|
Gıda,
Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından:
SIĞIRLARDA
LÖYKOZ HASTALIĞINA KARŞI KORUNMA
VE MÜCADELE
YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ
BÖLÜM
Amaç,
Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu
Yönetmeliğin amacı, löykozun kontrol ve eradikasyonu ile ilgili usul ve
esaslar ile resmi olarak löykozdan ari sürü statüsü kazanılması için
uygulanacak kuralları düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu
Yönetmelik, sığırların löykozdan korunması ile ilgili hususlar ile ulusal
bir eradikasyon programının kuralları ve koşullarını kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu
Yönetmelik 11/6/2010 tarihli ve 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki
Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununun 4 üncü maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar ve
kısaltmalar
MADDE 4 – (1) Bu
Yönetmelikte geçen;
a) Bakanlık: Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığını,
b) Bölge: Ülkenin en az 2000 km2 alana sahip ve yetkili birimin denetimine
tabi ve içerisinde en az bir ilin bulunduğu bölümü,
c) Damızlık ya da üretim hayvanı: Kültürel ve sportif
aktivitelerde yer alan hayvanlar hariç olmak üzere, kesim amacı dışında,
ıslah, süt ya da damızlık için yetiştirilen bison bison ve bubalus bubalus
türleri dahil sığır cinsi hayvanı,
ç) Eradikasyon: Hastalığın, yürütülen izleme ve koruma
programları sonucunda, ülke genelinde veya herhangi bir bölgesinde ortadan
kaldırılmasını,
d) Hayvan sağlığı zabıtası komisyonu: Bulaşıcı hayvan
hastalığının resmi olarak teyit edildiği yerde, hastalığın sağlıklı hayvanlara
bulaşmasını önlemek ve hastalıkla mücadele etmek, hayvan ve maddelerinin
sevkine dair tedbirleri tespit etmek ve uygulamaya konulmasını sağlamak
amacıyla kurulan komisyonu,
e) Isıl işlem: Kaynatma hariç, ısıtmayı içine alan her
türlü uygulamadan hemen sonra alkali fosfataz testinde negatif reaksiyona
neden olan işlemi,
f) İl/ilçe müdürlüğü: Bakanlık il/ilçe müdürlüklerini,
g) İşletme: İçinde hayvanların yetiştirildiği veya
muhafaza edildiği herhangi bir kuruluşu,
ğ) Karantina: Bulaşıcı bir hayvan hastalığına yakalanmış
hayvanların, hastalığın yayılmasının önlenmesi için geçici olarak
diğerlerinden ayrılması biçiminde alınan önlemi,
h) Löykoz hastalığı: Bovine Leucosis Virus (BVL)
tarafından oluşturulan, sığırların bulaşıcı hastalığını,
g) Nakil araçları: Motorlu taşıtların, demiryolu
taşıtlarının ve hava taşıtlarının yükleme için ayrılan bölümlerini,
gemilerin ambarlarını, kara, deniz veya hava taşımacılığında kullanılan
konteynerleri,
ı) OIE: Dünya Hayvan Sağlığı Örgütünü,
i) Resmi olarak löykozdan ari sürü: 12 ve 13 üncü
maddelerde yer alan koşulları yerine getiren sürüyü,
j) Resmi olarak löykozdan ari ülke ya da bölge: 16 ncı
maddede yer alan koşulları yerine getiren ülke ya da bölgeyi,
k) Resmi veteriner hekim: Bakanlık adına görev yapan
Bakanlık personeli veteriner hekimi,
l) Sığır cinsi hayvan: Kültürel ve sportif aktivitelerde
yer alan hayvanlar hariç olmak üzere, et üretimi, süt üretimi, damızlık ya
da diğer amaçlarla yetiştirilen bison bison ve bubalus bubalus türü
hayvanlar dahil her yaştaki sığır ve mandayı,
m) Sürü: Bir işletmede bir epidemiyolojik ünite olarak
bulundurulan bir hayvan ya da hayvan grubunu, bir işletmede birden fazla
hayvan grubunun bulunması durumunda, aynı sağlık statüsüne sahip her bir hayvan
ya da hayvan grubunu,
n) Şüpheli hayvan: Löykoz hastalığı taşıdığına dair
belirtiler gösteren ancak resmi olarak hastalık teyidi yapılmamış sığır
cinsi hayvanı,
o) Tecrit: Hasta ve hastalıktan şüpheli hayvanların
sağlıklı hayvanlardan ayrılması, temas etmelerinin önlenmesini,
ö) Yetkilendirilmiş veteriner hekim: Bakanlıkta görevli
veteriner hekimler dışında, verilecek resmi görevleri yürütmek üzere
Bakanlık tarafından yetki verilen veteriner hekimi,
p) Yetkili otorite: İl/ilçe müdürlüğünü,
ifade eder.
