|
Çalışma
ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından:
İŞYERİ
BİNA VE EKLENTİLERİNDE ALINACAK SAĞLIK VE GÜVENLİK
ÖNLEMLERİNE İLİŞKİN YÖNETMELİK
BİRİNCİ
BÖLÜM
Amaç,
Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin
amacı, işyeri bina ve eklentilerinde bulunması gereken asgari sağlık ve güvenlik
şartlarını belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu
Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş
Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamına giren bütün işyerlerini kapsar.
(2) Bu Yönetmelik;
a) İşyeri dışında kullanılan taşıma araçlarında veya
taşıma araçlarının içindeki işyerlerinde,
b) Yapı ve benzeri geçici veya hareketli iş alanlarında,
c) Maden, petrol ve gaz çıkarma işlerinde,
ç) Balıkçı teknelerinde,
d) Tarım veya orman işyerlerine ait işyeri bina ve
eklentileri hariç, işyerinin sınırları içerisinde olmakla beraber işyeri
bina ve eklentilerinde çalışanları iş sağlığı ve güvenliği açısından
etkilemeyecek uzaklıkta olan veya işyeri bina ve eklentileri ile iş sağlığı
ve güvenliği açısından etkileşim içerisinde olamayacak kadar uzak tarım ve
orman alanlarında,
uygulanmaz.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu
Yönetmelik 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 30 uncu maddesine
dayanılarak ve Avrupa Birliğinin 30/11/1989 tarihli
ve 89/654/EEC sayılı Konsey Direktifine paralel olarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu
Yönetmelikte geçen;
a) İşyeri bina ve eklentileri: İşyerine bağlı çalışılan
alanlar, çalışanların girip çıkılabileceği bina, tesis vb. ile dinlenme,
çocuk emzirme, yemek, uyku, yıkanma, muayene ve bakım, beden ve mesleki
eğitim yerleri ve avlu gibi diğer eklentileri,
b) Kanun: 20/6/2012 tarihli ve
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu,
ifade eder.
İKİNCİ
BÖLÜM
İşverenlerin
Yükümlülükleri
Genel
Şartlar
MADDE 5 – (1)
İşveren, çalışanların sağlık ve güvenliğini korumak için;
a) Ek-1’de belirtilen asgari sağlık ve güvenlik
şartlarını yerine getirir.
b) Acil çıkış yolları ve kapılarını her zaman
kullanılabilir durumda tutar.
c) İşyeri bina ve eklentileri ile işyerinde bulunan,
özellikle Ek-1’de belirtilen ekipman ve
araç-gereçlerin düzenli olarak teknik bakımlarını yapar, çalışanların
sağlık ve güvenliklerini olumsuz etkileyebilecek aksaklıkları en kısa
zamanda giderir ve gerekli kayıtları tutar.
ç) İşyeri bina ve eklentileri ile ekipmanlarının, araç
ve gereçlerinin, özellikle havalandırma sistemlerinin uygun hijyen şartlarını sağlayacak şekilde düzenli olarak
temizliğini yapar ve gerekli kayıtları tutar.
d) Risklerden kaynaklanan zararları önlemek veya ortadan
kaldırmak amacıyla güvenlikle ilgili kullanılan, özellikle Ek-1’de
belirtilen ekipman ve araç-gereçlerin periyodik
bakım ve kontrolünü yapar ve ilgili kayıtları tutar.
e) İşyeri bina ve eklentilerinde yeterli aydınlatma, havalandırma
ve termal konfor şartlarını sağlar.
f) İşyerinin düzenini, sağlık ve güvenlik risklerine yol
açmayacak ve çalışanların işlerini rahatça yapacakları şekilde sağlar.
g) Acil durumları ve yangını önleyici ve bunların
olumsuz sonuçlarını sınırlandırıcı gerekli tedbirleri alır, özellikle
Ek-1’de belirtilen ekipman ve araç-gereçlerin
periyodik bakım ve kontrolünü yapar, gerekli kayıtlarını tutar.
ğ) Çalışanların barınma ihtiyacını karşılaması
durumunda, barınma şartlarını çalışanların sağlığını ve güvenliğini
koruyacak şekilde düzenler.
(2) İşveren
birinci fıkrada belirtilen hükümleri yerine getirmek üzere, ihtiyaç duyduğu
hallerde, temizlik, periyodik bakım ve kontroller için, yapılacak işe uygun
kişi, kurum ve kuruluşlardan destek alabilir.
