|
Maliye Bakanlığından:
GELİR VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ
(SERİ NO: 283)
1. Giriş
31/5/2012 tarihli ve
6322 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 4 üncü ve 7 nci maddeleri ile 31/12/1960 tarihli ve 193
sayılı Gelir Vergisi Kanununun 9 uncu ve 46 ncı maddelerinde değişiklik yapılmış, 12 nci ve 13 üncü maddeleri ile de aynı Kanuna Geçici 80 inci ve 81 inci maddeler eklenmiştir. Bu düzenlemelere ilişkin açıklamalar bu Tebliğin konusunu oluşturmaktadır.
2. Esnaf Muaflığı ile İlgili Düzenlemeler
2.1. Yasal düzenleme
6322 sayılı Kanunun 4 üncü maddesiyle, Gelir Vergisi Kanununun 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının (8) numaralı bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, aynı fıkraya aşağıdaki bent ve maddeye son fıkradan önce gelmek üzere aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
“8. Bu Kanunun 47
nci maddesinde yazılı şartları haiz olanlardan
kendi ürettikleri ürünleri satanlara münhasır olmak üzere el dokuma işleri, bakır işlemeciliği, çini ve çömlek yapımı, sedef kakma ve ahşap oyma işleri, kaşıkçılık, bastonculuk, semercilik, yazmacılık, yorgancılık, keçecilik, lüle ve oltu taşı işçiliği, çarıkçılık, yemenicilik, oyacılık ve bunlar gibi geleneksel, kültürel, sanatsal değeri olan ve kaybolmaya yüz tutan meslek kollarında faaliyette bulunanlar;”
“9. Yukarıdaki bentlerde sözü edilen işlere benzerlik gösterdikleri Maliye Bakanlığınca kabul edilen
ticaret ve sanat işleri ile iştigal edenler.”
“Esnaf muaflığına ilişkin şartları taşıyanlara talepleri halinde vergi dairesince Esnaf Vergi Muafiyeti
Belgesi verilir. Bu belgenin şekil ve muhtevasının tayin ve tespiti ile iptali ve uygulamaya ilişkin usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.”
2.2. Geleneksel, kültürel, sanatsal değeri olduğu ve kaybolmaya yüz tuttuğu belirlenen meslek kollarında faaliyette bulunanlarla ilgili esnaf muaflığının kapsamı
Gelir Vergisi
Kanununun 9 uncu maddesinin birinci fıkrasına 6322 sayılı Kanunla eklenen (8) numaralı bent hükmü uyarınca;
El dokuma işleri, bakır işlemeciliği, çini ve çömlek yapımı, sedef kakma ve ahşap oyma işleri, kaşıkçılık, bastonculuk, semercilik, yazmacılık, yorgancılık, keçecilik, lüle ve oltu taşı işçiliği, çarıkçılık, yemenicilik, oyacılık ve bunlar gibi geleneksel, kültürel, sanatsal değeri olan ve kaybolmaya yüz tutan meslek kollarında faaliyette bulunanlar esnaf muaflığından yararlanacaklardır.
Anılan meslek kollarında faaliyette bulunanların söz konusu muafiyetten yararlanabilmeleri için Gelir Vergisi Kanununun 47 nci maddesinde yazılı basit usule tabi olmanın genel şartlarını topluca taşımaları ve münhasıran kendi ürettikleri ürünleri satmak suretiyle faaliyette bulunmaları gerekmektedir.
Öte yandan, söz konusu meslek
kollarında; devamlı veya arızi olarak, işyeri açılarak, motorlu
araç kullanılarak, yardımcı işçi veya çırak çalıştırılarak faaliyette bulunulması muafiyetten yararlanmaya engel teşkil etmeyecektir.
Ancak, söz konusu meslek kollarında aşağıdaki şekilde faaliyette
bulunulması halinde ise muafiyetten yararlanılması mümkün değildir:
- Ticari işletmelere ait malları mutat olarak veya belli aralıklarla satanlar ile kendi ürettikleri ürünlerle birlikte başkalarına ait ürünleri de satanlar,
- Gelir ve
kurumlar vergisi mükelleflerine bağlılık arz edecek şekilde faaliyette
bulunanlar,
- Ticarî, ziraî veya meslekî kazancı dolayısıyla gerçek usûlde gelir vergisine tâbi olanlar.
Diğer taraftan, halen basit usulde veya gerçek usulde vergilendirilen mükelleflerden söz konusu muafiyete ilişkin şartları topluca taşıyanların bağlı oldukları vergi dairesine
başvurmaları halinde hükmün yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla mükellefiyetleri kapatılacaktır. Şartları topluca taşıyanlardan muafiyet hükmünden faydalanmak istemediğini ilgili vergi dairesine yazı ile bildirenler
ise durumlarına göre basit veya gerçek usulde
vergilendirilecektir.
Örnek 1: İznik ilçesinde sabit işyerinde çini yapımı faaliyetinde bulunan ve Gelir Vergisi Kanununun 47 nci maddesinde
yer alan basit usule tabi olmanın genel şartlarını taşıyan Bay (A), kendi ürettiği çinilerin yanında, çeşitli yerlerden satın aldığı çinileri de satmaktadır. Bay (A), münhasıran kendi ürettiği çinilerin yanında başkaları tarafından üretilen çinileri de satması nedeniyle esnaf
muaflığından faydalanamayacak olup, durumuna göre basit veya gerçek usulde vergilendirilecektir.
