|
Sosyal Güvenlik Kurumundan:
5510 SAYILI KANUNUN 4 ÜNCÜ
MADDESİNİN BİRİNCİ FIKRASININ (a) ve (b) BENDİ KAPSAMINDA SİGORTALI OLANLAR
İLE HAK SAHİPLERİNİN
TAHSİS İŞLEMLERİNE
İLİŞKİN TEBLİĞ
BİRİNCİ KISIM
Genel Hükümler
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin amacı, 31/5/2006 tarihli ve 5510
sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun sosyal sigorta
hükümleri ile getirilen kısa ve uzun vadeli sigorta kollarından bağlanan
gelir ve aylıklar ile öngörülen yardımlara ilişkin usul ve esasları
belirlemek ve düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Tebliğ, 5510 sayılı Kanunun 4 üncü
maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bendi kapsamında sigortalı olanlar
ile bunların hak sahiplerine uzun ve kısa vade sigorta kollarından sağlanan
hak ve yükümlülükler ile
yararlanma şartları ve
tahsis mevzuatına ilişkin usul ve esasları kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Tebliğ, 5510 sayılı Kanunun 16, 19, 20, 25
ila 28, 30 ila 37, 39, 97 ve geçici 6, 9, 10 ve geçici 14 üncü maddelerine
dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Tebliğin uygulanmasında;
a)
Kanun: 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar
ve Genel Sağlık Sigortası Kanununu,
b)
Kurum: Sosyal Güvenlik
Kurumu,
c)
Ay: Ücretleri; her ayın 15'inde ödenen 4 üncü maddenin birinci fıkrasının
(a) bendi kapsamındaki sigortalılar için, ayın 15'inden ertesi ayın 15'ine
kadar geçen, diğer sigortalılar için ise ayın 1'i ilâ sonu arasında geçen
ve otuz gün olarak değerlendirilen süreyi,
ç)
Yıl: Ücretleri; her ayın 15'inde ödenen 4 üncü maddenin birinci fıkrasının
(a) bendi kapsamındaki sigortalılar için, 15 Ocak tarihinden ertesi yılın
15 Ocak tarihine kadar geçen, diğer sigortalılar için ise 1 Ocak ilâ 31
Aralık tarihleri arasında geçen ve 360 gün olarak değerlendirilen süreyi,
d)
Gelir: İş kazası veya meslek hastalığı halinde sigortalıya veya
sigortalının ölümü halinde hak sahiplerine, yapılan sürekli ödemeyi,
e)
Aylık: Malullük, yaşlılık ve ölüm sigorta kolundan yapılan sürekli ödemeyi,
f)
Hak sahibi: Sigortalının veya sürekli iş göremezlik geliri ile malullük
veya yaşlılık aylığı almakta olanların ölümü halinde, gelir veya aylık
bağlanmasına veya toptan ödeme yapılmasına hak kazanan eş, çocuk, ana ve
babasını,
g)
Ödeme dönemi: Kanuna göre bağlanan gelir ve aylıkların, ödeme tarihinden
takip eden ödeme tarihine kadar geçen süreyi,
ğ)
Kısa vadeli sigorta kolları: İş kazası ve meslek hastalığı, hastalık ve
analık sigortası kollarını,
h)
Uzun vadeli sigorta kolları: Malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası
kollarını,
ı)
Kurum Sağlık Kurulu: Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının
sağlık kurullarınca düzenlenecek raporlardaki teşhis ve bu teşhise dayanak
teşkil eden belgeleri incelemek suretiyle, çalışma gücü kaybı ve meslekte
kazanma gücü kaybı oranlarını, erken yaşlanma hali ve vazifelerini yapamayacak
şekilde meslekte kazanma gücü kaybını, malullük derecelerini belirlemeye
yetkili hekimlerden ve/veya diş hekimlerinden oluşan kurulları,
i)
Kamu idareleri: 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı
Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununun 3 üncü maddesinin birinci
fıkrasının (a) bendinde belirtilen kamu idareleri ve kamu iktisadi
teşebbüsleri ile bunların bağlı idare, ortaklık, müessese ve işletmeleri ve
yukarıda belirtilenlerin ödenmiş sermayesinin % 50’sinden fazlasına sahip
oldukları ortaklık ve işletmelerden Türk Ticaret Kanununa tabi olmayanlarla
özel kanunlarına göre personel çalıştıran diğer kamu kurumlarını,
ifade eder.
Malullük sigortasından sağlanan
yardımlar
MADDE 5 – (1) Malullük sigortasından sağlanan hak, malullük
aylığı bağlanmasıdır.
(2)
Kanunun 25 inci maddesine göre malul sayılan sigortalılara 26 ncı maddede belirtilen şartlarla malullük aylığı
bağlanır.
