|
Gıda,
Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından:
YEMLERİN
PİYASAYA ARZI VE KULLANIMI HAKKINDA YÖNETMELİK
BİRİNCİ
BÖLÜM
Amaç,
Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu
Yönetmeliğin amacı; 5996 sayılı Kanunda genel prensipleri belirtilen yem
güvenilirliğini en yüksek düzeyde sağlamak, hayvan sağlığı ve halk
sağlığını korumak, kullanıcı ve tüketicilerin yeterince bilgilendirilmesini
sağlamak ve yemlerin piyasaya arzı ve kullanımı ile ilgili şartları
düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu
Yönetmelik; ilaçlı yemler, yemlerde istenmeyen maddeler, yem katkı
maddeleri, insanlar tarafından tüketimi amaçlanmayan hayvansal yan ürünler,
genetiği değiştirilmiş yemler, organik ürünler, nakledilebilir süngerimsi
beyin hastalığı ile ilgili getirilen özel düzenlemelerdeki hükümler saklı
kalmak şartıyla, gıda amaçlı yetiştirilen hayvanlar ile gıda amaçlı olmayan
hayvanlar için yemlerin piyasaya arzı ve kullanımı, etiketlenmesi, paketlenmesi
ve sunumu ile ilgili hususları kapsar.
(2) Bu Yönetmelik, hayvanlar tarafından doğrudan veya
dolaylı alınan suyu kapsamaz. Ancak suya ilave edilmek üzere hazırlanan
yemi kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu
Yönetmelik,
a) 11/6/2010 tarihli ve 5996 sayılı Veteriner
Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununun 21, 22 ve 24 üncü
maddelerine dayanılarak,
b) Avrupa Birliğinin 13/7/2009 tarihli ve 767/2009 saylı
Yemlerin Piyasaya Arzı ve Kullanımına İlişkin Tüzüğüne paralel olarak,
hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu
Yönetmeliğin uygulanmasında;
a) Bakanlık: Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığını,
b) Bulaşık yem: Kabul edilebilir düzeylerin üzerinde
istenmeyen maddeleri içeren yemi,
c) En kısa depolama ömrü: Uygun depolama koşulları
altında, yemin etiketlenmesinden sorumlu kişi tarafından yem ile ilgili
beyan edilen özelliklerin korunduğunun garanti edildiği süreyi,
ç) Etiket: Yemin ambalajı veya kabına eklenen veya
üzerine iliştirilen künyeyi, sembolü, resmi, yazıyı, baskıyı, deseni,
işareti, kabartmayı veya diğer tanımlayıcı nesneyi,
d) Etiketleme: Reklam amacı dâhil, yemle birlikte
bulunan ve yemi tanımlayan ifadeler, özellikler, ticari işaretler, marka
adı, resim veya sembol gibi bilgilerin yeme ait paket, kap, etiket,
doküman, halka, kuşak veya internet gibi araçlarla bildirimi,
e) Ev ve süs hayvanı: İnsanlar tarafından beslenen,
yetiştirilen veya bakılan ancak, insan tüketimi için kullanılmayan hayvanı,
f) Gıda amaçlı hayvan: İnsan tüketimi için kullanılan, gıda
üretimi amacıyla beslenen, yetiştirilen veya bakılan hayvanı,
g) Gıda amaçlı olmayan hayvan: İnsanlar tarafından
beslenen, yetiştirilen veya bakılan ancak insan tüketimi için kullanılmayan
kürk hayvanları, ev ve süs hayvanları, laboratuvarlar, hayvanat bahçeleri
ve sirklerde barındırılan hayvanı,
ğ) Günlük rasyon: Belli tür, yaş ve verimdeki bir
hayvanın tüm besin madde ihtiyaçlarını karşılamak için ihtiyaç duyduğu, %
12 nem içeriği üzerinden hesaplanan günlük toplam yem miktarını,
h) Hayvanları ağızdan besleme: Hayvanların besin madde
ihtiyaçlarının karşılanması ve/veya sağlıklı, normal bir hayvanın
üretkenliğinin sürdürülmesi amacıyla yemin ağız yoluyla hayvana
verilmesini,
ı) İşleme yardımcıları: Tek başına yem olarak
tüketilmeyen, yemlerin ya da yem maddelerinin işlenmesi sırasında
teknolojik amaçla kullanılan, teknik olarak önlenemeyen kalıntıları bırakma
ihtimali olan ancak bu kalıntıların hayvan, insan veya çevre üzerinde
olumsuz etkileri olmayan ve nihai ürün üzerinde herhangi bir teknolojik
etki göstermeyen maddeleri,
i) İşletme: Yem işi alanında faaliyet gösteren kuruluşu,
j) Karma yem: Hayvanların ağızdan beslenmesi için tam
veya tamamlayıcı yem şeklinde, yem katkı maddelerini içeren veya içermeyen,
en az iki yem maddesinin karışımını,
k) Kürk hayvanı: Kürkü için beslenen, yetiştirilen,
bakılan, insan tüketimi için kullanılmayan hayvanı,
l) Mineral yem: En az % 40 ham kül içeren tamamlayıcı