Örnek 2: Bay (T), Trabzon ilinde kiraladığı işyerinde bakır işlemeciliği faaliyetinde bulunmakta ve münhasıran kendi ürettiği ürünleri satmaktadır. Basit usule
tabi olmanın genel şartlarını taşıyan Bay (T)’nin bu
faaliyetinin dışında herhangi bir faaliyeti bulunmamaktadır.
Yaptığı faaliyet, geleneksel, kültürel, sanatsal değeri olan ve kaybolmaya yüz tutan meslek kolları kapsamında bulunan Bay
(T), talep etmesi halinde esnaf muaflığından
yararlanabilecektir.
2.3. Geleneksel, kültürel, sanatsal değeri olan
meslek kollarında faaliyette bulunanlarda vergi
tevkifatı
Gelir Vergisi
Kanununun 9 uncu maddesinin son fıkrasında, "Bu muaflığın, 94 üncü madde uyarınca tevkif suretiyle kesilen vergiye şümulü yoktur." hükmü yer almaktadır.
Bu hükme göre, Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin birinci fıkrası uyarınca tevkifat yapmak zorunda olanların, bu kapsamda esnaf muaflığından
yararlananlardan mal ve hizmet alımları karşılığında, yaptıkları ödemeler üzerinden anılan madde ile 6/6/2012 tarihli ve 2012/3322
sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan 6/6/2012 tarihli ve 2012/3322 sayılı Kararnamenin Eki Karar hükümleri uyarınca % 2 oranında gelir vergisi tevkifatı yapmaları gerekmektedir.
Örnek 3: Esnaf muaflığı şartlarını topluca taşıyan Bay (A), işyerinde kendi ürettiği bastonları baston ticareti ile uğraşan (B) firmasına satmaktadır. (B) firmasının, Bay (A)'ya baston bedeli karşılığı olarak yapacağı ödemeler nedeniyle gider pusulası düzenlemesi ve Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesi uyarınca % 2 oranında gelir vergisi tevkifatı yapması gerekmektedir.
Bay (A) ise mal
alış ve satışına ilişkin belgeleri istenildiği zaman ibraz
etmek üzere saklamak zorundadır.
2.4. Esnaf vergi muafiyeti belgesi
Esnaf muaflığına ilişkin şartları topluca taşıyanlara talep etmeleri halinde vergi dairelerince şekli ve muhtevası bu Tebliğin ekinde yer alan
“Esnaf Vergi Muafiyeti Belgesi” (EK: 1) verilir. Belgeyi almak isteyenlerin, EK 2’de yer alan dilekçe ile varsa işyerlerinin, işyeri olmayanların ise ikametgâhlarının bulunduğu yerdeki tarha
yetkili vergi dairesine başvurmaları gerekmektedir.
Esnaf muaflığından faydalananların söz konusu belgeyi almaları isteğe bağlı olup, belge alanlardan herhangi bir bedel talep
edilmeyecektir.
Esnaf vergi
muafiyeti belgesi talep edenlerin, Gelir Vergisi Kanununun 9 uncu
maddesinde yer alan şartları taşıdığının anlaşılması halinde vergi dairesi tarafından belge
verilecektir. Ayrıca, vergi dairesince gerekli görülen durumlarda işyerinde veya
faaliyetin yapıldığı yerde araştırma veya tespit yapılabileceği tabiidir.
Esnaf vergi
muafiyeti belgesi düzenlendiği tarihten
itibaren üç yıl için geçerli olup bu sürenin sonunda vergi dairesine başvurularak yeni
belge alınması mümkün bulunmaktadır. Üç yıllık süre içinde esnaf muaflığı şartlarını kaybedenlerin, işi bırakanların veya kendi isteği ile muaflıktan çıkmak isteyenlerin esnaf vergi muafiyeti belgeleri
vergi dairelerince iptal edilecektir. Belgesi iptal edilenlerin, esnaf
muaflığına ilişkin şartları taşımaları halinde yeniden
belge talebinde bulunmaları mümkündür.
Esnaf vergi
muafiyeti belgesine icra edilen faaliyetin türü olarak aşağıdaki bilgilerden biri yazılacaktır:
- Oturdukları evlerde el emeği ürün imali ve satışı (GVK Madde:
9/6),
- Hurda mal
toplayıcılığı (GVK Madde: 9/7),
- Geleneksel
meslek kolları (GVK Madde: 9/8),
- Seyyar milli
piyango bileti satışı,
- 23/2/1995 tarihli ve 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun kapsamında kapıdan mal satışı,
- Diğer mal satışı,
- Diğer hizmet satışı (mal ve hizmet bedelinin ayrılamaması hali dâhil).
Ayrıca, birden fazla faaliyetle iştigal edilmesi
halinde, ağırlıklı olarak yapılan veya kişinin tercih ettiği faaliyet türü belgeye yazılacaktır.
3. Basit Usulde Vergilendirmeyle İlgili Düzenlemeler
3.1. Yasal düzenleme
6322 sayılı Kanunun 7 nci maddesiyle Gelir Vergisi Kanununun
46 ncı maddesinin altıncı fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, aynı maddeye aşağıdaki fıkralar eklenmiş ve 13 üncü maddesiyle de aynı Kanuna Geçici 81 inci madde eklenmiştir.