(3)
Sigortalılara malullük aylığı bağlanabilmesi için, Kanunun 26 ncı maddesinde belirtilen şartları yerine getirmesi ve
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının;
a)
bendi kapsamında bulunması halinde, çalıştığı işten ayrıldıktan,
b)
bendi kapsamında bulunması halinde iş yerini kapattıktan veya devrettikten,
sonra örneği Kurumca hazırlanacak tahsis talep dilekçesi
ile ilgili üniteye başvurmaları şarttır.
(4)
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerinden
birden fazlasına tabi olarak çalışmış veya prim ödemiş sigortalıların
malullük aylığı bağlanmasına ilişkin talepleri, son sigortalılık haline
göre sonuçlandırılır.
(5)
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine göre sigortalı
sayılanlara malullük aylığı bağlanabilmesi için kendi sigortalılığı
nedeniyle genel sağlık sigortası primi dahil, prim
ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması zorunludur.
(6)
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının; (b) bendi kapsamında geçen
hizmetlerle birlikte (a) veya (c) bentleri kapsamında malullük aylığı
bağlanacağı durumlarda, (b) bendi kapsamında geçen hizmetler prim ve prime
ilişkin her türlü borçların ödendiği tarih itibariyle geçerli sayılır ve
aylık, bu tarihi takip eden aybaşından itibaren başlar.
(7)
Tahsis talep dilekçesine, sigortalının bir adet belgelik fotoğrafı eklenir.
(8)
Malullük durumunu gösteren sağlık raporu alınmadan doğrudan malullük aylığı
bağlanması talebinde bulunan sigortalılar, öncelikle Kurumca
yetkilendirilen sağlık kuruluşuna sevk edilerek, malullük durumunun
tespitine esas sağlık kurulu raporunun temini yoluna gidilir.
(9)
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bendi kapsamındaki
sigortalılardan geçirdiği iş kazası veya tutulduğu meslek hastalığı sonucu
meslekte kazanma gücünün en az % 60’ını kaybettiği Kurum Sağlık Kurulunca
tespit edilenlerden malullük aylığı bağlanması için yeni bir sağlık kurulu
raporu istenmez.
Yaşlılık sigortasından sağlanan
yardımlar
MADDE 6 – (1) Yaşlılık sigortasından sağlanan yardımlar;
yaşlılık aylığı bağlanması ve yaşlılık toptan ödemesi yapılmasıdır.
Yaşlılık aylığına hak kazanma koşulları
MADDE 7 – (1) Kanuna göre 30/4/2008 (hariç) tarihinden sonra sigortalı
olup;
a)
Kadın ise 58, erkek ise 60 yaşını doldurmuş olanlardan; Kanunun 4 üncü
maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında olanlar için en az 9000
gün, (a) bendi kapsamında olanlar için en az 7200 gün malullük, yaşlılık ve
ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması,
b)
Yaş hadlerinin uygulanmasında Kanunun 28 inci maddesinin ikinci fıkrasının
(a) bendinde belirtilen prim gün sayısı şartının doldurulduğu tarihte
geçerli olan yaş hadlerinin esas alınması,
c)
Bu fıkranın (a) ve (b) bentlerinde belirtilen yaş hadlerine 65 yaşı
geçmemek üzere, üç yıl eklenmesi ve adlarına en az 5400 gün malullük,
yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması,
şartıyla yaşlılık aylığı bağlanır. Ancak, Kanunun 4 üncü
maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalılar için 5400
prim gün sayısı, ilk defa 30/4/2008 (hariç) ile
31/12/2008 tarihleri arasında sigortalı olanlar için 4600 gün, takip eden
yıllarda da 5400 günü geçmemek üzere 100’er gün artırılmak suretiyle
uygulanır.
(2) Kanunun 28 inci maddesinin ikinci ve üçüncü fıkraları dışındaki
diğer fıkralarda yer alan, ilk defa sigortalı olduğu tarihten önce malul
olan, çalışma gücü kaybı % 40 ila % 59 arasında olan, maden
işyerlerinin yer altı işlerinde 2008/Ekim ayı başından sonra çalışmaya
başlayanlar ile erken yaşlanan sigortalıların aylığa hak kazanma koşulları,
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının;
a) (b) bendi kapsamındaki sigortalılardan 1/10/2008 tarihinden sonra tahsis talebinde bulunanlara
bu tarihten sonra,
b)
(a) bendi kapsamındaki sigortalılardan Kanunun yürürlük tarihinden önce
sigortalı olanlardan ilk defa sigortalı olduğu tarihten önce malul olan, sakatlığı nedeniyle vergi indiriminden
yararlananlar ve maden işyerlerinin yer altı işlerinde çalışanlar için
Kanunun geçici madde hükümleri, ilk defa Kanuna göre sigortalı olanlar için
ise, sigortalılık başlangıç tarihlerine
göre Kanunun geçici 6 ncı maddesinde
öngörülen gün sayıları da dikkate alınmak suretiyle uygulanır.