yemi,
m) Özel besleme amacı: Sindirim, emilim veya metabolizma
işlemleri geçici veya geri dönülmez bir şekilde bozulmuş ya da bozulma
ihtimali olan ve bu nedenle kendi durumlarına uygun yemler verilmek
suretiyle özel besin ihtiyaçlarının karşılanmasını,
n) Özel besleme amacı taşıyan yem: Kendi özel bileşimi
veya üretim metoduyla özel besleme amacını karşılayabilen, ilaçlı yemleri
kapsamayan ve diğer yemlerden farklı olan yemi,
o) Parti veya seri: Orijin, çeşit, ambalaj şekli,
paketleyici, sevkiyatçı, etiketleme gibi sahip olunan ortak özellikleri
bakımından ayırt edilebilir miktardaki bir yemi, bir üretim prosesinde ise
üniform üretim parametreleri kullanılarak bir işletmedeki bir ünite üretim
miktarını ya da seri üretim halinde ve birlikte depolandığında ünitelerin
sayısını,
ö) Piyasaya arz: Bu Yönetmelik kapsamındaki yemlerin,
bedelli veya bedelsiz piyasaya sunulmasını,
p) Premiks: Hayvanlara doğrudan yedirilmeyen, yem katkı
maddelerinin karışımı ya da bir veya birden fazla yem katkı maddesinin
taşıyıcı olarak kullanılan bir yem maddesi veya suyla karışımını,
r) Sunum: Yemin şekli, görünümü, ambalajı, kullanılan
ambalaj materyalleri ile tanıtımı ve sergilenmesini,
s) Süt ikame yemi: Kolostrum sonrası, tamamlayıcı veya
ikame olarak, buzağı, kuzu, oğlak gibi genç hayvanların beslenmesi için
kuru formda veya seyreltilmek suretiyle sıvı formda verilen karma yemi,
ş) Tam yem: Bileşimi bakımından günlük rasyon için
yeterli olan yem karışımını,
t) Tamamlayıcı yem: Bileşimi itibariyle belirli maddeler
bakımından zengin içeriğe sahip, başka bir yemle birlikte kullanıldığında
günlük rasyon için yeterli olan karma yemi,
u) Taşıyıcı: Bir yem katkı maddesini teknolojik
fonksiyonunu değiştirmeden veya teknolojik etkisini azaltmadan çözmek,
seyreltmek, yaymak veya bunların dışında o katkı maddesini fiziksel olarak
değiştirmek ya da taşınmasını, uygulanmasını kolaylaştırmak amacıyla
kullanılan maddeyi,
ü) Yem: Hayvanların ağız yoluyla beslenmesi amacıyla
kullanılan işlenmiş, kısmen işlenmiş veya işlenmemiş yem katkı maddeleri
dâhil her türlü madde veya ürünü,
v) Yem işi: Kâr amaçlı olsun veya olmasın, kamu kurum ve
kuruluşları ile gerçek veya tüzel kişiler tarafından kendi hayvanlarını
beslemek üzere üretim, işleme ve depolama yapan üreticiler dâhil yemin
üretimi, imalatı, işlenmesi, depolanması, nakliyesi veya pazarlanması ile
ilgili faaliyeti,
y) Yem işletmecisi: Kendi sorumluluğu altında yürütülen
yem işinin bu Yönetmelik hükümlerine uygunluğunun sağlanmasından yasal
olarak sorumlu olan gerçek veya tüzel kişiyi,
z) Yem katkı maddesi: Yem katkı maddeleri için
tanımlanan fonksiyonlardan bir veya birkaçına sahip, yeme veya suya
katılan, yem maddesi ve premiksler dışındaki maddeler, mikroorganizmalar
veya preparatları,
aa) Yem maddeleri: Hayvanların besin maddesi
ihtiyaçlarını karşılayan, doğal, taze, korunmuş halde olan bitkisel veya
hayvansal orijinli ürünler ve bunlardan endüstriyel işleme sonucu elde
edilen ürünler ile hayvanların ağızdan beslenmesi amacıyla, premikslerde
taşıyıcı olarak ya da karma yemlerin hazırlanmasında doğrudan ya da
işlenerek kullanılan, yem katkı maddesi içeren ya da içermeyen organik veya
inorganik maddeleri,
ifade eder.
İKİNCİ
BÖLÜM
Genel
Hükümler
Yem
güvenilirliği ve piyasaya arz
MADDE 5 – (1) Yem,
güvenilir ise ve hayvan refahı ve çevre üzerinde doğrudan olumsuz bir
etkisi yoksa piyasaya arz edilebilir ve kullanılabilir. Güvenilir olmayan
yem piyasaya sürülemez.
(2) Yem işletmecisi;
a) Piyasaya arz ettiği yemin güvenilir, tanımlanan veya
beyan edilen özelliklerine ve amacına uygun, bozulmamış ve ticari olarak
uygun kalitede olmasını,
b) Mevzuata uygun olarak etiketlenmesini, paketlenmesini
ve piyasaya arzını,
sağlamakla yükümlüdür.
(3) Yem, Ek-1’de belirtilen teknik şartlara uygun
olmalıdır.
(4) Onayı zorunlu olan yemler, Bakanlıktan onay
alınmadan üretilemez, ithalatı yapılamaz ve piyasaya arz edilemez. Yem
katkı maddeleri ile özel besleme amaçlı yemler; onay alınması zorunlu
yemlerdir.
