|
Gıda,
Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından:
YERLİ EVCİL
HAYVAN GENETİK KAYNAKLARININ KULLANILMASI VE
YURT DIŞINA
ÇIKARILMASI HAKKINDA YÖNETMELİK
BİRİNCİ
BÖLÜM
Amaç, Kapsam,
Dayanak ve Tanımlar
Amaç ve
kapsam
MADDE 1 – (1) Bu
Yönetmeliğin amacı; yerli evcil hayvan genetik kaynaklarının (YEHGK)
kullanılması ve yurt dışına çıkarılması ile ilgili usul ve esasları
düzenlemektir.
Dayanak
MADDE 2 – (1) Bu
Yönetmelik, 11/6/2010 tarihli ve 5996 sayılı
Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu, 3/6/2011 tarihli
ve 639 sayılı Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri
Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, 24/6/2004 tarihli ve 5199 sayılı
Hayvanları Koruma Kanunu, 21/3/2007 tarihli ve 5607 sayılı Kaçakçılıkla
Mücadele Kanunu ile 21/11/1996 tarihli ve 96/8857 sayılı Bakanlar Kurulu
Kararıyla yürürlüğe konulan Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesine dayanılarak
hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 3 – (1) Bu
Yönetmelikte geçen;
a) Alt komite: Ulusal Komitenin belirleyeceği konu ile
ilgili uzmanlardan oluşan komiteyi,
b) Bakanlık: Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığını,
c) Başvuru ve izin belgesi: YEHGK ile bilimsel çalışma
talebinde bulunan tüzel kişiler tarafından Genel Müdürlüğe onaylanması için
verilen ve ek-1’de belirtilen Bilimsel Araştırmalar İçin YEHGK Kullanımı
Başvuru ve İzin Belgesini,
ç) Evcil hayvan türleri: İhtiyaçları karşılamak için
insanlar tarafından evrim süreci etkilenmiş ve ek-7’de belirtilen Evcil
Hayvan Türlerinde belirtilen türleri,
d) Gen bankası: Embriyo, sperma, ovum,
hücre, doku, DNA ve diğer hayvansal genetik materyallerin yapay yöntemlerle
ve ağırlıklı olarak dondurularak koruma altına alındığı yeri,
e) Gen bankasındaki YEHGK transfer anlaşması: Gen
bankasındaki materyal ile çalışma talebinde bulunan kurumla gen bankası
arasında imzalanması ve Genel Müdürlük tarafından onaylanması zorunlu olan
ve ek-3’te belirtilen Gen Bankasındaki YEHGK’nın
Transfer Anlaşmasında verilen metni,
f) Genel Müdürlük: Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar
Genel Müdürlüğünü,
g) Genetik kaynaklar: Bugün veya gelecek için değer
taşıyan genetik materyali,
ğ) İl müdürlüğü: Gümrük çıkışı yapılabilen gıda, tarım
ve hayvancılık il müdürlüklerini,
h) Materyal transfer anlaşması (MTA): YEHGK ile çalışma
talebinde bulunan gerçek ve tüzel kişiler ile Genel Müdürlük arasında
imzalanması zorunlu olan ve ek-2’de belirtilen Materyal Transfer
Anlaşmasında verilen metni,
ı) Nesli tehdit altındaki YEHGK: Ulusal ve uluslararası
esaslara göre yakın bir gelecekte neslinin tükenme riski kritik seviyeye
ulaşan yerli evcil hayvan genetik kaynaklarını,
i) Nesli tehlike altındaki YEHGK: Ulusal ve uluslararası
esaslara göre yakın bir gelecekte tükenme riski yüksek olan yerli evcil
hayvan genetik kaynaklarını,
j) Sağlık karnesi: Hayvanın ilk sağlık kontrolünde özel
veya resmi veteriner hekim tarafından düzenlenen belgeyi,
k) Tescil: Evcil Hayvan Tescil Komitesi tarafından, 22/12/2011 tarihli ve 28150 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Evcil Hayvan Genetik Kaynaklarının Tesciline İlişkin Yönetmelik kapsamında
yapılan tescilleri,
l) TÜBİTAK: Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma
Kurumunu,
m) Ulusal Komite: Evcil Hayvan Genetik Kaynaklarının
Korunması ve Sürdürülebilir Kullanımı Hakkında Yönetmelik kapsamında
oluşturulan Evcil Hayvan Genetik Kaynaklarını Koruma Ulusal Komitesini,
n) Yerli evcil hayvan genetik kaynakları (YEHGK):
Evcilleştirilmiş hayvan türlerine ait Türkiye’ye özgü veya özel niteliklere
sahip ırk, tip, hat, ekotip ve topluluklarını,
ifade eder.