c)
Kanunun 28 inci maddesinin sekizinci fıkrasında belirtilen ve Kurum Sağlık Kurulunca Çalışma Gücü ve Meslekte Kazanma Gücü
Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliğine göre başka birinin sürekli
bakımına muhtaç derecede malul olduğuna karar verilen çocuğu bulunan kadın sigortalıların,
Kanunun yürürlük tarihinden sonra geçen prim gün sayılarının 1/4 oranı,
sigortalının prim ödeme gün sayısına ilave edilir ve emeklilik yaş hadlerinden indirilir.
(3)
30/4/2008 (dahil) tarihinden önce sigortalı
olanların; yaşlılık sigortasından aylığa hak kazanma genel koşullarının
tespitinde; 506 sayılı Kanunun geçici 81 inci, 1479 sayılı Kanunun geçici
10 uncu (2926 sayılı Kanun kapsamındakiler de dahil), 2925 sayılı Kanunun
geçici 2 nci maddeleri esas alınır.
(4)
2008 yılı Ekim ayı başından önce Kanunun 4 üncü maddesinin birinci
fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı olanlardan,
a)
İlk defa sigortalı olduğu tarihte malul olanların Kanunun geçici 10 uncu maddesinin
birinci fıkrası,
b)
Sakatlığı nedeniyle vergi indiriminden yararlananların 506 sayılı Kanunun
geçici 87 nci maddesi ve Kanunun geçici 10 uncu
maddesinin ikinci fıkrası,
c)
Maden işyerlerinin yer altı işlerinde çalışanların Kanunun geçici 9 uncu maddesinin
beşinci fıkrası
dikkate alınmak suretiyle yaşlılık aylığına hak kazanma
koşulları belirlenir.
Yaşlılık aylığı başvurusu ve
istenilecek belgeler
MADDE 8 – (1) Yaşlılık aylığı bağlanması için sigortalının Kanunun
4 üncü maddesinin birinci fıkrasının;
a)
(a) bendi kapsamında bulunması halinde, çalıştığı işten ayrıldıktan sonra,
b)
(b) bendi kapsamında bulunması halinde, tarım işlerinde kendi adına ve
hesabına bağımsız çalışanlar hariç sigortalılığa esas faaliyetine son verip
vermeyeceğini beyan ettikten sonra,
örneği Kurumca hazırlanan tahsis talep dilekçesi ile
Kuruma başvurması şarttır.
c)
(b) bendine göre sigortalı sayılanların kendi sigortalılığı nedeniyle genel
sağlık sigortası primi dahil, prim ve prime
ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması zorunludur.
(2)
Tahsis talep tarihinde Kanunda yaşlılık aylığı için belirlenen yaş ve
sigortalılık süresi şartlarından birini yerine getirmemiş olan, ancak,
yerine getirilmeyen şartı tahsis talep tarihinden itibaren 1 ay içerisinde
yerine getiren sigortalının tahsis talebi, bu şartın yerine getirildiği
tarih itibariyle geçerli sayılır.
(3)
Tahsis talep dilekçesine, sigortalının bir adet belgelik fotoğrafı eklenir.
Yaşlılık aylığı bağlanacak sigortalılık
halinin belirlenmesi ve aylığın başlangıcı
MADDE 9 – (1) Kanunun yürürlük tarihinden sonra ilk defa
sigortalı olanlardan Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a), (b)
ve (c) bentlerinden birden fazlasına tabi olarak çalışan veya prim ödeyen
sigortalıların yaşlılık aylığı bağlanmasına ilişkin talepleri, sigortalılık
süresi içinde en fazla sigortalılığın geçtiği sigortalılık hali esas alınarak
sonuçlandırılır. Sigortalılık hallerindeki hizmetlerin eşitliği halinde
ise, eşit sigortalılık halinin sonuncusuna göre işlem yapılır.
(2)
2008 yılı Ekim ayı başından önce sigortalı olup, bu tarihten sonra aylık
talebinde bulunanlardan, farklı sosyal güvenlik kurumlarına ya da Kanunda
belirtilen sigortalılık hallerinden birden fazlasına tabi olanlara aylık bağlanmasında,
Kanunla mülga 2829 sayılı Kanun hükümleri esas alınır.
(3)
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerinde
belirtilen sigortalıların yaşlılık aylığı, yazılı istek tarihini takip eden
aybaşından itibaren başlar.