Yem
işletmecilerinin sorumlulukları ve yükümlülükleri
MADDE 6 – (1) Yem
işletmecileri, yemlerin izlenebilirliği, piyasadan geri çekme ve hijyen ile
ilgili yem mevzuatında belirtilen kurallara uymak ve kontrolleri altındaki
üretim, işleme ve dağıtımın her aşamasında mevzuata uygunluğu sağlamakla
yükümlüdürler.
(2) Yemi etiketleyen yem işletmecisi, karma yemde
kullanılan yem maddelerinin isimlerini, tam olarak ağırlık oranları dâhil
etiketleme bilgilerini, pazara sunulan yemin iddia edilen özelliklerinin
veya içeriklerinin doğruluğunun tespiti için Bakanlık tarafından istenen
her türlü bilgiyi sağlamakla yükümlüdür.
(3) İnsan veya hayvan sağlığı veya çevreye ilişkin
herhangi bir acil durum ortaya çıkması durumunda, üretici ve alıcıların
ilgili kanuni hakları korunarak, Bakanlık uygun gördüğü takdirde ve
alıcının talebi halinde, imzalı teminat karşılığında ikinci fıkrada
belirtilen bazı bilgileri alıcıya sağlayabilir.
Kısıtlama
ve yasaklar
MADDE 7 – (1) Hayvan
besleme amacıyla piyasaya arz edilen yemler, kullanımı yasaklanan maddeleri
içeremez, kısıtlanan maddeleri ise ancak belirlenen sınırlarda içerebilir.
Yasaklı maddeler ve kısıtlanan maddeler Ek-2’de belirtilmiştir. Acil önlem
alınması gereken durumlarda Ek-2’de yapılacak değişiklik prosedürü
tamamlanıncaya kadar, ihtiyati tedbir olarak Bakanlık, bazı yem
maddelerinin kullanımını geçici olarak yasaklayabilir veya kısıtlayabilir.
ÜÇÜNCÜ
BÖLÜM
Belirli
Özellikteki Yemlerin Piyasaya Arzı
Yem
çeşitlerinin özellikleri ve yem katkı maddesi içerikleri
MADDE 8 – (1)
Bakanlık, yem maddeleri, yem katkı maddeleri, veteriner ilaçları ve bunun
gibi diğer başka ürünler arasındaki ayrımı netleştirmek amacıyla yemler ile
ilgili ayırt edici özellikleri belirleyebilir.
(2) Bakanlık, gerekli hallerde, yem mevzuatında
tanımlanmayan yeni bir ürünle ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde, söz
konusu ürünün yem olup olmayacağına, değerlendirme yaparak karar verebilir.
(3) Yem maddeleri ve tamamlayıcı yemlerdeki yem katkı maddelerinin
düzeyi, yem katkı maddelerinin onaylanması ile ilgili mevzuattaki kullanım
koşulları saklı kalmak kaydıyla, tam yemlerde belirlenen maksimum miktarların
yüz katını aşamaz. Koksidiyostatlar ve histomonostatlar ise tam yemlerde
belirlenen miktarların beş katını aşmaz.
(4) 9 uncu maddede belirtilen özel besleme amaçlı yem
yapımında kullanılacak yem maddeleri ve tamamlayıcı yemlerdeki katkı
maddesinin düzeyi, üçüncü fıkrada belirtilen tam yemlerde belirlenen
maksimum miktarın yüz katını aşabilir. Bu tür yemler ile ilgili olarak;
a) Kullanım şartları ayrıca belirtilir.
b) Yem Hijyeni Yönetmeliğinin Ek-6 ikinci bölümünde yer
alan yem katkı maddelerini kullanarak üretim yapan işletmeler, Bakanlıktan
onay alırlar.
Özel
besleme amaçlı yemlerin piyasaya arzı
MADDE 9 – (1) Özel
besleme amaçlı yemler, ancak özel besleme amaçlı yemler için hedeflenen
amaçları ve gerekli besinsel özellikleri karşılıyor ise piyasaya arz
edilebilir.
(2) Özel besleme amaçlı yemler, kullanım amaçlarıyla
ilgili en az bir özel kullanım amacına sahip olmalıdır. Bakanlık, özel
besleme amaçlı yemlerin kullanım amacını geri çekebilir, kullanım amacıyla
ilgili özel koşullar ilave edebilir, kaldırabilir veya değiştirebilir. Özel
besleme amaçlı yemler ile ilgili Bakanlıkça kullanım amaçları listesi
oluşturularak Bakanlık internet sitesinde yayımlanır. Bu liste yapılan
değişikliklerle güncellenir.
(3) Özel besleme amaçlı yemler için gerçek veya tüzel
kişi tarafından Bakanlığa başvuruda bulunulur. Başvurunun
değerlendirilebilmesi için, söz konusu yemin özel bir yapıda olduğunu, arzu
edilen özel besleme amacını karşıladığını, insan ve hayvan sağlığına,
çevreye ve hayvan refahına olumsuz bir etkisinin olmadığını gösteren bilgi
ve dokümanlar Bakanlığa sunulur.