Çalışanların
bilgilendirilmesi
MADDE 6 – (1)
İşveren, Kanunun 16 ncı maddesinde belirtilen
hususlar saklı kalmak kaydı ile çalışanları ve çalışan temsilcilerini, bu
Yönetmelikte belirtilen konularda, işyerinde bulunan sağlık ve güvenlikle
ilgili riskler ve alınan tedbirler hakkında bilgilendirir.
Çalışanların
görüşlerinin alınması ve katılımlarının sağlanması
MADDE 7 – (1)
İşveren, bu Yönetmelikte belirtilen konularda Kanunun 18 inci maddesine
uygun olarak çalışanların veya çalışan temsilcilerinin görüşlerini alır ve
katılımlarını sağlar.
ÜÇÜNCÜ
BÖLÜM
Çeşitli ve
Son Hükümler
Uygulama
MADDE 8 – (1) Bu
Yönetmelikte belirtilen tedbirler saklı kalmak kaydı ile Bakanlıkça
çıkartılan yönetmelikler başta olmak üzere, yürürlükteki ilgili diğer
mevzuat hükümleri de uygulanır.
(2) Bu Yönetmelik kapsamında yer alan hususlarda
açıklayıcı bir hüküm bulunmaması halinde sırasıyla;
a) İlgili Türk standartları,
b) Avrupa standartları,
c) Uluslararası geçerliliği kabul edilen standartlar,
dikkate alınır.
Yürürlükten
kaldırılan yönetmelik
MADDE 9 – (1) 10/2/2004 tarihli ve 25369 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan İşyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve Güvenlik
Önlemlerine İlişkin Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.
Yürürlük
MADDE 10 – (1) Bu
Yönetmelik hükümleri
yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 11 – (1) Bu
Yönetmelik hükümlerini Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı yürütür.
EK-1
İŞYERİ BİNA VE EKLENTİLERİNDE UYGULANACAK ASGARİ SAĞLIK
VE GÜVENLİK ŞARTLARI
Genel yükümlülük
1 - İşveren,
işyerinin ve yapılan işin niteliğinin ve risklerinin gerektirdiği
her durumda, bu Ekte belirtilen hususları yerine getirir.
2 – Elektrik, havalandırma ve yangın tesisatıyla ilgili
periyodik bakım ve kontroller 25/4/2013 tarihli ve
28628 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İş Ekipmanlarının Kullanımında
Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği hükümlerine uygun şekilde yapılır.
Binaların
yapısı ve dayanıklılığı
3 - İşyeri binaları ile bunlara yapılacak her çeşit ek
ve değişiklikler, yapılan işin özelliğine uygun nitelik ve yeterli
sağlamlıkta inşa edilir. Binaların dayanımına ilişkin değerlendirmelerde 6/3/2007 tarihli ve 26454 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelikten ve
TS 500 standardından yararlanılabilir.
Elektrik
tesisatı
4 - Elektrik tesisatı, yangın veya patlama tehlikesi
oluşturmayacak şekilde projelendirilip tesis edilir ve çalışanlar doğrudan
veya dolaylı temas sonucu kaza riskine karşı korunur.
5 - Elektrik tesisatının projelendirilmesi, kurulması,
malzemesinin ve koruyucu cihazlarının seçimi kullanılacak gerilime ve ortam
şartlarına uygun olarak yapılır ve bakımı, onarımı, kontrolü ve işletilmesi
sağlanır. Bu kapsamda yapılacak testlerde TS HD 60364-4-43 standardı göz önünde
bulundurulur ve gerekli kayıtlar tutulur.
6 - Elektrik tesisinin kurulmasında 30/11/2000
tarihli ve 24246 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik Kuvvetli Akım
Tesisleri Yönetmeliği, 4/11/1984 tarihli ve 18565 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği ile 21/8/2001 tarihli ve 24500
sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik Tesislerinde Topraklamalar
Yönetmeliği hükümleri dikkate alınarak gerekli sağlık ve güvenlik
tedbirleri alınır.
7 - Patlayıcı ortam oluşması muhtemel olan iş yerlerinde
elektrik tesisleri 30/12/2006 tarihli ve 26392 4
üncü Mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Muhtemel Patlayıcı Ortamda
Kullanılan Teçhizat ve Koruyucu Sistemler İle İlgili Yönetmelik hükümlerine
uygun şekilde kurulur.
8 - İşyerinin ana pano ve tali elektrik panolarında
seçicilik ilkesine uygun kaçak akım rölesi (artık akım anahtarı) tesis
edilir.
