|
FİNANSAL
KİRALAMA, FAKTORİNG VE FİNANSMAN
ŞİRKETLERİ
KANUNU
Kanun No. 6361 Kabul
Tarihi: 21/11/2012
BİRİNCİ
KISIM
Genel
Hükümler
BİRİNCİ
BÖLÜM
Amaç,
Kapsam ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu
Kanunun amacı; finansal kuruluş olarak faaliyet gösteren finansal kiralama,
faktoring ve finansman şirketlerinin kuruluş ve
çalışma esasları ile finansal kiralama, faktoring
ve finansman sözleşmelerine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1)
Türkiye’de kurulu finansal kiralama, faktoring ve
finansman şirketleri bu Kanun hükümlerine tabidir.
(2) Bankalarca yapılan faktoring
işlemleri ile katılım bankaları ile kalkınma ve yatırım bankalarınca
yapılan finansal kiralama işlemleri bu Kanun hükümlerine tabidir.
(3) Finansal kiralama şirketlerince yapılan faaliyet
kiralaması işlemleri hakkında bu Kanunun finansal kiralama işlemlerine
ilişkin hükümleri uygulanmaz.
(4) Konutların finansal kiralama yoluyla tüketicilere
kiralanmasında ve finansman şirketlerinin konut finansmanı faaliyetlerine
ilişkin olarak diğer kanunlarda yer alan hükümler saklıdır.
(5) Yolcu ve yük taşıma
faaliyetinde bulunan hava yolu şirketlerine hava taşıma araçlarının,
motorlarının ve bunların aksam ve parçalarının; kurulu bulunulan ülke
mevzuatına göre bunları kiralama yetkisini haiz olan şirket, kuruluş ve
finansal kiralama şirketleri tarafından, finansal kiralama sözleşmesine
dayalı olarak en az iki yıl süreyle yurt dışından kiralanması işlemleri, 3
üncü maddenin birinci fıkrasının (ç) bendinde yer alan sınırlamalara tabi
olmaksızın bu Kanun kapsamında finansal kiralama olarak değerlendirilir.
(6) Bu Kanunda hüküm bulunmayan hâllerde genel hükümler
uygulanır.
Tanımlar
MADDE 3 – (1) Bu
Kanunun uygulanmasında;
a) Birlik: Finansal Kiralama, Faktoring
ve Finansman Şirketleri Birliğini,
b) Faaliyet kiralaması: Finansal kiralama dışında kalan
kiralamayı,
c) Fatura: 4/1/1961 tarihli ve
213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre düzenlenen fatura ve fatura yerine
geçen belgeleri,
ç) Finansal kiralama: Bir
finansal kiralama sözleşmesine dayalı olmak koşuluyla, bu Kanun veya ilgili
mevzuatı uyarınca yetkilendirilen kiralayan tarafından finansman sağlamaya
yönelik olarak bir malın mülkiyetinin kira süresi sonunda kiracıya
devredilmesi; kiracıya kira süresi sonunda malın rayiç bedelinden düşük bir
bedelle satın alma hakkı tanınması; kiralama süresinin malın ekonomik
ömrünün yüzde sekseninden daha büyük bir bölümünü kapsaması veya finansal
kiralama sözleşmesine göre yapılacak kira ödemelerinin bugünkü değerlerinin
toplamının malın rayiç bedelinin yüzde doksanından daha büyük bir değeri
oluşturması hâllerinden herhangi birini sağlayan kiralama işlemini,
d) Kiralayan: Katılım bankaları, kalkınma ve yatırım
bankaları ile finansal kiralama şirketlerini,
e) Kiracı: Finansal kiralamayı kabul edeni,
f) Kontrol: Bir tüzel
kişinin; sermayesinin, asgari yüzde elli birine sahip olma şartı
aranmaksızın, çoğunluğuna doğrudan sahip olunması veya bu çoğunluğa sahip
olunmamakla birlikte imtiyazlı hisselerin elde bulundurulması veya diğer
hissedarlarla yapılan anlaşmalara istinaden oy hakkının çoğunluğu üzerinde
tasarrufta bulunulması suretiyle veya herhangi bir suretle yönetim kurulu
üyelerinin karara esas çoğunluğunu atayabilme ya da görevden alma gücünün
elde bulundurulmasını,
g) Kurul: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulunu,
ğ) Kurum: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunu,
h) Özkaynak: Ödenmiş sermaye,
sermaye yedekleri, kâr yedekleri, dönem net kârı, geçmiş yıllar kârı ve Kurulca
belirlenecek diğer kalemler toplamından varsa dönem net zararı, geçmiş
yıllar zararı ve Kurulca belirlenecek diğer kalemlerin düşülmesi suretiyle
elde edilen bakiye ile nitelikleri Kurul tarafından belirlenecek sermaye
benzeri borçları,
ı) Şirket: Türkiye’de kurulu finansal kiralama
şirketleri, faktoring şirketleri ve finansman
şirketlerini,
i) Şube: Şirketin bağımlı bir parçasını oluşturan ve
faaliyetlerinin tamamını veya bir kısmını kendi başına yapan her türlü iş
yerini,
ifade eder.
İKİNCİ
KISIM
İzne Tabi
İşlemler
BİRİNCİ
BÖLÜM
Kuruluş ve
Faaliyet İzinleri
Kuruluş izni
MADDE 4 – (1)
Türkiye’de bir şirketin kurulmasına bu Kanunda öngörülen şartların yerine
getirilmesi kaydıyla Kurulun en az beş üyesinin aynı yöndeki oyuyla
alınacak kararla izin verilir.
(2) İzin için yapılacak başvurulara ve iznin verilmesine
ilişkin usul ve esaslar Kurulca çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.
Kuruluş
şartları
MADDE 5 – (1)
Türkiye’de kurulacak bir şirketin;
a) Anonim şirket şeklinde kurulması ve kurucu ortak
sayısının beşten az olmaması,
b) Pay senetlerinin nakit karşılığı çıkarılması ve
tamamının nama yazılı olması,
c) Ticaret unvanında “Finansal Kiralama Şirketi”, “Faktoring Şirketi” veya “Finansman Şirketi”
ibarelerinden birinin bulunması,
ç) Kurucularının bu Kanunda belirtilen şartları haiz
olması,
d) Yönetim kurulu üyelerinin bu
Kanunun kurumsal yönetim hükümlerinde belirtilen nitelikleri ve planlanan
faaliyetleri gerçekleştirebilecek mesleki tecrübeyi haiz olması,
e) Nakden ve her türlü muvazaadan ari
olarak ödenmiş sermayesinin en az yirmi milyon Türk Lirası olması,
f) Ana sözleşmesinin bu Kanun hükümlerine uygun olması,
g) Kurumun etkin denetimini engellemeyecek şeffaf ve
açık bir ortaklık yapısına sahip olması,
ğ) Öngörülen faaliyet konularına ait iş planlarını,
kuruluşun mali yapısı ile ilgili projeksiyonlarını,
ilk üç yıl için bütçe planını ve yapısal örgütlenmesini gösteren bir
faaliyet programını ibraz etmesi,
şarttır.
(2) Kurul, asgari ödenmiş sermaye tutarını her yıl
Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan yıllık üretici fiyatları
endeksindeki artış oranının gerektirdiği miktarı geçmemek üzere artırmaya
yetkilidir.