(4) Bakanlık, mevcut bilimsel ve teknolojik bilgilere
dayanarak özel besleme amaçlı yemler ile ilgili başvuruyu değerlendirir ve
birinci ve ikinci fıkralardaki şartları sağlaması durumunda o yemi özel
besleme amaçlı yem olarak onaylar. Uygun bulunmayan dosyalar gerekçeli bir
yazı ile iade edilir. Bakanlık özel besleme amaçlı yemlerle ilgili yapılan
başvuruları altı ay içerisinde değerlendirerek karara bağlar. Değerlendirme
sırasında talep edilebilecek bilgi, belge, araştırma ve analizler için
geçen süre, bu süreye dâhil edilmez.
DÖRDÜNCÜ
BÖLÜM
Etiketleme,
Sunum ve Paketleme
Etiketleme
ve sunum
MADDE 10 – (1) Yemin
etiketlenmesi ve sunumu, kullanıcıyı yanıltıcı veya aldatıcı şekilde
olamaz. Etiketleme ve sunumda;
a) Yemin özelliğine veya kullanım amacına göre,
özellikle yapısı, işleme veya üretim metodu, niteliği, bileşimi, içeriği,
miktarı, dayanıklılığı, yemin amaçlandığı hayvan türleri veya kategorileri
göz önüne alınır.
b) Yemde olmadığı halde birtakım etkiler veya özellikler
varmış gibi veya benzer yemler ile aynı özelliklere sahip olduğu halde,
diğerlerinden farklı özelliklere sahipmiş gibi gösterilemez.
c) Etiketleme, yem kataloğunda belirlenen kriterlere ve
etiketleme ile ilgili kurallara uygun olmalıdır.
ç) Türkiye’de piyasaya arz edilecek yemlerde Türkçe
etiket bilgileri yer alır.
(2) Yem maddeleri ve karma yemlerin dökme, açık ambalaj
veya kaplarda piyasaya arz edilmesi halinde, beraberinde bu Yönetmelikte
istenen tüm zorunlu etiket bilgilerini içeren bir belge bulundurulur.
(3) Yemlerin iletişim araçları ile uzaktan satışı
halinde, tüketicilerin korunması amacıyla satış öncesinde, parti ya da seri
numarası, en kısa depolama ömrü, net ağırlığı ve etiketlemeden sorumlu yem
işletmecisinin isim ve adresi dışında etikette bulunması zorunlu bilgiler
iletişim araçlarında gösterilir. Diğer bilgiler yemin teslim zamanına kadar
alıcıya ulaştırılmalıdır.
(4) Etiketleme, bu maddede belirtilen kurallara ilave
olarak Ek-3’te belirtilen etiketleme kurallarına göre yapılır.
(5) Resmi kontroller sırasında, bir yem maddesinin veya
karma yemin etiket bilgilerinde belirtilen besin maddesi bileşen değerleri
ile resmi kontrol için yapılan analiz sonucu bulunan değerler arasındaki
farklılığın değerlendirilmesinde kullanılacak tolerans değerleri Ek-4’te
verilmiştir.
Etiketleme
ile ilgili sorumluluk
MADDE 11 – (1) Yemi
etiketleyen yem işletmecisi, yemin etiket bilgilerinden ve doğruluğundan
sorumludur.
(2) Yemi ilk pazarlayan veya kendi adına ya da şirket
adına pazarlayan yem işletmecisi etiketlemeden sorumludur.
(3) Yem işletmecisinin kontrolü altındaki
faaliyetlerinde yaptığı değişiklik, yemin etiket bilgilerinde değişikliği
gerektiriyor ise yem işletmecisi etiketlemenin bu Yönetmeliğe uygun olarak
yapılmasını sağlar.
(4) Yemin etiketlenmesinde doğrudan bir sorumluluğu
bulunmayan, dağıtım veya perakende faaliyetlerini yürüten yem işletmecisi,
yemlerin etiketleme kurallarına göre etiketlenip etiketlenmediğine dikkat
eder, etiketleme kurallarına uygun olmayan yemleri piyasaya sunamaz.
(5) Yem işletmecisi, zorunlu etiketleme bilgilerinin
yemin son kullanıcısına kadar yem zinciri boyunca iletilmesinin sağlanması
hususunda kendi kontrolü altındaki faaliyetlerden sorumludur.
Etiketlerde
yemlerle ilgili özel iddialar
MADDE 12 – (1) Yem
maddelerinin ve karma yemlerin etiketinde ve sunumunda, yemdeki bir maddenin
varlığı ya da yokluğuna, belirli besinsel özelliklerine, işleme veya
belirli bir fonksiyona yönelik olarak dikkat çekici özel iddialarda
bulunulabilir. Bu iddiaların yapılabilmesi için aşağıdaki şartlar
karşılanmalıdır:
a) İddia edilen husus, gerçek, Bakanlıkça doğrulanabilir
ve yem kullanıcısı tarafından anlaşılabilir olmalıdır.
b) Bakanlığın talebi halinde, iddianın bilimsel olarak
kanıtlanması ya kamunun erişimine açık bilimsel delillere dayalı
referanslar ile ya da belgelenmiş şirket araştırması yoluyla sağlanır.
