|
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlýðýndan:
65 YAÞINI DOLDURMUÞ MUHTAÇ, GÜÇSÜZ VE KÝMSESÝZ TÜRK
VATANDAÞLARI ÝLE ÖZÜRLÜ VE MUHTAÇ TÜRK
VATANDAÞLARINA AYLIK BAÐLANMASI
HAKKINDA YÖNETMELÝK
BÝRÝNCÝ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanýmlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliðin amacý, 1/7/1976 tarihli ve 2022
sayýlý 65 Yaþýný Doldurmuþ Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaþlarýna Aylýk Baðlanmasý Hakkýnda Kanunda belirtilen aylýklardan yararlanabileceklerin baþvuru þekli, hak sahipliðinin tespiti, kontrolü ve aylýklarýn ödenmesine iliþkin usul ve esaslarý belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik;
a) 65 yaþýný doldurmuþ, kanunen bakmakla yükümlü kimsesi bulunmayan, sosyal güvenlik kurumlarýndan her ne ad altýnda olursa olsun bir gelir veya aylýk hakkýndan yararlanmayan, nafaka baðlanmamýþ veya baðlanmasý mümkün olmayan, mahkeme kararýyla veya doðrudan mevzuat gereði baðlanmýþ herhangi bir devamlý gelire sahip bulunmayan ve 2022 sayýlý Kanunun 1 inci maddesinde belirtilen gösterge rakamýnýn memur aylýk katsayýsý ile çarpýmý sonucu bulunacak tutardan daha az geliri olan Türk vatandaþlarýný,
b) 65 yaþýný doldurmamýþ olmakla birlikte, özürlü olduklarýný yetkili hastanelerden alacaklarý özürlü saðlýk kurulu raporu ile kanýtlayan, toplam özür oraný % 40 ile % 69 arasýnda olan, 18 yaþýný doldurmuþ ve herhangi bir iþe yerleþtirilememiþ olan özürlülerden; kanunen bakmakla yükümlü kimsesi bulunmayan, sosyal güvenlik kurumlarýndan her ne ad altýnda olursa olsun bir gelir veya aylýk hakkýndan yararlanmayan, nafaka baðlanmamýþ veya baðlanmasý mümkün olmayan, mahkeme kararýyla veya doðrudan mevzuat gereði baðlanmýþ herhangi bir devamlý gelire sahip bulunmayan ve her türlü gelirleri toplamýnýn aylýk ortalamasý itibarýyla 2022 sayýlý Kanunun 1 inci maddesinde belirtilen gösterge rakamýnýn memur aylýk katsayýsý ile çarpýmý sonucu bulunacak tutardan daha az geliri olanlarý,
c) Baþkasýnýn yardýmý olmaksýzýn hayatýný devam ettiremeyecek derecede özürlü olduklarýný yetkili hastanelerden alacaklarý özürlü saðlýk kurulu raporu ile kanýtlayan, toplam özür oraný % 70 ve üzerinde olan, 18 yaþýný doldurmuþ bulunan özürlülerden; kanunen bakmakla yükümlü kimsesi bulunmayan, sosyal güvenlik kurumlarýndan her ne ad altýnda olursa olsun bir gelir veya aylýk hakkýndan yararlanmayan, nafaka baðlanmamýþ veya baðlanmasý mümkün olmayan, mahkeme kararýyla veya doðrudan mevzuat gereði baðlanmýþ herhangi bir devamlý gelire sahip bulunmayan ve her türlü gelirleri toplamýnýn aylýk ortalamasý itibarýyla 2022 sayýlý Kanunun 1 inci maddesinde belirtilen gösterge rakamýnýn memur aylýk katsayýsý ile çarpýmý sonucu bulunacak tutardan daha az geliri olanlarý,
ç) Sosyal güvenlik kurumlarýndan her ne ad altýnda olursa olsun bir gelir veya aylýk hakkýndan yararlanmadýðý, nafaka baðlanmadýðý veya baðlanmasý mümkün olmadýðý gibi, mahkeme kararýyla veya doðrudan mevzuat gereði baðlanmýþ herhangi bir devamlý gelire sahip bulunmadýðý ve her ne ad altýnda olursa olsun her türlü gelirleri toplamýnýn aylýk ortalamasýna göre 2022 sayýlý Kanunun 1 inci maddesinde belirtilen gösterge rakamýnýn memur aylýk katsayýsý ile çarpýmý sonucu bulunacak tutardan daha az geliri olduðu halde; kanunen bakmakla yükümlü olduðu ve fiilen bakýmýný gerçekleþtirdiði, toplam özür oraný %40 ve üzerinde olduðu gibi 18 yaþýný da tamamlamamýþ durumda özürlü yakýný olanlarý,
d) Sosyal güvenlik kurumlarýndan yetim olarak aylýk veya gelir almakta olan çocuklardan özürlü olanlarýn aldýklarý aylýk veya gelir toplamý tutarlarý toplam özür oranlarýna göre bu Yönetmelik kapsamýnda ödenecek olan aylýk tutarýndan düþük olanlarý,
kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 2022 sayýlý 65 Yaþýný Doldurmuþ Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaþlarýna Aylýk Baðlanmasý Hakkýnda Kanunun 4 üncü maddesine dayanýlarak hazýrlanmýþtýr.
Tanýmlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) 2022 modülü: Bütünleþik Sosyal Yardým Hizmetleri Bilgi Sistemindeki 2022 sayýlý Kanuna iliþkin iþ ve iþlemlerin yürütüldüðü modülü,
b) Bakanlýk: Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlýðýný,
c) Genel Müdürlük: Sosyal Yardýmlar Genel Müdürlüðünü,
ç) Kanunen bakmakla yükümlü kimsesi bulunmayan: 22/11/2001
tarihli ve 4721 sayýlý Türk Medeni Kanununun 364 üncü maddesine göre tespit edilecek hiçbir yakýný bulunmayan veya bu kapsamdaki bir veya birden
fazla yakýnýndan toplam olarak, 2022 sayýlý Kanunun 1 inci maddesinde belirtilen tutara eþit veya daha fazla tutarda nafaka almayan veya
almasý mümkün olmayanlarý,
d) Mütevelli Heyeti: Sosyal Yardýmlaþma ve Dayanýþma Vakfýnýn karar organýný,
e) Nafaka yükümlüsü: 4721 sayýlý Türk Medeni Kanununun 364 üncü maddesinde ifade edilen altsoy, üstsoy ve refah durumlarýna göre kardeþlerini,
f) Özürlü saðlýk kurulu raporu: 3/7/2009
tarihli ve 27277 sayýlý Resmî Gazete’de yayýmlanan 2022 sayýlý Kanun Kapsamýnda Aylýk Alan Özürlülere Saðlýk Kurulu Raporu Vermeye Yetkili Hastanelerin
Belirlenmesi ile Saðlýk Raporlarýnýn Alýnmasýna Ýliþkin Usul ve Esaslar Hakkýnda Yönetmelik hükümlerine göre alýnan raporu,
g) Puanlama
formülü: Bakanlýk tarafýndan geliþtirilen, kiþilerin harcamalarý, gelirleri ve servetleri dikkate alýnarak gelirlerine ulaþmada kullanýlan formülü,
ð) Sistem: Bakanlýk tarafýndan geliþtirilen, vatandaþlarýn sosyal yardým için baþvurularýndan hak sahipliðinin belirlenmesi ve ilgili yardým ya da desteðin teslimine kadar bütün süreçlerini içeren, karar destek sistemi niteliðinde çevrimiçi olarak çalýþan e-devlet uygulamasý olan Bütünleþik Sosyal Yardým Hizmetleri Bilgi Sistemini,
h) Vakýf: Sosyal Yardýmlaþma ve Dayanýþma Vakýflarýný,
ý) Yaþlý: 65 yaþýný doldurmuþ olanlarý,
i) Yetkili
hastane: 2022 sayýlý Kanun Kapsamýnda Aylýk Alan Özürlülere Saðlýk Kurulu Raporu Vermeye Yetkili Hastanelerin
Belirlenmesi ile Saðlýk Raporlarýnýn Alýnmasýna Ýliþkin Usul ve Esaslar Hakkýnda Yönetmelikte belirtilen saðlýk kuruluþlarýný,
ifade eder.
ÝKÝNCÝ BÖLÜM
Baþvuru, Ön Ýnceleme ve Sosyal Ýnceleme
Baþvuru ve ön
inceleme
MADDE 5 – (1) 2022 sayýlý Kanun uyarýnca baðlanacak aylýklara iliþkin baþvurular, kiþilerin adrese dayalý nüfus kayýt sisteminde kayýtlý ikametgâhýnýn bulunduðu Vakfa yapýlýr.
(2) Baþvurularýn þahsen ve yazýlý olmasý esas olmakla birlikte baþvuru iþleminin kanunî temsilciler tarafýndan yapýlmasý hâlinde mahkemeden alýnmýþ karar örneði, vekil tarafýndan baþvuru yapýlmasý hâlinde vekâletname örneði baþvuru formuna eklenir.
(3) 2022 sayýlý Kanun uyarýnca baðlanacak aylýklara iliþkin olarak Vakýflar tarafýndan yapýlacak tüm iþ ve iþlemler sistem üzerinden 2022 modülü kullanýlarak gerçekleþtirilir.
(4) Baþvuru sýrasýnda baþvuran tarafýndan EK-1’de yer alan Aylýk Baþvuru Formu imzalanýr.
(5) Yaþlýlýk aylýðý baþvurularýnda, herhangi bir belge talep edilmemesi esastýr. Özürlüler ve 18 yaþ altý özürlü yakýný bulunanlar için baðlanacak aylýk baþvurusu sýrasýnda aþaðýdaki belgeler istenir.
a) Özürlü ve baþkasýnýn yardýmý olmaksýzýn hayatýný devam ettiremeyecek derecede özürlü aylýðý baþvurularýnda, özürlü saðlýk kurulu raporunun aslý ya da noter/hastane baþhekimliði tarafýndan onaylý sureti veya Saðlýk Bakanlýðý veri tabanýndan elektronik olarak paylaþýlan rapor bilgileri kabul edilir. Bununla birlikte özürlü saðlýk kurulu raporu suretlerine Vakýf Müdürlerince, aslýnýn ibraz edilmesi kaydýyla “aslý gibidir” onayý verilir.
b) 18 yaþ altý özürlü yakýný aylýðý baþvurularýnda; özürlü saðlýk kurulu raporunun yanýnda, kanuni velisinin olmadýðý durumlarda atanmýþ vasilere iliþkin mahkemece verilmiþ vesayet kararýnýn aslý ya da noter tarafýndan onaylý sureti istenir. Bununla birlikte vesayet kararý suretlerine Vakýf Müdürlerince, aslýnýn ibraz edilmesi kaydýyla “aslý gibidir” onayý verilir.
(6) Eksik belge
ile yapýlan baþvurular kabul edilmez ve aylýk baþvurusu belgelerin tamamlanmasýný müteakip sisteme iþlenir.
(7) Baþvuruda bulunan kiþilere EK-1’de yer alan Baþvuru Alýndý Belgesi verilir.
(8) Baþvuruda bulunan kiþilerden gelir durumlarýnýn tespiti için belge istenmemesi esastýr.