İKİNCİ
BÖLÜM
Genel ve
Özel Hükümler, Hastalık Tespiti, Enfekte Alanlar, Kesim Sonrası
İşlemler ve
Hayvan Nakilleri
Genel
hükümler
MADDE 5 – (1)
Bakanlıkça, löykoz hastalığının prevalansı dikkate alınarak, hastalığın
eradikasyonunun sağlanması için program hazırlanır. Programın başarısı için
aşağıdaki önlemler alınır:
a) Eradikasyon ve koruyucu tedbirler kapsamına alınan
ulusal sığır populasyonunun oranı, populasyonun tamamını kapsayana kadar
her yıl artırılır.
b) Bakanlık tarafından löykoz hastalığını teşhis için
ulusal referans laboratuvarı belirlenir. Teşhis yapılan laboratuvarın
personel sayısının ve koşullarının hastalığın eradikasyonunun sağlanmasına
imkan verecek düzeyde arttırılması ve iyileştirilmesi için gerekli
adımların atılmasını sağlanır.
c) Löykoz ile mücadelede kullanılan tedbirlerin
sistematik bir şekilde uygulanması sağlanır.
(2) Eradikasyonun tam ve etkili olmasını garanti etmek
için yetkili otorite, bu maddede belirtilen tedbirlerin uygulanmasını
sağlar.
Özel
hükümler
MADDE 6 – (1) Sığır
cinsi hayvanlarda löykozun varlığı ya da varlığından şüphe edilmesi
durumunda özellikle lenfatik sistem ve diğer organlardaki tümörlerin
varlığında derhal yetkili otoriteye bildirilmesi zorunludur.
(2) Sığır cinsi hayvanlarda löykozun tedavisine yönelik
işlemlerin ve aşı uygulamasının yapılması yasaktır.
Sığır cinsi
hayvanlarda kayıt ve kimliklendirme
MADDE 7 – (1)
Yetkili otorite, hayvan hareketlerinin resmi olarak izlenmesi amacıyla,
sığırların kalıcı bir şekilde kayıt altına alınmasını ve kimliklendirilmesini
sağlar.
(2) Yetkili otorite, eradikasyon programı kapsamındaki
sığır sürülerinin sağlık durumlarına göre resmi kaydını oluşturur ve güncel
tutar.
Löykoz
hastalığından şüpheli bir hayvan tespit edilmesi
MADDE 8 – (1)
Yetkili otorite, sığır cinsi hayvanlarda löykoz şüpheli bir hayvan tespit
edilmesi durumunda, hastalığın varlığını veya yokluğunu tespit edici resmi
incelemelerin en kısa zamanda gerçekleştirilmesini sağlar.
(2) İncelemeler sonuçlanana kadar yetkili otorite,
sürüyü gözetim altında bulundurur.
(3) Yetkili otoritenin kesime sevk için izin vermesi
dışında, sürüye hayvan giriş çıkışı yasaklanır.
(4) Sürüdeki şüpheli hayvanların tecrit edilmesi
sağlanır.