İddia edilen hususların kanıtlanması ile ilgili bilimsel dayanak, yemin
piyasaya arzından önce sağlanmış olmalıdır. İddia edilen hususun yeterince
kanıtlanamadığı sonucuna varılırsa, bu gibi iddiaya ait etiketlemenin 10
uncu maddede belirtilen etiketleme kurallarına göre, yanıltıcı olduğu kabul
edilir. Bakanlık bilimsel dayanak konusunda şüpheye düşerse, gerekli
inceleme ve araştırmaları yaparak veya yaptırarak karar verir. Bu tür
yemleri satın alanlar iddia edilen hususun doğruluğu hakkındaki şüphelerini
Bakanlığa bildirme hakkına sahiptir.
(2) Birinci fıkranın (a) ve (b) bentlerindeki şartlar
karşılanmak koşuluyla, üçüncü fıkranın (a) bendinde belirtilen hususlarla
ilgili iddialar dışında, hayvanlarda fizyolojik durumların korunması, desteklenmesi
veya optimum beslenme ile ilgili iddialarda bulunulabilir.
(3) Yem maddelerinin ve karma yemlerin etiketlerinde
veya sunumunda aşağıdaki iddialar yer alamaz:
a) Yem katkı maddeleri mevzuatına göre onaylanmış
koksidiyostatlar, histomonostatlar haricinde, bir hastalığı önleyici ya da
tedavi edici yönündeki iddialar. Ancak patalojik semptomların tedavisi
hariç besin dengesizliklerinin karşılanmasına dair iddialar bunun
dışındadır.
b) 9 uncu maddede belirtilen özel besleme amaçlı yemler
ile ilgili iddialar.
(4) Birinci ve ikinci fıkralarda belirtilen hususlar ile
ilgili özel hükümler, 24 üncü maddede belirtilen iyi etiketleme uygulama
kılavuzları içerisinde yer alabilir.
Etiket
bilgilerinin sunumu
MADDE 13 – (1)
Zorunlu etiket bilgileri, tüm ambalaj ya da kabın üzerinde veya bunlara
iliştirilmiş etiket üzerinde ya da dökme yemlerin beraberindeki belgelerde
belirgin olarak yer almalıdır. Etiket bilgileri açık, görünecek şekilde,
okunaklı ve silinmeyecek şekilde olmalıdır.
(2) Zorunlu etiket bilgileri, kolaylıkla ayırt
edilebilmeli ve başka bilgiler ile anlaşılması zorlaştırılmamalıdır. Etiket
bilgilerinin sunulmasında kullanılan renk, yazı karakteri ve büyüklükleri,
uyarıcı açıklamaların gerekli olduğu haller dışında, bazı bilgileri örtecek
şekilde ya da önemliymiş gibi gösterecek şekilde olmamalıdır.
(3) Birinci ve ikinci fıkralarda belirtilen hususlar ile
ilgili özel hükümler ile isteğe bağlı etiketlemede sunum ile ilgili özel
hükümler 24 üncü maddede belirtilen iyi etiketleme uygulama kılavuzları
içerisinde yer alabilir.
Zorunlu
genel etiketleme kuralları
MADDE 14 – (1)
Etiketinde aşağıdaki bilgilerin belirtilmediği bir yem maddesi ya da karma
yem piyasaya arz edilemez:
a) Yemin tipi: Yem maddesi, tam yem veya tamamlayıcı yem
gibi,
b) Yem işletmecisinin adı ya da şirket adı ve adresi,
c) Onaylı yem işletmelerinin onay numarası,
ç) Parti ya da seri numarası,
d) Katı ürünler için birim kütle miktarı, sıvı ürünler
için ise birim kütle veya hacim miktarı,
e) Yem katkı maddelerinin onaylanması ile ilgili mevzuatta
belirtilen etiketleme kuralları saklı kalmakla beraber, yem katkı maddesi
ilave edilmesi halinde Ek-6 veya Ek-7’nin birinci bölümünde belirtilen
hususlara göre yem katkı maddelerinin listesi,
f) Nem miktarı; Ek-1’in altı numaralı maddesinde belirtilen
şekilde.
Yem
maddeleri için zorunlu özel etiketleme kuralları
MADDE 15 – (1) Yem
maddelerinin etiketlenmesinde 14 üncü maddede belirtilen şartlara ilaveten,
aşağıdaki hususlar da belirtilir:
a) Yem maddesinin ismi; 23 üncü maddedeki yem maddeleri
kataloğuna göre isimlendirilmesi halinde katalogda belirtilen kriterlere
uygun olur.
b) Ek-5’teki listede belirtilen yem kategorilerine
karşılık gelen zorunlu bildirimler bulunur veya bunların yerine, 23 üncü
maddede belirtilen yem maddeleri kataloğundaki yem maddelerine karşılık
gelen özel bildirimler belirtilir.