9 - Parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve zararlı
maddelerin üretildiği, işlendiği ve depolandığı yerlerde, yüksek bina ve
bacalar ile direk veya sivri çıkıntılar gibi yüksek yerler bulunan
binalarda, yıldırıma karşı yürürlükteki mevzuatın öngördüğü tedbirler
alınır ve tesisler kurulur.
Acil çıkış
yolları ve kapıları
10 - İşyerlerindeki bütün acil çıkış yolları ve
kapılarının;
a) Doğrudan dışarıya veya güvenli bir alana açılması
sağlanır ve önlerinde ya da arkalarında çıkışı önleyecek hiçbir engel
bulunmaz.
b) Herhangi bir tehlike durumunda, bütün çalışanların
işyerini derhal ve güvenli bir şekilde terk etmelerini mümkün kılacak
şekilde tesisi sağlanır. Gerekli durumlarda bu konuyla ilgili planlar
hazırlanarak düzenli tatbikatlar yapılır.
c) Sayısı, nitelikleri, boyutları ve yerleri; yapılan
işin niteliğine, işyerinin büyüklüğüne, kullanım şekline, işyerinde bulunan
ekipmana ve bulunabilecek azami kişi sayısına göre
belirlenir. 27/11/2007 tarihli ve 2007/12937
sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Binaların Yangından
Korunması Hakkında Yönetmelik hükümlerine uygun olması sağlanır.
ç) Acil çıkış kapılarının, acil durumlarda çalışanların
hemen ve kolayca açabilecekleri şekilde olması sağlanır. Bu kapılar
dışarıya doğru açılır. Acil çıkış kapısı olarak raylı veya döner kapılar
kullanılmaz.
d) Acil çıkış yolları ve kapıları ile buralara açılan
yol ve kapılarda çıkışı zorlaştıracak hiçbir engel bulunmaması, acil çıkış
kapılarının kilitli veya bağlı olmaması sağlanır.
e) Acil çıkış yolları ve kapıları, 23/12/2003
tarihli ve 25325 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Güvenlik ve Sağlık
İşaretleri Yönetmeliğine uygun şekilde işaretlenir. İşaretlerin uygun
yerlere konulması ve kalıcı olması sağlanır.
f) Aydınlatılması gereken acil çıkış yolları ve
kapılarında, elektrik kesilmesi halinde yeterli aydınlatmayı sağlayacak
ayrı bir enerji kaynağına bağlı acil aydınlatma sistemi bulundurulur.
Yangınla
mücadele
11 - İşyerinin büyüklüğüne, yapılan işin özelliğine,
işyerinde bulunan ekipmanlara, kullanılan
maddelerin fiziksel ve kimyasal özelliklerine ve işyerinde bulunabilecek
azami kişi sayısına göre, işyerinde etkili ve yeterli yangın söndürme
ekipmanı ile gerektiğinde yangın detektörleri ve alarm sistemleri
bulundurulur.
12 - Yangın söndürme ekipmanları
her zaman kullanıma hazır bulundurularak, bu ekipmanların mevzuatın öngördüğü
periyotlarda bakımı ve kontrolü yapılır. Yangın söndürme ekipmanları
kolay kullanılır nitelikte olur, görünür ve kolay erişilir yerlere konulur
ve bu ekipmanların önlerinde engel bulundurulmaz.
13 - Yangın söndürme ekipmanı
ve bulunduğu yerler Güvenlik ve Sağlık İşaretleri Yönetmeliğine uygun şekilde
işaretlenir. İşaretler uygun yerlere konulur ve bu işaretlerin kalıcı ve
görünür olması sağlanır.
14 - İşyerlerinde bağımsız kaçış, çıkış ve merdivenler ile yangınla ilgili
bütün özel düzenlemelerin Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik
hükümlerine uygun olması esastır.
Kapalı
işyerlerinin havalandırılması
15 - Kapalı işyerlerinde çalışanların ihtiyaç
duyacakları yeterli temiz havanın bulunması sağlanır. Yeterli hava hacminin
tespitinde, çalışma yöntemi, çalışan sayısı ve çalışanların yaptıkları iş
dikkate alınır.
16 - Çalışma ortamı havasını kirleterek çalışanların
sağlığına zarar verebilecek atıkların ve artıkların derhal dışarı atılması
sağlanır. Boğucu, zehirli veya tahriş edici gaz ile toz, buğu, duman ve
fena kokuları ortam dışına atacak şekil ve nitelikte, genel havalandırma
sisteminden ayrı olarak mekanik (cebri) havalandırma sistemi kurulur.
