7 Ekim 2009 ÇARŞAMBA

Resmî Gazete

Sayı : 27369 (Mükerrer)

YÖNETMELİK

Başbakanlık (Gümrük Müsteşarlığı)’tan:

GÜMRÜK YÖNETMELİĞİ

 

BİRİNCİ KİTAP

Genel Hükümler

BİRİNCİ KISIM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

             Amaç ve kapsam

             MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı; 4458 sayılı Gümrük Kanununun yönetmelikle düzenlenmesini öngördüğü konuları düzenlemek ve uygulamaya yön verecek hususlara açıklık getirmektir.

             (2) Bu Yönetmelik, gümrük işlemlerine ilişkin usul ve esasları kapsar.

             Dayanak

             MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 27/10/1999 tarihli ve 4458 sayılı Gümrük Kanununa dayanılarak hazırlanmıştır.

             Tanımlar

             MADDE 3 – (1) 4458 sayılı Gümrük Kanununda tanımlanan deyimlere ilave olarak bu Yönetmelikte geçen;

             a) ATA Karnesi: ATA Karneleri Hakkındaki Gümrük Sözleşmesi ile Geçici İthalat Sözleşmesi çerçevesinde düzenlenen belgeyi,

             b) Bilgisayar sistemi veya sistem: Gümrük idarelerinde gümrük işlemlerinin yürütüldüğü yerel veya geniş alan ağı ile birbirine bağlı entegre bilgisayar sistemini,

             c) Dökme eşya: Levha, kangal, profil, kütük, firkete, her türlü boru, rulo sac, pik gibi ambalajlı olarak sayılabilen veya ambalajlanmış eşya dışında kalan; maden cevheri, mineraller, hurda demir, kömür, hububat, hayvan yemi, küspe, çimento, klinker, ponza, suni gübre, mucur gibi ambalajlanmamış ve genellikle yükleme ve boşaltması mekanik vasıta ve tesis gerektiren her nevi gaz, sıvı ve katı maddeleri,

             ç) Elektronik veri değişimi: Kabul görmüş mesaj standartlarına göre yapılandırılmış verilerin bir bilgisayar sistemi ile diğer bir bilgisayar sistemi arasında elektronik olarak aktarımını,

             d) Ertelenmiş kontrol: Risk kriterlerine göre, belge kontrolü veya muayene yapılmadan teslim edilen eşyanın tesliminden sonra gümrük beyannamesi ile ticari belge ve verileri incelenerek gerektiğinde eşyanın muayenesinin imalathane, fabrika, özel depo, işyeri ve benzeri yerlerde yapılmasını,

             e) Grup ihracatçısı: İdaresi ve murakabesi ve/veya sermayesi bakımından aralarında vasıtalı veya vasıtasız şirket ilişkisi bulunan aynı gruba ait imalatçı firmaların ihracat işlemlerini gerçekleştiren yine bu gruba ait olan dış ticaret veya pazarlama şirketini,

             f) Grup imalatçısı: İdaresi ve murakabesi ve/veya sermayesi bakımından aralarında vasıtalı veya vasıtasız şirket ilişkisi bulunan aynı gruba ait imalatçı firmayı,

             g) Grup ithalatçısı: İdaresi ve murakabesi ve/veya sermayesi bakımından aralarında vasıtalı veya vasıtasız şirket ilişkisi bulunan aynı gruba ait imalatçı firmaların ithalat işlemlerini gerçekleştiren yine bu gruba ait olan dış ticaret veya pazarlama şirketini,

             ğ) Gümrüklerden Geçiş Karnesi (CPD): Ticari ve özel kullanıma mahsus kara taşıtları için ulusal ve uluslar arası kefil kuruluşlarca verilen teminat hükmünde olan belgeyi,

             h) Gümrük işlemlerinin bitirilmesi: Eşyaya ait vergilerin ödenmesini veya kaldırılmasını veya teminata bağlanmasını veya beyannamenin iptal edilmesini veya eşyanın gümrüğe terk edilmesini veya imhasını veya müsadere edilmesini,

             ı) Gümrüklü saha: Gümrük idaresinin denetim, kontrol, yetki ve sorumluluğunda bulunan; fiziki olarak etrafından ayrılmış veya böyle addedilen yerleri,

             i) İdare amiri: Gümrük mevzuatı çerçevesindeki bir işlemin yerine getirildiği gümrük idaresinin en üst amirini,

             j) İhracata bağlı önlemlerden yararlanan eşya veya ürün: İhracı halinde bir geri ödeme veya benzeri ekonomik fayda sağlayan eşya veya ürünleri,

             k) İhracata bağlı önlemlerden yararlanan tarım ürünü: Herhangi bir işleme tabi tutulmadan ihracı kaydıyla, ihraç edilmeden önce bir ihraç geri ödemesine eşdeğer bir ödeme konusu olan tarım ürünlerini,

             l) Kanun: 27/10/1999 tarihli ve 4458 sayılı Gümrük Kanununu,

             m) Risk analizi: Tanımlanmış risklerin ne kadar sıklıkla ortaya çıkabileceğinin ve bunların sonuçlarının büyüklüğünün belirlenmesi için mevcut bilginin sistematik kullanımını,

             n) Ticaret politikası önlemleri: Gözetim, korunma önlemleri, miktar kısıtlamaları ve ithalat veya ihracat yasaklamaları gibi eşyanın ithal ve ihracı ile ilgili hükümlerle belirlenmiş tarife dışı önlemleri,

             o) Türkiye Gümrük Bölgesi veya Gümrük Bölgesi: Türkiye Cumhuriyeti topraklarını, karasularını, iç sularını ve hava sahasını kapsayan Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesini,

             ö) Veri işleme tekniği: 5070 sayılı Elektronik İmza Kanununa uygun olarak elektronik imza içeren elektronik veri değişimi standart mesajlarının gümrük idareleri ile değişimini ve/veya gümrük işlemlerinin tamamlanması için gerekli bilgilerin gümrük idaresinin bilgisayar sistemine girilmesini,

             p) Yolcu: Ticaret, memuriyet, tahsil, ziyaret, tedavi veya turizm gibi herhangi bir amaçla kısa veya uzun bir süre kalmak üzere, yabancı bir ülkeden kara, demiryolu, deniz veya hava yollarından biriyle Türkiye Gümrük Bölgesine gelen yabancı bir ülkede oturan Türkler ile yabancılar ve herhangi bir amaç ile gittikleri yabancı ülkeden kesin veya geçici olarak dönen, Türkiye’de oturan Türkler ve yabancılar ile Türkiye’den aynı amaçlarla ve aynı yollarla yabancı bir ülkeye giden benzeri Türk ve yabancıları,

             ifade eder.

İKİNCİ KISIM

Kişilerin Hak ve Yükümlülüklerine İlişkin

Çeşitli Hükümler

BİRİNCİ BÖLÜM

Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü

Genel hükümler

MADDE 4 – (1) Gümrük mevzuatının diğer şekillerde tanıdığı basitleştirilmiş uygulamalardan yararlanmasına engel olmamak kaydıyla, Müsteşarlıkça yetkilendirilecek gümrük ve muhafaza başmüdürlüklerince, yükümlünün başvurusu üzerine ve Kanunun 5/A maddesine uygun olarak; 

a) Gümrük mevzuatının öngördüğü basitleştirilmiş uygulamalardan yararlanmak isteyen ve 9, 10 ve 11 inci maddelerde belirtilen koşulları sağlayan yükümlülere yönelik olarak yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası/basitleştirilmiş uygulamalar,

b) Türkiye Gümrük Bölgesine eşya giriş ve çıkışı sırasında yapılan emniyet ve güvenlik kontrollerine ilişkin kolaylaştırmalardan yararlanmak isteyen ve 9 ila 12 nci maddelerde sayılan koşulları sağlayan yükümlülere yönelik yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası/emniyet ve güvenlik,

c) (a) bendinde belirtilen basitleştirilmiş uygulamalardan ve (b) bendinde belirtilen kolaylaştırmalardan yararlanmak isteyen ve 9 ila 12 nci maddelerde yer alan koşulları sağlayan yükümlülere yönelik olarak yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası/basitleştirilmiş uygulamalar-emniyet ve güvenlik,

düzenlenebilir.

Sertifika verilmesi

MADDE 5 – (1) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ya da (c) bendinde belirtilen bir yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası sahibi tarafından bu Yönetmeliğin basitleştirilmiş usul ve uygulamalarına ilişkin maddelerinde belirtilen yetkilerden biri ya da daha fazlası için başvurulması halinde, yetkili gümrük ve muhafaza başmüdürlüğünce, yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası verilmesi sırasında incelenmiş olan koşullar tekrar incelenmez.

(2) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) ya da (c) bendinde belirtilen bir yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası sahibince giriş özet beyanı verildiğinde, gümrük idaresi, eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesine varışından önce, emniyet ve güvenlik açısından yapılan risk analizi sonucunda, sevkiyatın ayrıntılı fiziki kontrol için seçilmesi durumunda durumu yetkilendirilmiş yükümlüye bildirir. Bu bildirim, kontrolün gerçekleştirilmesini tehlikeye düşürecek olması halinde yapılmaz. Bununla birlikte, gümrük idarelerince eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesine gelişinden önce sevkiyatın fiziki kontrol için seçildiğine dair yetkilendirilmiş yükümlü bilgilendirilmemiş olsa bile gerek görüldüğü durumlarda fiziki kontrol yapılabilir. Türkiye Gümrük Bölgesinden çıkış yapacak eşya söz konusu olduğunda da bu fıkranın birinci ve ikinci cümlelerindeki hükümler duruma göre uyarlanarak uygulanır.

(3) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) ya da (c) bendinde belirtilen yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası sahibi ithalatçı ve ihracatçılar tarafından azaltılmış zorunlu bilgilerden oluşan giriş veya çıkış özet beyanı verilebilir. 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) veya (c) bendinde belirtilen yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası sahibi olan ve aynı bentlerde belirtilen yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası sahipleri hesabına ithalat veya ihracatla ilgili işlemleri yürüten gümrük müşavirleri ile nakliyeci kuruluşlar veya kara, deniz ve hava yolu işletmeleri de azaltılmış zorunlu bilgilerden oluşan giriş veya çıkış özet beyanı verebilirler.

(4) Yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası sahipleri diğer yükümlülere göre daha az  muayene ve belge kontrolüne tabi tutulur. Gümrük idarelerinin belirli riskleri ya da ilgili mevzuatta yer alan kontrol yükümlülüklerini dikkate alarak aksi yönde işlem yapmaları mümkündür. Yetkilendirilmiş yükümlü tarafından verilen giriş veya çıkış özet beyanı ya da gümrük beyannamesi kapsamındaki sevkiyat risk analizi sonucunda ayrıntılı gümrük kontrolü için seçildiğinde, gümrük idaresi söz konusu kontrolü öncelikli olarak yapar. Yetkilendirilmiş yükümlünün talebi halinde, ilgili gümrük idaresinin onayı ile bu kontroller söz konusu gümrük idaresinin bulunduğu yerden başka bir yerde de yapılabilir.

(5) Bir ila dördüncü fıkralar kapsamı uygulamalardan yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası numarasına istinaden yararlanılır.

Başvuru

MADDE 6 – (1) Yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası başvurusu içeriği Müsteşarlıkça belirlenecek başvuru formu kullanılarak elektronik ortamda yapılır.

(2) Yetkili gümrük ve muhafaza başmüdürlüğünce, başvurunun, zorunlu bütün bilgileri içermediğinin tespit edilmesi halinde, teslim alındığı tarihten itibaren otuz gün içinde, gerekçesi de belirtilerek yükümlüden eksikliklerin giderilmesi istenir. 14 üncü maddenin ikinci fıkrasında belirtilen süreler yetkili gümrük ve muhafaza başmüdürlüğünün başvuruyu kabul etmek için gerekli bütün bilgileri teslim aldığı tarihten itibaren işlemeye başlar. Başmüdürlükçe, başvurunun kabul edildiği ve sürenin işlemeye başladığı tarih yükümlüye bildirilir.

Başvuru yeri

MADDE 7 – (1) Başvuru, ticaret siciline kayıtlı olunan il esas alınarak Müsteşarlıkça yetkili kılınacak gümrük ve muhafaza başmüdürlüğüne yapılır.

(2) Birinci fıkraya göre başvurunun yapıldığı gümrük ve muhafaza başmüdürlüğünün yetki alanı dışında bir ilde gümrük antrepo veya depolama tesisi ya da başka tesisleri bulunmakta ise,  başvuru sahibince,  söz konusu antrepo ve tesislerde de aranan koşulların varlığının başvurunun yapıldığı gümrük ve muhafaza başmüdürlüğünce incelenmesine yardımcı olmak üzere bu bilgiye içeriği Müsteşarlıkça oluşturulacak başvuru formunun ilgili kutusunda yer verilir.

(3) İkinci fıkrada belirtilen durumlarda 21 inci maddede belirtilen şekilde bilgi paylaşımında bulunulur.

(4) Yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası verilmesi için gerekli koşulların karşılandığını kanıtlayan bilgilerin, başvurunun yapıldığı yetkili gümrük ve muhafaza başmüdürlüğünce gerek duyulduğunda kullanımına açılmasını sağlamak üzere başvuru sahibince,  işletmesinde kolayca ulaşılabilen ve temas kurulabilen merkezi bir birim belirlenir ya da yetkili bir personel görevlendirilir.

(5) Başvuru sahiplerince, gerekli olan bilgiler, başvurunun yapıldığı yetkili gümrük ve muhafaza başmüdürlüğüne elektronik yollarla sunulur.

Başvurunun kabul edilmeyeceği haller

MADDE 8 – (1) Başvuru,

a) 6 ve 7 nci maddelere uygun değilse,

b) Başvuru sahibinin gerçek kişi olması halinde bu kişi; tüzel kişi olması halinde ise yönetim kurulu üyeleri ekonomik faaliyeti ile bağlantılı olarak 23 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen suçlardan dolayı hüküm giymiş ya da başvuru sırasında hakkında iflas işlemleri başlatılmış ise,

c) Başvuru sahibinin gümrük işlemlerindeki yasal temsilcisi gümrük mevzuatının ihlaline ilişkin ve yasal temsilcilik faaliyetiyle bağlantılı olarak kapsamı ve niteliği Müsteşarlıkça belirlenecek suçlardan dolayı hüküm giymiş ise,

ç) Başvuru sahibine, başvurunun yapıldığı tarihten geriye dönük beş yıl içinde Kanunda öngörülen geçici olarak mesleki faaliyetten alıkoyma cezası verilerek kesinleşmiş ise,

d) 20 nci maddenin dördüncü fıkrası uyarınca yetkilendirilmiş yükümlü sertifikasının iptalinden sonra üç yıl geçmeden yapılmışsa,

kabul edilmez.

Güvenilirlik koşulu

MADDE 9 – (1) Başvurunun yapıldığı tarihten önceki son üç yıl içinde,

a) Başvuru sahibi,

b) Başvuru sahibi kişinin idaresi ya da sermayesi üzerinde kontrolü bulunan kişiler,

c) Varsa, başvuru sahibi kişinin gümrük işlerini yürüten doğrudan ya da dolaylı temsilcisi,

tarafından kapsamı ve niteliği Müsteşarlıkça belirlenecek ciddi ya da mükerrer olarak gümrük mevzuatı ihlali yapılmamış olması gerekir.

(2) Birinci fıkrada belirtilen koşulun değerlendirilmesinde, aynı fıkrada yer alan kişilerin gümrük işlemleri sayısı ve büyüklüğü esas alınarak Müsteşarlıkça belirlenecek oranlar dikkate alınır.

(3) Başvuru sahibi kişi faaliyete geçeli henüz üç yıl olmamışsa, gümrük mevzuatına uyma koşulunun sağlanıp sağlanmadığı yetkili gümrük ve muhafaza başmüdürlüklerince mevcut bilgi ve kayıtlara göre değerlendirilir.

Ticari kayıtların güvenilirliği ve izlenebilir olması koşulu

MADDE 10 – (1) Başvuru sahibi kişilerce, gümrük kontrollerinin doğru biçimde yapılabilmesine imkan veren ticari kayıtları ile varsa taşımaya ilişkin kayıtlarının aşağıdaki koşulları taşıyacak şekilde düzgün ve yeterli bir sistem çerçevesinde tutulması gerekir.

a) Genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine uygun ve sonradan kontrolü kolaylaştıracak bir muhasebe sistemi,

b)  Gümrük ve varsa taşımaya ilişkin kayıtlarına gümrük idaresinin fiziki veya elektronik olarak erişebilmesi,

c) Türk menşeli olan ve olmayan eşya ayrımını gözeten bir lojistik sistemi,

ç) İşletmenin türü ve büyüklüğü ile orantılı, eşya akışının idaresi için uygun, yasadışı ve usulsüz işlemlerin tespitine imkan veren iç kontrolü içeren bir idari organizasyon yapısı,

d)  Tarım ürünleri ticareti ya da ticaret politikası önlemlerine ilişkin lisans ve izinlerle yeterli derecede ilgilenilmesini sağlayacak uygun bir iş planlaması,

e) İşletmenin bilgi ve kayıtlarının arşivlenmesi ve bilgi kaybının önlenmesine yönelik yeterli ve uygun bir iş planlaması,

f) Kayıt tutma sistemine uyma konusunda zorluklar ortaya çıktığında gümrük idaresinin bilgilendirilmesi gerektiği konusunda çalışanların bilinçlendirilmesi ve bu bildirimleri yapacak uygun kişilerin belirlenmesi,

g) Başvuru sahibinin bilgisayar sistemini yetkisiz girişlerden korumaya ve verilerini güvenceye almaya yönelik uygun bilişim teknolojisi güvenlik önlemleri.

(2) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası talep eden başvuru sahipleri için birinci fıkranın (c) bendinde belirtilen koşul aranmaz.

Mali yeterlilik koşulu

MADDE 11 – (1) Kanunun 5/A maddesinin ikinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen koşulun karşılanması için, başvuru sahibinin son üç yıl için mali açıdan yeterliliğine ilişkin olumlu rapor aranır. Bu maddenin uygulamasında, mali yeterlilik, başvuru sahibinin iştigal ettiği iş alanının özellikleri de göz önüne alındığında, taahhütlerini karşılamaya yeterli iyi bir mali durumda bulunmasını ifade eder.   

(2) Başvuru sahibi kişi faaliyete geçeli henüz üç yıl olmamışsa, mali yeterliliği mevcut bilgi ve kayıtlara göre değerlendirilir.

Emniyet ve güvenlik standardı koşulu

MADDE 12 – (1) Başvuru sahibinin uygun emniyet ve güvenlik standartlarına sahip bulunduğunun kabul edilmesi için,

a) Yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası kapsamındaki faaliyetlerle ilgili olarak kullanılacak binaların izinsiz giriş ve sızmaları önleyecek nitelikte inşa edilmiş olması,

b) Yükleme yerlerine, sevkiyat sahalarına ve kargo bölümlerine yetkisiz girişleri önlemek üzere uygun erişim kontrol tedbirlerinin alınmış olması,

c) Eşyayla ilgili önlemler kapsamında, herhangi bir eşyanın değiştirilmesini, kaybını veya yabancı eşya eklenmesini ve kargo birimlerine yabancı kişilerin giriş ve müdahalesini önleyecek tedbirlerin alınmış olması,

ç) Yasaklama ve kısıtlamalara tabi eşya söz konusu ise, bunlara ilişkin ithalat ve/veya ihracat lisanslarıyla ilgili işlemleri takip edecek ve bu kapsamdaki eşyayı diğer eşyadan ayıracak bir iş akışının oluşturulmuş olması,

d) Uluslararası arz zincirinin güvenilirliğinden emin olunmasını sağlamak amacıyla, başvuru sahibinin iş yaptığı kişi ve firmaların kimliklerinin açıkça tespitine yönelik tedbirlerin alınmış olması,

e) Başvuru sahibi kişinin, mevzuatın izin verdiği ölçüde, güvenlik açısından hassas pozisyonlarda görev yapacak çalışanları hakkında işe başlama öncesi ve sonrasında periyodik olarak güvenlik araştırması yapıyor olması,

f) Başvuru sahibi tarafından ilgili personelinin güvenlik bilinçlendirme eğitim programlarına aktif olarak katılımının temin edilmesi,

koşullarının sağlanması gerekir.

Başvurunun değerlendirilmesi

MADDE 13 – (1) Başvuru yapılan yetkili gümrük ve muhafaza başmüdürlüğü, yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası verilebilmesi için 9 ila 12 nci maddelerde aranan koşulların karşılanıp karşılanmadığını inceler. 12 nci maddede sayılan koşulların incelenmesi başvuru sahibinin gümrükle ilgili faaliyetlerinin yürütüldüğü tüm tesis ve birimlere ilişkin olarak yapılır. Söz konusu inceleme ve sonuçları yetkili gümrük ve muhafaza başmüdürlüğünce belgelendirilir. İncelemeye konu çok fazla sayıda yerin bulunması yüzünden yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası düzenleme süresi içinde tüm ilişkili yerlerin incelenmesi mümkün değil ise, yetkili gümrük ve muhafaza başmüdürlüğü başvuru sahibinin tüm tesis ve birimlerinde ortak güvenlik standartları uyguladığı konusunda herhangi bir kuşku duymamak şartıyla bütünü temsil eden bir kısmını incelemekle yetinebilir.

(2) Başvuru yapılan yetkili gümrük ve muhafaza başmüdürlüğü 10, 11 ve 12 nci maddelerde belirtilen koşullar için bu hususlarda bilgi ve tespitler içeren bilirkişi raporlarını kabul edebilir. Bilirkişinin başvuru sahibi ile bağlantısının bulunmaması şarttır. Düzenlenecek raporların şekli ve içeriği ile bilirkişi olabilecek kişi ve kuruluşları belirlemeye Müsteşarlık yetkilidir.

Yetkilendirilmiş yükümlü sertifikasının düzenlenmesi

MADDE 14 – (1) Yetkilendirilmiş yükümlü sertifikasını verecek olan yetkili gümrük ve muhafaza başmüdürlüğünce başvurunun değerlendirilmesi sonucunda şekli ve içeriği Müsteşarlıkça belirlenecek örneğe uygun sertifika düzenlenir.

(2) Yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası, başvurunun 6 ncı maddeye uygun olarak teslim alındığı günden başlayarak doksan gün içinde düzenlenir. İlgili gümrük idaresinin bu süre içerisinde belgeyi düzenleyememesi halinde bu süre otuz gün uzatılabilir. Bu durumda, yetkili gümrük ve muhafaza başmüdürlüğü doksan günlük sürenin dolmasından önce başvuru sahibini gerekçeli olarak bilgilendirir.

(3) Koşulların değerlendirilmesi sırasında, başvuru sahibinin, koşulları karşılamak amacıyla gerekli düzenlemeleri yapması ve yetkili başmüdürlüğü bilgilendirmesi halinde ikinci fıkrada belirtilen doksan günlük süre uzatılabilir.

(4) Başvurunun değerlendirilmesi sonucunda başvurunun reddini gerektiren tespitlere ulaşılması durumunda, sertifikayı düzenleyecek yetkili gümrük ve muhafaza başmüdürlüğünce red işleminden önce bu tespitler başvuru sahibine bildirilerek otuz günlük bir süre içinde cevap verme imkanı tanınır. Bu durumda, ikinci fıkrada belirtilen doksan günlük süre buna uygun olarak kesilir.

(5) Başvurunun reddi gümrük mevzuatı uyarınca verilmiş olan mevcut diğer yetkilerin iptali sonucunu doğurmaz. Ancak, başvurunun reddine neden olan tespit aynı zamanda başvuru sahibinin gümrük mevzuatı uyarınca verilmiş mevcut diğer yetkilerinin yararlanma koşullarını ortadan kaldırıyorsa, ilgili mevzuat uyarınca işlem yapılır.

(6) Başvuru reddedilirse, yetkili gümrük ve muhafaza başmüdürlüğünce başvuru sahibine bu maddede belirtilen süreler içerisinde gerekçeli olarak red kararı bildirilir.

Yetkilendirilmiş yükümlü sertifikasının kullanılması

MADDE 15 – (1) Yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası düzenlendiği tarihten sonraki ilk iş gününde geçerli hale gelir.

(2) Yetkilendirilmiş yükümlü sertifikasının geçerlilik süresi sınırsızdır.

(3) Sertifikayı düzenleyen yetkili gümrük ve muhafaza başmüdürlüğünce yetkilendirilmiş yükümlünün koşulları taşıyıp taşımadığı sürekli olarak izlenir.

(4) a) İlgili mevzuatta sertifikanın geçerliliğini etkileyecek değişiklikler olması,

b) Yetkilendirilmiş yükümlünün söz konusu koşulları artık karşılamadığına dair geçerli bilgi ve göstergeler olması,

Durumlarında sertifikayı düzenleyen yetkili gümrük ve muhafaza başmüdürlüğünce yetkilendirilmiş yükümlü olma koşulları yeniden değerlendirilir.

(5) Yetkilendirilmiş yükümlü sertifikasının faaliyete geçeli üç yıl olmamış bir kişiye verilmiş olması halinde ilk bir yıl içinde faaliyetleri ve koşulları taşıyıp taşımadığı sertifikayı veren yetkili gümrük ve muhafaza başmüdürlüğünce yakından takip edilir. 13 üncü maddenin ikinci fıkrası hükümleri bu maddenin uygulanmasında da dikkate alınır.

Yetkilendirilmiş yükümlü statüsünün askıya alınması

MADDE 16 – (1) Yetkilendirilmiş yükümlü statüsü, bu statüyü tanıyan yetkili gümrük ve muhafaza başmüdürlüğü tarafından,

a) Yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası için aranan koşulların artık karşılanmadığının tespit edilmesi,

b) Yetkilendirilmiş yükümlü hakkında 23 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen suçlardan dolayı adli kovuşturmayı gerektiren bir fiil nedeniyle soruşturmaya başlanılmış olması,

durumlarında askıya alınır.

(2) Bir karar alınmadan önce, yetkili gümrük ve muhafaza başmüdürlüğünce ilgili yetkilendirilmiş yükümlüye elindeki bulgular bildirilir. İlgili yetkilendirilmiş yükümlü bildirim tarihinden itibaren otuz gün içinde durumu düzeltmek ve/veya görüşlerini açıklamak hakkına sahiptir. Ancak, kamunun emniyet ve güvenliğine, kamu sağlığına veya çevreye karşı tehdidin niteliği ya da seviyesi itibarıyla gerek görüldüğünde askıya alma derhal uygulanır.

(3) Yetkilendirilmiş yükümlü sertifikasının sahibi birinci fıkranın (a) bendinde belirtilen durumu ikinci fıkrada belirtilen otuz günlük süre içinde düzeltmezse yetkili gümrük ve muhafaza başmüdürlüğü yükümlünün durumu düzeltmek üzere gerekli önlemleri almasına imkan vermek üzere ilgili yükümlüye Yetkilendirilmiş Yükümlü statüsünün otuz gün için askıya alındığını bildirir.

(4) İlgili yükümlü otuz günlük süre içinde durumu düzeltemez fakat askıya alma süresinin uzatılması halinde koşulların karşılanabileceğine dair inandırıcı delil gösterebilirse, sertifikayı veren gümrük ve muhafaza başmüdürlüğü yetkilendirilmiş yükümlü statüsünü otuz gün daha askıya alabilir.

(5) Yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası sahibi hakkında birinci fıkranın (b) bendinde belirtilen bir fiil işlendiğine ilişkin soruşturma açılmış olması halinde soruşturma lehine sonuçlanıncaya kadar; soruşturma sonucunda suç duyurusunda bulunulması durumunda ise adli süreç lehine sonuçlanıncaya kadar yetkilendirilmiş yükümlü statüsü askıya alınır. Bu husus sertifika sahibine bildirilir.

Askıya almanın sonuçları

MADDE 17 – (1) Askıya alma, askıya alma işleminden önce başlamış ve henüz tamamlanmamış gümrük işlemlerini etkilemez.

(2) Askıya alma, yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası ile bağlantılı olmaksızın tanınmış olan yetkileri, askıya alma gerekçeleri bu yetkiler için de geçerli olmadıkça, etkilemez.

(3) Askıya alma, yetkilendirilmiş yükümlü sertifikasına istinaden tanınan ve koşulları halen karşılanmaya devam eden basitleştirilmiş usul ve uygulamalara ilişkin yetkileri etkilemez.

(4) Adına 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası düzenlenen kişinin 12 nci maddede sayılan koşulları artık karşılayamaması durumunda, yetkilendirilmiş yükümlü statüsü kısmi olarak askıya alınır ve talep edilmesi halinde 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen yeni bir yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası düzenlenir.

Askıya almanın sonlandırılması

MADDE 18 – (1) Statüsü askıya alınan yetkilendirilmiş yükümlü tarafından karşılanması zorunlu olan koşulların uygun tedbirler alınmak suretiyle yerine getirilmesi durumunda, sertifikayı veren gümrük ve muhafaza başmüdürlüğünce askıya alma işlemi sonlandırılır ve yükümlüye bilgi verilir. Askıya alma 16 ncı maddenin üçüncü veya dördüncü fıkrasında konulmuş olan zamanın dolmasından önce sonlandırılabilir. Askıya alma işleminin sonlandırılmasını müteakip, 17 nci maddenin dördüncü fıkrası uyarınca yetkili gümrük ve muhafaza başmüdürlüğünce askıya alınmış olan sertifikaya yeniden geçerlilik tanınır ve 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendine göre düzenlenmiş yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası iptal edilir.

(2) Birinci fıkrada belirtilen yükümlü 16 ncı maddenin üçüncü veya dördüncü fıkrasında belirtilen askıya alma süresi içinde gerekli önlemleri alamazsa, ilgili gümrük ve muhafaza başmüdürlüğünce yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası iptal edilir. 17 nci maddenin dördüncü fıkrasında belirtilen durumda, orijinal sertifika iptal edilerek yalnızca 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen yeni yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası geçerli olur.

Askıya almanın yetkilendirilmiş yükümlü tarafından talep edilmesi

MADDE 19 – (1) Bir yetkilendirilmiş yükümlünün 4 üncü maddedeki koşullardan herhangi birini geçici olarak karşılayamaması durumunda, yetkilendirilmiş yükümlü tarafından statüsünün askıya alınması talep edilebilir. Bu durumda, yetkilendirilmiş yükümlü tarafından söz konusu koşulların tekrar karşılanabileceği tarih de belirtilerek, sertifikayı düzenleyen yetkili gümrük ve muhafaza başmüdürlüğüne bildirimde bulunulur. Alınacak önlemler de süresiyle birlikte bildirilir.

(2) Yetkilendirilmiş yükümlü tarafından bildiriminde belirtilen süre içinde durumunun düzeltilememesi halinde, geçerli nedenler sunulması kaydıyla sertifikayı veren gümrük ve muhafaza başmüdürlüğünce makul bir süre uzatımı yapılabilir. Diğer bütün durumlarda, yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası iptal edilir.

(3) Askıya alma süresi içinde zorunlu tedbirler alınmazsa 20 nci madde hükümleri uygulanır.

Yetkilendirilmiş yükümlü sertifikasının iptali

MADDE 20 – (1) Yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası, düzenleyen gümrük ve muhafaza başmüdürlüğünce aşağıdaki durumlarda iptal edilir.

a) Yetkilendirilmiş yükümlü, 18 inci maddenin birinci fıkrasında belirtilen önlemleri almazsa,

b) Yetkilendirilmiş yükümlünün 23 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen suçlardan hüküm giydiğine ilişkin kesinleşmiş yargı kararı verilmiş ise,

c) 19 uncu maddede belirtilen askıya alma süresi içinde yetkilendirilmiş yükümlü gerekli önlemleri almazsa,

ç) Yetkilendirilmiş yükümlünün talebi üzerine.

(2) İptal, bildirildiği günü takip eden günden itibaren yürürlüğe girer.

(3) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen bir yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası söz konusu olduğu hallerde ilgili yükümlü sadece 12 nci maddedeki koşulları karşılayamaz ise, sertifika, düzenleyen gümrük ve muhafaza başmüdürlüğünce iptal edilir ve 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen yeni bir yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası düzenlenir.

(4) Birinci fıkranın (c) ve (ç) bentlerinde belirtilenler dışındaki iptal durumlarında, yükümlü, iptal tarihinden itibaren üç yıl süre ile yeni bir yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası başvurusu yapamaz.

Bilgi değişimi, elektronik bilgi ve haberleşme sistemi

MADDE 21 – (1) Yetkilendirilmiş yükümlü tarafından, sertifika düzenlendikten sonra ortaya çıkan ve sertifikanın içeriği ya da geçerliliğini etkileyebilecek durumlar, düzenleyen gümrük ve muhafaza başmüdürlüğüne bildirilir.

(2) Yetkilendirilmiş yükümlü sertifikasına istinaden bir yetkilendirilmiş yükümlüye tanınmış olan basitleştirilmiş usul ve uygulamalarından yararlanma yetkilerinden birisinin bir gümrük idaresince iptal edilmesi durumunda, durum derhal yetkilendirilmiş yükümlü sertifikasını düzenleyen gümrük ve muhafaza başmüdürlüğüne bildirilir.

(3) Gümrük idareleri arasındaki haberleşme ve bilgi alışverişinde ve yükümlüleri bilgilendirmede, Müsteşarlıkça oluşturulacak bir elektronik bilgi ve haberleşme sistemi kullanılabilir. Böyle bir bilgi ve haberleşme sistemi oluşturulduğunda yetkilendirilmiş yükümlü sertifikasının verilmesi, değiştirilmesi, askıya alınması ve iptali işlemlerinin diğer gümrük idarelerine bildirilmesi bu sistem üzerinden yapılır.

(4) Gümrük idareleri, birinci fıkrada belirtilen sistemi kullanarak, aşağıdaki bilgilerin muhafazası ve erişimini sağlar.

a) Elektronik ortamda sunulan başvurular,

b) Yetkilendirilmiş yükümlü sertifikaları ve varsa değişiklikleri, yetkilendirilmiş yükümlü statüsünün iptal ve askıya alınmaları,

c) İlgili diğer bütün bilgiler.

(5) Düzenleyen gümrük ve muhafaza başmüdürlüğünce sertifikanın verilmesi, değiştirilmesi, iptali veya yetkilendirilmiş yükümlü statüsünün askıya alınması işlemleri risk analizi ile ilgili birime bildirilir.

(6) Yetkilendirilmiş yükümlülerin listesi, ilgili yetkilendirilmiş yükümlünün önceden muvafakati alınarak internet yoluyla kamuya açılabilir ve sürekli güncellenir.

İKİNCİ BÖLÜM

Onaylanmış Kişi Statüsü

Onaylanmış kişi statüsü verilebilecek kişiler

MADDE 22 – (1) Gümrük mevzuatı kapsamında gümrük işlem ve uygulamalarının kolaylaştırılması amacıyla belirlenen basitleştirilmiş usul, uygulama ve yetkilerden yararlanmak üzere 23 ve 24 üncü maddelerde belirlenmiş koşulları sağlayan, Türkiye Gümrük Bölgesinde yerleşik gerçek ve tüzel kişilere talep etmeleri halinde A, B veya C sınıfı onaylanmış kişi statüsü verilir.

(2) Resmi daireler, sermayesinin tamamı devlete ait olan iktisadi devlet teşekkülleri ve kamu iktisadi kuruluşları ile sermayesinin tamamı bir iktisadi devlet teşekkülüne veya kamu iktisadi kuruluşuna ait müesseselerce onaylanmış kişi statüsü talep edilmesi durumunda 23 ve 24 üncü maddelerde belirtilen genel ve özel koşullar aranmaz.

Onaylanmış kişi statüsü için gereken genel koşullar

MADDE 23 – (1) Onaylanmış kişi statüsü için başvuruda bulunan kişilerce,

a) Yönetim kurulu üyeleri, sermayesinin yüzde onundan fazlasına sahip gerçek kişiler ile gümrük ve dış ticaret işlemlerinde temsil yetkisini haiz çalışanlarının; devletin güvenliğine karşı suçlar, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk, zimmet, irtikâp, rüşvet, güveni kötüye kullanma (emniyeti suistimal), hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, hileli (dolanlı) iflas, yalan tanıklık (yalan yere şahadet), suç uydurma (suç tasnii) ve iftira suçları ile ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan mal varlığı değerlerini aklama suçlarından mülga 765 sayılı Türk Ceza Kanunu ile 5237 sayılı Türk Ceza Kanununa; vergi kaçakçılığı veya vergi kaçakçılığına teşebbüs suçlarından 213 sayılı Vergi Usul Kanununa; mülga 1918 sayılı Kaçakçılığın Men ve Takibine Dair Kanun, mülga 4926 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu, 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu, 3628 sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanunu ile 1567 sayılı Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında Kanuna muhalefetten ceza veya mahkumiyet kararı bulunmaması,

b) Başvurunun kayda alındığı ayın ilk gününden geriye dönük iki yıl içerisinde, on ikişer aylık iki dönem ayrı ayrı olmak üzere,  her bir dönem içerisinde vergi kaybına neden olan gümrük mevzuatı ihlali nedeniyle, haklarında Kanunun 234 ila 238 inci maddeleri uyarınca Kanunun 241 inci maddesinin birinci fıkrasında öngörülen usulsüzlük cezasının üç katını aşan tutarda düzenlenmiş ceza kararı toplam sayısının, beşten fazla olmak koşuluyla, her bir dönemde işlem gören ithalat ve ihracata ilişkin gümrük beyannamesi toplam sayısının yüzde birini aşmaması,

c) Başvurunun kayda alındığı ayın ilk gününden geriye dönük iki yıl içerisinde, on ikişer aylık iki dönem ayrı ayrı olmak üzere, her bir dönem içerisinde vergi kaybına neden olan gümrük mevzuatı ihlali nedeniyle, haklarında Kanunun 234 ila 238 inci maddeleri uyarınca Kanunun 241 inci maddesinin birinci fıkrasında öngörülen usulsüzlük cezasının yetmiş beş katını aşan tutarda düzenlenmiş ceza kararı sayısı ve yine aynı tutardaki usulsüzlük cezasının ikiyüzelli katını aşan 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 51 inci maddesi ve 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununun 16 ncı maddesi uyarınca düzenlenmiş ceza kararı sayısı toplamlarının, ikiden fazla olmak koşuluyla, her bir dönemde işlem gören ithalat ve ihracata ilişkin gümrük beyannamesi toplam sayısının binde üçünü aşmaması,

ç) Başvurunun kayda alındığı ayın ilk gününden geriye dönük iki yıl içerisinde, on ikişer aylık iki dönem ayrı ayrı olmak üzere,  her bir dönem içerisinde gümrük mevzuatı ihlali nedeniyle haklarında Kanunun 239 ve 240 ıncı maddeleri uyarınca Kanunun 241 inci maddesinin birinci fıkrasında öngörülen usulsüzlük cezasının üç katını aşan tutarda düzenlenmiş ceza kararı ile Kanunun 241 inci maddesi uyarınca aynı maddenin birinci fıkrasında öngörülen usulsüzlük cezasını aşan tutarda düzenlenmiş ceza kararı toplam sayısının, ondan fazla olmak koşuluyla, her bir dönemde işlem gören ithalat ve ihracata ilişkin gümrük beyannamesi toplam sayısının yüzde ikisini aşmaması,

d) Gümrük mevzuatı uyarınca kesinleşmiş vergi ve ceza borcu bulunmaması,

e) Vergi mevzuatı uyarınca kesinleşmiş vergi borcu bulunmaması,

f) İlgili mevzuat uyarınca kesinleşmiş sosyal güvenlik prim borcu bulunmaması,

g) İhracatçılar için, bağlı bulunulan ihracatçı birliği kayıtlarına göre, Türkiye İhracatçılar Meclisi veya ihracatçı birliklerince ilgili mevzuatı çerçevesinde performans ve güvenilirliğinin onaylanmış olması,

ğ) Dış ticaret sermaye şirketleri, grup ihracatçıları, grup ithalatçıları, Ar-Ge merkezi belgesine sahip kişiler ile bakım onarım faaliyeti yürüten ticari hava taşımacılığı şirketleri hariç imalatçı olması,

h) Başvuru yılından önceki iki yıl esas alınmak suretiyle, mali yapısının yeminli mali müşavir tarafından incelenerek, Müsteşarlıkça belirlenecek formata uygun olarak düzenlenecek raporla olumlu görüşle sonuca bağlanmış olması,

koşullarının tamamının sağlanması gerekir.

(2) Birinci fıkranın (b) bendinin uygulanmasında, Kanunun 67 nci maddesinin ikinci fıkrası hükmü saklı kalmak kaydıyla, aynı beyannameye ilişkin düzenlenmiş birden fazla ceza kararı bir ceza kararı sayılır.

(3) Grup ihracatçıları veya grup ithalatçıları tarafından yapılan başvurularda, dış ticaret işlemlerinde adlarına aracılık yapıldığı bildirilen grup imalatçıları tarafından birinci fıkranın (d), (e) ve (f) bentlerinde sayılan koşulların sağlanması gerekir.

(4) Grup imalatçısı tarafından yapılan başvurularda 24 üncü maddenin dördüncü fıkrasının uygulandığı durumlarda aynı maddenin birinci, ikinci ve üçüncü fıkralarının (a) bentlerinde belirtilen özel koşulun sağlanmasında ihracat tutarları göz önünde bulundurulan grup ihracatçısı ya da ihracatçıları tarafından birinci fıkranın (d), (e) ve (f) bentlerinde sayılan koşulların tamamının sağlanması gerekir.

 (5) 24 üncü maddenin üçüncü fıkrasının (a) bendinin üçüncü alt bendinde belirtilen koşulu sağlayan kişilerce yapılan C sınıfı Onaylanmış Kişi Statü Belgesi başvurularında birinci fıkranın (g) ve (h) bentlerinde sayılan koşullar aranmaz.

Onaylanmış kişi statüsü için gereken özel koşullar

MADDE 24 –  (1) A sınıfı onaylanmış kişi statüsü için başvuruda bulunan kişilerin 23 üncü maddede belirtilen genel koşullara ek olarak aşağıdaki özel koşulları da sağlaması gerekir:

   a) Dış ticaret performansına ilişkin olarak aşağıdaki koşullardan en az birinin sağlanması:

1) Başvurunun kayda alındığı ayın ilk gününden geriye dönük iki yıl içerisinde, on ikişer aylık iki dönem ayrı ayrı olmak üzere, herhangi bir dönem içerisinde asgari yirmi beş milyon FOB/ABD doları tutarında fiili ihracat yapılmış olması,

2) Başvurunun kayda alındığı ayın ilk gününden geriye dönük iki yıl içerisinde, on ikişer aylık iki dönem ayrı ayrı olmak üzere, herhangi bir dönem içerisinde gerçekleştirilen ithalat ve fiili ihracat toplamının asgari yüz milyon ABD doları tutarında olması.

b) Başvuru tarihinden geriye dönük bir ay içinde en az iki yüz elli işçi istihdam ediyor olması.