“Basit usule tabi olmanın şartlarından herhangi
birini takvim yılı içinde kaybedenler, ertesi takvim yılı başından itibaren gerçek usulde
vergilendirilirler. Basit usulün şartlarını haiz olanlardan, bu usulden yararlanmak istemediklerini
yazı ile bildirenler dilekçelerinde belirttikleri tarihten veya izleyen takvim yılı başından, yeni işe başlayanlar ise işe başlama tarihinden itibaren gerçek usulde vergilendirilirler. Gerçek usulde
vergilendirilen mükelleflerden, 47 nci maddede yazılı şartları taşıyanlardan arka arkaya iki hesap döneminin iş hacmi 48 inci maddede yazılı hadlerden düşük olanlar, yazılı talepleri üzerine bu şartın gerçekleşmesini takip eden takvim yılından başlayarak basit
usule geçebilirler. İşin eş ve çocuklara devri halinde iş hacminin hesabında devirden önceki süreler de dikkate alınır. Sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge düzenledikleri
tespit edilenler hiçbir suretle basit usulde vergilendirilmezler.
Gerçek usulde vergilendirilmekte iken işini terk eden mükellefler ile basit usulün şartlarını kaybedenlerden gerçek usulde
vergilendirilmeye başlamadan önce işini terk eden mükellefler, terk tarihini takip eden yılın başından itibaren iki yıl geçmedikçe basit usule dönemezler. Bu hüküm, işin eş veya çocuklara devri
halinde de uygulanır.
Bu maddenin
uygulanmasına ilişkin usul ve
esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.”
“Basit usulde vergilendirmeye geçişte sürelerin hesabı:
GEÇİCİ MADDE 81- 46 ncı maddenin altıncı ve yedinci fıkralarında yer alan şartların tespitine 1/1/2012 tarihinden itibaren başlanır.”
3.2. Basit usulden gerçek usule geçiş
Basit usule
tabi olmanın şartlarından herhangi
birini takvim yılı içinde kaybedenler, ertesi takvim yılı başından itibaren, yeni işe başlayanlar ise işe başlama tarihinden itibaren gerçek usulde vergilendirilmektedir.
6322 sayılı Kanunun 7 nci maddesiyle Gelir Vergisi Kanununun
46 ncı maddesinin altıncı fıkrasında yapılan düzenlemeyle, basit usulün şartlarını haiz olanlardan, bu usulden yararlanmak
istemediklerini yazı ile bildirenler dilekçelerinde belirttikleri tarihten veya izleyen takvim yılı başından itibaren gerçek usulde
vergilendirileceklerdir.
Örnek 4: Kayseri Büyükşehir Belediyesi sınırları içinde servis işletmeciliği faaliyetinde bulunan ve basit usulde vergilendirilen Bay (G),
vergi dairesine verdiği dilekçe ile 15/10/2012 tarihinden itibaren gerçek usulde vergilendirme talebinde bulunmuştur. Bay (G), dilekçesinde belirttiği tarihten (15/10/2012) itibaren gerçek usulde vergilendirilecek
olup, gerçek ve basit usulde tespit edilen ticari kazançlarını 2013 yılının Mart ayında birlikte beyan
edecektir.
Diğer taraftan, Gelir Vergisi Kanununun 51 inci maddesi uyarınca faaliyetlerine başladıkları tarihten itibaren gerçek usulde vergilendirilecek olan mükelleflerin basit
usulde vergilendirmeye dönmeleri mümkün değildir.
3.3. Gerçek
usulden basit usule geçiş
6322 sayılı Kanunla yapılan düzenlemeyle gerçek usulde vergilendirilen mükelleflerden belirlenen şartları sağlayanlara basit usule geçme imkânı getirilmiştir.
Buna göre, gerçek usulde vergilendirilen mükelleflerin;
- Gelir Vergisi
Kanununun 47 nci maddesinde yazılı şartları topluca taşıması,
- Arka arkaya
iki hesap dönemi iş hacminin Gelir
Vergisi Kanununun 48 inci maddesinde yazılı hadlerden düşük olması,
- Yazılı talepte bulunması
halinde, bu şartların gerçekleşmesini takip eden takvim yılından başlayarak basit usule geçmeleri mümkün bulunmaktadır.
İşin eş ve/veya çocuklara devri
halinde iş hacminin hesabında devirden önceki süreler de dikkate alınacaktır.
Ancak, sahte
veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge düzenledikleri
tespit edilen mükellefler hiç bir suretle basit
usule dönemeyeceklerdir.
Gerçek usulde vergilendirilen mükelleflerin basit
usule geçmeleri için alış, satış ve/veya hâsılat tutarlarının her birinin arka arkaya iki yıl süreyle Gelir Vergisi Kanununun 48 inci maddesinde
yazılı hadlerden düşük olması gerekmektedir.
Diğer taraftan, 6322 sayılı Kanunun 13 üncü maddesiyle Gelir Vergisi Kanununa eklenen Geçici 81 inci madde hükmüne göre, gerçek usulden basit
usule geçmeye ilişkin şartların tespitine ve iki yıllık sürenin hesabına 1/1/2012 tarihinden itibaren başlanacaktır.
Örnek 5: İstanbul ilinde kuaförlük faaliyeti nedeniyle öteden beri gerçek usulde vergilendirilen Bayan (N)’nin 2012 ve 2013 yıllarında elde ettiği iş hâsılatı, ilgili yıllar için Gelir Vergisi Kanununun 48 inci maddesinde yer alan hâsılat haddinin altında gerçekleşmiştir. Diğer şartları da taşınması kaydıyla mükellefin 1/1/2014 tarihinden itibaren basit usulde
vergilendirmeden yararlanması mümkündür.