(5) Bu maddede belirtilen uygulamalar, söz konusu sürüde
löykoz varlığının veya şüpheli durumunun ortadan kalktığının resmi olarak
tespit edilmesine kadar devam eder.
Löykoz
hastalığının ilanı
MADDE 9 – (1) Löykoz
hastalığı tespit edildiğinde resmi veteriner hekim tarafından düzenlenen
hastalık raporuna göre hayvan sağlık zabıtası komisyonu toplanır ve
hastalık çıkış kararı alınır ve bu karar ilan edilir.
(2) Bir sürüde löykoz hastalığının varlığının resmi
olarak tespit edildiği durumlarda resmi veteriner hekim ya da
yetkilendirilmiş veteriner hekim hastalığın yayılmasını önlemek için
gerekli tedbirleri alır ve aşağıdaki hususların yerine getirilmesini
sağlar:
a) Bu sürüye hayvan giriş ve çıkışı yasaklanır, yalnızca
yetkili birimin izni ile kesime sevk edilecek hayvanların hareketlerine
izin verilir.
b) Söz konusu sürü izole edilerek sürüdeki sığırların
başka sığırlarla temas etmesi önlenir.
c) Löykoz hastalığında karantina, hastalık çıkan işletme
ile sınırlıdır.
ç) Enfekte hayvanın bulunduğu sürüdeki tüm sığırlar
löykoz yönünden muayene edilir. Pozitif hayvanın ve bunun olası
yavrularının sürüden çıkartılmasından üç ay sonra oniki aylıktan büyük tüm
hayvanlar serolojik teste tabi tutulur.
d) Löykoz nedeniyle konulan karantina, teste tabi
tutulan tüm sığırlarda son iki serolojik test negatif reaksiyon verene
kadar devam eder. Birinci ve ikinci testin arası en az dört en fazla oniki
ay olmalıdır.
e) Enfekte ineklerin sütleri, uygun ısıl işlemden
geçirildikten sonra aynı çiftlikteki hayvanların beslenmesinde
kullanılabilir, böyle bir işlem için bir süt işletmesine nakledilebilir.
İnsan gıdası olarak kullanılamaz. Isıl işleme tabi tutulmamış sütün hayvan
beslenmesinde kullanımına yalnızca 10 uncu maddenin birinci fıkrasına uygun
olarak kesime sevk edilen sürüler için izin verilebilir.
f) Enfekte bir sürüdeki ineklerden elde edilen sütler,
uygun ısıl işlemden geçirilmek amacı dışında süt işleme tesislerine
nakledilemez, çiğ süt olarak satışa sunulamaz.
g) Enfekte sığırların hayvan yemi olarak kullanılması
planlanan karkasları, yarım karkasları, kol ya da butları, parçaları ve
sakatatı kontaminasyona yol açmayacak şekilde işleme tabi tutulur.
ğ) Hayvan sahibi, işletmesindeki bir sığırın ölümü ya da
acil kesimini resmi veteriner hekime bildirir.
Kesim
MADDE 10 – (1)
Löykozun resmi olarak teyit edildiği bir sürüdeki sığırların tamamının
kesimi öngörüldüğü durumlarda bu hayvanlar otuz gün içerisinde kesime tabi
tutulur.
(2) Löykoz hastalığı tespit edilen hayvanlara ait
karkaslar şarta tabi tutularak kavurma yapıldıktan sonra tüketimine izin
verilir. Kesilen hayvanlara ait iç organlar ile ilgili olarak; gözle görülebilir
tümör, nekroze doku gibi hastalık lezyonları bulunması durumunda iç
organlar imha edilir, lezyon görülmeyen iç organlar yüksek ısıl işleme tabi
tutularak tüketilebilir. Derileri ise işlenmemiş deri olarak kullanılamaz.
(3) Löykozun resmi olarak teyit edildiği sığırların
kesimi, hayvan sahibi ya da bakıcısına, yapılan muayeneler ve yerine
getirecekleri yükümlülüklerin resmi olarak bildirilmesinden sonra otuz gün
içerisinde gerçekleştirilir.