(2) B sınıfı onaylanmış kişi statüsü için başvuruda bulunan kişilerin 23 üncü maddede belirtilen genel koşullara ek olarak aşağıdaki özel koşulları da sağlaması gerekir:

a) Dış ticaret performansına ilişkin olarak aşağıdaki koşullardan en az birinin sağlanması:

1) Başvurunun kayda alındığı ayın ilk gününden geriye dönük iki yıl içerisinde, on ikişer aylık iki dönem ayrı ayrı olmak üzere, herhangi bir dönem içerisinde asgari beş milyon FOB/ABD doları tutarında fiili ihracat yapılmış olması,

2) Başvurunun kayda alındığı ayın ilk gününden geriye dönük iki yıl içerisinde, on ikişer aylık iki dönem ayrı ayrı olmak üzere, herhangi bir dönem içerisinde gerçekleştirilen ithalat ve fiili ihracat toplamının asgari yirmi milyon ABD doları tutarında olması.

b) Başvuru tarihinden geriye dönük bir ay içinde en az yüz işçi istihdam ediyor olması.

(3) C sınıfı onaylanmış kişi statüsü için başvuruda bulunan kişilerin 23 üncü maddede belirtilen genel koşullara ek olarak aşağıdaki özel koşulları da sağlaması gerekir:

a) Dış ticaret performansına ilişkin olarak aşağıdaki koşullardan en az birinin sağlanması:

1) Başvurunun kayda alındığı ayın ilk gününden geriye dönük iki yıl içerisinde, on ikişer aylık iki dönem ayrı ayrı olmak üzere, herhangi bir dönem içerisinde asgari iki milyon FOB/ABD doları tutarında fiili ihracat yapılmış olması,

2) Başvurunun kayda alındığı ayın ilk gününden geriye dönük iki yıl içerisinde, on ikişer aylık iki dönem ayrı ayrı olmak üzere, herhangi bir dönem içerisinde gerçekleştirilen ithalat ve fiili ihracat toplamının asgari sekiz milyon ABD doları tutarında olması,

3) Başvurunun kayda alındığı ayın ilk gününden geriye dönük iki yıl içerisinde asgari yirmi beş milyon ABD doları tutarında sabit sermaye yatırımı yapmış olması.

b) Başvuru tarihinden geriye dönük bir ay içinde en az otuz işçi istihdam ediyor olması.

(4) Dış ticaret sermaye şirketleri ve/veya grup ihracatçısı aracılığıyla ihracat yapılması durumunda, bağlı bulunulan ihracatçı birliği kayıtlarına göre Türkiye İhracatçılar Meclisi veya ihracatçı birliklerince onaylı belgede kayıtlı ihracat tutarlarından dış ticaret sermaye şirketleri ve/veya grup ihracatçısı aracılığıyla yapıldığı tespit edilen ihracat tutarları da imalatçı kişinin ihracatı olarak kabul edilir ve imalatçı kişinin başvurusunda dikkate alınır. 

 (5) Dış ticaret sermaye şirketleri için birinci, ikinci ve üçüncü fıkralarda sayılan özel koşullar aranmaz.

(6) Grup ihracatçıları ve grup ithalatçıları için birinci, ikinci ve üçüncü fıkraların (b) bentlerinde belirtilen özel koşul aranmaz. Ancak, grup ihracatçıları veya grup ithalatçıları tarafından yapılan başvurularda, dış ticaret işlemlerinde adlarına aracılık yapıldığı bildirilen grup imalatçıları tarafından birinci, ikinci ve üçüncü fıkraların (b) bendinde yer alan koşulun sağlanması zorunludur. Bu koşulun sağlanmasında, grup imalatçılarının sigortalı çalışan sayıları toplamı dikkate alınır.

(7) Onaylanmış kişi statü belgesi sahibinin, devir veya birleşme suretiyle tüzel kişiliğinin sona ermesi durumunda yeni kurulan ya da onaylanmış kişi statü belgesi sahibi firmayı devralan tüzel kişiliğin onaylanmış kişi statü belgesi talebinin bu madde uyarınca özel koşullar açısından değerlendirilmesinde talep halinde tüzel kişiliği sona eren firmanın dış ticaret performansı da dikkate alınır. Bu durumda tüzel kişiliği sona eren firmanın 23 üncü maddenin birinci fıkrasının (b), (c) ve (ç) bentlerinde yer alan ihlallere ilişkin ceza kararı sayıları da statü belgesi talebinde bulunan kişi adına düzenlenmiş ceza kararları ile birlikte değerlendirilir.

Onaylanmış kişi statü belgesi ve kapsamı

MADDE 25 – (1) Onaylanmış kişi statüsü verilen gerçek ve tüzel kişilerce, gümrük mevzuatı kapsamında gümrük işlem ve uygulamalarının kolaylaştırılması amacıyla belirlenen basitleştirilmiş usul, uygulama ve yetkilerden adlarına düzenlenen onaylanmış kişi statü belgesi aracılığıyla yararlanılır.

(2) Onaylanmış kişi statü belgesi almak için yapılacak başvuru, aranacak belgeler ve onaylanmış kişi statü belgesinin düzenlenme şekli, geçerlilik süresi, yenilenmesi ve değiştirilmesine ilişkin usul ve esaslar Müsteşarlıkça belirlenir.

   (3) A, B veya C sınıfı onaylanmış kişi statüsü sahipleri tarafından, adlarına düzenlenen onaylanmış kişi statü belgesi kapsamında yararlanılacak hak ve yetkiler ile söz konusu hak ve yetkilere ilişkin usul ve esasları belirlemeye Müsteşarlık yetkilidir.

(4) Kendilerine A sınıfı onaylanmış kişi statüsü verilen kişiler, B ve C sınıfı onaylanmış kişi statüsü sahiplerine tanınan hak ve yetkilerden; B sınıfı onaylanmış kişi statüsü verilen kişiler ise, C sınıfı onaylanmış kişi statü sahiplerine tanınan hak ve yetkilerden yararlanabilirler.

(5) Onaylanmış kişi statü belgesi sahiplerince Müsteşarlıkça belirlenecek usul ve esaslar dahilinde, gümrük ve dış ticaret mevzuatına aykırı hareket edilmesi durumunda adlarına düzenlenen onaylanmış kişi statü belgesi kapsamında yararlanılan hak ve yetkiler geri alınabilir veya askıya alınabilir.

(6) 23 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde sayılan kişiler hakkında aynı bentte sayılan kanunlar uyarınca başlatılan inceleme ve soruşturma sonucunda suç duyurusunda bulunulduğunun ve buna ilişkin olarak ilgili Cumhuriyet savcılığı tarafından yürütülmekte olan soruşturma sürecinin veya kovuşturma sürecinin devam ettiğinin öğrenilmesi halinde onaylanmış kişi statü belgesi kapsamında yararlanılan hak ve yetkiler geri alınabilir veya askıya alınabilir. 

(7) Beşinci ve altıncı fıkralar uyarınca onaylanmış kişi statü belgesi kapsamı hak ve yetkilerin geri alınması ve askıya alınması işlemlerine ilişkin usul ve esasları belirlemeye Müsteşarlık yetkilidir.

Onaylanmış kişi statü belgesinin askıya alınması, geri alınması ve iptali

MADDE 26 – (1) Onaylanmış kişi statü belgesinin geçerlilik süresi içinde gümrük işlemlerinden veya gümrük cezalarından doğan herhangi bir kamu alacağının, süresi içinde ödenmediğinin tespit edilmesi durumunda söz konusu onaylanmış kişi statü belgesi, kesinleşmiş gümrük vergisi ve/veya ceza borcu ödenene kadar askıya alınır. Kişi, onaylanmış kişi statü belgesinin askıya alındığı tarihten itibaren bu belge kapsamındaki hak ve uygulamalardan yararlandırılmaz.

(2) Onaylanmış kişi statü belgesinin düzenlenme tarihini takip eden on iki aylık dönem içinde 23 üncü maddenin birinci fıkrasının (b), (c) ve (ç) bentlerinde belirtilen genel koşullardan herhangi birinin veya belgenin geçerlilik süresi içinde aynı fıkranın diğer bentlerinde belirtilen genel koşullardan herhangi birinin ortadan kalktığının öğrenilmesi ya da belge sahibince talep edilmesi halinde, onaylanmış kişi statü belgesi geri alınır.

(3) Adlarına onaylanmış kişi statü belgesi düzenlenen kamu kuruluşlarından 22 nci maddenin ikinci fıkrasında belirtilen koşulu kaybettiği öğrenilenlerin onaylanmış kişi statü belgesi geri alınır.

(4) Kişi, onaylanmış kişi statü belgesinin geri alındığı tarihten itibaren bu belge kapsamındaki hak ve uygulamalardan yararlandırılmaz.

(5) Yanlış veya eksik bilgilere veya sahte belgelere dayanılarak verildiği anlaşılan onaylanmış kişi statü belgesi iptal edilir. Onaylanmış kişi statü belgesinin iptal edildiği durumda, bu belge kapsamındaki yetki ve uygulamalar, onaylanmış kişi statü belgesinin düzenlendiği tarih itibariyle geçersiz sayılır. Adına düzenlenmiş onaylanmış kişi statü belgesi bu fıkra uyarınca iptal edilmiş kişilere iptal tarihinden itibaren iki yıl süreyle onaylanmış kişi statüsü verilmez.

(6) Onaylanmış kişi statü belgesinin askıya alınması, geri alınması ve iptaline ilişkin usul ve esasları belirlemeye Müsteşarlık yetkilidir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Karar

Karar, kararın iptali veya değiştirilmesi

MADDE 27 –  (1) Gerekli bilgi ve belgelerle başvuran her kişi gümrük mevzuatının uygulanmasına ilişkin bir karar vermesini gümrük idaresinden isteyebilir. 

(2) Gümrük idaresinin ilgilinin lehine olan kararları, Kanunun 7 nci maddesinde belirtilen hallerde değiştirilir veya iptal edilir.

(3) Değiştirme ya da iptal kararları, bu kararların yürürlüğe girdiği tarihte, iptal edilen ya da değiştirilen kararlar uyarınca bir gümrük rejimine tabi tutulmaya başlanmış eşya için uygulanmaz.

(4) Bununla birlikte, gümrük idareleri belirlenecek bir dönem içinde bu eşyanın gümrükçe onaylanmış bir işleme ya da kullanıma tabi tutulmasını isteyebilir.

Bağlayıcı Tarife Bilgisi

MADDE 28 – (1) Bağlayıcı Tarife Bilgisi, eşyanın Türk Gümrük Tarife Cetvelinde sınıflandırılmasına ilişkin olarak, kişinin yazılı talebi üzerine Müsteşarlıkça veya Müsteşarlık tarafından yetkilendirilmiş gümrük ve muhafaza başmüdürlüklerince verilen idari karardır.

(2) Bağlayıcı Tarife Bilgisi başvurusu, ek-1'de yer alan Bağlayıcı Tarife Bilgisi Başvuru Formu ile yapılır. Bağlayıcı Tarife Bilgisi başvurularının sadece bir kalem eşya için yapılması gerekir. Bir kalem eşya deyiminden Türk Gümrük Tarife Cetvelinde aynı tarife pozisyonu alt açılımında bulunan ve aynı yasal ya da tercihli vergi oranına tabi olan eşya anlaşılır.

(3) Bağlayıcı Tarife Bilgisi başvurularının aşağıdaki bilgi ve belgeleri içermesi zorunludur:

a) Hak sahibinin adı, soyadı ve adresi,

b) Başvuran kişinin hak sahibi olmaması durumunda başvuranın adı, soyadı ve adresi,

c) Eşyanın sınıflandırılacağı tarife pozisyonu konusunda başvuranın öngörüsü,

ç) Eşyanın Türk Gümrük Tarife Cetvelindeki yerinin belirlenmesini sağlayacak ayrıntılı tanım,

d) Eşyanın sınıflandırılmasının, eşya bileşimine bağlı olması durumunda bu bileşimin belirlenebilmesi için kullanılabilecek tahlil metotları,

e) Eşyanın Türk Gümrük Tarife Cetvelindeki yerinin doğru şekilde saptanmasında gümrük idaresine yardımcı olacak numunesi, fotoğrafı, planı, krokisi ya da mevcut diğer belgeleri (yabancı dilde basılmış olanlarının yeminli tercüme bürolarınca onaylı tercümeleri),

f) Gizli tutulması istenilen hususlar varsa bunlara ilişkin bilgi.

(4) Bağlayıcı Tarife Bilgisi başvuru konusu eşya numuneleri, Bağlayıcı Tarife Bilgisinin ilgilisine tebliği tarihinden itibaren bir aylık süre içinde hak sahibi veya temsilcisi tarafından alınmadığı takdirde, Müsteşarlıkça değerlendirilir.

(5) Başvurunun Bağlayıcı Tarife Bilgisi verilmesi için gerekli bilgi ve belgelerin tamamını içermesi zorunludur. Aksi takdirde başvuru sahibinden eksik bilgi ve belgeleri tamamlaması istenir.

(6) Bağlayıcı Tarife Bilgisinin başvuru sahibine mümkün olan en kısa zamanda yazılı olarak bildirilmesi esastır. Bağlayıcı Tarife Bilgisinin başvuru alındıktan sonra üç ay içinde başvuru sahibine bildiriminin mümkün olmadığı durumlarda, gümrük idaresi, bu sürenin bitiminden önce, gecikmenin nedenini açıklayarak bilginin verilmesi için gerekli gördüğü ek süreyi belirtir.

(7) Bağlayıcı Tarife Bilgisi, ek-2’de yer alan örneğe uygun bir formla başvuru sahibine bildirilir. Bu bildirimde gizlilik esasına göre verildiği kabul edilen hususlar ve verilen Bağlayıcı Tarife Bilgisine karşı Kanunun 242 nci maddesi hükümleri çerçevesinde itiraz yolunun açık olduğu belirtilir.

(8) Bağlayıcı Tarife Bilgisi, Bağlayıcı Tarife Bilgisi Programına kaydedilmek suretiyle izlenir.

(9) Gümrük idaresi, Bağlayıcı Tarife Bilgisi sahibi kişiden, eşyanın gümrükten çekilmesi sırasında, sahip olduğu Bağlayıcı Tarife Bilgisini bildirmesini isteyebilir.

(10) Bağlayıcı Tarife Bilgisi Kanunun 9 uncu maddesinin dördüncü fıkrasına göre iptal edildiğinde,  iptal kararın verildiği tarihten itibaren; Kanunun 9 uncu maddesinin beşinci fıkrasının (c) bendine göre iptal edildiğinde ise iptal ya da değişiklik kararının ilgiliye tebliği tarihinden itibaren  hüküm ifade eder.

Bağlayıcı Menşe Bilgisi

MADDE 29 – (1) Bağlayıcı Menşe Bilgisi, kişinin yazılı talebi üzerine Müsteşarlık (Gümrükler Genel Müdürlüğü) tarafından verilen ve eşyanın tercihli veya tercihli olmayan menşeinin tespitine ilişkin idari karardır.

(2) Bağlayıcı Menşe Bilgisi, ek-3’te yer alan örneğe uygun bir formla başvuru sahibine bildirilir. Bu bildirimde gizlilik esasına göre verildiği kabul edilen hususlar ve Bağlayıcı Menşe Bilgisine karşı Kanunun 242 nci maddesi hükümleri çerçevesinde itiraz yolunun açık olduğu belirtilir.

(3) Bağlayıcı Menşe Bilgisi başvurularının sadece bir kalem eşya için yapılması gerekir. Bir kalem eşya deyiminden Türk Gümrük Tarife Cetvelinde aynı tarife pozisyonu alt açılımında bulunan ve aynı yasal ya da tercihli vergi oranına tabi olan eşya anlaşılır.

(4) Bağlayıcı Menşe Bilgisi başvurularının aşağıdaki bilgi ve belgeleri içermesi zorunludur:

a) Hak sahibinin adı, soyadı ve adresi,

b ) Başvuran kişinin hak sahibi olmaması durumunda başvuranın adı, soyadı ve adresi,

c) Menşein belirlenmesine esas olan mevzuat,

ç) Eşyanın tarife pozisyonu,

d) Eşyanın ayrıntılı tanımı,

e) Eşyanın bileşimi, bu bileşimin belirlenmesi için kullanılacak olan yöntem ve gerek görülmesi halinde fabrika çıkış fiyatları,

f) Eşyanın menşe kazanması için gereken koşulların sağlandığını gösteren ve eşyanın menşeinin tespit edilmesini sağlayacak ayrıntılı bilgi; eşyanın üretiminde kullanılan malzemeler ve bunların menşei, tarife pozisyonları, kıymetleri ve diğer unsurlar (eşyanın tarife pozisyonunun değişmesi için gereken koşullar, yaratılan katma değer, üretim sürecinin ayrıntılı tarifi), uygulanan menşe kuralı,

g) Eşyanın hangi ülkede ne tür işlem ve işçilik gördüğü,

ğ) Gizli tutulması istenilen hususlar varsa bunlara ilişkin bilgi.

h) İmalat sürecinin tanımlanmasını sağlamaya yönelik olarak, eşyanın ve üretim sırasında eşyanın bileşimine giren diğer malzemelerin örnekleri, fotoğrafları, katalogları, planları ve diğer belgeler.

(5) Başvurunun Bağlayıcı Menşe Bilgisi verilmesi için gerekli bilgi ve belgelerin tamamını içermesi zorunludur. Aksi takdirde, başvuru sahibinden eksik bilgi ve belgeleri tamamlaması istenir.

(6) Bağlayıcı Menşe Bilgisinin, idarece karar verilebilmesi için gereken tüm belgelerin temin edildiği tarihten itibaren beş ay içinde başvuru sahibine bildirilmesi gerekir.

(7) Bağlayıcı Menşe Bilgisinin verilmesinde Kanunun 17 ila 22 nci ve bu Yönetmeliğin 33 ila 45 inci maddelerinde yer alan, eşyanın menşeinin belirlenmesine ilişkin hükümler esas alınır.

(8) Bağlayıcı Menşe Bilgisi Kanunun 9 uncu maddesinin dördüncü fıkrasına göre iptal edildiğinde, iptal kararın verildiği tarihten itibaren hüküm ifade eder.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Bilgi

Bilgilerin gizliliği

MADDE 30 – (1) Gizli nitelikli bilgiler, bu bilgilerin edinilmesini gerektiren işlemlerle doğrudan ilgili olması koşuluyla ve bu işlemlerle sınırlı olarak kullanılır.

(2) Kendi görev ve yetki alanları ile ilgili olması kaydıyla, Müsteşarlık ilgili kurum ve kuruluşlarla konu, amaç, tarafların yükümlülükleri ve süresi gibi hususların yer alacağı bir protokol kapsamında veri değişiminde bulunabilir. Bu verilerin yetkisi olmayan kişi, kurum veya kuruluşların eline geçmemesi için protokol yapılan kurum ve kuruluşlar tarafından gerekli tüm tedbirler alınır. Piyasa gözetimi ve denetimine yönelik veri değişim talebinin karşılanmasında, ilgili kurumların ithalat denetimlerinin azaltılması ve hızlandırılması dikkate alınır.

(3) Gümrük işlemleriyle ve bu işlemlerin denetimiyle görevli memurlar, görevleri dolayısıyla yükümlünün kendisine ve yükümlüyle ilgili olanların şahıslarına, işlem ve hesap durumlarına, işlerine, işletmelerine, mal varlıklarına, mesleklerine ilişkin olarak öğrendikleri sırları ve gizli kalması gereken diğer hususları açıklayamaz ve bunları kendilerinin veya üçüncü kişilerin yararına kullanamaz. Bu yasak yukarıda belirtilen kişilerin görevlerinden ayrılmalarından sonra da devam eder.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Süreler

Süre ve süre uzatımı

MADDE 31 – (1) Kanunda belirtilen süreler aksine bir hüküm bulunmadıkça uzatılamaz veya ertelenemez. Ancak, mücbir sebep ve beklenmeyen hallerden herhangi birinin bulunması halinde bu sebep ortadan kalkıncaya kadar bu süreler işlemez.

(2) Süresi dışında yapılan müracaatlarda, mücbir sebep ve beklenmeyen hallerin süresi içerisinde meydana geldiğini kanıtlayan belge ibrazı halinde ilgili gümrük idaresince mücbir sebep ve beklenmeyen hallere ilişkin olarak ibraz edilen belgelere göre ek süre verilir.

(3) Mücbir sebep ve beklenmeyen haller şunlardır;

a)                        Doğal afetler (yangın, yer sarsıntısı, su basması, don, fırtına, kasırga v.b.)

b) Kanuni grev ve lokavtlar,

c) Genel salgın hastalık,

ç) Kısmi veya genel seferberlik ilanı,

d) Devletçe konulan yasaklar, abluka veya savaş hali, terör,

e) Ağır kaza, ağır hastalık ve tutukluluk,

f) Yükümlü firmanın iflası veya şahıs firmalarında firma sahibinin ölümü,

g) Yükümlü firmanın faaliyetinin kamu otoritelerince durdurulması,

ğ) Yükümlünün iradesi dışında meydana gelen ve müdahalesiyle önlenemeyecek diğer durumlar.

İKİNCİ KİTAP

Gümrük Vergileri İle Eşya Ticareti Konusunda Öngörülen Diğer Önlemlerin

Uygulanmasına İlişkin Unsurlar

BİRİNCİ KISIM

Gümrük Tarifesi ve Eşyanın Tarife Pozisyonlarına Ayrılması

Tanımlar

MADDE 32 – (1) Gümrük tarifesi uygulamasına ilişkin bu kısımda geçen;

a) Bölüm: Türk Gümrük Tarife Cetvelinde birbirine benzeyen aynı nitelikteki veya çoğunlukla aynı hammaddeden yapılan eşyayı içine alacak şekilde oluşturulan grupları,

b) Bölüm başlığı: Türk Gümrük Tarife Cetvelinde bulunan her bölümün başında yer alan ve tarifenin yorumu bakımından bağlayıcı olmayıp, yol gösterici nitelikte olan ibareleri,

c) Bölüm notu: Türk Gümrük Tarife Cetvelinde bölümlerle ilgili olarak bölüm başlıklarından sonra yer alan, bölümde geçen bazı tabirlerin ne anlama geldiği, ilgili bölümde bir eşyaya yapılan bir atfın hangi tür eşyayı kapsadığı, hangi eşyanın sadece ilgili bölümde yer alabileceği ve bu eşyanın bu bölümde yer alabilmesi için hangi şartların gerektiği, hangi eşyanın o bölüme dahil olmadığı hakkında bilgi veren açıklamaları,

ç) Eşyanın ticaretine ilişkin özel hükümlerle belirlenmiş önlemler: Bir eşyanın ticaretine ilişkin olarak uluslararası anlaşmalardan kaynaklanan yükümlülükler ya da kanun, kararname, yönetmelik ve benzeri mevzuat çerçevesinde, ilgili kurumlarca belirlenmiş özel düzenlemeleri,

d) Fasıl: Bölümlerden daha alt düzeyde ve bölümlere nazaran daha çok birbirine benzeyen aynı nitelikteki eşyayı içine alan ve altı basamaklı Armonize Sistem Kodunun ilk iki rakamını,

e) Fasıl başlığı: Türk Gümrük Tarife Cetvelinde yer alan fasılların başında bulunan ve bağlayıcı olmayan ibareleri,

f) Fasıl notu: Türk Gümrük Tarife Cetvelinde fasıl başlıklarından sonra gelmek üzere, fasıllarla ilgili yapılan açıklamaların yer aldığı kayıtları,

g) Gümrük tarife istatistik pozisyonu: Türk Gümrük Tarife Cetvelinde, oniki rakamdan oluşan pozisyonu,

ğ) İşlenmiş tarım ürünleriyle ilgili özel düzenlemeler: Tarım ürünlerinin işlenmesi sonucu elde edilen işlenmiş tarım ürünlerinin ticaretinde uygulanan özel hükümleri,

h) Kota: Bir takvim yılı içinde veya muayyen bir dönem itibarıyla yapılmasına izin verilen ithalatın miktar ve/veya değerini,

ı) Tarife alt pozisyonu: Türk Gümrük Tarife Cetvelinde pozisyon numarasını izleyen iki rakam ile birlikte altılı rakamlarla ifade edilen grupları,

i) Tarife kotası veya tarife kontenjanı: Bir mal ya da mal grubunun gümrük vergisi oranlarında belirli bir miktar veya değer için indirim yapılması ya da muafiyet sağlanmasını,

j) Tarife önlemleri: Dış ticaretin serbest piyasa koşullarında gelişmesine, konulan gümrük vergileri ile engel olunmasını,

k) Tarife pozisyonu: Türk Gümrük Tarife Cetvelinde fasıla ilişkin ilk iki rakamdan sonra gelen iki rakamla birlikte dörtlü rakamlarla ifade edilen grupları,

l) Tarife tavanı: Belirli bir dönem içinde, belli malların belirlenen değer ya da miktar için ithalatta ve ihracatta normal gümrük vergisi oranında bir indirime gidilmesi ve bunu aşan miktar için belirlenen dönemin sonuna kadar bu tarife indirimlerinin askıya alınabilmesi uygulamasını,

m) Tercihli tarife: İki ya da daha çok ülkenin yaptıkları ticaret anlaşması uyarınca, aralarındaki ticarette karşılıklı olarak ya da bir ülkenin belli ülke ya da toprak parçaları menşeli eşyaya tek taraflı olarak daha düşük tarife uygulamasını,

n) Türk Gümrük Tarife Cetveli: Eşyanın cins ve niteliklerine göre sistematik bir şekilde numaralandırılarak sınıflandırıldığı ve 474 sayılı Gümrük Giriş Tarife Cetveli Hakkında Kanunda yer alan gümrük vergisi oranlarının gösterildiği Bakanlar Kurulunca kabul edilen cetveli,

ifade eder.

İKİNCİ KISIM

Eşyanın Menşei

BİRİNCİ BÖLÜM

Eşyanın Menşeinin Belirlenmesi

Menşe ülkenin belirlenmesi

MADDE 33 – (1) Eşyanın başka bir ülkede değişiklik ve işlem görmesi veya üretimin birden fazla ülkede gerçekleştirilmesi halinde bir ülke menşeli sayılabilmesi için, o ülkede yeni bir ürün imal edilmesi veya imalatın önemli bir aşamasının ve ekonomik yönden gerekli görülen en son esaslı işçilik ve eylemin o ülkede bu amaçla donatılmış işletmelerde yapılması gerekir.

Tekstil ürünlerinde menşenin belirlenmesi

MADDE 34 – (1)  Birden fazla ülkede menşeli olmayan girdiler kullanılarak gördüğü işçilik ve işlem sonucunda elde edilen ve Türk Gümrük Tarife Cetvelinin XI nci bölümünde yer alan tekstil ürünlerinin o ülke menşeli sayılabilmesi için, nihai ürünün üretiminde kullanılan ve menşeli olmayan girdilerin sınıflandırıldığı pozisyondan başka bir pozisyonda sınıflandırılması gerekir. Ancak, ek-5’te yer alan listedeki tekstil ürünlerinde, pozisyon değişikliği olup olmadığına bakılmaksızın listenin üçüncü sütununda belirtilen işlemlerin gerçekleştirilmiş olması şartı aranır. Listede yer alan ürünler için üçüncü sütunda belirtilen işlem gerçekleşmediği sürece pozisyon değişikliği olsa dahi elde edilen ürün menşe kazanmaz.

(2) Aşağıdaki işlemler, birinci fıkrada belirtilen koşulların sağlanıp sağlanmadığına bakılmaksızın eşyanın menşe kazanması için yetersiz işçilik veya işlem olarak kabul edilir:

a) Nakliyat ve depolama süresince eşyanın iyi şartlarda muhafazasını sağlamaya yönelik; havalandırma, yayma, kurutma, hasar gören parçaların atılması ve benzeri koruyucu işlemler,

b) Tozun giderilmesi, eleme ya da kalburdan geçirme, sıraya koyma, tasnifleme, maddelerden setler oluşturma dahil eşleştirme, yıkama ve kesmeden oluşan basit işlemler,

c) Ambalaj değişikliği, ambalajların ayrılması ve birleştirilmesi, basit torbalama, sandıklama, kutulama, karton veya tahta üzerine yerleştirme ve tüm diğer basit ambalajlama işlemleri,

ç) Ürün veya ambalajı üzerine marka, etiket ve diğer benzeri ayırt edici işaretlerin konulması,

d) Tamamlanmış bir ürün oluşturmak üzere parçaların basit montajı,

e) Bu maddenin (a) ila (d) alt bentlerinde belirtilen işlemlerin iki veya daha fazlasının bir arada gerçekleştirilmesi.

Diğer ürünlerde menşein belirlenmesi

MADDE 35 – (1) Türk Gümrük Tarife Cetvelinin XI inci bölümünde yer alan tekstil ürünleri haricindeki ürünlerin birden fazla ülkede menşeli olmayan girdiler kullanılmak suretiyle gördüğü işçilik ve işlem sonucunda elde edilen ve ek-6’da yer alan listedeki ürünlerin o ülke menşeli sayılabilmesi için listenin üçüncü sütununda belirtilen işlem ve işçiliği görmesi gerekir. Listede yer almayan ürünler için yorum kurallarının 5 no.lu notunda belirtildiği şekilde işlem yapılır.

Genel yorumlama kuralları

MADDE 36 – (1) 34 ve 35 inci maddede geçen ek-5 ve ek-6’daki liste kapsamında bulunan ürünlerin imalatında kullanılan menşeli olmayan maddeler üzerinde gerçekleştirilen, ürüne menşe statüsü kazandıran işçilik veya işlemlerin yorumlanmasında, ek-4’te yer alan kurallar esas alınır.

(2) Ek-5 ve ek-6’daki listede yer alan menşe kuralı, eşyanın imalatında eşyanın fabrika çıkış fiyatının belirli bir yüzde oranını aşmayacak şekilde menşeli olmayan madde kullanımını öngörmekte ise bu yüzde oranının hesaplanmasında;

a) Kıymet deyimi, kullanılan menşeli olmayan maddelerin ithalatı esnasındaki gümrük kıymetini, bunun bilinmemesi veya tespit edilememesi halinde ise imalatın yapıldığı ülkede maddeler için ödenen tespiti mümkün ilk fiyatı,

b) Fabrika çıkış fiyatı deyimi, elde edilen ürünün fabrika çıkış fiyatından ürünün ihracında geri ödenmiş veya ödenecek yurt içi vergilerin tenziliyle bulunan fiyatı,

c) Montaj işlemleri sonucu oluşan kıymet deyimi, montaj işlemlerinin yapıldığı ülkede anılan ülke menşeli parçaların birleştirilmesinden ve her türlü tamamlayıcı ve kontrol mahiyetindeki işlemler ile birlikte montaj sonucunda oluşan, kar ve bu tür işlemlerden kaynaklanan genel giderler sonucu ortaya çıkan kıymet artışını,

ifade eder.

(3) Eşyanın üretildiği ülkeden doğrudan Türkiye’ye getirilmeyerek üçüncü bir ülke veya ülkeler yoluyla getirilmiş ve oralarda geçici depolama yerlerine ve antrepolara konmuş olsa dahi menşe ülkesi değişmez. Eşyanın geldiği ülkeden maksat Türkiye’ye en son gönderildiği veya getiren araca yüklendiği ülkedir. Başka bir ülkede antrepoya konmaksızın sadece araç değiştirilerek eşyanın getirilmesi halinde eşyanın geldiği ülke değişmez.

Aksesuarlar, yedek parçalar ve aksam

MADDE 37 – (1)  Bir cihaz, makine, alet veya aracın parçası beraberinde teslim edilen, normal olarak bir cihazın bölümü durumundaki aksesuarlar, yedek parçalar ve aksamın, söz konusu cihaz, makine, alet veya aracın parçası ile aynı menşei taşıdığı kabul edilir.

(2) Serbest dolaşıma sokulan veya daha önce ihraç edilmiş cihaz, makine, alet veya aracın herhangi bir parçası ile kullanılan önemli yedek parçaların bu kısımda düzenlenen şartları yerine getiren cihaz, makine, alet veya aracın parçası ile aynı menşei taşıdığı mütalaa edilir.

(3) Birinci ve ikinci fıkralara göre menşe belirlenebilmesi için varış ülkesindeki ithalat için gerekli olması ve söz konusu önemli yedek parçaların üretim aşamasında ilgili teçhizat, makine, cihaz veya taşıtın bünyesine girmesinin, bu teçhizat, makine, cihaz veya taşıtın imalatının yapıldığı ülkenin menşeine sahip olmasını engellememesi gerekir.

(4) Bu maddenin uygulanmasında;

a) Cihaz, makine, alet veya aracın parçası, Türk Gümrük Tarife Cetvelinin XVI, XVII ve XVIII inci bölümlerinde yer alan eşyayı,

b) Önemli yedek parçalar, (a) bendinde belirtilen serbest dolaşıma sokulan veya daha önce ihraç edilmiş olan eşyanın düzgün çalışması için gerekli olan ve ilgili eşyanın özelliğini haiz, ilgili eşyanın normal bakımları ve hasar görmüş veya hizmet göremeyecek duruma gelmiş olanların parçalarının değiştirilmesi için kullanılması planlanan parçaları,

ifade eder.

(5) Bu maddede belirtilen önemli yedek parçaların ihracatında menşe şahadetnamesi düzenlenirken, bu şahadetnamenin eşyanın tanımı, koli sayısı ve cinsi marka ve sayısını gösteren 6 no.lu kutusunun doldurulmasından başka, başvuruda bulunan tarafından yine bu eşyanın daha önce ihraç edilmiş olan cihaz, makine, alet veya aracın bir parçasının normal bakımı için kullanılacağına ilişkin yazılı beyanı aranır. Yazılı beyanda, söz konusu cihaz, makine, alet veya aracın tüm özellikleri de yer alır. Başvurularda, mümkünse, daha önce ihraç edilmiş olan ve yedek parçası ihraç edilmek istenilen cihaz, makine, alet veya araca ait menşe şahadetnamesine ilişkin sayı, tarih ve onaylayan gibi bilgileri içeren ayrıntılar da sunulur. Gümrük idaresi buna ek olarak daha önce ihraç edilmiş cihaz, makine veya alet veya aracın parçası ile ilgili fatura veya bu faturanın bir nüshasının, teslimatın normal bakım hizmetinin bir parçası olarak yapılmakta olduğunu gösteren sözleşme veya bir nüshasının ve gerekli gördüğü başka bir belgenin ibraz edilmesini isteyebilir.

(6) Önemli yedek parçaların serbest dolaşıma sokulmak istenmesi halinde, 40 ıncı maddede belirtilen bilgileri içeren menşe şahadetnamesinin ibrazı gerekir.  Gümrük idaresi bu şekilde ibraz edilen menşe şahadetnamelerine ek olarak serbest dolaşıma sokulan cihaz, makine veya alet veya aracın parçası ile ilgili fatura veya bu faturanın bir nüshasının, teslimatın normal bakım hizmetinin bir parçası olarak yapılmakta olduğunu gösteren sözleşme veya bir nüshasının ve gerekli gördüğü başka bir belgenin ibraz edilmesini isteyebilir.

İKİNCİ BÖLÜM

Menşe Şahadetnamesi

Menşe şahadetnamesi aranılacak haller

MADDE 38 – (1) Menşe esaslı ticaret politikası önlemlerine tabi eşyanın serbest dolaşıma girişinde önlemin uygulanmaması için eşyanın önlem uygulanan ülke menşeli olmadığını veya başka bir ülkede gördüğü değişiklik ve işlemler dolayısıyla o ülke menşeli sayılmaması gerektiğini tevsik etmek üzere menşe ülkenin yetkili makamlarınca düzenlenmiş olan menşe şahadetnamesi ibraz edilir.

(2) Serbest dolaşıma giriş beyannamesinin tescili sırasında menşe şahadetnamesinin mevcut olmaması veya ibraz edilen menşe şahadetnamesinin şekil ve formalite noksanlığı ya da içerik itibarıyla yanlış veya eksik bilgi taşıması nedeniyle gümrük idaresince kabul edilmemesi hallerinde, yükümlülerin tahakkukun kesinleşmesinden önce yazılı olarak müracaat etmeleri şartıyla, ithalat vergilerine isabet eden tutar tahsil edilerek emanet hesabına alınmak veya teminata bağlanmak suretiyle usulüne uygun bir menşe şahadetnamesinin ibrazı için beyannamenin tescil tarihinden itibaren altı aylık süre verilir. Tahakkukun kesinleşmesinden sonra yapılan ek süre talepleri kabul edilmez.

(3) Süresi içerisinde ibraz edilen menşe şahadetnamesinin kabul edilmesi halinde emanete alınmış olan tutar veya alınmış olan teminat iade edilir. Kabul edilmeyen menşe şahadetnamelerinden doğan ithalat vergileri ise Hazineye irat kaydedilir.

Menşe şahadetnamesi aranılmayacak eşya

MADDE 39 – (1) Ticari mahiyette olmayan ve CIF kıymeti 430 Avro’yu geçmeyen eşya için menşe şahadetnamesi aranmaz. Aynı gönderici tarafından Türkiye’deki bir alıcı adına gönderilen kap ve kolilerin hepsi bir bütün teşkil eder ve tamamın kıymeti birlikte dikkate alınır.

Menşe şahadetnamesinde bulunacak bilgiler

MADDE 40 – (1) Menşe şahadetnamesi, ürünün teşhis edilmesini sağlamak üzere gerekli tüm ayrıntıları taşır. Buna göre, menşe şahadetnamelerinde aşağıda yazılı bilgilerin bulunması zorunludur:

a) Eşyayı gönderenin adı, soyadı ve adresi,

b) Türkiye’deki alıcısının adı, soyadı ve adresi,

c) Kapların marka, numara ve sayıları,

ç) Eşyanın cinsi, nev’i, daralı ve net ağırlıkları ile kıymeti ve yollama şekli,

d) Şahadetnameyi veren makamın tasdik şerhi, (tarih, imza ile mührü veya kaşesi)

e) Menşe şahadetnamesi eşyanın o ülkede gördüğü değişiklik ve işlemlerden ötürü o ülke menşeli addedilerek verilmiş ise bu husustaki etraflı açıklamalar.

(2) Birinci fıkranın (a), (b), (ç) ve (e) bentlerinde belirtilen hususlarda noksanlık ve yanlışlığın bulunması halinde, menşe şahadetnamesi gümrük idare amirinin onayı ile işleme konulur.

(3) Menşe şahadetnamesinde eşyanın menşe ülkesi tereddüte yer vermeyecek şekilde belirtilmelidir.

(4) Birinci fıkrada belirtilen bilgileri içeren menşe şahadetnamelerinin ibrazına rağmen şüphe durumunda ek kanıtları isteme konusunda gümrük idareleri yetkilidir.

Menşe şahadetnamelerinin incelenmesi ve sonradan kontrolü

MADDE 41 – (1) Gümrük idarelerine ibraz olunan menşe şahadetnamelerinde yer alan bilgilerin gerçeğe aykırı olduğu yönünde şüphe veya ihbar bulunması halinde, gümrük idaresince eşya, eşyanın orijinal ambalajı, markası ve patenti gibi hususlarda inceleme yapılır. İnceleme sonucunda şahadetnamenin sıhhati konusunda bir aykırılığın tespiti halinde duruma göre 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu hükümleri uygulanır.

(2) Gümrük idaresince yapılan inceleme sonucunda şahadetnamenin gerçekliği veya eşyanın gerçek menşeine ilişkin bilgilerin doğruluğu hakkında yeterli bir kanaat elde olunamaz ve tereddüt devam eder ise, şahadetname bu kanaati uyandıran tüm bilgi ve belgeler ile birlikte sonradan kontrol talebiyle Müsteşarlığa gönderilir. Müsteşarlıkça ihracatçı ülke gümrük idaresi nezdinde yapılan incelemeler sonucunda elde olunacak bilgiler çerçevesinde, duruma göre yukarıda belirtilen şekilde işlem yapılması için keyfiyet ilgili gümrük idaresine bildirilir.

 (3) Yürürlükteki İthalat Rejimi Kararında belirtilen ticaret politikası önlemleri çerçevesinde dampinge karşı vergi veya ek mali yükümlülüğe tabi olan eşya için yükümlülerce yazılı olarak talepte bulunulması halinde, tahsil edilmesi gereken vergi veya ek mali yükümlülük emanet hesabına alınmak veya teminata bağlanmak suretiyle eşya araştırma sonucu beklenmeden teslim edilebilir.

Türkiye’den ihracatta düzenlenecek menşe şahadetnameleri

MADDE 42 – (1) 40 ıncı maddede sayılan unsurları taşıyan menşe şahadetnamesi ve başvuru formu ek-7’deki örneğe uygun olarak hazırlanır.

(2) Menşe şahadetnamesi ihracatçının veya ihracatçının sorumluluğundaki yetkili temsilcisinin yazılı başvurusuna binaen düzenlenir. Bu amaçla ihracatçı veya yetkili temsilcisi örneği ek-7’de yer alan başvuru formunu doldurur. Ancak ihracatın düzenli aralıklarla yapılması ve eşyanın öngörülen menşe şartlarını karşıladığına ilişkin gerekli teminatların verilmesi kaydıyla yetkili makamlar her bir ihracat işlemi için ayrı bir başvuru formu istemeyebilir. Bu tür durumlarda menşe şahadetnamesinin aslından başka bir veya birkaç suret düzenlenebilir. Bu suretler ek-7’da yer alan menşe şahadetnamesine uygun olarak hazırlanır.

(3) Ek-7’ye uygun olarak hazırlanan menşe şahadetnameleri; uzunlukta –5 mm veya +8 mm. lik tolerans kabul edilebilir olmakla birlikte 210 x 297 mm. ebatlarında ve en az 64 gr/m2 ağırlığında, seri numarasını havi, mekanik ve kimyasal araçlarla yapılmış herhangi bir tahrifatı ortaya koyan meneviş desenli baskılı zemine sahip olmalıdır. Başvuru formu Türkçe dilinde, menşe şahadetnamesi ise Türkçe, İngilizce ve Fransızca dillerinde basılır. Menşe şahadetnamelerinde basıldığı matbaanın adı, adresi ve basım yeri veya matbaanın teşhis edilmesini mümkün kılan işareti bulunur. Menşe şahadetnamesi biri meneviş desenli baskılı zeminli, ikisi beyaz olan üç nüshalık takım halindedir. 