3.4. İşini terk
eden mükelleflerin durumu
Gerçek usulde vergilendirilenler ile basit usulün şartlarını kaybeden mükelleflerin;
İşin terk edilmesi veya eş ve/veya çocuklara devredilmesi hallerinde ilgisine göre terk veya devir tarihini takip eden yılın başından itibaren iki yıl geçmedikçe basit usule dönmeleri mümkün değildir.
Gerçek usulde vergilendirildiği veya
vergilendirilmesi gerektiği faaliyetini 1/1/2012
tarihinden önce terk eden mükellefler için iki yıllık sürenin hesaplanmasına 1/1/2012
tarihinden itibaren başlanacaktır.
Gerçek usulde vergilendirildiği veya
vergilendirilmesi gerektiği faaliyetini 1/1/2012
tarihinden itibaren terk eden mükellefler terk
tarihini takip eden yılın başından itibaren iki yıl geçmedikçe basit usulden yararlanamayacaklardır.
Örnek 6: Taksi işletmeciliği faaliyeti nedeniyle gerçek usulde
vergilendirilen Bay (M), bu faaliyetini 1/1/2005 tarihinde
terk etmiştir. Bay (M), 2013 yılında yeniden faaliyete başlamak ve basit
usulden faydalanmak istemektedir. Bay (M)’nin Gelir Vergisi
Kanununun Geçici 81 inci maddesi hükmü uyarınca 1/1/2012 tarihinden
itibaren iki yıl geçmedikçe basit usulden
yararlanması mümkün bulunmamaktadır.
Gerçek usulde vergilendirildiği veya
vergilendirilmesi gerektiği faaliyetini terk eden mükellefin basit usulde ortaklık şeklinde faaliyette bulunmak istemesi halinde;
- Faaliyetin
terk tarihine bağlı olarak, 1/1/2012
tarihinden veya terk tarihini takip eden yıldan itibaren iki
yıllık sürenin geçmesi,
- Diğer ortaklarla birlikte basit usule tabi olmanın şartlarının topluca taşınması
kaydıyla,
basit usulden yararlanılması mümkün bulunmaktadır.
Örnek 7: Bay (P), gerçek usulde gelir
vergisi mükellefi iken faaliyetini 5/6/2010
tarihinde terk etmiştir. Bay (P), 2012 yılında basit usule tabi olmanın şartlarını taşıyan Bay (S) ile ortak olarak şehir içi yolcu taşımacılığı faaliyetine başlamak
istemektedir. Geçici 81 inci madde hükmü uyarınca 1/1/2012 tarihinden
itibaren iki yıl sonra, diğer bir ifadeyle
1/1/2014 tarihinden itibaren diğer şartları da taşıması kaydıyla Bay (P)’nin basit usulde
vergilendirmeden yararlanması mümkündür. Bu nedenle Bay (P) ve ortağının 2012 yılında ortaklık şeklinde başlayacağı şehir içi yolcu taşımacılığı faaliyeti nedeniyle ticari kazançlarının gerçek usulde tespit
edilmesi gerekmektedir.
3.5. Gerçek
usulden basit usule geçen mükelleflerde
belge düzeni
Gerçek usulde vergilendirilmekte iken Gelir Vergisi Kanununun 46 ncı maddesinin altıncı fıkrasında belirtilen şartları sağlayarak basit usulde vergilendirmeye geçen mükellefler ellerinde bulunan belgelerle ilgili
olarak aşağıda belirtilen şekilde işlem yapacaklardır.
4/1/1961 tarihli ve 213
sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca notere tasdik ettirmiş veya 2/2/1985
tarihli ve 18654 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan: “Vergi Usul Kanunu
Uyarınca Vergi Mükellefleri Tarafından Kullanılan Belgelerin Basım ve Dağıtımı Hakkında Yönetmelik” hükümlerine göre anlaşmalı matbaalara bastırmış oldukları belgelerden, kullanılmamış olanlar ile en son kullandıkları ciltleri basit usulde vergilendirmeye başladıkları tarihten itibaren bir ay içinde bağlı bulundukları vergi dairelerine
dilekçeleri ile ibraz ederek kullanılmamış olan belgelerin iptal edilmesini sağlayacaklardır.
Belge iptal işlemi vergi dairelerince 8/1/1996 tarihli ve
22517 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 246 Sıra No.lu Vergi
Usul Kanunu Genel Tebliğinin (E) bölümünde belirtilen şekilde gerçekleştirilecektir.
Basit usulde
vergilendirilen mükellefler kullanacakları belgeleri 6/12/1998 tarihli ve 23545 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 215 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ve 30/6/1999 tarihli ve 23741 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 225 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde açıklanan şekilde temin
edeceklerdir.
Basit usule geçen mükelleflerden 225 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel
Tebliği kapsamında
bulunanlar, mevcut belgelerinden
kullanılmamış olanları vergi dairesine
tespit ettirmek kaydıyla kullanmaya devam edebileceklerdir.
Basit usule
tabi mükelleflerin 6/12/1984
tarihli ve 3100 sayılı Katma Değer Vergisi Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları Mecburiyeti Hakkında Kanun kapsamına girmemekle beraber, isteğe bağlı olarak ödeme kaydedici
cihaz alıp kullanmaları mümkün bulunmaktadır. Bu durumdaki mükelleflerin ellerindeki cihazlarını kullanmak istememeleri halinde, 15/5/2004
tarihli ve 25463 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 60 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici
Cihazları Kullanmaları Mecburiyeti Hakkında Kanunla İlgili Genel Tebliğin 4 ve 6 ncı bölümlerindeki açıklamalara göre, hurdaya ayırma veya bir başka mükellefe satma imkânları bulunmaktadır.