(4)
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının; (b) bendi kapsamında geçen
hizmetlerle birlikte (a) veya (c) bentleri kapsamında yaşlılık aylığı
bağlanacağı durumlarda, (b) bendi kapsamında geçen hizmetler prim ve prime
ilişkin her türlü borçların ödendiği tarih itibariyle geçerli sayılır ve
aylık, bu tarihi takip eden aybaşından itibaren başlar.
(5) Kanunun 28 inci maddesinin dördüncü ve
beşinci fıkralarında belirtilen sigortalıların çalışma gücündeki kayıp
oranları, yedinci fıkrasında belirtilen sigortalıların erken yaşlanma
durumları ile sekizinci fıkrasındaki kadın sigortalıların malul
çocuklarının sürekli bakıma muhtaç olup olmadığı Kurum Sağlık Kurulunca tespit edilir.
Bunların sevk ve Kurum Sağlık Kurulu kararlarına karşı itiraz
başvurularının sonuçlandırılmasında, 12/5/2010
tarihli ve 27579 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sosyal Sigorta İşlemleri
Yönetmeliğinin 50 nci maddesinin birinci fıkrası
ile 52 nci madde hükümleri uygulanır.
Sosyal güvenlik destek primi
MADDE 10 – (1) Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra;
a)
İlk defa Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentleri kapsamında sigortalı olup,
yaşlılık aylığı alanlardan, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının
(b) bendi kapsamında çalışmaya başlayanların, yaşlılık aylıklarının
kesilmemesi için yazılı istekte bulunanların yaşlılık aylıklarının
ödenmesine devam edilir.
b)
İlk defa Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentleri kapsamında sigortalılıkları olup,
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında
çalışırken, sigortalılık faaliyetine son vermeyeceğini beyan ettikten sonra
yazılı istekte bulunanlara yaşlılık aylığı bağlanır.
(2)
Bu maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamında olanlardan,
tarımsal faaliyetlerde bulunanlar hariç, almakta oldukları veya bağlanacak yaşlılık
aylıklarının % 15’i oranında sosyal güvenlik destek primi kesilir. Yaşlılık
aylığından kesilecek olan bu tutar,
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine tabi sigortalılara
ilgili yılın Ocak ayında ödenen en yüksek yaşlılık aylığından alınabilecek
sosyal güvenlik destek priminden fazla olamaz.
(3)
Aylıklarından sosyal güvenlik destek primi kesilen sigortalılardan ayrıca
kısa vadeli sigorta kolları primi alınmaz ve bu sigorta kollarından yardım
sağlanmaz. Sosyal güvenlik destek primine tâbi olanların primleri, aylıklarından
kesilmek suretiyle tahsil edilir. Sosyal güvenlik destek primi ödenmiş veya
bildirilmiş süreler, Kanuna göre malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları prim gün sayısına
ilave edilmez, Kanuna göre yaşlılık
ve ölüm toptan ödemesi yapılmaz.
(4)
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine tâbi faaliyete
başladığı için Kanunun 30 uncu maddesinin üçüncü fıkrasının (a) bendine
göre yaşlılık aylığı kesilenler, tercihlerini sosyal güvenlik destek
primine tabi olma yönünde, sosyal güvenlik destek primine tabi olanlar ise tüm sigorta
kollarına tabi olma yönünde değiştirebilirler.
(5)
Kanunun 30 uncu maddesinin beşinci fıkrası gereğince tercih değişikliği
talebinde bulunanların bu değişikliğe ilişkin talepleri, örneği Kurumca
hazırlanan sigorta kolu tercih bildirimi ile alınır. Bunlardan tüm sigorta
kollarına tabi olmak isteyenlerin aylıkları, bildirimin Kurum kayıtlarına
geçtiği tarihi izleyen ödeme dönemi başında kesilir. Sosyal güvenlik destek
primine tabi olmak isteyenlerin aylıkları ise, bildirimin Kurum kayıtlarına
intikal tarihini takip eden ödeme döneminden itibaren Kanunun 30 uncu
maddesinin üçüncü fıkrasının (a) bendi gereğince yeniden hesaplanmak
suretiyle başlatılır.
(6)
3201 sayılı “Yurt Dışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurt Dışında Geçen
Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında
Kanun”a göre borçlanılan yurtdışı hizmetlerine istinaden yaşlılık aylığı
bağlananlar hakkında sosyal güvenlik destek primine ilişkin hükümler
uygulanmaz.
(7)
2008 yılı Ekim ayı başından önce sigortalı olanlar ile malullük veya yaşlılık aylığı
bağlananlar ve Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte sosyal güvenlik destek
primi ödeyerek çalışmaya devam edenler hakkında sosyal güvenlik destek
primine tabi olma bakımından Kanunla yürürlükten kaldırılan ilgili kanun
hükümlerinin uygulanmasına devam edilir.