(4) Başvuru formu Türkçe dilinde, menşe şahadetnamesi ise Türkçe ya da ticaretin gereklerine göre herhangi bir dilde doldurulur. Daktilo veya bilgisayar kullanılarak ya da elle büyük harflerle doldurulan başvuru formu ile menşe şahadetnamesi birbirleriyle aynı olmalıdır, nüshaları ile birlikte aynı seri numarasını taşımalıdır.

(5) Yetkili makamlar, menşe şahadetnamesi düzenlenmesi için yapılan başvuru esnasında ihracatçıdan, eşyanın Türkiye menşeli olduğunu tevsik edici gerekli görülen her tür bilgiyi talep edebilir.

(6) Başvuru formu ve menşe şahadetnamesi nüshalarının saklama süreleri için Kanunda öngörülen süre esas alınır.

ÜÇÜNCÜ KISIM

Eşyanın Gümrük Kıymeti

Tanımlar

MADDE 43 – (1) Bu kısım hükümlerinin uygulanmasında;

a) Aynı ailenin üyeleri: Karı, koca, anne, baba, çocuk, erkek ve kız kardeş (öz ya da anne veya babadan biri öz), büyükbaba, büyükanne, torun, amca, dayı, hala, teyze, yeğen, eşlerin anne ve babası, çocukların eşleri (gelin ve damat), eşlerin kardeşleri ve kardeşlerin eşleri,

b) Aynı eşya: Fiziksel özellik, kalite ve tanındığı özellikleri dahil olmak üzere her hususta aynı olan ve aynı ülkede üretilmiş eşyayı (görünüşteki küçük farklılıklar diğer hususlarda tanıma uyan eşyanın aynı eşya sayılmasını önlemez),

c) Aynı sınıf veya cins eşya: Belli bir sanayi sektöründe üretilen bir grup veya bir dizi eşya kapsamına giren eşyayı (bu ifade aynı veya benzer eşyayı da kapsar),

ç) Aynı veya yakın bir tarih: İthal edilen eşya ya da aynı veya benzer eşyaya ait birim fiyatın belirlenmesine imkan verecek ileri ve geriye doğru tespiti mümkün olan ilk tarihi,

d) Benzer eşya: Her hususta aynı olmamakla birlikte aynı işlevi görmelerini ve ticari olarak birbirlerini ikame edebilmelerini mümkün kılan, benzer özellik ve benzer unsurları bulunan ve aynı ülkede üretilmiş olan eşyayı (eşyanın kalitesi, tanındığı özellikleri, bir ticari markasının bulunması, eşyanın benzerliğinin belirlenmesinde göz önüne alınacak faktörler arasında yer alır),

e) Giriş limanı veya yeri: Deniz yolu ile gelen eşyada Türkiye’deki boşaltma veya ilgili limandaki gümrük idaresince düzenlenen belgeyle tevsik edilmek kaydıyla aktarma limanını, karayolu ve demiryolu ile gelen eşyada kara taşıtlarının ilk vardıkları hudut gümrüğünü, diğer bir yolla gelen eşyada gümrük bölgesinin kara sınırının geçildiği noktayı,

f) İthal eşyasının gümrük kıymeti: İthal eşyası üzerinden advalorem sisteme göre gümrük vergisinin hesaplanmasına esas teşkil edecek eşya kıymetini,       

g) Pazarlama: Eşyanın satışı için yapılan reklam ve promosyon faaliyetleri ile bunlarla ilgili garantileri; alıcı tarafından üstlenilen böyle faaliyetlerin, satıcı ile yapılan bir anlaşma nedeniyle bir yükümlülüğün yerine getirilmesi esnasında ifa edilmiş olsa bile, kendi hesabına üstlenilmiş sayılması gerektiğini,

ğ) Royalti ve lisans ücreti: İthal eşyasının imalatı, ihraç edilmek üzere satışı veya kullanımı ya da yeniden satışı ile ilgili hakların kullanımı nedeniyle patent, dizayn, know-how, model, marka, tescilli tasarım, telif hakkı ve imalat prosesleri gibi adlar adı altında yapılan ödemeleri,

h) Türkiye’ye ihraç amaçlı satış: Türkiye’ye ithal edilmek üzere doğrudan doğruya yapılan satışı,

ı) Üretilmiş:  Yetiştirilmiş, imal edilmiş veya topraktan çıkarılmış olma halini,

ifade eder.

(2) Aynı eşya ve benzer eşya ifadeleri, Türkiye’de gerçekleştirilmesi nedeniyle düzeltme konusu olmayan, ithal eşyasının üretimi için gereken ve Türkiye dışında gerçekleştirilen mühendislik, geliştirme, sanat ve çizim çalışmaları, plan ve taslak hazırlama hizmetlerini içeren veya yansıtan eşyayı kapsamaz.

(3) Yalnızca kıymeti belirlenecek eşya ile aynı ülkede üretilen eşya, ‘aynı eşya’ veya ‘benzer eşya’ olarak nitelenebilir.

(4) Kıymeti belirlenecek eşya ile aynı kişi tarafından üretilmiş aynı veya benzer eşya bulunmadığı takdirde, farklı kişi tarafından üretilmiş eşya dikkate alınır.

Gümrük kıymetinin tespiti

MADDE 44 – (1) Eşyanın gümrük kıymeti, gümrük tarifesinin ve eşya ticaretine ilişkin belirli konularda getirilen tarife dışı düzenlemelerin uygulanması amacıyla 45 ila 50 nci maddelerde yer alan yöntemlerin sırasıyla uygulanması yoluyla tayin ve tespit olunan kıymettir. Bir yönteme göre belirlenemeyen kıymet için sıra dahilinde olmak üzere izleyen yönteme geçilir. Eşyanın gümrük kıymeti bir üst maddede yer alan yöntem hükümlerine göre belirlenebildiği sürece bir alt madde hükümleri uygulanamaz. Ancak, beyan sahibinin yazılı talebinin gümrük idaresince uygun bulunması şartıyla, aşağıda yer alan yöntemlerden indirgeme yöntemi ile hesaplanmış kıymet yönteminin uygulama sırası değiştirilebilir.

(2) Kanunun 23 ila 31 inci maddelerinin ve bu kısım hükümlerinin uygulanmasında ek-8’de yer alan hükümler uygulanır.

(3) Ek-8’in birinci sütununda yer alan hükümler, ikinci sütunda yer alan Yorum Notları ışığında uygulanır.

(4) Gümrük kıymetinin belirlenmesinde genel kabul görmüş muhasebe prensiplerine başvurulması gerektiği takdirde, ek-9 hükümleri uygulanır.

(5) Beyan edilen gümrük kıymetinin gerçekliği veya doğruluğu konusunda şüpheye düşülmesi halinde, gümrük idarelerince yükümlülerden ilave bilgi ve belge talep edilmesi de dahil olmak üzere, konunun incelenmesi ve araştırılması neticesinde şüpheye sebebiyet veren hususlarda gümrük idaresinin makul şüpheleri giderilmediği takdirde eşyanın gümrük kıymeti satış bedeli yöntemine göre tespit edilemez. Bu durumda gümrük kıymeti birinci fıkrada belirtilen usul çerçevesinde diğer yöntemlere göre belirlenir.

Satış bedeli yöntemi

MADDE 45 – (1) Kanunun 24 üncü maddesinde yer alan esaslar çerçevesinde satış bedeli yönteminin uygulanmasında, aşağıdaki hükümlere göre işlem yapılır:

a) Mal bedelinin peşin ödenmemesi nedeniyle satıcıya ya da satıcı yararına her ne ad altında olursa olsun yapılan ödemelerden Kanunun 28 inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendindeki ve ikinci fıkrasındaki hükümlere uymayanlar fiilen ödenen ya da ödenecek fiyatın içindedir.

b) Satış bedeli yöntemine göre gümrük kıymetinin belirlenmesinde, kıymetin belirlendiği sırada eşya bedelinin fiilen ödenmemiş olması halinde, ödemenin gerçekleşeceği tarihte ödenecek olan bedel kıymet tespitine esas alınır.

c) Serbest dolaşıma giriş rejimi için beyan edilen eşyanın, tek bir ticari işlemde satın alınan daha büyük miktardaki aynı eşyanın bir kısmı olması durumunda, fiilen ödenen veya ödenecek fiyat; toplam fiyatın, ithal eşyasının toplam satın alınan eşya miktarına oranı nispetindeki miktarına tekabül eden fiyattır. Bu işlem, sevkıyatın kısmi kaybı veya kıymeti belirlenecek eşyanın serbest dolaşıma girişten önce hasara uğraması halinde de uygulanır.

ç) Eşyanın serbest dolaşıma girmesinden sonra fiilen ödenen veya ödenecek fiyatta satıcı tarafından alıcı lehine bir düzeltme yapılması durumunda; eşyanın serbest dolaşıma giriş beyannamesinin tescili tarihinde kusurlu olduğunun, satıcı tarafından fiyatta yapılan düzeltmenin beyannamenin tescilinden önce yapılmış satış sözleşmesinde yer alan garantiye ilişkin bir yükümlülükten kaynaklandığının, eşyada mevcut kusurun satış sırasında satış fiyatının belirlenmesinde dikkate alınmamış olduğunun, gümrük idaresine tevsiki ve İdarece uygun bulunması şartıyla, fiyatta yapılan düzeltme satış bedeli yöntemine göre gümrük kıymetinin tespitinde dikkate alınır ve Kanunun 211 inci maddesi çerçevesinde işlem yapılır. Söz konusu düzeltmenin dikkate alınabilmesi için, beyannamenin tescilinden itibaren bir yıl içinde yapılmış olması gerekir.

d) Satış bedeli yönteminin uygulanmasında, satış konusu eşyanın serbest dolaşıma giriş rejimi için beyan edilmesi, bunların Türkiye’ye ihraç amacıyla satıldığının kabul edilmesi için yeterli sayılır. Kıymet tespitinden önce ardıl satışların olması halinde; eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesine girmesine yol açan son satış veya eşyanın serbest dolaşıma giriş rejimine tabi tutulmasından önce Türkiye Gümrük Bölgesinde gerçekleşen satış eşyanın Türkiye’ye ihraç amacıyla satıldığını gösterir. 

e) Eşyanın satılmasından sonra, serbest dolaşıma sokulmak üzere beyanname tesciline kadar geçen süre içerisinde başka bir ülkede kullanılmış olması durumunda, gümrük kıymetinin eşyanın satış bedeli olması aranmaz.

f) Kanunun 24 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin uygulanmasında, satış veya fiyatın, kıymeti belirlenmekte olan eşya bakımından kıymeti belirlenebilir mahiyette bir koşul veya edim konusu olması durumunda, Kanunun 24 üncü maddesinin üçüncü fıkrasının (b) bendi kapsamındaki bir faaliyet ya da Kanunun 27 nci maddesi kapsamında fiilen ödenen veya ödenecek fiyata ilave edilecek bir unsur ile ilgili olmaması koşuluyla, bu kıymet alıcı tarafından satıcıya yapılan dolaylı bir ödeme sayılır ve fiilen ödenen veya ödenecek fiyatın bir parçası kabul edilir.

g) Eşyaya ilişkin fiilen ödenen veya ödenecek fiyat içerisinde, menşe ülkesi veya ihraç ülkesinde ödenen bir dahili verginin mevcut olması ve bu meblağın fiyatta alıcı lehine düzeltme yapılarak düşüldüğünün veya düşüleceğinin gümrük idaresine tevsiki ve idarece uygun bulunması halinde, gümrük kıymetine dahil edilmez.

Aynı eşyanın satış bedeli yöntemi

MADDE 46 – (1) Satış bedeli yöntemine göre belirlenemeyen ithal eşyasının gümrük kıymeti Türkiye’ye ihraç amacıyla satılarak kıymeti belirlenecek eşya ile aynı veya yakın bir tarihte ihraç edilen aynı eşyanın satış bedelidir.

(2) Bu yönteme göre gümrük kıymeti belirlenirken, kıymeti belirlenecek eşya ile aynı ticari düzey ve yaklaşık aynı miktarda satılan aynı eşyanın satış bedeli kullanılır. Böyle bir satışın bulunmaması durumunda, farklı ticari düzey ve/veya farklı miktarlardaki aynı eşyanın satış bedeli, bu ticari düzey ve/veya miktar farkları göz önüne alınarak yapılacak düzeltmeden sonra kullanılır. Kıymet artış veya azalışına da yol açsa, düzeltmenin yapılabilmesi için makul olduğunun ve doğruluğunun kesin delillerle ispatı gerekir.

(3) İthal eşyası ile söz konusu aynı eşya arasında, ithal eşyasının giriş liman ve mahalline kadar nakliyesi ile ilgili olarak yapılan nakliye ve sigorta giderlerinin satış bedeline dahil edildiği durumlarda, mesafe ve nakliyatın türünden doğan ciddi farklılıklar göz önüne alınarak satış bedelinde düzeltme yapılır.

(4) Bu yöntemin uygulanması sırasında aynı eşyaya ilişkin birden fazla satış bedeli tespit edilirse, ithal eşyasının gümrük kıymetini belirlemek üzere bunlardan en düşük olanı kullanılır.

(5) Bu maddenin uygulanmasında, aynı eşyanın satış bedeli, önceden kıymeti satış bedeli yöntemine göre belirlenmiş ve bu maddenin ikinci ve üçüncü fıkralarına göre düzeltilmiş gümrük kıymetidir.

Benzer eşyanın satış bedeli yöntemi

MADDE 47 – (1) Yukarıda belirtilen yöntemlere göre belirlenemeyen ithal eşyasının gümrük kıymeti Türkiye’ye ihraç amacıyla satılarak, kıymeti belirlenecek eşya ile aynı veya yakın bir tarihte ihraç edilen benzer eşyanın satış bedelidir.

(2) Bu yönteme göre gümrük kıymeti belirlenirken, kıymeti belirlenecek eşya ile aynı ticari düzey ve yaklaşık aynı miktarda satılan benzer eşyanın satış bedeli kullanılır. Böyle bir satışın bulunmaması durumunda, farklı ticari düzey ve/veya farklı miktarlardaki benzer eşyanın satış bedeli, bu ticari düzey ve/veya miktar farkları göz önüne alınarak yapılacak düzeltmeden sonra kullanılır. Kıymet artış veya azalışına da yol açsa, düzeltmenin yapılabilmesi için makul olduğunun ve doğruluğunun kesin delillerle ispatı gerekir.

(3) İthal eşyası ile söz konusu benzer eşya arasında, ithal eşyasının giriş liman ve mahalline kadar nakliyesi ile ilgili olarak yapılan nakliye ve sigorta giderlerinin satış bedeline dahil edildiği durumlarda, mesafe ve nakliyatın türünden doğan ciddi farklılıklar göz önüne alınarak satış bedelinde düzeltme yapılır.

(4) Bu yöntemin uygulanması sırasında benzer eşyaya ilişkin birden fazla satış bedeli tespit edilirse, ithal eşyasının gümrük kıymetini belirlemek üzere bunlardan en düşük olanı kullanılır.

(5) Bu maddenin uygulanmasında, benzer eşyanın satış bedeli, önceden kıymeti satış bedeli yöntemine göre belirlenmiş ve bu maddenin ikinci ve üçüncü fıkralarına göre düzeltilmiş gümrük kıymetidir.

İndirgeme yöntemi

MADDE 48 – (1) Bu yöntemde, kıymeti belirlenecek eşya ya da aynı veya benzer eşya, Türkiye’de ithal edildiği hal ve durumda satılmışsa, bu yönteme göre ithal eşyasının gümrük kıymetinin belirlenmesinde, bu eşyanın ya da aynı veya benzer ithal eşyasının yurt içindeki satıcıdan müstakil alıcılara kıymeti belirlenecek eşyanın ithal tarihi ile aynı veya yakın bir tarihte yapılan en büyük miktardaki satışına ait birim fiyat esas alınır.

(2) Yukarıda belirtilen birim fiyattan aşağıdaki indirimler yapılır:

a) Türkiye’ye ithal edilen, ithal eşyası ile aynı sınıf veya cins eşyanın satışında mutat olarak ödenen veya ödenmesi kararlaştırılan komisyon veya kar ve söz konusu eşyanın pazarlanmasına ilişkin doğrudan ya da dolaylı giderler dahil olmak üzere genel giderler için yapılması mutat olan ilaveler.

b) Türkiye sınırları içinde gerçekleşen mutat nakliye ve sigorta giderleri ile bunlarla ilgili diğer giderler.

c) Eşyanın ithali veya satışı nedeniyle Türkiye’de ödenecek gümrük vergileri ile diğer dahili vergiler.

(3) Kıymeti belirlenecek eşya ya da aynı veya benzer ithal eşyasının, kıymeti belirlenecek eşyanın ithal tarihi ile aynı veya yakın bir tarihte satışı yoksa, bu eşyanın ya da aynı veya benzer ithal eşyasının ithal tarihinden itibaren doksan gün içinde ithal edildiği hal ve durumda Türkiye’de yapılan ilk satışına ait birim fiyat esas alınır.

(4) İthal edildiği hal ve durumda satılan kıymeti belirlenecek eşya ya da aynı veya benzer eşya yoksa; ithalatçının talebi üzerine ithal edildikten sonra işlenen veya değişikliğe tabi tutulan kıymeti belirlenecek eşyanın, yurtiçindeki satıcıdan müstakil alıcılara en büyük miktardaki satışına ait birim fiyat gümrük kıymetine esas alınır. Bu birim fiyatından eşyanın işlenmesi veya değişikliğe tabi tutulmasından doğan ilave kıymetin düşülmesi ve ikinci fıkrada belirtilen indirimlerin yapılması gerekir.

(5) Bu maddenin uygulanmasında, eşyanın en büyük miktardaki satışına ait birim fiyat, ithal edildikten sonraki ilk ticari düzeyde satıcıdan müstakil alıcılara, farklı fiyatlarda yapılan satışlardan en yüksek sayıda birimin satıldığı fiyat anlamına gelir.

(6) İthal eşyasının üretimi ve ihraç amaçlı satışı ile ilgili kullanılmak üzere, Kanunun 27 nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen unsurları doğrudan veya dolaylı olarak bedelsiz veya düşük bedelle sağlayan bir kişiye Türkiye’de yapılan herhangi bir satış, bu madde kapsamında birim kıymetin tespitinde kullanılmaz.

(7) Üçüncü fıkranın uygulamasında ilk satış, birim fiyatın belirlenmesini sağlamaya yetecek miktardaki kıymeti belirlenecek eşya ya da aynı veya benzer ithal eşya satışıdır.

Hesaplanmış kıymet yöntemi

MADDE 49 – (1) Bu yönteme göre ithal eşyasının gümrük kıymeti, hesaplanmış kıymet esas alınarak belirlenir. Bu yöntemin uygulanması için ithalatçının gerekli bilgi ve belgeleri gümrük idaresine ibraz etmesi ve bu bilgi ve belgelerin doğruluğunu ispata hazır olduğunu üretici ülke makamlarından alacağı belge ile tevsik etmesi gerekir.

(2) Hesaplanmış kıymet aşağıdaki unsurların toplamından oluşur;

a) İthal eşyasının üretiminde kullanılan malzeme ve yapılan imalat veya diğer imal işlemlerinin bedel veya kıymetleri,

b) Türkiye’ye ihraç edilmek üzere ihraç ülkesindeki üreticiler tarafından üretilen, kıymeti belirlenecek eşya ile aynı sınıf veya cins eşyanın satışında mutat olan kar ve genel giderlere eşit bir tutar,

c) İthal eşyasının giriş liman veya yerine kadar nakliyesi ile ilgili olarak yapılan yükleme, boşaltma, elleçleme giderleri ile nakliye ve sigorta giderleri.

(3) Hesaplanmış kıymetin belirlenmesinde, gümrük idaresince ithalatçı tarafından ibraz edilen bilgilerin dışında bilgilerin de kullanılması halinde, talep üzerine gümrük idaresi, Kanunun 12 nci maddesi hükümlerine uyulmak kaydıyla, beyan sahibini kullanılan bilginin kaynağı ve bu bilgiye dayanılarak yapılan hesaplama konusunda bilgilendirir.

(4) İkinci fıkranın (b) bendinde sayılan genel giderler, ikinci fıkranın (a) bendinde sayılan giderlerin dışında kalan ve eşyanın üretimi ve ihraç amaçlı satışı ile ilgili doğrudan veya dolaylı giderleri ifade eder.

Son yöntem

MADDE 50 – (1) 45 ila 49 inci maddelerde yer alan yöntemlere göre belirlenemeyen ithal eşyasının gümrük kıymeti Kanunun 26 ncı maddesinde belirtilen esaslar çerçevesinde belirlenir.

Fiilen ödenen veya ödenecek olan fiyata ilave edilecek unsurlar

MADDE 51 – (1) Fiilen ödenen veya ödenecek olan fiyata Kanunun 27 nci maddesine göre ilaveler yapılır.

(2) Kanunun 27 nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (iv) numaralı alt bendinin uygulanmasında, araştırma ve ilk dizayn taslak giderleri gümrük kıymetine dahil edilmez.

(3) Kanunun 27 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi ile 28 inci maddesinin (a) bendi ile ilgili olarak; nakliyenin ücretsiz olması veya alıcı tarafından sağlanması durumunda, gümrük kıymetine dahil edilecek giriş liman veya yerine kadarki nakliye gideri, aynı taşıma türünde normal olarak uygulanan fiyat tarifesine göre tespit edilir.

(4) İthal ülkesinde alınan ilave posta ücretleri hariç olmak üzere, eşyanın teslim yerine kadar alınan tüm posta ücretleri gümrük kıymetine dahildir. Bununla birlikte, ticari mahiyette olmayan sevkıyatların kıymetinin tespitinde, bu tür ücretlerle ilgili olarak, beyan edilen kıymette herhangi bir değişiklik yapılmaz.

(5) Gümrük işlemleri sırasında söz konusu eşya ile tek eşya muamelesi gören kapların tekrarlanan ithalatlarda kullanılacak olması halinde, beyan sahibinin talebi üzerine ve gerekli belgelerin sunulması kaydıyla, mezkur maliyetler genel kabul görmüş muhasebe prensipleri çerçevesinde uygun şekilde paylaştırılır.

(6) Kanunun 27 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi ile 28 inci maddesinin (a) bendinin uygulanmasında; eşyanın giriş liman veya yerinden sonraki bir noktaya aynı taşıma şekliyle taşındığı durumlarda, nakliye giderleri giriş liman veya yerinden önce ve sonra katedilen mesafenin oranlarına göre belirlenir. Ancak, uyulması zorunlu genel fiyat tarifelerine göre giriş liman veya yerine kadarki nakliye giderlerinin miktarını gösteren bir belgenin gümrük idaresine sunulması durumunda bu durum dikkate alınır.

(7) Kanunun 27 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi ile 28 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin uygulanmasında; eşyanın giriş liman veya mahallindeki fiyatına tekabül eden maktu bir yurt içine teslim fiyatı üzerinden faturalandırıldığı durumlarda, Türkiye içindeki nakliye giderleri fiyattan indirilmez. Ancak sınırda teslim fiyatının maktu yurt içine teslim fiyatından düşük olduğunun gümrük idaresine tevsik edilmesi halinde söz konusu indirime izin verilir.

(8) Gümrük idareleri ilgili kişinin talebi üzerine; gümrük yükümlülüğünün başladığı tarihte miktarı belirlenebilir olmasa da, fiilen ödenen veya ödenecek fiyata ilave edilecek unsurların; gümrük yükümlülüğünün başladığı tarihte miktarları ayırt edilebilir olmayan, gümrük kıymetine girmeyen, unsurlarla ilgili giderlerin, uygun ve özel kriterlere göre belirlenmesine izin verebilir. İzin; uygulamanın idari açıdan külfet getirmemesi, mevcut durumda Kanunun 25 ve 26 ncı maddelerinin uygulanmasının mümkün görülmemesi, iznin verilmesi durumunda tahsil edilecek gümrük vergilerinin iznin verilmemiş olması durumunda tahsil edilecek vergilerden düşük olmayacağının anlaşılması, uygulama ile rekabet koşullarının bozulmaması, şartlarıyla verilir.

(9) Navlun makbuzu ve/veya sigorta poliçesinin ibrazının imkansız olduğu veya kabul edilebilir nitelikte bulunmadığı hallerde, yükümlü tarafından nedenleri de belirtilerek verilecek bir dilekçe ile bu durumun bildirilmesi suretiyle; emsal navlun ve/veya sigorta gideri fiilen ödenen veya ödenecek fiyat eklenir. Vergi kaybı söz konusu olmaması ve yükümlünün talep etmesi halinde, ithal eşyasının FOB kıymetinin %10 unun navlun ve %3 ünün sigorta bedeli olarak ithal eşyasının fiilen ödenen veya ödenecek fiyatına eklenebilir.

(10) Nakliyat abonman sözleşmesi kapsamında yapılan taşımalarda; beyannameye eklenen sigorta poliçesinde, nakliyat abonman sözleşmesine istinaden düzenlendiğinin belirtilmiş olması, bu poliçenin nakliyat abonman sözleşmesi esaslarına uygun bulunması ve sigorta poliçesi ile birlikte nakliyat abonman sözleşmesinin de bir örneğinin beyannameye eklenmesi koşullarıyla, eşya Türkiye'ye geldikten sonra düzenlenmiş sigorta poliçeleri, gümrük idaresince yapılacak inceleme sonucunda gerekli koşulları taşıdığının anlaşılması halinde kabul edilir.

Gümrük kıymetine dahil edilmeyecek giderler

MADDE 52 – (1) Gümrük kıymetine Kanunun 28 inci maddesinde sayılan giderler dahil edilmez.

(2) Kanunun 28 inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi, gerekli uyarlamalar yapılarak, gümrük kıymetinin satış bedeli yöntemi dışındaki yöntemlere göre belirlendiği durumlarda da uygulanır.

İstisnai kıymetle beyan

MADDE 53 – (1) Kanunun 24 üncü maddesine göre kıymet tespitinin yapıldığı hallerde beyan sahibinin talebi üzerine;

a) Konsinye şekilde teslim edilen çabuk bozulabilir eşyanın,

b) Gümrük kıymetine ilave edilmesi gereken, ancak ihracatçı ve ithalatçı arasındaki sözleşme gereği söz konusu kıymet unsurları gümrük yükümlülüğünün başladığı tarihten sonra belli olacak eşyanın,

c) Satış sözleşmesinde, fiyatın sonradan gözden geçirilmesini öngören hükümler içeren eşyanın,

ç) Boru hatları veya elektrik telleri ile taşınan ve depolama imkanı olmayan sürekli akış halinde olan eşyanın,

Gümrük kıymetinin tespitinde, beyan sahibinin talebi üzerine, gümrük idaresince basitleştirilmiş usuller uygulanır.

(2) Birinci fıkra uygulamasında, 22 ila 24 üncü maddelerdeki genel ve özel koşullar aranmaz. Ancak bu genel ve özel koşulların aranmaması bu kişiye basitleştirilmiş usulle sağlanan diğer hakların kullanım hakkını vermez. Birinci fıkranın (b), (c) ve (ç) bentlerinde belirtilen durumlarda yükümlülerin, anılan kıymet unsurlarının mevcudiyetini gösteren sözleşmelerin örneği ve onaylı çevirisini gümrük idarelerine sunmaları gerekir.

(3) Birinci fıkrada belirtilen hallerde, vergi tahakkuku mevcut belgelerde belirtilen kıymet esas alınarak yapılır. Tamamlayıcı beyana göre gözden geçirilmiş kıymetin daha yüksek olması halinde ek vergi tahakkuku yapılır. Daha düşük olması halinde ise; farka isabet eden kıymetin iade alındığının tevsiki ve satış sözleşmesine göre kıymetin yeniden belirlenmesini gerektiren işleme ait tahlil raporu gibi bir belgenin onaylı örneğinin sunulması koşullarıyla ve gümrük idaresince yapılacak inceleme sonucunda söz konusu hususların tespiti üzerine Kanunun 211 inci maddesi çerçevesinde işlem yapılır.

(4) Tamamlayıcı beyana isabet eden ithalat vergileri bakımından zamanaşımı tamamlayıcı beyanın verildiği tarihten itibaren başlar.

(5) İthal eşyasının gümrük kıymetine veya katma değer vergisi matrahına girmesi gereken, ancak gümrük beyannamesinin tescili anında beyan sahibi tarafından mevcudiyetinin bilinmesi mümkün olmayan kıymet veya matrah unsurları ile ilgili olarak, en geç söz konusu kıymet veya matrah unsurunun öğrenildiği ayı takip eden ayın ilk üç günü içinde beyanda bulunulması ve vergilerinin ödenmesi gerekir.

Veri ya da komut yüklü bilgi taşıyıcılarının gümrük kıymetinin belirlenmesi

MADDE 54 – (1) Bilgisayarlarda kullanılmak üzere ithal edilen veri ya da komutlar yüklü bilgi taşıyıcılarının gümrük kıymetinin belirlenmesinde, sadece taşıyıcı ortamın kendisinin maliyeti veya kıymeti esas alınır. Bu nedenle, taşıyıcı ortamın maliyet veya kıymetinden ayırt edilebilmesi koşuluyla, gümrük kıymeti, veri veya komutların maliyet veya kıymetini içermez.

(2) Bu maddede geçen;

a) Taşıyıcı ortam deyimi, entegre devreler, yarı iletkenler ve bu tür devre veya cihazlarla bütünlük oluşturan benzeri araç ve aletleri,

b) Veri veya komutlar deyimi, ses, sinematografik veya video kayıtlarını,

kapsamaz.

Alıcı ile satıcı arasındaki ilişkinin belirlenmesi

MADDE 55 – (1) Gümrük kıymetinin belirlenmesinde alıcı ile satıcı arasındaki ilişkinin varlığı yalnızca aşağıdaki durumlarda kabul edilir.

a) Birbirlerinin memuru veya idarecileri olmaları,

b) Birbirlerinin yasal ortakları olmaları,

c) İşçi ve işveren ilişkisi içinde bulunmaları,

ç) Her iki firmanın oy hakkı veren hisse senedi veya sermaye paylarının en az %5’i doğrudan veya dolaylı olarak aynı kişilere ait olması veya bu kişilerin kontrolü altında veya elinde bulunması,

d) Birinin diğerini dolaylı veya dolaysız olarak kontrol etmesi,

e) Her ikisinin de doğrudan veya dolaylı olarak bir üçüncü kişi tarafından kontrol edilmesi,

f) Her ikisinin birlikte, bir üçüncü kişiyi doğrudan veya dolaylı olarak kontrol etmesi,

g) Aynı ailenin üyeleri olmaları.

(2) Tek acente, tek distribütör veya tek bayii olarak birbiri ile iş ilişkisi içinde bulunan kişilerin yukarıdaki kıstaslara uymamaları durumunda, ilişki içinde olmadıkları kabul edilir.

Royalti ve lisans ücretleri

MADDE 56 – (1) Kanunun 27 nci maddesinin beşinci fıkrası hükmü saklı kalmak kaydıyla, ithal eşyasının gümrük kıymeti satış bedeli yöntemine göre belirlenirken, royalti veya lisans ücreti ödemeleri fiilen ödenen veya ödenecek fiyata aşağıdaki koşullarla ilave edilir.

a) Ödeme kıymeti belirlenecek eşya ile ilgili olmalıdır.

b) Ödeme bu eşyanın satış koşulu olarak yapılmalıdır.

(2) İthal eşyasının sadece Türkiye’de imal edilen eşyanın karışımındaki maddelerden biri veya bir parçası olması durumunda, ithal edilen eşya için fiilen ödenen veya ödenecek fiyatta düzeltme sadece royalti veya lisans ücreti bu eşya ile ilgili ise yapılabilir. Eşyanın monte edilmemiş bir şekilde ithal edilmesi ya da yeniden satılmadan önce sulandırma ya da paketleme gibi önemsiz işlemlerden geçmesi durumunda, bu, bir royalti veya lisans ücretinin ithal edilen eşya ile ilgili kabul edilmesini engellemez.  Eğer royalti veya lisans ücretleri kısmen ithal edilen eşya ile kısmen de ithal edilmelerinden sonra eşyaya eklenen unsur ya da parçalarla veya ithalat sonrası faaliyetler veya hizmetler ile ilgiliyse, uygun bir paylaştırma sadece nesnel ve ölçülebilir verilere dayalı olarak ve ek-8’de yer alan açıklayıcı notlar çerçevesinde yapılır.

(3) Bir markanın kullanılmasına ilişkin bir royalti veya lisans hakkı, ithal edilen eşya için fiilen ödenen veya ödenecek fiyata sadece aşağıdaki durumlarda ilave edilir.

a) Royalti veya lisans ücreti, aynı durumda yeniden satılan veya ithal edildikten sonra sadece önemsiz işlemden geçen eşyaya ilişkin ise,

b) Eşya, ithalattan önce veya sonra yapıştırılan ve royalti veya lisans ücretinin ödendiği marka altında pazarlanıyorsa,

c) Alıcı, bu tür eşyayı satıcı ile ilişkisi olmayan diğer satıcılardan temin etme özgürlüğüne sahip değilse.

(4) Alıcının bir üçüncü kişiye royalti veya lisans ücreti ödemesi durumunda, birinci fıkrada öngörülen koşullar, satıcı veya satıcı ile ilişkili olan bir kişinin alıcıdan bu ödemeyi yapmasını istememesi durumunda yerine getirilmiş sayılmaz.

(5) Bir royalti veya lisans ücretinin miktarı ithal edilen eşyanın fiyatına bağlı olarak belirleniyor ise, aksi yönde bir kanıt bulunmadığı sürece, bu royalti veya lisans ücretinin ödenmesinin kıymeti belirlenecek eşya ile ilgili olduğu varsayılır.               Ancak, bir royalti veya lisans ücretinin miktarı ithal edilen eşyanın fiyatına bakılmaksızın belirleniyor ise, bu royalti veya lisans ücreti ödenmesinin de kıymeti belirlenecek eşya ile ilgili olduğu kabul edilebilir.

(6) Kanunun 27 nci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin uygulanmasında, royalti ve lisans ücretini alacak olan kişinin yerleşik olduğu ülke dikkate alınmaz.

Kıymet tespitinde kullanılacak döviz kuru

MADDE 57 – (1) Eşyanın gümrük vergisine esas alınacak kıymetinin Türk Lirası olarak beyanı zorunludur. Fatura veya diğer belgelerde yazılı yabancı paralar, gümrük yükümlülüğünün başladığı tarihte yürürlükte olan Merkez Bankası döviz satış kurları üzerinden Türk Lirasına çevrilir.

(2) Fatura ve diğer belgelerde yazılı yabancı paraların konvertibl olmaması durumunda,  Merkez Bankasının Alım Satıma Konu Olmayan Dövizlere İlişkin Bilgi Amaçlı Kurlar Listesi esas alınarak işlem yapılır.

DÖRDÜNCÜ KISIM

Eşyanın Ağırlığı ve Kapları

İç ambalajlarından ayrılabilen veya ayrılmayan eşyanın ağırlığının tespiti

MADDE 58 – (1) Türk Gümrük Tarife Cetvelinde ağırlıklarına göre tasnif edilerek ayrı ayrı vergi oranlarına tabi tutulmuş eşyanın, tarife pozisyonunu tayin için yapılacak tartılarda ilk iç ambalajlarından ayrılabilenler net olarak, iç ambalajlarından ayrılamayanlar ise ambalaj ile birlikte tartılır ve elde edilecek ağırlıklar tarifedeki yerinin tayinine esas tutulur.

Hacim tespiti

MADDE 59 – (1) Deniz taşıtlarının tonajlarını tayin için, belgelerinde yazılı miktarlar nazara alınır. Vergiye esas olan istiap hacmi tonilatosu belgelerinde açıkça gösterilmemiş olan veya tereddüt edilen hallerde bu durum yetkili liman makamlarından sorulur.

(2) Gerekli görülen hallerde sıkıştırılmış gazların hacimleri gümrük laboratuvarlarında tespit olunur. Tehlikeli veya özel tedbirler alınması gerektiren bu tür eşya, yetkili resmi kuruluşlarda veya bunların bulunmadığı yerlerde özel kuruluşlarda ölçülür. Bu kuruluşlara ait olanların belgelerinde hacimleri gösterilmiş ise vergi tahakkukuna bu ölçüler esas alınır.

ÜÇÜNCÜ KİTAP

Gümrük Bölgesine Getirilen Eşyanın Gümrükçe Onaylanmış Bir İşlem veya Kullanıma Tabi Tutulmasına Kadar Uygulanacak Hükümler

BİRİNCİ KISIM

Özet Beyan

Özet beyan

MADDE 60 – (1) Bu yönetmelikte aksi belirtilmediği sürece, Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen eşya için Kanunun 35/A maddesine göre özet beyan verilir.

Özet beyan aranmayacak haller

MADDE 61 – (1) Aşağıda belirtilen eşya için özet beyan aranmaz:

a) Elektrik enerjisi,

b) Boru hattı ile gelen eşya,

c) Elektronik medya içerenler dahil, mektup, posta kartı ve basılı yayınlar,

ç) Uluslararası Posta Sözleşmesi kapsamında taşınan eşya,

d) Paletler, konteynerler ve bir taşıma sözleşmesi çerçevesinde denizyolu, havayolu, demiryolu ve karayolu vasıtasıyla taşınan eşya hariç, 175, 176 ve 177 nci maddeler uyarınca başka bir yolla gümrük beyanı yapılan eşya,

e) Yolcu eşyası,

f) Paletler, konteynerler ve bir taşıma sözleşmesi çerçevesinde denizyolu, havayolu, demiryolu ve karayolu vasıtasıyla taşınan eşya hariç, 169, 170 ve 171 inci maddeler uyarınca sözlü beyanı uygun bulunan eşya,

g) ATA Karnesi ve Gümrüklerden Geçiş Karnesi (CPD) kapsamı eşya,

ğ) 19 Haziran 1951’de Londra’da imzalanan Kuvvetlerin Statüsü Hakkında Kuzey Atlantik Anlaşmasına Taraf Devletler Arasındaki Sözleşme ile öngörülen Form 302 kapsamı eşya,

h) 18 Nisan 1961’de diplomatik ilişkiler hakkında imzalanan Viyana Sözleşmesi, 24 Nisan 1963’de imzalanan konsolosluk ilişkileri hakkında Viyana Sözleşmesi veya diğer konsolosluk sözleşmeleri veya 16 Aralık 1969’da imzalanan özel görevler hakkında New York Sözleşmesine göre muafiyet tanınan eşya.

ı) Türkiye Gümrük Bölgesinde yerleşik kişilerce işletilen üretim veya sondaj platformları için Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen aşağıdaki eşya,

1) Yapım, onarım,  bakım veya değiştirme amacıyla bu tür platformların bünyesine dahil edilen eşya,

2) Bu platformları teçhiz etmek veya donatmak üzere kullanılan eşya,

3) Bu platformlarda kullanılan veya tüketilen malzeme ve,

4) Bu platformların zararsız atık maddeleri

(2) Birinci fıkranın (d), (e) ve (f) bentlerinde belirtilen eşyanın geçici depolanması halinde özet beyan verilmesi gerekir. Bu durumda özet beyanın eşyanın gümrüğe sunulmasından sonra verilmesi mümkündür.

Anlaşma hükümlerinin uygulanması

MADDE 62 – (1) Uluslararası bir anlaşmanın ihraç ülkesinde gerçekleştirilen güvenlik kontrollerinin tanınmasına imkan vermesi halinde söz konusu anlaşma hükümleri uygulanır.

Özet beyan verilmesi

MADDE 63 – (1) Özet beyan veri işleme tekniği yoluyla verilir. Özet beyan ek-10’da belirtilen bilgileri içerir ve bu ekin doldurulmasına ilişkin açıklama notlarına uygun olarak düzenlenir. Özet beyanı veren kişi, özet beyanda yer alan bilgilerin doğruluğundan sorumludur. Beyanın bağlayıcılığına ilişkin 113 üncü madde hükümleri özet beyan için de geçerlidir.

(2) Gümrük idareleri, özet beyanın yazılı olarak verilmesine yalnızca gümrük idaresinin bilgisayar sisteminin çalışmaması halinde izin verir. Yazılı olarak verilen özet beyan bilgileri en geç takip eden iş günü içerisinde sisteme girilir.

(3) Özet beyanın yazılı olarak verilmesi durumunda, gerekli görülmesi halinde, yükleme listeleri ve diğer belgeler de ibraz edilir ve özet beyan ek-10’da belirtilen unsurları içerir.

(4) İkinci fıkra uyarınca verilen özet beyan düzenleyen kişi tarafından imzalanır ve gümrük idaresince onaylanır.

Özet beyan olarak kullanılan bilgiler

MADDE 64 – (1) Aşağıdaki şartların sağlanması durumunda bir transit işlemi kapsamında verilen bilgiler özet beyan olarak kullanılabilir:

a) Transit rejimi kapsamında Türkiye Gümrük Bölgesine eşya getirilmesi.

b) Bilgi teknolojisi ve bilgisayar ağları kullanılarak transit bilgilerinin değişimi.

c) Bilgilerin özet beyan için gerekli bütün unsurları içermesi.

(2) Gerekli unsurları içeren transit bilgilerinin 68 inci maddede belirtilen sürelerde alınmış olması kaydıyla, eşyanın varış yerinin Türkiye Gümrük Bölgesi dışında olması halinde de  63 üncü maddede aranan şartlar sağlanmış sayılır.

Kombine taşımacılıkta özet beyan verme yükümlülüğü

MADDE 65 – (1) Taşıma aracının başka bir araç ile taşındığı kombine taşımacılıkta, özet beyanı verme yükümlülüğü taşınan taşıma aracının işleticisine aittir.

(2) Özet beyan, Türkiye Gümrük Bölgesine girilirken kullanılan taşıma şekline göre 68 inci maddede belirtilen sürede verilir.

Taşıma sözleşmelerinde özet beyan verme yükümlülüğü

MADDE 66 – (1) Deniz veya hava taşımacılığında, taşıma aracının paylaşımı veya taşıma işleminin sözleşme kapsamında yapılması durumunda, özet beyan verme yükümlülüğü, taşıma işlemini taahhüt ederek eşyanın araçta taşınması için taşıma belgesi düzenleyene aittir.

Varış öncesi bildirim

MADDE 67 – (1) 65 ve 66 ncı maddelerde belirtilen durumlarda Türkiye Gümrük Bölgesine girilirken kullanılan taşıma aracının işleticisi veya temsilcisi, varış öncesinde giriş gümrük idaresine araçta bulunan bütün sevkiyatları liste halinde bildirir. Varış öncesi bildirim, Türkiye Gümrük Bölgesine giren taşıma aracı ve sevkiyata ilişkin aşağıdaki açıklayıcı bilgileri içerir:

a) Eşyanın gümrük bölgesine taşınmasından sorumlu kişi,

b) Özet beyanı veren kişi,

c) Yükleme yeri,

ç) Boşaltma yeri,

d) Tek sevkiyat referans numarası, taşıma belgesi numarası veya taşıma belgesi referans bilgisi,

e) Gerekli durumlarda, taşıma aracı bilgisi veya eşya konteyner ile taşınıyorsa konteyner numarası.