(2) Yem maddelerine, yem katkı maddeleri katılması
halinde, birinci fıkrada belirtilen hususlara ilave olarak, aşağıdaki
hususlar da etiketlerde yer alır:
a) Söz konusu yem katkı maddelerinin, tüm hayvan türleri
için değil, bazı türler için kullanımının amaçlanması ya da bazı türler
için maksimum limitlerde kullanılmasına izin verilmesi halinde, yem
maddelerinin kullanılacağı hayvan türleri, kategorileri ve limitleri,
b) Yem maddelerinin uygun kullanımı için Ek-3’ün üç
numaralı maddesinde yem maddeleri ile ilgili belirtilen bilgiler,
c) Yem maddelerine ilave edilen teknolojik katkı
maddeleri haricindeki yem katkı maddeleri için en kısa depolama ömrü.
Karma
yemler için zorunlu özel etiketleme kuralları
MADDE 16 – (1) Karma
yemlerin etiketlenmesinde 14 üncü maddede belirtilen şartlara ilaveten,
aşağıdaki hususlar da belirtilir:
a) Karma yemlerin kullanılacağı hayvan türü veya
kategorisi,
b) Yemin kullanım amacı ve uygun kullanımına ilişkin
açıklamalar, Ek-3’ün üç numaralı maddesinde belirtilen hususlara uygun
olmalıdır.
c) Üreticinin başkası adına üretim yapması ve
etiketlemeden sorumlu yem işletmecisi olmadığı durumlarda aşağıdaki
hususlar etikette belirtilir:
1) Yemi üreten yem işletmecisinin adı veya ticari adı ve
adresi,
2) Yemi üreten yem işletmesinin onay numarası ya da
kayıt numarası.
ç) En kısa depolama ömrü, aşağıdaki şekilde belirtilir:
1) Yapısal özelliklerinden dolayı kolay bozulabilen
yemlerde kesin bir tarih “…. tarihinden önce kullanılmalıdır.’’ ifadesi yer
alır.
2) Diğer karma yemlerde belirli bir ay belirtilerek ‘‘en
uygun …den önce kullanılmalıdır.’’ ifadesi yer alır.
3) Etiket üzerinde üretim tarihi gösteriliyor ise, en
kısa depolama ömrü, üretim tarihinden itibaren gün veya ay zaman periyodu
olarak belirtilir.
d) Karma yemi oluşturan yem maddelerinin isimleri
bileşiminin belirtildiği kısımda, karma yemdeki nem içeriği üzerinden
hesaplanmış ağırlıklarına göre, büyükten küçüğe doğru listelenir. Bu liste
yüzde miktarları üzerinden de verilebilir. Bunlardan başka, karma yemlerin
bileşimleri ile ilgili olarak;
1) Bir yem maddesi, dikkat çekecek şekilde kelimelerle,
grafikle veya resimle gösterilebilir. Bu şekillerde gösterilmesi halinde, o
yem maddesinin ağırlık itibariyle yüzdesi ve ismi de belirtilir,
2) Eğer karma yemi oluşturan yem maddeleri ağırlıkları
itibariyle yüzde olarak belirtilmemişse, etiketlemeden sorumlu yem
işletmecisi, alıcının talebi üzerine yemin bileşimini oluşturan yem
maddeleri ile ilgili bilgileri yüzde olarak, +/ – % 15’lik değer aralığı
içerisinde alıcıya sağlar.
3) Kürk hayvanları haricindeki gıda amaçlı olmayan
hayvanlar için hazırlanan karma yemlerin bileşiminde, yem maddelerinin ismi
yerine, yem maddelerinin ait olduğu yem kategorisinin ismi de
belirtilebilir.
e) Karma yemler için Ek-6 veya Ek-7’nin ikinci bölümünde
yer alan bildirimi zorunlu bilgiler etikette belirtilir.
(2) Kürk hayvanlarının haricindeki gıda amaçlı olmayan
hayvan yemlerinin etiketlerinde belirtilebilen yem kategorileri Ek-9’da
belirtilmiştir.
(3) İnsan veya hayvan sağlığı veya çevreye ilişkin
herhangi bir acil durum ortaya çıkması durumunda, üretici ve alıcıların
ilgili kanuni hakları korunarak, Bakanlık, uygun gördüğü takdirde, alıcının
talebi halinde, imzalı teminat karşılığında karma yemin bileşimi ve
özellikleri ile ilgili bilgileri alıcıya sağlayabilir.
Özel
besleme amaçlı yemler için zorunlu ilave etiketleme kuralları
MADDE 17 – (1) Özel
besleme amaçlı yemlerin etiketlenmesinde, 14, 15 ve 16 ncı maddelerde yer alan
zorunlu etiketleme kurallarına ilave olarak aşağıdaki hususlar da
belirtilir:
a) Özel besleme amaçlı yemlerde, 14 üncü maddenin
birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen yem tipinin yanına ‘‘diyetetik’’
ifadesi,
b) 9 uncu maddede belirtilen kullanım amaçları ile
ilgili bilgiler,
c) Yemi kullanmadan önce veya kullanım süresini
uzatmadan önce, veteriner hekim veya hayvan besleme uzmanına danışılmasına
dair not,
yazılır.
Ev ve süs
hayvanı yemleri için zorunlu ilave etiketleme kuralları
MADDE 18 – (1) Ev ve
süs hayvan yemi satın alanların, zorunlu etiket bilgilerinin yanında, yeme
ilave edilen yem katkı maddeleri ve kategorilerine göre yem maddeleri
hakkında da ilave bilgi edinebilmeleri amacıyla ev ve süs hayvanı yemi
etiketi üzerinde irtibat kurulabilecek bir telefon numarası belirtilir.
