|
Adalet
Bakanlığından:
BÖLGE
ADLİYE MAHKEMESİ ADLİ YARGI ADALET KOMİSYONLARINCA
BİLİRKİŞİ
LİSTELERİNİN DÜZENLENMESİ HAKKINDA YÖNETMELİK
BİRİNCİ
BÖLÜM
Amaç,
Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu
Yönetmeliğin amacı, her yıl bölge adliye mahkemesi adli yargı adalet
komisyonları tarafından bilirkişi listelerinin oluşturulmasına ilişkin usul
ve esasları düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu
Yönetmelik; bölge adliye mahkemesi adli yargı adalet komisyonları
tarafından bilirkişi listelerinin düzenlenmesi, listelerin güncellenmesi,
uzmanlık alanlarının belirlenmesi, başvurabilecek olanların nitelikleri,
başvuru şekli, başvuruların değerlendirilmesi, listeden çıkarılma usul ve
esasları ile bilirkişi listelerine kayıtlı olan ve olmayan bilirkişilerce
uyulması gereken etik ilkeleri kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu
Yönetmelik, 12/1/2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk
Muhakemeleri Kanununun 268 inci maddesinin üçüncü fıkrasına dayanılarak
hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu
Yönetmelikte geçen;
a) Bakanlık: Adalet Bakanlığını,
b) Bilirkişi: Çözümü; uzmanlığı, özel veya teknik
bilgiyi gerektiren hâllerde oy ve görüşünü sözlü ya da yazılı olarak
vermesi için başvurulan kişi veya kuruluşu,
c) Bilirkişi Bilgi Sistemi: Bilirkişilerin internet
üzerinden UYAP’a erişim yaparak elektronik
ortamda işlem yapabilmelerini sağlayan sistemi,
ç) Elektronik ortam: Bilişim sistemi ve bilişim ağından
oluşan toplam ortamı,
d) Hukuk dairesi: Bölge adliye mahkemesi hukuk
dairelerini,
e) Kanun: Hukuk Muhakemeleri Kanununu,
f) Komisyon: Bölge adliye mahkemesi adli yargı adalet
komisyonlarını,
g) Liste: Bölge adliye mahkemesi adli yargı adalet
komisyonu tarafından her yıl için oluşturulan bilirkişi listesini,
ğ) Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi (UYAP): Adalet
hizmetlerinin elektronik ortamda yürütülmesi amacıyla oluşturulan yargı
bilişim sistemini,
h) Yıl: Takvim yılını,
ifade eder.
İKİNCİ
BÖLÜM
Genel
Hükümler
Uzmanlık
alanlarının belirlenmesi
MADDE 5 – (1)
Komisyon, her yıl 15 Eylül tarihine kadar, yargı çevresindeki hukuk
daireleri ve hukuk mahkemelerinden hangi alanlarda bilirkişilik için
müracaat edildiğini 30 Eylül tarihine kadar bildirilmesini ister.
(2) Komisyon, topladığı bilgi ve başvurulardan
yararlanmak suretiyle uzmanlık alanlarını belirler. Bu alanlar
belirlenirken baro ve ilgili meslek kuruluşlarının görüşlerinden; Türkiye
İstatistik Kurumu, diğer ilgili kurum ve kuruluşlar ile UYAP Bilirkişi
Bilgi Sisteminin verilerinden yararlanılmak suretiyle uzmanlık alanı
türlerinde ülke genelinde birliktelik sağlanır.
(3) Yabancı hukuk, örf ve adet hukuku, yürürlükten
kalkmış hukuk alanları ile hesap bilirkişiliği gibi alanlar dışında,
hâkimlik mesleğinin gerektirdiği genel ve hukukî bilgiyle çözümlenmesi
mümkün olan konularda listelerde uzmanlık alanı belirlenemez.
İlân
MADDE 6 – (1)
Komisyon, bilirkişi sıfatıyla listeye kaydolmak isteyenlerin komisyon
başkanlığına müracaat etmeleri konusunda en geç 15 Ekim tarihine kadar ilân
yapar ve bu hususu yargı çevresindeki gerekli gördüğü kamu kurum ve
kuruluşlarına, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına ve diğer
ilgili yerlere yazıyla bildirir.
(2) İlân, duyuru metninin bölge adliye mahkemesi ve
yargı çevresindeki adliyelerin ilan panosuna asılması, mahallî bir gazetede
yayımlanması ve Bakanlık ile bölge adliye mahkemelerinin internet
sitelerinde yayınlanması suretiyle yerine getirilir. Bu konuda gerekirse
diğer mutad vasıtalar da kullanılabilir.