(2) Ticari, liman veya taşıma belgesi veya yükleme listesi, gerekli bilgileri içermesi ve giriş gümrük idaresince kabul edilebilir şekilde verilmesi halinde varış öncesi bildirim yerine verilebilir.

(3) 65 ve 66 ncı maddelerde belirtilen durumlar haricinde, gümrük bölgesine giren taşıma aracındaki eşya için taşıma aracının işleticisinden başka bir kişi tarafından özet beyan verildiğinde, işletici veya temsilcisi giriş gümrük idaresine varış öncesi bildirimde bulunur. Varış öncesi bildirim, Türkiye Gümrük Bölgesine giren taşıma aracı ve sevkiyata ilişkin aşağıdaki açıklayıcı bilgileri içerir:

a) Özet beyanı veren kişi,

b) Yükleme yeri,

c) Boşaltma yeri,

ç) Tek sevkiyat referans numarası, taşıma belgesi numarası veya taşıma belgesi referans bilgisi,

d) Eşya konteyner ile taşınıyorsa konteyner numarası.

(4) Birinci ila üçüncü fıkralarda belirtilen bildirim, denizyolunda taşıma aracının giriş gümrük idaresine varışından en az 3 saat öncesine, diğer yollarda ise taşıma aracının Türkiye Gümrük Bölgesine varışına kadar geçen sürede yapılır.

(5) 63 üncü madde hükmü, varış öncesi bildirim için de uygulanır.

(6) Türkiye Gümrük Bölgesine girilirken kullanılan taşıma aracı özet beyanın verildiği gümrük idaresinden başka bir giriş gümrük idaresine geldiğinde, taşıma aracının işleticisi veya temsilcisi özet beyanın verildiği gümrük idaresini liman değişikliği mesajı ile bilgilendirir.

(7) Özet beyanın verildiği giriş gümrük idaresi bu durumu diğer giriş gümrük idaresine güvenlik ve emniyete ilişkin risk analizi sonuçları ile birlikte bildirir.  

Süre Sınırları

MADDE 68 – (1) Deniz taşımacılığında, özet beyan aşağıda belirtilen sürelerde gümrük idaresine verilir:

a) Konteyner ile taşınan eşya için, hareket limanında eşyanın gemiye yüklenmesinden en az yirmidört saat önce,

b) Dökme ve ambalaj halindeki eşya için, Türkiye Gümrük Bölgesindeki ilk varış limanına gelmeden en az dört saat önce,

(2) a) Hava taşımacılığında, özet beyan aşağıda belirtilen sürelerde gümrük idaresine verilir:

1) Kısa mesafeli uçuşlarda en geç uçağın havalandığı ana kadar,

2) Uzun mesafeli uçuşlarda, Türkiye Gümrük Bölgesinde ilk havalimanına inilmesinden en az dört saat önce.

b) (a) bendinin uygulanmasında, kısa mesafeli uçuşlardan son hareket havalimanı ile Türkiye’de vardığı ilk havalimanı arasındaki uçuş süresi dört saatten az olan uçuşlar anlaşılır. Diğer bütün uçuşlar uzun mesafeli sayılır.

(3) Demiryolu taşımacılığında, özet beyan giriş gümrük idaresine varılmasından en az iki saat önce verilir.

(4) Karayolu taşımacılığında, özet beyan giriş gümrük idaresine varılmasından en az bir saat önce verilir. Ancak bunun mümkün olmaması halinde aracın girişinden itibaren bir saat içinde verilir.

(5) Bilgisayar sisteminin geçici olarak kullanılamaması halinde de birinci ila dördüncü fıkralardaki süreler geçerlidir.

Sürelerin uygulanmayacağı haller

MADDE 69 – (1) 68 inci maddenin birinci ila dördüncü fıkralarında belirtilen süreler;

a) Uluslararası anlaşmalarla güvenlik kontrollerinin tanınması,

b) Uluslararası anlaşmalarla 68 inci maddenin birinci ila dördüncü fıkralarında belirtilen sürelerden farklı süreler içerisinde beyan bilgilerinin değişiminin öngörülmesi,

c) Mücbir sebep ve beklenmeyen haller,

durumlarında uygulanmaz

Risk analizi

MADDE 70 – (1) Gümrük idaresi, özet beyanda bulunan bilgilerden faydalanarak, eşya Türkiye Gümrük Bölgesine gelmeden önce emniyet ve güvenlik amaçlı olarak risk analizi yapar.

(2) Gümrük idaresi 68 inci maddede belirtilen sürelerin karşılanması koşuluyla eşyanın gelişinden önce risk analizini tamamlar.

(3) 68 inci maddenin birinci fıkrasının (a) bendi uyarınca konteyner ile taşınan eşya için gümrük idaresi özet beyanın tescilinden sonraki yirmidört saat içerisinde risk analizini tamamlar. Bu analiz sonucunda, gümrük idaresi, söz konusu eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesine girmesinin güvenlik ve emniyet yönünden ciddi bir tehdit oluşturduğunu ve acil müdahale edilmesi gerektiği sonucuna varırsa, gümrük idaresi özet beyanı sunan kişiye ve eğer farklı ise eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesine taşınmasından sorumlu olan kişiye eşyanın yüklenmeyeceği hususunda bildirimde bulunur. Bildirim özet beyanın tescilinden sonraki yirmidört saat içerisinde yapılır.

(4) 61 inci maddenin birinci fıkrası uyarınca özet beyan verilmediği hallerde risk analizleri gümrük beyannamesi üzerinden yapılır.

(5) Risk analizi yapılmasından sonra sonuçların uygun bulunması halinde gümrüğe sunulan eşya gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulabilir.

(6) Özet beyanın 68 inci maddede belirtilen süre sınırları içerisinde verilememesi durumunda, eşyanın sunulduğu gümrük idaresince, özet beyan, gümrük beyannamesi veya eşyaya ilişkin diğer bilgiler üzerinden risk analizleri gerçekleştirilir.

Birden fazla limana uğrayan deniz veya hava taşıtlarına ilişkin risk analizi

MADDE 71 – (1) Deniz veya hava taşıtlarının Türkiye sınırları dışında herhangi bir liman veya havalimanına uğramaması koşuluyla, Türkiye Gümrük Bölgesinde birden fazla liman veya havalimanına uğraması halinde, özet beyan taşınan bütün eşya için ilk liman veya hava limanında verilir. Gümrük idareleri ilk liman veya hava limanında taşınan bütün eşya için güvenlik ve emniyet amaçlı risk analizini gerçekleştirir. Bu eşya için ilave risk analizi eşyanın boşaltıldığı havalimanı veya limanda gerçekleştirilebilir.

(2) Riskin belirlenmesi ve yükün derhal müdahale etmeyi gerektiren ciddi bir tehdit oluşturması durumunda, ilk giriş liman veya hava limanı gümrük idaresi, riskin seviyesine bağlı olarak, yasaklayıcı tedbir alabilir veya risk analizi sonuçlarını bir sonraki liman veya havalimanına aktarır.

(3) Bir sonraki liman veya hava limanında eşyanın boşaltılması halinde özet beyanın verilmesi gerekir. Bu durumda, 68 inci maddenin birinci ve ikinci fıkralarında belirtilen süre sınırı uygulanmaz.

İKİNCİ KISIM

Taşıtların Kontrolü

Taşıtların kontrolüne ilişkin hükümler

MADDE 72 –  (1) Gümrük yolu, Türkiye Gümrük Bölgesinin giriş noktalarındaki gümrük kapıları ile bu Bölgenin içinde yer alan gümrük kapıları arasında izlenmesi zorunlu olan yollardır.

(2) Taşıtların denetimi günün her saatinde yapılabilir.

(3) Taşıtların aranması gereken hallerde durum tutanakla saptanarak, arama, mahallin en büyük gümrük idare amirinden izin alınmak suretiyle yapılır. Denetlenen her türlü belge, resmi mühürle mühürlenir ve denetimi yapan memurlar tarafından imzalanır. Eşyanın zapt olunması veya mevzuata aykırılıklar bulunması halinde, durum bir tutanakla tespit edilir.

(4) Türkiye Gümrük Bölgesine giren deniz ve hava taşıtlarının gümrük denetimi tamamlanıncaya kadar, Türkiye Gümrük Bölgesinden giden taşıtların denetimden sonra söz konusu bölgeyi terk etmelerine kadar, her türlü eşyanın taşıtlara alınmasını ve taşıtlardan çıkarılmasını, yolcu indirilmesini ve bindirilmesini önleyecek tedbirler alınır.

(5) a) Türkiye Gümrük Bölgesine gelen ve giden karayolu taşıtlarının denetimi sınır gümrük kapılarında, gümrük kapısı sınırdan içeride bulunduğu takdirde bu gümrük kapısında yapılır.

b) Türkiye Gümrük Bölgesinin dışından gelen trenler gümrük idaresi bulunan ilk istasyonda, Türkiye Gümrük Bölgesinden gidecek trenler sınır istasyonunda denetime tabi tutulur.

c) Yabancı limanlardan gelerek İstanbul veya Çanakkale Boğazından geçip bir Türk limanına gidecek olan gemilerin denetimleri, şüphe veya ihbar olmadıkça, varacakları ilk Türk limanında yapılır.

d) Türkiye’den gelen ve giden havayolu taşıtlarının denetimi indikleri ve kalktıkları ve yetkili gümrük idaresi bulunan havalimanlarında yapılır.

(6) Yabancı limanlardan gelen veya Türkiye’den yabancı limanlara giden gemilerin geliş ve gidişlerinden en az üç saat önce sahip veya acentesi tarafından ilgili gümrük idaresine bilgi verilir. Söz konusu bilgi, duruma göre, geminin ne zaman ve ne kadar yolcu ve yük ile gelmesinin veya gitmesinin muhtemel bulunduğunu, nereye demirleyeceğini, limanda ne kadar kalacağını ve hangi limana gideceğini içerir. Gümrük idaresi bu bilgi olmadan gemilerin yabancı limana hareketine izin vermez.

(7) Eşyanın, bulunduğu taşıtlardan gümrük idarelerinin belirlediği ya da uygun gördüğü yerlerde ve söz konusu idarelerin izniyle boşaltılması ya da aktarılması gerekir. Eşyanın, tamamen veya kısmen acilen boşaltılmasını gerektiren kaçınılmaz bir tehlikenin varlığı durumunda bu izin aranmaz. Bu gibi durumlarda, en yakın gümrük idaresi derhal haberdar edilir. Zorunlu görülen hallerde, gerekli önlemler alınarak denetim ve muayeneden önce bu fıkrada belirtilen değiştirme işlemleri yapılabilir.

ÜÇÜNCÜ KISIM

Eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesine Girmesi ve Gümrüğe Sunulması

Eşya Türkiye Gümrük Bölgesine getirilmesi ve gümrüğe sunulmasına ilişkin özel düzenlemeler

MADDE 73 – (1) Özel kanunlar veya taraf olduğumuz anlaşmalar ve sözleşmelerle veya idari düzenlemelerle Türkiye Gümrük Bölgesine girişi yasak edilmiş ve edilecek olan eşya, 218 inci madde saklı kalmak kaydıyla, her ne suretle olursa olsun Türkiye’ye sokulamaz.

(2) Kanun ve uluslararası anlaşmalar ile kararname, tüzük, yönetmelik veya diğer idari düzenlemelerde Türkiye Gümrük Bölgesine belirli gümrük kapılarından getirilmesi öngörülen eşya, yalnızca bu gümrük kapılarından yurda sokulabilir. 

(3) Eşya, Kanunun 39 uncu maddesi çerçevesinde gümrüğe sunulur. Eşyanın gümrüğe sunulmasında esas alınacak tarih, taşıt aracının gümrük işlemlerinin yürütüldüğü alanlara girişine ilişkin gümrük veya gümrük muhafaza yetkililerince tutulan ilk kayıt tarihidir. 61 inci madde ile 68 inci maddenin dördüncü fıkrası saklı kalmak kaydıyla, eşya, gümrüğe sunan kişi tarafından daha önce ibraz olunan özet beyan ya da gümrük beyannamesi ile ilişkilendirilir ve eşyanın sunulduğu tarih söz konusu belgelere kaydedilir.

DÖRDÜNCÜ KISIM

Gümrüğe Sunulan Eşyanın Boşaltılması

Eşyanın boşaltılması

MADDE 74 – (1) Bilgisayar veri işleme tekniği yoluyla hazırlanan ve geniş veya yerel alan ağı ile gümrük idaresine gönderilen boşaltma listesi kabul olunur.

(2) Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen eşya gümrük gözetimi altında taşıttan boşaltılır. Eşyanın taşıttan boşaltılması sırasında boşaltmaya yetkili deniz, kara ve hava araçlarının sahipleri veya kaptan, pilot, sürücü veya acentenin yetkili personeli ile geçici depolama yeri işletmelerinin yetkili memurları tarafından eşyanın boşaltılmasını müteakip yirmidört saat içinde boşaltma listesi düzenlenir ve gümrük memuru ve taşıt sahibi, sürücüsü veya temsilcisi ile geçici depolama yeri işletme memuru tarafından imzalanır. Üç nüsha olarak düzenlenip gümrük idaresince tasdik edilen bu listenin bir nüshası gümrük idaresinde kalır. İkinci nüshası eşyayı geçici depolama yerine teslim edenlere, üçüncü nüshası ise işletme memuruna verilir. Bu işlem, gümrükçe uygun görülen yerlere alınan eşya için de geçerlidir.

(3) Boşaltma listesinde eşyanın cinsi, brüt ağırlığı, kapların sayısı, cinsi, markası, numarası, taşıtın ismi ve sefer numarası gösterilir.

(4) Eşyanın boşaltmadan önce veya boşaltma sırasında zarar görmüş veya kaplarının kırık veya bozuk olduğu tespit edilirse bu durum bir tutanakla tespit olunarak boşaltma listesi ekinde gümrük idaresine sunulur.

Özet beyan ile boşaltma listesinin karşılaştırılması ve özet beyan takibatı

MADDE 75 – (1) Özet beyan veya özet beyan yerine geçen belgeler ile eşyanın araçtan boşaltılması sırasında düzenlenen boşaltma listeleri karşılaştırılır. Karşılaştırma sonucunda farklılık görülürse buna ilişkin tutanak düzenlenerek bu tutanak üzerinden özet beyan eksiklik/fazlalık takibatına geçilir.

(2) Dökme eşyanın ölçümlerinin draft survey yöntemi ile yapılması durumunda ölçüm sonuçları boşaltma listelerinin düzenlenmesinde esas alınır.

(3) Boşaltma listesinde kayıtlı olmadığı halde özet beyanda kayıtlı bulunan eşya özet beyan eksiğidir. Boşaltma listesinde kayıtlı olduğu halde özet beyanda kayıtlı olmayan eşya da özet beyan fazlasıdır.

(4) Özet beyan veya özet beyan olarak kullanılan belgelerdeki kayıtlı miktara göre eksik veya fazla çıkan eşya için acentesine bildirimde bulunulur. Özet beyan eksiklik veya fazlalıkları ile ilgili takibat, elektronik ortamda kayda alınır.

(5) Havayolu şirketlerince ibraz edilen ve belirli şartları taşıyan özet beyanlarla ilgili olarak; bir özet beyan eksiği eşyanın başka bir uçakla geldiğinin ya da bir özet beyan fazlası eşyanın diğer bir özet beyan içeriği eşya olduğunun bildirilmesi ve bu karışıklığın azami on gün içerisinde gerçekleşmiş olması ve miktar, sayı, kıymet, marka, gönderici, alıcı ve diğer alametler bakımından özet beyanda kayıtlı eşya olduğunun tespit edilmesi durumunda özet beyan eksiklik/fazlalık takibatına geçilmez.

(6) Demiryolu ile gelen eşyada, kapılarındaki mühürlerin sağlam olması koşuluyla ve boşaltılan eşyanın yük senetlerine göre eksik veya fazla çıkması ile eksik veya fazla çıkan kaplarda şüpheli bir durum bulunmaması halinde, açılan eksiklik veya fazlalık takibatı, Devlet Demiryolları İdaresinin gerekçeli yazısı üzerine kaldırılır.

(7) Özet beyan eksiklik veya fazlalığının eşyanın tabiatı icabı ek-11’deki oranlarda olduğunun anlaşılması halinde, özet beyan eksiklik veya fazlalık takibatı yapılmayarak işlemler gümrük idaresince tespit edilen miktar üzerinden yapılır ve ceza uygulanmaz.

BEŞİNCİ KISIM

Gümrüğe Sunulan Eşyaya Gümrükçe Onaylanmış Bir İşlem veya

Kullanım Belirlenmesi Zorunluluğu

Sürenin durduğu haller ve süre uzatımı

MADDE 76 – (1) Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen ve gümrüğe sunulan eşyanın gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulmasına ilişkin işlemlerinin Kanunun 46 ncı maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen süreler içinde tamamlanması esastır. Ancak, eşyanın herhangi bir adli veya idari takibata konu olması halinde bu takibat nedeniyle geçen süreler, eşyanın gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulması için dış ticaret mevzuatı ya da sair mevzuat gereğince ibraz edilmesi gereken uygunluk belgesi, kontrol belgesi, ithal lisansı, izin yazısı, gözetim belgesi, tahlil raporu gibi belgelerin alınması veya buna ilişkin işlemlerin yerine getirilmesi sırasında geçen süreler işlem tarihinin başladığı tarihte durdurularak yirmi veya kırkbeş günlük sürelerin hesaplanmasında göz önünde bulundurulmaz ve işlemin sonuçlandığı tarihten itibaren kalan süre verilir.

(2) Eşyanın Kanunun ilgili hükümleri uyarınca tasfiyelik hale gelip gelmediğinin tespitinde Kanunun 46 ncı maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen yirmi ve kırkbeş günlük süreler ile yukarıda belirtilen süreler re’sen dikkate alınır. Bu sürelerin gümrükçe bilinmesinin zorunlu olmadığı durumda, eşyanın ilgilisi tarafından vaktinde bilgi verilmemesi nedeniyle tasfiyelik hale geldiği düşünülerek düzenlenen tespit ve tahakkuk belgeleri, ihale ilanının yayımlandığı veya perakende satış ya da tahsis kararının alındığı tarihe kadar yapılan bir başvuru sonucunda, birinci fıkrada belirtilen işlemlerin başlangıç ve bitiş tarihleri dikkate alınarak, süreyi durduran sebepler bulunduğunun anlaşılması durumunda iptal edilir. İhale ilanının yayımlandığı veya perakende satış ya da tahsis kararının alındığı tarihten itibaren yapılacak süreyi durduran sebeplerin bulunduğuna ilişkin başvurular değerlendirilmez.

(3) Kanunun 46 ncı maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen süreler ilgilinin doğrudan veya mutat haberleşme araçları ile kanuni süre veya verilen ek sürenin bitiminden önce yazılı başvurusu üzerine gümrük müdürlüklerince uzatılır. Bir ayı aşan süre uzatım taleplerinde, bu talebin gerekçesinin belirtilmesi şarttır.

(4) Üçüncü fıkra uyarınca yapılacak süre uzatım taleplerinde,

a) Kayıtlı Posta Gönderileri yolu (Taahhütlü veya APS) veya Kayıtlı Kargo Taşımacılığı aracılığı ile yapılacak başvurularda, başvuru dilekçesinin postaya veya kargoya verildiği tarih,

b) Kayıtsız Posta yolu ile veya doğrudan doğruya ilgili gümrük idaresine yapılacak başvurularda, başvuru dilekçesinin gümrük idaresinin kaydına giriş tarihi,

esas alınır.

ALTINCI KISIM

Eşyanın Geçici Depolanması

Geçici depolanan eşya

MADDE 77 – (1) Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen serbest dolaşımda olmayan eşya gümrüğe sunulmasından sonra gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutuluncaya kadar geçici depolanan eşya statüsünde bulunur ve bu şekilde adlandırılır. Talep halinde ihracat eşyasının da bu kapsamda değerlendirilmesi mümkündür.

(2) Özet beyanın eşyanın gümrüğe sunulmasından önce verildiği hallerde, eşyanın gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulabilmesi için Kanunun 46 ncı maddesinde belirtilen süreler eşyanın gümrüğe sunulduğu tarihten itibaren başlar.

(3) Kanunun 35/C maddesine göre giriş gümrük idaresine özet beyan statüsünde gümrük beyannamesi verildiğinde, eşyanın sunulması ile birlikte beyanname tescil edilir ve eşya beyan edilen rejimin öngördüğü işlemlere tabi tutulur.

(4) Transit rejimi kapsamında Türkiye Gümrük Bölgesi içinde bir gümrük idaresinden diğer bir gümrük idaresine transit edilen serbest dolaşımda olmayan eşya varış gümrük idaresine sunulduğunda, eşyanın geçici depolama işlemleri bilgisayar sistemindeki transit beyannamesi bilgileri üzerinden yürütülür.

Geçici depolama yerlerine eşya alınması

MADDE 78 – (1) Eşya, geçici depolama yerlerine buralarda görevli işletme personelinin sorumluluğu ve gümrük memurlarının gözetimi altında alınır.

(2) Gümrükçe izin verilen diğer yerlere eşya alınmasının talep edilmesi halinde, talep sahibinin sorumluluğu ve gümrük idaresinin gözetimi altında bu talep kabul edilir.

(3) Gümrük memuru, geçici depolama yerine alınan eşya için kendisine verilen ve üzerinde özet beyan numarasının yer aldığı boşaltma listesi ile özet beyan bilgilerini karşılaştırarak geçici depolama yeri giriş işlemlerini onaylar. Bu onay sonrasında boşaltma listesi ilgili işletme memuru tarafından muhafaza edilir.

Geçici depolama yerleri

MADDE 79 – (1) Geçici depolanan eşyanın her türlü dış etken ve müdahalelerden korunmasını sağlayacak şekilde yapılmış ve taşıtların durduğu, yanaştığı veya indiği yerlere mümkün mertebe yakın olan ambar, depo, ardiye veya hangar gibi yerler geçici depolama yerleridir.

(2) Ağır ve havaleli eşyanın konulmasına mahsus olmak üzere, limanlar gibi gümrük işlemlerinin yapıldığı yerlerde bulunan geçici depolama yerlerinin mütemmim cüz’ü niteliğindeki açık alanlar ile yolcu eşyasının, yolcu beraberinde getirilip gümrüğe sunulmasından sonra gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutuluncaya kadar konulduğu yolcu salonlarındaki gümrük ambarları da, geçici depolama yeri addolunur. Yolcu eşyası buralarda üç  ay kalabilir. Bu süre, talep halinde mücbir sebep belgesi aranmaksızın ilgili gümrük müdürlüğünce üç aya kadar uzatılabilir.

(3) Geçici depolama yerlerinin bulunmadığı mahallere getirilen eşya, duruma uygun gerekli önlemler alınmak şartıyla, geçici depolanan eşya statüsünde gümrükçe müsaade edilen yerlere de konulabilir. Bu gibi hallerde, gümrük idarelerince geçici depolanan eşya için tahakkuk edebilecek gümrük vergileri tutarında eşya sahibinden teminat istenir.

Yolcu beraberi eşya ambarı

MADDE 80 – (1) Yolcu beraberi eşya ambarına alınan eşya için görevli gümrük memuru tarafından doldurularak bu memur ve eşya sahibi tarafından imzalanan ve gümrük idaresinin resmi mührünü taşıyan bir alındı makbuzu yolcuya verilir. Eşya bu alındıya dayanılarak elektronik ortamda kayda alınır. Bu kayıtta, yolcunun ismi ve soyadı ile kendisine verilen alındının numarası da yer alır. Ambar bekleme süresi içerisinde yolcular tarafından yurtdışına gönderilmek istenilen eşyanın işlemleri alındı makbuzu üzerinden yürütülür. Yolcu beraberi eşya ambarından eşya çıkarılması işlemleri, geçici depolama yerlerinden eşya çıkarılması hükümlerine tabidir.

Özel tertip ve düzenek gerektiren eşya ve geçici depolama yerlerine alınmayacak eşya

MADDE 81 – (1) Aşağıda yazılı eşyanın niteliklerine uygun özel tertip ve düzenek gerektiren geçici depolama yerlerine alınması zorunludur.

a) Ek-12’de yer alan parlayıcı ve patlayıcı, yanıcı, yanmayı artırıcı eşya ile tehlikeli ve zararlı kimyasal maddeler,

b) Muhafazası, soğuk hava depolarında olduğu gibi özel tertip ve tesislere lüzum gösteren eşya,

(2) Bir arada bulundukları eşya için tehlike ve zarar doğuran eşya, geçici depolama yerlerine alınmaz.

(3) Birinci fıkranın (a) ve (b) bentlerinde yazılı eşya, niteliklerine uygun özel tertip ve düzeneğe sahip geçici depolama yerleri bulunmaması halinde doğrudan 330 uncu maddede belirtilen ve bu niteliklerine uygun genel veya özel antrepolara alınır.

(4) Birinci fıkrada sayılan eşyanın, diğer eşyaya zarar vermeyecek şekilde, geçici depolama yerlerinin ayrı bölümlerine gerekli tedbirler alınmak suretiyle konulmasına ilgili gümrük idaresince izin verilebilir.

Kokar eşya

MADDE 82 – (1) Kuru veya yaş deri gibi fena koku yayan eşya mümkünse ayrı bir geçici depolama yerine alınır. Bu mümkün değilse geçici depolama yerinde diğer eşyaya zarar vermeyecek surette ayrılan bir yere konulur ve işlemlerinin hızla yapılması yükümlü ve işletici tarafından sağlanır.

Sahipsiz eşya

MADDE 83 – (1) Sahip veya taşıyıcıları belli olmayan ya da sahip veya taşıyıcıları tarafından muhafaza altına alınmayan eşya gümrük idaresince geçici depolama yerlerine veya duruma uygun gerekli önlemler alınmak şartıyla yine gümrük idaresinin uygun gördüğü yerlere konulabilir.

Rezerveli eşya

MADDE 84 – (1) Kırık veya tamire muhtaç kaplar ile dağınık eşya geçici depolama yerine alınır alınmaz muayene ile görevli memur tarafından, boşaltma ile ilgili kuruluşun yetkilisi, işletme memuru ve geçici depolama yerinden sorumlu gümrük memuru huzurunda muayene edilerek bu eşyanın durumu bir tutanakla saptanır.

(2) Eşya geçici depolama yerine alındıktan sonra hasara uğrarsa rezerve yerine kaldırılarak yukarıda yazılı işlemlerin yapılabilmesi için durum vakit geçirilmeden gümrük idaresine bildirilir.

(3) Rezerveli eşya bu husustaki tutanağın düzenlenmesinden sonra işletme ve gümrük memurlarınca geçici depolama yerinde ayrılmış kapalı ve muhafazalı rezerve yerine konulur. Bu yerler gümrük ve işletme memurları tarafından çift kilit altında bulundurulur.

(4) Altın, gümüş ve platin gibi kıymetli madenlerden yapılmış her türlü eşya ile mücevherat, antika, müze ve sanat eşyası da rezerve yerine konulur ve üzerlerine zarar vermeyecek şekilde mühür tatbik edilir. Söz konusu eşyanın özellikleri boşaltma listesinde ayrıntılı bir şekilde gösterilir.

Kaçak zannı ile el konulan eşya

MADDE 85 – (1) Kaçak zannı ile el konularak F tipi genel antrepo, yoksa sırasıyla genel antrepo, geçici depolama yerleri veya gümrük idaresince uygun görülen yerlere konulan serbest dolaşımda bulunmayan eşyanın adli merciler tarafından sahiplerine iadesine karar verildiğinde, kararın kesinleşmesini müteakip, eşya sahibine veya temsilcisine yapılacak tebligat tarihinden itibaren, bu eşya geçici depolanan eşya statüsüne tabi tutulur. Bu eşya için Kanunun 46 ncı maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen süreler yukarıda belirtilen tebliğ tarihinden itibaren başlar ve bu süreler içinde eşyaya gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanım tayin edilmez ve buna ilişkin işlemler tamamlanmaz ise tasfiye hükümleri uygulanır.

Süresi içerisinde gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulmayan eşya

MADDE 86 – (1) Geçici depolanan eşya, sahipleri veya bunların temsilcileri tarafından verilen usulüne uygun beyanname ile gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulur.

(2) Kanunun 46 ncı maddesi ile ve bu Yönetmeliğin 76 ncı maddesinde belirtilen süreler içerisinde gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanım belirlenerek buna ilişkin işlemlere başlanmayan eşya hakkında herhangi bir adli veya idari takibat olmaması halinde tasfiye hükümleri uygulanır. Gümrük idareleri, bu tür eşyayı durumu belirleninceye kadar eşya sahibinin risk ve hesabına gümrüğün denetimindeki uygun göreceği bir yere sevk edebilir veya söz konusu eşya sahipleri hesabına geçici depolama yeri işleticisince antrepoya kaldırılabilir. Bu tür işlemlerin yapılması sırasında eşya hakkında tasfiye hükümlerinin uygulanmasına devam olunur.

Eşyanın incelenmesi ve numune alınması

MADDE 87 – (1) Kanunun 41 inci maddesi uyarınca gümrük idareleri, eşyanın gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulmasından önce ilgili ve yetkili kişilerin talebi üzerine eşyadan numune alınmasına veya eşyanın incelenmesine izin verebilir. 

(2) Talep, elektronik yolla yapılır. İlgili ve yetkili kişilerce imzalanır ve gümrük idaresine verilir. Talep, aşağıdaki bilgileri içerir: 

a) Başvuru sahibinin adı ve adresi,

b) Eşyanın bulunduğu yer,

c) Önceki beyana ilişkin aşağıdaki bilgilerden biri,

1) Özet beyan,

2) Önceki gümrük rejimine ilişkin beyanname,

3) Taşıma şekli,

ç) Eşyanın tanımlanması için gerekli diğer bilgiler.

(3) Gümrük idareleri kararlarını ilgili ve yetkili kişilere bildirir. Talebin eşyadan numune alınmasına ilişkin olması halinde, kararda numune olarak alınacak eşya miktarı belirtilir.

(4) Eşyanın incelenmesi ve eşyadan numune alınması ile ilgili işlemler gümrük idarelerinin gözetimi altında gerçekleştirilir. Eşyanın incelenmesi, numune alınması, tahlile ve ekspertize tabi tutulması ile ilgili sorumluluk ve masraflar yükümlüye aittir. İlgili kurumların yapacağı kontroller kapsamında eşyadan numune alınmasının gerekli olması durumunda, numune ilgili kurumun temsilcileri tarafından alınır.

(5) Alınan numuneler gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulur. Ancak numunenin telef olması veya telafi edilemez kaybı durumunda, gümrük yükümlülüğünün doğmamış olduğu kabul edilir.

(6) Serbest dolaşımda olmayan eşyadan inceleme sonrası ortaya çıkan atık veya artıklar gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulur.

Eşyanın muayene edilmesi

MADDE 88 – (1) Geçici depolama yerlerinde bulunan eşya, beyana uygun olup olmadığının tespiti açısından veya gerekli görülen herhangi bir zamanda muayene ile görevli memurlar tarafından muayene edilir. Gerek görülmesi halinde muayenede, eşya sahibi veya temsilcisinin veya geçici depolama yeri memurunun bulunması da istenebilir.

Sigorta uzmanlarınca ekspertiz yapılması

MADDE 89 – (1) Rezerveli eşya ile kaplarının muhteviyatı noksan çıkmış veya hasara uğramış eşyanın, gümrük idaresinin izni ile geçici depolama yerinde 88 inci maddede belirtilen memurların huzurunda sigorta uzmanları tarafından ekspertizi yapılabilir.

Elleçleme faaliyetleri

MADDE 90 – (1) Geçici depolanan eşya; görünüş ve teknik özelliklerinin değiştirilmemesi koşuluyla aynı durumda muhafazalarını sağlamak üzere, gümrük idaresinin izni ve denetlemesi altında, geçici depolama yerlerinde bulunan diğer eşyaya zarar vermeyecek şekilde kaplarının tamiri veya sağlamlaştırılması, kaplarının yenilenmesi, havalandırılması,  kalburlanması gibi elleçleme faaliyetlerine tabi tutulabilir. Bu işlerin yapılabilmesi için geçici depolama yerlerinde gerekirse ayrı bir bölüm tahsis edilir.

Elleçleme başvurusu

MADDE 91 – (1) Elleçleme başvurusu ilgili gümrük idaresine yapılır. İşlemlerin, eşyanın aynı durumda muhafazasını sağlamaya yönelik olduğunun anlaşılması halinde izin verilir.

Geçici çıkış işlemleri

MADDE 92 – (1) Muayene ile görevli memurlar tarafından tahlile, ölçü ve ayar muayenesine, bilirkişilere veya bunlara benzer sair yerlere gönderilmesine karar verilmesi nedeniyle geçici depolama yerlerinden geçici olarak çıkarılacak eşya hakkında gümrük memuru tarafından bir tutanak düzenlenir ve eşyanın geri gelip gelmediğini takip etmek için bu tutanak geçici depolama yerinde alıkonulur.

(2) Eşyanın ayniyatını tespit için gümrük tarife istatistik pozisyonu ve miktarı bu tutanakta gösterilir. Gerek görülürse eşya mühür altına alınabilir.

(3) Eşya, geçici depolama yerinde kalacak tutanak üzerine sahipleri veya temsilcilerinden ve refakat edecek gümrük memurundan imza alınarak memur gözetiminde gideceği yere yollanır.

Geçici depolama yerlerinden çıkartılan eşyanın işlemleri tamamlanarak serbest bırakılması

MADDE 93 – (1) Geçici depolama yerlerinden geçici çıkarılacak;

a) Geri getirilmesi zamana bağlı, külfetli veya masraflı görülen,

b) Geçici olarak gönderildiği yerde tahlil, muayene veya kontrolü yapıldıktan veya gerekli işlemlere tabi tutulduktan sonra sahiplerince geri getirilmeden çekilmek istenen,

eşya, tahlil, muayene veya kontrolü yapılmak üzere ilgili kuruluşa gümrük memuru refakatinde sevk edilir.

(2) Bu eşya hakkında, geçici depolama yerinden geçici olarak çıkarılan eşyaya ait hükümler uygulanır. Muayene, kontrol veya tahlilinin uygun bir netice verdiğinin ilgili kuruluş tarafından yazılı olarak gümrüğe bildirilmesi üzerine eşya ile ilgili olarak kesin çıkış işlemleri uygulanır.

Kesin çıkış işlemleri

MADDE 94 – (1) Gümrük işlemlerinin sistem üzerinde tamamlandığının anlaşılması üzerine bilgisayar sisteminde çıkış onayı verilerek eşya sahibi veya temsilcisine, eşyayı geçici depolama yerinden çıkarmasına izin verilir.

 Muayenesi yerinde yapılacak eşyanın geçici depolama yerlerinden çıkışı

MADDE 95 – (1) Gümrüğün izni ile muayenesi yerinde yapılacak yolcu, kişisel eşya ve ev eşyası ile diğer eşya hakkında sahiplerince verilecek dilekçeler gümrük idare amiri tarafından geçici depolama yerinde muayene ile görevli memura havale olunur.

(2) Bunun üzerine, işletme memuru kendisine yapılan bildirim doğrultusunda kesin çıkış işlemini yapmakla beraber, eşya sahibi veya temsilcisinin imzasından başka eşyaya eşlik edecek gümrük memuru ve muayene ile görevli memurdan geçici depolama yeri defterine imza alır.

(3) Gümrük vergisine tabi olan ve muayenesi yerinde yapılacak eşyanın vergileri gümrük idaresi tarafından eşya sahibinin beyanına göre teminata bağlanabilir.

Eşyanın başka bir geçici depolama yeri veya antrepoya nakli

MADDE 96 – (1) Başka bir gümrük idaresinin denetimindeki geçici depolama yerine veya antrepoya nakli istenen eşya, transit rejimi hükümlerine göre taşınır.

Geçici depolama yerlerinin bulunmadığı yerler

MADDE 97 – (1) 79 uncu maddenin üçüncü fıkrası uyarınca geçici depolama yerlerinin bulunmadığı yerlere getirilen eşyanın konulduğu yerlerin geçici depolama yeri olarak kabul edilebilmesi için; eşyanın hacim ve ağırlık itibariyle geçici depolama yeri bulunan bir gümrük idaresine sevkinin masraflı veya külfetli olması ya da eşyanın hacim ve ağırlık itibariyle mevcut geçici depolama yerine konulmasının mümkün olmaması gerekir.

(2) Eşyanın konulacağı yerin ilgili gümrük idaresince oluşturulacak heyet tarafından görülmesi ve görgü tutanağına bağlanarak başmüdürlüğe intikal ettirilir.

(3) Gümrük idarelerince;

a) Transite konu eşyaya ilişkin ithalde alınan gümrük vergileri ve fon tutarlarına karşılık olarak teminat alınması,

b) İthal konusu eşyanın ithalat vergileri ile fon tutarının %20 fazlasıyla teminata bağlanması, gümrük vergileri ile fondan muaf olan eşya için teminat yerine taahhütname alınması,

c) Geçici depolama yeri olarak kabul edilen yerlerin eşyanın muhafazasına elverişli olması, gümrüğün kayıt, kilit ve denetimi altında bulundurulması ve sürekli izlenmesi,

ç) Yukarıda belirtilen şartlarla geçici depolama yeri olarak kabul edilen yerlere konulan eşyanın sahiplerinin, her ne sebeple ve suretle olursa olsun eşyanın konulduğu yerde meydana gelen zayiat ve firelerle, çalınma, yanma, kaybolma, bozulma veya değiştirme gibi eşyanın miktarına veya niteliğine tesir eden hallerden ve eşyanın bulunduğu yerlerden gümrüğün bilgisi dışında çıkarılmasından ve kullanılmasından dolayı gümrüğe karşı sorumlu tutulmaları,

d) Zayiat, fire, çalınma, kaybolma, bozulma veya değiştirme gibi nedenlerle etkilenen eşyanın vergi ve cezalarının, alınan teminattan mahsup veya doğrudan doğruya tahsil edilmek suretiyle kendilerinden alınacağı ve duruma göre idari veya kaçakçılık mevzuatına göre kovuşturma yapılacağının ilgililere duyurulması ve bu hususlara riayet edileceğine dair taahhütname alınması,

e) 492 sayılı Harçlar Kanunu uyarınca açma ve işletme harçlarının usulüne uygun olarak tahsil edilmesi (Bir defada getirilmeyen komple tesise ait olan ya da değişik zamanlarda getirilerek bir beyanname ile ithal edilecek eşyanın konulduğu geçici depolama yerlerinden bir defaya mahsus açma ve işletme harcının tahsil edilmesi),

suretiyle işlem tesis edilir.

(4) Geçici depolama yeri olarak kabul edilen yerlere konulan eşyanın ithalini müteakip bu yerlerin geçici depolama yeri statüsü sona erer.

YEDİNCİ KISIM

Diğer Hükümler

Eşyanın re’sen imhası

MADDE 98 – (1) Gümrüğe sunulan eşyanın gümrük beyanında bulunulmadan önce herhangi bir kaza sonucu ya da elde olmayan nedenlerle tamamen veya kısmen hasara uğraması, harap olması, bozulması gibi nedenlerle bir arada bulunduğu eşya veya çevreye zarar verir hale gelmesi veya tehlike arz etmesi halinde, gümrük idaresi bu eşyayı sahibine veya gümrük beyanında bulunacak kişiye haber vermeden re’sen imha ettirebilir. Yapılan işler sonucundan eşya sahibine yazılı bilgi verilir ve eşyanın imhasına ilişkin varsa yapılmış olan masraflar sahibinden tahsil edilir.

(2) Eşyanın bir kısmının imha edilmesi halinde, kalan kısmı için sahibine yapılacak yazılı bildirim sonucundaki talep doğrultusunda işlem yapılır.

(3) Eşyanın yukarıda belirtildiği şekilde imhası gümrük idare amiri veya görevlendireceği amir veya memur başkanlığında en az üç kişiden oluşan bir komisyon tarafından karara bağlanır ve imha işlemleri bu komisyon tarafından sonuçlandırılır. İmha kararının alınması ve imha sonuçları komisyon tarafından tutanağa bağlanır.

DÖRDÜNCÜ KİTAP

Gümrükçe Onaylanmış İşlem veya Kullanım

BİRİNCİ KISIM

Genel Hükümler

Elleçleme faaliyetleri

MADDE 99 – (1) Başmüdürlüklerce Kanunun 56 ncı maddesinin birinci fıkrası kapsamına girdiğine karar verilen eşyanın üzerlerinde veya iç ve dış ambalajlarında yer alan ve üretildiği ülkeden başka bir ülke ürünü olduğunu gösteren veya böyle bir izlenim uyandıran isim, simge, ibare ya da etiketlerin sökme, kazıma, silme, kesme ve sair yöntemlerle eşyanın veya ambalajının üzerinden kaldırılmasıyla veya gerçek menşe ülkesini gösteren ibarelerin eklenmesiyle sınırlı olan elleçleme işlemleri, eşyanın zarar görmemesi ve asli niteliklerinin değiştirilmemesi koşuluyla yapılabilir.

(2) Bu madde kapsamına giren elleçleme faaliyetlerine, yazılı talep üzerine gümrük idarelerince izin verilir. İzin başvurusunda eşyaya ilişkin yapılacak elleçleme faaliyetinin niteliği ve amacının belirtilmesi gerekir.