17 - Mekanik havalandırma sistemi kullanıldığında
sistemin her zaman çalışır durumda olması sağlanır. Havalandırma sisteminin
çalışmaması, iş sağlığı ve güvenliği yönünden tehlikeli ise arızayı
bildiren kontrol sistemi tesis edilir. Mekanik ve genel havalandırma
sistemlerinin bakım ve onarımları ile uygun filtre kullanım ve değişimleri
yıllık olarak yetkili kişilere yaptırılır.
18 - Pasif (suni) havalandırma sistemlerinde hava
akımının, çalışanları rahatsız etmeyecek, çalışanların fiziksel ve
psikolojik durumlarını olumsuz etkilemeyecek, ani ve yüksek sıcaklık farkı
oluşturmayacak şekilde olması sağlanır.
Ortam
sıcaklığı
19 - İşyerlerinde termal konfor şartlarının çalışanları
rahatsız etmeyecek, çalışanların fiziksel ve psikolojik durumlarını olumsuz
etkilemeyecek şekilde olması esastır.
Çalışılan ortamın sıcaklığının çalışma şekline ve çalışanların
harcadıkları güce uygun olması sağlanır. Dinlenme, bekleme, soyunma
yerleri, duş ve tuvaletler, yemekhaneler, kantinler ve ilk yardım odaları
kullanım amaçlarına göre yeterli sıcaklıkta bulundurulur. Isıtma ve soğutma
amacıyla kullanılan araçlar, çalışanı rahatsız etmeyecek ve kaza riski
oluşturmayacak şekilde yerleştirilir, bakım ve kontrolleri yapılır.
İşyerlerinde termal konfor şartlarının ölçülmesi ve değerlendirilmesinde TS
EN 27243 standardından yararlanılabilir.
20 - Yapılan işin niteliğine göre, sürekli olarak çok
sıcak veya çok soğuk bir ortamda çalışılması ve bu durumun değiştirilmemesi
zorunlu olunan hallerde, çalışanları fazla sıcak veya soğuktan koruyucu
tedbirler alınır.
21 - İşyerinin ve yapılan işin özelliğine göre
pencerelerin ve çatı aydınlatmalarının, güneş ışığının olumsuz etkilerini
önleyecek şekilde olması sağlanır.
Aydınlatma
22 - İşyerlerinin gün ışığıyla yeter derecede
aydınlatılmış olması esastır. İşin konusu veya işyerinin inşa tarzı
nedeniyle gün ışığından yeterince yararlanılamayan hallerde yahut gece çalışmalarında,
suni ışıkla uygun ve yeterli aydınlatma sağlanır. İşyerlerinin
aydınlatmasında TS EN 12464-1: 2013;
TS EN 12464-1.2011: 2012; standartları esas alınır.
23 - Çalışma mahalleri ve geçiş yollarındaki aydınlatma
sistemleri, çalışanlar için kaza riski oluşturmayacak türde olur ve uygun
şekilde yerleştirilir.
24 - Aydınlatma sisteminin devre dışı kalmasının
çalışanlar için risk oluşturabileceği yerlerde yeterli aydınlatmayı
sağlayacak ayrı bir enerji kaynağına bağlı acil aydınlatma sistemi bulunur.
İşyeri
tabanı, duvarları, tavanı ve çatısı
25 - İşyeri, çalışanların fiziksel faaliyetleri, yapılan
işlerin niteliği ve termal konfor şartları dikkate alınarak uygun bölümlere
ayrılır.
26 - İşyerlerinde, taban döşeme ve kaplamalarının
sağlam, kuru ve mümkün olduğu kadar düz, kaymaz ve seviye farkı
bulunmayacak bir şekilde olması sağlanır, buralarda tehlikeli eğimler,
çukurlar ve engeller bulundurulmaz. Patlayıcı ve tehlikeli maddelerin imal
edildiği, işlendiği ve depolandığı işyeri binalarında taban, tavan, duvar
ve çatıların Binaların Yangından Korunması Hakkındaki Yönetmelik
hükümlerine uygun olması sağlanır.
27 - Taban ve asma kat döşemeleri, üzerine konulacak
makine, araç-gereç ve benzeri malzeme ile buralarda bulunabilecek
çalışanların ağırlığına dayanabilecek şekilde yapılır.
28 - İşyerlerinde taban döşeme ve kaplamaları, tavan ve
duvarlar uygun hijyenik şartları sağlayacak
şekilde temizlemeye elverişli ve sağlık ve güvenlik yönünden uygun
malzemeden yapılır.
