|
Radyo
ve Televizyon Üst Kurulundan:
YAYIN
HİZMETLERİNİN İZLENME VE DİNLENME ORANI ÖLÇÜMLERİNİN
YAPILMASINA
VE DENETLENMESİNE İLİŞKİN USUL VE
ESASLAR
HAKKINDA YÖNETMELİK
BİRİNCİ
BÖLÜM
Amaç,
Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu
Yönetmeliğin amacı, yayın hizmetlerinin izlenme ve dinlenme oranı
ölçümlerinin yapılmasına ve denetlenmesine ilişkin usul ve esaslar ile bu
usul ve esaslara uymayan şirket ve kuruluşlara uygulanacak müeyyideleri
belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu
Yönetmelik, Türkiye Cumhuriyeti Devletinin yargı yetkisi altında, her türlü
teknik, usul ve araçlarla ve her ne isim altında olursa olsun
elektromanyetik dalgalar veya diğer yollarla yapılan radyo, televizyon ve
isteğe bağlı yayın hizmetleri ile ilgili izlenme ve dinlenme oranlarının ölçümüne
ilişkin faaliyetleri kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu
Yönetmelik, 15/2/2011 tarihli ve 6112 sayılı Radyo
ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanunun 37 nci maddesinin birinci fıkrasının (i) bendine
dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu
Yönetmelikte geçen;
a) Araştırma şirketi: İzlenme/dinlenme oranı ölçümlerini
yapan tüzel kişiyi,
b) Ham veri: Veri tabanı araştırması veya panelden elde
edilen işlenmemiş veriyi,
c) İzlenme/dinlenme oranı (rating):
Belirli bir zaman diliminde belirli bir yayın hizmetini alan izleyici/dinleyicilerin
panel büyüklüğüne oranını,
ç) İzlenme/dinlenme ölçüm faaliyeti: Ülke nüfusunun
tamamının veya belli bir kısmının demografik ve sosyo-ekonomik
yapısını temsil eden örneklem birimlerinin izlenme/dinlenme davranışlarını
elektronik ve diğer yöntemlerle ölçen pazar araştırmasını,
d) İzlenme/dinlenme payı (share):
Belirli bir zaman diliminde belirli bir yayın hizmetini alan izleyici/dinleyicilerin
o zaman dilimi içindeki izleyicilere/dinleyicilere oranını,
e) Kanun: 6112 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş
ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanunu,
f) Medya sahipleri birliği: Birden fazla medya hizmet
sağlayıcıdan oluşan tüzel kişiliği,
g) Müşterek endüstri komitesi: İzlenme/dinlenme
ölçümlerini yaptırmak amacıyla bir araya gelen medya hizmet sağlayıcıları
ve reklam sektör temsilcileri tarafından oluşturulan yapıyı,
ğ) Organizasyonel yapı:
Müşterek endüstri komitesi, medya sahipleri birliği, medya hizmet
sağlayıcısı ve platform işletmecisi tüzel kişiliklerinden herhangi birini,
h) Ölçüm: İzlenme veya dinlenme oranı ölçümünü,
ı) Panel: Veri tabanı araştırması kitlesini temsil
kabiliyetine sahip, ölçümün gerçekleştirildiği ve verilerin üretildiği
haneler bütününü,
i) Panel büyüklüğü: Panelde bulunan toplam hane
sayısını,
j) Panel tasarımı: Panelin, veri tabanı araştırması
örnekleminden seçilmesine ilişkin her türlü iş, işlem ve yöntemler ile
panel yapısını tanımlayan tasarımı,
k) SES ölçeği: Sosyo-Ekonomik
Statü ölçeğini,
l) Üst Kurul: Radyo ve Televizyon Üst Kurulunu,
m) Veri tabanı araştırması: Temsil edilecek kitlenin,
demografik ve sosyo-ekonomik yapısı ile yayın
hizmetine ilişkin bilgilerini toplayan ve panele girecek potansiyel
hanelerin seçimi için tasarlanmış geniş kapsamlı araştırmayı,
ifade eder.