(9) Özürlü olarak baþvuruda bulunan vatandaþlara ücretsiz özürlü saðlýk kurulu raporu uygulamasýndan faydalanabilmeleri için Vakýf Müdürü tarafýndan imzalanan sevk kâðýdý verilir.
(10) 2 nci maddenin birinci fýkrasýnýn (b) bendi kapsamýnda baþvuruda bulunanlarýn Türkiye Ýþ Kurumuna baþvurularý sistem aracýlýðýyla yapýlýr.
Sosyal inceleme
MADDE 6 – (1) Sosyal
inceleme, hane ziyareti ve çevre araþtýrmasýndan elde edilen bilgilerden oluþur.
(2) Sosyal
inceleme; baþvuru formunda beyan edilen bilgiler ile merkezi veri tabanlarýndan yapýlan sorgulamalar doðrultusunda elde edilen bilgilerin doðrulanmasý ve hanenin genel durumunun mahallinde tespit
edilmesi amacýyla, Vakýf personeli tarafýndan baþvuruda bulunanýn ikametgâhýna ve çevresine gidilmek ve hane ziyaret bilgi formu
doldurulmak suretiyle gerçekleþtirilir.
(3) Aylýk almaya hak kazanan kiþilerin sosyal incelemeleri her yýl yenilenir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Deðerlendirme, Karar ve Ödeme
Deðerlendirme
MADDE 7 – (1) 2022 sayýlý Kanunun 1 inci maddesinde belirtilen gösterge rakamýnýn Devlet memurlarýnýn aylýklarýna uygulanan katsayý ile çarpýlmasýndan bulunacak tutardan daha az geliri olanlar,
2022 sayýlý Kanunun uygulanmasýnda muhtaç sayýlýr. 2022 sayýlý Kanunun 1 inci maddesinde belirtilen gösterge rakamýnýn, yýlý merkezi yönetim bütçe kanununda farklý olarak tespit edilmiþ olmasý halinde muhtaçlýða esas tutar, bütçe kanunundaki gösterge rakamý esas alýnarak hesaplanýr.
(2) 2 nci maddenin birinci fýkrasýnýn (a), (b), (c) ve (ç) bentleri kapsamýnda, sistem üzerinden yapýlan sorgulamalar ve sosyal incelemeden elde edilen
verilere göre;
a) Hangi ad altýnda olursa olsun sosyal güvenlik kurumlarýndan bir gelir veya aylýk hakkýndan faydalananlar ile isteðe baðlý prim ödeyenler dahil olmak üzere sosyal güvenlik kurumlarýna uzun vadeli sigorta kollarý kapsamýnda sigortalý olmayý gerektirecek þekilde bir iþte çalýþanlar,
b) 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayýlý Sosyal Sigortalar ve Genel Saðlýk Sigortasý Kanununun 60 ýncý maddesinin birinci fýkrasýnýn (g) bendi kapsamýnda genel saðlýk sigortalýsý sayýlanlar,
c) Muhtaçlýk sýnýrýna eþit veya üzerinde nafaka baðlanmýþ veya baðlanmasý mümkün olanlar,
ç) Muhtaçlýk sýnýrýna eþit veya üzerinde mahkeme kararýyla veya bir mevzuat gereði baðlanmýþ devamlý bir geliri bulunanlar,
d) Herhangi bir
þekilde muhtaçlýk sýnýrýna eþit veya üzerinde devamlý gelir saðlayan ya da saðlamasý mümkün olanlar,
e) Kamu veya özel kurum ve kuruluþlarda iaþe ve ibateleri dâhil olmak üzere sürekli bakýmý yapýlan veya yaptýrýlanlar,
f) Mallarý ve gelirleri devredilerek bir sözleþmeyle gerçek veya tüzel kiþilerce kendilerine bakýlanlar,
aylýða hak kazanamaz.
(3) Kiþinin bakmakla yükümlü olunan kiþi statüsünde saðlýk güvencesine sahip olmasý veya ayný hanede sosyal güvenceye sahip bireylerin bulunmasý durumlarý aylýða hak kazanýlmasýnda tek baþýna engel teþkil etmeyip bu maddenin birinci fýkrasýnda belirtilen muhtaçlýk ölçütü dikkate alýnmak suretiyle iþlem tesis edilir.
(4) 18 yaþýndan küçük özürlü yakýnlarýna aylýk baðlanabilmesi için fiilen bakým iliþkisinin gerçekleþmesi ve bakýcý ile bakýlan kiþinin ayný hanede ikamet etmesi þartlarý aranýr.
(5) Kiþinin yaþlý veya özürlü aylýðý almasý, fiilen bakýmýný üstleneceði özürlü yakýný bulunmasý durumunda 18 yaþ altý özürlü yakýný aylýðý baðlanmasýna engel teþkil etmez.
(6) Kiþinin 2 nci maddenin
birinci fýkrasýnýn (d) bendinde belirtilenlerin vasisi olmasý, kiþiye ayrýca aylýk baðlanmasýna engel teþkil etmez.
(7) Aylýða hak kazanma durumlarý uygun olanlarýn muhtaçlýðý, puanlama formülü ile belirlenir.
(8) Deðerlendirmeler sonucu hane içinde kiþi baþýna düþen geliri muhtaçlýk sýnýrýnýn altýnda olanlara aylýk baðlanýr.
Karar
MADDE 8 – (1) 2022 sayýlý Kanun kapsamýndaki aylýklara iliþkin tüm iþ ve iþlemler, baþvuru tarihinden itibaren en geç bir ay içinde tamamlanýr.