İKİNCİ
BÖLÜM
Genel
Esaslar
Genel
esaslar
MADDE 4 – (1) YEHGK
ile ilgili iş ve işlemler Bakanlık tarafından yürütülür.
(2) Bakanlığın izni olmadan, herhangi bir nedenle yurt
dışına YEHGK çıkarılamaz.
(3) Yabancı uyruklu tüzel kişiler, yurt içinde
yürütecekleri araştırma faaliyetlerinde kullanacakları YEHGK için Genel
Müdürlükten izin almak zorundadır.
(4) Türk araştırmacılar, yurt dışında yapacakları
araştırma faaliyetlerinde kullanacakları YEHGK için Genel Müdürlükten izin
almak zorundadır.
(5) Canlı YEHGK’nın yurt
dışına çıkış başvuruları doğrudan il müdürlüğüne yapılır.
(6) Türk araştırmacılar, gen bankasındaki materyali
kullanarak yurt içinde yürütecekleri araştırma faaliyetleri için Genel
Müdürlükten izin almak zorundadır.
(7) Tescil edilmemiş olan YEHGK araştırma amacı dışında
yurt dışına çıkarılamaz.
(8) Tescili yapılmış olmasına rağmen hakkında yeterli
bilgi bulunmayan YEHGK yurt dışına çıkarılamaz. Yurt dışına çıkarılamayacak
YEHGK listesi Ulusal Komite tarafından belirlenir. Bu liste ile bu
Yönetmelik kapsamında yer alan YEHGK listeleri Ekonomi Bakanlığı tarafından
yayımlanacak bir tebliğ ile duyurulur.
(9) Nesli tehlike ve tehdit altında olan YEHGK ticari
amaçla yurt dışına çıkarılamaz.
(10) Nesli tehlike ve tehdit altında olan çeşitli
türlere ait YEHGK’ndan kişi adına kayıtlı ev
hayvanlarının yolcu beraberinde yurt dışına çıkarılabilmesi için 5 inci
maddede belirtilen şartların sağlanması ve ek-4’te belirtilen Yurt Dışına
Çıkarılan Kanatlı ve Küçük Evcil Hayvanlar İçin Kullanılan Belgenin
eksiksiz olarak doldurulması gereklidir.
(11) Yabancı uyruklu tüzel kişiler tarafından yapılacak
bilimsel çalışmalarda kullanılacak YEHGK, Başvuru ve İzin Belgesi ve MTA
olmaksızın yurt dışına çıkarılamaz.
(12) Gen bankasındaki genetik materyalin yurt dışına
çıkış talepleri, stokların sınırlı olması durumunda karşılanmaz.
ÜÇÜNCÜ
BÖLÜM
Başvuru,
Değerlendirme, İzin ve Kayıt
Ev
hayvanlarına ilişkin başvuru
MADDE 5 – (1) Nesli
tehlike ve tehdit altında olan YEHGK’dan ev
hayvanı olarak yetiştirilen kedi, köpek, güvercin ve tavşan gibi kanatlı ve
küçük evcil hayvan türlerinin yurt dışına çıkarılabilmesi için aşağıdaki
şartlar aranır.
a) Görevi nedeniyle yurt dışına giden ve yurt dışında
sürekli oturma hakkı bulunmayan Türk vatandaşları, sahip olduğu aynı tür ve
ırktan yalnızca bir veya aynı cinsiyetten en fazla iki hayvanı yurt dışına
çıkarabilir.