İKİNCİ
BÖLÜM
İzlenme ve
Dinlenme Ölçüm Faaliyeti İçin Başvurular
Organizasyonel yapıda bulunması gereken şartlar
MADDE 5 – (1) Organizasyonel yapı, belli bir mal veya hizmet
piyasasında doğrudan veya dolaylı olarak rekabeti engelleme, bozma ya da
kısıtlama etkisi doğurabilecek nitelikte olamaz. Organizasyonel
yapı, tam bağımsızlık, kurumsal
yapı, yazılı ve objektif kurallara göre hareket etme, hukuki belirlilik ve
teknik yeterlilik niteliklerine sahip olmak zorundadır.
(2) İzlenme ve dinlenme ölçüm hizmetinin temininde ölçüm
piyasasında rekabetin sağlanması amacıyla, organizasyonel
yapı tarafından potansiyel araştırma şirketleri arasından yapılan seçimin
ve/veya ihalenin; şeffaf olması, gerekli şartları sağlayan bütün potansiyel
sağlayıcı teşebbüslere açık bir biçimde yapılması, dışlayıcı olmaması ve en
fazla beş yıllık bir süre için yapılması esastır.
(3) Organizasyonel yapı,
tarafsızlık ve hakkaniyet ölçülerinde makul ve ayrımcılık içermeyecek
koşullarda hizmet vermek zorundadır.
(4) Bu maddenin uygulanmasında Rekabet Kurulunun görev
ve yetkileri saklıdır.
Ölçüm
faaliyetine ilişkin başvuru işlemleri
MADDE 6 – (1) Organizasyonel yapının, ölçüm faaliyetinde
bulunabilmesi için Üst Kurula başvurması zorunludur.
(2) Organizasyonel yapı,
başvuru dosyasında; ölçüme ilişkin amaç ve kapsam, veri tabanı
araştırması, panel işlemlerinde
kullanılacak teknik alt yapı, veri toplama sistemleri (veri toplama,
denetleme ve benzeri) ile ilgili ön bilgiyi, yazışma adresi, internet
adresi, e-posta adresi, ölçüm merkezi adresi, telefon ve faks bilgilerini
beyan eder.
ÜÇÜNCÜ
BÖLÜM
İzlenme ve
Dinlenme Ölçümlerinin Yapılmasına İlişkin Usul ve Esaslar
Ölçüm
faaliyetine ilişkin genel esaslar
MADDE 7 – (1) Ölçüm
faaliyeti, kamusal sorumluluk anlayışı çerçevesinde, bu Yönetmelik ve
ilgili mevzuatta bulunan hükümler uyarınca gerçekleştirilir.
(2) Ölçüm sonuçları;
güvenilirlik, tutarlılık, tarafsızlık, veri gizliliği, güncellik,
şeffaflık ve hesap verilebilirlik esaslarına göre hazırlanır. Ölçüm
sonuçları talepleri halinde aynı kategorideki abonelere aynı anda
ulaştırılır.
(3) Yargı kararları saklı kalmak kaydıyla, ölçüm
faaliyeti sürecinde elde edilen veri tabanı örneklemi, panele ilişkin isim
ve iletişim bilgilerinin gizliliği sağlanır.
(4) Ham veri, gerekli hallerde kontrolün yapılabilmesi için
arşivlenir ve denetim sürecinde mahallinde Üst Kurul denetimine sunulur.
(5) Araştırma şirketinin ISO 20252 belgesine sahip
olması gerekir.
Veri tabanı
araştırması
MADDE 8 – (1)
Ölçümün temelini teşkil edecek evren, araştırma kapsamındaki tüm yerleşim yerlerinde
yaşayan hane halklarını kapsar. Bu evrene yönelik olarak her iki yılda bir
veri tabanı güncellenir.
(2) Veri tabanı araştırmasında kullanılacak olan
örneklem verisi ve örneklem tasarımı, Türkiye İstatistik Kurumundan temin
edilir. Veri tabanı araştırmasında kullanılacak örneklem verisi her yıl
güncellenir.
(3) Evrendeki her bir fert veya hane, kapsama dâhil
edilir ve bunların örnekleme girme olasılığı bulunur.
(4) Veri tabanı araştırmasında olasılıklı örnekleme
yöntemleri uygulanır.
(5) İzlenme ölçümü veri tabanı araştırmasında
kullanılacak örneklem büyüklüğü, öngörülen panel büyüklüğünün en az on katı
olarak belirlenir.