(2) Mütevelli Heyetinin kararlarý sistem üzerinden 2022 modülü kullanýlarak Genel Müdürlüðe gönderilir. Ayrýca yazýþma yapýlmaz. Ancak Genel Müdürlük, gerektiðinde aylýk baðlanmaya esas belgelerin Vakýf Baþkaný onaylý suretlerini istemeye yetkilidir.
(3) Vakýf Mütevelli Heyeti verdiði kararlarýn, 2022 sayýlý Kanun ve bu Yönetmelikte belirtilen hükümlerle, 2022 modülünden ve sosyal incelemeden elde ettiði bilgilere uygun olmasýndan sorumludur.
Ödeme
MADDE 9 – (1) Mütevelli Heyeti kararý ile muhtaçlýðý tespit edilerek aylýk baðlanan kiþilerin aylýða hak kazandýklarý tarih, baþvuru tarihini takip eden aybaþýdýr.
(2) Aylýða hak kazanma baþlangýç tarihinden ilk aylýk ödemesinin yapýldýðý ödeme dönemine kadar olan aylýk haklarý için, aylýðýn baðlandýðý tarihi takip eden ilk ödeme döneminde defaten ödeme yapýlýr.
(3) Aylýklarýn ödeme gün ve dönemleri Genel Müdürlük tarafýndan belirlenir. Belirlenen gün ve dönemlerde ödemeler; hak sahiplerinin kendilerine veya durumlarýna göre vekillerine, vasilerine, kayyumlarýna veya velilerine peþin olarak yapýlýr.
(4) Aylýk türlerine göre,
a) Yaþlýlýk aylýðý: 2022 sayýlý Kanunun 1 inci maddesinde belirtilen gösterge rakamýnýn memur aylýk katsayýsý ile çarpýmý sonucu bulunan tutarda,
b) Özürlü ve 18 yaþ altý özürlü yakýný aylýðý: 2022 sayýlý Kanunun 1 inci maddesinde belirtilen gösterge rakamýnýn memur aylýk katsayýsý ile çarpýmý sonucu bulunan tutarýn %200’ü tutarýnda,
c) Baþkasýnýn yardýmý olmaksýzýn hayatýný devam ettiremeyecek derecede özürlü aylýðý: 2022 sayýlý Kanunun 1 inci maddesinde belirtilen gösterge rakamýnýn memur aylýk katsayýsý ile çarpýmý sonucu bulunan tutarýn %300’ü tutarýnda,
ödeme
yapýlýr.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Karar Sonrasý Ýþlemler, Aylýklarýn Durdurulmasý ve Kesilmesi
Karar sonrasý iþlemler
MADDE 10 – (1) Aylýk baðlama iþlemi tamamlananlara ait bilgiler, 5510 sayýlý Kanunun 60 ýncý maddesinin birinci fýkrasýnýn (c) bendinin üç numaralý alt bendine göre genel saðlýk sigortasý kapsamýna alýnmalarý amacýyla Genel Müdürlük tarafýndan sistem üzerinden Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilir ve bu bildirim sonrasýnda ilgililer genel saðlýk sigortalýsý olarak Sosyal Güvenlik Kurumunca tescil olunurlar. Aylýklarý durdurulan veya aylýklarý kesilenler de ayný yöntemle Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilir.
(2) Her yýl yapýlacak olan sosyal inceleme ve merkezi veri tabanlarýndan elde edilen bilgiler doðrultusunda durumu deðiþtiði tespit edilenlerin muhtaçlýðý Mütevelli Heyetince tekrar deðerlendirilir. Deðerlendirme sonucu durumlarý bu Yönetmelik hükümlerine uygun olmadýðý tespit edilenlerin aylýklarý kesilir.
(3) Mütevelli Heyeti kararlarýna iliþkin itirazlar ilgili Vakfa yapýlýr.
Aylýklarýn
durdurulmasý ve
kesilmesi
MADDE 11 – (1) Yaþlýlýk aylýðý ve özürlü aylýklarý, aþaðýda belirtilen hallerde geçici olarak durdurulur.
a) Aylýk almakta iken ikametgâhýný baþka Vakfýn görev alanýna girecek þekilde deðiþtirenlerin aylýklarý geçici olarak durdurulur. Kiþilerin bir yýl içinde yeni ikametgâhlarýndaki ilgili Vakfa baþvurmalarý gerekmekte olup muhtaçlýðýnýn devam ettiðinin Mütevelli Heyeti tarafýndan tespiti halinde aylýklarý durdurulduðu tarihten itibaren yeniden baþlatýlarak hak ettiði aylýklar takip eden ilk ödeme döneminde ödenir.
b) Süreli raporu bulunanlar için, raporun Saðlýk Bakanlýðý veri tabanýndan temin edilemediði durumlarda, rapor süresi dolmasýna raðmen yeni raporunu Vakfa teslim etmeyenlerin aylýklarý geçici olarak durdurulur. Rapor süresinin dolum tarihinden itibaren bir yýl içinde yeni rapor getirilmesi halinde geçici olarak durdurulmuþ olan aylýklar, durdurulduðu tarihten itibaren yeniden baþlatýlarak takip eden ilk ödeme döneminde ödenir.
(2) Yaþlýlýk aylýðý ve özürlü aylýklarý, aþaðýda belirtilen hallerde kesilir.
a) Ölüm.
b) Feragat.
c) 18 yaþ altý özürlü yakýný aylýðý alanlar için özürlünün 18 yaþýný doldurmasý.