Kurucularda
aranan şartlar
MADDE 6 – (1) Şirket
kurucu ortaklarının;
a) 9/6/1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu
veya diğer mevzuat hükümlerine göre müflis olmaması, konkordato
ilan etmiş olmaması, uzlaşma suretiyle yeniden yapılandırma başvurusunun
tasdik edilmiş olmaması ya da hakkında iflasın ertelenmesi kararı verilmiş
olmaması,
b) 19/10/2005 tarihli ve 5411
sayılı Bankacılık Kanununun 71 inci maddesi uygulanan bankalarda veya bu
Kanunun yürürlüğe girmesinden önce Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonuna
devredilmiş olan bankalarda doğrudan veya dolaylı olarak yüzde on veya daha
fazla paya sahip olmaması veya kontrolü elinde bulundurmaması,
c) Tasfiyeye tabi tutulan bankerler ile iradi tasfiye haricinde
faaliyet izni kaldırılan faktoring, finansal
kiralama, finansman ve sigorta şirketleri ile para ve sermaye piyasalarında
faaliyet gösteren kurumlarda doğrudan veya dolaylı olarak yüzde on veya
daha fazla paya sahip olmaması veya kontrolü elinde bulundurmaması,
ç) Taksirli suçlar hariç olmak üzere affa uğramış
olsalar bile mülga 1/3/1926 tarihli ve 765 sayılı
Türk Ceza Kanunu ve diğer kanunlar uyarınca ağır hapis veya beş yıldan
fazla hapis, 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu ve diğer
kanunlar uyarınca üç yıldan fazla hapis cezasıyla cezalandırılmamış olması
veya mülga 25/4/1985 tarihli ve 3182 sayılı Bankalar Kanununun, mülga
18/6/1999 tarihli ve 4389 sayılı Bankalar Kanununun, bu Kanunun, 5411
sayılı Kanunun ve 28/7/1981 tarihli ve 2499 sayılı Sermaye Piyasası
Kanununun ve ödünç para verme işleri hakkında mevzuatın hapis cezası
gerektiren hükümlerine muhalefetten yahut mülga 765 sayılı Kanun, 5237
sayılı Kanun veya diğer kanunlar uyarınca basit veya nitelikli zimmet,
zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı
kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı suçlar ile istimal ve
istihlâk kaçakçılığı dışında kalan kaçakçılık suçlarından, resmî ihale ve
alım satımlara fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini
aklama suçlarından veya Devletin şahsiyetine karşı işlenen suçlar ile
egemenlik alametlerine ve organlarının saygınlığına karşı suçlardan,
Devletin güvenliğine karşı suçlardan, Anayasal düzene ve bu düzenin
işleyişine ve milli savunmaya karşı suçlardan, Devlet sırlarını açığa vurma
suçu ile Devlet sırlarına karşı suçlardan ve casusluktan, yabancı devletlerle
olan ilişkilere karşı suçlardan, 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle
Mücadele Kanunu kapsamındaki suçlardan, vergi kaçakçılığı suçlarından veya
bu suçlara iştirakten hükümlü bulunmaması,
d) Taahhüt ettikleri sermaye miktarını karşılayabilir
düzeyde mali güç ve itibara sahip bulunması,
e) Tüzel kişi olması hâlinde ortaklık yapısının şeffaf
ve açık olması,
f) İşin gerektirdiği dürüstlük ve yeterliliğe sahip
olması,
şarttır.
Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası anlaşmalarla kurulmuş çok taraflı
kredi kuruluşları ve finansal kuruluşlar hakkında bu fıkranın (b) ve (c)
bentleri uygulanmaz.
(2) Şirketin tüzel kişi kurucu ortaklarının sermayesinde
yüzde on ve daha fazla paya sahip ortaklarının veya kontrolü elinde
bulunduran gerçek ve tüzel kişilerin birinci fıkrada yer alan şartları
taşıması zorunludur.
(3) Şirket sermayesinde
yüzde on veya daha fazla paya sahip veya şirket kontrolünü elinde
bulunduran gerçek veya tüzel kişiler ile şirket sermayesinde yüzde on veya
daha fazla paya sahip olan tüzel kişilerin sermayesinde yüzde on veya daha
fazla paya sahip veya kontrolü elinde bulunduran gerçek veya tüzel
kişilerin (d) bendi hariç olmak üzere, birinci fıkrada belirtilen
nitelikleri kaybetmeleri hâlinde, bu kişilerin sahip oldukları payları
durumlarını bu madde hükümlerine uygun hâle getirecek şekilde altı ay
içinde devretmeleri gerekir. Söz konusu süre içinde
devredilecek hisselere düşen oy haklarının kimlerce ve nasıl kullanılacağı
Kurul tarafından belirlenir.
Faaliyet
izni
MADDE 7 – (1) 4 üncü
madde çerçevesinde kuruluş izni alan şirketin, Kuruldan ayrıca faaliyet
izni alması şarttır. Kurul tarafından verilen faaliyet izinleri Resmî Gazete’de
yayımlanır.
(2) Kuruluş izninin gerçeğe aykırı beyanlarla alınmış
olması, kuruluş iznini takip eden altı ay içinde faaliyet izni almak üzere
başvuruda bulunulmaması, kuruluş izninden vazgeçildiğinin beyan edilmesi,
iznin verilmesinde aranan şartların faaliyete geçilinceye kadar
kaybedilmesi, faaliyet izni alınamamış olması hâllerinden herhangi birinin
gerçekleşmesi durumunda şirketin kuruluş izinleri Kurulca iptal edilir.
(3) Kuruluş izni almış olan şirketin faaliyete
geçebilmesi için;
a) Sermayesinin nakit olarak ödenmiş ve planlanan
faaliyetleri gerçekleştirebilecek düzeyde olması,
b) Kurucuları tarafından 5 inci maddede belirtilen
asgari sermayenin yüzde beşi tutarındaki sisteme giriş payının genel
bütçeye gelir kaydedilmek üzere Maliye Bakanlığına bağlı muhasebe
birimlerine yatırıldığına dair belgenin ibraz edilmesi,
c) Uygun hizmet birimleri ile iç kontrol, muhasebe,
bilgi işlem ve raporlama sistemlerinin kurulmuş, bu birimler için yeterli
personel kadrosunun oluşturulmuş ve personelin buna uygun görev tanımları
ile yetki ve sorumluluklarının belirlenmiş olması,
ç) Yöneticilerinin, bu Kanunda belirtilen nitelikleri
haiz olması,
gerekir.
(4) Bütün ortakları Türkiye’de kurulu
finansal kiralama şirketi olmak kaydıyla, kuruluş ve faaliyet izni almaksızın
sadece bir gemi kiralamak üzere finansal kiralama şirketi kurulabilir. Bu
nitelikte kurulacak şirketler bu Kanunun sözleşmelere ilişkin hükümleri
dışındaki maddelerine tabi değildir.
(5) Bu maddenin uygulamasına ilişkin usul ve esaslar
Kurulca belirlenir.
Şubeler
MADDE 8 – (1)
Şirketin yurt içinde veya yurt dışında şube açması izne tabidir. Şirket her
ne ad altında olursa olsun şube dışında teşkilatlanmaya gidemez ve
acentelik veremez.
(2) Şubelerin nitelikleri ile izne ilişkin usul ve
esaslar Kurulca belirlenir.
Şirketin
yapamayacağı iş ve işlemler
MADDE 9 – (1)
Şirket;
a) Ana faaliyet konuları dışında faaliyette bulunamaz.
b) Müşterileri ile yapacağı sözleşmeler çerçevesinde ve
yaptığı işlemin bir parçası olarak müşterilerine ilave finansman sağlamak
amacıyla toplamı ödenmiş sermayesinin yüzde birini geçmeyecek şekilde
kullandırılan nakdi krediler hariç olmak üzere nakdi kredi kullandıramaz.
Bu oranı sıfıra kadar azaltmaya veya ödenmiş sermayenin yüzde beşine kadar
artırmaya ya da şirket bazında farklılaştırmaya Kurul yetkilidir.
c) Ana faaliyet konusu
işlemler ile sınırlı olmak kaydıyla verilen garanti ve kefaletler ile
sermayesinde yüzde on ve daha fazla paya sahip veya kontrolünü elinde
bulunduran kişiler ile sermayesinin yüzde on ve daha fazlasına sahip olduğu
veya kontrolünü elinde bulundurduğu ortaklıklara, toplamı ödenmiş
sermayesinin yüzde yirmisini geçmeyecek şekilde verilen garanti ve
kefaletler hariç olmak üzere garanti, kefalet ve teminat mektubu veremez. Bu oranı
yüzde beşe kadar azaltmaya veya yüzde yirmi beşe kadar artırmaya ya da
şirket bazında farklılaştırmaya Kurul yetkilidir.
ç) 2499 sayılı Kanuna göre menkul kıymet ihracı,
uluslararası piyasalardan ödünç para alınması, genel esaslar dâhilinde
ortak ve ortaklıklarından, bankalardan, para piyasalarından ve organize
piyasalardan fon sağlanması dışında mevduat veya her ne ad altında olursa
olsun bir ivaz karşılığı para toplayamaz.
(2) Faktoring şirketi Kurulca
belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde kambiyo senetlerine dayalı olsa
bile, bir mal veya hizmet satışından doğmuş fatura ile tevsik edilemeyen
alacaklar ile Kurulca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde tevsik
edilemeyen mal veya hizmet satışına bağlı doğacak alacakları devir alamaz
veya tahsilini üstlenemez. Aynı faturaya dayalı birden çok faktoring şirketine yapılan kısmi temliklerin toplam
tutarı fatura tutarını aşamaz.