(6) Araştırma şirketi, mevcut ölçüme yönelik veri tabanı
araştırması yapamaz.
(7) Veri tabanı araştırması yapacak şirketin ISO 20252
belgesine sahip olması zorunludur.
Panel
tasarımı ve metodolojisi
MADDE 9 – (1) Panel
tasarımı, evreni temsil edecek şekilde belirlenir.
(2) Panele seçilecek haneler, veri tabanı araştırması
örneklemi dışından olamaz.
(3) Panel tasarımı uygulamasında, araştırma kapsamındaki
tüm yerleşim yerlerinde yaşayan tüm nüfusun, izlenme ölçümlerinde beş yaş
ve üstü, dinlenme ölçümlerinde ise on iki yaş ve üstü esas alınır.
(4) Panel tasarımında kullanılacak SES ölçeğinde Türkiye
temsiliyeti sağlanır.
(5) Paneldeki haneler, sistemde en fazla beş yıl kalacak
şekilde her yıl en az yüzde yirmi oranında yenilenir.
(6) Platform işletmecilerinin sahip oldukları interaktif iletişim sistemleri vasıtasıyla kendi
abonelerine yönelik olarak yaptırdıkları ölçümler hakkında bu Yönetmeliğin
8 inci maddesi ile bu maddenin ikinci, üçüncü ve dördüncü fıkra hükümleri
uygulanmaz.
Medya
hizmet sağlayıcıların üst kurula bildirilme zorunluluğu
MADDE 10 – (1) Organizasyonel yapı, ölçüm sisteminde yer alan medya
hizmet sağlayıcı kuruluşlar ile ölçüm sonuçlarının Üst Kurula
bildirilmesinden sorumludur.
Veri
toplama ve raporlama
MADDE 11 – (1) Ölçüm
sisteminde kullanılacak yazılım ile donanımlar, güncel ve teknolojik
gelişmelere uygun yapıda olmalıdır.
(2) Elektronik yolla yapılan ölçümlerde belirli bir
zaman dilimine ait ölçüm sonuçlarına karşılık gelen medya hizmet sağlayıcı
ya da program adının belirlenmesinde kullanılacak algoritma, manipülasyona yol açmayacak şekilde tasarlanır. Bu tür
bir algoritma ile "dakika içi kısa süreli çoklu izlemelerde"
program ataması tereddüte mahal vermeyecek
şekilde yapılır.
(3) Organizasyonel yapı, ölçüm
sürecine ait tüm verilerin (ham veriler dâhil) güncel kullanıma açık olacak
şekilde, en az beş yıl arşivlenmesinden sorumludur.
(4) Panelden elde edilen ham veriler, ilk olarak
Türkiye’de arşivlenir.
İzlenme ve
dinlenme ölçüm sonuçlarının kamuya açıklanması
MADDE 12 – (1) Ölçüm
sonuçlarının her türlü iletişim ortamından kamuya açıklanması halinde,
ölçümün kapsamı, örnekleme yöntemi, örneklem büyüklüğü, veri derleme
yöntemi ve uygulama zamanı “ölçümün künyesi” adı altında açıklanmak
zorundadır.
(2) Ölçüm sonuçlarının kamuya açıklanması, kamuyu ve
piyasayı yanıltıcı ve aldatıcı, haksız rekabete yol açıcı, haksız çıkarlara
hizmet eden veya toplumda özgürce kanaat oluşumunu engelleyecek nitelikte
olamaz.
DÖRDÜNCÜ
BÖLÜM
İzlenme ve
Dinlenme Ölçümlerinin Denetimine İlişkin
Usul ve
Esaslar ile Yaptırımlar
Organizasyonel yapı
ve/veya araştırma şirketinin denetime ilişkin yükümlülükleri
MADDE 13 – (1) Organizasyonel yapı, ölçümde kullanılan metodoloji, ölçüm sistemi, raporlama gibi sistemin tüm
aşamalarının denetlenmesini içeren denetim sisteminin oluşturulmasından
sorumludur. Bu amaçla, alanında uzman en az üç kişiden oluşan
bağımsız ve tarafsız denetleme kurulu kurar. Organizasyonel
yapı, denetime ilişkin raporlarını
Üst Kurula sunar.