ç) 18 yaþ altý özürlü yakýný aylýðý alanlar için bakýcý ile bakýlanýn ayný hanede ikamet etmediðinin, ayný hanede ikamet etse dahi fiili bakýmýn gerçekleþmediðinin ve aylýðýn özürlü için kullanýlmadýðýnýn tespit edilmesi.
d) Türk vatandaþlýðýndan çýkarýlma, Türk vatandaþlýðý muhafaza edilmeksizin yabancý memleket uyruðuna girilmesi.
e) Süreli raporu bulunanlar için rapor süresi dolmasýna raðmen yeni raporun bir yýl içinde Vakfa teslim edilmemesi.
f) Aylýk almakta iken ikametgâhýný baþka Vakfýn görev alanýna girecek þekilde deðiþtirenler için bir yýl içinde yeni ikametgâhlarýndaki Vakfa baþvurulmamasý.
g) Aylýðýn bir yýl boyunca aralýksýz olarak alýnmamasý.
ð) 7 nci maddenin ikinci fýkrasýnýn (a), (b), (ç), (e) ve (f) bentlerinde belirtilen sebeplerle ya
da muhtaçlýk sýnýrýna eþit veya üzerinde nafaka almakta olmasý veya gelir elde etmekte olmasý sebepleriyle aylýk baðlanmasý koþullarýnýn kaybedilmesi.
h) Muhtaçlýk sýnýrýna eþit veya üzerinde gelir elde edebilecek olmasý veya nafaka alabilecek olmasý ya da baþka sebeplerle muhtaçlýk halinin ortadan kalktýðýnýn tespit edilmesi.
(3) Ýkinci fýkranýn;
a) (a), (b),
(c) ve (d) bentlerinde sayýlanlarýn aylýklarý, aylýðýn kesilmesini gerektiren durumun gerçekleþtiði,
b) (ç) bendinde belirtilenlerin aylýklarý, tespitin yapýldýðý,
c) (e) ve (f)
bentleri kapsamýna girenlerin aylýklarý, bir yýllýk sürenin sona erdiði,
ç) (g) bendi kapsamýna girenlerin aylýklarý, aylýðýn ilk defa alýnmadýðý,
d) (ð) bendi kapsamýna girenlerin aylýklarý, aylýk baðlanmasý koþullarýnýn kaybedildiði,
e) (h) bendi
kapsamýna girenlerin aylýklarý, muhtaçlýðýn ortadan kalktýðýna iliþkin tespitin yapýldýðý,
tarihi takip eden ilk ödeme döneminin baþýndan itibaren kesilir.
(4) Birinci fýkranýn (a) ve (b) bentleri ile ikinci fýkranýn (a), (c), (d), (e), (f), (g) ve 7 nci maddenin ikinci fýkrasýnýn (a) ve (b) bentlerinde sayýlan durumlarýn tespiti Genel Müdürlük tarafýndan sistem aracýlýðýyla; bu maddenin ikinci fýkrasýnýn (b), (ç), (ð) ve (h) bentlerinde sayýlan durumlarýn tespiti Vakýflar tarafýndan sistem aracýlýðýyla yapýlýr.
(5) Aylýðý kesilenlerin yeniden aylýk talebinde bulunmalarý halinde baþvurular yeni baþvuru olarak deðerlendirilir. Özürlü saðlýk kurulu raporu geçerlilik süresi “sürekli” olanlarýn kesilme tarihinden itibaren beþ yýl içerisinde aylýk talebinde bulunmalarý halinde rapor istenilmez.
BEÞÝNCÝ BÖLÜM
Özürlülüðün Belirlenmesi ve Özür Oranlarýndaki Deðiþiklikler
Özürlülüðün
belirlenmesi
MADDE 12 – (1) 2022 sayýlý Kanun Kapsamýnda Aylýk Alan Özürlülere Saðlýk Kurulu Raporu Vermeye Yetkili Hastanelerin
Belirlenmesi ile Saðlýk Raporlarýnýn Alýnmasýna Ýliþkin Usul ve Esaslar Hakkýnda Yönetmelik hükümlerine göre belirlenir.
(2) 2022 sayýlý Kanunun uygulanmasýnda;
a) Özür durumuna göre toplam özür oraný % 40 ile % 69 arasýnda olanlar “özürlü”,
b) Özür durumuna göre toplam özür oraný % 70 ve üzeri oranda olanlar ise “baþkasýnýn yardýmý olmaksýzýn hayatýný devam ettiremeyecek derecede özürlü”
olarak kabul edilir.
Özür oranlarýndaki deðiþiklikler
MADDE 13 – (1) Yaþlýlýk aylýðý baðlananlardan %70 ve üzeri oranda özürlü olduklarýný özürlü saðlýk kurulu raporu ile kanýtlayanlarýn aylýklarý baþkasýnýn yardýmý olmaksýzýn hayatýný devam ettiremeyecek derecede özürlü aylýðýna dönüþtürülür. Ancak %40 ile %69 arasý oranda özürlü saðlýk kurulu raporuna sahip 65 yaþýný doldurmuþ vatandaþlara sadece yaþlýlýk aylýðý baðlanýr.
(2) 65 yaþýn doldurulmasýndan önce özürlü aylýðý baðlanmýþ olanlarýn aylýklarý ayný þekilde ödenmeye devam olunur.
(3) Toplam özür oraný, özürlü aylýðý tutarýnda artýþ yapýlmasýný gerektirecek þekilde artanlarýn aylýklarý, özürlü saðlýk kurulu raporunun Vakýf kayýtlarýna geçtiði tarihi takip eden dönem baþýndan itibaren artýrýlýr.
(4) Toplam özür oraný, 2022 sayýlý Kanuna göre aylýk baðlanmasý gereken oranýn altýna düþenlerin aylýklarý özürlü saðlýk kurulu raporunun düzenlenme tarihini takip eden dönem baþýndan itibaren kesilir. Raporun, Saðlýk Bakanlýðý veri tabanýndan temin edilemediði durumlarda, rapor tarihinden itibaren üç ay içinde yeni raporunu Vakfa teslim etmeyenlerin aldýklarý yersiz ödemeler için ödeme tarihinden tahsil tarihine kadar geçen süre için kanuni faizi ile birlikte Bakanlýk tarafýndan borç tahakkuk ettirilir ve takibi saðlanýr.