İKİNCİ KISIM

Fikri ve Sınai Hakların Korunması

Tanımlar

MADDE 100 – (1) Bu kısımda geçen;

a) Fikri ve sınai hakları ihlal eder nitelikteki eşya: 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu, 5147 sayılı Entegre Devre Topografyalarının Korunması Hakkında Kanun, 5042 sayılı Yeni Bitki Çeşitleri Üzerinde Islahçı Haklarının Korunmasına İlişkin Kanun, 551 sayılı Patent Haklarının Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, 554 sayılı Endüstriyel Tasarımların Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, 555 sayılı Coğrafi İşaretlerin Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, 556 sayılı Markaların Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ve fikri ve sınai hakların korunması mevzuatına göre korunması gereken hakları düzenleyen diğer mevzuat ile korunan hakları ihlal eder nitelikteki eşyayı,

b) Hak sahibi:

1) Fikri ve sınai hakların korunması mevzuatına göre korunması gereken haklara sahip olan kişiyi,

2) Birinci alt bentte sayılan fikri ve sınai hakları kullanmak için yetki verilen kişi veya temsilcisi ile hak sahibinin temsilcisini,

c) Sahte eşya:

1) Ambalajı da dahil olmak üzere, yetkisiz olarak hak sahibinin aynı tip eşya için geçerli tescilli markası ile aynı ticari markayı veya esas yönleri itibariyle bu ticari markadan ayırt edilemeyen bir ticari markayı taşıyan ve bu yolla fikri ve sınai hakların korunması mevzuatına göre güvence altına alınan hakkı ihlal eder nitelikteki eşyayı,

2) Sahte eşyayla birlikte veya ayrı olarak birinci alt bentte belirtilen eşya ile aynı koşullarda gümrüğe sunulan logo, etiket, stiker, broşür, kullanım kılavuzu, garanti belgesi gibi her türlü marka simgesini,

3) Birinci alt bentte belirtilen eşya ile aynı koşullarda ve sahte eşyadan ayrı olarak gümrüğe sunulan, sahte eşyanın markalarını taşıyan ambalaj malzemelerini,

ç) Korsan eşya: 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu hükümlerine göre tescil edilmiş , telif hakkı veya bağlantılı haklar veya tasarım hakkına konu eşyanın hak sahibinin veya bu hak sahibi tarafından üretim yapılan ülkede yetkilendirilen kişinin rızası dışında kopyalanan veya bu kopyaları içeren eşyayı,

ifade eder. 

(2) Fikri ve sınai hakları ihlal eder nitelikteki eşyayı üretmek amacıyla özellikle tasarlanan veya uyarlanan ve kullanılması halinde hak sahibinin fikri ve sınai hakların korunması mevzuatına göre güvence altına alınan hakkının ihlal edilmesine sebep olacak kalıp ve matrisler de birinci fıkrada sayılan eşya olarak kabul edilir.

Kapsam

MADDE 101 – (1) Gümrük idareleri, Türkiye Gümrük Bölgesinde taşıt değiştiren eşya da dahil olmak üzere gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma konu, fikri ve sınai hakları ihlal ettiğinden şüphe edilen veya bu hakları ihlal eder nitelikteki eşya ile ilgili olarak 102 ila 104 üncü madde hükümlerine göre işlem yapar.

(2) Hak sahibinin izni ile ticari markaya sahip olmuş, patent veya faydalı model hakları, telif veya bağlantılı haklar, tasarım hakları, entegre devre topografyası hakkı, yeni bitki çeşitlerine ait ıslahçı hakkı veya coğrafi işaret hakkı ile korunmuş ve hak sahibinin izni ile üretilmiş eşyanın hak sahibinin rızası dışında birinci fıkrada belirtilen durumlardan birine tabi olması veya hak sahibinin onayladığından farklı koşullarda üretilmesi veya başka koşullarda 107 nci maddenin birinci fıkrasında belirtilenden farklı bir fikri ve sınai hak ile korunması halinde söz konusu eşya bu madde hükümleri kapsamı dışında tutulur.

Gümrük idaresince re’sen yapılacak işlemler

MADDE 102 – (1) Gümrük idaresince Kanunun 57 nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca re’sen alıkonulan veya gümrük işlemleri durdurulan eşya için beyan sahibi veya eşyayı elinde bulundurana da takip eden ilk iş günü içerisinde bildirimde bulunulur.

(2) Gümrük idareleri, hak sahibine olası hak ihlaline ilişkin tebliğde bulunmadan önce eşyanın fikri ve sınai haklarını ihlal eder nitelikte olduğuna dair şüphe duyulan hususları desteklemek amacıyla hak sahibinden gerekli gördüğü bilgi ve belgeleri talep edebilir. Bu aşamada, hak sahibine eşyanın miktarı ve niteliği dışındaki bilgiler açıklanmaz.

Gümrük idarelerine başvuru

MADDE 103 – (1) Fikri ve sınai hakları ihlal eder nitelikteki eşyanın alıkonulması veya gümrük işlemlerinin durdurulması talebi ek-13’te yer alan Fikri ve Sınai Hakların İhlali İle İlgili Olarak Gümrük İdaresinin Harekete Geçmesine İlişkin Başvuru Formu ile elektronik olarak gümrük idaresine yapılır. Başvurular elektronik veri değişimi sistemi aracılığı ile de yapılabilir. Ayrıca hak sahibinin yurtdışında yerleşik olması halinde 100 ila 111 inci maddeler kapsamındaki işlemler, ancak Türkiye’de yerleşik temsilcisi aracılığıyla yapılabilir.

(2) Başvurularda, söz konusu eşyanın gümrük idaresince tanınmasına imkan verecek şekilde;

a) Eşyanın tam ve ayrıntılı teknik tanımı,

b) Hak sahibince sahteciliğin tür ve şekline ilişkin olarak verilebilecek her türlü bilgi,

c) Hak sahibince belirlenen irtibat sağlayacak kişinin isim ve adres bilgisi,

bulunması zorunludur.

(3) Başvurunun ayrıca, ikinci fıkraya göre başvuru sahibinden istenilecek beyan ile söz konusu eşya ile ilgili olarak kendisinin hak sahibi olduğunu kanıtlayan bir belgeyi de içermesi gereklidir.

(4) Başvuru sırasında, bilindiği takdirde, hak sahiplerince;

a) Orijinal eşyanın başvurunun yapıldığı ülkenin piyasasındaki vergi öncesi kıymeti,

b) Eşyanın gönderildiği veya gönderilmesi planlanan yer,

c) Sevkiyata veya ambalaja ilişkin ayrıntılar,

ç) Planlanmış olan varış veya yola çıkış tarihi,

d) Taşıyıcı firma ve taşımada kullanılan araca ilişkin bilgi,

e) İthalatçı, ihracatçı veya eşyanın zilyedine ilişkin bilgiler,

f) Eşyanın üretildiği ülke veya ülkeler ve eşya sevkiyatında kullanılan güzergahlar,

g) Orijinal eşya ile bu eşyaya ilişkin hakları ihlal ettiğinden şüphe edilen eşya arasındaki teknik farklılıklar,

bildirilir.

(5) Ayrıca, başvuruda belirtilen fikri ve sınai hakkın niteliğine mahsus olarak ayrıntılı bilgi istenilebilir.

(6) Hak sahibi, başvuru dilekçesinde, gümrük idaresinin harekete geçmesini istediği sürenin uzunluğunu tam olarak belirtmelidir. Ancak bu süre bir yılı geçemez. Sürenin başlangıcında başvuru dilekçesinin gümrük idaresinin kaydına girdiği tarih esas alınır. Başvuru dilekçeleri ile ikinci fıkrada belirtilen zorunlu bilgilerden herhangi birini içermeyen dilekçeler işleme konulmaz. Başvuru, içeriğinde bulunması gerekli unsurlar eksiksiz olarak tamamlandığında yenilenebilir.   

(7) Başvurunun yapıldığı tarihten itibaren otuz iş günü içinde başvuru incelenerek sonucu başvuru sahibine bildirilir.

(8) Başvurunun kabul edilmesi halinde, gümrük idaresi söz konusu kararın ne kadar süre ile geçerli olduğunu da açıkça belirtir. Bu süre hak sahibinin başvurusu ile uzatılabilir. Sürelerle ilgili olarak altıncı fıkra hükümleri geçerlidir.

(9) Gümrük idaresi tarafından başvurunun kabul edilmemesi halinde, söz konusu karar gerekçeleri belirtilmek ve Kanunun 242 nci maddesine istinaden itiraz yolu açık olmak suretiyle hak sahibine bildirilir.

(10) Başvurunun işleme konulması sırasında ortaya çıkan idari masrafların hak sahibince karşılanması talep edilemez. Ancak, eşyanın fikri ve sınai hakların korunmasına ilişkin  mevzuat hükümlerini ihlal eder nitelikte olduğunun tespiti amacıyla gerçekleştirilen tahlil ve ekspertiz ücretleri ile fazla mesai ücretleri hak sahibi veya temsilcisi tarafından karşılanır.

(11) 105 inci maddede belirtilen işlemlere hak sahibinin kendi tasarrufu veya ihmali ile devam edilememesi veya söz konusu eşyanın fikri ve sınai haklarını ihlal eder nitelikte olmadığının tespit edilmesi halinde, 101 inci maddenin birinci fıkrası uyarınca gümrük işlemlerini gerçekleştiren kişilere karşı sorumluluğu kabul ettiğine dair elektronik beyanı da başvuruya eklenir. Bu beyanda hak sahibi 104 ve 105 inci maddelerde belirtilen eşyanın gümrük gözetimi altında tutulmasına ilişkin tüm masrafları üstlendiğini belirtmelidir.

 (12) Eşya üzerindeki fikri ve sınai hakların korunması mevzuatına göre güvence altına alınan hakkın sona ermesi veya süresinin bitmesi hallerinde,  durumun hak sahibi tarafından gümrük idaresine bildirilmesi zorunludur. Ayrıca, bu madde kapsamında gümrük idaresine verilen yanlış veya eksik bilgilerden ya da mevcut verilerin güncellenmemesinden dolayı ortaya çıkabilecek yanlış uygulamalardan hak sahibi sorumludur.

Gümrük idarelerince yapılacak işlemler

MADDE 104 – (1) Hak sahibinin başvurusu üzerine, 101 inci maddenin birinci fıkrası uyarınca gümrük işlemlerine tabi eşyanın fikri ve sınai hakları ihlal eder nitelikteki eşya tanımına uyması halinde gümrük idaresi eşyanın gümrük işlemlerini durdurur veya eşyayı alıkoyar.

(2) Gümrük idaresi hak sahibi veya temsilcisi ile beyan sahibi veya Kanunun 37 nci maddesine göre eşyanın zilyedine eşyanın alıkonulduğunu veya gümrük işlemlerinin durdurulduğunu takip eden ilk iş günü içerisinde bildirir. Gizli nitelikte ve mesleki sır kapsamında olan bilgiler ile ticari ve endüstriyel tasarımlara ilişkin hakların ihlalini oluşturan bilgiler hariç olmak üzere, alıcı, gönderici, beyan sahibi ve eşyanın zilyedine ilişkin isim ve adres bilgileri ile söz konusu eşyanın menşe ve kaynak ülkesi, gibi bilgiler yetkili yargı merciine müracaatta kullanılmak amacıyla talepte bulunan hak sahibine verilir.

(3) Gümrük idaresi, 101 inci maddenin birinci fıkrası  uyarınca gümrük işlemlerinden herhangi birinde yer alan kişilerin ve başvuru sahibinin gümrük işlemleri durdurulan veya alıkonulan eşyayı kontrol etmesine izin verir ve hak sahibinin talebi üzerine eşyanın muayenesi sırasında sadece tahlil edilmek ve sonraki işlemleri kolaylaştırmak amacıyla hak sahibine teslim etmek için söz konusu eşyadan numune alabilir. 101 inci maddede yer alan şartlara uygun olarak alınan numuneler tahlilin sonuçlanmasının ardından ve eşyanın gümrük işlemlerinin tamamlanmasından önce gümrük idaresine geri gönderilir. Numunelere ilişkin her türlü tahlil hak sahibinin sorumluluğu altında gerçekleştirilir. 

Kolaylaştırılmış imha

MADDE 105 – (1) Gümrük idaresince 101 inci maddenin birinci fıkrası uyarınca gümrük işlemleri sırasında fikri ve sınai bir hakkı ihlal ettiğinden şüphe edilen eşya Kanunun 53 üncü maddesine istinaden mahkemede dava açılmaksızın veya mahkeme kararı beklenmeksizin bu maddede belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde imha edilebilir.

(2) İmha işlemi, gümrük idaresince eşyanın gümrük işlemlerinin durdurulduğunun veya alıkonulduğunun tebliğ edilmesini takip eden on iş günü, bozulabilir eşya için ise üç iş günü içerisinde, hak sahibi tarafından;

a) Eşyanın 100 üncü maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerinde yer alan fikri ve sınai hakları ihlal eder nitelikteki eşya tanımına uyduğuna ilişkin olarak hazırlanmış ve fikri ve sınai hakları ihlal eden unsurlarına detaylı şekilde yer veren bir dilekçenin,

b) Eşyanın imha edilmek üzere gümrüğe terk edildiğine ilişkin eşya sahibi veya eşya sahibince yetkilendirilen ve bu konuda resmi makamlarca onaylanmış bir belge ibraz eden beyan sahibi tarafından verilmiş bir muvafakatnamenin,

gümrük idaresine ibraz edilmesi ve bu süreler içerisinde eşya sahibi veya beyan sahibi tarafından itiraz edilmemesi halinde uygulanır. Gümrük idaresinin kabul etmesi şartı ile eşyanın imha edilmek üzere gümrüğe terk edildiğine ilişkin olarak hazırlanan muvafakatname beyan sahibi veya eşya sahibince doğrudan gümrük idaresine ibraz edilebilir. On işgünlük süre haklı bir mazeretin bulunması halinde on işgünü daha uzatılabilir.

(3) İmha işlemi, gümrük idaresinin gözetimi ve hak sahibinin sorumluluğu altında gerçekleştirilir. İmha ile ilgili tüm masraflar hak sahibinden alınır. İmha sırasında eşyadan gümrük idaresince numune alınır.

(4) Beyan sahibi, eşyanın zilyedi veya eşya sahibinin fikri ve sınai hakları ihlal ettiğinden şüphelenilen eşyanın mahkeme kararı olmaksızın imha edilmesine karşı çıkması durumunda 107 inci madde hükümleri uygulanır.

Eşyaya ilişkin bilginin gizliliği

MADDE 106 – (1) İşlemleri durdurulan veya alıkonulan eşyaya ilişkin olarak gümrük idaresinden temin edilen 104 üncü maddenin ikinci fıkrasında sayılan bilgiler hak sahibince sadece 105 ila 107 inci maddelerde belirtilen amaçlar için kullanılır. Bilginin bu amaçlar dışında kullanıldığının tespit edilmesi halinde geri kalan başvuru geçerlilik süresi boyunca hak sahibinin başvurusu askıya alınabilir. Bu maddenin tekrar ihlali halinde talebin yenilenmesi reddedilebilir.

Eşyanın gümrük işlemlerinin durdurulması veya alıkonulması kararından sonra yapılacak işlemler  

MADDE 107 – (1) 104 üncü maddeye istinaden hak sahibinin başvurusu üzerine gümrük idaresince, eşyanın gümrük işlemlerinin durdurulması veya alıkonulmasına ilişkin alınan kararın hak sahibine belgegeçer ile veya ilgili idarenin elektronik posta adresinden yapılacak bildirimden itibaren veya 102 nci maddeye istinaden res’en gümrük işlemleri durdurulan veya alıkonulan eşyaya ilişkin olarak da hak sahibinin başvuru tarihinden itibaren on iş günü içinde, hak sahibinin; yetkili mahkemede dava açması ve ihtiyati tedbir kararı alması veya yetkili mahkeme dışında bir mahkemeden ihtiyati tedbir kararı alması ve ihtiyati tedbir kararının alındığı tarihten itibaren on gün içinde yetkili mahkemede dava açması ve bu durumu gösterir bir belgenin gümrük idaresine ibrazı gerekir. Haklı bir mazeretin bulunması halinde gümrük idaresi bu süreyi en fazla on iş gününe kadar uzatabilir.

(2) Bozulabilir eşyada birinci fıkrada belirtilen süre üç iş günüdür ve bu süre uzatılamaz.

(3) Birinci fıkra uyarınca işlem yapılmaması veya 105 inci maddede yer alan usul çerçevesinde anlaşma sağlanamaması halinde eşya hakkında beyan sahibinin talepte bulunduğu gümrük rejimi hükümlerine göre işlem yapılır.

Gümrük işlemleri durdurulan eşyaya ilişkin teminat

MADDE 108 – (1) Bir tasarım hakkını, patenti, ek koruma sertifikasını veya bitki çeşitliliği hakkını ihlal ettiğinden şüphe edilmesi nedeniyle el konulan veya gümrük işlemleri durdurulan eşya;

a) Söz konusu eşya hakkında fikri mülkiyet hakkını ihlal ettiğinin tespitini teminen yasal prosedürün başlatıldığına ilişkin olarak durdurma kararını alan gümrük idaresine bildirimde bulunulmuş olması,

b) Yargı mercilerinin on işgünü süre içerisinde ihtiyati tedbir kararı vermemiş olması,

c) Eşyanın tüm gümrük işlemlerinin tamamlanmış olması,

halinde beyan eden, eşya sahibi, ithalatçısı, taşıyıcısı veya elinde bulundurana bir teminat karşılığında teslim edilir. 

(2) Bu madde kapsamında verilecek teminat, hak sahibinin menfaatini korumaya yeterli olmalıdır. Söz konusu teminatın ödenmiş olması, hak sahibinin bu konudaki diğer yasal haklarını kullanmasına engel değildir.

(3) Fikri mülkiyet haklarını ihlal eden eşyaya ilişkin işlemler hak sahibi dışındaki bir kişi tarafından başlatıldığında, eşyanın gümrük işlemlerinin durdurulduğuna ilişkin bildirimin kendisine ulaştığı tarihten itibaren yirmi işgünü içinde anlaşmazlığa ilişkin yasal süreci başlatmaması halinde alınan teminat çözülür.

(4) Yetkili mahkemede dava açmak ve ihtiyati tedbir kararı almak için verilen sürenin 107 nci maddenin birinci fıkrasına göre on işgünü daha uzatılması halinde, bu maddede belirtilen süre en fazla otuz işgününe kadar uzatılabilir.

İşlemleri durdurulan veya alıkonulan eşyanın depolanması

MADDE 109 – (1) Fikri ve sınai hakları ihlal ettiği şüphesiyle gümrük işlemleri durdurulan veya alıkonulan eşya, risk ve mali yükümlülükleri hak sahibine ait olmak üzere gümrük gözetimi altında depolanır. 

İzin verilmeyecek işlemler

MADDE 110 – (1) Fikri ve sınai hakları ihlal ettiği gerekçesiyle işlemleri durdurulan veya alıkonulan eşyanın,

a) Türkiye Gümrük Bölgesine girişine,

b) Serbest dolaşıma girişine,

c) Türkiye Gümrük Bölgesini terk etmesine,

ç) İhracına,

d) Yeniden ihracına,

e) Şartlı muafiyet düzenlemesine tabi tutulmasına,

f) Serbest bölgeye konulmasına,

İzin verilmez.

Fikri ve sınai hakları ihlal ettiği kesinleşen eşyaya ilişkin işlemler

MADDE 111 – (1) Yetkili mahkemenin söz konusu eşyanın sahte veya korsan olduğuna karar verdiği hallerde, aşağıda belirtilen şekilde işlem yapılır.

a) Eşyanın imhasına karar verildiği takdirde, masraflar eşya sahibine ait olmak üzere eşya tasfiye hükümlerine göre imha edilir.

b) Eşyanın niteliklerinin değiştirilmesinden sonra eşya sahibine teslimine karar verilmesi halinde, eşyanın nitelikleri hiçbir şekilde ilk haline gelemeyecek şekilde değiştirilir. Marka ve etiketlerinin sökülmesi eşyanın niteliklerinin değişmesi için yeterli kabul edilmez. Bu işlemlere ilişkin masraflar eşya sahibi tarafından karşılanır. Eşyaya ilişkin, niteliklerinin değiştirilmesinden önce bir gümrük beyannamesi verilmiş olması halinde, söz konusu beyanname iptal edilir. Eşyanın nitelikleri değiştirilmeksizin yeniden ihraç edilmesi şeklindeki talepler reddedilir.

c) Sahte veya korsan eşyanın müsaderesine karar verilmesi halinde, eşyanın tasfiye hükümlerine tabi tutulmasından önce (b) bendinde belirtildiği şekilde nitelikleri değiştirilir.

ÜÇÜNCÜ KISIM

Gümrük Beyanı ve Gümrük Rejimleri

BİRİNCİ BÖLÜM

Gümrük Beyanı

Gümrük beyannamesi

MADDE 112 – (1) Yazılı beyan, ek-14’te bir örneği yer alan gümrük beyannamesi ile yapılır ve gümrük beyannamesinin doldurulmasında anılan ekte yer alan kullanma talimatı esas alınır.

(2) Beyanın, bilgisayar veri işleme tekniği yoluyla yapılması esastır. Ancak, beyanın elektronik imzayla yapılamayacağı istisnai haller Müsteşarlıkça belirlenir.

Beyanın bağlayıcılığı

MADDE 113 – (1) Beyannamede imzası bulunan kişiler cezai hükümlerin uygulanması açısından beyannamede belirtilen bilgiler ile beyannameye ekli belgelerin doğruluğu ve ilgili rejimin gerektirdiği bütün yükümlülüklere uyulmasından sorumludur. Doğrudan temsil durumunda bu sorumluluk adına hareket edilenlere aittir. Beyanın bağlayıcı olması nedeniyle beyanname başkasına devredilemez; eşyanın başkalarına satılması beyan sahiplerini yükümlülüklerinden kurtarmaz.

(2) Bilgisayar sisteminde yer alan, eşyanın beyan edildiği gümrük rejimi bakımından tahsili veya teminata bağlanması gereken vergiler ve/veya ek mali yükümlülükler ile beyannameye eklenmesi öngörülen belgeler ile ilgili verilerden yükümlüler yol gösterici mahiyette istifade edebilirler. Sistemdeki anılan verilerden istifade edilmesi birinci fıkradaki sorumlulukları ortadan kaldırmaz.

Beyannameye eklenecek belgeler

MADDE 114 – (1) Müsteşarlıkça belirlenecek haller hariç, aşağıdaki belgelerin gümrük beyannamesine eklenmesi zorunludur:

a) Fatura,

b) Teslim şekline göre navlun faturası ve/veya sigorta poliçesi,

c) Eşyanın laboratuvar tahliline veya ekspertize tabi tutulması durumunda buna ilişkin raporlar,

ç) Eşyanın tercihli tarife uygulamasından yararlanması halinde, buna ilişkin gerekli belgeler,

d) İhracat, transit ve antrepo rejimleri dışında kalan rejimlerde Kıymet Bildirim Formu,

e) Transit ve antrepo rejimlerinde, taşıma belgeleri,

f) Eşyanın ilgili gümrük rejimine tabi tutulabilmesi için bir izin veya bir belge arandığı hallerde, söz konusu izin veya belge.

(2) Birinci fıkranın (a) bendinin uygulanmasında;

a) İhracata ilişkin gümrük beyannameleri ile birlikte yurt dışındaki alıcılar adına düzenlenmiş fatura nüshasının ibrazı yeterlidir.

b) Fiyatın sonradan oluşacağının tevsik edildiği durumlarda, fatura ibrazı zorunluluğu gümrük idaresince ertelenir.

(3) Kanunun 60 ıncı maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendi uyarınca ibrazı istenmeyen belgeler, gümrük idaresi istediğinde ibraz edilmek üzere, beyan sahibince beş yıl süreyle muhafaza edilir.

(4) Beyannamede belirtilen alıcının, beyannameye eklenen belgelerdekinden farklı olması durumunda, eşyanın satıcısı veya göndericisi tarafından düzenlenmiş ve yanlışlığın teyit edildiğine dair bir belgenin sunulması halinde bu belge gümrük idaresince kabul edilir.

(5) Elektronik ortamda güvenli erişimi olmayan ve beyannameye eklenmesi gereken belgeler, elektronik ortama aktarılarak veri işleme tekniği yoluyla yapılan beyana eklenir. 

Fatura

MADDE 115 – (1) Fatura, kesin satışlarda, satıcı ve diğer hallerde gönderici tarafından mahallinde düzenlenmiş ve başlıca;

a) Faturanın düzenleme yeri, tarihi ve sayısı,

b) Kesin satışlarda satıcı firmanın, diğer hallerde ise satıcı veya eşyayı gönderen firmanın adı ve adresi,

c) Eşyayı satın alanın veya kesin satış dışındaki hallerde gönderilenin adı ve adresi,

ç) Ödeme şartları (peşin veya vadeli gibi),

d) Satış bedeli ve teslim şartı (CIF, FOB veya diğer bir bedel gibi),

e) Eşyanın gümrük tarife istatistik pozisyonu ve satış birimine (kilo, metre, adet, düzine gibi) göre miktarı,

f) Eşyanın birim fiyatı (bir metre, bir kilo ve bir adedinin fiyatı gibi),

g) Eşyanın bulunduğu kapların cins ve nev’i, marka ve numarası ve adedi,

ğ) Eşyanın teslim ve bedelinin ödeme yeri,

h) Eşyanın gönderilme şekli,

ı) İhracata ilişkin faturalar için ayrıca, seri ve sıra numarası, bağlı olunan vergi dairesi ve vergi kimlik numarası, 

bilgilerini içeren bir belgedir.

(2) İhracata ilişkin gümrük beyannameleri ile birlikte ibraz edilmesi gereken yurt dışındaki alıcılar adına düzenlenmiş faturalarda satış bedeli yabancı para cinsinden gösterilebilir.     

Ayrıntılı fatura

MADDE 116 – (1) Ayrıntılı fatura, kıymetleri üzerinden vergiye tabi olup da birden ziyade kap içinde gelen ve aynı zamanda çeşitli cins ve kıymette olan eşyadan, her kapta aynı cins ve kıymette ne miktar eşya bulunduğunu gösteren ve faturaya uygun bir şekilde, satıcı veya gönderici tarafından mahallinde düzenlenmiş bir belgedir.

(2) Faturalarda her kabın içinde satış birimine göre ne miktar eşya bulunduğu gösterilmediği takdirde, ayrıntılı faturanın beyanname ile birlikte idareye verilmesi gerekir.

Çeki listesi

MADDE 117 – (1) Çeki listesi, bir fatura kapsamı eşyanın çeşitli cins ve nev’ide ve çeşitli ağırlıktaki kaplara konulması halinde, her kapta ne miktar eşya bulunduğunu göstermek amacıyla düzenlenen bir belgedir.

(2) Çeki listesi satıcı veya gönderici tarafından fatura ile birlikte hazırlanabileceği gibi, beyan sahibi tarafından da hazırlanabilir.

(3) Ağırlıkları üzerinden vergiye tabi eşyaya ilişkin çeki listesinin beyan edilen eşyanın, tarife cetvelinde gösterilen vergiye esas olan, daralı ve net ağırlık, adet, baş ve hacim gibi ölçüler üzerinden hazırlanması gerekir.

Taşıma belgeleri

MADDE 118 – (1) Deniz yoluyla yapılan taşımalarda geminin kaptanı veya donatanı veya mümessili tarafından yükletene taşıma belgesi olarak konşimento verilir. Konşimentoda aşağıda yazılı bilgiler bulunur.

a) Taşıyanın adı ve soyadı veya ticaret unvanı,

b) Kaptanın adı ve soyadı,

c) Geminin adı ve tabiyeti,

ç) Yükletenin adı ve soyadı veya ticaret unvanı,

d) Alıcının adı ve soyadı veya ticaret unvanı,

e) Yükleme limanı,

f) Boşaltma limanı veya buna dair talimat alınacak yer,

g) Gemiye yüklenen veya taşınmak üzere teslim alınan eşyanın cinsi, ölçüsü, sayı veya tartısı, markaları ve dıştan belli olan hal ve mahiyetleri,

ğ) Navluna ait şartlar.

(2) Hava taşımalarında, aynı anlamda ve benzeri bilgileri kapsayan hava konşimentosu kullanılır.

(3) Kara nakliyatında taşıyıcılar tarafından konşimento yerine düzenlenen belgeye yük senedi (CMR)’nde aşağıda yazılı bilgiler bulunur:

a) Alıcının adı, soyadı veya ticaret unvanı ve adresi, eşyanın gönderildiği yer ve taşıma senedinin emre yazılı olması isteniyorsa emrine şerhi,

b) Taşınacak eşyanın cinsi, ağırlığı veya adedi, paket halinde iseler paketlere yazılı numaraları ve işaretleri ve ambalajın şekli ve niteliği,

c) Gönderenin adı, soyadı veya ticaret unvanı ve adresi,

ç) Taşıyıcının adı, soyadı veya ticaret unvanı ve adresi,

d) Taşıma ücreti ve ücret ödenmiş ise bu husus,

e) Taşımanın yapılacağı müddet,

   f) Taraflar arasında kararlaştırılan diğer hususlar.

(4) Demiryolu ile yapılan taşımalarda ise benzeri bilgileri içeren CIM ve CIV belgeleri gibi uluslararası kabul görmüş taşıma belgeleri kullanılır.

İşlenmiş Tarım Ürünleri Beyan Formu/Analiz Sonuç Raporu

MADDE 119 – (1) İşlenmiş Tarım Ürünleri Beyan Formu/Analiz Sonuç Raporu; işlenmiş tarım ürünlerinin serbest dolaşıma sokulması halinde, bu ürünlerdeki tarım paylarını belirten ve kimyager tarafından onaylanmış, ek-15’te yer alan belgedir.

İthal Eşyasına Ait Kıymet Bildirim Formu

MADDE 120 – (1) İthal Eşyasına Ait Kıymet Bildirim Formu; Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşmasının VII nci Maddesinin Uygulanmasına Dair Anlaşma hükümleri çerçevesinde belirlenen ithal eşyasına ait gümrük kıymetinin unsurlarını içeren ve ek-16’da yer alan belgedir.

Beyannamede düzeltme

MADDE 121 – (1) Kanunun 63 üncü maddesinin birinci fıkrasında geçen ‘başka bir eşya’ ifadesinden, tarife alt pozisyonu değişen, değişmemesi durumunda ise her türlü vergi ile ek mali yükümlülüğün ad valorem usulde oran veya spesifik usulde miktarında ve/veya ticaret politikası önleminde, faydalanılacak hak ve menfaatlerde farklılık yaratacak eşya anlaşılır.

(2) Eşyanın teslimine kadar;

a) Eşyanın muayenesi için bilgisayar sistemi tarafından beyanın kontrolü türünün kırmızı hat olarak belirlenmesinden,

b) Muayenesi tamamlanmış eşya da dahil olmak üzere beyan edilen eşyaya ilişkin bilgilerin yanlış olduğunun tespit edilmesinden,

önce beyannamede düzeltme yapılmasına izin verilir.

(3) Eşyanın tesliminden sonra beş iş gününü aşmamak kaydıyla, ertelenmiş kontrol kapsamında beyan edilen bilgilerin yanlış olduğu tespit edilmedikçe beyannamede düzeltme yapılmasına izin verilir. Ancak, eşyanın kısmen ya da tamamen tüketilmesi, üretime sokulması, satılması ya da devredilmesinden sonra beyannamede düzeltme yapılmasına izin verilmez.

(4) Cezai hükümler saklı kalmak kaydıyla, beyanname tescil tarihinden itibaren üç yıllık süre içinde yükümlünün talebi üzerine Kanunun 73 üncü maddesinin ikinci fıkrası uyarınca beyannamede düzeltme yapılmasına izin verilir.

Bölünmüş beyanname

MADDE 122 – (1) Bir beyanname kapsamı eşyanın bir seferde çekilmesi esastır. Ancak bir beyanname kapsamı olup farklı kalemlerde bulunan eşyadan bir kaleminin çekilmesi beyan sahiplerince istendiği takdirde bu istek, eşyanın muayenesi yapıldıktan ve para cezasına hükmedilmesini gerektirir bir durumun olması halinde bunun eşya sahip veya temsilcilerine duyurulmasından sonra kabul olunur.

(2) Bu halde, gümrükten çekilmek istenilen kısım için beyan sahiplerinden sistemdeki asıl beyannameye uygun olarak ayrı bir beyanname alınır ve çekilecek kısmın vergi tahakkukları bunun üzerinden yapılır.

(3) Kısmi beyannamelerin asıl beyannameye uygun olup olmadığı ilgili memurlarca kontrol edilir ve uygun olmayanlar kabul edilmeyerek 121 inci maddeye göre işlem yapılır.

(4) Eşyanın en son kısmı için sahiplerinden ayrıca beyanname aranmayıp vergi tahakkukları asıl beyanname üzerinden yapılır ve bu beyannameye daha önce çekilen kısımlara ait beyanname numaraları ile tarihleri yazılır.

(5) Eşyanın kısmen beyan edilen gümrük rejimine tabi tutulmasının imkânsız olması halinde eşya bir kalem veya bir kap olsa dahi bölünebilir.

Eşyanın tesliminden önce beyannamenin iptali

MADDE 123 – (1) Gümrük idarelerince Kanunun 64 üncü maddesi uyarınca iptal edilen beyannamede iptal işleminin gerekçesi gösterilir.

(2) Kanunun 70 inci maddesi hükümleri çerçevesinde tasfiyesine karar verilen eşyaya ait beyanname iptal edilir ve gerekçesi belirtilir. 124 ila 129 uncu maddeler uyarınca iptal edilen beyannameler için de gerekçesi belirtilir.

Eşyanın yanlış rejimde beyan edilmesi nedeniyle eşyanın tesliminden sonra beyannamenin iptali

MADDE 124 – (1) Eşyanın, beyan edilmek istenilen gümrük rejimi yerine ithalat vergilerinin tamamen veya kısmen ödenmesini gerektirir bir gümrük rejimine yanlışlıkla tabi tutulması halinde, beyan sahibinin talebi üzerine gümrük idareleri, tescil edilmiş bir beyannameyi aşağıdaki şartların tamamının yerine getirildiğinin kanıtlanması halinde iptal edebilir.

a) Beyanname konusu eşyanın herhangi bir kullanımının beyan edilmek istenilen gümrük rejimine tabi tutulmasına engel olmaması,

b) Beyannamenin tescil edildiği sırada beyan edilmek istenilen gümrük rejimine ilişkin bütün yükümlülüklerin yerine getirilmiş olması,

c) Eşyanın beyan edilmek istenilen rejime gecikmeksizin girişinin mümkün olması. 

(2) Beyannamenin iptaline ilişkin taleplerin beyannamenin tescil edildiği tarihten itibaren üç ay içerisinde yapılması gerekir. Ancak, gümrük idareleri, mücbir sebep ve beklenmeyen hallerin varlığı ve kanıtlanması halinde üç aylık sürenin aşılması durumunda da başvuruyu kabul edebilir.

(3) Beyan edilmek istenilen gümrük rejimine ilişkin beyanname, ilk beyannamenin tescil edildiği tarihten itibaren geçerli olur.

Başka eşyanın beyan edilmesi nedeniyle eşyanın tesliminden sonra beyannamenin iptali

MADDE 125 – (1) İthalat vergilerinin tamamen veya kısmen ödenmesini gerektirir bir gümrük rejimine tabi tutulan bir eşyanın, yanlışlıkla aynı rejime konu olabilecek başka bir eşya yerine beyan edilmiş olması halinde gümrük idareleri beyan sahibinin beyannamenin tescil edildiği tarihten itibaren üç ay içerisinde yapmış olduğu talebi üzerine, aşağıdaki şartların tamamının yerine getirildiğinin kanıtlanması halinde beyannameyi iptal edebilir.

a) Yanlış beyana konu eşyanın orijinal halini koruması, izin verildiği şekilden başka bir şekilde kullanılmamış olması, 

b) Gerçekte beyan edilmek istenilen eşyanın ilk beyannamenin tescili sırasında aynı gümrük idaresine sunulmasının ve aynı gümrük rejimine tabi tutulmasının mümkün olması.

(2) Gümrük idareleri, mücbir sebep ve beklenmeyen hallerin varlığı ve kanıtlanması halinde 3 aylık sürenin aşılması halinde de başvuruyu kabul eder.

Geriye dönük izin verilmesi halinde eşyanın tesliminden sonra beyannamenin iptali

MADDE 126 – (1) Daha önce serbest dolaşıma girmiş eşyanın tercihli tarife ya da nihai kullanım nedeniyle indirimli ya da sıfır vergi oranı ile serbest dolaşıma giriş veya ekonomik etkili bir gümrük rejimine tabi tutulabilmesini teminen, Müsteşarlıkça belirlenecek şartlar dahilinde geriye dönük izin verilmesi durumunda daha önceki beyanname iptal edilir.  

İhracat veya hariçte işleme rejimine tabi tutulan eşyaya ilişkin beyannamenin iptali

MADDE 127 – (1) İhracat vergilerine, ithalat vergisinin geri ödenmesi başvurusuna, ihracat iadesine veya ihracata bağlı diğer önlemlere konu eşyanın beyan sahibinin 477 nci maddede belirtilen süreler içerisinde müracaat etmesi ve aşağıda sayılan koşulların tamamını yerine getirmesi halinde, gümrük idaresi ihracat veya hariçte işleme rejimine tabi tutulan eşyaya ilişkin beyannameyi iptal eder. 

a) Beyanname konusu eşyanın gümrük bölgesini terk etmediğinin ihracata ilişkin işlemlerin yapıldığı gümrük idaresine belgelenmesi,

b) Beyanname ile birlikte, tescili sırasında sunulan diğer belgeleri ihracata ilişkin işlemlerin yapıldığı gümrük idaresine ibraz etmesi,

c) İhracat nedeniyle beyan sahibine sağlanan bütün hak ve menfaatlerin iade edildiğinin veya beyan sahibinin söz konusu hak ve menfaatlerden yararlandırılmaması için ilgili kurumlarca gerekli tedbirlerin alındığını ihracata ilişkin işlemlerin yapıldığı gümrük idaresine kanıtlaması,

ç) Gerekli olması halinde, beyanname konusu eşyanın durumuna uygun gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulması.

(2) Beyannamenin iptali, ihracat lisansına veya beyanın tevsiki için ibraz edilen bütün belgelere ilişkin olarak yapılan işlemlerin de iptali sonucunu doğurur.     

(3) Birinci fıkrada belirtilen eşya dışında kalan ihraç eşyasının gümrük bölgesini terk etmediğinin,  beyan sahibi tarafından, 417 nci maddede belirtilen süreler içerisinde ihracata ilişkin işlemlerin yapıldığı gümrük idaresine bildirilmesi durumunda gümrük beyannamesi iptal edilmiş sayılır. 

(4) Bu madde hükümleri yeniden ihraç eşyası için de uygulanır.

Antrepo rejimine tabi tutulan serbest dolaşımdaki eşyaya ilişkin beyannamenin iptali

MADDE 128 – (1) Gümrük antreposuna konulması halinde ihracata bağlı önlemlerden yararlanan serbest dolaşımdaki eşya, gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulmaması halinde, ihracata bağlı önlemlere ilişkin mevzuat hükümleri ve cezai hükümler saklı kalmak kaydıyla, beyan sahibinin talebi üzerine antrepo rejimine ilişkin beyanname iptal edilir. 

(2) Eşyanın antrepo rejimi altında kalış süresi içerisinde, gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tahsis edilmesine ilişkin bir başvurunun yapılmamış olması halinde, gümrük idarelerince gümrük mevzuatı ve ihracata bağlı önlemlere ilişkin mevzuat hükümleri uyarınca gerekli önlemlerin alınması kaydıyla beyanname iptal edilir.

Posta veya hızlı kargo taşımacılığı yoluyla gelen eşyanın tesliminden sonra beyannamenin iptali

MADDE 129 – (1) Posta veya hızlı kargo taşımacılığı yoluyla gelen eşyanın tesliminden sonra iade edilmesinin söz konusu olması halinde, Müsteşarlıkça belirlenecek usul ve esaslar dahilinde, beyan sahibinin beyannamenin tescil edildiği tarihten itibaren üç ay içerisinde başvuruda bulunması ve eşyanın gerçek tedarikçisine ya da tedarikçisi tarafından tayin edilen adrese geri gönderilmesi şartıyla beyanname iptal edilir.

Eşyanın teslimi

MADDE 130 – (1) Eşya, boşaltma yerinde konşimentoda teslim edileceği gösterilen ve bir nüshasını taşıyan kimseye ve eğer konşimento emre muharrer ise ciro ile devralmış şahsa teslim olunur. Bu kimseler eşyayı almak için lazım gelen vasıfları haiz sayılır. Ancak, konşimento ibrazı esas olmakla birlikte, konşimentosu ibraz edilemeyen petrol ve türevleri, eşyanın taşıyıcısı veya temsilcisi tarafından eşyanın alıcısı olarak gösterilen Gümrükçe Onaylanmış Kişi Statü Belgesi sahiplerinin, konşimentodaki eşya bilgilerini içeren ve konşimentonun en geç doksan gün içinde ibraz edileceğine dair verecekleri taahhütnameye istinaden konşimento ibrazından önce alıcıya teslim edilebilir.

(2) Hızlı kargo taşımacılığı yoluyla gelen eşyanın serbest dolaşıma girişine ilişkin beyannamesinin gümrük idaresine verilmesinden itibaren altı saat içerisinde bu beyannamenin incelenmesinin tamamlanamaması halinde de eşya teslim edilir. Ancak bu eşyanın tümü veya bir kısmının muayenesinin yapılmasının 175 inci maddede belirtilen esaslar çerçevesinde zorunlu görüldüğü taşıyıcı veya işletmeci kuruluşa bildirildiği hallerde bu fıkrada belirtilen süre kısıtlaması uygulanmaz.

(3) Tahlile tabi tutulacak eşyanın, tahlil sonucu beklenilmeden yükümlüsü tarafından tesliminin talep edilmesi durumunda, eşyanın beyan edilen gümrük tarife istatistik pozisyonuna karşılık gelen vergi oranı ile beyan edilen fasıldaki en yüksek vergi oranı arasındaki farka karşılık gelen tutarın teminata bağlanarak, yükümlüsünden eşyanın tahlili sonuçlanmadan kullanılmayacağına dair ek-17’de yer alan taahhütname alınmak şartıyla ve gümrük idaresinde saklanmak üzere eşyadan bir adet şahit numune alınarak gümrük idaresince uygun görülen yerde muhafaza edilmek kaydıyla yediemin olarak teslim edilir. Ancak, teslimi talep edilen eşyanın ticaret politikası önlemlerine tabi olması veya tesliminin telafisi mümkün olmayacak sonuçlara yol açacağı konusunda şüphe olması halinde bu fıkra hükmünün uygulanmamasına gümrük idare amiri yetkilidir.

Beyanname yerine kabul edilecek belgeler

MADDE 131 – (1) Elçilik Mektubu, Kurye Mektubu, TIR Karnesi, ATA Karnesi, Kumanya Listesi, Özel Fatura, Déclaration en Douane gibi belgeler gümrük beyannamesi olarak kabul edilir.

(2) Beyanname hükmünde sayılacak elçilik mektupları ile kurye mektuplarının şekli ve ihtiva edeceği bilgiler ek-18 ve ek-19’da gösterilmiştir.