29 - İşyerlerinde bina, avlu, geçit ve ulaşım yollarında
ve bunların civarında bulunan saydam veya yarı saydam duvarlar ile
özellikle camlı bölmeler, açık bir şekilde işaretlenir, ayrıca güvenli
malzemeden yapılır veya çarpma ve kırılmaya karşı korunur.
30 - İşyeri tavanının, yeterli hava hacmini ve
havalandırmayı sağlayacak ve sağlık yönünden sakınca meydana getirmeyecek
yükseklikte olması esastır.
31 - İşyerlerinin çatıları dayanıklı malzemeden inşa
edilir, mevsim şartları dikkate alınarak çalışanları dış etkilerden tamamen
koruyacak ve iş sağlığı ve güvenliği yönünden risk oluşturmayacak şekilde
yapılır.
32 - Yeterli sağlamlıkta olmayan çatılara çıkılmasına ve
buralarda çalışılmasına, güvenli çalışmayı temin edecek ekipman
sağlanmadan izin verilmez.
Pencereler
33 - İşyerlerinde pencerelerin ve tavan pencerelerinin,
güvenli bir şekilde açılır, kapanır ve ayarlanabilir olması sağlanır.
Pencereler açık olduklarında çalışanlar için herhangi bir tehlike
oluşturmayacak şekilde yerleştirilir. Çalışanları, pencere ve menfezlerden
gelen güneş ışığının, ısısının ve hava akımlarının olumsuz etkilerinden
koruyacak gerekli tedbirler alınır.
34 - Pencerelerin güvenli bir şekilde temizlenebilir
özellikte olması sağlanır. Ayrıca pencerelerin, temizlik ekipmanlarının
kullanılmasına uygun olması sağlanır veya temizliğini yapanlar ile temizlik
sırasında bina içinde ve dışında bulunanlar için tehlike oluşturmayacak
araç-gereçler seçilir.
Kapılar ve
girişler
35 - Kapı ve girişlerde aşağıda belirtilen esaslara
uyulur:
a) Kapı ve girişlerin yerlerinin, sayılarının,
boyutlarının ve yapıldıkları malzemelerin, bulundukları oda ve alanların
yapısı ile kullanım amacına ve çalışanların rahatça girip çıkmalarına uygun
olması sağlanır.
b) Her iki yöne açılabilen kapılar saydam malzemeden
yapılır veya bu kapılarda karşı tarafın görünmesini sağlayan saydam
kısımlar bulunur.
c) Saydam veya yarı saydam kapıların yüzeyleri
çalışanlar için tehlike oluşturmayan güvenli malzemeden yapılır veya
kırılmalara karşı korunur. Saydam
kapıların üzeri kolayca görünür şekilde işaretlenir.
ç) Raylı
kapılarda raydan çıkmayı ve devrilmeyi önleyici güvenlik sistemi bulunur.
d) Yukarı doğru açılan kapılarda aşağı düşmeyi önleyici
güvenlik sistemi bulunur.
e) Kaçış yollarında bulunan kapılar, uygun şekilde
işaretlenir. Bu kapılar yardım almaksızın her zaman ve her durumda içeriden
açılabilir özellikte olur.
f) Araçların kullanıldığı geçit ve kapılar yayaların
geçişi için güvenli değilse bu mahallerde yayalar için ayrı geçiş kapıları
bulunur. Bu kapılar açıkça işaretlenir ve bu kapıların önlerinde hiçbir
engel bulunmaz.
g) Mekanik kapıların çalışanlar için kaza riski
taşımayacak şekilde çalışması sağlanır. Bu kapılarda kolay fark edilebilir
ve ulaşılabilir acil durdurma cihazları bulunması ve herhangi bir güç
kesilmesinde otomatik olarak açılır olmaması durumunda kapıların el ile de
açılabilmesi sağlanır.
Ulaşım
yolları - tehlikeli alanlar
36 - Merdiven, koridor, geçiş yolu, yükleme yeri ve
rampa dâhil bütün yolların, yaya ve araçların güvenli hareketlerini sağlayacak
ve yakınlarında çalışanlara tehlike oluşturmayacak şekil ve boyutlarda
olması sağlanır. İşyeri içerisindeki erişim yollarının engebeli, çukur,
kaygan olmaması sağlanır ve bakımları yapılır.
37 - İşyerinde yayalar tarafından veya malzeme taşımada kullanılan
yolların, bulunabilecek azami kullanıcı sayısına ve yapılan işin niteliğine
uygun boyutlarda olması sağlanır ve bu yollar açıkça işaretlenir. Malzeme
taşınan yollarda yayalar için yeterli güvenlik mesafesi bırakılır.