(2) Organizasyonel yapı
ve/veya araştırma şirketi ayrıca, birinci fıkradaki denetimin yanı sıra,
bağımsız bir kuruluş tarafından ölçümün tüm süreçlerinin yılda bir defa
denetlenmesini sağlar ve bu kuruluşun hazırladığı denetim raporunu Üst
Kurula gönderir.
(3) Organizasyonel
yapı ve/veya araştırma şirketinin, Üst Kurul tarafından yapılan ve/veya
yaptırılan denetimde; elverişli bir çalışma ortamı sağlaması, her türlü
kolaylığı göstermesi, talep edilen her türlü bilgi ve belgeyi gizlilik ve
sır saklama hükümlerini ileri sürmeksizin yazılı ve/veya sözlü olarak
zamanında vermesi, denetimi sağlayıcı gerekli alt yapıyı temin etmesi ve
çalışır vaziyette bulundurması, temsile yetkili ve ilgili kişilerin hazır
bulundurulmasını sağlaması ve denetim sonucunda tespit edilen aksaklıkları
belirlenen süreler içinde gidermesi esastır.
Üst Kurul
denetimi
MADDE 14 – (1) Üst
Kurul, ihtiyaç duyulması halinde veya kendisine intikal eden ihbar yahut
şikâyet üzerine organizasyonel yapının ve/veya organizasyonel yapı vasıtasıyla araştırma şirketinin
faaliyet ve işlemlerinin bu Yönetmeliğe uygun olup olmadığının tespiti
için, dosya (belge) üzerinde ve/veya yerinde denetim yapabilir veya
yaptırabilir.
(2) Üst Kurul, kendisine intikal eden ihbar veya
şikâyetlerden isimsiz, imzasız veya adres belirtilmemiş olanlar ile kapsam
olarak denetim dışı kalanları işleme koymayabilir.
(3) Üst Kurul, denetim çalışmaları sırasında, kamu kurum
ve kuruluşları ile gerçek veya tüzel kişilerden bilgi, belge isteyebilir,
onlarla işbirliği yapabilir ve ölçüm işlemleriyle ilgili kurum ve kuruluş
temsilcilerinden oluşturulacak ve çalışma usul ve esasları Üst Kurulca
belirlenecek danışma ve/veya denetleme kurulları kurabilir.
(4) Üst Kurul, gerekli gördüğü taktirde
ölçüm alanında yetkin bağımsız denetim kuruluşları ve/veya teknik denetim
yapan kuruluşlar vasıtasıyla denetim yaptırabilir.
(5) Denetimin özelliği göz önünde bulundurularak
denetim, makul süre içinde yapılır.
Bu süre, altı ayı geçemez. Ancak gerekli görülmesi halinde Üst Kurul
kararıyla denetim için ek süre verilebilir.
(6) Yapılan denetim sonucunda, organizasyonel
yapının işlem ve faaliyetlerinde bu Yönetmelik hükümlerine herhangi bir
aykırılık bulunup bulunmadığı raporlanarak Üst Kurula sunulur. Aykırılığın
tespiti halinde, denetim sorgusu düzenlenir ve yazılı savunması otuz gün
içinde alınmak üzere organizasyonel yapıya
gönderilir. Yazılı savunmasının alınmasını müteakip veya savunma süresinin
sonunda, denetim raporu hazırlanır ve
Üst Kurulca karara bağlanır.
Yaptırımlar
MADDE 15 – (1) Üst
Kurula başvuru yapmaksızın bu Yönetmelik kapsamında ölçüm faaliyeti yapan
veya yaptıran gerçek veya tüzel kişiler, faaliyetin derhal durdurulması
hususunda uyarılır. Uyarıya rağmen ölçüm faaliyetinin devam etmesi halinde,
ilgili sorumlular hakkında altıyüzbin Türk Lirası
idari para cezası uygulanır ve faaliyetin derhal durdurulması ihtar edilir.
Bu ihtara rağmen faaliyetin devam etmesi halinde, idari para cezası her
defasında bir önceki cezanın yarısı oranında artırılarak uygulanır.