(8)
2008 yılı Ekim ayı başından önce sigortalı olan kişilerin Kanunun yürürlük
tarihinden önce veya sonra aylık bağlanıp bağlanmadığına bakılmaksızın,
Kanunun geçici 14 üncü madde hükümlerine göre prim alınır.
(9)
2925 sayılı “Tarım İşçileri Sosyal Sigortalar Kanunu”na göre yaşlılık
aylığı almakta iken 5510 sayılı Kanunun yürürlük tarihinden sonra çalışmaya
başlayanların aylıkları kesilmez ve bunlar hakkında sosyal güvenlik destek
primi hükümleri uygulanır.
Yaşlılık toptan ödemesinden yararlanma
şartları ve başvuru
MADDE 11 – (1) Yaşlılık toptan ödemesi, Kanunun 4 üncü
maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamında sigortalı
olanlardan,
a)
Çalıştığı işten ayrılan veya işyerini kapatan,
b)
Kadın ise 58, erkek ise 60 yaşını doldurduğu halde malullük ve yaşlılık
aylığı bağlanmasına hak kazanamayan sigortalıya yapılır.
(2)
Yaşlılık toptan ödemesinden Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının;
a)
(a) bendi kapsamında bulunması halinde çalıştığı işten ayrıldıktan sonra,
b)
(b) bendi kapsamında bulunması halinde, işyerini kapattıktan veya
devrettikten sonra,
örneği Kurumca hazırlanan dilekçe ile ilgili üniteye
başvurması şarttır.
İş kazası ve meslek hastalığı
sigortasından sağlanan yardımlar
MADDE 12 – (1) İş kazası ve meslek hastalığı sigortasından
tahsise bağlı yapılan ödemeler; sigortalıya sürekli iş göremezlik geliri,
hak sahiplerine ölüm geliri bağlanması,
evlenme ve cenaze ödeneği ödenmesidir.
Sürekli iş göremezlik geliri
MADDE 13 – (1) Sürekli iş göremezlik geliri, Kanunun 19 uncu
maddesinin birinci fıkrasında belirtilen sigortalılara bağlanır.
(2) Sürekli iş göremezlik
durumunun tespiti için Kurum Sağlık Kuruluna;
a)
İlk işe giriş sağlık raporu,
b)
İş kazası ve meslek hastalığı bildirim belgesi,
c)
Olayın Kanuna göre iş kazası olup olmadığı veya sigortalının meslek
hastalığına yakalandığı işyerine ait çalışma şartlarını net olarak belirtir rapor ve
tutanaklar,
ç)
Çalışır veya
çalışamaz raporu,
d)
Geçici iş göremezlik ödeneği belgesi,
e)
İş kazasından sonra veya meslek hastalığının tedavisi için başvurduğu
hastanelerden alınan epikrizler,
f)
Sigortalının tedavisi tamamlanıp bulguları sekel halini aldıktan sonra, son
durumunu gösterir sağlık kurulu raporu ve dayanağı tüm belgeler,
gönderilir.
(3) Sürekli iş göremezlik geliri
bağlanabilmesi için sigortalının, örneği Kurumca hazırlanan tahsis talep
dilekçesi ile ilgili üniteye başvurması ve dilekçesine bir adet belgelik
fotoğraf eklemesi gerekir. Sürekli iş göremezlik geliri bağlanabilmesi
için, sigortalının çalıştığı işten ayrılması, iş yerini kapatması veya
devretmesi şartı aranmaz.
(4)
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine göre sigortalı
sayılanlara, sürekli iş göremezlik geliri bağlanabilmesi için, kendi
sigortalılığından dolayı, genel sağlık sigortası dahil
prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması zorunludur.
Ölüm gelirine hak kazanma
MADDE 14 – (1) İş kazası veya meslek hastalığı sonucu veya
sürekli iş göremezlik geliri almakta iken ölen sigortalının hak sahiplerine
ölüm geliri bağlanır.
(2) Hak sahibi olma şartlarının belirlenmesi
ile ölüm geliri bağlanması için istenecek belgeler yönünden, bu Tebliğin
“Ölüm Aylığı” başlıklı 16 ncı maddesinde
belirtilen hususlar ölüm gelirleri için de geçerlidir.
(3)
Sürekli iş göremezlik geliri almakta iken ölen sigortalıların; ölüm
sebebini bildiren ve ilgili makamlarca düzenlenen onaylı ölüm tutanağı, ölü
muayene zabıt varakası, otopsi raporu veya doktor raporu gibi belgelerin
temininin imkansız olduğu hallerde, sigortalının ölümünden önce sürekli iş
göremezliğine esas iş kazası veya meslek hastalığı dışında başka bir kaza
geçirip geçirmediği ya da başka bir hastalığa yakalanıp yakalanmadığının
mahallinde tahkiki Kurumun sosyal güvenlik kontrol memurları aracılığıyla yaptırılır.