(5) Toplam özür oraný, aylýk türünü deðiþtirecek þekilde azalanlarýn aylýklarý, özürlü saðlýk kurulu raporunun düzenlenme tarihini takip eden dönem baþýndan itibaren azaltýlýr. Raporun, Saðlýk Bakanlýðý veri tabanýndan temin edilemediði durumlarda, rapor tarihinden itibaren üç ay içinde yeni raporunu Vakfa teslim etmeyenlerin aldýklarý yersiz ödemeler daha sonra ödenecek aylýklardan 1/4 oranýnda mahsuben tahsil edilir. Borçlarýn mahsup yoluyla tahsil imkânýnýn kalmamasý halinde Bakanlýk tarafýndan takibi saðlanýr.
ALTINCI BÖLÜM
Bildirim Yükümlülüðü, Fazla veya Yersiz Ödenmiþ Aylýklarýn Geri Alýnmasý
ve Ýdari Yaptýrýmlar
Bildirim yükümlülüðü
MADDE 14 – (1) Aylýk almakta olanlar veya aylýk sahiplerinin eþ, anne, baba, vasi, kayyum, veli veya vekilleri,
aylýklarýn kesilmesini gerektiren durumlarý üç ay içinde Vakfa bildirmekle yükümlüdürler.
(2) Bu yükümlülüðe uymayarak yersiz aylýk tahsilinde bulunanlara ödenmiþ olan aylýklar için ödeme tarihinden tahsil tarihine kadar geçen süre için kanuni faizi ile birlikte Bakanlýk tarafýndan borç tahakkuk ettirilerek, takip ve tahsili saðlanýr. Süresi içinde bildirim yükümlülüðüne uyulmuþ olmakla veya aylýk hakkýndan feragat talebinde bulunulmakla birlikte, süresinde aylýk kesme iþlemi yapýlmayarak aylýklarýn ödenmeye devam olunmasý durumunda geri tahsil olunacak aylýk tutarlarý için kanuni faiz veya Tüketici Fiyatlarý Endeksi (TÜFE) aylýk deðiþim oranlarýna göre ayrýca bir fark alýnmaz.
Fazla veya yersiz ödenmiþ aylýklarýn geri alýnmasý
MADDE 15 – (1) 11 inci
maddenin üçüncü fýkrasýna göre aylýðýnýn kesilmesi gereken ödeme dönemi baþýndan itibaren her ne suretle olursa olsun,
istihkaklarýndan fazla veya yersiz ödenen aylýklar ile 14 üncü maddeye göre tahakkuk ettirilmiþ faiz, borcun tahsilinden önce ayný kiþiye tekrar aylýk baðlanmýþ olmasý durumunda aylýklarýndan mahsup edilir. 13 üncü maddenin dördüncü ve beþinci fýkralarýnda belirtilen hallerde, anýlan hükümlere göre iþlem yapýlýr.
(2) Borçlarýn mahsup yoluyla tahsil imkânýnýn kalmamasý halinde Bakanlýk tarafýndan takip ve tahsili saðlanýr.
Ýdari yaptýrýmlar
MADDE 16 – (1) Aylýða hak kazanmak üzere düzenlenen belgelerin gerçeðe uymadýðý tespit edildiði takdirde ödenmiþ olan aylýklar için ödeme tarihinden tahsil tarihine kadar geçen süre için Türkiye Ýstatistik Kurumunca her ay için belirlenen Tüketici Fiyatlarý Endeksi (TÜFE) aylýk deðiþim oranlarý esas alýnarak hesaplanacak tutarýyla birlikte Bakanlýk tarafýndan borç tahakkuk ettirilerek takip ve tahsili saðlanýr.
(2) Hak
sahibinden tahsili imkanýnýn kalmadýðý durumlarda, Bakanlýk tarafýndan tahakkuk edilen borç, aylýðýn ödenmesinde kasýt, kusur veya ihmali olduðu tespit edilenlerden müteselsilen
tahsil edilir.
(3) Gerçeðe uygun olmayan belgeleri düzenleyen ve kullananlar hakkýnda genel hükümlere göre ceza kovuþturmasý yapýlmasý için Bakanlýk tarafýndan Cumhuriyet Savcýlýðýna suç duyurusunda bulunulur. Bu belgeleri düzenleyenlerin kamu görevlisi olmasý durumunda, haklarýnda ayrýca idari soruþturma açýlýr.
YEDÝNCÝ BÖLÜM
Çeþitli ve Son Hükümler
Muhtaçlýk ve bakým iliþkisinin
kontrolü
MADDE 17 – (1) Bakanlýk, ilgililerin gelir, yaþam düzeyi ve varlýklarý, bakým iliþkisinin gerçekleþtirilip gerçekleþtirilmediði hakkýnda, belirleyeceði yöntemlerle inceleme yapmaya veya kamu kurum ve
kuruluþlarý aracýlýðý ile yaptýrmaya, resmi ve özel idari müessese ve ortaklarýndan ve þahýslardan bilgi ve belge istemeye yetkilidir.
(2) Ýnceleme neticesinde muhtaç olmadýklarý anlaþýlanlara aylýk baðlanmaz ve varsa baðlanmýþ aylýk ödemesi durdurulur. Bunlarýn muhtaçlýk durumu yeniden incelenmek üzere Genel Müdürlük tarafýndan ilgili Vakfa bildirilir. Mütevelli Heyetlerince yeniden yapýlan inceleme sonucunda yine muhtaç olduðu tespit edilen ve Genel Müdürlük tarafýndan da bu tespit iþlemi uygun görülenlerin aylýklarý baðlanýr.
