|
Anayasa
Mahkemesi Başkanlığından:
Esas Sayısı : 2008/49 (Siyasi Parti Mali Denetimi)
Karar Sayısı : 2013/11
Karar Günü : 3.1.2013
I- MALİ DENETİM KONUSU
Yurt Partisinin 2007 yılı
kesin hesabının incelenmesidir.
II- İLK İNCELEME
Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü’nün 16. maddesi uyarınca
Haşim KILIÇ, Sacit ADALI, Fulya KANTARCIOĞLU,
Ahmet AKYALÇIN, Mehmet ERTEN, Mustafa YILDIRIM, A. Necmi
ÖZLER, Serdar ÖZGÜLDÜR, Şevket APALAK, Serruh
KALELİ ve Zehra Ayla PERKTAŞ’ın katılımıyla
16.7.2009 gününde yapılan ilk inceleme toplantısında, dosyada eksiklik
bulunmadığından işin esasının incelenmesine OYBİLİĞİYLE karar verilmiştir.
III- ESASIN İNCELENMESİ
Yurt Partisinin,
Anayasa Mahkemesine verdiği 2007 yılı kesin hesap çizelgeleri ile
dayanağını oluşturan defter ve belgeler üzerinde yapılan inceleme
sonuçlarını içeren
Anayasa Mahkemesi Raportörü Zekeriya AYDIN tarafından
hazırlanan esas inceleme raporu, Anayasa ve 6216 sayılı Anayasa
Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun ile 2820 sayılı
Siyasi Partiler Kanunu’nun ilgili kuralları, bunların gerekçeleri ile diğer
yasama belgeleri okunup incelendikten sonra gereği görüşülüp düşünüldü:
Denetimin maddi öğelerini oluşturan
defter ve belgelerde, Partinin 2007 yılı gelirleri toplamının 49.774,16
YTL, giderleri toplamının 49.254,32 YTL olduğu, 519,84 YTL’nin ise nakit
mevcudu olarak 2008 yılına devrettiği anlaşılmaktadır.
Partinin 2007 yılı kesin hesabının,
Parti Meclisince 18.8.2008 tarih ve 8 sayılı kararı ile kabul edilerek onaylandığı
görülmüştür.
Parti genel merkezinin 2007
yılı muhasebe kayıtlarının tutulduğu yevmiye defteri 28.6.2007 tarihinde
Çankaya İlçe Seçim Kuruluna onaylattırılmıştır.
Partinin, 2007 yılı kesin hesabının gelir ve gider
rakamlarının yukarıda açıklanan tutarlardan oluştuğu, bu haliyle 2007 yılı
kesin hesabının doğru, denk ve 2820 sayılı Kanun’a uygun olduğu sonucuna
varılmıştır.
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının kayıtlarına
göre, Adana, Adıyaman, Ankara, Antalya, Artvin, Balıkesir, Bilecik, Bolu,
Burdur, Bursa, Çanakkale, Denizli, Diyarbakır, Edirne, Eskişehir,
Gaziantep, Giresun, Hatay, İçel, İstanbul, Kars, Kayseri, Kırklareli,
Kırşehir, Kocaeli, Konya, Malatya, Manisa, Mardin, Muğla, Nevşehir,
Sakarya, Samsun, Siirt, Sinop, Tekirdağ, Trabzon, Şanlıurfa, Uşak, Van,
Zonguldak, Aksaray, Bayburt, Iğdır, Yalova, Karabük, Kilis, Osmaniye ve Düzce olmak üzere Partinin 49
il, 191 ilçe ve 154 beldede teşkilatı bulunmaktadır.
Parti yetkilileri Ankara, Adana ve İstanbul hariç
diğer illerde her hangi bir gelir gider hareketi olmadığını belirtmişlerdir.