4. Gelir Vergisi Stopajı Teşvikine İlişkin Düzenlemeler
4.1. Yasal düzenleme
6322 sayılı Kanunun 12 nci maddesi ile Gelir Vergisi Kanununa
yayımını izleyen aybaşından itibaren yürürlüğe girmek üzere aşağıdaki Geçici 80 inci madde
eklenmiştir.
“Gelir
vergisi stopajı teşviki
GEÇİCİ MADDE
80- Bakanlar Kurulunca istatistiki
bölge birimleri sınıflandırması, kişi başına düşen milli gelir veya sosyoekonomik gelişmişlik düzeyleri dikkate alınmak suretiyle belirlenen illerde yapılacak yatırımlar için Ekonomi Bakanlığı tarafından düzenlenen yatırım teşvik belgeleri kapsamında; bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten
itibaren 31/12/2023 tarihine kadar gerçekleşen yatırımlarda teşvik belgelerinde öngörülen ve fiilen istihdam edilen işçilerin ücretlerinin sanayi kesiminde çalışan 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan
asgari ücretin brüt tutarına tekabül eden kısmı üzerinden hesaplanan gelir vergisi, yatırımın kısmen veya tamamen işletilmesine başlanılan tarihten itibaren 10 yıl süreyle verilecek muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden vergiden terkin edilir.
Birinci fıkraya istinaden terkin edilecek verginin hesabında, öncelikle 32 nci maddede yer alan asgari geçim indirimi dikkate alınır.
Yatırımın tamamlanamaması veya teşvik belgesinin iptal edilmesi halinde, gelir vergisi stopajı teşviki uygulaması nedeniyle terkin
edilen vergiler, vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın gecikme faiziyle birlikte tahsil olunur.
Yatırımın faaliyete geçmesinden önce devri halinde devralan, aynı koşulları yerine getirmek kaydıyla gelir vergisi
stopajı teşviki uygulamasından yararlanır.
Yatırımın kısmen veya tamamen faaliyete geçmesinden sonra devri halinde, gelir vergisi stopajı teşviki uygulamasından devir
tarihine kadar devreden, devir tarihinden sonra ise kalan süre kadar devralan yararlanır.
Bu madde kapsamındaki gelir vergisi stopajı teşvikinden yararlananlar, diğer kanunlarda yer
alan aynı mahiyetteki hükümlerden ayrıca yararlanamazlar.
Bu maddenin
uygulanmasına ilişkin usul ve
esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.”
Diğer taraftan, 15/6/2012 tarihli ve 2012/3305
sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar ile yatırımlar ile araştırma ve geliştirme faaliyetlerinin desteklenmesine ilişkin usul ve esaslar belirlenmiştir.
4.2. Gelir vergisi stopajı teşvikinin amacı
Gelir Vergisi
Kanununa eklenen Geçici 80 inci madde ile Bakanlar Kurulunca
istatistiki bölge birimleri sınıflandırması, kişi başına düşen milli gelir veya sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyleri dikkate alınmak suretiyle belirlenecek illerde yapılacak yatırımlar için, Ekonomi Bakanlığı tarafından düzenlenen yatırım teşvik belgeleri kapsamında 31/12/2023 tarihine kadar gerçekleşen yatırımlarda teşvik belgelerinde öngörülen ve fiilen istihdam edilen işçilerin asgari ücretin brüt tutarına tekabül eden ücretleri üzerinden hesaplanan gelir vergisinin, yatırımın kısmen veya tamamen işletilmesine başlanılan tarihten itibaren 10 yıl süreyle verilecek muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk edecek vergiden terkin edilmesi imkânı sağlanmaktadır.
4.3. Gelir vergisi stopajı teşvikinin uygulanacağı iller
Gelir vergisi
stopajı teşvikinden, anılan Bakanlar
Kurulu Kararı uyarınca 6 ncı bölge için düzenlenen teşvik belgeleri kapsamında gerçekleştirilecek yatırımlarla sağlanan ilave istihdam için yararlanılacaktır. Buna göre, anılan Bakanlar Kurulu Kararına ekli listede 6 ncı bölge olarak yer verilen; Ağrı, Ardahan, Batman, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Hakkari, Iğdır, Kars, Mardin, Muş, Siirt, Şanlıurfa, Şırnak, Van illeri
ile Bozcaada ve Gökçeada ilçelerinde gerçekleştirilen yatırımlar dolayısıyla bu teşvikten yararlanılacaktır.
4.4. Uygulamadan yararlanacak mükellefler
Gelir Vergisi
Kanunun Geçici 80 inci madde kapsamında gelir vergisi stopajı teşvikinden,
• Ekonomi
Bakanlığı tarafından düzenlenen yatırım teşvik belgesine sahip olan,
• Bu Tebliğin 4.3. numaralı bölümünde yer verilen iller ve ilçelerde gerçekleştirilen yatırımın kısmen veya tamamen işletilmesine başlayan,
• Ücret ödemeleri üzerinden gelir
vergisi stopajı yaparak muhtasar beyanname vermek zorunda olan,
• 2012/3305
sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararda aranılan şartları topluca taşıyan
mükellefler
yararlanabilecektir.