Kurye çantalarının beyanı

MADDE 132 – (1) Türkiye Dışişleri veya Milli Savunma Bakanlıkları ile hariçteki elçiliklerimiz, misyonlarımız veya askeri misyon ve delegasyonlarımız yahut Dışişleri Bakanlıkları ile Türkiye’deki kendi elçilikleri veya misyonları tarafından bu kuruluşlar arasında resmi ve gizli evrak götürüp getiren ve kurye olarak adlandırılan askeri ve sivil memur ve şahıslara teslim olunacak evrak için her defasında bir Kurye Mektubu düzenlenir.

(2) Bu mektup bakanlıkların, elçiliklerin veya misyon veya delegasyonların resmi mührü ile mühürlenir ve bu makamların yetkili kimseleri tarafından imza edilir.

(3) Türkiye kuryelerine verilecek kurye mektupları Dışişleri ve Milli Savunma Bakanlıklarınca tespit edilen, ek-19’daki örneğe uygun olarak düzenlenir.

(4) Kuryeler bu mektupları görevli gümrük memurlarına verir ve muhtevası eşyanın gümrük işlemleri beyanname addolunan bu mektuplarla yürütülür.

(5) Türk kuryeleri diplomatik pasaport ile seyahat eder. Yabancı kuryelerin de Diplomatik Pasaport, Servis, Özel Pasaport, elçiliklerimizden verilen Lesse Passeyi taşımaları gerekir ve bu şahıslar sözü edilen belgelerden herhangi birini gümrük memurlarına göstererek kendilerini tanıtırlar.

 

Kurye kaplarının mühürlü olması

MADDE 133 – (1) Yetkili makamlardan kuryelere ancak, mühürlü zarf içinde resmi evrak verilebilir. Bu evrak bir kap (bavul, valiz, torba, çanta gibi) içinde taşındığı takdirde, bu kapların ağızları veya üzerleri, bozulmaksızın açılmaları veya aralanarak içine bir şey konulması veya içerisinden bir şey çıkarılması mümkün olmayacak şekilde yetkili makamlarca mühürlenir.

(2) Kuryeler, bu mühürlerin bozulmamasına dikkat eder ve kapları mühürlü olarak görevli memurlara gösterir.

Kurye kapları kapsamının muayene edilmeyeceği

MADDE 134 – (1) Görevli gümrük memurları, pasaport veya diğer kimlik belgelerinden kurye oldukları anlaşılan Türk ve yabancı kimselerin beraberlerinde getirip, götürdükleri resmi ve gizli evrakı içeren kurye kaplarını dıştan muayene ve inceleyerek kurye mektuplarının uygun ve resmi mühür ile mühürlenmiş olduğunu gördükleri takdirde, bunları açıp kapsamını muayene etmeksizin, üzerlerine etiket yapıştırarak veya işaret koyarak geçirilmelerine izin verir.

Mühürleri sağlam olmayan kurye kapları

MADDE 135 – (1) Dışarıdan gelen kuryelerin beraberlerindeki kapların dıştan yapılacak inceleme ve muayenesi sonucunda;

a) Kurye mektubuna nev’i ve nitelikleri itibarıyla uymayan,

b) Ağızları ve üzerleri resmi mühürle mühürlenmiş olmayan veya açılmış veya mühürleri kopmuş yahut bozulmuş olan,

c) Kurye mektubu gösterilmeyen veya ibraz edilen kurye mektubu şartlarına uygun görülmeyen,

kaplara gümrüğün mührü tatbik edilir ve durum bir tutanakla tespit edildikten sonra kuryenin sorumluluğu altında Esenboğa Gümrük Müdürlüğüne sevk edilir. Keyfiyet en seri şekilde mahalli gümrük amiri tarafından Müsteşarlığa bildirilir ve Müsteşarlıkça da ilgili Bakanlığa gerekli duyuru yapılır.

(2) Türkiye’den götürülecek kurye kaplarının dıştan yapılacak kontrollerinde, birinci fıkrada belirtilen hususlar tespit olunduğu takdirde, gecikmeleri önlemek üzere durum yine en seri şekilde Müsteşarlık aracılığı ile ilgili Bakanlığa bildirilir.

Transit geçecek kuryeler

MADDE 136 – (1) Giriş gümrükleri Türkiye’den transit geçecek kuryelerin ibraz edecekleri kurye mektupları muhteviyatı mühürlü kapları dıştan inceleyip bu mektuplara uygun olduklarını gördükten sonra durumu mektuba şerh ve altını imza ederler. Çıkış gümrükleri kendilerine ibraz edilecek giriş gümrüğünün meşruhatını havi mektupları, çıkarılmak istenilen kaplarla karşılaştırarak uygun bulunanların çıkarılmalarına izin verirler.

(2) Giriş gümrükleri transit geçecek kurye kapları için ayrıca herhangi bir belge kesmezler ve bunların çıkıp çıkmadığını araştırmazlar.

Kuryesiz gelen kaplar

MADDE 137 – (1) Olağanüstü ve zorunlu haller dolayısıyla kuryeler yerine vapur kaptanları, uçak pilotları ve diğer taşıt hizmetlileri gibi kimseler eliyle Türkiye’ye gönderilen resmi ve gizli evrakı havi kurye kapları, getirenler tarafından gümrüklere teslim olunur.

(2) Gümrük idareleri, bu kaplardan Dışişleri veya Milli Savunma Bakanlıklarına ait olanlarını, bu bakanlıkların yazısı, Türkiye’deki yabancı devlet elçiliklerine veya diğer misyon ve delegasyonlara ait olanları da, bunların mektup ve yazıları üzerine, muayene etmeksizin dıştan inceleme ile yetinir ve ilgililerine teslim eder.

(3) Vapur kaptanları, uçak pilotları ve diğer taşıt hizmetlilerine tanınan geçici kuryelik vasfı, sadece bunların taşıdıkları kurye kaplarına şamil olup, kendilerine başka herhangi bir hak doğurmaz.

Kurye mektuplarının gümrükçe alınması

MADDE 138 – (1) Görevli gümrük memurları, gümrük işlemine tabi tutulan kaplara ait kurye mektuplarını, altına veya arkasına içerdiği kapların uygun görülüp, işleminin yapıldığını yazarak imzaladıktan ve tarih attıktan sonra bağlı olduğu gümrük idaresine derhal teslim eder. Şerhlerin altına konacak imzaların üzerinde ayrıca memurun adı ve soyadı ile sicil numarası da gösterilir.

Kurye mektuplarının gümrüklerde kayıt edilmesi ve saklanması

MADDE 139 – (1) Kurye işlemlerini yapan gümrük idareleri bunlar için ilgililerce verilen kurye mektuplarını ve yazıları özel bir deftere bir sıra numarası altında kayıt ve kabul eder ve işlemlerinin bitirilmesinden sonra bir klasör içinde saklar.

Basitleştirilmiş usulde beyanda bulunmak için aranan koşullar

MADDE 140 – (1) Kanunun 71 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen eksik beyan usulünden 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentlerinde belirtilen yetkilendirilmiş yükümlü sertifikasına sahip kişiler ile 22 ila 24 üncü maddeleri uyarınca onaylanmış kişi statüsü verilen gerçek ve tüzel kişilerden 142, 143, 151, 153, 154, 160, 162 ve 163 üncü maddelerde belirtilen koşulları sağlayanlar yararlandırılabilir.

 (2) Kanunun 71 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen beyanname yerine ticari veya idari belge verilmesi usulünden yararlanmak için yapılan talepler 4 ila 24 üncü maddelerde belirtilen koşullar aranmaksızın kabul edilir.

(3) Kanunun 71 inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen, eşyanın kayıt yoluyla rejime girişi usulünden, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentlerinde belirtilen yetkilendirilmiş yükümlü sertifikasına sahip kişiler ile 22 ila 24 üncü maddeleri uyarınca kendilerine A Sınıfı onaylanmış kişi statüsü verilen gerçek ve tüzel kişilerden 149, 157 ve 166 ncı maddelerde belirtilen koşulları sağlayanlar yararlandırılabilir.

(4) Kanunun 71 inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen eşyanın kayıt yoluyla rejime girişi usulünden yararlanılabilmesi, kapsamı ve miktarı Müsteşarlıkça belirlenecek teminatın verilmesi koşuluna bağlıdır. 

(5) Bu maddede belirtilen basitleştirilmiş usullerden yararlandırılan kişiler, bu usullerden yararlanılabilmesi için gerekli koşullardan bir veya daha fazlasında meydana gelecek değişiklikleri Müsteşarlığa bildirmek zorundadır.

Basitleştirilmiş usullere ilişkin düzenleme yetkisi

MADDE 141 – (1) Müsteşarlık, bu Yönetmelikte yer alan basitleştirilmiş usullerden yararlanacak eşya çeşitleri, söz konusu basitleştirilmiş usullerin kapsamı ve bu usullere ilişkin gümrük işlemlerini belirlemeye, basitleştirilmiş usul türlerine göre farklı kriterler koymaya ve söz konusu basitleştirilmiş usullerden yararlanma hakkının geri alınması ya da askıya alınmasına yönelik düzenleme yapmaya yetkilidir.

Serbest dolaşıma giriş rejiminde eksik beyan

MADDE 142 – (1) Gümrük idareleri, onaylanmış kişi statü belgesi sahibi kişiler ile 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentlerinde yetkilendirilmiş yükümlü sertifikasına sahip kişilerin, beyannameye eklenmesi gereken belgelerden bazılarının eklenmediği ve/veya beyannameye yazılması gereken bazı bilgilerin yazılmadığı gümrük beyanını, 143 üncü maddede yer alan hükümlere uyulması kaydıyla kabul edebilir.

(2) Bu usulün uygulandığı durumlarda, ambar hareketleri ile özet beyan işlemleri 63 üncü maddede belirtildiği şekilde yapılır. Ancak, tamamlayıcı beyanın verildiği tarihte, ilk beyannamenin bazı bilgilerinin değiştirilmesi gerektiği hallerde, muayene ile görevli memur tarafından beyanname ekranı açılarak yeniden düzenleme işlemleri yapılır.

Serbest dolaşıma giriş rejiminde eksik beyanda bulunması zorunlu hususlar

MADDE 143 – (1) Eksik bilgi ile yapılacak beyanda;

a) Beyan sahibinin kimliğinin, taşıt aracının özelliklerinin ve kayıtlı olduğu ülkenin, kapların adedi, cinsi ve özet beyana ilişkin bilgiler ile beyan sahibinin imzasının bulunması,

b) Eşyanın, Türk Gümrük Tarife Cetvelindeki yerinin gümrük idaresince kolay ve herhangi bir tereddüde yol açmadan belirlenmesini sağlayacak şekilde tanımlanmış olması,

c) Eşyanın tanımlanması, serbest dolaşıma girişini düzenleyen hükümlerin uygulanması ve eşyanın teslim edilmesinden önce alınması gereken herhangi bir teminat miktarının belirlenmesi için gümrük idarelerince gerekli görülen her türlü diğer bilgilerin yer alması,

ç) Bir eşyanın belli destekleyici belgeler olmaksızın serbest dolaşıma girişinin mümkün olmadığı durumlarda, bu bilgi ve belgelerin tamamının mevcut olması,

zorunludur.

(2) Eşyanın serbest dolaşıma girişinden önce ibrazı gerekli olan belgelerden bir ya da birkaçını içermeyen beyanlarda;

a) İlgili belgenin mevcut ve geçerli olduğunun,

b) Beyanın kabulünde meydana gelecek bir gecikmenin eşyanın serbest dolaşıma girişini engelleyeceğinin ya da daha yüksek bir oranda vergilendirmeye yol açacağının belli olması ve

c) Eksik belgeye ilişkin bilgilerin her durumda beyanda gösterilmesi,

zorunludur.

Serbest dolaşıma giriş rejiminde eksik beyanların tamamlanması

MADDE 144 – (1) Beyanname tescil edildiğinde eksik olan bilgi ve/veya belgelerin tamamlanması için beyan sahibine tanınan süre, söz konusu tescil tarihinden itibaren bir ayı geçemez.

(2) İndirimli veya sıfır oranında ithalat vergisinin uygulanması için gereken belgelerin eksikliği durumunda, gümrük idarelerince, eksik beyan kapsamındaki eşyanın bu tür indirimli veya sıfır oranında vergilendirilecekleri konusunda yeterli nedenlerin olması ve beyan sahibinin talebi üzerine söz konusu belgenin tamamlanması için ek süre verilebilir. Bu şekilde verilecek ek süre üç ayı geçemez.

(3) Tamamlanacak eksik beyanın gümrük kıymeti ile ilgili olması ve daha uzun bir süre gerekmesi ve bunun gerekli olduğunun kanıtlanması durumunda, gümrük idareleri daha uzun bir süre belirleyebilir ya da daha önce belirlenmiş olan süreyi uzatabilir. Bu sürenin belirlenmesinde gümrük mevzuatında öngörülen azami süreler dikkate alınır.

(4) İndirimli ya da sıfır oranında gümrük vergisinin serbest dolaşıma girecek eşya için sadece belirlenmiş tarife kotaları ve tarife tavanları dahilinde uygulanması durumunda, vergilendirme, sadece indirimli ya da sıfır oranında vergi uygulanması için gerekli olan belgeler düzenlendiğinde, izin verilen sınırlar çerçevesinde yapılır. Bu belgeler aşağıdaki süreler içinde ibraz edilir.

a) Tarife tavanları uygulanan durumlarda, alınan bir önlemin normal ithalat vergilerinin yeniden uygulanması zorunluluğunu getirdiği tarihten önce,

b) Tarife kotaları uygulanan durumlarda, bu kotalar için belirtilen limite ulaşılmasından önce,

indirimli ya da sıfır oranında ithalat vergisi uygulanması için ibrazı zorunlu olan belge, söz konusu eşyaya ilişkin beyanın bu tarihten önce kabul edilmiş olması koşuluyla, indirimli ya da sıfır oranın öngörüldüğü sürenin dolduğu tarihten sonra da ibraz edilebilir.

(5) Eksik beyan usulüne göre tescil edilen bir beyannamede eksik bulunan bilgi veya belgenin tamamlanması için gümrük idaresi tarafından verilen süre içinde bu eksikliklerin tamamlanmaması halinde, söz konusu beyanname kapsamı eşyanın ödenmesi gereken vergileri ertelenmez.

Eksik beyan halinde eşyanın serbest dolaşıma girişi

MADDE 145 – (1) Gümrük idarelerinin eksik bir beyanı kabul etmesi, başka nedenler bulunmadığı takdirde beyannamesi tescil edilmiş eşyanın serbest dolaşıma girişini engellemez ya da geciktirmez. Eşyanın serbest dolaşıma girişi aşağıda belirtilen şartlara göre gerçekleştirilir:

a) Eksik olan bilgi ve belgelerin daha sonra tamamlanacak olması söz konusu eşyanın vergi tutarını etkilemiyorsa, beyanname tescil edildiği tarihte hesaplanan vergiler üzerinden işlemler yürütülür.

b) 53 üncü madde hükmü çerçevesinde, eksik beyanın geçici bir kıymet bildirimi içermesi durumunda, bu bildirime dayanarak gümrük vergileri hesaplanır.

c) Eksik belge;

1) İndirimli veya sıfır oranındaki vergi uygulanması ile ilgiliyse, gümrük vergilerinin indirimli veya sıfır oran üzerinden hesaplanması,

2) Muafiyet hükümlerinin uygulanması ile ilgiliyse, muafiyet hükümlerine göre işlem yapılması,

gerekir.

(2) Eksik belgeler süresi içinde gümrük idarelerine sunulmadığı takdirde cezai hükümler saklı kalmak üzere, Kanunun 198 inci maddesi gereği normal oranların uygulanması sonucu tahakkuk ettirilen gümrük vergilerine göre noksan alındığı belirlenen gümrük vergileri ile 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51 inci maddesine göre tespit edilen gecikme zammı oranında faizin yükümlüye tebliğ edildiği tarihi takiben onbeş gün içinde ödenmesi zorunludur.

Serbest dolaşıma giriş rejiminde eksik beyanın tamamlanması ya da değiştirilmesi

MADDE 146 – (1) Basitleştirilmiş usullere ilişkin 142 ila 145 inci maddelerde öngörülen koşullar çerçevesinde tescil edilmiş eksik beyanı içeren bir beyanname, beyan sahibi tarafından tamamlanabilir ya da gümrük idaresince uygun görülmesi halinde Kanunun 60 ıncı maddesinde belirtilen koşullara uyan yeni bir beyanname ile değiştirilebilir.

(2) Her iki durumda da, gümrük vergilerinin hesaplanması ve eşyanın serbest dolaşıma girişini düzenleyen diğer hükümlerin uygulanmasında, eksik beyanı içeren beyannamenin tescil edildiği tarih esas alınır.

Serbest dolaşıma giriş rejiminde özelliği olan eşyanın tesliminde basitleştirilmiş usul

MADDE 147 – (1) Özelliği olan eşyanın tesliminde, yükümlünün başvurusu üzerine basitleştirilmiş usullerden yararlanma talebi, 4 ila 24 üncü maddelerde yer alan koşullar aranmaksızın ilgili gümrük idaresince değerlendirilip kabul edilebilir.

(2) Birinci fıkra uyarınca teslim edilecek özelliği olan eşya aşağıda belirtilmiştir:

a) Türkiye Atom Enerjisi Kurumunun uygunluk yazısının ibrazı şartıyla radyoaktif maddeler,

b) İnsan ve hayvan sağlığı ile ilgili her türlü aşılar,

c) İnsan sağlığı için önem arz eden kalp kapakçığı, canlı doku ve böbrek hastaları için özel serumlar, kan ve kan plazması gibi belli fiziksel koşullarda korunması zorunlu olan ürünler,

 ç) İlgili kuruluşlardan alınacak belgelerle tevsiki kaydıyla, insan sağlığı için lüzumlu ve acil ameliyatlarda kullanılması gereken organlar, vücudun içindeki organlara takılan, vücutta kalan protez uzuvlar, ve parçaları,

 

 d) Belirli bir ısıda muhafazası gereken tıbbi tahlillerde kullanılan hazır kitler,

 

 e) Yurt dışında periyodik olarak yayımlanan gazete ve dergiler ile bunların elektronik ortamda muhafaza edildiği materyaller,

 f) Tüp bebek merkezleri laboratuvarlarında kullanılan tüp bebek solüsyonları,

 g) Canlı hayvanlar ve bunların üretilmesi için getirilen yumurtalar,

 ğ) Uçak ve gemilerde acil kullanılma zorunluluğu bulunan ve makinelerin tamirinde vazgeçilmez nitelikte olduğu belirlenen yedek parçalar veya gerekli aletler,

h) Korunması özel düzenek ve yapı gerektiren eşya

ı) Hacimleri ve ağırlıkları itibariyle geçici depolama yeri ve antrepoya alınması külfet ve masraf gerektiren dökme ve havaleli eşya,

i) Hızlı kargo yoluyla taşınan ticari mahiyet arz etmeyen ve/veya gümrük vergisinden muaf eşya,

j) Boru hatları veya elektrik telleri ile taşınan ve depolama imkanı olmayan sürekli akış halinde olan eşya.

(3) Yukarıda belirtilen özelliği olan eşyanın gümrük işlemleri ve tesliminde basitleştirilmiş usuller kapsamında kolaylık sağlayan düzenlemeler yapmaya Müsteşarlık yetkilidir.

Serbest dolaşıma giriş rejiminde beyanname yerine ticari veya idari belge

MADDE 148 – (1) 147 nci maddenin ikinci fıkrasının (b), (c), (f), (g) ve (ğ) bentlerinde yer alan eşya ve akvaryum balıkları ile CIF kıymeti 500 Avro’yu geçmeyen diğer eşyayı aynı gümrük idaresinden sürekli ve periyodik olarak ithal edenlerin beyanname yerine ticari veya idari bir belge üzerinden tescil ve işlem yapılmasına yönelik yazılı talepleri 4 ila 24 üncü maddelerde yer alan koşullar aranmaksızın kabul edilir.

(2) Bu usulle gerçekleşen serbest dolaşıma giriş beyanına ilişkin ticari veya idari belgede, beyan konusu eşyanın teşhisini mümkün kılacak bütün bilgilerin yer alması gerekir

(3) Bu usulle beyan yönteminin uygulandığı durumlarda, gümrük idaresi tarafından bilgisayar ortamında bir tutanak düzenlenir. Eşya, bu tutanağa dayanarak gümrüklü sahadan çıkarılır. Daha sonra, tamamlayıcı beyan olarak gümrük beyannamesi verildiğinde, tutanak tarihine referans verilerek bu tarih tescil tarihi olarak kaydedilir.

(4) Beyanname yerine kabul edilecek idari ve ticari belgelerin nitelik ve içereceği bilgileri belirlemeye Müsteşarlık yetkilidir.

Serbest dolaşıma giriş rejimi beyanının kayıt yoluyla yapılması

MADDE 149 – (1) A Sınıfı Onaylanmış Kişi Statü Belgesi sahibi kişiler ile 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) veya (c) bentlerinde yer alan yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası sahiplerince ek-20’deki form ile yapacakları yazılı başvuru üzerine gümrük idarelerince izin verilmesi halinde, eşyanın serbest dolaşıma giriş rejimine ilişkin işlemleri, gümrüklü sahaya gelmeden doğrudan gümrük idarelerinin belirlediği ya da uygun gördüğü yerde veya kendi tesislerinde basitleştirilmiş usul çerçevesinde kayıt yoluyla yapılabilir.

(2) Serbest dolaşıma giriş rejimine geçiş işlemlerini kayıt yoluyla yapmak isteyenlerin A Sınıfı Onaylanmış Kişi Statü Belgesi almak için gerekli olan 22 ila 24 üncü maddelerde yer alan koşulların yanı sıra aşağıdaki koşulları da sağlaması gerekir:

a) İmalatçı olması,

b) Ticari kayıtlarının Müsteşarlıkça ön görülen usullere uygun olarak tutulması,

c) Kayıtlarının gümrük idarelerince etkin ve sağlıklı bir şekilde kontrol edilebilmesine ve özellikle sonradan kontrol kapsamında yapılacak denetimleri tehlikeye düşürmeyecek nitelikte olması,

ç) Yasak ve kısıtlamalara ya da eşyanın serbest dolaşıma girişine ilişkin diğer hükümlere uyulduğunun kontrol edilebilmesi,

d) Tüm beyanlara ilişkin olarak idarenin isteği doğrultusunda sunulmak üzere, beyandan sonraki özel mevzuat hükümleri saklı kalmak üzere, beyandan sonraki beş yıl süreyle ilgili belgelerin saklanması,

e) Başvuru sahibi ile yetkili gümrük idaresi arasında veri değişimi ve kontrolüne olanak sağlayan, Müsteşarlıkça belirlenen bilgisayar alt yapısına sahip olması,

f) Eşyanın konulması için uygun görülen yerlerin gümrüğün denetimini kolaylaştıracak şekilde düzenlemesi,

g) Eşyanın çalınması veya yurda kaçak olarak sokulmasını engellemek için gerekli tedbirlerin alması,

ğ) Ticari kayıtlarının eşyayı tereddüde mahal bırakmayacak şekilde ve giriş tarihlerini de içerecek şekilde göstermesi,

h) Eşyanın depolanması, boşaltılması, muayene edilmesi ve numune alınabilmesi için gerekli teçhizat ve donanımı sağlaması,

ı) İdarenin yapacağı gümrük kontrolleri için gerek duyulan uygun ortamı sağlaması.

(3) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) veya (c) bentlerinde yer alan yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası sahiplerinden ise ikinci fıkranın (a), (e) ve (h) bentlerinde belirtilen koşullar aranır.

(4) Aranan koşulların varlığının saptanması durumunda ilgili kişiye bu usulden yararlanmak üzere izin verilir.

(5) Söz konusu izinde;

a) İznin hangi eşya için geçerli olduğu,

b) İzin çerçevesinde uyulması gereken yükümlülükler,

c) Eşyanın gümrük işlemlerinin hangi süre içinde tamamlanacağı,

ç) Tamamlayıcı beyanın kapsam ve niteliği ile hangi süre içinde hangi idarelere verileceği,

belirtilir.

(6) Bu usul;

a) Daha önceden bir ekonomik etkili gümrük rejimine tabi tutulmuş eşyaya,

b) Kanunun 39 uncu maddesine uygun olarak gümrüğe sunulduktan sonra transit rejimi çerçevesinde gümrük idarelerinin belirlediği ya da uygun gördüğü yere sevk edilen eşyaya,

c) Kanunun 40 ıncı maddesi uyarınca gümrüğe sunulmaksızın bir gümrük rejimine tabi tutulabilecek bir eşya bulunması halinde bu eşyaya,

uygulanabilir.

(7) Eşyanın kayıt yoluyla serbest dolaşıma girişi için kendisine izin verilenler aşağıdaki yükümlülüklere uymak zorundadırlar:

a) Gümrük idarelerinin belirlediği ya da uygun gördüğü yere gelen eşya, içeriği ve niteliği Müsteşarlıkça belirlenecek bir form ile ilgili gümrük idaresine bildirilmelidir.

b) Söz konusu eşya kayda alınmalıdır. Kayıt, eşyanın teşhisi için gerekli bütün bilgileri ve kaydın yapıldığı tarihi içermelidir.

c) Eşyanın serbest dolaşıma girişine ilişkin hükümlerin uygulanması için gerekli olabilecek, mahreç gümrük idaresinde yapılan işlemlere ilişkin belgeler dahil olmak üzere bütün belgeler, gümrük idaresinin incelemesi için hazır bulundurulmalıdır.

(8) Yedinci fıkranın (b) bendinde belirtilen kayıtların tutulmasında, gümrük idaresinin izni ile başka bir yöntem kullanılabilir.

(9) Gümrük idareleri, gümrük denetimini tehlikeye düşürmemek üzere gerekli olan bütün belge ve bilgilerin verilmesi koşuluyla eşyanın gümrük idarelerinin belirlediği ya da uygun gördüğü yere gelişinden önce yedinci fıkranın (a) bendinde belirtilen formla bildirimine izin verebilir. Niteliği gereği çabuk bozulabilen ya da hızlı bir şekilde işleme faaliyetine tabi tutulması gereken eşyada bu form aranmayabilir. Bu durumda kayıt tarihi gümrük işlemlerinin tamamlandığı tarihtir.

Serbest dolaşıma giriş rejiminde tamamlayıcı beyan

MADDE 150 – (1) Eşyanın serbest dolaşıma girişini basitleştirilmiş usule göre gerçekleştirenler genel, dönemsel ya da özet niteliğinde bir tamamlayıcı beyanda bulunur.

(2) Bir ay içinde gerçekleştirilen basitleştirilmiş usule göre yapılan işlemlere ilişkin tamamlayıcı beyanın, izleyen ayın ilk üç günü içinde verilmesi zorunludur.

(3) Beyanın, 53 üncü maddenin birinci fıkrasında belirtilen nitelikteki kıymet unsurlarını içermesi halinde tamamlayıcı beyan, eksik kıymet unsurunun mahiyet ve tutar itibariyle tahakkuk ettiği ayı takip eden ayın ilk üç günü içinde verilir ve vergileri de aynı süre içinde ödenir.

(4) Söz konusu tamamlayıcı beyan serbest dolaşıma giriş beyannamesiyle yapılır. Bu beyannameler ayrıca tescil edilmez. Söz konusu beyannamelerde duruma göre ya daha önce beyanname yerine kullanılan ticari veya idari belgeye ve bu belgenin tesciline ya da ilgili rejime geçişin kayıt yoluyla yapılması durumunda söz konusu kayda ilişkin bilgilerin yer alması gerekir. Gümrük beyannamesi aranmayacak haller ve diğer usul ve esaslar Müsteşarlıkça belirlenir.

(5) Tamamlayıcı beyanlar ile basitleştirilmiş usule göre gerçekleşen beyanlar bir bütündür ve basitleştirilmiş işlemlere ilişkin beyannamenin ya da kullanılan ticari veya idari belgenin tescil edildiği ya da tescil hükmünde olan kayıt işleminin yapıldığı tarihten itibaren hüküm ifade eder.

(6) Basitleştirilmiş usulle beyanın eşyanın serbest dolaşıma girişi için gereken bütün bilgi ve belgeleri içerdiği ya da daha önce gümrük beyannamesi verilmiş olan durumlarda tamamlayıcı beyan aranmaz.

Ekonomik etkili bir gümrük rejimine tabi tutulmuş eşyanın basitleştirilmiş usulde serbest dolaşıma girişi

MADDE 151 – (1) Ekonomik etkili bir gümrük rejimi hükümleri uygulanmış eşyanın serbest dolaşıma girişi, basitleştirilmiş usuller çerçevesinde gerçekleştirilebilir.

(2) Gümrük antrepo rejimi uygulanmış eşyanın serbest dolaşıma girişinde basitleştirilmiş usul konusunda aşağıdaki sınırlamalar söz konusudur:

a) F tipi antrepoda bulunan eşyanın serbest dolaşıma girişinde basitleştirilmiş usule izin verilmez.

b) B tipi antrepoda bulunan eşyanın serbest dolaşıma girişinde sadece eksik belgeyle beyan ve beyanname yerine ticari veya idari bir belge verilmesi şeklinde beyan yöntemi uygulanabilir.

c) D tipi antrepoda bulunan eşyanın serbest dolaşıma girişi kayıt yoluyla yapılabilir.

(3) Gümrük antrepo rejimine tabi tutulmuş ithal eşyasının kayıt yoluyla, gümrüğe sunulmaksızın ve beyannamesi verilmeden, serbest dolaşıma girmek üzere teslim edildiği durumlarda gümrük vergileri, eşyanın antrepo rejimine tabi tutulduğu tarihte yürürlükte bulunan vergi oranları ve diğer vergilendirme unsurlarına dayanarak hesaplanır. Bu hükmün uygulanması, eşyanın nitelik, gümrük kıymeti ve miktarı gibi vergilendirme unsurlarının eşyanın antrepo rejimine tabi tutulduğu tarihte saptanması koşuluna bağlıdır.

(4) Yükümlünün serbest dolaşıma giriş beyannamesinin tescil tarihinde eşyanın bulunduğu hal ve niteliği ile diğer vergilendirme unsurlarına göre işlem yapılması yönünde talepte bulunması durumunda bu talebe göre işlem yapılır.

İhracat rejiminde basitleştirilmiş usuller için aranan koşullar

MADDE 152 – (1) 156 ncı madde hükümleri saklı kalmak üzere, ihracat rejimi beyanını basitleştirilmiş usuller çerçevesinde yapabilmek için Onaylanmış Kişi Statü Belgesine veya 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentlerinde belirtilen yetkilendirilmiş yükümlü sertifikasına sahip olmak gerekir.

İhracat rejiminde eksik beyan

MADDE 153 – (1) Gümrük idareleri, onaylanmış kişi statü belgesi sahibi kişilerin beyannameye eklenmesi gereken belgelerden bazılarının eklenmediği ve/veya beyannameye yazılması gereken bazı bilgilerin yazılmadığı gümrük beyanını, 154 üncü maddede yer alan hükümlere uyulması kaydıyla kabul edebilir.

(2) Gümrük idaresi, eşyaya ilişkin basitleştirilmiş beyanın yürürlükteki mevzuat hükümleri çerçevesinde gerekli görülen bütün bilgileri içermesi halinde tamamlayıcı beyanın sunulmasını istemekten vazgeçebilir.

İhracat rejiminde eksik beyanda bulunması gereken hususlar

MADDE 154 – (1) Beyannamede; ihracatçı, beyan sahibi, eşyanın gideceği ülke, eşyanın cinsi, kapların adedi ve cinsi, eşyanın tarife pozisyonu, eşyanın ağırlığı, ek bilgi, belge ve izinler ile beyan sahibinin imzası yer almalıdır.

(2) Eşyanın, gümrük idaresince Türk Gümrük Tarife Cetvelindeki yerinin kolay ve herhangi bir tereddüde yol açmadan belirlenmesini sağlayacak şekilde tanımlanmış olması gerekir.

(3) Eşyanın ihracat vergisine tabi olması halinde, bu vergilerin doğru bir biçimde hesaplanabilmesi için gerekli bütün bilgiler bulunmalıdır.

(4) Eşyanın tanımlanması ve ihracatla ilgili hükümlerin uygulanması ya da eşyanın ihracından önce bir teminat alınması gerekiyorsa, bu teminatın hesaplanabilmesi için gerekli ek bilgiler bulunmalıdır.

(5) Gümrük beyannamesinin 44 numaralı kutusuna Basitleştirilmiş İhracat ifadesi yazılır.

(6) Eksik beyanlarda tamamlayıcı beyanların verileceği gümrük idaresi de belirtilir.

İhracat rejiminde eksik beyanın tamamlanması

MADDE 155 – (1) Gümrük idareleri tarafından eksik beyan kabul edildiğinde eksik olan bilgi veya belgelerin tamamlanması için beyan sahibine tanınan süre, beyannamenin tescil tarihinden itibaren bir ayı geçemez. Gerekli görülen durumlarda bu süre uzatılabilir. Bu şekilde verilecek ek süre üç ayı geçemez.

(2) Eksik beyan usulüne göre tescil edilen bir beyannamede, eksik bulunan bilgi veya belgenin tamamlanması için gümrük idaresi tarafından verilen süre içinde bu eksikliklerin tamamlanmaması halinde, söz konusu beyanname kapsamı eşyanın ödenmesi gereken vergileri ertelenmez.

İhracat rejiminde beyanname yerine ticari veya idari belge

MADDE 156 – (1) Aynı gümrük idaresinden sürekli ve periyodik olarak kitap ve diğer basılı yayın ihraç edenler ile gemilere kumanya, yağ, yakıt ve diğer malzeme verme şeklinde ihracat gerçekleştirenlerin beyanname yerine ticari veya idari bir belge tescil ettirmek suretiyle işlem yapma konusundaki yazılı talepleri 4 ila 24 üncü maddelerde yer alan koşullar aranmaksızın kabul edilir.

(2) Bu usulle gerçekleşen ihracata ilişkin ticari veya idari belgede; ihracat konusu eşyanın teşhisini mümkün kılacak bütün bilgilerin ve ‘Basitleştirilmiş İhracat’  ifadesinin yer alması gerekir.

(3) Beyanname yerine kabul edilecek idari ve ticari belgelerin nitelik ve içereceği bilgileri belirlemeye Müsteşarlık yetkilidir.

İhracat rejim beyanının kayıt yoluyla yapılması

MADDE 157 – (1) A Sınıfı Onaylanmış Kişi Statü Belgesi sahibi kişilerin veya 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentlerinde belirtilen yetkilendirilmiş yükümlü sertifikasına sahip kişilerin ek-20’deki form ile yapacakları yazılı başvuru üzerine gümrük idarelerince izin verilmesi halinde, eşyanın ihraç işlemleri, gümrüklü sahaya gelmeden doğrudan gümrük idarelerinin belirlediği ya da uygun gördüğü yerde veya kendi tesislerinde basitleştirilmiş usul çerçevesinde kayıt yoluyla yapılabilir.

(2) İhracat rejimine geçiş işlemlerini kayıt yoluyla yapmak isteyenlerin A Sınıfı Onaylanmış Kişi Statü Belgesi almak için gerekli olan 22 ila 24 üncü maddelerde yer alan koşulların yanı sıra aşağıdaki koşulları da sağlaması gerekir:

a) İmalatçı olması,

b) Ticari kayıtlarının Müsteşarlıkça ön görülen usullere uygun olarak tutulması,

c) Kayıtlarının gümrük idarelerince etkin ve sağlıklı bir şekilde kontrol edilebilmesine ve özellikle sonradan kontrol kapsamında yapılacak denetimleri tehlikeye düşürmeyecek nitelikte olması,

ç) İhracat yasak ve kısıtlamalarına ya da eşyanın ihracatına ilişkin diğer hükümlere uyulduğunun kontrol edilebilmesi,

d) Tüm beyanlara ilişkin olarak idarenin isteği doğrultusunda sunulmak üzere, beyandan sonraki özel mevzuat hükümleri saklı kalmak üzere, beyandan sonraki beş yıl süreyle ilgili belgelerin saklanması,

e) Başvuru sahibi ile yetkili gümrük idaresi arasında veri değişimi ve kontrolüne olanak sağlayan, Müsteşarlıkça belirlenen bilgisayar alt yapısına sahip olması;

f) Eşyanın konulması için uygun görülen yerlerin gümrüğün denetimini kolaylaştıracak şekilde düzenlenmesi,

g) Eşyanın muayenesi ve eşyadan numune alınabilmesi için gerekli teçhizat ve donanımın sağlanması,

ğ) İdarenin yapacağı gümrük kontrolleri ile mali kontroller için gerek duyulan uygun ortamın sağlanması,

gerekir.

(3) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) veya (c) bentlerinde yer alan yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası sahiplerinden ise ikinci fıkranın (a), (e) ve (g) bentlerinde belirtilen koşullar aranır.

(4) Aranan koşulların varlığının saptanması durumunda ilgili kişiye bu usulden yararlanmak üzere izin verilir.

(5) Söz konusu izinde;

a) İznin hangi eşya için geçerli olduğu,

b) İzin çerçevesinde uyulması gereken yükümlülükler,

c) Eşyanın gümrük işlemlerinin hangi süre içinde tamamlanacağı,

ç) Tamamlayıcı beyanın kapsam ve niteliği ile hangi süre içinde hangi idarelere verileceği

belirtilir.

(6) Eşyanın kayıt yoluyla ihracı için, kendisine izin verilenler aşağıdaki yükümlülüklere uymak zorundadır.

a) Gümrük idarelerinin belirlediği ya da uygun gördüğü yerden sevk edilen eşya kapsam ve niteliği Müsteşarlıkça belirlenecek bir formla ilgili gümrük idaresine bildirilir.

b) Eşya ticari kayıtlara intikal ettirilir. Bu kayıt eşyanın teşhisi için gerekli bütün bilgileri ve kaydın yapıldığı tarihi içermelidir.

c) Gümrük idarelerinin denetimi için eşyanın ihracına ilişkin olarak gerekli bütün belgeler tamamlanır.

ç) (a), (b), (c) bentlerinde yer alan bütün yükümlülükleri eşyanın ihracından önce yerine getirmek zorundadır.

d) Gümrük beyannamesinde ticari kayıtlara giriş ve kayıt tarihine ilişkin bilgi verilir.

e) Gümrük beyannamesinin 44 numaralı kutusuna izin belgesinin numarası ve izni veren gümrük idaresi yazılır.

f) Eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesini terk edip etmediğinin kanıtını oluşturan bilginin beyannamede bulunması sağlanır.

(7) Altıncı fıkranın (b) bendinde belirtilen kayıtların tutulmasında, gümrük idaresinin izni ile başka bir yöntem kullanılabilir.

(8) Gümrük idareleri niteliği gereği çok çabuk bozulabilen ya da çok hızlı bir şekilde işleme faaliyetine tabi tutulması gereken eşyada beşinci fıkranın (a) bendinde belirtilen bildirimi aramayabilir.

(9) Bu durumda kayıt tarihi, gümrük işlemlerinin tamamlandığı tarihtir.

İhracat rejiminde tamamlayıcı beyan

MADDE 158 – (1) Eşyanın ihracat rejimine ilişkin işlemlerini basitleştirilmiş usule göre gerçekleştirenler genel, dönemsel ya da özet niteliğinde tamamlayıcı bir beyanda bulunur.

(2) Bir ay içinde gerçekleştirilen basitleştirilmiş işlemlere ilişkin tamamlayıcı beyanın izleyen ayın ilk üç günü içinde yapılması gerekir. Ancak, bir ay içinde deniz taşıtları ile hava gemilerine Kanunun 176 ncı maddesi hükümleri çerçevesinde yapılan ve ihracat sayılan teslimlere ilişkin tamamlayıcı beyan izleyen ayın ilk yedi iş günü içinde yapılır.

(3) Söz konusu tamamlayıcı beyan ihracat rejimine giriş beyannamesi ile yapılır. Bu beyanlarda duruma göre ya daha önce beyanname yerine kullanılan ticari veya idari bir belge ve bu belgenin tesciline ya da ilgili rejime geçişin kayıt yoluyla yapılması durumunda söz konusu kayda ilişkin bilgilerin verilmesi gerekir. Gümrük beyannamesi aranmayacak haller Müsteşarlıkça belirlenir.

(4) Tamamlayıcı beyanlar ile basitleştirilmiş usule göre gerçekleşen beyanlar bir bütündür ve basitleştirilmiş işlemlere ilişkin beyannamenin ya da ticari veya idari bir belgenin tescil edildiği ya da tescil hükmünde olan kayıt işleminin yapıldığı tarihten itibaren hüküm ifade eder.

(5) Basitleştirilmiş beyanın ilgili rejime geçiş için gereken bütün bilgi ve belgeleri içerdiği ya da daha önce gümrük beyannamesi verildiği hallerde tamamlayıcı beyan aranmaz.

Ekonomik etkili gümrük rejimlerinde basitleştirilmiş usuller için ortak hükümler

MADDE 159 – (1) Ekonomik etkili gümrük rejimleri için iki ya da daha fazla iznin aynı kişiye verilmesi durumunda, kayıt yoluyla beyanın kullanılması suretiyle bir rejimin sonlandırılıp diğer rejime başlanılması halinde tamamlayıcı beyan verilmesine gerek yoktur. 

Ekonomik etkili bir gümrük rejimine tabi tutulmuş eşyanın ihracat rejimine girişi

MADDE 160 – (1) Hariçte işleme ve gümrük antrepo rejimi dışında kalan ekonomik etkili gümrük rejimine tabi eşyanın, ihracat rejimine girişi basitleştirilmiş usuller çerçevesinde gerçekleştirilebilir.

(2) Bu hüküm yeniden ihracat için de geçerlidir.

(3) Gümrük antrepo rejimi uygulanmış eşyanın, ihracat ya da yeniden ihracat rejimine girişinde aşağıdaki hükümler geçerlidir.

a) F tipi antrepo rejimi uygulanan eşyanın ihracat rejimine girişinde basitleştirilmiş usule izin verilmez.

b) B tipi antrepo rejimi uygulanan eşyanın ihracat rejimine girişinde eksik beyan veya ticari veya idari belgeyle beyan verilmesi şeklinde beyan usulü uygulanabilir.

Ekonomik etkili gümrük rejimlerinde basitleştirilmiş usuller için aranacak koşullar

MADDE 161 – (1) 156 ncı madde hükümleri saklı kalmak üzere, gümrük antrepo rejimi beyanını basitleştirilmiş usuller çerçevesinde yapabilmek için Onaylanmış Kişi Statü Belgesi veya 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentlerinde belirtilen yetkilendirilmiş yükümlü sertifikasına sahibi olmak gerekir.

