskleri önlemek veya en
aza indirmek amacıyla alınan tedbirler ve bu tedbirlerin uygulanacağı
şartlar,
c) 5 inci maddede belirtilen maruziyet
sınır değerleri ve maruziyet eylem değerleri,
ç) Gürültüden kaynaklanabilecek risklerin
değerlendirilmesi ve gürültü ölçümünün sonuçları ile bunların önemi,
d) Kulak koruyucularının doğru kullanılması,
e) İşyerinde gürültüye bağlı işitme kaybı belirtisinin
tespit ve bildiriminin nasıl ve neden yapılacağı,
f) Bakanlıkça sağlık gözetimine ilişkin çıkarılacak
ilgili mevzuat hükümlerine ve 13 üncü maddeye göre, çalışanların hangi
şartlarda sağlık gözetimine tabi tutulacağı ve sağlık gözetiminin amacı,
g) Gürültü maruziyetini en aza
indirecek güvenli çalışma uygulamaları,
hususlarında
bilgilendirilmelerini ve eğitilmelerini sağlar.
Çalışanların
görüşlerinin alınması ve katılımlarının sağlanması
MADDE 12 – (1)
İşveren, bu Yönetmeliğin kapsadığı konularda ve özellikle;
a) 7 nci maddeye göre gerçekleştirilecek olan risk
değerlendirmesi,
b) 8 inci maddeye göre risklerin ortadan kaldırılması
veya azaltılması için alınacak önlemlerin belirlenmesi ve uygulanacak
tedbirler,
c) 9 uncu maddede belirtilen kulak koruyucularının
seçilmesi,
hususlarında
çalışanların veya temsilcilerinin görüşlerini alır ve katılımlarını sağlar.
Sağlık
gözetimi
MADDE 13 – (1)
Gürültüye bağlı olan herhangi bir işitme kaybında erken tanı konulması ve
çalışanların işitme kabiliyetinin korunması amacıyla;
a) İşveren;
1) Kanunun 15 inci maddesine göre gereken durumlarda,
2) İşyerinde gerçekleştirilen risk değerlendirmesi
sonuçlarına göre gerekli görüldüğü hallerde,
3) İşyeri hekimince belirlenecek düzenli aralıklarla,
çalışanların sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
b) 5 inci maddede belirtilen en yüksek maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz kalan
çalışanlar için, işitme testleri işverence yaptırılır.
c) Risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarının bir sağlık
riski olduğunu gösterdiği yerlerde, 5 inci maddede belirtilen en düşük maruziyet eylem değerlerini aşan gürültüye maruz kalan
çalışanlar için de işitme testleri yaptırılabilir.
(2) İşitme ile ilgili sağlık gözetimi sonucunda,
çalışanda tespit edilen işitme kaybının işe bağlı gürültü nedeniyle
oluştuğunun tespiti halinde;
a) Çalışan, işyeri hekimi tarafından, kendisi ile ilgili
sonuçlar hakkında bilgilendirilir.
b) İşveren;
1) İşyerinde yapılan risk değerlendirmesini gözden
geçirir.
2) Riskleri önlemek veya azaltmak için alınan önlemleri
gözden geçirir.
3) Riskleri önlemek veya azaltmak için çalışanın
gürültüye maruz kalmayacağı başka bir işte görevlendirilmesi gibi gerekli
görülen tedbirleri uygular.
4) Benzer biçimde gürültüye maruz kalan diğer
çalışanların, sağlık durumunun gözden geçirilmesini ve düzenli bir sağlık
gözetimine tabi tutulmalarını sağlar.
ÜÇÜNCÜ
BÖLÜM
Çeşitli ve
Son Hükümler
Yürürlükten
kaldırılan yönetmelik
MADDE 14 – (1) 23/12/2003 tarihli ve 25325 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Gürültü Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır.
Yürürlük
MADDE 15 – (1) Bu
Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 16 – (1) Bu
Yönetmelik hükümlerini Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı yürütür.
|