(3) İlânda, listeye kabul şartları ve başvuru için
gerekli belgeler ile listeye kabul edilenlerin yemin için hazır bulunmaları
gereken tarih ya da tarihler de gösterilir.
Listeye
kabul şartları
MADDE 7 – (1)
Listeye kayıt olabilmek için aşağıdaki şartlar aranır:
a) Başvuru tarihinde fiil ehliyetine sahip olmak,
b) Bilirkişilik yapacağı alanda en az üç yıllık meslekî
deneyime sahip olmak,
c) Affa uğramış, ertelenmiş olsa dahi Devlete karşı
işlenen suçlar ile zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık,
sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflâs gibi bir suçtan veya
kaçakçılık, resmî ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, gerçeğe aykırı
bilirkişilik yapma, yalan tanıklık ve yalan yere yemin suçlarından biriyle
hükümlü bulunmamak,
ç) Disiplin yönünden meslekten ya da memuriyetten
çıkarılmamış olmak veya sanat icrasından geçici olarak yasaklı durumda
olmamak,
d) Daha önce kendi isteği dışında bir bilirkişi
listesinden çıkarılmamış olmak,
e) Komisyonun yargı çevresinde oturmak veya meslekî
faaliyetini icra etmek,
f) Başka bir komisyonun listesinde kayıtlı olmamak,
g) Meslek mensubu olarak görev yapabilmek için mevzuat
tarafından aranılan şartları haiz olmak,
ğ) Mesleğini icra edebilmek için herhangi bir meslek
kuruluşuna kayıtlı olmak zorunda olanlar için, kayıtlı olunan meslek
kuruluşunun mevzuatına göre bilirkişilik yapabilmek için uzmanlık alanını
gösteren sertifika, uzmanlık belgesi, yetki belgesi ve benzerlerinin
alınmasının zorunlu olduğu hallerde bu belgeye sahip olmak.
Başvuru
usulü
MADDE 8 – (1)
Bilirkişi listesine kaydolmak isteyenlerin her yıl 31 Ekim tarihine kadar
komisyona bir dilekçeyle başvurmaları gerekir. Bu tarihten sonra komisyona
ulaşan dilekçeler değerlendirmeye alınmaz.
(2) Başvurular, komisyona bizzat veya UYAP Bilirkişi
Bilgi Sistemi üzerinden yapılabileceği gibi, kayıtlı olunan oda, çalışılan
kurum ve kuruluş aracılığıyla da yapılabilir.
(3) Başvuru dilekçesine 9 uncu maddede belirtilen
belgeler eklenir. Başvuru dilekçesinde ayrıca bilirkişiye ait banka hesap
bilgilerinin belirtilmesi gerekir.
Başvuru
dilekçesine eklenecek belgeler
MADDE 9 – (1) Başvuru
dilekçesine, başvuru sahibinin;
a) Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları için T.C. kimlik
numarası, yabancılar için pasaport ve çalışma iznini gösteren belge,
b) Komisyonun yargı çevresinde oturduğu ya da meslekî faaliyetlerini
yürüttüğüne dair yazılı beyanı,
c) Uzmanlık alanına ilişkin diploma, ruhsatname,
sertifika veya yetki belgesi gibi belgelerin; bu belgeleri veren kurum,
kuruluş veya komisyonca onaylı örneği,
ç) Mesleğini icra edebilmek için herhangi bir meslek
kuruluşuna kayıtlı olmak zorunda olanlar için, meslek kuruluşuna üye
olduğuna dair son bir ay içerisinde alınmış oda faaliyet belgesi veya oda
kayıt belgesi,
d) Bilirkişilik yapacağı alanda en az üç yıllık meslekî
deneyime sahip olduğunu gösteren belge,
e) Disiplin yönünden meslekten ya da memuriyetten
çıkarılma cezası almadığına ve sanat icrasından geçici olarak yasaklı
durumda olmadığına dair kayıtlı olduğu meslek kuruluşu ya da çalıştığı
kurum veya kuruluştan alacağı belge,
eklenir.
(2) Komisyonun bir önceki yıla ait listesinde kayıtlı
olanlardan sadece birinci fıkranın (b), (ç) ve (e) bentlerinde belirtilen
belgeler istenir.
(3) Bilirkişi listesine girmek için müracaat edenlerin
ve listede kalmaya devam edecek olanların arşiv kaydını da kapsayacak şekilde
adli sicil kayıtları komisyon tarafından elektronik ortamda alınır.