(3) Aylýk baðlama iþleminden sonra yapýlacak incelemeler sonucunda, aylýk baðlama kararýný etkileyecek durumlarýn tespit edilmesi halinde, tespit edilen
eksikliklerin giderilmesi için durum aylýk baðlanana ve ilgili Vakfa teblið edilir. Eksikliklerin giderilmemesi halinde, 15
inci madde hükümleri saklý kalmak kaydýyla, tebligat tarihinden itibaren üç aylýk sürenin sona erdiði tarihin içinde bulunduðu ödeme döneminin sonunda aylýk kesme veya düzeltme iþlemi yapýlýr ve fazla ödenen tutarlar geri alýnýr.
(4) Bakanlýk Denetim Hizmetleri Baþkanlýðý tarafýndan her yýl, 2022 sayýlý Kanun kapsamýnda yapýlan ödemelere iliþkin olarak, ödeme türü, hak sahiplerinin aðýrlýklý olduðu ikamet bölgeleri, sistemin saðladýðý güvenlik dereceleri ve benzeri ölçütler üzerinden yapacaðý risk deðerlendirme sonuçlarýna göre ve örneklem metoduyla belirlediði hak sahiplerinin durumunu inceler ve sonuçlarýný, uygulamaya yönelik önerileri ile birlikte Bakanlýða raporlar. Genel Müdürlük bu raporda yer verilen ve uygulamada tespit ettiði diðer yaygýn uygulama hatalarýný her yýl Vakfa yazýlý olarak bildirir.
Aylýklarýn
haczedilemeyeceði
MADDE 18 – (1) Nafakaya
iliþkin haklar saklý kalmak kaydýyla, 2022 sayýlý Kanun uyarýnca baðlanan aylýklar kiþinin rýzasý olsa bile haczedilemez, baþkasýna devir ve temlik edilemez.
Düzenleyici
iþlemler
MADDE 19 – (1) Bu Yönetmeliðin yürürlüðe girmesi ile birlikte muhtaçlýk kararýnýn alýnmasý ve aylýklarýn baðlanmasýna iliþkin tüm iþ ve iþlemler Vakýflar tarafýndan yerine getirilir.
(2) Bakanlýk çýkardýðý alt düzeyde düzenlemelerin bir örneðini on gün içinde Maliye Bakanlýðýna gönderir.
Vergi muafiyeti
MADDE 20 – (1) Aylýklarýn baðlanmasýnda ve ödenmesinde kullanýlan bütün belgeler, her türlü vergi ve resim ödemelerinden muaftýr.
Aylýk farký ödemeleri
MADDE 21 – (1) 2 nci maddenin birinci fýkrasýnýn (d) bendi kapsamýnda yapýlacak olan tüm iþ ve iþlemler ilgili Sosyal Güvenlik Kurumu tarafýndan yerine getirilir.
(2) Aylýk farký almaya hak kazanacak þekilde özürlü olduðunu belgeleyen ve sosyal güvenlik kurumlarýndan yetim olarak aylýk veya gelir almakta olan çocuklardan, aldýklarý aylýk ya da gelir toplamý tutarlarý özürlülük derecelerine göre bu Yönetmelik kapsamýnda ödenebilecek olan aylýk tutarýndan düþük olanlara, bu Yönetmelikle belirlenen diðer þartlar aranmaksýzýn aradaki fark ilgili sosyal güvenlik kurumu tarafýndan ödenir. Birden fazla sosyal güvenlik kurumundan ya da birden fazla dosya üzerinden aylýk veya gelir alanlar için aradaki fark yalnýzca tercih edecekleri bir sosyal güvenlik kurumu tarafýndan ya da tercih edecekleri tek bir dosya üzerinden ödenir. Bu kapsamda aylýk farký baþlangýç tarihi Sosyal Güvenlik Kurumuna baþvurularýnýn kayda geçtiði tarihi izleyen aybaþýdýr.
(3) Ýlgili sosyal güvenlik kurumu tarafýndan fark olarak ödenen tutarlar Hazineden tahsil edilir. Ödemenin yapýlabilmesi için ilgililerce, yetkili hastanelerden alýnacak özürlü saðlýk kurulu raporu ile birlikte, yetim olarak aylýk veya gelir alýnan sosyal güvenlik kurumuna bizzat veya kanuni temsilcilerince
baþvuruda bulunulmasý gerekir.
(4) Sosyal güvenlik kurumlarýndan 2 nci maddenin
birinci fýkrasýnýn (d) bendi kapsamýnda ödenmekte olan yetim aylýðý veya gelirinin kesilmesi durumunda alýnan aylýk farklarý da kesilir.
Yürürlükten kaldýrýlan yönetmelik
MADDE 22 – (1) 6/11/2010 tarihli ve 27751 sayýlý Resmî Gazete’de yayýmlanan 65 Yaþýný Doldurmuþ Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaþlarý ile Özürlü ve Muhtaç Türk Vatandaþlarýna Aylýk Baðlanmasý Hakkýnda Yönetmelik yürürlükten kaldýrýlmýþtýr.