(3) Bir kambiyo senedinin ciro yoluyla faktoring şirketine devri hâlinde, kambiyo senedinden
dolayı kendisine başvurulan kişi, düzenleyen veya önceki hamillerden
biriyle kendi arasında doğrudan doğruya var olan ilişkilere dayanan def’ileri faktoring şirketine
karşı ileri süremez; meğerki, faktoring
şirketi kambiyo senedini iktisap ederken bile bile
borçlunun zararına hareket etmiş olsun.
(4) Sigortacılık mevzuatına
ilişkin hükümler saklı kalmak kaydıyla, finansal kiralama şirketleri
finansal kiralama veya faaliyet kiralaması işlemlerine konu edilen mallara,
bu işlemler kapsamında alınan teminatlara ve söz konusu malı kiralayan
kişilere; finansman şirketleri ise alımı kredilendirilen mallara veya
hizmetlere, kredilerin teminatlarına ve kredilendirilen malı veya hizmeti
satın alan gerçek veya tüzel kişilere, kredi borcunun geri ödenmesi ve benzeri
tüm kredi unsurlarını koruma altına alacak her çeşit sigortayı kapsayacak
şekilde iştigal konusuna giren işlere ilişkin sigorta sözleşmelerinin
yapılmasına aracılık dışında sigortacılık işlemleriyle iştigal edemezler.
İKİNCİ
BÖLÜM
Ana
Sözleşmeye İlişkin Hükümler
Ana
sözleşme değişiklikleri
MADDE 10 – (1) Şirket
ana sözleşmelerinde yapılacak değişiklikler öncesinde Kuruma bilgi verilir.
Kurum, ana sözleşme değişiklikleri ile ilgili olarak on beş iş günü içinde
olumsuz görüş bildirmediği takdirde, bu değişiklikler şirketlerin genel
kurul gündemine alınır ve sonucundan Kuruma bilgi verilir.
(2) Şirket ana sözleşmeleri güncel olarak şirket
internet sayfasında yayınlanır. Ana sözleşmelerin güncelleştirilmesi,
değişikliklerin gerçekleştiği tarihten itibaren on iş günü içinde yapılmak
zorundadır.
(3) Şirketin adres değişikliklerini değişiklik
tarihinden itibaren on beş iş günü içinde Kuruma bildirmesi zorunludur.
(4) Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar
Kurulca belirlenir.
Pay edinim
ve devirleri
MADDE 11 – (1) Bir
kişinin, şirket sermayesinin yüzde onunu veya daha fazlasını temsil eden
payları edinmesi veya şirket kontrolünün el değiştirmesi sonucunu doğuran
pay devirleri Kurulun iznine tabidir.
(2) Yönetim kuruluna üye belirleme imtiyazı veren
payların tesisi, devri veya yeni imtiyazlı pay ihracı birinci fıkradaki oransal
sınıra bakılmaksızın Kurulun iznine tabidir.
(3) Şirket sermayesinde yüzde on ve üzeri paya sahip
olan tüzel kişilerin kontrolünün el değiştirmesi sonucunu doğuran pay
devirleri Kurulun iznine tabidir.
(4) İzne tabi pay devirlerinde pay devralacakların
kurucularda aranan nitelikleri taşımaları şarttır.
(5) İzne tabi olup, izin alınmadan yapılan pay devirleri
ile ortak sayısının beşin altına düşmesine yol açan pay devirleri pay
defterine kaydolunamaz. Bu hükme aykırı olarak pay defterine yapılan kayıtlar
hükümsüzdür.
(6) Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar
Kurulca belirlenir.
ÜÇÜNCÜ
BÖLÜM
Birleşme,
Devir, Bölünme ve Tasfiye
Birleşme,
devir, bölünme ve tasfiye
MADDE 12 – (1)
Şirketin birleşme, devir ve bölünmesi Kuruldan izin alınmak kaydıyla genel
hükümlere tabidir. İznin verilmesine ilişkin usul ve esaslar Kurulca
belirlenir.
(2) Kurulun uygun görüşü alınmak kaydıyla şirketin
faaliyetlerine son vermesi ve tasfiyesi hâlinde genel hükümler uygulanır.
Şirketin tasfiye süreci gerekli görülmesi hâlinde Kurumca denetlenebilir.
ÜÇÜNCÜ
KISIM
Kurumsal
Yönetim
BİRİNCİ
BÖLÜM
Yöneticiler
Yönetim
kurulu üyeleri, genel müdür ve genel müdür yardımcıları
MADDE 13 – (1)
Kurumsal yönetime ilişkin yapılar, süreçler ve bunlara ilişkin ilkeler
Birliğin de görüşü alınarak Kurul tarafından belirlenir.
(2) Şirketin yönetim kurulu, genel müdür dâhil üç
kişiden az olamaz. Genel müdür, bulunmadığı hâllerde vekili, yönetim
kurulunun doğal üyesidir. Yönetim kurulu üyeleri ile genel müdür ve genel
müdür yardımcılarının, 6 ncı maddenin birinci
fıkrasının (a), (b), (c) ve (ç) bentlerinde yer alan şartları taşımaları
zorunludur. Bu Kanunda genel müdür için aranan mesleki tecrübe şartı
yönetim kurulu üyelerinin yarısından bir fazlası için de aranır.
(3) Şirket genel müdürünün en az yedi yıl, genel müdür
yardımcısının ise en az beş yıl olmak üzere işletmecilik veya finans
alanında mesleki deneyime sahip olmaları ve ayrıca lisans düzeyinde öğrenim
görmüş olmaları şarttır.
(4) Başka unvanlarla istihdam edilseler dahi, yetki ve
görevleri itibarıyla genel müdür yardımcısına denk veya daha üst konumlarda
görev yapan diğer yöneticiler de bu Kanunun genel müdür yardımcılarına
ilişkin hükümlerine tabidir.
(5) Yönetim kurulu üyeleri,
genel müdür ve genel müdür yardımcılarının atanmaları ve seçilmelerine
ilişkin usul ve esaslar Kurulca belirlenir.
İKİNCİ
BÖLÜM
Finansal
Raporlama
İç sistem,
muhasebe, raporlama ve bağımsız denetim
MADDE 14 – (1)
Şirket; maruz kaldığı risklerin izlenmesi, kontrolünün sağlanması,
faaliyetlerinin yapısı ve kapsamıyla uyumlu ve değişen koşullara uygun bir
şekilde yeterli ve etkin bir sistem kurmak ve işletmekle yükümlüdür.
(2) Sistemin işleyişine ilişkin usul ve esasları
belirlemeye, sisteminin yeterli ve etkin olmadığı tespit edilen şirketler
hakkında her türlü tedbiri almaya Kurul yetkilidir.
(3) Şirket; Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim
Standartları Kurulu tarafından belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde tüm
işlemlerini gerçek mahiyetlerine uygun surette muhasebeleştirmek, finansal
raporlarını bilgi edinme ihtiyacını karşılayabilecek biçim ve içerikte,
anlaşılır, güvenilir ve karşılaştırılabilir, denetime, analize ve yorumlamaya
elverişli, zamanında ve doğru şekilde düzenlemek zorundadır.
(4) Şirket, şekil ve kapsamı Kurumca belirlenen mali
tablolar ve istatistiki bilgileri istenilen süre
ve yöntemlerle Kuruma göndermek zorundadır.
(5) Şirketin bağımsız denetimi 26/9/2011
tarihli ve 660 sayılı Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları
Kurumunun Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname çerçevesinde
yapılır. Düzenlenen bağımsız denetim raporları Kurulca belirlenen usul ve
esaslar çerçevesinde Kuruma gönderilir.
Koruyucu
düzenlemeler
MADDE 15 – (1) Kurul,
maruz kalınan risklerin tespiti, tahlili, izlenmesi, ölçülmesi ve
değerlendirilmesi amacıyla şirketlerin faaliyetleri ile özkaynakları
arasında sınırlamalar ve standart oranlar belirlemek suretiyle gerekli
düzenlemeleri yapmaya ve bunlar hakkında her türlü tedbiri almaya
yetkilidir. Şirket, yapılan düzenlemelere uymak, belirlenen sınırlamaları
ve standart oranları hesaplamak, tutturmak ve idame ettirmek ve bunlara
ilişkin olarak Kurum tarafından istenen tedbirleri belirlenen süreler
içinde almak ve uygulamakla yükümlüdür.
(2) Bu Kanun uyarınca belirlenecek sınırlamalara ve
standart oranlara ilişkin eşiklere erişilmesi veya aşımların oluşması
hâlinde, ilgili şirket durumu derhâl Kuruma bildirmek zorundadır.