Gümrük antrepo rejiminde eksik beyan

MADDE 162 – (1) Gümrük idareleri, onaylanmış kişi statü belgesi sahibi kişilerin beyannameye eklenmesi gereken belgelerden bazılarının eklenmediği ve/veya beyannameye yazılması gereken bazı bilgilerin yazılmadığı gümrük beyanını, 163 üncü maddede yer alan hükümlere uyulması kaydıyla kabul edebilir.

(2) Eksik beyan usulü, eşyanın F tipi antrepolara alınmasında uygulanmaz.

Gümrük antrepo rejiminde eksik beyanda bulunması zorunlu hususlar

MADDE 163 – (1) Eksik beyanda bulunan kişilerin söz konusu beyanlarında aşağıdaki unsurların bulunması zorunludur.

a) Eşyanın teşhisini mümkün kılacak her türlü bilgi ve belge,

b) Eşyanın miktarı,

c) Eksik belgeyle beyan usulünün D tipi antrepo için kullanılması durumunda, eşyanın niteliğine, kıymetine ilişkin bilgi ile eşyanın tarife pozisyonunun derhal ve kesin şekilde saptanması için gerekli ayrıntılı bilgi.

Gümrük antrepo rejiminde eksik beyanın tamamlanması

MADDE 164 – (1) Gümrük idareleri tarafından beyan kabul edildiğinde eksik olan bilgi veya belgelerin tamamlanması için beyan sahibine tanınan süre, beyannamenin tescil tarihinden itibaren bir ayı geçemez. Gerekli görüldüğü durumlarda bu süre gümrük idaresince uzatılabilir. Bu şekilde verilecek ek süre üç ayı geçemez.

Beyanname yerine ticari veya idari belge

MADDE 165 – (1) Aynı tarife pozisyonunda sınıflandırılmış eşyayla ilgili sürekli olarak gümrük antrepo rejim beyanında bulunan kişilerin, beyanname yerine ticari veya idari belge üzerinden tescil ve işlem yaptırmaya yönelik yazılı talepleri 22 ila 24 üncü maddelerde yer alan koşullar aranmaksızın kabul edilir.

(2) Bu usulle gerçekleşen gümrük antrepo beyanına ilişkin ticari veya idari belgede, eşyanın teşhisini mümkün kılacak bütün bilgilerin yer alması gerekir.

(3) Bu usul, ticari belge ile beyan hariç olmak üzere, idari belge ile beyanın söz konusu olduğu durumlarda eşyanın B tipi antrepoya alınmasında da uygulanır.

(4) Beyanname yerine kabul edilecek idari ve ticari belgenin nitelik ve içereceği bilgileri belirlemeye Müsteşarlık yetkilidir.

Gümrük antrepo rejim beyanının kayıt yoluyla yapılması

MADDE 166 – (1) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentlerinde belirtilen yetkilendirilmiş yükümlü sertifikasına sahip kişiler ile A Sınıfı Onaylanmış Kişi Statü Belgesi sahibi kişilerin ek-20’deki form ile yapacakları yazılı başvuru üzerine gümrük idarelerince izin verilmesi halinde, eşyanın antrepo rejimine girişinin aşağıdaki koşullar altında kayıt yoluyla yapılmasına izin verilebilir.

(2) Gümrük antrepo rejimine geçiş işlemlerini kayıt yoluyla yapmak isteyenlerin A Sınıfı Onaylanmış Kişi Statü Belgesi almak için gerekli olan 22 ila 24 üncü maddelerde yer alan koşulların yanı sıra aşağıdaki koşulları da sağlaması gerekir:

a) İmalatçı olması,

b) Ticari kayıtlarının Müsteşarlıkça ön görülen usullere uygun olarak tutulması,

c) Kayıtlarının gümrük idarelerince etkin ve sağlıklı bir şekilde kontrol edilebilmesine ve özellikle sonradan kontrol kapsamında yapılacak denetimleri tehlikeye düşürmeyecek nitelikte olması,

ç) Tüm beyanlara ilişkin olarak idarenin isteği doğrultusunda sunulmak üzere, beyandan sonraki özel mevzuat hükümleri saklı kalmak üzere, beyandan sonraki beş yıl süreyle ilgili belgelerin saklanması,

d) Başvuru sahibi ile yetkili gümrük idaresi arasında veri değişimi ve kontrolüne olanak sağlayan, Müsteşarlıkça belirlenen bilgisayar alt yapısına sahip olması,

e) Ticari kayıtlarının eşyayı tereddüde mahal bırakmayacak şekilde ve giriş tarihlerini de içerecek şekilde göstermesi,

f) Eşyanın depolanması, boşaltılması, muayene edilmesi ve numune alınabilmesi için gerekli teçhizat ve donanımı sağlaması,

g) İdarenin yapacağı gümrük kontrolleri için gerek duyulan uygun ortamı sağlaması.

(3) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) veya (c) bentlerinde yer alan yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası sahiplerinden ise ikinci fıkranın (d), (e) ve (f) bentlerinde belirtilen koşullar aranır.

(4) Aranan koşulların varlığının saptanması durumunda ilgili kişiye bu usulden yararlanmak üzere izin verilir.

(5) Söz konusu izinde;

a) İznin hangi eşya için geçerli olduğu,

b) İzin çerçevesinde uyulması gereken yükümlülükler,

c) Eşyanın gümrük işlemlerinin hangi süre içinde tamamlanacağı,

ç) Tamamlayıcı beyanın kapsam ve niteliği ile hangi süre içinde hangi idarelere verileceği,

belirtilir.

(6) İzin sahibi, eşyanın belirtilen yere gelişini gümrük idaresinin gerekli işlemleri yapabilmesini sağlamak üzere kapsamı ve niteliği Müsteşarlıkça belirlenecek bir formla gümrük idaresine bildirir. Eşya stok kayıtlarına intikal ettirilir. Bu sırada eşyanın antrepo rejimine girişine ilişkin bütün belgeler gümrük denetimi için hazır bulundurulmalıdır. Eşyanın stoklara kaydının, ticari olarak teşhisini kolaylaştıracak özellikte olması ve miktarının açık olarak belirtilmesi gerekir.

(7) Bu usul, eşyanın B ve F tipi antrepolara alınmasında uygulanmaz.

Hariçte işleme rejiminde basitleştirilmiş usuller

MADDE 167 – (1) Hariçte işleme rejiminde basitleştirilmiş usuller kullanılarak beyanda bu Yönetmeliğin ihracat rejiminde basitleştirilmiş usullere ilişkin 152 ila 160 ıncı madde hükümleri uygulanır.

Dahilde işleme, gümrük kontrolü altında işleme veya geçici ithalat rejimlerinde basitleştirilmiş usuller

MADDE 168 – (1) Dahilde işleme, gümrük kontrolü altında işleme veya geçici ithalat rejimlerinde basitleştirilmiş usuller kullanılarak beyanda, bu Yönetmeliğin serbest dolaşıma giriş rejiminde basitleştirilmiş usullere ilişkin 142 ila 151 inci madde hükümleri uygulanır.

Serbest dolaşıma girişte sözlü beyan edilecek eşya

MADDE 169 – (1) Ticari nitelikte olmayan aşağıda yazılı eşyanın serbest dolaşıma girişi sözlü beyana tabidir:

a) Hariçten gelen yolcu ve turistlerin ve nakil vasıtası hizmetlilerinin beraberlerinde getirdikleri veya sonradan gelen vergiden muaf kişisel eşya ile vergiye tabi ancak ticari nitelik ve miktarda bulunmadığına ve bu maksatla getirilmediğine gümrük idaresince kanaat getirilen eşyası,

b) Kanunun 167 nci maddesinin birinci fıkrasının (4) ve (6) ncı bentleri ile (10) uncu bendinin (b), (11) inci bendinin (b) alt bentleri ve (8) inci bendinin (d) alt bendinin (i) ve (ii) numaralı alt bentlerinde belirtilen eşya,

c) Sınır bölgesi halkının elde ve sırtta taşınabilecek miktarda kendi ihtiyaçlarına mahsus eşyası,

ç) Resmi daire ve müesseselerle özel müessese ve şahıslara ait işlem görmüş ticari değeri olmayan her türlü defter, evrak, belge,

d) Türkiye’de düzenlenecek milletlerarası kongrelere veya spor temas ve gösterilerine katılacak delege ve şahısların isimlerini muhtevi plaketler, bunların milli bayrakları veya kulüp flamaları ve bunları takmaya mahsus mamuller ve bu toplantı ve temaslara ait rozet, kupa ve broşürler ve bu kongre ve spor temas ve gösterilerine ait cihaz, alet ve malzeme,

e) Türkiye’de yapılan ve yapılacak olan milli ve milletlerarası her türlü yarışmalarda mükâfat olarak verilmek üzere bağış yoluyla gönderilen eşya,

f) Basın ile ilgili aktüalite filmleri ve resimleri, fonopost maddeleri (münhasıran mektup ve muhabere vasıtası olarak kullanılanları dolu ve birer adet) plak, tel ve bantlarla düzenlenmiş sesli ve yazılı süreli yayınlar, şahsi tedavide kullanılacak miktar ve mahiyette ilaçlar (yürürlükteki ilgili kanun hükümleri saklıdır.)

(2) Kanunun 167 nci maddesinin birinci fıkrasının (8) inci bendinin (d) alt bendinin (i) numaralı alt bendi kapsamına giren numunelik eşya ve modellerin, gümrükçe yapılan muayene sonucunda ticari nitelikte olmadığına kanaat getirilmesi gerekir. Bunun için gümrükler her bir numunenin tek tek kıymetini veya aynı partiye dahil numune ve modellerin kıymet toplamını göz önüne alırlar. Aynı gönderici tarafından değişik kimselere gönderilen numune ve modellerin kıymetleri bunlar aynı zamanda ithal edilseler dahi, bu maddenin uygulanmasında dikkate alınmaz.

(3) Her model için birer adet olmak üzere kâğıt, karton veya plastikten yapılmış patronlar veya çizimler birer metreden uzun olmamak üzere dantel, kurdele, şerit, ekstrafor, model ve kesim şablonu (kâğıt veya kartondan) ve benzeri eşya, çift olarak kullanılan eşyadan tek olarak getirilen eldiven, çorap, ayakkabı (kıymetli maden ve taşlardan olmamak üzere), her türlü küpe, kolye, bilezik, düğme, muhtelif süsleme malzemesi, her birinden birer adet olmak üzere kravat, mendil, bel kemeri, kemer tokası, kemer astarı, çıtçıt, kopça, fermuar sürgüsü, çengelli kopça ve benzeri eşya gümrük idaresince üzerlerinde herhangi bir işlem yapılmaksızın yurda sokulur.

(4) Gümrük idareleri, yukarıda sayılan eşya dışında olup, nihai tüketime elverişli üretim süreci sona ermiş numune ve modellerin üzerlerine numunelik vasfına zarar vermeden ‘numunedir’ damgasını vurma işlemini yapmaya yetkilidir.

(5) Eşantiyon olarak gönderilecek ve bedava dağıtılacak antibiyotiklerin ve sair tıbbi müstahzarlar numunelerinin iç ve dış ambalaj renkleri üzerinde durulmayarak ‘doktorlara bedava dağıtılır numunedir’ ibaresini kapsayan yeşil bir etiket yapıştırılmış olması şartıyla, yurda ithallerine müsaade edilir. Bu konuda yapılacak işlemler aşağıda gösterilmiştir.

a) Türk Gümrük Tarife Cetvelinin 30.04 tarife pozisyonuna giren ve vergiden muaf bulunan penisilin, streptomisin ve bunların grubundan dihidro-streptomisin, prokain penisilin gibi ilaçlarla kloromosetin, orexomisin, teramisin, para-aminosalisilik-asid ve tuzları, uzonikotinik asit hidrazid, tiesomokarbazid ve müştakları, ensülin ve aynı iyileştirici etkisi olduğu Sağlık Bakanlığınca tespit edilen diğer müstahzarlardan eşantiyon olarak doğrudan posta ile doktorlar adına veya doktorlara dağıtılmak üzere yabancı ilaç firmalarının Türkiye’deki mümessillerine gönderilecek olanların sözlü beyan üzerine yurda girişine izin verilir. Ancak bu müstahzarların üzerlerine ‘doktorlara bedava dağıtılır numunedir’ ibaresini kapsayan yeşil bir etiket yapıştırılmış olması lazımdır.

b) Birinci fıkrada sayılan gümrük vergisinden muaf antibiyotiklerin dışında kalan ve Sağlık Bakanlığınca ruhsatnamesi verilmiş bulunan vergiye tabi müstahzarlar, yabancı ülkelerdeki firmalarca ayrı ayrı posta ile doğrudan doktorlar namına gönderilecek olanları normal ambalajlarının en küçüğünün 1/3 nispetinde veya ‘bir defada alınabilecek doz’ miktarında olmak ve üzerlerinde ‘doktorlara bedava dağıtılır numunedir’ ibaresini taşıyan yeşil etiket bulunmak şartıyla ithaline izin verilir. Yukarıda tarif edilen ambalaj ve muhteviyatından büyük olanlar için yazılı beyanda bulunulur.

c) Muaf antibiyotikler dışında kalan ve normal ambalaj büyüklüğünde veya daha küçük boyda bulunan ve doktorlara dağıtılmak üzere yabancı ilaç firmalarınca Türkiye’deki mümessillerine toptan gönderilen müstahzarlar üzerinde ‘doktorlara bedava dağıtılır numunedir’ ibaresini taşıyan yeşil etiket bulunsa dahi, sözlü beyan kapsamına alınmaz. Bunların ithalinde faturaların adı geçen Bakanlıkça onaylanmış olması şartıyla yazılı beyanlar kabul olunur.

ç) Numune olarak gönderilecek müstahzarlardan fabrikalarınca ambalajları üzerine ‘doktorlara bedava dağıtılır numunedir’ ibaresini taşıyan yeşil etiket yapıştırılmamış bulunanların, o yer Sağlık Müdürlüğünün muvafakatı alınarak ve masrafları ithalatçılara ait olmak şartıyla adı geçen etiketleri sağlık ve gümrük memurlarının nezareti altında geçici depolama yerleri ve antrepolarında veya Sağlık Müdürlüğünün deposunda numunelik müstahzarların ambalajları üzerine yapıştırılmasına izin verilir.

(6) Ticari amaçla Türkiye Gümrük Bölgesinde serbest dolaşıma girecek eşyanın gümrük kıymetinin sevkiyat ve beyan başına 1000 Avro’yu geçmemesi ve sevkiyatının düzenli haldeki benzer sevkiyatların bir parçası olmaması ve daha büyük bir nakliyatın bir parçası olup da bağımsız bir taşıyıcı tarafından taşınmaması kaydıyla bu eşya gümrük idaresine sözlü beyan edilir.

İhracatta sözlü beyan edilecek eşya

MADDE 170 – (1) Aşağıda yazılı eşyanın ihracında beyan sözlü olarak yapılır.

a) Yolcu ve turistlerin beraberlerindeki kişisel eşya,

b) Devamlı görevli veya yerleşmek üzere yabancı ülkelere giden Türk memur ve vatandaşlarının ve Türkiye’deki devamlı görevleri ve işleri sona eren yabancıların beraberlerinde götürecekleri veya gidişlerinden iki ay evvel veya altı ay sonra gönderecekleri kişisel ve ev eşyası,

c) Bilim adamı, sanatçı ve işçilerin mesleklerini icra için beraberlerinde götürdükleri aletleri ile takımları ve ticari kıymette olmayan numuneleri,

ç) Nakil vasıtaları hizmetlilerinin beraberinde götürecekleri kişisel eşya,

d) Kara sınırı bölgesindeki köy ve kasabalar ile pazarlardan sınırın diğer tarafındaki halkın kendi ihtiyaçları için alıp götürecekleri eşya ve hayvanlar ve Türkiye sınır bölgesi halkının sınırın diğer taraf bölgesindeki köy, kasaba ve pazarlara satmak üzere birlikte götürecekleri kendi eşya ve hayvanları,

e) İçinde ölü veya ölünün kül ve kemikleri bulunan tabut, vazo ve diğer kaplar ile çelenk ve çiçekler,

f) Türkiye’de vefat eden yabancıların ülkelerindeki kanuni mirasçılarına intikal eden kişisel eşya ve ev eşyası.

Geçici ithalatta sözlü beyana tabi eşya

MADDE 171 – (1) Geçici ithalata konu olan ve aşağıda belirtilen eşya gümrük idarelerine sözlü beyan edilir.

a) Sürülerin mevsim göçü nedeniyle veya otlatmak veya çalıştırma veya taşıma işlerinde kullanılmak amaçlarıyla getirilen canlı hayvanlar ile gümrük bölgesine komşu bir sınır bölgesinde yerleşik kişiye ait olan ve bu kişi tarafından kullanılan sınır bölgesinde kullanılmak amacıyla getirilen eşya, 

b) Üzerlerinde ayniyetlerini tespite yarayacak silinmez ve çıkmaz işaretler taşıyan gümrük bölgesi dışında yerleşik kişilere ait dolu olarak getirilip dolu veya boş çıkarılacak ambalajlar.

c) Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik radyo ve televizyon kuruluşları temsilcilerinin mesleki teçhizat kapsamında getirdikleri radyo ve televizyon prodüksiyon ve yayın teçhizatı, bu amaçla kullanım için özel olarak uyarlanmış taşıtlar ve bunların teçhizatı,

ç) Bir organ nakli için bekleyen hastalara yardım sağlamak için doktorlara gerekli olan mesleki teçhizat kapsamındaki cihaz ve aletler,

d) Yolcular tarafından getirilen kişisel ve sportif amaçlı eşya,

e) Uluslararası deniz trafiğine kayıtlı bir gemide kullanılmak üzere getirilen gemi adamlarının ihtiyaç malzemesi,

 

f) Paletler,

g) 415 inci maddede belirtilen belgelere kayden geçici olarak Türkiye’ye gelen taşıtlardan kaza geçirerek hasara uğradığı gümrük idaresince tespit edilenler ile Türkiye Gümrük Bölgesi dışına çıkarabilmek için bakıma ihtiyaç gösteren taşıtlar için daha sonra gelecek yedek parçalar.

(2) Geçici ithalatta sözlü beyana tabi eşya ek-21’de yer alan Geçici İthalat Rejimi Sözlü Beyan Formu kullanılarak beyan edilir. Söz konusu form yükümlünün verdiği bilgilere göre gümrük idaresi tarafından doldurulur ve dökümü onaylanarak beyan sahibine verilir. Gümrük idaresince tescil edilen bu formlar, geçici ithalat rejimi kullanım izni hükmündedir.

(3) Sözlü beyan edilerek geçici ithal edilen eşya ile birinci fıkranın (g) bendinde belirtilen arızalı yedek parçaların değiştirilmesiyle ortaya çıkan parçalar aynı usule tabi tutularak sözlü beyan yoluyla yeniden ihraç edilir.

Sözlü beyan formu

MADDE 172 – (1) Evrak düzenlenmesi gereken sözlü beyana tabi eşyanın gümrük işlemlerinde, sınırlı sayıda kutusu doldurulmuş ek-22’de yer alan sözlü beyan formu kullanılır.

(2) Sözlü beyan formlarında;

a) İhracat işlemlerinde 1, 2, 5, 6, 22, 29, 31, 33, 37, 41 ve 54 no.lu kutularının doldurulması zorunlu; 8, 14, 15, 40 ve 44 no.lu kutularının doldurulması ihtiyaridir.

b) İthalat işlemlerinde 1, 5, 6, 8, 22, 29, 31, 33, 37, 41, 42 ve 54 no.lu kutularının doldurulması zorunlu; 2, 14, 16, 30, 34, 40 ve 44 no.lu kutularının doldurulması ihtiyaridir.

c) Transit işlemlerinde 1, 2, 3, 4, 6, 8, 14, 18, 25, 27, 31, 35, 44, 50, 51, 53 ve 54 no.lu kutularının doldurulması zorunlu; 15, 17, 22, 40 ve 52 no.lu kutularının doldurulması ihtiyaridir.

(3) Yükümlü veya temsilcisinin imzası 54 no.lu kutuya alınır.

(4) Sözlü beyana ilişkin form yükümlünün verdiği bilgilere göre gümrük personeli tarafından sisteme girilir ya da doldurulur. Vergi tahakkuku gerektiren durumlarda sözlü beyan formunun 47 no.lu kutusu ve (B) alanı kullanılır.

(5) 170 inci maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (ç) bentlerinde belirtilen kişisel eşya ile (d) bendinde belirtilen karşı taraf halkının pazarlarımızdan kendi ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla alıp götürecekleri maddeler için sözlü beyan formu düzenlenmez.

Yazılı beyan isteme hakkı

MADDE 173 – (1) Sözlü beyana tabi eşyanın gümrük işlemlerinin bir temsilci tarafından yürütüldüğü durumlarda, yapılan sözlü beyanın doğru ve tam olduğu konusunda tereddütlerin oluşması halinde, gümrük idareleri bu kapsamdaki eşya için yazılı beyanda bulunulmasını isteyebilir. Bu takdirde, 112 ila 139 uncu maddelerde belirtilen şekilde işlem yapılır.

Beyanın bilgisayar veri işleme tekniği yoluyla yapılması

MADDE 174 – (1) Bu Yönetmeliğin yazılı beyana ilişkin hükümleri, beyanın bilgisayar veri işleme tekniği yoluyla yapılmasında da uygulanır.  

(2) Bilgisayar veri işleme tekniği yoluyla beyanda bulunacak kişilerin gümrük idaresinin bilgisayar sistemine veri girişinde bulunabilmeleri için gümrük idaresinden önceden alınan kullanıcı kodu ve şifre sahibi olmaları gerekir.

(3) Eşyanın beyan edildiği gümrük rejimini düzenleyen hükümlerin uygulanması için gerekli bütün bilgiler beyan sahibi tarafından bilgisayar sistemine girilir.

(4) Sistemde kayıtlı beyanname, gümrük idaresince tüm işlemlere esas tutulacak asıl beyannamedir.

(5) Müsteşarlık, elektronik imza kullanılması ile beyannameye elektronik ortamda bilgi ve belge eklenebilmesine ilişkin hususlarda düzenleme yapmaya yetkilidir.

Serbest dolaşıma giren eşya için başka bir tasarruf yoluyla beyan

MADDE 175 – (1) Gümrük idaresine yazılı, bilgisayar veri işleme tekniği yoluyla veya sözlü olarak beyan edilmeyen aşağıda belirtilen eşyaya ilişkin 178 inci madde uyarınca yapılan beyan, serbest dolaşıma giriş rejimine ilişkin beyan olarak kabul edilir;

a) Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenen ticari mahiyette olmayan yolcu beraberi eşya,

b) Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenen Türkiye Gümrük Bölgesinde faaliyette bulunan çiftçilerin komşu ülkedeki mülklerinden elde ettikleri ürünler ile komşu ülkelerdeki çiftçiler tarafından Türkiye Gümrük Bölgesindeki mülklerinde kullanılmak üzere getirilen ve toprak ve ekinlerin işlenmesi amacına yönelik tohum, gübre ve diğer ürünler.

İhraç edilen eşya için başka bir tasarruf yoluyla beyan

MADDE 176 – (1) Gümrük idaresine yazılı, bilgisayar veri işleme tekniği yoluyla veya sözlü olarak beyan edilmeyen, ihracat vergisine tabi olmayan ve ticari nitelikte olmayan yolcu beraberi eşyaya ilişkin 178 inci madde uyarınca yapılan beyan, ihracat rejimine ilişkin beyan olarak kabul edilir.

Geçici ithal edilen eşya için başka bir tasarruf yoluyla beyan

MADDE 177 – (1) İstisnai yazılı beyan hükümleri saklı kalmak kaydıyla gümrük idaresine yazılı veya sözlü olarak beyan edilmeyen ithal vergilerinden tam muafiyet suretiyle yolcular tarafından ithal edilen kişisel ve sportif amaçlı eşyaya 178 inci madde uyarınca yapılan beyan, geçici ithalat rejimine ilişkin beyan olarak kabul edilir.

(2) Bu eşyanın yeniden ihracı da aynı şekilde yapılır.

Başka bir tasarruf yoluyla beyan uygulaması

MADDE 178 – (1)  175 ila 177 nci maddelerde yer alan eşyanın iki hat sisteminin çalıştığı gümrük idarelerinde yeşil veya “beyana tabi eşyam yoktur” hattından geçirilmesi, hat sisteminin çalışmadığı bir gümrük idaresinden beyan yapılmaksızın geçirilmesi başka bir tasarruf yoluyla beyandır.

(2) 175 ila 177 nci maddelerde yer alan şartların yerine getirildiği hallerde, birinci fıkrada belirtilen beyan gerçekleştiğinde, eşyanın Kanunun 61 inci maddesinin birinci fıkrası çerçevesinde gümrük idaresine sunulduğu, buna ilişkin beyannamenin tescil edildiği ve eşyanın teslim edildiği kabul edilir.

(3) Bununla birlikte, birinci fıkrada belirtilen beyan gerçekleştiği halde, 183 ila 185 inci maddelerde yer alan koşulların yerine getirilmediğinin yapılan inceleme sonucunda anlaşılması durumunda, cezai işlem yapılır.

Sözlü beyan ile başka bir tasarruf yoluyla beyandan yararlanmayacak eşya

MADDE 179 – (1) 175 ila 177 nci madde hükümleri, ihracata bağlı hak ve menfaatlerden yararlanan, gümrük vergilerinin geri verildiği veya yasaklama, kısıtlama veya diğer özel bir işleme tabi eşya için uygulanmaz.

Beyanın kontrolü

MADDE 180 – (1) Beyanın kontrol türü ve kontrolle görevli memur, bilgisayar sistemi tarafından risk kriterlerine göre belirlenir.

(2) Kontrol türleri:

a) Kırmızı hat; eşyanın muayenesi ile birlikte belge kontrolünün de yapıldığı hattır.

b) Sarı hat; muayeneye gerek görülmeksizin eşyaya ait beyanname ve eklerinin doğruluğunun ve birbiriyle uygunluğunun kontrol edildiği hattır.

c) Mavi hat; eşyanın 184 üncü madde uyarınca ertelenmiş kontrole tabi tutulduğu hattır.

ç) Yeşil hat; eşyanın belge kontrolüne veya muayeneye tabi tutulmadığı hattır.

(3) Yapılacak kontroller, tahlile tabi tutma ya da başkaca bir yükümlülüğün yerine getirilmesi zorunluluğu dışında beyannamelerin tescil sırasına göre gerçekleştirilir.

Diğer kurumlarca yapılacak kontroller

MADDE 181 – (1) Yürürlükteki mevzuat uyarınca ilgili gümrük rejimleri kapsamında Türkiye’ye ithali öngörülen her türlü izin veya uygunluk belgesine tabi eşyaya ilişkin yetkili kurumlarca yapılacak kontroller, ithale konu eşyanın kamu ahlakı, kamu düzeni, kamu güvenliği, insan, hayvan ve bitki sağlık ve hayatlarının korunması açısından taşıyacağı muhtemel riske göre; Türkiye Gümrük Bölgesine girişinde veya gümrük beyannamesinin tescil işlemi öncesinde ya da gümrük yükümlülüğünün sona ermesinden sonraki aşamalardan yalnızca birinde ve gümrük idaresinin koordinasyonunda yapılır.

(2) Kontrollerin risk tabanlı yapılması esastır. İlgili kurumlarca kontrolü öngörülen eşyaya ilişkin bilgiler Müsteşarlığa iletilir. Müsteşarlık, Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen riskli eşyaya ilişkin sevkiyat bilgilerini ithalat kontrolünden sorumlu kurumlara iletir.

(3) İlgili kurumlarca yapılacak ithalat kontrollerinin Türkiye Gümrük Bölgesine girişinde yapılmasının öngörülmesi durumunda:

a) Kontrol, eşya taşıt üstünde iken yapılır. Eşya, kontrol sonucuna ilişkin ilgili kurumun bildirimine kadar taşıt üzerinde ve gümrük idaresinin uygun göreceği yerde bekletilir. Kontrol sonuçları, ilgili kurum tarafından giriş gümrük idaresine bildirilir.

b) Yetkili kurum tarafından yapılan kontrol sonucunda eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesine girişinin uygun görülmesi durumunda, ilgili kurumun kararı boşaltma listesine veya özet beyana eklenir. Türkiye Gümrük Bölgesine girmesi uygun görülen eşyaya ilişkin uygunluk değerlendirme sonuçları gümrük beyannamesinin tescil işlemi sırasında ayrıca aranmaz. 

c) İlgili kurumca yapılacak kontrol sonucunda Türkiye Gümrük Bölgesine girişi uygun görülmeyen eşya taşıttan indirilmeksizin mahrece iade edilir veya ilgili kurumun uygun görüşü ile üçüncü bir ülkeye transit edilir.

(4) İlgili kurumlarca yapılacak kontrollerin, gümrük beyannamesinin tescil işlemi öncesinde yapılması durumunda:

a) Kontrol, Kanunda belirtilen ve geçici depolama yerleri ve antrepolarda bulunan eşyaya ilişkin öngörülen bekleme süreleri içinde yapılır.

b) İlgili kurumlarca yapılacak kontrol sonuçlarını içerir belge, gümrük beyannamesinin 44 no.lu kutusuna kaydedilir. Altıncı fıkra hariç, bu madde kapsamında yapılacak ithalat kontrollerinin yerine getirilmesinden yükümlü sorumludur. Bir belgenin ibraz edilmediği durumlarda yükümlü beyanı esas alınarak gümrük idarelerince herhangi bir belge aranmaz.

c) Tam beyanlı yaygın basitleştirilmiş usule tabi tutulacak eşyaya ilişkin işlemler saklı kalmak üzere, yapılan beyanın aksine, beyanın kontrolü sonucunda eşyanın ilgili kurumun ithalat kontrolünü gerektirmesi durumunda, gümrük beyannamesinin tescilinde ibrazı gereken belgeler tescil işleminden sonra da ibraz edilebilir.

ç) İlgili kurumlarca yapılan düzenlemelerde aksine hüküm bulunmadıkça, bu kurumlarca söz konusu eşyanın ithaline izin verilmemesi halinde ise yükümlü talebi doğrultusunda eşya;

1) Mahrecine iade,

2) İlgili kurumun uygun görüşü ile doğrudan ya da serbest bölge üzerinden üçüncü ülkeye transit,

3) İhraç kaydıyla satış ya da masrafları sahibince karşılanmak koşuluyla imha suretiyle tasfiye edilmek üzere bulunduğu gümrük idaresine terk,

edilebilir.

d) İlgili kurumlarca yapılan kontrol sonucunda eşyanın insan, hayvan, bitki ve çevre sağlığı yönünden tehlikeli ve zararlı olduğunun tespiti halinde, yükümlüsü tarafından derhal yurtdışı edilir. Bu nitelikteki eşya Türkiye Gümrük Bölgesinde imha edilemeyeceği gibi gümrük idarelerine de terk edilemez. 

(5) İlgili kurumlarca yapılacak kontrollerin gümrük yükümlülüğünün sona ermesinden sonra yapılması durumunda;

a) Kendi mevzuatlarında düzenleme yapılmış olması şartıyla ilgili kurumların yapacakları kontroller, gümrük yükümlülüğü sona erdikten sonra ve söz konusu eşya geçici depolama yeri ve antrepolarda bulunduğu sırada da yapılabilir. Kontrole tabi tutulan eşya ile ilgili olarak, ilgili kurumlarca bu eşyanın tabi olduğu mevzuata göre işlem yapılır. Gümrük mevzuatına göre gümrük idarelerince yapılacak işlemler saklıdır.

b) İlgili kurumların kendi mevzuatlarında düzenleme yapması şartıyla, (a) bendi kapsamında ilgili kurumlarca kontrolü yapılacak eşya, geçici depolama yeri ve antrepolarda, ilgili rejim hükümlerine göre gümrük mevzuatının öngördüğü yükümlülüklerin yerine getirildiği tarihi takip eden günden itibaren en fazla üç iş günü tutulabilir. Belirtilen sürenin takibinde, ilgili rejim hükümlerine göre gümrük mevzuatının öngördüğü yükümlülüklerin yerine getirildiği tarihin elektronik ortamda ilgili kuruma ve yükümlüye bildirildiği tarih esas alınır. Bu süre içinde ilgili kurum tarafından eşyanın gümrük işlemlerinin yapıldığı gümrük idaresine veya yetkilendirilmiş gümrük müşavirine herhangi bir bildirim yapılmaması durumunda, ithalatçı veya temsilcisinin talebi doğrultusunda gümrük gözetimi sona erdirilir. İlgili kurum tarafından yapılan denetimlerin başlatılmasından sonra, aksi bildirilmedikçe, eşyaya ilişkin gümrük gözetimi sona erdirilir. Aksi bildirilmesi durumunda ise, ilgili kurum tarafından belirtilen süre kadar eşya üzerindeki gümrük gözetimi devam eder.

c) Kontrol sonucunda ilgili mevzuatına uygun olmadığı tespit edilen eşyaya kontrolden sorumlu kurum veya yetkili kurum tarafından ilgili kanun hükümleri kapsamında öngörülen yaptırımlar uygulanır. Uygunsuz çıkan ürünün geldiği ülkeye veya üçüncü bir ülkeye gönderilmesi mümkündür. Bu durumda eşya, gümrük mevzuatının öngördüğü usuller çerçevesinde yurt dışı edilir.

ç) Müsteşarlık bu fıkra kapsamına giren eşyanın gümrük gözetiminin sona erdirilmesine ilişkin iş ve işlemlerin, yetkilendirilmiş gümrük müşavirleri marifetiyle yerine getirilmesine ilişkin düzenleme yapmaya yetkilidir.

(6) Üçüncü ve dördüncü fıkralara göre kontrole tabi tutulacak eşyaya ilişkin bilgilerin gümrük idaresince elektronik ortamda ilgili kurumlara bildirilmesi halinde, ilgili kurumlar tarafından aksi bir süre bildirilmedikçe, bildirim tarihini takip eden üç iş günü içinde eşyanın ithalat kontrolleri tamamlanır. Kontrol sonucunda sadece girişi uygun görülmeyen eşyaya ilişkin denetim sonuçları gümrük idaresine iletilir. İlgili kurumlar tarafından Türkiye Gümrük Bölgesine girmesi uygun görülen eşyaya ilişkin gümrük idaresine herhangi bir bildirimde bulunulmaz. 

(7) Kontrol sonuçlarına ilişkin bütün kararlar gümrük idaresine elektronik ortamda bildirilir. Kontrol sonuçlarının elektronik ortamda sisteme iletilememesi durumunda, kontrol sonucuna ilişkin belge yükümlü tarafından elektronik ortama aktarılarak veri işleme tekniği yoluyla yapılacak beyana eklenir. İlgili kurumlarca kontroller sırasında yükümlüden talep edilebilecek diğer belgeler ile ithale konu eşyayı temsil etmeyen belgeler gümrük beyannamesinin tescil işlemi sırasında ayrıca aranmaz.

(8) Yürürlükteki mevzuat uyarınca, ilgili gümrük rejimleri kapsamında Türkiye’ye ithali öngörülen her türlü izin veya uygunluk belgesine tabi eşyaya ilişkin ikincil düzenlemelerde yer alan ve Türk Gümrük Tarife Cetveli ile uyumlu olmayan ve madde ismi veya madde tanımı adı altında yer alan açıklamalar, ilgili kurumlar tarafından yapılan ithalat kontrolleri sırasında göz önüne alınabilir. Bu ifadeler gümrük idaresi açısından bağlayıcı değildir.

Eşyanın muayenesi

MADDE 182 – (1) Muayene, kapların cins, marka, numara ve adetlerini, eşyanın vergiye esas olan ağırlık ve diğer ölçüleri ile gümrük tarife istatistik pozisyonu, menşe ve kıymetine ilişkin beyanın doğruluğunun tespitini kapsar. Muayene işlemi tam veya kısmi muayene yöntemleriyle gerçekleştirilir. Bu yöntemlerden hangisinin kullanılacağı bilgisayar sistemi tarafından belirlenir. Ancak muayene şeklinin sistem tarafından belirlenmediği durumlarda bu husus muayene ile görevli memurlar tarafından eşyanın niteliğine göre belirlenir.

(2) Tam muayene, eşyanın tamamının; kısmi muayene, eşyayı temsil edecek şekilde yeterli miktarının fiziken kontrol edilmesidir.

(3) Muayene sonucunda beyana uygun sonuç alınırsa, muayene ile görevli memur tarafından buna ilişkin bilgiler sisteme kaydedilerek onay verilir. Beyanın kontrolünün kısmi muayene olarak belirlendiği gümrük beyannameleri muhteviyatı eşyayı temsil edecek şekilde açılarak muayene edilen kapların numaraları ve ayırt edici özellikleri sisteme kaydedilir. Kısmi muayene esnasında bir farklılık tespit edilmesi veya muayene ile görevli memur tarafından gerekli görülmesi halinde tam muayene yapılır ve gerekçeleri ile sonucu, bilgisayar sistemine ‘tam muayenesi yapıldı’ şerhi düşülerek yazılır.

(4) Muayene sırasında, eşyanın veya kaplarının bozuk, kırık veya noksan olduğunun anlaşılması halinde, geçici depolama yeri veya antrepo işleticisi kuruluşun yetkilisi ile ortak bir tutanak düzenlenir.

(5) İhracat eşyasının muayenesinin yapılmasına karar verilen hallerde eşyanın gümrüğe sunulması esastır. Ancak, farklı yerlerden ve kısım kısım gelmekte olduğu kanıtlanan eşya ile dökme haldeki eşyanın ve standardizasyon kontrolü yapılan maddeler ve çabuk bozulacak kan, insan dokusu, ilaç ve balık, sebze ve meyve gibi eşyanın gümrüğe sunulmadan deniz ve kara taşıtlarına yükletilirken muayenesi yapılabilir.

Belge kontrolü

MADDE 183 – (1) Belge kontrolünde, kontrol ile görevlendirilen memur, beyannamedeki bilgileri ve eklerini inceler; tarife, kıymet, miktar, yasaklayıcı ve kısıtlayıcı önlemler söz konusu ise, buna ilişkin belge kontrollerini de yaptıktan sonra uygun bulursa, bu hususu beyanname üzerinde gösterir ve bilgisayar sisteminde onay verir. Yapılan kontrol sonucu sisteme kaydedilir.

(2) Beyanın kontrolü ile görevlendirilen memur, yaptığı inceleme sırasında beyanname ve ekli belgeler arasında ciddi bir farklılık tespit eder ve muayenenin yapılmasını gerekli görür ise sistem tarafından kendisine havale edilen  tarih ve saat itibariyle en geç yirmidört saat içinde bu hususu idare amirine bildirir. Muayenenin idare amirince uygun görülmesi halinde, ilgili amir beyannameyi muayene ile görevli memura havale eder ve işlemler bu memur tarafından sonuçlandırılır. Muayenenin idare amirince uygun görülmemesi halinde ise, beyanın kontrolü için önceden görevlendirilen memur tarafından işlemlere kaldığı yerden devam edilir.

Ertelenmiş kontrol

MADDE 184 – (1) Ertelenmiş kontrol, risk kriterlerine göre, belge kontrolü veya muayene yapılmadan teslim edilen eşyanın tesliminden sonra gümrük beyannamesi ile ticari belge ve verileri incelenerek gerektiğinde eşyanın muayenesinin imalathane, fabrika, özel depo, işyeri ve benzeri yerlerde yapılmasını ifade eder. Ertelenmiş kontrol uygulamasından, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentlerinde belirtilen yetkilendirilmiş yükümlü sertifikasına sahip kişiler ile 22 ila 24 üncü maddeler uyarınca kendilerine A veya B sınıfı onaylanmış kişi statüsü verilen kişiler yararlandırılır.

(2) Risk kriterlerine göre ertelenmiş kontrol yöntemine tabi tutulan gümrük beyannamelerinin muayene türü mavi hat olarak belirlenir ve eşyanın tesliminden sonra yapılacak belge kontrolü için bilgisayar sistemi tarafından bir muayene ile görevli memuru atanır.

(3) Belge kontrolü sırasında beyanname ve ekli belgeler arasında ciddi bir farklılık görülmesi durumunda idare amirince görevlendirilecek bir memur tarafından eşyanın bulunduğu depo, fabrika veya işletmeye ve/veya firmanın muhasebe kayıtlarının tutulduğu yere gidilerek muayene yapılabilir.

(4) Belge kontrolü ile gerekli görülmesi halinde eşyanın bulunduğu yerde muayenesini yapmak üzere bir memur görevlendirilmesi işlemleri, ertelenmiş kontrole tabi tutulan eşyanın teslim tarihinden itibaren beş iş günü içinde tamamlanır.

(5) Eşyanın ertelenmiş kontrole tabi tutulmasına ve yapılacak işlemlere ilişkin usul ve esaslar Müsteşarlıkça belirlenir.

(6) Müsteşarlık, ertelenmiş kontrol uygulamasından yararlanmak isteyenlerde aranan koşullarda değişiklik yapmaya, bu uygulama kapsamında gümrük idarelerince yapılacak işlemler ile bu uygulamadan yararlanma hakkının askıya alınması ve geri alınmasına ilişkin düzenleme yapmaya yetkilidir.

Muayene edilmeyecek eşya

MADDE 185 – (1) Aşağıda yazılı eşya muayeneye tabi tutulmaz:

a) Cumhurbaşkanının zat ve ikametgâhı için gelen eşya,

b) Kanunun 167 nci maddesinin üçüncü fıkrası kapsamına giren eşyadan, ilgili kurumlarca gizliliği önceden Müsteşarlığa bildirilen eşya,

c) Yabancı devlet başkanları ve aileleri efradı ile refakatlerinde memur olanların getirdikleri veya Türkiye’deki ikametleri sırasında getirtecekleri eşya ve taşıtları,

ç) Türkiye’deki yabancı diplomatik temsilciliklerin, yabancı devletlerin Türkiye’deki konsolosluklarının resmi bir görevin yapılması ile ilgili olarak herhangi bir zamanda getirecekleri her türlü basılmış ve basılmamış belgelerle, taşıtları ve diğer her türlü eşya ve resmi binalar için inşaat malzemesi,

d) İçinde gizli evrak bulunan mühürlü kurye çantaları.

Görevlilerin sorumluluğu

MADDE 186 – (1) Beyanın kontrolü ile görevli memurlar, gümrük vergileri ile gümrük idaresince tahakkuku gereken diğer vergileri tahakkuk ettirmek veya muaflık hükümlerini uygulamak, gümrük mevzuatı, dış ticaret mevzuatı ile diğer mevzuat hükümleri bakımından yapılacak işlemleri yürütmekle görevlidir.

(2) Beyannameyi kontrol edenler ile ikinci muayeneyi yapanlar yaptıkları kontrol ve muayeneden gümrük vergilerinin hesaplanmasından veya doğruluğunun kontrolünden ya da muafiyet hükümlerinin uygulanmasından sorumludur.