Sürüye
hayvan girişi ve çıkışı
MADDE 11 – (1)
Yetkili otorite tarafından gecikmeksizin kesim amacıyla çıkış için izin
verilenler dışında söz konusu sürüden hiçbir sığırın çıkışına izin
verilmez.
(2) Söz konusu sürüde hastalığın ortadan kalktığını
teyit etmek amacıyla löykoz testleri yapılır.
(3) Yalnızca yetkili otorite tarafından löykoz ile
enfekte olmadığı kabul edilen sürülere ait olan hayvanların sürüye
girişleri yapılabilir.
Dezenfeksiyon
MADDE 12 – (1) 10
uncu maddede belirtilen sığırların kesimi sonrası veya sürüye yeni hayvan
girişi öncesi, ahırlar ve diğer bölmeler ile hayvanlar için kullanılan
bütün konteynerler, ekipman ve diğer malzemeler resmi veteriner hekim
tarafından verilen talimata uygun olarak resmi denetim altında temizlenir
ve dezenfekte edilir.
(2) Hayvanların veya bu tür hayvanlarla temas etmiş olan
materyaller veya maddelerin taşınması sonrasında bütün nakil araçları,
konteynerler ve ekipman temizlenir ve dezenfekte edilir. Bu tür hayvanlar
için kullanılan yükleme alanları da kullanımdan sonra temizlenir ve
dezenfekte edilir.
(3) Kullanılacak dezenfektan ve bunların
konsantrasyonları yetkili otorite tarafından belirlenir.
ÜÇÜNCÜ
BÖLÜM
Resmi
Olarak Löykozdan Ari Sığır Sürüsü, Ariliğin Devamı,
Statünün
Askıya Alınması
Löykozdan
ari sığır sürüsü
MADDE 13 – (1) Sığır
sürüsü aşağıdaki koşulların varlığında löykoz hastalığından aridir:
a) Sürüde löykoz hastalığının klinik ya da laboratuar
test sonucu ile tespit edilmiş hiçbir belirtisinin bulunmaması ve geriye
dönük iki yıl içinde de bu tür bir vakanın teyit edilmemiş olması.
b) Sürüde yirmidört aylık yaşın üzerindeki bütün
hayvanlara son oniki ay içerisinde en az dört ay ara ile iki test yapılmış
olmalı ve iki testten de negatif sonuç alınmış olması.
c) Menşei resmi olarak löykoz hastalığından ari ülke ya
da bölgede yer almış olan sürünün (a) bendindeki hükümleri yerine
getirmesi.
Sürünün
löykozdan ari statüsünün devamı
MADDE 14 – (1) Sığır
sürüsü;
a) 13 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendindeki
hükümleri yerine getirmesi,
b) Sürüye yeni giren hayvanların resmi olarak löykoz
hastalığından ari sürüden gelmiş olması,
c) Yirmidört aylık yaşın üzerindeki bütün hayvanların üç
yıl ara ile yapılan teste negatif yanıt vermeye devam etmesi,
ç) Sürüye dahil edilen damızlık hayvanların ithalat
mevzuatına uygun olarak ithal edilmiş olması,
halinde löykoz hastalığından ari statüsünü devam
ettirir.
Sürünün
löykozdan ari statüsünün askıya alınması
ve askının kaldırılması
MADDE 15 – (1)
Sürünün resmi löykozdan ari statüsü 14 üncü maddede belirtilen koşulların
yerine getirilmemesi halinde veya laboratuar testleri ya da klinik
bulgulara dayalı bir ya da daha fazla sayıda sığır cinsi hayvanın löykoz
taşıdığından şüphe edilmesi durumunda askıya alınır.