b) Yabancı uyruklu kimseler ile yurt dışında sürekli
oturma hakkına sahip Türk vatandaşları için en az üç yıl süreyle kayıtlı
olarak sahip olduğu ev hayvanlarından aynı tür ve ırk için yalnızca bir
veya aynı cinsiyetten en fazla iki hayvanı yurt dışına çıkarabilir. Bu
kimseler, ek-5’te belirtilen Kanatlı ve Küçük Evcil Hayvanlara İlişkin
Taahhütname’den muaftır.
c) Hayvan sahipleri, hayvanı yurt dışına çıkarmak için
ikamet ettiği yerin il müdürlüğüne müracaat eder.
ç) Yurt dışına çıkış işlemlerinde başvuru konusu
hayvanların ırkının belirlenebilmesi için dış görünüm olarak incelenmesi
şarttır. Bu çıkış işleminde aşağıda belirtilen bilgi ve belgelerin
sağlanması gerekir.
1) Hayvana ait sağlık karnesi,
2) Hayvanın önden ve yandan olmak üzere tüm görünümünü
içeren ikişer adet 4x5cm boyutlarında renkli fotoğraf,
3) Hayvan sahibinin T.C. kimlik numarası beyanı,
4) Hayvan sahibinin yurt dışında görev ve kalma süresini
bildiren belge,
5) Ek-4’te belirtilen Yurt Dışına Çıkarılan Kanatlı ve
Küçük Evcil Hayvanlar İçin Kullanılan Belge,
6) Ek-5’te belirtilen Kanatlı ve Küçük Evcil Hayvanlara
İlişkin Taahhütname.
Bilimsel
araştırmalara ilişkin başvuru
MADDE
6 –
(1) Yabancı uyruklu tüzel kişiler tarafından Türkiye’de yürütülecek
bilimsel araştırmalar için YEHGK kullanım izin başvuruları; iki nüsha
halinde olmak üzere ek-1’de belirtilen Bilimsel Araştırmalar İçin YEHGK
Kullanımı Başvuru ve İzin Belgesi ile ek-6’da belirtilen Bilimsel
Araştırmalara İlişkin Taahhütname, bilimsel araştırmaya katılacak yabancı
uyruklu kimselerin listesi, bilimsel araştırmaya katılacak yabancı uyruklu
kimselerin pasaport fotokopisi ve özgeçmişleri ile planlanan faaliyetin
başlama tarihinden en az bir ay önce Genel Müdürlüğe yapılır.
(2) YEHGK kullanılarak yurt
dışında yürütülecek araştırma başvuruları; iki nüsha halinde olmak üzere
ek-1’de belirtilen Bilimsel Araştırmalar İçin YEHGK Kullanımı Başvuru ve
İzin Belgesi ile ek-6’da belirtilen Bilimsel Araştırmalara İlişkin
Taahhütname, bilimsel araştırmaya katılacak kişiler ile Türk vatandaşı olan
araştırmacıların T.C. kimlik numaralarını içeren listesi veya
pasaportlarının fotokopisi, özgeçmişleri ve görevli oldukları kurumdan
alacakları çalışma ve araştırmaya mahsus izin belgeleri ile Genel Müdürlüğe
yapılır.
(3) Üniversiteler, TÜBİTAK
ve araştırma enstitü/istasyonlarının yürütecekleri bilimsel araştırma için
gen bankasındaki genetik materyallerin kullanım izin başvuruları; iki nüsha
halinde olmak üzere ek-1’de belirtilen Bilimsel Araştırmalar İçin YEHGK
Kullanımı Başvuru ve İzin Belgesi ile ek-6’da belirtilen Bilimsel
Araştırmalara İlişkin Taahhütname, bilimsel araştırmaya katılacak kişilerin
T.C. kimlik numaralarını içeren listesi ve özgeçmişleri ile planlanan
faaliyetin başlama tarihinden en az bir ay önce Genel Müdürlüğe yapılır.