38 - Araç geçiş yolları ile kapılar, yaya geçiş yolları,
koridorlar ve merdivenler arasında yeterli mesafe bulunması sağlanır.
Çalışma mahallerinde yapılan iş, kullanılan makine ve malzeme göz önüne
alınarak, çalışanların korunması amacıyla araç geçiş yolları açıkça
işaretlenir.
39 - Yapılan işin özelliği nedeniyle malzeme veya
çalışanların düşme riski bulunan tehlikeli alanlara, görevli olmayan
kişilerin girmesi uygun araç ve gereçlerle engellenir. Tehlikeli alanlara
girme yetkisi olan kişilerin korunması için uygun tedbirler alınır, bu
alanlar açıkça işaretlenir.
40 - Yüksek geçit, platform veya çalışma sahanlıklarının
serbest bulunan bütün tarafları ile çalışanların yüksekten düşme riskinin
bulunduğu yerlere, düşmelere karşı uygun korkuluklar yapılır. Bu korkuluk
ve ara elemanlarının yükseklikleri, dayanımı ve açıklıkları çalışma
alanının güvenliğini sağlayacak ve buralardan düşme riskini ortadan
kaldıracak nitelikte olur.
Merdivenler
41 - Merdivenlerin; işyerinin büyüklüğüne, yapılan işin
özelliğine, işyerinde bulunabilecek azami kişi sayısına göre, ateşe
dayanıklı yanmaz malzemeden, sağlam, yeterli genişlik ve eğimde, etrafı
düşmelere karşı uygun korkuluklarla çevrili olması sağlanır. Merdivenler,
ilgili mevzuatın öngördüğü hükümler esas alınarak sağlık ve güvenlik yönünden
risk oluşturmayacak şekilde yapılır.
Yürüyen
merdivenler ve bantlar için özel tedbirler
42 - Yürüyen merdiven ve bantların güvenli bir şekilde
çalışması ve gerekli güvenlik donanımlarının bulunması sağlanır. Bunlarda
kolay fark edilir ve kolay ulaşılır acil durdurma tertibatı bulundurulur.
Yükleme
yerleri ve rampalar
43 - Yükleme yerleri ve rampalarının, taşınacak yükün
boyutlarına uygun olması, çalışanların düşmesini önleyecek şekilde güvenli
olması, bu yerlerde en az bir çıkış yeri bulunması, belirli bir genişliğin
üzerinde olan yükleme yerlerinde teknik olarak mümkünse her iki uçta da
çıkış yeri bulunması sağlanır.
Çalışma
yeri boyutları ve hava hacmi - çalışma yerinde hareket serbestliği
44 - Çalışma yerinin taban alanının, yüksekliğinin ve
hava hacminin, çalışanların sağlık ve güvenliklerini riske atmadan işlerini
yürütebilmeleri, rahat çalışmaları için, yeterli olması sağlanır.
İşyerlerinin hava hacminin hesabı, makine, malzeme ve benzeri tesislerin
kapladığı hacimler de dâhil edilerek yapılır.
45 - Çalışanın işini yaptığı yerde rahat hareket
edebilmesi için yeterli serbest alan bulunur. İşin özelliği nedeniyle bu
mümkün değilse çalışma yerinin yanında serbest hareket edeceği alan olması
sağlanır.
Dinlenme
yerleri
46 - Yapılan işin özelliği nedeniyle çalışanların
sağlığı ve güvenliği açısından gerekli hallerde veya 10 ve daha fazla
çalışanın bulunduğu işyerlerinde, uygun bir dinlenme yeri sağlanır. İş
aralarında uygun dinlenme imkânı bulunan büro ve benzeri işlerde ayrıca
dinlenme yeri aranmaz. İşyerlerinde daha uygun bir yer yoksa gerekli
şartların sağlanması şartıyla, yemek yeme yerleri dinlenme yeri olarak
kullanılabilir.
47 - Çalışma süresi, işin gereği olarak sık ve düzenli
aralıklarla kesiliyorsa ve ayrı bir dinlenme yeri yoksa çalışanların
sağlığı ve güvenliği açısından gerekli olan hallerde, bu aralarda
çalışanların dinlenebileceği uygun yerler sağlanır.
Yemek yeme
yeri
48 - Yemeklerini işyerinde yemek durumunda olan
çalışanlar için, rahat yemek yenebilecek nitelik ve genişlikte, uygun
termal konfor ve hijyen şartlarını haiz yeteri
kadar ekipman ve araç-gereç ile donatılmış yemek yeme yeri sağlanır.