Muhtaçlýk
hesaplamasý
GEÇÝCÝ MADDE 1 – (1) 7 nci maddenin yedinci
fýkrasýnda belirtilen Puanlama Formülü uygulamaya geçinceye kadar muhtaçlýk; gelir, servet ve harcamalar esas alýnarak aþaðýdaki þekilde belirlenir.
a) Hanenin
gelir durumu;
1) Tespit/beyan
edilen aylýk net maaþ, ücret, nafaka, yevmiye ve diðer gelirlerin yýllýk tutarýnýn aylýk ortalamasý,
2) Hanenin; mülkiyeti hane bireylerinden birine ait olan ikamet
ettiði konutu ile mülkiyeti baþka birine ait olmakla birlikte kira ödemediði konutu için konutun (takdir edilen/beyan edilen) rayiç bedelinin 240’ta biri,
3) Hanenin
ikamet ettiði konut haricinde diðer konutlarý için (takdir edilen/beyan edilen) rayiç bedelinin 240’ta biri ve (takdir edilen/beyan edilen) kira
getirisinin toplamý,
4) Ýkamet edilen konut haricindeki konut için kira geliri elde edilmiyorsa veya kira geliri
beyan edilmiyorsa konutun rayiç bedelinin 120’de biri,
5) Dükkânlar için rayiç bedelin 240’ta biri ve (takdir edilen/beyan edilen) kira
getirisinin toplamý,
6) Dükkân için kira geliri elde edilmiyorsa veya kira geliri
beyan edilmiyorsa dükkânýn rayiç bedelinin 120’de biri,
7) Hanenin
arazi, tarla ve benzeri için rayiç bedelin 240’ta biri ve (takdir edilen/beyan edilen) aylýk (zirai/ticari/kira ve benzerleri) getirisinin
toplamý,
8) Hanenin
binek aracý için aracýn kasko/rayiç bedelinin 120’de biri,
9) Hanenin
ticari/ zirai amaçlý aracý için aracýn kasko bedelinin 120’de biri, kasko bedelinin belirlenememesi halinde
ise rayiç bedelinin 120’de biri ile bu araçlarýn (takdir/beyan edilen) aylýk (zirai/ticari/kira ve benzerleri) getirisinin
toplamý,
10) Hanenin büyük ve küçükbaþ hayvanlarý için il/ ilçe gýda tarým ve hayvancýlýk müdürlüklerinden temin edilen yýllýk getiri miktarýnýn aylýk tutarý,
11) Hanenin
tespit/beyan edilen banka mevduatlarý için aylýk faiz getirisinin iki katý tutar,
12) 24/5/1983 tarihli ve 2828 sayýlý Sosyal Hizmetler Kanununun Ek 7 nci maddesi gereðince yapýlan evde bakým ödemeleri ve 2022 sayýlý Kanun gereðince baðlanan aylýklar hariç olmak üzere sürekli ve düzenli olarak alýnan þartlý eðitim yardýmý, þartlý saðlýk yardýmý, eþi vefat etmiþ kadýnlara yönelik yardým, burs, harçlýk gibi nakdî sosyal yardýmlarýn aylýk ortalamasý,
13) Ayný hanede ikamet etmemesine raðmen nafaka yükümlüleri tarafýndan saðlanan destek tutarý,
14) Tarýmsal destek geliri tutarý,
15) Uzun vadeli
sigorta kollarý açýsýndan zorunlu olarak sigortalý olmayý gerektirecek þekilde çalýþanlarýn gelirleri,
16) Diðer gelirlerin toplamýnýn aylýk ortalamasý,
dahil edilerek yapýlan hesaplama ile belirlenir.
b) Birinci fýkranýn (a) bendinin alt bentlerinde yer alan taþýnýr ve taþýnmazlarýn tespit edilen rayiç bedellerine iliþkin deðerlendirmeyi Mütevelli Heyeti yapar.
c) Hanenin
harcama durumu; gýda, giyim, kira, ýsýnma, eðitim, saðlýk, ulaþým, eðlence ve benzerlerine yapýlan yýllýk ödemelerin aylýk ortalamasý dâhil edilerek yapýlan hesaplama ile belirlenir.
ç) Harcamalar, hanenin gelir seviyesinin bir göstergesi olarak dikkate alýnacak olup birinci fýkranýn (a) bendine göre hesaplanacak gelir tutarýndan hiçbir þekilde çýkarýlamaz.
d) Hanenin tespit/beyan
edilen harcamalarýnýn birinci fýkranýn (a) bendine göre tespit edilen gelir tutarýndan fazla olmasý durumunda harcama ve gelir arasýndaki fark gelire eklenir.
e) Birinci fýkranýn (a) bendine göre tespit edilen gelir tutarýnýn beyan/tespit edilen harcama düzeyinin üzerinde olmasý durumunda harcamalar gelire eklenmez.
Ýþlemleri
devam eden dosyalar
GEÇÝCÝ MADDE 2 – (1) Ýl veya ilçe idare kurullarý tarafýndan ya da Sosyal Yardýmlaþma ve Dayanýþma Vakýflarý tarafýndan muhtaçlýk kararý alýnmýþ olmakla birlikte aylýk baðlama iþlemleri henüz tamamlanmamýþ olanlar hakkýnda alýnmýþ muhtaçlýk kararlarýnýn geçerli olarak kabul edilmesinde ve aylýklarýnýn baðlanmasýnda geçici 1 inci maddeye göre tekrar muhtaçlýk tespiti yapýlmasý gerekmez ve bu durumda olanlarýn aylýk baðlama iþlemleri, 22 nci madde ile
yürürlükten kaldýrýlan Yönetmelik hükümleri çerçevesinde Bakanlýk ve Vakýflar tarafýndan sonuçlandýrýlýr.
Yürürlük
MADDE 23 – (1) Aile ve
Sosyal Politikalar Bakanlýðý ile Maliye Bakanlýðý tarafýndan müþtereken hazýrlanan bu Yönetmelik yayýmý tarihinde yürürlüðe girer.
Yürütme
MADDE 24 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Aile ve Sosyal Politikalar Bakaný yürütür.
Yönetmeliðin eki
için týklayýnýz
|