(2) Üst Kurula başvuruda bulunan organizasyonel
yapının bu Yönetmelikte ve ilgili mevzuatta öngörülen ilke, esas ve
yükümlülüklere uymadığının Üst Kurulca tespit edilmesi halinde, organizasyonel yapı uyarılarak ihlalin niteliğine göre
belirlenecek sürede aykırılığın giderilmesi istenir. Uyarıya rağmen
aykırılığı devam ettiren organizasyonel yapıya,
ihlalin niteliği ve ağırlığı göz önünde bulundurularak ikiyüzbin
Türk Lirasından az olmamak kaydıyla, dörtyüzbin
Türk Lirasına kadar idari para cezası uygulanır ve aykırılığı giderici
duruma uygun bir süre verilir. Bu süre altı aydan fazla olamaz. İhtara
rağmen aykırılığın düzeltilmemesi veya bu fıkra uyarınca verilecek yaptırım
kararının tebliğinden itibaren 1 yıl içinde aynı ihlalin tekrarlanması
halinde, idari para cezası her defasında bir önceki cezanın yarısı oranında
artırılarak uygulanır.
(3) İzlenme ve dinlenme ölçüm sonuçlarının kamuya
açıklanmasında, 12 nci maddede belirtilen
hükümlere uyulmadığının tespiti halinde, sorumlu gerçek veya tüzel kişiler
hakkında ellibin Türk Lirasından az olmamak kaydıyla
yüzbin Türk Lirasına kadar idari para cezası
uygulanır ve yedi gün içinde Yönetmeliğe uygun açıklama yapılması ihtar
edilir. İhtara rağmen aykırılığın düzeltilmemesi veya bu fıkra uyarınca
verilecek yaptırım kararının tebliğinden itibaren 1 yıl içinde aynı ihlalin
tekrarlanması halinde, idari para cezası her defasında bir önceki cezanın
yarısı oranında artırılarak uygulanır.
(4) Bu maddede öngörülen idari para cezası miktarları,
dinlenme ölçümlerine ilişkin idari yaptırımlarda yüzde otuz oranında
uygulanır.
(5) Bu Yönetmelikte belirtilen yaptırımların
uygulanmasında Kanunun 37 nci maddesinin birinci
fıkrasının (i) bendi hükmü uyarınca Üst Kurul yetkilidir.
Adli ve
idari makamlara başvuru
MADDE
16 –
(1) Yayın hizmetlerinin izlenme ve dinlenme ölçümlerinin yapılmasına ve
denetlenmesine ilişkin iş ve işlemlerin herhangi bir aşamasında elde edilen
bilgi ve belgeler doğrultusunda ilgili mevzuat hükümlerine açıkça bir
aykırılık tespit edilmesi halinde, dava açmak da dâhil olmak üzere her
türlü adli ve idari makama başvuru Üst Kurul tarafından yapılabilir.
Hüküm
bulunmayan haller
MADDE 17 – (1) Bu
Yönetmelikte düzenlenmiş olmamakla birlikte organizasyonel
yapının faaliyetlerinin ilgili mevzuat hükümlerine aykırılığının tespit
edildiği diğer hallerde Üst Kurul kararına göre işlem yapılır.
BEŞİNCİ
BÖLÜM
Çeşitli ve
Son Hükümler
Organizasyonel yapı ile ölçüm sürecinde yer alan
taraflar arasındaki ilişki
MADDE 18 – (1) Üst
Kurul, organizasyonel yapı ile araştırma şirketi
ve hizmet alan gerçek ve tüzel kişiler arasındaki akdi ilişkilerden doğan
hukuki sorunlardan sorumlu tutulamaz.
Geçiş
hükümleri
GEÇİCİ
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden önce ölçüm
faaliyetinde bulunan şirket veya kuruluş, bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği
tarihten itibaren üç ay içinde 6 ncı madde
uyarınca Üst Kurula başvurmak zorundadır. Bu aşamada ölçüm faaliyetinde
bulunan şirket veya kuruluşlar faaliyetine devam edebilir.
(2) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden önce ölçüm
faaliyetinde bulunan şirket veya kuruluşlara, bu Yönetmeliğin yürürlüğe
girdiği tarihten itibaren durumunu Yönetmeliğe uygun hale getirmesi için
Üst Kurulca makul bir süre verilir. Bu süre bir yıldan fazla olamaz.
Yürürlük
MADDE 19 – (1) Bu
Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 20 – (1) Bu
Yönetmelik hükümlerini, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu yürütür.
|