Ancak, sigortalının kesin ölüm sebebine ilişkin karar, bu belgeler ile
sigortalının dosyasının tetkiki sonucunda Kurum Sağlık Kurulunca
verilir.
Ölüm sigortasından sağlanan yardımlar
MADDE 15 – (1) Ölüm sigortasından sağlanan yardımlar; ölüm
aylığı bağlanması, ölüm toptan ödemesi yapılması, evlenme ve cenaze ödeneği
ödenmesidir.
Ölüm aylığına hak kazanma koşulları ve
başvuru belgeleri
MADDE 16 – (1) 2008 yılı Ekim ayı başından sonra ölen
sigortalıların ölüm aylığı;
a)
En az 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş veya,
b)
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı
sayılanlar için, her türlü borçlanma süreleri hariç en az 5 yıldan beri
sigortalı bulunup, toplam 900 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları
primi bildirilmiş,
sigortalılar
ile Kanunun 32 nci maddesinin ikinci fıkrasının
(b) ve (c) bentlerinde belirtilen durumda iken ölen sigortalıların hak sahiplerine bağlanır.
(2)
Ölüm aylığı;
a)
Ölüm tarihinde sigortalı ile yasal evlilik bağlantısı bulunan eşine,
b)
Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (e) bentlerine tabi olarak iş kazası ve
meslek hastalığı, hastalık ve analık sigortasına göre çalışmaları hariç,
Kanun kapsamında veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmayan veya
kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış çocuklardan;
1)
Evli olup olmadığına bakılmaksızın, 18 yaşını, ortaöğrenim görmesi halinde
20 yaşını, yüksek öğrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurmayan erkek
çocuklarına,
2)
Evli olup olmadığına bakılmaksızın, Kurum Sağlık Kurulu kararı ile çalışma
gücünü en az % 60 oranında yitirdiği tespit edilen çocuklarına,
3)
Yaşları ne olursa olsun evli olmayan, evli olmakla beraber sonradan boşanan
veya dul kalan kız çocuklarına,
c)
Aylıkta hak sahibi eş ve çocuklardan artan;
1)
Hissenin bulunması halinde, her türlü kazanç ve irattan elde etmiş olduğu
gelirinin asgari ücretin net tutarından daha az olması ve diğer
çocuklarından hak kazanılan gelir ve aylıklar hariç olmak üzere gelir
ve/veya aylık bağlanmamış olması şartıyla ana ve babasına,
2)
Hisseye bakılmaksızın, bu bendin (1) numaralı alt bendindeki şartları
taşıyan ve 65 yaşın üstünde olan ana ve babasına,
Kanunun
34 üncü maddesindeki esaslar dahilinde bağlanır.
(3)
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerinden
birden fazlasına tabi olarak çalışmış olan sigortalıların hak sahiplerinin
aylıkları, sigortalının en son tabi olduğu sigortalılık hali esas alınarak
bağlanır. Son sigortalılık haline göre ölüm aylığı bağlanamaması durumunda,
diğer sigortalılık hallerindeki hizmetlerine göre ayrı ayrı
değerlendirme yapılarak, aylığa hak kazanacağı sigortalılık hali esas
alınarak aylık bağlanır.
(4) Kanunun 4 üncü maddesinin birinci
fıkrasının (b) bendine göre sigortalı sayılanların hak sahiplerine ölüm
aylığı bağlanabilmesi için ölen sigortalının genel sağlık sigortası primi dahil, prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının
ödenmiş olması zorunludur. Ölüm aylığı prim borçlarının ödendiği tarihi
takip eden aybaşından itibaren başlar.
(5)
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının; (b) bendi kapsamında geçen
hizmetlerle birlikte (a) veya (c) bentleri kapsamında ölüm aylığı
bağlanacağı durumlarda, (b) bendi kapsamında geçen hizmetler prim ve prime
ilişkin her türlü borçların ödendiği tarih itibariyle geçerli sayılır ve
aylık, bu tarihi takip eden aybaşından itibaren başlar.
(6)
Ölüm aylığı bağlanabilmesi için hak sahiplerinin örneği Kurumca hazırlanan
tahsis talep dilekçesi ile Kurumun ilgili ünitesine başvurması şarttır. Tahsis talep dilekçesine;
a)
18 yaşını doldurmayanlar hariç, lise ve dengi öğrenim görmesi halinde 20
yaşını, yüksek öğrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurmayan erkek
çocukların Kurumca ilgili öğretim kurumlarından elektronik ortamda belgeler
alınıncaya kadar
öğretim kurumundan alacakları öğrenci belgesi,
b)
15 yaşından küçük çocuklar hariç olmak üzere bir adet belgelik fotoğraf,
c)
Malul çocuklar için sağlık kurulu raporu,
eklenir.