Kullanımı
uygun olmayan ancak, işlemden geçirilmek suretiyle kullanılabilir hale
getirilmesi mümkün olabilen yemler için zorunlu ilave etiketleme kuralları
MADDE 19 – (1)
İstenmeyen maddeler ile bulaşmış ve yem mevzuatına uygun olmayan yemlerin
etiketlerinde 14, 15, 16 ve 17 nci maddelerde yer alan zorunlu etiketleme
kurallarına ilave olarak, Ek-8’deki özel hususlar da belirtilir.
Etiketleme
ile ilgili istisnalar
MADDE 20 – (1) Yem
alıcısının, 14 üncü maddenin birinci fıkrasının (c), (ç), (d) ve (f)
bentleri ile 15 inci maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen
etiket bilgilerine gerek olmadığına dair yazılı talebi halinde, bu alıcıya
ait yemlerin etiketlerinde bu bilgilerin belirtilme zorunluluğu yoktur. Her
sipariş birkaç sevkiyattan oluşabilir.
(2) Paketli yemlerde, 14 üncü maddenin birinci
fıkrasının (c), (ç) ve (d) bentleri ve 15 inci maddenin ikinci fıkrasının
(c) bendi veya 16 ncı maddenin birinci fıkrasının (c), (ç) ve (d)
bentlerinde belirtilen bilgiler, ambalaj üzerinde de belirtilebilir. Bu
bilgilerin ambalajın neresinde yer aldığı belirtilir.
(3) Kendi hayvanları için kullanmak üzere doğrudan
yetiştiricilere yapılan satışlarda, koruyucular ve silaj katkı maddeleri
dışında yem katkı maddeleri içermeyen yem maddelerinin satışında, yem
hijyeni ile ilgili hükümler saklı kalmak kaydıyla 14 üncü maddenin birinci
fıkrasının (c), (ç), (d) ve (f) bentleri ile 15 inci maddenin birinci
fıkrasının (b) bendinde belirtilen bilgilerin bulunması zorunlu değildir.
(4) Bitki danelerinin, tohumlarının ve meyvelerinin
bütün halde karışımları için, 16 ncı maddenin birinci fıkrasının (e)
bendinde belirtilen zorunlu bildirimler gerekli değildir.
(5) Karma yemin en fazla üç yem maddesinden oluşması ve
kullanılan bu yem maddelerinin açıkça tanımlanması halinde, 16 ncı maddenin
birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerinde belirtilen bilgiler gerekli
değildir.
(6) Son kullanıcıya dökme halde 20 kg’ı aşmayan
miktarlarda satılan yem maddeleri veya karma yemler için, 14, 15 ve 16 ncı
maddelerde belirtilen bilgiler zorunlu olmayıp, istenmesi halinde, satış
noktasında not olarak alıcının bilgisine sunulabilir. Bu durumlarda, 14
üncü maddenin birinci fıkrası (a) bendinde ve 15 inci maddenin birinci
fıkrası veya 16 ncı maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerinde yer
alan bilgilerin bulunduğu not, istenmesi halinde alıcıya teslimatta veya
fatura ile birlikte sunulur.
(7) Paket halinde ambalaj içerisinde satılan toplam
ağırlığı 10 kg’ı aşmayan ev ve süs hayvanı yemleri için, 14 üncü maddenin
birinci fıkrasının (b), (c), (e) ve (f) bentleri ve 16 ncı maddenin birinci
fıkrasının (b), (c), (d) ve (e) bentlerinde belirtilen bilgiler, her bir
paket yerine, paketlerin taşındığı ambalajın dış kısmında da yer alabilir.
(8) Bakanlık, deney amaçlı olduğu etiketinde açıkça
belirtilmesi şartıyla, bilimsel veya deneysel amaçlı kullanılacak hayvan
yemleri ile ilgili istisnai hükümler uygulayabilir.
İsteğe
bağlı etiketleme
MADDE 21 – (1) Bu
Yönetmelikte belirtilen genel hükümlere uygun olmak şartı ile karma yem ve
yem maddelerinin etiketlerinde, zorunlu etiketleme kurallarına ilave
olarak, isteğe bağlı bazı bilgilere de etikette yer verilebilir.
(2) İsteğe bağlı etiketleme ile ilgili ayrıntılı
hususlar, 24 üncü maddede belirtilen iyi etiketleme uygulama kılavuzları
içerisinde yer alabilir.
Paketleme
MADDE 22 – (1) Yem
maddeleri ve karma yemler kapalı paketlerde veya ambalajlarda
pazarlanabilir. Kapalı paket veya ambalaj açıldığında bozulacağından, bu
paket veya ambalajlar tekrar kullanılamaz.