İşyerlerinde daha uygun bir yer yoksa gerekli şartların sağlanması
şartıyla, dinlenme yerleri yemek yeme yeri olarak kullanılabilir. İşveren,
çalışanlarına belirtilen şartları taşımak kaydıyla işyeri dışında yemek
imkânı sağlayabilir.
Gebe ve
emziren kadınlar
49 - Gebe ve emziren kadınların uzanarak
dinlenebilecekleri uygun şartlar sağlanır. 14/7/2004
tarihli ve 25522 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gebe veya Emziren
Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla Emzirme Odaları ve Çocuk Bakım
Yurtlarına Dair Yönetmelik hükümleri de dikkate alınarak uygun şartlar
sağlanır.
Soyunma
yeri ve elbise dolabı
50 - İş elbisesi giyme zorunluluğu olan çalışanlar için,
yeterli büyüklükte, uygun aydınlatma, havalandırma, termal konfor ve hijyen şartlarını haiz, kadın ve erkek çalışanlar için
ayrı ayrı soyunma yerleri sağlanır. Çalışanların
soyunma yerleri dışındaki yerlerde giysilerini değiştirmelerine izin
verilmez. Soyunma yerlerinin kolayca ulaşılabilir ve yeterli kapasitede
olması ve buralarda yeterli sayıda oturma yeri bulunması sağlanır.
51 - Soyunma odalarında her çalışan için çalışma
saatleri içinde giysilerini koyabilecekleri yeterli büyüklükte kilitli
dolaplar bulundurulur. Nemli, tozlu, kirli, tehlikeli maddeler ile
çalışılan yerlerde ve benzeri işlerde iş elbiseleri ile harici elbiselerin
ayrı yerlerde saklanabilmesi için yan yana iki bölmeli veya iki ayrı elbise
dolabı sağlanır. Soyunma yeri gerekmeyen işyerlerinde çalışanların
elbiselerini koyabilecekleri uygun bir yer ayrılır.
Duşlar ve
lavabolar
52 - Yapılan işin veya sağlıkla ilgili nedenlerin
gerektirmesi halinde veya çalışanların yıkanmalarının temizlenmelerinin
gerektiği her durumda, kadın ve erkek çalışanlar için ayrı ayrı sıcak ve soğuk akarsuyu bulunan uygun yıkanma
yerleri ve duşlar tesis edilir. Duşlar, çalışanların rahatça
yıkanabilecekleri genişlikte, dışarıdan içerisi görünmeyecek, uygun
havalandırma, aydınlatma, termal konfor ve hijyen
şartları sağlanacak şekilde yapılır.
53 - Duşlar ve lavaboların her zaman çalışanların
kullanımına hazır halde olması sağlanır, buralarda gerekli temizlik
malzemeleri bulundurulur. Duş veya lavaboların soyunma yerlerinden ayrı
yerlerde bulunması durumunda, duş ve lavabolar ile soyunma yerleri arasında
kolay bağlantı sağlanır.
54 - Duş tesisi gerektirmeyen işlerde, çalışma
yerlerinin ve soyunma odalarının yakınında, gerekiyorsa akar sıcak suyu da
olan, lavabolar bulunur. Lavabolar erkek ve kadın çalışanlar için ayrı ayrı yapılır.
Tuvalet ve
lavabolar
55 - Çalışma yerlerine, dinlenme odalarına, soyunma
yerlerine, duş ve yıkanma yerlerine yakın yerlerde, kadın ve erkek
çalışanlar için ayrı ayrı olmak üzere, uygun
havalandırma, aydınlatma, termal konfor ve hijyen
şartları sağlanacak nitelikte yeterli sayıda tuvalet, lavabolar tesis
edilir. Tuvalet ve lavabolarda gerekli temizlik malzemeleri bulundurulur.
56 - Tuvalet ve lavabolar, insan ve çevre sağlığı yönünden risk
oluşturmayacak şekilde su depolarına, su geçen yerlere, gıda maddelerinin depolandığı veya
işlendiği yerlere uzak şekilde yerleştirilir.
Atık sulara
drenaj kanalı
57 - İşyerlerinde atık ve birikinti suların aktığı ve
toplandığı yerler, özel veya genel bir kanalizasyona veya fosseptiğe
bağlanır ve uygun bir kapak ile örtülür, bu yerlerin çalışılan mahalden
yeteri kadar uzakta bulunması sağlanır. Atık su kanalizasyon kotunun
kurtarmadığı durumlarda ise cebri olarak drenaj yapılarak taşmanın
önlenmesi sağlanmalıdır.