(4) Başvurular UYAP üzerinden de yapılabilir. Bu durumda
başvuru dilekçesi ile dilekçeye eklenecek belgeler elektronik ortama
aktarılıp güvenli elektronik imza ile imzalanır. Belgelerin asılları veya
onaylı örnekleri ayrıca gönderilir.
Başvuruların
değerlendirilmesi
MADDE 10 – (1)
Başvurular, komisyonca elektronik ortamda tutulacak kayda başvuranların
adları, T.C. kimlik numaraları, bölüm ve uzmanlık dalları, varsa
çalıştıkları kurum ve kuruluşların adları, açık adresleri ve iletişim
bilgileri yazılmak suretiyle işlenir.
(2) Başvuru dilekçesine eklenmesi zorunlu belgelerin
eksik olması halinde, başvuru sahibine belgeleri tamamlaması için bir
haftalık kesin süre verilir.
(3) Başvurular komisyon tarafından 30 Kasım tarihine
kadar değerlendirilir. Yapılan değerlendirme sonucu 9 uncu maddede
belirtilen belgelerin ihtara rağmen tamamlanmamış olması ya da başvuru
sahibinin 7 nci maddedeki şartları taşımadığının
tespiti hâlinde talebin reddine karar verilir. Redde ilişkin karar
ilgilisine tebliğ olunur.
(4) Talepleri uygun görülenlerin adları ve uzmanlık
alanlarına göre sınıflandırma yapılarak oluşturulacak liste en az yedi gün
süre ile bölge adliye mahkemesi ilan panosuna asılır.
(5) Başvuru sahibi ret kararına karşı tebliğ tarihinden
itibaren, kabul kararına karşı da ilgililer listenin ilan panosuna
asılmasından itibaren bir hafta içinde kararı veren komisyona yazılı olarak
itirazda bulunabilirler. Komisyon bir hafta içerisinde itirazı kesin olarak
karara bağlar.
Yemin ve
etik ilkeler
MADDE 11 – (1)
Listeye ilk defa kabul edilenler ile listeden kendi isteğiyle çıkarılıp
yeniden kabul edilenlere, ilk derece mahkemesi il adli yargı adalet
komisyonunca, daha önce belirlenen ve ilân edilen tarihlerde Kanunun 271
inci maddesi uyarınca yemin ettirilir.
(2) Listeye kayıtlı olan bilirkişiler ile liste dışından
görevlendirilen bilirkişiler görevlerini yaparken aşağıdaki etik ilkelere
uygun davranmak zorundadırlar:
a) Bağımsızlık,
b) Tarafsızlık,
c) Dürüst davranma ve doğruyu söyleme,
ç) Görevini bizzat yerine getirme,
d) Sır saklama,
e) Eşitlik ilkesine uygun davranma,
f) Mesleki davranış ilkelerine ve meslek etiğine uygun
davranma,
g) Ehliyet ve liyakatla
hareket etme,
ğ) Temel yargılama ilkelerine uygun davranma.
Listelerin
kesinleştirilmesi ve kaydı
MADDE 12 – (1) Yemin
eden bilirkişiler, UYAP'a kaydedilir ve oluşan
listenin bir örneği, 31 Aralık tarihine kadar hukuk dairelerine, komisyonun
yargı çevresindeki ilk derece mahkemesi adlî yargı adalet komisyonlarına ve
ilgili meslek kuruluşlarına gönderilir.
(2) Komisyonca kesinleştirilen tüm listeler Bakanlık
Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığınca UYAP'ta
ulaşılabilir halde tutulur.
Görevlendirme
sınırları
MADDE 13 – (1) Görevlendirmeyi
yapan mahkemenin yargı çevresinde yer aldığı komisyon tarafından hazırlanan
listede bilgisine başvurulacak uzmanlık dalında bilirkişinin bulunması
hâlinde bir başka listeden veya liste dışından bilirkişi görevlendirilemez
ve bu konuda talimat yazılamaz.
(2) Bir bilirkişide, mahkemece verilen asıl veya ek süre
dolduğu halde raporunu vermediği bir dosya bulunması halinde, raporunu
verinceye kadar kendisine yeni bir bilirkişilik görevi verilmez.
(3) Aynı bilirkişiye, listenin geçerli olduğu bir yıl içerisinde
seri olmayan davalarda en fazla üç yüz; bunun haricinde seri davalarda ise
en fazla bin iki yüz dosyada görevlendirme yapılabilir. Birden fazla davacı
tarafından aynı davalıya karşı veya aynı davacı tarafından birden fazla
davalıya karşı açılan konusu aynı olan davalar seri dava sayılır.