(2) Arilik statüsü askıya alınan bir sürü, aşağıda
sıralanan koşulları sağlayana kadar askı hali devam eder:
a) Resmi olarak löykoz hastalığından ari sürüden
yalnızca bir hayvanın 18 inci maddede belirtilen testlerden birine pozitif
yanıt vermesi ya da bir sürüde bir hayvanın enfeksiyonu taşıdığından şüphe
edilmesi durumunda;
1) Pozitif yanıt veren hayvanlar ve bunlardan doğan
buzağılar yetkili otoritenin gözetimi altında kesim için sürüden
uzaklaştırılır. Ancak, enfekte inekten doğan buzağının kesimi şartı,
buzağının doğumundan hemen sonra annesinden ayrılması halinde yetkili
otorite tarafından istisnaya tabi tutulabilir. Bu durumda söz konusu buzağı
(b) bendinin (3) numaralı alt bendinde belirtilen hükümlere tabi tutulur.
2) Pozitif hayvanlar ve bunların buzağılarının sürüden
uzaklaştırılmasından üç ay sonra
sürüdeki oniki aylık yaşın üstündeki tüm hayvanlar 18 inci maddeye uygun olarak iki serolojik teste tabi
tutulur, bu iki testin arası en az dört en fazla oniki ay olur, sürüdeki
hayvanların bu iki serolojik testte negatif reaksiyon vermeleri
gerekmektedir.
3) Epidemiyolojik araştırmalar yürütülerek negatif
sonuçların elde edilmesi ve enfekte sürü ile epidemiyolojik yönden
bağlantılı olan sürüler için (2) numaralı alt bentte belirtilen tedbirler
uygulanır.
b) Resmi olarak löykozdan ari bir sürüye ait birden çok
hayvanın 18 inci maddede belirtilen testlerden birine pozitif yanıt vermesi
durumunda ya da sürüde birden çok hayvanda enfeksiyondan şüphe edilmesi
durumunda:
1) Pozitif yanıt veren hayvanlar ve bunlardan doğan
buzağılar yetkili otoritenin gözetimi altında kesim için sürüden
uzaklaştırılır. Ancak, enfekte inekten doğan buzağının kesimi şartı,
buzağının doğumundan hemen sonra annesinden ayrılması halinde yetkili
otorite tarafından istisnaya tabi tutulabilir. Bu durumda söz konusu buzağı
(3) numaralı alt bentte belirtilen hükümlere tabi tutulur.
2) Sürüde oniki aydan büyük bütün hayvanlar 18 inci
maddeye uygun olarak en az dört ve en fazla oniki ay aralıklarla yapılan
iki serolojik teste de negatif yanıt vermiş olmaları şarttır.
3) Yetkili otoritenin resmi gözetimi altında doğrudan
kesime gönderilmesine izin verilmesi durumu hariç, sürüdeki diğer bütün
hayvanlar, yirmidört aylık yaşı geçene kadar işletmede kalırlar ve bu yaşa
eriştiklerinde 18 inci maddeye uygun olarak teste tabi tutulurlar.
4) Epidemiyolojik araştırmalar yürütülerek negatif
sonuçların elde edilmesi ve enfekte sürü ile epidemiyolojik yönden
bağlantılı olan sürülerde, (2) numaralı alt bentte belirtilen tedbirler
uygulanır.
DÖRDÜNCÜ
BÖLÜM
Resmi
Olarak Löykozdan Ari Bölge ya da Ülke, Ari Statüsünün Devamı,
Askıya
Alınması ve Teşhis Yöntemleri
Bir ülke ya
da bölgenin resmi olarak löykozdan ari kabul edilmesi
MADDE 16 – (1) Ülke
ya da bölgenin resmi olarak löykozdan ari kabul edilmesinin koşulları
aşağıda belirtilmiştir:
a) 13 üncü maddede belirtilen tüm koşulların yerine
getirilmiş olması ve sığır sürülerinin en az % 99,8 oranında resmi olarak
löykozdan ari olması.