(3) Özkaynaklarda meydana
gelebilecek düşüşler nedeniyle özkaynağın belirli
bir oranı ile ilişkilendirilen sınırlama ve oranlarda aşımların oluşması ve
şartların gerektirmesi hâlinde, bu aşımlar Kurumca belirlenen süre içinde
giderilir. Aşımların giderilmesi için belirlenen süre içinde bu Kanunun
idari para cezalarına ilişkin hükümleri uygulanmaz.
Karşılıklar
MADDE 16 – (1)
Şirket, işlemlerinden kaynaklanan alacaklarından doğmuş veya doğması
beklenen ancak, miktarı kesin olarak belli olmayan zararlarını karşılamak
amacıyla Kurulca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde karşılık ayırmak
zorundadır.
Denetim,
gözetim ve bilgi verme
MADDE 17 – (1)
Şirketin bu Kanun kapsamındaki gözetim ve denetimi Kurum tarafından
yapılır.
(2) Kurum; şirket, şirket
ortakları, şirketin kontrol ettiği ortaklıklar ile bunların şubeleri ve
ilgili diğer gerçek ve tüzel kişilerden bu Kanun hükümleri ile ilgili görecekleri
bütün bilgileri gizli dahi olsa istemeye, bunların vergiyle ilgili
kayıtları dâhil olmak üzere tüm defter, kayıt ve belgelerini incelemeye
yetkili olup, bilgi istenenler de istenilen bilgileri vermekle, defter,
kayıt ve belgeleri incelemeye hazır bulundurmakla, tüm bilgi işlem
sistemini denetim amaçlarına uygun olarak Kurumun yerinde denetim yapan
meslek personeline açmakla, verilerin güvenliğini sağlamakla ve muhafaza
etmek zorunda oldukları her türlü defter, belge ve karneler ile vermek
zorunda bulundukları bilgilere ilişkin mikrofiş,
mikrofilm, manyetik teyp, disket ve benzeri ortamlardaki kayıtlarını ve bu
kayıtlara erişim veya kayıtları okunabilir hale getirmek için gerekli tüm
sistem ve şifrelerini inceleme için ibraz etmek ve işletmekle yükümlüdür.
(3) Kamu kurum ve
kuruluşları, Devletin güvenliği ve temel dış yararlarına karşı ağır
sonuçlar doğuracak hâller ile meslek sırrı, aile hayatının gizliliği ve
savunma hakkına ilişkin hükümler saklı kalmak kaydıyla özel kanunlardaki
yasaklayıcı ve sınırlayıcı hükümler dikkate alınmaksızın gizli dahi olsa
Kurum tarafından bu Kanun kapsamında verilen görevler ile sınırlı olmak
üzere istenecek her türlü bilgi ve belgeyi uygun süre ve ortamda, sürekli
veya münferit olarak vermek zorundadır.
(4) Şirketin faaliyetlerinin yerinde denetimi, Kurumun
yerinde denetim yapmaya yetkili meslek personeli tarafından yapılır.
Şirket, şirket ortakları, şirketin kontrol ettiği ortaklıklar ve ilgili
diğer gerçek ve tüzel kişiler Kurumun yerinde denetim yapmaya yetkili meslek
personeli tarafından istenecek her türlü bilgi ve belgeyi vermek, defter ve
belgelerini ibraz etmek ve incelemeye hazır tutmak zorundadır.
DÖRDÜNCÜ
KISIM
Sözleşmelere
İlişkin Hükümler
BİRİNCİ
BÖLÜM
Finansal
Kiralama
Finansal
kiralama sözleşmesi
MADDE 18 – (1)
Finansal kiralama sözleşmesi; kiralayanın, kiracının talebi ve seçimi
üzerine üçüncü bir kişiden veya bizzat kiracıdan satın aldığı veya başka
suretle temin ettiği veya daha önce mülkiyetine geçirmiş bulunduğu bir
malın zilyetliğini, her türlü faydayı sağlamak üzere kira bedeli
karşılığında, kiracıya bırakmasını öngören sözleşmedir.
Sözleşmenin
konusu
MADDE 19 – (1)
Sözleşmeye taşınır ve taşınmaz mallar konu olabilir. Bilgisayar
yazılımlarının çoğaltılmış nüshaları hariç olmak üzere patent gibi fikrî ve
sınai haklar bu sözleşmeye konu olamaz.
(2) Bütünleyici parça veya eklenti niteliklerine
bakılmaksızın asli niteliğini koruyan her mal tek başına finansal kiralama
sözleşmesinin konusu olabilir.
Finansal
kiralama bedeli
MADDE 20 – (1)
Finansal kiralama bedeli ve ödeme dönemleri taraflarca belirlenir.
Sözleşmede açıkça belirtilmek kaydıyla sözleşme konusu mal henüz imal
edilmemiş veya kiracıya teslim edilmemiş olsa dahi, sözleşme tarihinden
başlamak üzere kira bedelleri tahsil edilebilir. Sözleşmede aksi
belirtilmediği takdirde, sözleşme konusu malın sözleşme tarihinden itibaren
iki yıl içinde kiracıya teslim edilmesi zorunludur.
Yurt
dışından yapılacak finansal kiralamalar
MADDE 21 – (1) Yurt
dışından yapılacak finansal kiralama sözleşmeleri Birlik tarafından tescil
edilir.
(2) Yurt dışından yapılacak finansal kiralamalara
ilişkin usul ve esaslar Kurulun uygun görüşü alınmak suretiyle Birlik
tarafından belirlenir.
Sözleşmenin
şekli ve tescili
MADDE 22 – (1)
Sözleşme, yazılı şekilde yapılır. Taşınmaz mallara ilişkin sözleşmeler
taşınmazın bulunduğu tapu kütüğünün şerhler hanesine, kendilerine mahsus
özel sicili bulunan taşınır mallara dair sözleşmeler bu malların kayıtlı
oldukları sicile tescil ve şerh olunur ve kiralayan tarafından ayrıca
Birliğe bildirilir.
(2) Özel bir sicile kayıtlı olmayan taşınır mallara
ilişkin sözleşmeler Birlik tarafından tutulacak özel sicile tescil edilir.
(3) Birlik tarafından tutulacak özel sicil herkese
açıktır. Hiç kimse sicildeki bir kaydı bilmediğini ileri süremez.
(4) Sözleşmelerin Birlik tarafından tutulacak özel
sicile tesciline ilişkin usul ve esaslar Kurulun uygun görüşü alınmak
suretiyle Birlik tarafından belirlenir.
(5) Tescil veya şerhten sonra, üçüncü kişilerin finansal
kiralama konusu mal üzerindeki ayni hak iktisapları kiralayana karşı ileri
sürülemez.
(6) 13/1/2011 tarihli ve 6102
sayılı Türk Ticaret Kanununun 940 ıncı maddesi
uygulamasında kiracı, geminin maliki gibi değerlendirilir.
(7) 14/10/1983 tarihli ve 2920
sayılı Türk Sivil Havacılık Kanununun 49 uncu maddesi uygulamasında kiracı,
hava aracının maliki gibi değerlendirilir.
Finansal
kiralama konusu malın satın alınması
MADDE 23 – (1)
Finansal kiralama konusu malın mülkiyeti kiralayana aittir. Ancak taraflar
sözleşmede, sözleşme süresi sonunda kiracının, malın mülkiyetini satın alma
hakkını haiz olacağını kararlaştırabilir.
(2) Finansal kiralama konusu
tescile tabi taşınır mala ilişkin kiracı adına satın alma hakkının
doğumundan itibaren otuz günlük süre içinde bu hakkın kiracı tarafından
kullanılmaması ve bu Kanunun 32 nci maddesi
uyarınca malın kiralayana iade edilmemesi durumunda, taraflar arasında
yapılan sözleşmede bu hususta karara varılmış olması ve kiracıya konu
hakkında tebligat yapılmış veya adresinde bulunmadığından tebligatın
yapılamamış olması kaydıyla kiralayan tek taraflı olarak kiralananı
kiracıya devir ile ilgili her türlü işlemi yapabilir. Bu kapsamda
mülkiyeti devir işlemi ile ilgili kiralayan tarafından yapılan tek taraflı
talepler ilgili sicil tarafından yerine getirilir.
Tarafların
hak ve borçları
MADDE 24 – (1)
Kiracı, sözleşme süresince finansal kiralama konusu malın zilyedi olup,
sözleşmenin amacına uygun olarak her türlü faydayı elde etme hakkına
sahiptir.
(2) Kiracı, finansal kiralama konusu malı sözleşmede
öngörülen şart ve hükümlere göre itinayla kullanmak zorundadır.