Başvuru
dosyasının kabulü
MADDE 7 – (1)
Başvuru dosyaları Genel Müdürlük tarafından incelenerek, başvuru formundaki
bilgilerin tam olup olmadığı on iş günü içinde kontrol edilir.
(2) Eksik belge ve bilgi varsa tamamlanması için başvuru
sahibine eksiklikler yazılı olarak bildirilir. Bu bildirimden sonra bir ay
içinde tamamlanmayan dosyalar başvuru sahibine iade edilir. Başvurusu iade edilenler,
eksiklerini tamamlayarak tekrar başvuru yapabilirler.
(3) 6 ncı maddenin ikinci
fıkrası kapsamında uygun olarak yapılan başvurular Genel Müdürlük
tarafından alt komiteye gönderilir.
Başvuruların
değerlendirilmesi
MADDE 8 – (1) Ev
hayvanlarına yönelik yapılan başvurular aşağıdaki şekilde değerlendirilmeye
alınır.
a) Yurt dışına çıkarılacak hayvanın ırk tespiti, il
mahallinde konusunda uzman en az üç kişiden oluşan bir komisyon tarafından
dış görünüm özellikleri dikkate alınarak yapılır.
b) Hayvanın incelenmesinden sonra sağlık karnesi
fotoğraflanarak mühürlenir.
c) Hayvanın incelenmesinden sonra melez olduğu kanaatine
varıldığı takdirde başvuru için 5 inci maddenin birinci fıkrasının (ç)
bendinin (3), (4), (5) ve (6) numaralı alt bentlerinde yer alan belgelerin
teslim şartı aranmaz.
ç) Hayvanın incelenmesinden sonra melez olmadığı
kanaatine varılırsa sağlık karnesinin fotokopisi alınır ve 5 inci maddenin
birinci fıkrasının (ç) bendinin (3), (4), (5) ve (6) numaralı alt
bentlerindeki belgeler ve bilgilerin eksik olup olmadığı kontrol edilir.
Belgelerdeki eksik, yetersiz ve yanlış bilgiler ret nedeni olarak kabul
edilir.
(2) 6 ncı maddenin birinci
fıkrası kapsamında yapılan başvuruların değerlendirilmesi Genel Müdürlük
tarafından bilimsel, teknik, kültürel, sosyal ve ekonomik açılardan
yapılır.
(3) 6 ncı maddenin ikinci
fıkrası kapsamında yapılan başvuruların değerlendirilmesi, alt komite
tarafından aşağıdaki şekilde yapılır.
a) Başvuru dosyası bilimsel, teknik, kültürel, sosyal ve
ekonomik açılardan değerlendirilir. Yurtdışında bir araştırma kurumunda
çalışan konusunda uzman yabancı uyruklu başvuru sahibinin yine konusunda
uzmanlaşmış yurt içindeki bir araştırma kurumuyla işbirliği yapması şartı
aranır.
b) Alt komite gerekli gördüğü takdirde başvuru sahibini
dinlemek üzere çağırabilir ve konu ile ilgili yeni bilgi veya belgeler
talep edebilir.
c) Alt komitenin kararları başvuru sahibine yazılı
olarak bildirilir.
(4) 6 ncı maddenin üçüncü
fıkrası kapsamında yapılan başvurular, gen bankalarında saklanan genetik
materyallerin stok durumuna göre ve genetik kaynakların tanımlanması,
korunması ve sürdürülebilir kullanımına katkı sağlayacak projeler için gen
bankasındaki YEHGK’nın MTA kapsamında
karşılanabilir. Taleplerin karşılanamaması durumunda, nedeni bir ay içinde
başvuru sahibine bildirilir.
İzin
MADDE 9 – (1) 5 inci
madde kapsamında yer alan hayvanların yurt dışına çıkış izni, bu
Yönetmelikle belirtilen esaslara bağlı kalınması kaydıyla il müdürlüğü
tarafından verilir.