Ölüm toptan ödemesine hak kazanma
koşulları ve
başvuru
MADDE 17 – (1) Ölüm toptan ödemesi, sigortalının ölümü ile
ölüm aylığı bağlanmasına ilişkin şartların oluşmaması durumunda, Kanunun 4
üncü maddesinin birinci fıkrasının;
(a) bendi
kapsamında sigortalı ise kendi adına bildirilen, (b) bendi
kapsamında ise ödediği malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerinin
güncellenerek hak sahiplerine ödenmesidir.
(2)
Kanunun 36 ncı maddesi gereğince, ölen sigortalıların hak sahiplerine ölüm
aylığı bağlanamaması durumunda, ölüm tarihi esas alınmak kaydıyla 31 inci
maddenin birinci fıkrasına göre hesaplanan tutar, sigortalının eşine,
çocuklarına, ana ve babasına Kanunda belirtilen hisseler
oranında paylaştırılır.
(3)
Ölüm toptan ödemesinden yararlanılması için hak sahiplerinin Kurumca
hazırlanan tahsis talep dilekçesi ile ilgili üniteye müracaatı şarttır.
Dilekçeye, 18 yaşını doldurmayanlar hariç, ortaöğrenim görmesi halinde 20
yaşını, yüksek öğrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurmayan erkek
çocukların Kurumca ilgili öğretim kurumlarından elektronik ortamda belgeler
alınıncaya kadar öğretim kurumundan alacakları öğrenci belgesi eklenir.
(4)
Sigortalının toptan ödeme tutarına, varsa hizmet borçlanmaları ile isteğe
bağlı sigorta primleri dahil edilir. Ancak, kısa
vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası primleri toptan ödeme
yoluyla ödenmez.
(5)
Toptan ödeme tutarı, sigortalının hak sahibi eş, çocuk, ana ve babasına
ölüm aylığı bağlanması sırasında uygulanan oranlara göre dağıtılır. Toptan
ödeme yapıldıktan sonra artan tutar olursa, sigortalının ölümünden sonra
doğan veya soy bağı düzeltilen veya babalığı hükme bağlanan çocuklarına da
toptan ödeme yapılır. Hak sahibi eş ve çocuklara yapılacak toptan
ödemelerin toplamı, toptan ödenecek miktarı geçemeyeceğinden, bu sınırın
aşılmaması için gerekirse, hak sahibi kimselerin hisselerinden orantılı
olarak indirim yapılır.
Evlenme ödeneği
MADDE 18 – (1) Evlenme ödeneği, ölüm geliri veya aylığı
almakta iken evlenen ve bu nedenle aylığı kesilen kız çocuklarına bir
defaya özgü olmak üzere, evlenme tarihindeki gelir ve aylığının iki yıllık tutarı
olarak ödenir.
(2)
Evlenme ödeneğinin ödenmesi için hak sahibi kız çocuğunun bir dilekçe ile
Kurumun ilgili ünitesine başvurması gerekir. Evlenme tarihi nüfus kütüğüne
işlenmemişse, dilekçeyle birlikte, evlenme cüzdanının bir örneğinin de
Kuruma verilmesi zorunludur.
(3)
Evlenme ödeneği verilen kız çocuklarının, gelir ve aylıkları, evlenme
tarihini izleyen ödeme dönemi başından itibaren durdurulur. Gelir ve
aylıkların durdurulduğu tarihten iki sene sonra da kesilir, varsa diğer hak
sahiplerinin gelir ve aylıkları, gelir ve aylığın kesildiği tarihten
itibaren yükseltilir.
Cenaze ödeneği
MADDE 19 – (1) Cenaze ödeneği Kanunun 37 nci
maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen durumlarda ölen sigortalıların
ailesine verilir. Kendisi için en az 360 gün malullük, yaşlılık ve ölüm
sigortası primi bildirilmiş iken ölen sigortalıların hak sahiplerine cenaze
ödeneği verilmesi için ölüm tarihinde sigortalı olma şartı aranmaz.
(2)
Cenaze ödeneği sigortalının sırasıyla eşi, yoksa çocuklarına, o da yoksa
ana veya babasına, o da yoksa kardeşlerine verilir. Cenazenin bu kişiler
dışında gerçek veya tüzel kişiler tarafından kaldırıldığının belgelenmesi
durumunda, masraflar gerçek veya tüzel kişilere ödenir.
(3) Cenaze ödeneği verilebilmesi için, hak
sahiplerince ölüm tarihini belirten bir dilekçe ile Kuruma başvurulması
gerekir.