(3) Sözleşmede aksine hüküm yok ise kiracı, malın her
türlü bakımından ve korunmasından sorumlu olup, bakım ve onarım masrafları
kiracıya aittir.
(4) Kiralama konusu malın sigorta ettirilmesi
zorunludur. Malın kimin tarafından sigorta ettirileceği sözleşmede
gösterilir. Sigorta primleri kiracı tarafından ödenir.
(5) Malın sözleşme süresi içinde hasar ve ziyaı sorumluluğu kiracıya aittir. Bu sorumluluk ödenen
sigorta miktarının karşılanmayan kısmı ile sınırlıdır ve aşan kısım kiracı
tarafından karşılanmak zorundadır.
(6) Kiracının seçimi ve talebi üzerine üçüncü kişiden
sağlanan malın ayıplı olmasından kiralayan sorumlu tutulamaz. Aynı hüküm,
malın bizzat kiracıdan sağlanması hâlinde de uygulanır.
Malın kiracıya
teslim edilmemesi
MADDE 25 – (1)
Finansal kiralama konusu malın, kiralayanın malın imalatçısı veya satıcısı
ile zamanında sözleşme yapmaması veya gerekli ödemeyi zamanında yerine
getirmemesi veya kiralayanın kusur ve ihmalinden kaynaklanan diğer sebepler
ile kiracıya teslim edilmemesi hâlinde 11/1/2011
tarihli ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun 123, 125 ve 126 ncı madde hükümleri uygulanır.
Zilyedliğin ve kiracılık sıfatının devri
MADDE 26 – (1)
Kiracı, kiracılık sıfatını veya sözleşmeden doğan hak veya
yükümlülüklerini, kiralayandan yazılı izin almak kaydıyla devredebilir. Bu
devir nedeniyle finansal kiralama sözleşmesinde yapılan kiracı değişikliği,
ilgisine göre 21 inci veya 22 nci madde
çerçevesinde tescil edilir veya şerh olunur.
(2) Konut finansmanı kapsamında yapılan finansal
kiralama işlemlerinde kiracı, kiralayana bilgi vermek, diğer finansal
kiralama işlemlerinde ise sözleşmede hüküm bulunmak kaydıyla finansal
kiralama konusu malın zilyetliğini bir başkasına devredebilir.
Mülkiyetin
devri
MADDE 27 – (1)
Sözleşmede aksi öngörülmemişse kiralayan, malın mülkiyetini bir üçüncü
kişiye devredemez. Sözleşmede bu yetkinin tanınması hâlinde, devir, ancak
başka bir kiralayana yapılabilir. Devralan, sözleşme hükümlerine uymak
zorundadır. Devrin kiracıya karşı geçerli olması onun haberdar edilmesine
bağlıdır.
Kiracının
iflası veya icra takibine uğraması
MADDE 28 – (1)
Kiracının iflası hâlinde, iflas memuru, 2004 sayılı Kanunun 221 inci
maddesinin birinci fıkrası hükmüne göre büro teşkilinden önce, finansal
kiralama konusu malların tefrikine karar verir. İflas memurunun bu kararına
karşı yedi gün içinde itiraz edilebilir.
(2) Kiracı aleyhine icra yoluyla takip yapılması
hâlinde, icra memuru, finansal kiralama konusu malların takibin dışında
tutulmasına karar verir. İcra memurunun kararına karşı yedi gün içinde
itiraz edilebilir.
(3) Bu itirazlar, icra mahkemesince en geç bir ay içinde
karara bağlanır.
Kiralayanın
iflası veya icra takibine uğraması
MADDE 29 – (1)
Kiralayanın iflası hâlinde sözleşme, kararlaştırılan sürenin sonuna kadar
iflas masasına karşı geçerliliğini sürdürür.
(2) Kiralayan aleyhine icra yoluyla takip yapılması
hâlinde finansal kiralama konusu mallar sözleşme süresi içinde
haczedilemez.
Sözleşmenin
sona ermesi
MADDE 30 – (1) Sözleşmede
aksi kararlaştırılmadıkça, sözleşme süresinin dolması, kiracının iflası,
ölümü veya fiil ehliyetini kaybetmesi hâllerinde kendiliğinden sona erer.
(2) Kiracının tasfiye sürecine girmesi veya tasfiyeye
girmeksizin finansal kiralama konusu malın tahsis edildiği işletmesini
tasfiye etmesi hâlinde kiracının talebi üzerine sözleşmede aksine hüküm
yoksa sözleşme, süresinden önce feshedilebilir.
(3) Sözleşmenin taraflarından her biri sürenin
bitiminden en az üç ay önce bildirmek kaydıyla, mevcut veya yeni şartlar
ile sözleşmenin uzatılmasını talep edebilir. Sözleşmenin uzatılması
tarafların anlaşmasına bağlıdır.
Sözleşmenin
ihlali
MADDE 31 – (1)
Kiralayan, finansal kiralama bedelini ödemede temerrüde düşen kiracıya
verdiği otuz günlük süre içinde de bu bedelin ödenmemesi hâlinde,
sözleşmeyi feshedebilir. Ancak, sözleşmede, süre sonunda mülkiyetin
kiracıya geçeceği kararlaştırılmış ise, bu süre altmış günden az olamaz.
Bir yıl içinde sözleşmede yer alan kira bedellerinden üçünü veya üst üste
ikisini zamanında ödememesi nedeniyle ihtara muhatap olan kiracılarla
yapılan sözleşmeler kiralayan tarafından feshedilebilir.
(2) Taraflardan birinin sözleşmeye aykırı harekette
bulunduğu hâllerde, bu aykırılık nedeniyle diğer tarafın sözleşmeyi devam
ettirmesinin beklenemeyeceği durumlarda sözleşme feshedilebilir.
(3) Kiracı ve kiralayan arasında finansal kiralama
sözleşmesi ile ilgili ihtilaflarda, mahkemece finansal kiralama konusu
malın ihtiyati tedbir kararı alınarak kiralayana veya üçüncü bir kişiye
bırakılması durumunda kiralayan, mahkemeye malın rayiç değeri kadar teminat
yatırmak suretiyle mal üzerinde tasarruf edebilir. Şu kadar ki; sözleşmenin
feshinin haksız olduğuna karar verilmesi hâlinde kiralayan, kiracının
zararını tazminle yükümlüdür.
Sözleşmenin
sona ermesinin sonuçları
MADDE 32 – (1)
Sözleşme sona erdiğinde, sözleşmeden doğan satın alma hakkını kullanmayan
veya bu hakkı bulunmayan kiracı finansal kiralama konusu malı derhâl geri
vermekle mükelleftir.
Sözleşmenin
feshinin sonuçları
MADDE 33 – (1) Sözleşmenin
kiralayan tarafından feshi ile 30 uncu maddenin ikinci fıkrası uyarınca
kiracı tarafından feshi hâllerinde, kiracı malı iade ile yükümlüdür. İade
edilen malın üçüncü kişilere satılması hâlinde sözleşmede aksi bir değer
kararlaştırılmadıkça satış bedelinin, vadesi gelmemiş finansal kiralama
bedelleri ile varsa kiralayanın bunu aşan zararı toplamından düşük olması
durumunda aradaki fark kiracı tarafından kiralayana ödenir. Sözleşmede aksi
bir değer kararlaştırılmadıkça iade edilen malın satış bedelinin, vadesi
gelmemiş finansal kiralama bedelleri ile varsa kiralayanın bunu aşan zararı
toplamından yüksek olması durumunda aradaki fark kiralayan tarafından
kiracıya ödenir. İade alınan malın üçüncü kişilere finansal kiralama
yöntemiyle kiralanması hâlinde de aynı esaslar uygulanır.
(2) Sözleşme kiracı tarafından feshedilirse kiracı malı
geri vermekle beraber uğradığı zararın tazminini, kiralayandan talep
edebilir.
(3) Sözleşmeden kaynaklanan borçlara karşılık teminat
olarak alınan ipoteklerin paraya çevrilmesinde 2004 sayılı Kanunun 150/ı
maddesi hükümleri uygulanır.
(4) Kiracının bu Kanunda belirtilen süreler içinde
borcunu ödememesinden dolayı kiralayan tarafından noter aracılığıyla
kiracıya gönderilen fesih ihtarnameleri hakkında 2004 sayılı Kanunun 68/b
maddesi hükümleri uygulanır.