Yatırımın faaliyete geçmesinden önce devri halinde, devralan kurum, aynı koşulları yerine getirmek kaydıyla gelir vergisi
stopajı teşviki uygulamasından
yararlanabilecektir.
Yatırımın kısmen veya tamamen faaliyete geçmesinden sonra devri halinde, gelir vergisi stopajı teşviki uygulamasından devir
tarihine kadar devreden, devir tarihinden sonra ise kalan süre kadar devralanın yararlanması mümkündür.
Teşvikin uygulanmasında faaliyet konusu ile tam veya dar mükellefiyet esasında vergilendirilmenin bir önemi bulunmamaktadır.
4.5. Fiilen çalışma zorunluluğu
Gelir vergisi
stopajı teşviki, sadece kapsama dahil
iller ve ilçelerde bulunan işyerlerinde fiilen çalıştırılan işçilerin ücretleri üzerinden hesaplanacak gelir vergisi stopajı açısından geçerlidir. Bu işyerlerine ilişkin bordrolarda gösterilmiş olsalar dahi fiilen bu işyerlerinde çalışmayan işçiler açısından teşvikten yararlanmak
mümkün değildir.
İzin, hastalık ve benzeri
nedenlerle işyerinde bulunulmaması halleri fiilen çalışmama olarak kabul edilmez.
4.6. Uygulamanın esasları
Gelir Vergisi
Kanunun Geçici 80 inci madde kapsamında gelir vergisi stopajı teşviki uygulanan ücretlerin vergilendirilmesinde, öncelikle asgari geçim indirimi dikkate alınır.
Bu kapsamda
istihdam edilen ücretlilerle ilgili asgari geçim indirimi, 4/12/2007 tarihli ve 26720 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 265 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde belirtilen usul ve esaslara göre hesaplanacaktır.
Terkin edilecek
tutar, Gelir Vergisi Kanunun Geçici 80 inci madde
uyarınca 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan
asgari ücretin brüt tutarına tekabül eden kısmı üzerinden hesaplanan gelir vergisi tutarından fazla olamayacağından, asgari ücret üzerinden hesaplanan tutardan asgari geçim indiriminin
mahsup edilmesi sonucu kalan tutar terkine konu edilecektir.
Öte yandan, Gelir
Vergisi Kanunun Geçici 80 inci maddede yer alan gelir vergisi stopajı teşvikinden yararlanmak isteyen mükelleflerin Tebliğin ekinde yer alan “GVK Geçici 80 inci Madde Kapsamında Gelir Vergisi
Stopajı Teşvikine İlişkin Bildirim” (EK: 3) ve “GVK Geçici 80 inci Maddeye İlişkin Gelir Vergisi Stopajı Teşviki Kapsamında İstihdam Edilen Ücretlilere İlişkin Bilgiler” (EK: 4) tablolarını doldurmaları zorunludur. Bildirim, muhtasar beyannamenin verildiği vergi dairesine beyanname ekinde verilir. Bildirimin verildiği vergi dairesinin sınırları içerisinde yer almayan işyerlerindeki istihdam dolayısıyla teşvikten yararlanılmış ise bildirimin bir örneği vergi dairesi tarafından gerekli
kontrollerin yapılması açısından işyerinin bulunduğu ilgili vergi dairesine ayrıca gönderilir.
Yatırım kapsamında işyerlerinin kaç işçi çalıştırdığının belirlenmesinde, teşvik belgesinde kayıtlı istihdam sayısını aşmamak kaydıyla her bir işyeri itibarıyla Sosyal Güvenlik Kurumuna
verilen aylık prim ve hizmet belgesinde gösterilen işçi sayısı dikkate alınacaktır. Gelir vergisi
stopajı teşvikinden faydalanmaya başlanılan ilk ay için verilecek
muhtasar beyanname ile birlikte bir defaya mahsus olmak üzere teşvik belgesinin tasdikli örneğinin de verilmesi gerekmektedir. Ayrıca, teşvik belgesinin Ekonomi Bakanlığınca revize edilmesi halinde teşvik belgesinin
tasdikli örneğinin revize tarihini takip eden ilk muhtasar
beyanname ile birlikte ilgili vergi dairesine verilmesi gerekmektedir.
Gelir Vergisi Kanunun Geçici 80 inci madde
kapsamında gelir vergisi stopajı teşvikinden yararlanan mükellefler, gelir
vergisi stopajı teşvikine ilişkin bildirimde yer
alan terkine konu olacak vergi tutarını verecekleri muhtasar beyannamenin Tablo-1 "Matrah ve Vergi
Bildirimi" bölümünün (18/d) no'lu satırında (Ücret Ödemeleri Üzerinden Yapılan Tevkifatın Gelir Vergisi
Kanunun Geçici 80 inci Maddesi Gereği Terkin Edilen Tutarı) göstereceklerdir. Bu tutar, (17/b) no'lu satırda gösterilen gelir vergisi kesintisi toplamından indirilerek terkin sonrası kalan gelir
vergisi tutarı (19) no'lu satırda gösterilecektir.
Gelir Vergisi
Kanunun Geçici 80 inci madde çerçevesinde terkine konu edilen tutar muhtasar beyannamenin (18) no'lu
satırında gösterilmiş olduğundan, vergi dairesince ayrıca bir terkin işlemi yapılmayacaktır.