b) Ülke ya da bölgede son üç yıl içinde hiçbir löykoz
vakasının bildirilmemiş olması, löykozdan kaynakladığından şüphe edilen
tümörlerin varlığının bildirilmesinin zorunlu olması ve nedeninin araştırılması,
bütün ülke söz konusu olduğu durumda yirmidört aylık yaşın üzerindeki bütün
hayvanlardan sürülerin en az % 10’unun tesadüfi seçimi ile, 18 inci maddeye
uygun olarak test edilmiş olması ve son iki yıldaki testlerin negatif sonuç
vermiş olması veya bir bölge söz konusu olduğunda yirmidört aylık yaşın
üzerindeki bütün hayvanların 18 inci maddeye uygun olarak yapılan testlere
son 2 yılda negatif sonuç vermiş olması.
c) % 99 güven aralığında bir metotla sürülerin %
0,2’sinden daha azının enfekte olduğunun ortaya konması.
(2) Bir ülke ya da bölgenin resmi olarak löykozdan ari
statüsünü koruması aşağıdaki koşullara bağlıdır:
a) Ülke ya da bölgenin toprakları içinde kesilen bütün
hayvanların resmi ölüm sonrası muayenelere tabi tutulması ve muayenelerde
löykoz virüsünden ileri gelebilecek bütün tümörlerin laboratuar muayenesine
gönderilmesi.
b) Yetkili otoritenin bölgesinde bütün löykoz vakalarını
Bakanlığa rapor etmesi.
c) 18 inci maddesiye uygun yapılan testlerden birinde
pozitif yanıt veren bütün hayvanların kesilmesi ve bunların sürülerinin bu
madde ile uyumlu olarak statülerinin yeniden sağlanmasına kadar
kısıtlamalara tabi tutulması.
ç) İki yaşın üzerindeki tüm hayvanların, 18 inci maddeye
uygun yapılan testler nezdinde statü verilmesini izleyen beş yılda bir kez
ya da herhangi başka bir prosedür nezdinde statü verilmesini izleyen ilk
beş yıl içerisinde, sürülerin %0,2'sinden daha azının enfekte olduğunu
%99'luk bir kesinlik düzeyinde ortaya koyacak şekilde test edilmiş olması,
bununla beraber bir ülke ya da bölgede en az üç yıl boyunca 10.000 sürüde 1
sürü oranında löykoz vakasının tespit edilmemiş olması.
(3) Her yıl tesadüfi seçim ile belirlenen sürülerin en
az % 1’inde, oniki aydan büyük bütün sığır cinsi hayvanların, 18 inci
maddeye uygun olarak teste tabi tutulması koşuluyla rutin serolojik
testlerin azaltılmasına karar verebilir.
Resmi
olarak löykozdan ari bölge ya da ülke statüsünün askıya alınması
MADDE 17 – (1) 16 ncı
maddede belirtilen koşullara uygun olarak yapılan incelemelerin sonucunda,
daha öncesinde löykozdan ari olarak kabul edilen bir ülke ya da bölgenin
löykoz ile ilgili durumunda önemli değişiklik olduğuna ilişkin bulgular
tespit edilmesi halinde, ülke ya da bölgenin löykozdan arilik statüsü
askıya alınır. Resmi olarak löykozdan ari statüsü, Bakanlık tarafından
tespit edilecek işlemlerin yerine getirilmesi ve aynı işlemler kapsamında
tespit edilen kriterlerin tamamlanması sonucu yeniden kazanılabilir.
Teşhis
yöntemleri
MADDE 18 – (1) Löykoz
hastalığının teşhisi için OIE tarafından belirlenen teşhis teknikleri
kullanılır. Kullanılan teknik, bunların standardizasyonu ve sonuçların
yorumlanması OIE Diyagnostik Testler ve Aşılarla İlgili Standartlar
Rehberinde löykoz hastalığı teşhisi
için belirtilen güncel uygulamalarla uyumlu olur.
BEŞİNCİ
BÖLÜM
Son
Hükümler
Yürürlük
MADDE 19 – (1) Bu
Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 20 – (1) Bu
Yönetmelik hükümlerini Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı yürütür.
|