Malullük ve ölüm sigortası bakımından
üçüncü kişinin sorumluluğu
MADDE 20 – (1) Üçüncü bir kişinin kastı nedeniyle malûl olan
sigortalıya veya ölümü halinde hak sahiplerine, Kanun uyarınca bağlanacak aylığın
başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değerinin yarısı, Kurumca zarara sebep olan üçüncü kişilere
rücu edilir. Üçüncü kişiler peşin sermaye
değerinin yarısından kusurları oranında sorumludurlar.
(2) Malullük veya ölüm hali, kamu görevlilerinin veya er ve
erbaşlar ile kamu idareleri tarafından görevlendirilen diğer kişilerin
vazifelerinin gereği olarak yaptıkları fiiller sonucu meydana gelmiş ise bu
fiillerden dolayı haklarında kesinleşmiş mahkûmiyet kararı bulunanlar hariç
olmak üzere, sigortalı veya hak sahiplerine yapılan ödemeler veya bağlanan
aylıklar için Kurumca, kurumuna veya ilgililere rücu
edilmez.
Kanuni temsilciler, vekiller ve yabancı
uyrukluların tahsis başvuruları
MADDE 21 – (1) Kanunun öngördüğü yardım veya tahsisin yapılabilmesi
için; sigortalı ve hak sahiplerinden reşit ve ergin olmayanların kanuni
temsilcilerinin yazılı istekte bulunmaları şarttır.
(2)
Sigortalı veya hak sahiplerinin vekilleri tarafından yapılacak yazılı
taleplerde, Kurumca verilecek ödenekler ile bağlanacak gelirler veya
aylıklar için başvurma yetkisi bulunduğunu açıkça belirten ve noterlikçe
onaylanmış vekaletnamenin ibraz edilmesi gerekir.
(3)
Yabancı uyruklu sigortalılarla, bunların hak sahipleri için nüfus
cüzdanının fotokopisi yerine, bunların hüviyetlerini gösteren ve 25/4/2006 tarihli ve 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri
Kanununa göre yetkili makamlar tarafından düzenlenerek verilen yabancılara
ait yerleşim yeri belgesi Kuruma ibraz edilir. Hak sahibi yabancılar, hak
sahibi olduklarını Kurumca istenecek belgelerle ispatlar.
Zamanaşımının uygulanması
MADDE 22 – (1) Kanunda aksine hüküm bulunmayan hallerde, iş
kazası veya meslek hastalığı ve ölüm hallerinde bağlanması gereken gelir ve
aylıkların, hakkın kazanıldığı tarihten itibaren beş yıl içinde istenmeyen
kısmı zamanaşımına uğrar. Diğer bir ifadeyle, gelir ve aylıkların hak
kazanıldıkları tarihten itibaren beş yıl içerisinde istenilmemesi halinde,
talep tarihinden geriye doğru gidilerek beş yıllık kısmı sigortalı ve hak
sahiplerine ödenir. Geriye kalan kısım ise zamanaşımına uğrar.
(2)
Kuruma müracaat etmemenin haklı bir sebebe dayandığını ispat edenler
hakkında, zamanaşımına ilişkin
hükümler uygulanmaz ve hak edilen gelir ve aylıklar ödenir.
(3)
Bağlanan gelir ve aylıklardan herhangi bir döneme ilişkin gelir veya
aylığını belirli bir süre almayanların, alınmayan gelir ve aylıkları,
talepleri halinde herhangi bir zamanaşımı süresi uygulanmadan ödenir.
(4)
Kısa vadeli sigorta kollarından ve ölüm sigortasından hak kazanılan gelir
ve aylık dışındaki diğer haklar, hakkın doğduğu tarihten itibaren beş yıl
içinde istenmezse düşer. Bu haklar, cenaze ve evlenme ödenekleri ile ölüm
toptan ödemesidir.
(5)
Sigortalının yargı kararıyla gaipliğine karar verilmesi halinde, hak
sahiplerine bağlanacak gelir ve aylıklarla yapılacak toptan ödemeler ve
genel sağlık sigortasına ait alacakların zaman aşımı süresi, gaipliğe
ilişkin kararın kesinleştiği tarihte başlar.
Yürürlükten kaldırılan Tebliğ
MADDE 23 – (1) 28/9/2008 tarihli ve
27011 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 5510 Sayılı Kanunun 4 üncü
Maddesinin Birinci Fıkrasının (a) ve (b) Bendi Kapsamında Sigortalı Olanlar
ile Hak Sahiplerinin Tahsis İşlemlerine İlişkin Tebliğ yürürlükten
kaldırılmıştır.
Yürürlük
MADDE 24 – (1) Bu Tebliğ, yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 25 – (1) Bu Tebliğ hükümlerini Sosyal Güvenlik Kurumu
Başkanı yürütür.
|