Örnek 8: (A) Ltd. Şti. tarafından Ekonomi Bakanlığınca onaylanmış teşvik belgesine istinaden Muş ilinde gerçekleştirilen ve 200 kişi istihdam edilen
yatırımın işletilmesine Ağustos 2012 döneminden itibaren başlanılmıştır. Fiilen istihdam edilen 200 işçinin ücretleri üzerinden
hesaplanan gelir vergisi stopajı tutarı 35.000 TL olup asgari geçim indirimi
bordrosunda bu işçiler için hesaplanan
asgari geçim indirimi tutarı ise 15.000
TL'dir.
Bu verilere göre, (A) Ltd. Şti.'nin 200 işçi için yararlanacağı terkin tutarı şöyle hesaplanacaktır:
- Ücretler üzerinden hesaplanan gelir vergisi 35.000
TL
- Asgari ücret üzerinden hesaplanan gelir vergisi (200 x 119,911) 23.982
TL
- Hesaplanan
asgari geçim indirimi2 15.000
TL
- Geçici 80 inci madde kapsamında terkin
edilebilecek tutar (23.982-15.000) 8.982 TL
- Vergi dairesine
ödenecek tutar
[35.000-(15.000+8.982)]
11.018
TL
Örnekten de anlaşılacağı üzere, asgari ücret üzerinden hesaplanan vergi tutarından, asgari geçim indirimi tutarının mahsubu sonucu kalan tutar, Gelir Vergisi Kanunun
Geçici 80 inci maddesi uyarınca terkin edilecek tutar olacaktır.
Ücretler üzerinden tevkif
edilen vergi tutarından, asgari geçim indirimi ile
Gelir Vergisi Kanunun Geçici 80 inci madde uyarınca terkin edilecek tutarın toplamının düşülmesinden sonra kalan tutar vergi dairesine ödenecektir.
4.7. Uygulamanın başlama ve sona erme tarihleri
Gelir vergisi
stopajı teşvikinden, Bakanlar Kurulunca belirlenen iller ve ilçelerde yapılacak yatırımlar için Ekonomi Bakanlığı tarafından düzenlenen yatırım teşvik belgeleri kapsamında; Gelir Vergisi
Kanunun Geçici 80 inci maddenin yürürlüğe girdiği 1/7/2012 tarihinden itibaren 31/12/2023 tarihine kadar
gerçekleşen yatırımlarda, yatırımın kısmen veya tamamen işletilmesine başlanılan tarihten itibaren 10 yıl süreyle yararlanılması mümkündür. Dolayısıyla, 31/12/2023 tarihinde kısmen veya tamamen işletilmesine başlanılan bir yatırım için gelir vergisi stopajı teşviki en son, 31/12/2033 tarihine kadar uygulanacaktır.
Yatırımın kısmen veya tamamen işletilmesine başlanılan dönemden itibaren
herhangi bir nedenle gelir vergisi stopajı teşvikinden yararlanılmaması durumunda 10 yıllık sürenin uzaması mümkün bulunmamaktadır.
Örnek 9: (B) Ltd. Şti. 1/1/2013 tarihinde tamamlanan bir yatırımın kısmen işletilmesine
1/1/2013 tarihinde, tamamen işletilmesine ise
6/6/2013 tarihinde başlamıştır. Ancak (B) Ltd. Şti. gelir vergisi
stopajı teşvikinden 1/1/2015
tarihinden itibaren yararlanmaya başlamıştır. (B) Ltd. Şti.’nin 1/1/2015 tarihinden itibaren teşvikten yararlanmış olması teşvikten yararlanılacak en son tarih olan 1/1/2023 tarihinin uzamasına, diğer bir ifadeyle (B) Ltd. Şti.’nin 1/1/2023 tarihinden 1/1/2025 tarihine kadar anılan teşvikten yararlanmasına imkan
vermemektedir.
4.8. Diğer
hususlar
2012/3305 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın yayım tarihine kadar düzenlenen yatırım teşvik belgeleri kapsamında yapılan yatırımlar için anılan Kararın Geçici 2 nci maddesinin birinci fıkrası uyarınca talepte
bulunanların bu Tebliğde belirtilen
esaslar çerçevesinde gelir vergisi stopajı teşvikinden yararlanması mümkündür.
Yatırımın tamamlanamaması veya teşvik belgesinin iptal edilmesi halinde, gelir vergisi stopajı teşviki uygulaması nedeniyle terkin
edilen vergiler, vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın gecikme faiziyle birlikte tahsil olunacaktır.
Gelir vergisi
stopajı teşvikinden yararlananların; diğer kanunlarda yer alan aynı mahiyetteki hükümlerden ayrıca yararlanmaları mümkün bulunmamaktadır.
Tebliğ olunur.
----------------------------------
1 1/7/2012
tarihinden itibaren geçerli olan asgari ücret üzerinden hesaplanan gelir vergisi esas alınmıştır.
2 265
Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğine göre hesaplanan tutar (Asgari Geçim İndirimi Bordrosunda yer alan tutar)
EK-1
T.C.
Maliye Bakanlığı
Gelir İdaresi Başkanlığı
ESNAF VERGİ MUAFİYETİ BELGESİ
İli :
Belge No :
Vergi
Dairesi/Mal Müdürlüğü:
T.C.