(2) Aşağıda belirtilen yemler, birinci fıkradan istisna
olarak dökme halde, açık paket ve ambalajlarda piyasaya sürülebilir:
a) Yem maddeleri,
b) Tahıl ve meyvelerin bütün halde karıştırılarak elde
edildiği karma yemler,
c) Karma yem üreticileri arasındaki teslimatlar,
ç) Karma yem üreticisinden doğrudan yetiştiricilere
yapılan teslimatlar,
d) Karma yem üreticilerinden paketleme firmalarına
yapılan teslimatlar,
e) Son kullanıcıya, ağırlığı 50 kg’ı aşmayan miktarlarda
yapılan satışlarda kapalı paketten veya ambalajdan alınan karma yemler,
f) Blok yemler veya yalama taşları.
BEŞİNCİ
BÖLÜM
Yem
Maddeleri Kataloğu ve İyi Etiketleme Uygulama Kılavuzları
Yem
maddeleri kataloğu
MADDE 23 – (1)
Bakanlık, ürün özellikleri hakkında bilgi oluşturmak ve bilgi alış verişini
kolaylaştırmak, yem maddeleri ve karma yemlerin etiketlendirilmesinde ve
yem sektöründe kullanılmak üzere yem maddeleri kataloğu hazırlar ve
Bakanlığın internet sitesinde yayımlar. Bu katalog ihtiyaca göre ilgili sektör
paydaşları ile birlikte görüşülerek değiştirilebilir ve güncellenebilir.
Bir yem maddesi katalogda tanımlanırken en az aşağıdaki bilgiler
belirtilmelidir:
a) İsmi,
b) Ayırt edici kimlik numarası,
c) Yem maddesinin üretim işlemi ve ürün özellikleri ile
ilgili açıklama,
ç) 15 inci maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde
belirtilen zorunlu bildirim yerine geçen bilgiler,
d) Katalogda belirtilen terimler sözlüğüne uygun, üretim
işlemleri ve teknik açıklamaların yer aldığı bilgiler.
(2) Katalogda yapılacak değişiklik ve güncellemeler,
sektörün ihtiyaçları ve görüşleri doğrultusunda bilimsel ve teknolojik
gelişmeler göz önünde bulundurularak yapılır.
(3) Yem maddeleri kataloğu ile ilgili bu madde
hükümleri, 5 inci maddede belirtilen yem güvenilirliği ile ilgili hükümler
saklı kalmak kaydıyla uygulanır.
(4) Yem maddeleri kataloğunun kullanımı yem sektöründe
isteğe bağlıdır. Ancak, katalogda yer alan isimlerin kullanılması durumunda
yem maddeleri, katalogda o isimle belirtilen özelliklere uygun olmalıdır.
(5) Katalogda yer almayan bir yem maddesini ilk defa
piyasaya arz edecek olanlar, Bakanlığa bildirimde bulunur ve bununla ilgili
izni alırlar. Bakanlıktan izin alınmadan bu yem maddeleri piyasaya arz
edilemez. Bu yem maddeleri ile ilgili yem sektörü de bilgilendirilir,
bildirimler ile ilgili internet ortamında bir kayıt sistemi oluşturulur ve
sistem düzenli olarak güncellenir.
İyi
etiketleme uygulama kılavuzları
MADDE 24 – (1)
Yemlerde etiketlemenin uygun ve doğru yapılmasını sağlamak amacıyla, biri
gıda amaçlı hayvan yemleri, diğeri ev ve süs hayvanları yemleri için olmak
üzere, ilgili sektör paydaşları tarafından iyi etiketleme uygulama
kılavuzları oluşturulur. Belirlenen bu iyi etiketleme uygulama kılavuzları
Bakanlığın incelemesinden sonra onayı alınarak kullanılır. Bakanlık, iyi
etiketleme uygulama kılavuzlarının geliştirilmesini ve sektörde
uygulanmasını teşvik eder.
(2) İyi etiketleme kılavuzları; genel etiketleme
kurallarını karşılaması yanısıra, 12, 13 ve 21 inci maddelerde belirtilen
hükümleri de kapsayacak şekilde iyi etiketleme uygulanmasının
geliştirilmesine yönelik olmalıdır.
(3) İyi etiketleme kılavuzları, yem sektörü tarafından
isteğe bağlı olarak kullanılır.
(4) İlgili sektör paydaşlarının talebi ve görüşleri
doğrultusunda bilimsel ve teknolojik gelişmelere göre iyi etiketleme
kılavuzlarında değişiklik yapılabilir.
ALTINCI
BÖLÜM
Çeşitli ve
Son Hükümler
İdari
yaptırımlar
MADDE 25 – (1) Bu
Yönetmelik hükümlerine uymayanlar hakkında 5996 sayılı Kanunun ilgili
maddelerine göre işlem yapılır.
Geçiş hükümleri
GEÇİCİ
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihden önce
piyasaya sunulmuş olan yemler, bu Yönetmeliğin yayımından itibaren bir yıl
süre ile piyasada bulunabilir.
(2) Yem işletmeleri, bu Yönetmeliğin yayımından önce
ilgili yem mevzuatına uygun olarak bulundurdukları mevcut etiketleri altı
ay süreyle kullanabilirler. Bu etiketlerin kullanıldığı yemler, bu
Yönetmeliğin yayımından itibaren bir yıl süre ile piyasada bulunabilir.
Yürürlük
MADDE 26 – (1) Bu
Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 27 – (1) Bu
Yönetmelik hükümlerini Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı yürütür.
Yönetmeliğin eklerini görmek için tıklayınız
|