(2) 6 ncı maddenin birinci ve
üçüncü fıkrası kapsamında materyal kullanım izni, bu Yönetmelikte
belirtilen esaslara bağlı kalmak kaydıyla Genel Müdürlük tarafından
verilir.
(3) 6 ncı maddenin birinci ve
üçüncü fıkrası kapsamında yapılacak araştırmalar için verilen izinlerde, ek-1’de
belirtilen Bilimsel Araştırmalar İçin YEHGK Kullanımı Başvuru ve İzin
Belgesi onaylanarak bir nüshası başvuru sahibine gönderilir. Ancak;
a) Başvuruda verilen çalışma planına uyulmaması,
b) Bir yıldan uzun sürecek araştırmalar için; altışar
aylık dönemler halinde gelişme raporunun ve araştırma tamamlandıktan sonra
ise en geç altı ay içinde sonuç raporunun Genel Müdürlüğe gönderilmemesi,
c) Altı aydan kısa sürecek araştırmalar için; araştırma
tamamlandıktan sonra üç ay içinde sonuç raporunun Genel Müdürlüğe
gönderilmemesi,
hallerinde başvuru
sahiplerine üç yıl süreyle, tekrarı halinde ise süresiz olarak materyal
kullanım izni verilmez.
(4) 6 ncı maddenin ikinci
fıkrası kapsamında yapılan başvurularla ilgili karar, belirlenen esaslara
bağlı kalmak kaydıyla alt komite kararları doğrultusunda Genel Müdürlük
tarafından verilir. Araştırma amaçlı YEHGK kullanım izni için gerçek ve
tüzel kişi ile Genel Müdürlük arasında MTA imzalanır. Verilen izne
istinaden ek-1’de belirtilen Bilimsel Araştırmalar İçin YEHGK Kullanımı
Başvuru ve İzin Belgesi onaylanarak bir nüshası başvuru sahibine verilir.
Araştırma izinlerinde aşağıdaki hususlara uyulması zorunludur. Aşağıdaki
hususlara uymayan başvuru sahiplerine süresiz olarak izin verilmez.
a) Başvuruda verilen çalışma planına uygun olarak
hareket edilmesi,
b) MTA’ya aykırı bir işlem yapılmaması,
c) Genetik materyalin yurt dışına çıktığı andan
kullanıldığı ve araştırma sonunda MTA’da belirtilen şekilde teslim edildiği
sürece kadar faaliyetlerin yurt içindeki bir araştırma kurumunda görevli
Türk araştırmacı nezdinde yapılması,
ç) Araştırmaya katılacak Türk araştırıcıların
masraflarının karşılanmasının taahhüt edilmesi,
d) YEHGK kullanılması ile elde edilecek bilgilerin Genel
Müdürlükle paylaşılması,
e) Araştırmaya dayalı yayınların, birlikte çalıştığı
Türk araştırmacıyla birlikte hazırlanması,
f) YEHGK ve YEHGK’dan elde
edilecek çıktılar üzerinde hiçbir sahiplik, fikri ve sınai
hak iddia edilmemesi.
DÖRDÜNCÜ
BÖLÜM
Kayıt,
İzleme, Arşivleme, Denetim ve Geri Kazanım
Kayıt ve arşivleme
MADDE 10 – (1) 8 inci
maddenin birinci fıkrası kapsamında yapılan değerlendirme sonucunda yurt
dışına çıkarılmasına izin verilen nesli tehlike ve tehdit altındaki
hayvanlar için istenen tüm belgeler, arşivlenmek ve veri tabanı oluşturmak
üzere il müdürlüğü tarafından Genel Müdürlüğe gönderilir.
(2) 8 inci maddenin ikinci, üçüncü ve dördüncü fıkraları
kapsamında yapılan değerlendirme sonucunda araştırma amaçlı YEHGK kullanım
izni verilen bilimsel araştırmalar için kayıt işlemleri, varsa gelişme ve
sonuç raporlarını içerecek şekilde Genel Müdürlük tarafından YEHGK arşiv
sistemine uygun şekilde kaydı yapılarak muhafaza edilir. Bilgiler sadece
Ulusal Komite üyeleri ile paylaşılır. Ancak araştırma başlıkları kamuoyuna
duyurulur.