Kimlik No :
Vergi
Kimlik No :
Adı Soyadı :
Faaliyetin
Türü :
Varsa İş Adresi :
İkametgah
Adresi :
Telefon Ev :
Cep :
Belge Geçerlilik Tarihi :
…../…../20…
Vergi Dairesi Müdürü
·
Bu belge, mükellefin talebi üzerine Gelir
Vergisi Kanununun vergiden muaf esnaf başlıklı 9 uncu maddesindeki yetkiye
istinaden verilmiştir.
EK-2
................... VERGİ
DAİRESİ MÜDÜRLÜĞÜNE
...................
Ticari, zirai veya mesleki
kazancım dolayısıyla gerçek usulde gelir vergisi mükellefi değilim, …………………………….. faaliyetinde bulunuyorum.
Faaliyetimi gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerine bağlılık arz edecek
şekilde yapmıyorum. Gelir Vergisi Kanununun 9 uncu maddesi uyarınca “Esnaf
Vergi Muafiyeti Belgesi” almak istiyorum.
Gereğinin
yapılmasını arz ederim.
... /
... / 20….
|
İkametgah Adresi:
Varsa
İş Adresi :
T.C.
Kimlik No:
Vergi
Kimlik No:
Tel Ev :
Cep:
|
Adı Soyadı
İmza
|
|
Faaliyete ilişkin bilgiler
|
Evet
|
Hayır
|
|
Motorlu nakil
vasıtası kullanılması
|
|
|
|
Faaliyetin
sabit işyerinde yapılması
|
|
|
|
Faaliyetin
seyyar/gezici olarak yapılması
|
|
|
|
İşçi-çırak
veya kalfa çalıştırılması
|
|
|
|
Pazar takibi
suretiyle faaliyette bulunulması
|
|
|
|
Diğer bilgiler
(*);
|
(*) Bu bölüme, faaliyetin sabit
işyerinde yapılması halinde işyerinin yıllık kira tutarı, işyeri kendi
mülkü olanların emsal kira bedeli ile faaliyetin yapılmasına ilişkin diğer
hususlar yazılacaktır.
EK-3
GVK GEÇİCİ 80 İNCİ MADDE KAPSAMINDA GELİR VERGİSİ STOPAJI
TEŞVİKİNE İLİŞKİN BİLDİRİM
MÜKELLEFE İLİŞKİN BİLGİLER
|
Mükellefin;
|
|
|
|
|
|
Vergi Kimlik Numarası (*)
|
|
|
Bildirimin Ait Olduğu Dönem
|
|
|
Vergi Dairesi
|
|
|
Bildirimin Verildiği Vergi Dairesi
|
|
|
Soyadı (Unvanı)
|
|
|
İmza
|
|
Adı
|
|
|
Tarih
|
|
|
|
|
....../......./20..
|
|
|
|
|
|
|
|
|
BİLDİRİM
KAPSAMINDA BULUNAN İŞYERLERİNE İLİŞKİN BİLGİLER
|
Bulunduğu
İl
|
İlçe
|
Teşvik
Belgesinin Tarihi
|
Teşvik
Belgesinin Numarası
|
İlgili
Vergi Dairesi
|
Teşvik
Belgesindeki İşçi Sayısı(**)
|
İstihdam
Edilen İşçi Sayısı (**)
|
SSK
İşyeri Sicil Numarası
|
İşyerinin
Adresi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
TERKİN
EDİLECEK TUTARA İLİŞKİN BİLGİLER
|
Teşvik
Kapsamındaki İşçi Sayısı (1)
|
Matrah
(2)
|
Ücretler
Üzerinden Hesaplanan Vergi Tutarı
(3)
|
Asgari
Ücret Üzerinden Hesaplanan Vergi Tutarı Toplamı (***)
(4)
|
Mahsup
Edilebilecek Asgari Geçim İnd. (****) (5)
|
Terkin
Edilecek Tutar (*****)
(6=4-5)
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
* T.C. vatandaşı olan gerçek kişilerde T.C. kimlik
numarası, yabancı kimlik numarası bulunan yabancı gerçek kişilerde yabancı
kimlik numarası yazılacaktır.
** Fiilen
istihdam edilen işçi sayısı teşvik belgesinde kayıtlı işçi sayısını aşmamak
üzere yazılacaktır.
*** İşçi
sayısı ile asgari ücret üzerinden hesaplanan verginin çarpımı sonucu
bulunacak tutar bu satıra yazılacaktır.
**** Bu
satırda, 265 seri numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliğine göre düzenlenen
asgari geçim indirimi bordrosunda teşvik kapsamındaki işçiler için
hesaplanan asgari geçim indirimi tutarı toplamı gösterilecektir.
  ***** Asgari
ücret üzerinden hesaplanan tutardan asgari geçim indiriminin mahsup
edilmesi sonucu kalan tutar terkine konu edilecektir.
EK-4
GVK GEÇİCİ 80 İNCİ MADDEYE İLİŞKİN
GELİR VERGİSİ STOPAJI TEŞVİKİ KAPSAMINDA İSTİHDAM EDİLEN
ÜCRETLİLERE İLİŞKİN BİLGİLER
|
Sıra No
|
Adı Soyadı
|
Vergi Kimlik
Numarası (*)
|
İşe Başlama Tarihi
|
Brüt Ücreti
|
Hesaplanan Gelir Vergisi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
TOPLAM
|
|
(*) T.C. vatandaşı olan gerçek kişilerde T.C. kimlik
numarası, yabancı kimlik numarası bulunan yabancı gerçek kişilerde yabancı
kimlik numarası yazılacaktır.
|