Üç ilin gelir gider durumu ise şöyledir.
|
İl Adı
|
Gelir (Geçen yıldan devreden nakit)
|
Gider (Kırtasiye ve büro giderleri)
|
|
Ankara
|
150,23
|
150,23
|
|
Adana
|
50,34
|
50,34
|
|
İstanbul
|
420,59
|
420,59
|
Adıyaman, Antalya, Artvin,
Balıkesir, Bilecik, Bolu, Burdur, Bursa, Çanakkale, Denizli, Diyarbakır, Edirne,
Eskişehir, Gaziantep, Giresun, Hatay, İçel, Kars, Kayseri, Kırklareli,
Kırşehir, Kocaeli, Konya, Malatya, Manisa, Mardin, Muğla, Nevşehir,
Sakarya, Samsun, Siirt, Sinop, Tekirdağ, Trabzon, Şanlıurfa, Uşak, Van,
Zonguldak, Aksaray, Bayburt, Iğdır, Yalova,
Karabük, Kilis, Osmaniye ve
Düzce olmak üzere 46 ile ait gelir ve giderin olmadığı belirtilmiştir.
Parti il örgütleri (il, ilçe ve belde) faaliyette
olduğuna göre, bu yerlerin giderlerinin nasıl karşılandığının belgeleriyle
birlikte açıklanması istenmiştir.
Parti yetkilileri, “1 ve 2. maddede söz konusu olan il ve ilçe teşkilatlarımız aktif ve
faal olarak her hangi bir yer kiralanmamıştır. Bu yüzden gelir ve
giderlerimiz mevcut değildir.” şeklinde cevap vermişlerdir.
Siyasi partilerin faaliyetlerini yürüttükleri genel
merkez, il, ilçe veya belde başkanlıklarına ait binaların ya kendi mülkü
veya kira olması gerekir. Şayet parti yetkililerine ait binalarda siyasi
parti faaliyette bulunuluyor ise (il, ilçe veya belde teşkilatının
faaliyette bulunduğu binalar) bu takdirde kira sözleşmesi düzenlenerek
isabet eden tutarın partiye bağış olarak kaydedilmesi gerekir.
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının kayıtlarına
göre, Partinin 49 il, 191 ilçe ve 154 beldede teşkilatı bulunmasına karşın
46 il ile ilgili her hangi bir gelir ve gider bildirilmemiş, 3 il ile ilgili kira gideri
belirtilmemiş, sadece düşük rakamda kırtasiye ve büro gideri
belirtilmiştir.
Partinin il, ilçe ve belde örgütleri faaliyette olduğuna
göre, bu yerlerin en azından yönetim giderlerinin (kira, su, elektrik,
telefon, kırtasiye vb.) olması gerekir. Yönetim giderlerinin hesaplarda
görülmemesi kayıt dışı gelir ve gider oluşturulmuş olduğunu göstermektedir.
Bu durumda 2820 sayılı Kanun’un 69. maddesindeki bir siyasi partinin bütün
gelirlerinin, o siyasi partinin tüzel kişiliğinin adına elde edileceği ile
aynı Kanun’un 70. maddesindeki bir siyasi partinin bütün giderlerinin o
siyasi partinin tüzel kişiliğinin adına yapılacağı hükmüne aykırı
davranılmıştır.
Mahkemeye istenen bilgilerin istendiği şekliyle
verilmemesi, hesap verilebilir şekilde kayıt ve belge düzeninin
oluşturulmaması, hesabın dışında gelir ve gider oluşturulması, inceleme ve
araştırmayı engellemeye yönelik eylemler olduğundan 2820 sayılı Kanun’un
111. maddesinin (c) fıkrasına istinaden gerekli işlemlerin yapılmasını
temin için Ankara Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulması
gerekir.
Diğer taraftan bu illerin durumu 2820 sayılı
Kanun’un 36. maddesi gereğince incelenmelidir. Seçim hukuku açısından bu
illerin durumunun değerlendirilmesi amacıyla Yargıtay Cumhuriyet
Başsavcılığının uyarılması gerekir.