Uygulanmayacak
hükümler
MADDE 34 – (1)
Sözleşme hakkında 22/11/2001 tarihli ve 4721
sayılı Türk Medeni Kanununun 764, 765, 766 ncı
maddeleri ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun İkinci Kısım Birinci Bölüm
Dördüncü Ayırımında yer alan “Kısmi Ödemeli Satışlar”a
ilişkin hükümleri ile İkinci Kısım Dördüncü Bölüm İkinci Ayırımında yer
alan “Konut ve Çatılı İşyeri Kiraları”na ilişkin hükümleri uygulanmaz.
Teşvik
MADDE 35 – (1)
Yatırımların tamamının veya bir bölümünün finansal kiralama yoluyla
gerçekleştirilmesi hâlinde kiralayan, finansal kiralamaya konu olan
iktisadi kıymetlerle ilgili olarak bunların satın alınması hâlinde uygulanan
teşviklerden yararlanır. Finansal kiralama şirketinin teşvik belgesi ile
ilgili sorumluluğu, kendisine devri gerçekleşen kısmı ile sınırlıdır.
Gümrüğe
dair hükümler
MADDE 36 – (1)
Yabancı şirket ile kiracı arasında akdedilen sözleşmeye göre getirilen
mallara gümrük vergileri ve ek mali yükümlülükler bakımından aşağıdaki
hükümler uygulanır:
a) Satın alma hakkı bulunmayan bir sözleşmeye dayanarak
veya bu hak bulunsa dahi teşvik belgesinde gümrük muafiyetinden
yararlanması öngörülmemiş malların Türkiye’ye girişinde, gümrük mevzuatının
süre kısıtlaması hariç, sözleşme süresine bağlı olarak 27/10/1999
tarihli ve 4458 sayılı Gümrük Kanununun geçici ithalat rejimine dair hükümleri
uygulanır. Sözleşme süresi sonunda kesin ithalatın yapılmaması ve finansal
kiralama konusu malların kiralayana iade edilmek üzere yurt dışına
çıkarılmak istenmesi hâlinde daha önce alınan teminat 4458 sayılı Kanun
hükümlerine göre çözülür.
b) Sözleşme süresi sonunda finansal kiralama konusu
malların kesin ithalatının yapılması hâlinde gümrük yükümlülüğünün
başladığı tarihteki cari kur ve 4458 sayılı Kanunun eşyanın gümrük kıymetine
ilişkin hükümlerine göre belirlenecek kıymet üzerinden hesaplanacak gümrük
vergileri ve ek mali yükümlülükler tahakkuk ve tahsil olunur.
İstisnalar
ve vergi nispetinin tespiti
MADDE 37 – (1)
Finansal kiralama sözleşmeleri ve bu sözleşmelerin devrine ve tadiline
ilişkin kâğıtlar ile bunların teminatı amacıyla düzenlenen kâğıtlar damga
vergisinden, bu kâğıtlarla ilgili yapılacak işlemler harçtan müstesnadır.
(2) Satıp geri kiralama yöntemi ile yapılan kiralama
sözleşmeleri kapsamında kiralanan taşınmazların sözleşme süresi sonunda
kiracı adına tapuya tescili tapu harcından müstesnadır.
İKİNCİ
BÖLÜM
Faktoring ve
Finansman
Faktoring sözleşmesi
MADDE 38 – (1) Faktoring sözleşmesi; mal veya hizmet satışından doğmuş
fatura ile tevsik edilen alacaklar ile Kurulca belirlenen usul ve esaslar
çerçevesinde tevsik edilebilen mal veya hizmet satışına bağlı doğacak
alacakları devir almak suretiyle, faktoring
şirketinin müşterisine sağladığı tahsilat, borçlu
ve müşteri hesaplarının tutulmasının yanı sıra finansman veya faktoring garantisi fonksiyonlarından herhangi birini
ya da tümünü içeren sözleşmedir.
(2) Faktoring sözleşmesinin
yazılı şekilde düzenlenmesi zorunludur.
Finansman
sözleşmesi
MADDE 39 – (1)
Finansman sözleşmesi, her türlü mal veya hizmet alımının, malı veya hizmeti
satın alan gerçek veya tüzel kişinin nam ve hesabına mal veya hizmetin
teslim veya temini ile birlikte doğrudan satıcıya ödeme yapılması suretiyle
kredilendirilmesini öngören sözleşmedir. Kredi geri ödemeleri, adına kredi
açılanlar tarafından finansman şirketlerine yapılır.
(2) Finansman şirketlerinin, kredilendirecekleri mal
veya hizmetleri temin eden satıcılarla önceden yazılı şekilde genel bir
sözleşme yapmaları zorunludur.
(3) Finansman sözleşmesinin yazılı şekilde düzenlenmesi
zorunludur.
BEŞİNCİ
KISIM
Birlik
BİRİNCİ
BÖLÜM
Birlik
Finansal
Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri
Birliği
MADDE 40 – (1) Bu
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı ay içinde tüzel kişiliği
haiz ve kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşu olan Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Birliği kurulur.
(2) Şirketler faaliyet izni aldıkları tarihten itibaren
bir ay içinde Birliğe üye olmak zorundadır.
Birliğin
görev ve yetkileri
MADDE 41 – (1) Birlik;
a) Mesleğin gelişmesini temin etmek, üyelerin birlik ve
dayanışmasını artırmak, eğitim, tanıtım ve araştırma faaliyetlerinde
bulunmakla,
b) Meslek ilkelerini belirlemek suretiyle üyelerin
birlik ve mesleğin gerektirdiği disiplin içinde ekonominin ihtiyaçlarına
uygun olarak çalışmalarını sağlamakla,
c) Üyelerinin uyacakları meslek ilkeleri ve
standartlarını belirlemekle,
ç) İlgili mevzuat uyarınca alınan kararlar ile Kurumca
alınması istenilen tedbirleri üyelerine duyurmakla,
d) Üyeleri arasında haksız rekabeti önlemek amacıyla
gerekli her türlü tedbiri almak ve uygulamakla,
e) Üyelerin ilan ve reklamlarında uyacakları esas ve
şartları tür, şekil, nitelik ve miktarı itibarıyla tespit etmekle,
f) Üyelerinin ortak menfaatlerini ilgilendiren konularda
yönetim kurulu kararına istinaden dava açmakla,
g) Üyeleri arasında ortak projelere ilişkin iş birliğini
temin etmekle,
ğ) Bu Kanunda sayılan diğer görevleri yerine getirmekle,
görevli ve
yetkilidir.
Organlar ve
statü
MADDE 42 – (1) Birlik
organ seçimleri bu Kanunda öngörülen esaslar çerçevesinde gizli oyla ve
yargı gözetimi altında gerçekleştirilir. Seçim yapılacak
genel kurul toplantısından en az on beş gün önce seçimlere katılacak
üyeleri ve temsilcilerini belirleyen liste, toplantının gündemini, yerini,
gününü, saatini ve çoğunluk olmadığı takdirde yapılacak ikinci toplantıya
ilişkin hususları belirten bir yazı ile birlikte üç nüsha olarak Yüksek
Seçim Kurulunca belirlenecek seçim kurulu başkanı hâkime tevdi edilir. Hâkim
gerekli incelemeyi yaparak listeyi ve diğer hususları onaylar; bir sandık
kurulu başkanı ve iki sandık kurulu üyesi ile bunlar için birer yedek üye
atar. Oy verme işlemi gizli oy, açık sayım ilkelerine göre yapılır. Seçim
süresinin sonunda seçim sonuçları tutanakla tespit edilip seçim sandık
kurulu başkanı ve üyeleri tarafından imzalanır. Tutanağın düzenlenmesinden
itibaren iki gün içinde seçimlere yapılacak her türlü itiraz hâkim
tarafından aynı gün incelenir ve kesin olarak karara bağlanır.
(2) Birliğin statüsünde yapılacak değişiklikler Birliğin
görüşünü alarak Kurumun yapacağı öneri üzerine Bakanlar Kurulu kararıyla
yürürlüğe konulur. Üyeler, Birliğin statüsüne ve Birlik tarafından alınacak
karar ve tedbirlere uymak zorundadır. Birlik giderleri, statü gereğince
tespit olunan oy sayısına göre üyelere dağıtılır. Üyeler, kendilerine düşen
masraf paylarını statüde belirtilen süre içinde yatırmak zorundadır. Masraf
iştirak payları belirlenen süre içinde ödenmediği takdirde Birlik
tarafından icra yoluyla tahsil olunur. Masraf iştirak paylarının ödenmesine
dair kararlar 2004 sayılı Kanunun 68 inci maddesinde yazılı resmî belge
niteliğindedir.