(3) Genel Müdürlük, bu Yönetmelikte belirtilen
çalışmalarla ilgili gönderilmesi zorunlu olan her türlü rapor veya görüş
gibi bilgi veya belgeleri arşivler ve bu arşivler Genel Müdürlüğün
belirleyeceği esaslar çerçevesinde araştırmacıların kullanımına açılır.
İzleme
MADDE 11 – (1) YEHGK’nın yurt dışına çıkarılmalarına ilişkin bu
Yönetmeliğe aykırı davranışı tespit edilen kişilerle ilgili bilgiler,
Bakanlık ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı arasında paylaşılır.
(2) Bu Yönetmelik kapsamında yurt dışına çıkarılmasına
izin verilen YEHGK için oluşturulacak veri tabanındaki ilgili bilgiler
İçişleri Bakanlığı ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı arasında paylaşılır.
Denetim
MADDE 12 – (1) Bu
Yönetmelik hükümleri kapsamında il müdürlüğü tarafından düzenlenecek yurt
dışına çıkış izni, bilimsel çalışmalarda kullanılacak YEHGK için düzenlenen
MTA ve Başvuru ve İzin Belgesi gümrük işlemleri sırasında gümrük
idarelerince aranır.
(2) Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, bu Yönetmeliğin gümrük
uygulamaları çerçevesinde gerekli düzenlemeleri yapar.
(3) YEHGK’nın yurt dışına
izinsiz çıkışının önlenmesi amacıyla gümrüklü saha dışında kalan alanlarda
İçişleri Bakanlığı gerekli tedbirleri alır.
İzinsiz
çıkarılan materyalin geri kazanımı
MADDE
13 –
(1) Yapılan yayın taramalarında yurt dışında izinsiz olarak YEHGK
kullanıldığının tespiti veya bu Yönetmelik hükümlerine aykırılık teşkil
eden uluslararası işlemlerde Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi hükümleri ve
bu Sözleşmenin taraflar toplantı kararları ile onaylanan uluslararası
düzenlemeler gereğince, izinsiz çıkartılan materyalin veya bu materyalden
elde edilen faydaların Türkiye’ye geri kazanımına yönelik uluslararası
süreç Bakanlıkla işbirliği halinde Dışişleri Bakanlığı tarafından
yürütülür.
BEŞİNCİ
BÖLÜM
Çeşitli ve
Son Hükümler
İdari
yaptırımlar
MADDE 14 – (1) Uyuşmazlıklarla
ilgili iş ve işlemler Bakanlık tarafından yürütülür. Başvuru sahibinin yapacağı
iş ve işlemlere ilişkin ulusal veya toplumsal çıkarlar ile genel çevreye
karşı aykırılıkların tespiti halinde Bakanlık adına Genel Müdürlük, Ulusal
Komitenin görüşünü almak kaydıyla bu iş ve işlemleri durdurma yetkisine
sahiptir. Kendisine verilen süre içinde durdurma kararına uymayanlar
hakkında, yapılan iş ve işlem esas alınarak 26/9/2004
tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun ilgili maddeleri uygulanır.
Başvuru
formlarında ve sonuç raporlarında kullanılacak dil
MADDE 15 – (1)
Başvuru dili Türkçedir. Yabancı uyruklu kişiler tarafından başvuru Türkçe
ve İngilizce olarak düzenlenir.
Geçiş
hükümleri
GEÇİCİ
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce
başlamış ve devam eden araştırmalar, araştırmanın başladığı tarihte
yürürlükte olan mevzuat hükümleri doğrultusunda değerlendirilir.
Yürürlük
MADDE 16 – (1) Bu
Yönetmelik 1/1/2013 tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 17 – (1) Bu
Yönetmelik hükümlerini Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı yürütür.
Ekleri için tıklayınız.
|