A- Gelirlerin
İncelenmesi
1- Genel Merkez Gelirleri
Parti Genel Merkezinin 2007 yılı
gelirleri 49.153 YTL’nin tamamı giriş ve üyelik aidatından oluşmaktadır.
Parti Genel Merkezinin defter kayıtları ve gelir
belgeleri üzerinde yapılan incelemede, gelirlerin 2820 sayılı Kanun’a uygun
olarak sağlandığı sonucuna varılmıştır.
2- İl Örgütleri Gelirleri
Parti il örgütlerinin 2007 yılında herhangi bir
geliri olmayıp, Ankara, Adana ve İstanbul ilinin önceki yıldan devreden
tutarı 621,16 YTL’dir.
B- Giderlerin İncelenmesi
1- Genel Merkez Giderleri
Parti Genel Merkezinin 2007 yılı
giderleri olan 49.254,32 YTL’nin tamamı büro genel gideridir.
Parti Genel Merkezinin 2008 yılına
devreden nakit mevcudu 519,84 YTL’dir.
Parti Genel Merkezinin defter kayıtları
ve gider belgeleri üzerinde yapılan incelemede, giderlerin 2820 sayılı
Kanun’a uygun olarak gerçekleştirildiği sonucuna varılmıştır.
2- İl Örgütleri Giderleri
Parti il örgütlerinden Ankara, Adana ve İstanbul
ilinin 2007 yılında yaptığı 621,16 YTL’nin tamamı büro genel gideridir.
C- Parti Mallarının İncelenmesi
Partinin 2007 yılı defter ve belgeleri
üzerinde yapılan incelemede, değeri yüz Yeni Türk Lirasını aşan taşınır
mal, menkul kıymet ve her türlü hak ile taşınmaz mal ediniminin olmadığı
anlaşılmaktadır.
IV- SONUÇ
Yurt Partisinin 2007 yılı kesin hesabının incelenmesi sonucunda;
1- Partinin 2007 yılı kesin hesabında gösterilen 49.774,16 YTL gelir, 49.254,32
YTL gider ile 519,84 YTL nakit
mevcudu devrinin eldeki bilgi ve belgelere göre doğru, denk ve 2820 sayılı
Siyasi Partiler Kanunu’na uygun olduğuna,
2- Mahkemeye istenen bilgilerin
istendiği şekliyle verilmemesi, hesap verilebilir şekilde kayıt ve belge
düzeninin oluşturulmaması, hesabın dışında gelir ve gider oluşturulması,
inceleme ve araştırmayı engellemeye yönelik eylemler olduğundan 2820 sayılı
Kanun’un 111. maddesinin (c)
fıkrasına istinaden gerekli işlemlerin yapılmasını temin için Ankara
Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulmasına,
3-
Seçim hukuku ve teşkilatlanma
koşulu açısından illerin durumunun değerlendirilmesi hususunun Yargıtay
Cumhuriyet Başsavcılığına bildirilmesine,
3.1.2013 gününde OYBİRLİĞİYLE karar
verildi.
|
Başkan
Haşim KILIÇ
|
Başkanvekili
Serruh
KALELİ
|
Başkanvekili
Alparslan ALTAN
|
|
Üye
Mehmet ERTEN
|
Üye
Serdar ÖZGÜLDÜR
|
Üye
Osman Alifeyyaz PAKSÜT
|
|
Üye
Zehra Ayla PERKTAŞ
|
Üye
Recep KÖMÜRCÜ
|
Üye
Burhan ÜSTÜN
|
|
Üye
Engin YILDIRIM
|
Üye
Nuri NECİPOĞLU
|
Üye
Celal Mümtaz AKINCI
|
|
Üye
Erdal TERCAN
|
Üye
Muammer TOPAL
|
Üye
Zühtü ARSLAN
|
|