(3) Birliğin aldığı genel ya da özel nitelikteki karar
ve tedbirlere zamanında ve tam olarak uymayan üyelerine Birlik yönetim
kurulunca bin Türk Lirasından on bin Türk Lirasına kadar idari para cezası
verilir.
Merkezî
fatura kaydı
MADDE 43 – (1) Faktoring şirketleri ile bankalar, fatura bilgileri de
dâhil olmak üzere devir aldıkları alacaklarla ilgili bilgileri Risk Merkezi
nezdinde veya Birliğin uygun göreceği bir şekilde toplulaştırırlar.
Bilgilerin paylaşımına ilişkin usul ve esaslar Birlik tarafından
belirlenir.
ALTINCI
KISIM
Cezai
Hükümler
BİRİNCİ
BÖLÜM
İdari Para
Cezaları
İdari para
cezaları
MADDE 44 – (1) Kurul
kararıyla ve gerekçesi belirtilmek suretiyle şirketlere bu Kanunun;
a) 8 inci maddesine aykırılık hâlinde üç bin Türk
Lirasından on bin Türk Lirasına kadar,
b) 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının (b) veya (c)
bendine aykırılık hâlinde, on bin Türk Lirasından az olmamak üzere
aykırılık oluşturan tutarın on katına kadar,
c) 9 uncu maddesinin ikinci fıkrasına aykırı işlem
yapılması hâlinde on bin Türk Lirasından az olmamak üzere aykırılık
oluşturan işlem tutarının beş katına kadar,
ç) 11 inci maddesinin ikinci veya beşinci fıkrasına
aykırılık hâlinde bin Türk Lirasından üç bin Türk Lirasına kadar,
d) 13 üncü maddesine aykırı şekilde atama yapılması
hâlinde iki bin Türk Lirasından sekiz bin Türk Lirasına kadar ve cezanın
tebliğ tarihinden itibaren on iş günü içinde aykırılığın giderilmemesi
hâlinde, bu sürenin bitiminden itibaren geçen her gün için verilmiş olan
cezanın yüzde onu tutarında,
e) 14 üncü maddesinin birinci fıkrasına aykırılık
hâlinde, iki bin Türk Lirasından beş bin Türk Lirasına kadar,
f) 14 üncü maddesinin üçüncü fıkrasına aykırı olarak
şirketin mali büyüklüklerini önemli ölçüde etkileyen veya önemli ölçüde
etkilememekle birlikte süreklilik arz eden uygulamalar yapılması hâlinde
iki bin Türk Lirasından beş bin Türk Lirasına kadar,
g) 14 üncü maddesinin dördüncü veya beşinci fıkrasına
aykırılık hâlinde, iki bin Türk Lirasından beş bin Türk Lirasına kadar,
ğ) 15 inci maddesine istinaden çıkarılan düzenlemelerde
yer alan sınırlamalara aykırılık hâlinde, on bin Türk Lirasından az olmamak
üzere, aykırılık oluşturan tutarın yüzde birine kadar,
h) 15 inci maddesinin ikinci fıkrasında öngörülen
bildirimin yapılmaması hâlinde, bin Türk Lirasından üç bin Türk Lirasına
kadar,
ı) 16 ncı maddesine göre
ayrılması gereken karşılıkların tesis edilmemesi hâlinde, bin Türk
Lirasından az olmamak üzere, ayrılması gereken karşılık tutarının binde
ikisine kadar; üç aydan az olmamak üzere Kurumca verilecek süre içinde
aykırılığın giderilmemesi hâlinde ise, tesis edilmeyen karşılık tutarının
yüzde üçü oranında,
i) 17 nci maddesinin ikinci
veya dördüncü fıkrasına aykırılık hâlinde, iki bin Türk Lirasından beş bin
Türk Lirasına kadar,
j) 19 uncu maddesinin birinci fıkrasına, 22 nci maddesinin birinci veya ikinci fıkrasına, 38 inci
maddesinin ikinci fıkrasına ve 39 uncu maddesinin ikinci veya üçüncü
fıkrasına aykırılık hâlinde, bin Türk Lirasından beş bin Türk Lirasına
kadar,
idari para
cezası uygulanır.
(2) Kurul kararıyla ve gerekçesi belirtilmek suretiyle
ilgili gerçek ve tüzel kişilere, bu Kanunun;
a) 6 ncı maddesinin üçüncü
fıkrasına aykırılık hâlinde beş bin Türk Lirasından on beş bin Türk
Lirasına kadar,
b) 11 inci maddesinin birinci, ikinci veya üçüncü
fıkrasına aykırılık hâlinde bin Türk Lirasından üç bin Türk Lirasına kadar,
c) 17 nci maddesinin ikinci
veya dördüncü fıkrasına aykırılık hâlinde iki bin Türk Lirasından beş bin
Türk Lirasına kadar,
idari para
cezası uygulanır.
(3) Kurul kararıyla ve
gerekçesi belirtilmek suretiyle ilgili gerçek ve tüzel kişilere, ilgili
maddelerine göre Kurul ve Kurum tarafından bu Kanuna dayanılarak alınan
kararlara, çıkarılan yönetmelik ve tebliğlere ve yapılan diğer düzenlemeler
ile Kurum tarafından verilen talimatlara uyulmaması hâlinde, beş bin Türk
Lirasından on bin Türk Lirasına kadar idari para cezası uygulanır.
Savunma
hakkı ve kapatma kararı
MADDE 45 – (1) İdari
para cezalarının uygulanıp uygulanmayacağına ilgilinin savunması alındıktan
sonra karar verilir. Savunma istendiğine ilişkin yazının tebliğ tarihinden
itibaren bir ay içinde savunma verilmemesi hâlinde savunma hakkından
feragat edildiği kabul edilir.
(2) Bu Kanunun 8 inci maddesi hükümlerine aykırı olarak
yurt içinde açılan şubeler hakkında, 44 üncü maddenin birinci fıkrasının
(a) bendi hükümleri uygulanmakla birlikte, bunlar Kurumun talebi üzerine
valiliklerce geçici veya sürekli kapatılır.
İKİNCİ
BÖLÜM
Suçlar
İzinsiz
faaliyette bulunmak
MADDE 46 – (1) Bu
Kanuna göre alınması gereken izinleri almaksızın finansal kiralama, faktoring ve finansman faaliyetlerinde bulunan kişiler,
iki yıldan beş yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezası ile
cezalandırılır. Bu suçun yararına olarak işlendiği tüzel kişi hakkında
tüzel kişilere özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur. Ayrıca, bu suçun bir
iş yeri bünyesinde işlenmesi hâlinde bu iş yerlerinin bir aydan bir yıla
kadar, tekerrür hâlinde ise sürekli olarak kapatılmasına karar verilebilir.
(2) Bu Kanuna göre alınması gereken izinleri almaksızın
ticaret unvanlarında, her türlü belge, ilan ve reklamlarında veya kamuoyuna
yaptıkları açıklamalarda şirket gibi faaliyet gösterdikleri izlenimini
uyandıracak söz ve deyimleri kullanan kişiler, üç aydan bir yıla kadar
hapis ve bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır. Ayrıca, bu iş
yerlerinin bir aydan bir yıla kadar, tekerrür hâlinde ise sürekli olarak
kapatılmasına karar verilebilir.
(3) Birinci ve ikinci fıkralara aykırılık hâlinde
Cumhuriyet başsavcılığının talebi üzerine, sulh ceza hâkimince, dava
açılması hâlinde davaya bakan mahkemece iş yerlerinin faaliyetleri ve
reklamları geçici olarak durdurulur, ilanları toplatılır. Bu tedbirler,
hâkim kararıyla kaldırılıncaya kadar devam eder. Bu kararlara karşı itiraz
yolu açıktır.
Yetkili
merciler ile denetim görevlilerince istenen bilgi ve belgeleri vermemek ve
görevlerini yapmalarını engellemek
MADDE 47 – (1) Bu
Kanunla yetkilendirilen mercilerin ve denetim görevlilerinin istedikleri
bilgi ve belgeleri vermeyen kişiler bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beş
yüz günden bin beş yüz güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.
(2) Bu Kanunla yetkilendirilen denetim görevlilerinin
görevlerini yapmalarına engel olan kişiler iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası
ile cezalandırılır.
Gerçeğe
aykırı beyanda bulunmak
MADDE
48 –
(1) Şirketin bu Kanunda gösterilen merciler ile denetim görevlilerine ve
mahkemelere verdiği veya yayımladığı belgelerdeki gerçeğe aykırı
beyanlardan dolayı, bunları ve bunların düzenlenmesine esas teşkil eden her
türlü belgeleri imza edenler, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve bin beş yüz
günden az olmamak üzere adli para cezası ile cezalandırılır.