(4) Bu maddenin uygulanmasında UYAP verileri esas
alınır. Belirtilen dosya sayısının üzerinde görevlendirme yapılamaması için
UYAP'ta gerekli düzenlemeler yapılır.
Listeden
çıkarılma sebepleri
MADDE 14 – (1) Listeye
kayıtlı bilirkişinin;
a) Listeye kabul şartlarını sonradan kaybetmesi veya
listeye kabul tarihinde gerekli şartları haiz olmadığının sonradan tespit
edilmesi,
b) Kanunî bir sebep olmaksızın bilirkişilik yapmaktan
kaçınması veya raporunu belirlenen süre içerisinde vermemesi nedeniyle
listeden çıkarılması isteminin komisyonca uygun bulunması,
c) Bilirkişilik görevi ile bu görevin gerektirdiği etik
ilkelerle bağdaşmayan ve kendisine duyulan güveni sarsıcı tutum ve
davranışlarda bulunması,
ç) Listeden çıkarılmayı talep etmesi,
durumunda adı
listeden çıkarılır.
Bilirkişilik
görevini yapmaktan belirli bir süre yasaklama
MADDE 15 – (1)
Raporunu süresi içinde vermeyen bilirkişi hakkında, mahkemece talep
edilmesi halinde komisyon tarafından görevini belirli bir süre yapmaktan
yasaklanmasına karar verilebilir. Yasaklama süresi üç aydan az bir yıldan
çok olamaz.
Listeden
çıkarılma ve yasaklama usulü
MADDE 16 – (1) 14 ve
15 inci maddelerde sayılan yasaklama ve listeden çıkarılma sebeplerinin
öğrenilmesi halinde, kendi isteğiyle çıkma dışındaki hallerde bilirkişiye
savunmalarını yazılı olarak komisyona bildirmesi için bir haftalık süre
verilir. Sürenin bitiminden sonra yapılacak inceleme sonucunda listeden
çıkarılma ve yasaklama sebeplerinin gerçekleştiğinin anlaşılması hâlinde
bilirkişinin adının listeden çıkarılmasına ya da belirli bir süre
yasaklanmasına karar verilir. Karar bilirkişiye tebliğ edilir.
(2) Bilirkişi, bu karara karşı, tebliğ tarihinden
itibaren bir hafta içinde kararı veren komisyona yazılı olarak itirazda
bulunabilir. Komisyon bir hafta içerisinde itirazı kesin olarak karara
bağlar.
(3) Listeden çıkarılma veya yasaklama kararı 12 nci maddede belirtilen usule göre ilgili yerlere
bildirilir.
Listelerin
yenilenmesi usulü
MADDE 17 – (1)
Listeler, her yıl bu Yönetmelik hükümlerine göre yeniden düzenlenir.
ÜÇÜNCÜ
BÖLÜM
Çeşitli ve
Son Hükümler
GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Kanunun geçici 3 üncü maddesi
gereğince, bölge adliye mahkemeleri göreve başlayıncaya kadar bölge adliye
mahkemesi adli yargı adalet komisyonlarına bu Yönetmelikle verilen görevler
ilk derece mahkemesi il adli yargı adalet komisyonları tarafından yerine
getirilir.
GEÇİCİ
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç
ay içerisinde ilk derece mahkemesi il adli yargı adalet komisyonlarınca bu
Yönetmelik hükümlerine göre bilirkişi listesi düzenlenir.
GEÇİCİ
MADDE 3 – (1) Bölge adliye mahkemeleri göreve başladığında geçici
1 inci madde uyarınca oluşturulan liste yıl sonuna
kadar geçerliliğini korur. Bölge adliye mahkemesi adli yargı adalet
komisyonu bu Yönetmeliğe göre ertesi yılın listesini oluşturur.
Yürürlük
MADDE 18 – (1) Bu
Yönetmeliğin;
a) Elektronik ortamda yapılması öngörülen, fakat henüz
UYAP uygulamalarında bulunmayan işlemlere ilişkin hükümleri, gerekli
yazılım çalışması tamamlanıp uygulama güncelleme duyuruları yapıldıktan
sonra,
b) Diğer hükümleri ise yayımı tarihinde,
yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 19 – (1) Bu
Yönetmelik hükümlerini Adalet Bakanı yürütür.
|