İlkyardım
odaları
58 - İşyerinin büyüklüğü, yapılan işin niteliği ve kaza
riskine göre, işyerinde bir ya da daha fazla ilk yardım ve acil müdahale
odası bulunması sağlanır.
59 - İlkyardım odaları yeterli ilk yardım malzemesi ve ekipmanı ile teçhiz edilir ve buralarda sedyeler kullanıma
hazır halde bulundurulur. Bu yerler, Güvenlik ve Sağlık İşaretleri
Yönetmeliğine uygun şekilde işaretlenir.
60 - Çalışma şartlarının gerektirdiği her yerde
ilkyardım ekipmanları kolay erişilebilir yerlerde
bulundurulur, Güvenlik ve Sağlık İşaretleri Yönetmeliğine uygun şekilde
işaretlenir. Acil servis adresleri ve telefon numaraları görünür yerlerde
bulundurulur.
Engelli
çalışanlar
61 - Engelli çalışanların bulunduğu işyerlerinde bu
çalışanların durumları dikkate alınarak gerekli düzenleme TS 9111- TS 12460
standartları göz önünde bulundurularak yapılır. Bu düzenleme özellikle
engelli çalışanların doğrudan çalıştığı yerlerde ve kullandıkları kapı,
geçiş yeri, merdiven, servis araçları, duş, lavabo ve tuvaletlerde yapılır.
Açık alanlardaki
çalışmalarda özel önlemler
62 - İşyerindeki açık çalışma yerleri, yollar ve
çalışanların kullandığı diğer açık alanlar, yaya ve araç trafiğinin güvenli
bir şekilde yapılmasını sağlayacak şekilde düzenlenir. İşyeri sahasındaki
ana yollar, tamir, bakım, gözetim ve denetim için kullanılan diğer yollar
ile yükleme ve boşaltma yerlerinde, kapılar ve girişler, ulaşım yolları -
tehlikeli alanlar, merdivenler, yürüyen merdivenler ve bantlar için özel
tedbirler başlıkları altında belirtilen hususlar uygulanır. Ulaşım yolları
- tehlikeli alanlar başlığı altında belirtilen hususlar aynı zamanda açık
alanlardaki çalışma yerlerinde de uygulanır.
63 - Açık çalışma alanları gün ışığının yeterli olmadığı
hallerde uygun şekilde aydınlatılır.
64 - Açık alanda yapılan çalışmalarda riskler
değerlendirilerek çalışanlar özellikle;
a) Olumsuz hava şartlarına ve gerekli hallerde cisim
düşmelerine,
b) Zararlı düzeyde gürültüden ve gaz, buhar, toz gibi
zararlı dış etkilere,
c) Düşme ve kaymalara,
karşı korunur.
65- Açık alanda yapılan çalışmalarda çalışanların,
herhangi bir tehlike durumunda işyerini hemen terk etmeleri veya kısa
sürede yardım alabilmeleri sağlanır.
Barınma
yerleri
66 - Barınma, dinlenme ve sosyal amaçlı kullanılan
tesisler, yanıcı olmayan ve kolay tutuşmayan malzemeden inşa edilir.
Barınma amacıyla çadır ve branda kullanılmaz. Barınma yerlerinin
ısıtılmasında, duman, gaz ve yangın tehlikesine karşı gerekli tedbirler
alınır, mangal, maltız, açık ateş vb. kullanılmaz. Bu yerlerde uygun ve
yeterli hijyenik şartlar, aydınlatma, havalandırma
ve termal konfor şartları sağlanır. Barınma yerlerinde yeterli sayıda
tuvalet, lavabo, duş yerleri bulunur. Bu yerlerde temizlik malzemeleri ile
üst baş temizliği için gerekli araç-gereç ve makineler sağlanır.
Çalışan konutları
67 - Çalışan konutları, sağlık gereklerine ve teknik
şartlara uygun bir şekilde inşa edilir ve bu konutlarda bir konutta
bulunması gereken tesisat kurulur ve tertibat bulundurulur. Çalışan
konutlarının, aileleri ile birlikte oturan çalışanlar için ayrı ev veya
apartman şeklinde olması sağlanır. Bekâr çalışanlara özgü binalarda,
kadınlar ve 18 yaşından küçük çocukların, erkeklerin bulunduğu kısım ile
bağlantısı olmayan ve birbirinden ayrı özel kısımlarda yatırılmaları
sağlanır.
|