Kurumun
bildirim yükümlülüğü
MADDE 49 – (1) Bu
Kanunda belirtilen suçlara ilişkin Kurum tarafından herhangi bir suç
unsurunun tespit edilmesi hâlinde Cumhuriyet başsavcılığına bildirimde
bulunulur.
ÜÇÜNCÜ
BÖLÜM
Faaliyet
İzninin İptali
Faaliyet
izninin iptali
MADDE 50 – (1) Bir
şirketin faaliyet izni;
a) Faaliyet izninin alınmasını müteakip bir yıl içinde
faaliyete geçilmemesi,
b) Faaliyet izninin alındığı tarihten itibaren bir ay
içinde Birliğe üye olunmaması ve bu yükümlülüğün Kurum tarafından yapılan
uyarıdan itibaren bir hafta içinde yerine getirilmemesi,
c) Adres değişikliğinin süresi içinde Kuruma
bildirilmemesi ve yapılan yasal tebligata rağmen adresinde bulunulmaması,
ç) Faaliyetlere kesintisiz bir yıl süre ile ara
verilmesi,
d) 9 uncu maddenin birinci fıkrasının (a) veya (ç)
bentlerinde yasaklanan faaliyetlerde bulunulması,
e) Faaliyete son verilmesi,
hâllerinden herhangi
birinin gerçekleşmesi durumunda, Kurulun en az beş üyesinin aynı yöndeki
oyuyla alınan kararla iptal edilir.
(2) Faaliyet izninin iptaline ilişkin karar ilgili
şirkete bildirilir ve Resmî Gazete’de yayımlanır. İptal kararının Resmî
Gazete’de yayımlanması ilgililere yapılacak tebligat hükmündedir.
(3) Faaliyet izni iptal edilen şirketin, faaliyetlerini
derhâl durdurması ve iptal tarihinden itibaren üç ay içinde genel kurulunu
toplayarak, şirket konusu ve unvanını değiştirmek veya tasfiye işlemlerini
başlatmak üzere karar alması zorunludur.
YEDİNCİ
KISIM
Son
Hükümler
Değiştirilen
hükümler
MADDE 51 – (1) 2/7/1964 tarihli ve 492 sayılı Harçlar Kanununun Tapu ve
Kadastro işlemlerinden alınacak harçlar başlıklı (4) sayılı tarifesinin
“I-Tapu işlemleri” bölümünün yirminci fıkrasına aşağıdaki bent eklenmiştir.
“g) Satıp geri kiralama
yöntemi ile gerçekleştirilen kiralama sözleşmeleri kapsamında kiracı
tarafından sözleşme süresi sonunda geri alınmak kaydıyla kiralanan
taşınmazların kiralayana satışı sırasında devredenden (Taşınmazın herhangi
bir şekilde kiracı tarafından geri alınmamasının tespiti durumunda
ilgililerden (a) bendindeki oran ile bu bentteki oran arasındaki farka
tekabül eden harç tutarı 213 sayılı Kanun hükümlerine göre gecikme faizi
ile birlikte alınır.) Binde 3,96”
(2) Bakanlar Kurulu, Türkiye’de kurulu finansal
kiralama, faktoring ve finansman şirketleri ve
şubelerin ödünç para verme işlemlerinde uygulayacakları azami faiz
oranlarını ve diğer menfaatlerinin nitelikleri ile azami miktar ya da
oranlarını tespit etmeye, bunları kısmen veya tamamen serbest bırakmaya
yetkilidir. Bakanlar Kurulu, bu yetkilerini Türkiye Cumhuriyet Merkez
Bankasına devredebilir.
Yürürlükten
kaldırılan hükümler
MADDE 52 – (1) 10/6/1985 tarihli ve 3226 sayılı Finansal Kiralama
Kanunu ile 30/9/1983 tarihli ve 90 sayılı Ödünç Para Verme İşleri Hakkında
Kanun Hükmünde Kararname ek ve değişiklikleri ile birlikte yürürlükten
kaldırılmıştır.
(2) Diğer kanunlarda, 3226 sayılı Kanun ile 90 sayılı Kanun
Hükmünde Kararnameye yapılan atıflar, bu Kanunun ilgili maddelerine
yapılmış sayılır.
Mevcut
düzenlemelerin uygulanması
GEÇİCİ
MADDE 1 – (1) Bu Kanuna göre çıkarılacak düzenlemeler yürürlüğe
girinceye kadar, kaldırılan hükümlere dayanılarak çıkarılan düzenlemelerin,
bu Kanuna aykırı olmayan hükümlerinin uygulanmasına devam olunur.
(2) Bu Kanunda öngörülen düzenlemeler bir yıl içinde
yürürlüğe konulur.
İntibak
süresi
GEÇİCİ
MADDE 2 – (1) Bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren şirketler
durumlarını, 5 inci maddenin birinci fıkrasının (e) bendine üç yıl içinde,
8 inci maddenin birinci ve 13 üncü maddenin ikinci fıkralarına altı ay
içinde intibak ettirmek zorundadır. Mücbir sebeplerin bulunması ve Kurulca
uygun görülmesi hâlinde bu süreler bir yılı geçmemek üzere uzatılabilir.
(2) 30/4/2012 tarihinden önce
Kuruma kuruluş veya faaliyet izni için başvuranlar hakkında birinci fıkra hükümleri
uygulanır.
Birlik ile
ilgili yükümlülükler
GEÇİCİ
MADDE 3 – (1) Birlik organlarının, Birlik organlarında
şirketlerin temsilinin, Birliğin çalışma esaslarının ve faaliyetlerinin
kapsamının yer aldığı, Finansal Kiralama Derneği, Faktoring
Derneği ve Tüketici Finansmanı Şirketleri Derneği tarafından Kurulun uygun
görüşü alınarak hazırlanacak statü, Kurumun yapacağı öneri üzerine Bakanlar
Kurulu kararıyla yürürlüğe konulur.
(2) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce
faaliyette bulunan şirketler Birliğin faaliyete geçtiği tarihi izleyen bir
ay içinde Birliğe üye olmak zorundadır.
(3) Bu Kanun hükümleri uyarınca Birlik tarafından
tutulan özel sicile tescil edilecek sözleşmelerin tescilinde 22 nci madde uyarınca tescile ilişkin usul ve esaslar
belirlenene kadar bu Kanunla yürürlükten kaldırılan 3226 sayılı Kanunun
tescile ilişkin hükümlerinin uygulanmasına devam olunur.
(4) Birlik kuruluncaya kadar 21 inci madde uyarınca
yapılacak finansal kiralama sözleşmelerinin tescilinde bu Kanunla
yürürlükten kaldırılan 3226 sayılı Kanunun ilgili hükmünün uygulanmasına
devam olunur.
(5) Bu Kanunun 43 üncü maddesinin birinci fıkrasında öngörülen
işlemler, Birliğin kuruluş tarihini izleyen bir yıl içinde yerine
getirilir.
Düzenlenmiş
olan finansal kiralama sözleşmeleri
GEÇİCİ
MADDE 4 – (1) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce
düzenlenen finansal kiralama sözleşmeleri için bu Kanunla yürürlükten
kaldırılan 3226 sayılı Kanunun süreye ilişkin hükümlerinin uygulanmasına
devam olunur.
İkrazatçılarla ilgili hükümler
GEÇİCİ
MADDE 5 – (1) 90 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameden aldıkları
yetkiye istinaden ikrazatçılık faaliyetinde
bulunanlar bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı ay içinde bu
Kanunda sayılı faaliyetlerden birini yürütmek amacıyla Kuruma başvuruda
bulunabilirler. Bu süre içinde mevcut sözleşmelerinden kaynaklanan
alacaklarının tahsiline yönelik işlemler dışında yeni bir ikrazatçılık faaliyetinde bulunamazlar. Kuruma
başvuruda bulunan ikrazatçılar Kuruldan gerekli
izinleri almak suretiyle faaliyetlerine faktoring,
finansal kiralama veya finansman şirketi olarak devam edebilirler.
Kurulacak bu şirketler bu Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (e)
bendinde yer alan sermaye yükümlülüğünü üç yıl içinde yerine getirmek
zorundadır. Kuruma başvuruda bulunmayan veya başvurduğu halde Kuruldan
gerekli izinleri alamayanların ikrazatçılık
faaliyet izinleri başka bir işleme gerek kalmaksızın kendiliğinden sona
erer.
Yürürlük
MADDE 53 – (1) Bu
Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 54 – (1) Bu
Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
12/12/2012
|