(3) Laboratuvar tahliline konu edilen eşyanın tahlilini gerçekleştirenler tahlil sonucuna bağlı olarak yapılan GTİP belirlenmesinden müteselsilen sorumludur.

Muayene yeri

MADDE 187 – (1) Eşyanın muayenesi, bunların gümrük idarelerince konulmasına izin verilen yerlerde veya antrepolarda yapılır. Ancak, gümrük idare amirleri beyan sahibinin talebi üzerine eşyanın, bu yerler dışında herhangi bir yerde muayene edilmesine izin verebilir.

Muayenede bulunacaklar

MADDE 188 – (1) Beyan sahibi eşyanın muayenesi ve numune alınması sırasında hazır bulunabilir. Görevli memurun gerek görmesi halinde, muayene ve numune alma işlemini kolaylaştırmak için gerekli yardımı sağlamak üzere beyan sahibinin veya temsilcisinin de muayenede bulunması istenir. Beyan ile muayene arasında farklılık bulunması halinde beyan sahibi veya temsilcisinin muayenede bulunması zorunludur.

(2) Muayenede bulunanlar, eşyanın kaplarından çıkarılması, yerleştirilmesi veya eşyadan numune alınmasında görevli memurun çalışmalarını kolaylaştırmak için gerekli her türlü yardımı sağlamakla yükümlüdür.

Muayene giderleri

MADDE 189 – (1) Gümrük idaresince muayenesine lüzum görülen eşyanın muayene yerlerine taşınması, buralardan tekrar kaldırılması, kapların açılıp kapatılması, eşyanın kaplardan çıkarılıp tekrar yerleştirilmesi, tartılması, numune alınması, numune kaplarının sağlanması, orijinal kapların laboratuvarlara ve diğer kontrol mercilerine gönderilmesi ve getirilmesi gibi muayenenin gerektirdiği tüm elleçleme ile numunelerin ambalajlanmasına ve gönderilmesine ilişkin giderler beyan sahipleri tarafından karşılanır.

Eksik muayenenin tamamlanması

MADDE 190 – (1) Muayene ile görevli memurlar henüz gümrük gözetimi altında bulunan muayenesini yaptıkları eşyayı, bir hatanın düzeltilmesi veya muayenede eksik bırakılan hususların tamamlanması gibi geçerli sebeplerle yeniden muayene edebilir. Bu takdirde durum, görevli memurlarca beyanname üzerinde gösterilerek bilgisayar sisteminde onaylanır ve/veya altı imzalanır.

(2) Muayene ile görevli memurlarca kendilerine havale edilmiş beyanname kapsamı eşyanın muayenesi herhangi bir nedenle tamamlanamadığı takdirde, bilgisayar sisteminde muayene ile görevli memur değişikliği yapılır ve durum nedenleri ile beyanname üzerinde belirtilmek suretiyle idare amirinin oluru alındıktan sonra muayene diğer bir memur tarafından tamamlanır.

İkinci muayene

MADDE 191 – (1) Kanunun 65 inci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca yapılacak ikinci muayenede eşya sahibinin veya temsilcisinin bulunması kendilerinden istenebilir.

(2) Muayene sonuçları, bilgisayar sistemine kaydedilerek imzalanır.

Tespit edilen farklılıklara uygulanacak işlemler

MADDE 192 – (1) Miktar noksanlıklarında, noksanlığın eşyanın telef veya kaybından veya noksan gönderildiğinin sabit olmasından veya çalınmasından ileri geldiğinin anlaşıldığı hallerde, bu noksanlığı karşılayan kıymet, beyan edilen esas kıymetten düşülerek kalan kıymet vergi matrahına esas tutulur.

(2) Muayene sonucunda bulunan eksiklik veya fazlalığın eşyanın tabiatı icabı ek-11’de bulunan oranlarda olduğunun anlaşılması halinde, işlemler gümrük idaresince tespit edilen miktar üzerinden yapılır ve ceza uygulanmaz.

(3) Muayene sonucunda tespit edilen gümrük tarife istatistik pozisyonu, miktar, kıymet, menşe ve/veya kullanım yeri farklılığı nedeniyle yapılacak tahakkuklarda ve idare tarafından alınacak kararlarda, yürürlükteki kaçakçılıkla mücadele mevzuatı, dış ticaret mevzuatı ve diğer mevzuat ile ticaret politikası önlemlerine ilişkin hükümler de göz önünde bulundurulur.

Beyannamenin  düzeltilmesi

MADDE 193 – (1) Beyanın kontrolü sonucunda fark tespiti halinde, sistemde gerekli düzeltmeler yapılarak idare amirince beyan sahibine tebliğ edilir.

(2) Tespit edilen farklara itiraz edilmesi halinde 585 ila 590 ıncı maddelere göre işlem yapılır.

Eşyanın tesliminden sonra beyannamede  düzeltme

MADDE 194 – (1) Kanunun 73 üncü maddesinin ikinci fıkrası çerçevesinde yapılacak düzeltmeye ilişkin açıklama bilgisayar sistemine kaydedilir. Ayrıca, Gümrük Veri Ambarı Sistemindeki beyanname verileri, yapılan düzeltme doğrultusunda güncellenir.

(2) Gerek 121 inci madde uyarınca yükümlü talebi üzerine gerekse 193 üncü madde uyarınca beyannamelerde yapılacak değişiklikler gümrük idare amirinin oluru ile gümrük müdürlüklerince yapılır. Bu hüküm, eşyanın tesliminden sonra  yapılacak düzeltmeler için de geçerlidir.

Ayniyet tespiti

MADDE 195 – (1) Gümrük idareleri, zorunlu olan hallerde, gümrüğe sunulan ve gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanım talep edilen eşyanın, bu işlem veya kullanım şartlarına uyulmasını sağlamak amacıyla, başka kurumlarda ekspertizini yaptırmak da dahil olmak üzere ayniyetinin tespitine yönelik önlemleri alırlar. Muayeneden sonra değiştirilmemeleri için mühür, kurşun mühür, etiket gibi belirleyici araçları eşyanın ve kapların veya taşıtların üzerine tatbik edebilirler.

(2) Eşyaya ve taşıtlara ayniyet tespitine yönelik olarak tatbik edilen etiket, mühür ve benzeri araçlar, mücbir sebep ve beklenmeyen haller nedeniyle eşyanın veya taşıtların korunmasını sağlamak için sökülmeleri veya imhaları zorunlu olmadıkça, yalnız gümrük idareleri tarafından veya bu idarelerin izni ile sökülebilir ya da imha edilebilir. Bu tür bir zorunluluğun ilgili kurum veya kuruluşlardan alınacak mücbir sebep belgesi ile gümrük idaresine ayrıca tevsiki gerekir.

Laboratuvar tahliline tabi tutulacak eşya

MADDE 196 – (1) Eşyanın,

a) Türk Gümrük Tarife Cetvelinin 27 (27.01 ila 27.05 ve 27.16 hariç), 28, 29 uncu fasılları ve 32.08 tarife pozisyonu ile 39.01 ile başlayarak 39.15 dahil olmak üzere bu tarife pozisyonlarında yer alan eşyanın dökme olarak gelmesi,

b) (a) bendinde belirtilen eşya dışında, ek-23’te yer alan listede bulunması,

c) Gümrük vergilerinin tahakkuk ettirilmesi, muafiyet hükümlerinin uygulanması ya da uygulanacak ticaret politikası önlemlerinin belirlenmesi için eşyanın gümrük tarife istatistik pozisyonunun muayene ile görevli memurca tespitinin mümkün olmaması,

ç) İşlenmiş tarım ürünlerinin bileşim tablosundaki yerinin belirlenmesinin gerekmesi,

hallerinde laboratuvar tahlili yapılır.

(2) a) Birinci fıkranın (b) ve (c) bentlerinde belirtilen eşyanın muayene ile görevli memura belge kontrolü için gelmesi halinde beyanname içeriği eşya laboratuvar tahliline gönderilmez.

b) Birinci fıkranın (a) bendinde belirtilen eşya hariç, ithalinde süreklilik bulunan, göndericisi, alıcısı ve menşei aynı eşyanın, özelliklerini belirleyici belgelerinde farklılık bulunmaması ve beyanname tescil tarihi itibarıyla en fazla bir yıl öncesine dayanan tahlil raporunun tarih ve sayısının beyannamenin 44 no.lu kutusunda beyan edilmesi halinde, daha önce yapılan tahlile itibar edilerek yeniden laboratuvar tahliline gönderilmez.

c) 39.01 ila 39.15 tarife pozisyonlarında yer alıp dökme gelen ve (b) bendinde belirtilen özellikleri taşıyan eşyanın A veya B Sınıfı Onaylanmış Kişi Statü Belgesi sahibi olanlar tarafından ithalinde, aynı bentte belirtilen özellikleri taşıyan ve beyanname tescil tarihi itibariyle en fazla altı ay öncesine dayanan bir tahlil raporu ibraz edilmesi halinde buna itibar edilir.

ç) Birinci fıkrada belirtilen eşya, laboratuvar tahliline tabi tutulduktan sonra gümrük gözetiminden çıkmamış ve başka eşya ile karıştırılmamış veya birleştirilmemiş ise yeniden laboratuvar tahliline gönderilmez.

(3) Birinci fıkranın (a) ve (ç) bentlerinde belirtilen eşyanın muayene ile görevli memura belge kontrolü için gelmesi halinde ise, beyanname muhteviyatı eşyanın gümrük laboratuvarına gönderilmesi gerekliliği belge kontrolü ile görevli memur tarafından bilgisayar sistemi üzerinde bir müzekkere ile idare amirine bildirilir ve 183 üncü maddenin ikinci fıkrası çerçevesinde memur değişikliği yapılır. İdare amiri oluru ile numune alınması sağlanarak eşya tahlile gönderilir  ve kontrol işlemleri sonuçlandırılır.

(4) İkinci fıkranın (b) ve (c) bentlerinde belirtilen kolaylığın suistimal edilmesinin önlenmesi amacıyla Müsteşarlıkça gerekli önlemler alınır.

(5) Tahlile ilişkin işlemler, Gümrük Laboratuvarlarının Faaliyetleri Hakkında Yönetmelik ile belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde yapılır.

Gümrük laboratuvarlarında yapılan tahlillerin ücretlendirilmesi

MADDE 197 – (1) Gümrük Kanununun 66 ncı maddesinin altıncı fıkrası gereğince gümrük laboratuvarlarında yapılacak tahliller için yükümlüden numune başına beyan edilen gümrük tarife istatistik pozisyonu esas alınarak ek-24’te yer alan fiyat tarifesine göre tahlil ücreti alınır. Beyannamenin birden fazla kalemden oluşması ve birden fazla kalemin tahlile tabi olması durumunda tahlillerden alınacak toplam ücret hiç bir şekilde 588 inci maddede belirtilen ikinci tahlilden alınacak ücreti geçemez. Yükümlünün talebi üzerine gümrük tarife istatistik pozisyonu belirlenmesine ilişkin olarak istenilen tahlillerden 588 inci maddede belirtilen miktarda tahlil ücreti alınır.

Numune almaya ilişkin kurallar

MADDE 198 – (1) Numune almaya ilişkin kurallar aşağıdaki gibidir;

a) Numune, eşyanın özelliği dikkate alınarak, varsa TSE standardı göz önünde bulundurulmak suretiyle şahit numunesiyle beraber, eşya sahibi veya temsilcisi huzurunda, muayene ile görevli memur tarafından alınır. Alınan numune ve şahit numune, ek-25’te yer alan numune ve şahit numune alma tutanakları, işletme görevlisi, beyan sahibi veya temsilcisine imzalattırılır, bu tutanakların birer örneği laboratuvara gönderilir.

b) Perakende satışa hazırlanmış hava geçirmez halde ambalajlanmış eşya için en küçük ambalaj numune olarak kabul edilir.

c) Eşyanın usulüne göre alınmış numunesi, numune alınmasının mümkün olmadığı veya eşyaya zarar verdiği hallerde eşyanın bütünü laboratuvara gönderilir. Ancak, eşyanın bütününün laboratuvara gönderilmesinin mümkün olmadığı hallerde, üretici firma tarafından tahlil edilebilir şekilde hazırlanmış olan ve eşyayı temsil eden bir numune laboratuvara gönderilir. Laboratuvara gönderilmesi tehlikeli veya külfetli olan eşya için idarece görevlendirilen kimyager tarafından eşyanın bulunduğu yerde numune alınabilir.

ç) Numune alımında emniyet tedbirlerinin alınmasında, temizlik kurallarına uyulmasında ve uygun numune kaplarının seçiminde Müsteşarlıkça belirlenen numune alma  standartları göz önünde bulundurulur.

d) Muayene ile görevli memurca numune kapları üzerindeki etiket bilgileri eksiksiz doldurulur ve  mühürlenir. Numune etiketi, şahit numune etiketi, beyanname ve mühür üzerindeki muayene ile görevli memura ait tüm kimlik bilgileri birbiriyle aynı ve açıkça görülebilir olmalıdır. Numune mühür altına alındıktan sonra kırılma ve dökülme olmaması için uygun bir şekilde ambalajlanmak suretiyle laboratuvara gönderilir. Numune, laboratuvara ulaştığında yapılan ilk kontrolde kırılma, dökülme ya da bu fıkrada belirtilen hususlara aykırı bir durum tespit edilirse, laboratuvar idaresince teslim alınmayarak iade edilir.

Numunelerin miktarı, etiketlenmesi ve mühürlenmesi

MADDE 199 – (1)  Numunelerin miktarı, etiketlenmesi ve mühürlenmesi ile ilgili hususlar aşağıdaki gibidir.

a) Numuneler, beyan edilen eşyayı temsil edecek şekilde ve en az iki tahlile yetecek miktarda (orijinal ambalajlı, kıymetli, az miktarda bulunan ve benzeri durumlardaki numuneler hariç, petrol ürünlerinde ve alkollerde en az 1 litre, diğer sıvı numunelerde en az ½ litre, toz örneklerde ise en az 250 gram) alınır.

b) Gümrük idareleri aldıkları numuneler karşılığında herhangi bir bedel ödemekle yükümlü değildir.

c) Her numune kabına ek-26’da yer alan örneğine uygun etiket yapıştırılır. Etiketler silinmeyecek sabit mürekkepli kalemle yazılır ve numune kabının kapağına değil, kabın kendisine yapıştırılır.

ç) Kapalı kaplar içine veya şişelere konan numunelerin ağızları numuneyi alan muayene ile görevli memur tarafından eritilmiş mum üzerine okunaklı bir şekilde mühür tatbik edilerek kapatılır. Numunelerin mühürlenmesinde Müsteşarlık tarafından bu amaçla temin edilerek personele teslim edilen şahsi sicil numarasını havi (içeren) mühür kullanılır.

Numunelerin laboratuvara gönderilmesi

MADDE 200 – (1) a) Tahlilin yapılacağı laboratuvarın posta veya özel kargo ile gitmesini gerektirmeyecek kadar yakın olması halinde numune gümrük personeli refakatinde gönderilir. Bu şekilde gönderilen numuneler imza karşılığında teslim edilir.

b) Laboratuvara gönderilen numune ile birlikte eşyaya ait laboratuvar tahlil raporu formu, numune alma tutanağı örneği, fatura örneği, numunenin kimyasal bileşimi ile kimyasal ve fiziksel özelliklerini, kullanım alanlarını gösteren ayrıntılı bilgiler ve eşyanın üretim prosesi bilgileri yer alır.

c) Tahlile yeterli miktarda numunenin laboratuvara gelmediğinin kimyagerce tespiti durumunda yeniden usulüne uygun olarak alınan numunenin laboratuvara gönderilmesi talep edilir.

ç) Eşya sahibi veya temsilcileri gümrük beyanına konu eşyanın tahlili için Gümrük Laboratuvarlarına doğrudan numune gönderemeyecekleri gibi, laboratuvarlar da bunları kabul edemez.

d) Her beyannameye ait tahlili gereken numuneler laboratuvara bir defada gönderilir. İlk numunelerin tahlilinden ve rapora bağlanmasından sonra laboratuvara her ne sebeple olursa olsun tekrar numune gönderilmesi idare amirinin iznine bağlıdır.

e) Gümrük laboratuvarları dışındaki laboratuvarlara gönderilen numuneler yazı ile sevk edilir. Bu yazıda, eşyanın gümrük tarife istatistik pozisyonuna ilişkin yükümlü beyanı ile birlikte Türk Gümrük Tarife Cetveli ve İzahnamesinde söz konusu eşya ve tahlilleri için getirilen hükümler dikkate alınarak hangi tahlillerin yapılması gerektiği, özellikle hangi hususun tespitinin istenildiği belirtilir ve düzenlenecek raporda numunenin mühürlü olarak ulaşıp ulaşmadığı hususuna yer verilmesi istenilir.

f) Kargo ile gönderilecek numune kapları gönderme yazısı ile birlikte sağlam bir dış kabın içine konulur. Kırılacak veya bozulacak türden olan numune kapları kırılmayı önleyecek şekilde plastik, köpük gibi maddeler ile desteklenir.

g) Numunelerin kargo ile gönderilmesine ilişkin masraflar yükümlüsüne aittir.

ğ) Usulüne uygun alınmadığı veya usulüne uygun gönderilmediği sonradan tespit edilen numune kullanılarak yapılan tahlil sonuçları geçersiz sayılır.

Tahlillerin yapılması ile ilgili hususlar

MADDE 201 – (1) Laboratuvar tahlilleri gümrük laboratuvarında yapılır. Tahlilin gönderildiği gümrük laboratuvarında yapılamaması halinde bu tahlil, ücreti yükümlülerce peşin ödenmek şartıyla, gümrük müdürlüklerince uygun görülen laboratuvarlarda yaptırılabilir. Tahlilin yaptırılacağı laboratuvarın tespitinde eşyanın özelliklerine göre sırasıyla en yakın üniversite, ilgili bilimsel kuruluş, uzman ve uygulayıcı kurumların laboratuvarları dikkate alınır. Numunenin gümrük laboratuvarlarına gönderilmesinin tehlikeli veya külfetli olduğu veya özellik arzettiği Müsteşarlıkça belirlenen durumlarda, ithalatın yapılmakta olduğu gümrük idarelerinde analiz cihazı bulundurulmasına veya yükümlüsünce yerinde tahlil için gerekli laboratuvar olanaklarının sağlanması halinde, laboratuvar tahlilini buralarda yaptırmaya ve söz konusu tahlilleri yapmak üzere kimyager görevlendirmeye ilişkin usul ve esaslar Müsteşarlıkça belirlenir.  

(2) Diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca kendi mevzuatları gereği yapılan ve yaptırılan tahlillere ilişkin raporların gümrük laboratuvarlarına ibrazı durumunda, hangi hallerde yeniden tahlil yapılmayarak ibraz edilen tahlil sonuçları üzerinden laboratuvar raporu düzenleneceğine ilişkin usul ve esaslar Müsteşarlıkça belirlenir.

Tahlilin ne yönden yapılacağı

MADDE 202 – (1) Muayene ile görevli memurlar tahlil için gümrük laboratuvarlarına veya hariçteki laboratuvarlara gönderecekleri eşya veya numunelerin hangi yönden tahliline gerek gördüklerini laboratuvar tahlil raporu formu üzerine açıkça ve eksiksiz bir şekilde yazmakla ve kimyagerler de tahlili istenilen çerçevede yapmakla yükümlüdür.

(2) Noksan sorgu nedeniyle ortaya çıkacak yanlış tarife uygulamasından veya numunelerin başka yönlerden tekrar tahlile gönderilmesinden, ilgili memur sorumludur.

Tahlil sonuçlarının eşya sahiplerine duyurulması

MADDE 203 – (1) Birinci tahlil sonuçları ilgili memurca beyan sahiplerine tahlil raporlarının altlarına tarih ve imza attırılmak suretiyle, buna imkan bulunmayan hallerde ise yazı ile duyurulur. Bu tarih, tahlil raporlarına itiraz için başlangıç sayılır.

İKİNCİ BÖLÜM

Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi

Birden fazla tarifedeki eşyanın aynı tarifede vergilendirilmesi

MADDE 204 – (1) Herhangi bir ticaret politikası önlemine tabi olmayan eşyaya Kanunun 76 ncı maddesi hükmünün uygulanması halinde, taşıma belgesi içeriği eşyanın cins, tür, miktar, kıymet ve gümrük tarife istatistik pozisyonunu içeren listenin beyannameye eklenmesi zorunludur.

Ticaret politikası önlemleri

MADDE 205 – (1) Eşyanın serbest dolaşıma girişinde, o tarihte yürürlükte bulunan ticaret politikası önlemlerine ilişkin mevzuat ile konulmuş hükümler de uygulanır.

(2) Ticaret politikası önlemlerinin uygulanmasında serbest dolaşıma giriş beyannamesinin tescil tarihi esas alınır. Önlem kararının düzenlenecek bir belgeye istinaden uygulanması durumunda, gümrük beyannamesinin tescil tarihi itibariyle geçerlilik süresi sona eren belgeler kabul edilmez.

(3) Serbest dolaşıma girişte, münhasıran yürürlükteki İthalat Rejimi Kararı’nda belirtilen ticaret politikası önlemlerine tabi eşyanın menşei, menşe şahadetnamesi ile ispat olunur. Menşe şahadetnamesi, ticaret politikası önlemlerine tabi eşyanın serbest dolaşıma girişine ilişkin beyanname ekinde ibraz edilir.

(4) a) Serbest ticaret anlaşmaları çerçevesinde tercihli tarife uygulamasından faydalanmak maksadıyla eşyanın tercihli menşeini ispat için EUR.1 Dolaşım Sertifikası veya fatura beyanı ile Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi çerçevesinde tercihli tarife uygulamasından faydalanmak amacıyla eşyanın tercihli menşeini tevsik eden Form A belgesinin ibraz edilmesi halinde,

b) Doğrudan ticaret politikası önleminin uygulandığı ülkeden ithal edilen veya önlem kararı alınan ülke menşeli olduğu beyan edilen ve ilgili mevzuatı uyarınca önleme ilişkin belge ibraz edilen eşyanın serbest dolaşıma girişinde,

menşe şahadetnamesi aranmaz.

(5) 181 inci maddenin yedinci ve sekizinci fıkraları hükümleri, ticaret politikası önlemine tabi eşyanın serbest dolaşıma girişinde de uygulanır.

(6) Numunelerin serbest dolaşıma girişinde bu madde hükümleri uygulanmaz.

İthali belli kurum ve kuruluşlara bırakılan eşya

MADDE 206 – (1) Özel kanunlar gereğince Türkiye’ye ithali belli kurum ve kuruluşlara bırakılan eşya, ancak bu kurum veya kuruluşlar veya bunların yetki verdiği kurum veya kuruluşlarca ithal edilebilir.

Nihai kullanıma tabi eşya ve teminat

MADDE 207 – (1) Kanunun 16 ncı maddesi hükmü çerçevesinde Bakanlar Kurulunca belirlenen, nihai kullanımı nedeniyle indirimli veya sıfır vergi oranı uygulamasına tabi eşyanın, öngörülen amaçlarla kullanılması halinde gümrük vergisi alınmaz veya normalde uygulanan gümrük vergisi oranından daha düşük vergi oranı uygulanır.

(2) Nihai kullanıma tabi tutulacak eşya;

a) Avrupa Birliğinde serbest dolaşımda olması,

b) Diğer tercihli tarife uygulamalarına konu olması,

c) Kanun ile gümrük vergisinden muaf veya Bakanlar Kurulu Kararı ile indirimli vergi uygulamasına tabi tutulması,

hallerinde,  bu eşyanın tabi olduğu gümrük vergisinin uygulanabilecek vergi ile aynı olması veya bu vergiden daha düşük olmaması durumunda söz konusu eşyaya nihai kullanım hükümleri uygulanmaz.

(3) Nihai kullanımı nedeniyle indirimli veya sıfır vergi oranı uygulanarak serbest dolaşıma giren eşyada kanuni veya tavizli vergi oranının uygulanması ile bulunacak gümrük vergisi ile nihai kullanım nedeniyle indirimli tarife uygulanarak tahakkuk ettirilen gümrük vergisi arasındaki fark gümrük mevzuatı hükümleri çerçevesinde teminata bağlanır.

(4) İzin hak sahibinin, izin belgesinde öngörülen sürenin sona ermesinden itibaren otuz gün içerisinde izni veren gümrük idaresine müracaatı üzerine yerinde yapılan denetimlere ilişkin bilgilerin yer aldığı, ek-27’de yer alan Nihai Kullanım Denetim Formu esas alınarak, izin belgesi kapsamına giren işlemler itibariyle ilgili izin hak sahibinin mali kayıtları üzerinden nihai kullanıma konu eşyanın nihai kullanım amacına uygun kullanımda olup olmadığının tespiti ve teminat iadesine ilişkin diğer iş ve işlemler yetkilendirilmiş gümrük müşavirince düzenlenecek rapora istinaden yerine getirilir. İzin belgesinde öngörülen sürenin sona ermesinden itibaren öngörülen otuz günlük sürenin geçirilerek izni veren gümrük idaresine müracaat edilmesi halinde yetkilendirilmiş gümrük müşaviri tarafından düzenlenecek rapora istinaden iş ve işlemler tamamlanır.

Nihai kullanım başvuru formu, izin belgesi, izin belgesinin iptali veya değiştirilmesi

MADDE 208 – (1) Serbest dolaşıma girecek eşyanın nihai kullanımı nedeniyle indirimli veya sıfır vergi oranı uygulanması talepleri Türkiye Gümrük Bölgesinde yerleşik kişilerce, ek-28’de yer alan başvuru formu ve ek-29’da yer alan açıklama notları çerçevesinde düzenlenmek suretiyle eşyanın serbest dolaşıma gireceği yetkili gümrük idaresine yapılır.

(2) Talep uygun görüldüğü takdirde, ilgili gümrük idaresi tarafından indirimli veya sıfır vergi oranı uygulamasına izin verilir. Ek-30’da yer alan örneğe uygun olarak hazırlanan bu izin belgesinde iznin geçerlilik süresi de belirtilir.

(3) Gümrük idaresi, eşyanın nihai kullanıma tahsis şartlarına veya öngörülen kullanım amaçlarına uyulmasını sağlamak üzere zorunlu olan hallerde eşyanın ayniyetini tespite yönelik gerekli önlemleri alır.

(4) İznin verildiği aşamada yanlış veya gerçeğe aykırı beyanda bulunulduğunun veya eşyanın nihai kullanıma tahsis edilmediğinin veya edilemeyeceğinin anlaşılması ya da gümrük idaresinin izni olmaksızın devredilmesi veya satılması hallerinde izin iptal edilir.

(5) İznin iptali durumunda izin hak sahibi nihai kullanıma tahsis edilmemiş eşya ile ilgili gümrük vergisini derhal ödemek zorundadır.

(6) İznin verilmesinde göz önünde bulundurulan şartlardan birinde veya birkaçında değişiklik olduğunda, gümrük idareleri, geçerlilik süresi dahil izinde gerekli değişiklikleri yapabilir.

(7) Daha önce serbest dolaşıma girmiş eşyanın nihai kullanım nedeniyle indirimli ya da sıfır vergi oranı ile serbest dolaşıma giriş rejimine tabi tutulabilmesini teminen 126 ncı madde uyarınca geriye dönük izin verilebilmesi için eşya üzerinde gümrük gözetiminin sona ermemiş olma şartı aranır.

Birlikte depolama ve nihai kullanıma tahsis

MADDE 209 – (1) İzin hak sahibinin haklı gerekçeleri bulunması halinde, gümrük idareleri, nihai kullanımı nedeniyle indirimli tarife uygulanan eşyanın, aynı teknik ve fiziksel özelliklere sahip, aynı şekil ve evsaftaki eşya ile birlikte depolanmasına kayıtlarda ayrı ayrı gösterilmesi şartıyla izin verebilir.

(2) Bu durumda nihai kullanım amacıyla indirimli veya sıfır vergi oranı, nihai kullanıma yönelik eşyanın, birlikte depolandığı eşyaya oranlanması sonucu bulunacak miktarın, depodan kullanılan eşyaya tatbik edilmesi sonucu bulunacak miktara uygulanır.

(3) Nihai kullanım nedeniyle indirimli veya sıfır vergi oranına tabi eşyanın, bu uygulamadan yararlanabilmesi için, süresi içerisinde öngörülen nihai kullanıma tahsis edilmesi gerekir.

(4) Eşyanın;

a) Sadece bir kez kullanılabilecek türden olması durumunda, tümünün süresi içinde öngörülen nihai kullanıma tahsis edilmiş olması,

b) Mükerrer olarak kullanılabilir olması durumunda, öngörülen kullanıma ilk tahsis tarihinden itibaren iki yıl geçmiş olması,

hallerinde, eşya nihai kullanıma tahsis edilmiş sayılır.

(5) Mükerrer kullanılabilen eşyadan;

a) Havayolları tarafından ya değişim sözleşmeleri şartları gereğince ya da kendi ihtiyaçları nedeniyle uçakların bakım ve onarımı için kullanılan malzeme, öngörülen kullanıma ilk tahsis edilişlerinde,

b) Montajda kullanılan araç parçaları, bunların tahsis edildiği araçlar diğer kişilere devredildiğinde,

c) Sivil hava taşıtlarının yapım, bakım, tadilatı veya donanımına yönelik eşya, izin hak sahibinden başka bir kişiye devredildiğinde veya bakımını, onarımını veya tadilatını müteakip üçüncü şahıslarca tekrar sahibinin kullanımına verildiğinde,

ç) Sivil deniz taşıtları ile sondaj veya inşaat platformlarının yapımı, onarımı, bakımı, tadilatı ve donatılması amaçlarına yönelik olarak sağlanan eşya, gemi ve sondaj platformu izin hak sahibinden başka bir kişiye devredildiğinde bakımı, onarımını ya da tadilatını müteakip üçüncü şahıslarca tekrar sahibinin kullanımına verildiğinde,

d) Doğrudan güverte teslimi yapılan donatım amaçlı eşyanın teslimatı gerçekleştiğinde,

e) Sivil hava taşıtları, bu amaç için öngörülen resmi kayıtlara tescil edildikleri tarihte,

nihai kullanıma geçmiş sayılır.

(6) Mükerrer kullanılabilen eşyanın nihai kullanıma geçtiğinin tespiti durumunda, 209 uncu maddede belirtilen süre beklenmeksizin teminat iade edilebilir.

(7) Nihai kullanım işleminin gerçekleştirilmesi sonucunda ortaya çıkan atık ve artıklar ile doğal yıpranmadan ileri gelen kayıplar da nihai kullanıma tabi tutulmuş eşya olarak değerlendirilir.

Nihai kullanıma tabi eşyanın devri ve başka bir gümrüğe gönderilmesi

MADDE 210 – (1) Nihai kullanım kapsamı eşyanın gümrük idaresinin izniyle başka bir izin hak sahibine devri mümkündür.

(2) Eşyanın, eşyayı kendisi nihai kullanıma tabi tutmayacak ithalatçılar tarafından nihai kullanım hükümlerine tabi olunarak indirimli veya sıfır vergi oranından yararlanmak suretiyle serbest dolaşıma sokulması halinde, söz konusu eşyayı nihai kullanıma tabi tutacak kişilere yapılacak satış ve devirler ek-31’de yer alan forma işlenir. Söz konusu form ithalatın gerçekleştirildiği ve İthalatçılar İçin Nihai Kullanım İzin Belgesi düzenleyen gümrük idaresine beyan edilir.

(3) Devir nedeniyle başka bir gümrüğe gönderilecek nihai kullanım kapsamı eşya varış gümrüğüne ek-32’de yer alan T5 belgesi ile gönderilir.

(4) T5 belgesi üç nüsha düzenlenir ve tescil işlemine tabi tutulur.

(5) T5 belgesinin;

a) A kutusuna hareket gümrük idaresi,    

b) 2 no.lu kutuya eşyayı gönderen kişinin adı ve adresi,

c) 8 no.lu kutuya eşyanın gönderildiği kişinin adı ve adresi,

ç) 14 no.lu kutunun altında bulunan ‘önemli not’ kutusuna ‘nihai kullanıma tabi eşya’ ibaresi,

d) 31 no.lu kutusuna eşyanın tanımı, 33 no.lu kutuya eşyanın tarifesi,

e) 38 no.lu kutuya eşyanın net ağırlığı,

f) 103 no.lu kutuya yazıyla eşyanın net miktarı,

g) 104 no.lu kutuda yer alan diğer bölümüne büyük harflerle ‘NİHAİ KULLANIM AMACIYLA İNDİRİMLİ VEYA SIFIR VERGİ ORANINDAN YARARLANAN EŞYANIN TAŞINMASIDIR’ ibaresi,

h) 106 no.lu kutuya;

1) Eşyanın serbest dolaşıma girişinden sonra bir işleme tabi tutulması durumunda, eşyanın serbest dolaşıma girdiği haldeki tanımı,

2) Serbest dolaşıma giriş beyannamesinin tescil sayı ve tarihi ile tescili yapan gümrük idaresinin adı,

ı) Formun arkasındaki E kutusuna varış gümrük idaresinin adı ile eşyanın çıkış tarihi,

yazılmak suretiyle düzenlenmesi zorunludur.

(6) T5 belgesinin iki nüshası eşyayla birlikte varış gümrüğüne ibraz edilmek üzere eşya sahibine verilir. Varış gümrüğü, eşya ile birlikte gelen T5 belgesinin bir nüshasını alıkoyar ve diğer nüshasını hareket gümrük idaresine geri gönderir. Hareket gümrük idaresi bu nüshayla işlemlerini kapatır.

Nihai kullanımda sorumluluk, denetim ve gümrük gözetiminin sona ermesi

MADDE 211 – (1) İzin hak sahibi;

a) Eşyayı, öngörülen nihai kullanıma tahsis etmekle,

b) Gümrük idarelerinin, eşyanın gerçekten öngörülen nihai kullanıma konulduğundan emin olmak için gerekli gördükleri kontrolleri yapabilmelerini sağlayacak kayıtları tutmak ve bunların dayanaklarını teşkil eden belgelerle birlikte saklamakla,

sorumludur.

(2) Gümrük idarelerince, aralıklarla yapılan denetimlerde ve denetimin sona ermesi halinde, Nihai Kullanım Denetim Formu düzenlenir.

(3) Nihai kullanım nedeniyle indirimli veya sıfır vergi oranından yararlanarak serbest dolaşıma girmiş eşyanın gümrük gözetimi;

a) Nihai kullanım olarak kabul edilen üretim veya kullanım faaliyetiyle,

b) İndirimli veya sıfır vergi oranı uygulamasına ilişkin koşulların sona ermesiyle,

c) Eşyanın ihraç veya imha edilmesiyle,

ç) Eşyanın belirlenen amaçlar dışında kullanılması nedeniyle tahsili gereken vergilerin ödenmesiyle,

sona erer.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Transit Rejimi

Tanımlar

MADDE 212 – (1) Transit rejiminde;

a) Eşyanın serbest bırakılması: Eşyanın transit rejiminde öngörülen amaçlara uygun bulunarak sevkiyatına izin verilmesini,

b) Hareket gümrük idaresi: Eşyanın transit rejimine tabi tutulduğu gümrük idaresini,

c) İzin makamı: Gümrükler Genel Müdürlüğünü,

ç) Riskli eşya: Yüksek kaçakçılık riski içerdiği belirlenen ve ek-33’te yer alan eşyayı,

d) Taşıma aracı:

1) Herhangi bir karayolu taşıtı, römork veya yarı römorku,

2) Demiryolu vagonunu,

3) Tekne veya gemiyi,

4) Herhangi bir hava taşıtını,

5) 1972 tarihli Konteyner Sözleşmesine uygun olarak imal edilmiş konteyneri,

e) Teminat idaresi: Fişli bireysel teminat ve kapsamlı teminat için Gümrükler Genel Müdürlüğü ve bireysel teminat için hareket gümrük idarelerini,

f) Transit refakat belgesi: Transit rejimine tabi tutulan eşyaya eşlik eden ve beyanname bilgileri doğrultusunda ek-37’deki örneğe uygun olarak sistemden düz beyaz kağıt üzerine alınan dökümü,

g) Varış gümrük idaresi: Transit rejimine tabi tutulan eşyanın, rejimin sonlandırılması için sunulması gereken gümrük idaresini,

ifade eder.

Rejim beyanı

MADDE 213 – (1) Transit rejimi beyanı gümrük beyannamesi ile yapılır.

(2) Kanunun 84 üncü maddesinin 3 üncü fıkrasında sayılan belgeler gümrük beyannamesi hükmündedir.

Asıl sorumlunun sorumlulukları ve yükümlülükleri

MADDE 214 – (1) Transit beyannamesi, asıl sorumlu tarafından imzalanır.

(2) Asıl sorumlu, beyanda yer alan bilgilerin doğruluğundan, beyana ilişkin belgelerin gerçekliğinden ve eşyanın transit rejimine tabi tutulması ile ilgili tüm yükümlülükleri yerine getirmekten sorumludur.

(3) Asıl sorumlu;

a) Öngörülen süre sınırı içinde, gümrük idaresi tarafından alınan ayniyet önlemlerine gerekli şekilde uyarak varış gümrük idaresine gerekli belgeler ile birlikte eşyayı tam ve sağlam olarak sunmak,

b) Bu Yönetmelik kapsamında öngörülen transit rejimi ile ilgili diğer hükümlere uymak,

c) Talep üzerine ve verilen süre içinde gerekli tüm belge ve bilgilerin kontrollerinden sorumlu gümrük idaresine bu belge ve bilgileri sunmak ve gerekli tüm yardımı sağlamak,

ç) Gümrük yükümlülüğünün doğması halinde gümrük vergilerini ödemek,

ile yükümlüdür.

(4) Asıl sorumlunun üçüncü fıkra kapsamındaki yükümlülükleri saklı kalmak kaydı ile,  transit rejimi kapsamında taşındığını bilerek eşyayı kabul eden taşıyıcı veya alıcı da eşyanın öngörülen süre içerisinde ve gümrük idareleri tarafından alınan ayniyet önlemlerine uyarak varış gümrük idaresine gerekli belgeler ile birlikte tam ve sağlam olarak sunulması ile yükümlüdür.

Yükleme

MADDE 215 – (1) Her transit beyanı, sadece bir hareket gümrük idaresinden bir varış gümrük idaresine taşınmak üzere tek bir taşıma aracına yüklenen veya yüklenecek eşyayı kapsar. Bu amaçla, taşınan eşyanın birlikte sevk edilecek olması koşuluyla;

a) Römorkları veya yarı-römorkları ile birlikte bir karayolu taşıtı,

b) Demiryolu yolcu veya yük vagonları,

c) Tek bir taşıma aracına yüklenmiş konteynerler,

Tek bir taşıma aracı olarak kabul edilir.

(2) Bir taşıma aracı, eşyanın birden fazla hareket gümrük idaresinde yüklenmesi ve birden fazla varış gümrük idaresinde boşaltılması için kullanılabilir. Bu durumda bir taşıma aracı için birden fazla transit beyannamesi düzenlenir.

(3) Gümrük idarelerinden izin alınmadan taşıttan taşıta veya geçici depolama yeri ve antrepodan taşıta eşya yüklenemez veya taşıttan eşya boşaltılamaz.

Ambalaj yenilenmesi veya tamiri veya transit eşyanın birbirleriyle ve serbest dolaşımda bulunan eşya ile karıştırılması

MADDE 216 – (1) Transit edilecek eşyanın kaplarının yenilenmesi, tamir edilmesi, küçültülmesi gibi işlemler için, eşya sahipleri veya temsilcileri veya taşıyıcıları yerine göre, hareket veya varış gümrük idaresine dilekçe ile başvurur. Gümrük idaresi, transit eşyasının genel ve özel antrepolarda bulunması şartlarıyla ve başka sakınca görmediği takdirde, gümrük gözetimi altında bu işlerin yapılmasına izin verir. Yapılan işlemler transit belgelerinde de gösterilir.

(2) Transit işleminin demiryolu ile yapıldığı hallerde, eşya bir vagonu doldurmayacak miktarda ise, vagona serbest dolaşımda bulunan eşyanın da konulmasına izin verilebilir.

Masraflar

MADDE 217 – (1) Transit eşyasına ilişkin olarak yapılan hizmet ve denetlemenin gerektirdiği masraflarla yükleme, boşaltma, mühürleme, antrepo veya depolarda muhafaza gibi hizmetler karşılığı ücret alınır.

Yasaklamaya tabi eşyanın transiti

MADDE 218 – (1) Kanunun 55 inci maddesinin ikinci fıkrası kapsamında yasaklanan eşya ile 56 ncı maddesinin birinci fıkrası kapsamına giren eşyanın ve kanun veya genel idari düzenleyici işlemlerle ithali yasaklanan eşyanın transitine izin vermeye gümrük ve muhafaza başmüdürlükleri yetkilidir. 

Hayvan ve hayvansal maddeler ile bitki ve parçalarının transiti  

MADDE 219 – (1) Hayvan ve hayvansal maddeler ile bitki ve parçalarının sınır gümrük idaresinde kanun ve nizamlara ve milletlerarası anlaşmalara göre gerekli sağlık muayeneleri, ilgili kurumun personeli tarafından yapılır. Bu muayeneler yapılmadan gümrük idareleri eşyanın sevkine izin vermez.

(2) Hayvan ve hayvansal maddeler, bitki ve parçalarının giriş ve çıkış kapıları ve bunların Türkiye’den transit geçirileceği yollar hususunda kanun, tüzük ve anlaşma hükümleri göz önünde tutulur.

Hareket idaresinde ihracat eşyasının transit işlemleri

MADDE 220 – (1) İhracat eşyasının transitinde, Kanunda tanımlanan ihracat gümrük idaresi hareket gümrük idaresi, çıkış gümrük idaresi ise varış gümrük idaresidir. İhracat eşyasının transitinde ayrıca transit beyannamesi düzenlenmez.

(2) İhracat gümrük idaresinde ihracat beyannamesine ilişkin işlemleri tamamlanan eşyanın çıkış gümrük idaresine sevk işlemi transit refakat belgesi ile gerçekleştirilir. Bir ihracat beyannamesi kapsamı eşyanın birden fazla taşıma aracı ile çıkış gümrük idaresine sevk edilmesi halinde, her bir taşıma aracı için kullanılan transit refakat belgesi üzerine ve sisteme ihracat gümrük idaresi tarafından eşyanın ait olduğu taşıma aracına yüklenen kısmına ilişkin bilgiler kaydedilir.

(3) İhracat gümrük idaresinde ihracat beyannamesine ilişkin işlemleri tamamlanan eşyanın, çıkış gümrük idaresine karayolu ile TIR Karnesi kapsamında taşınması halinde, TIR Karnesi bilgileri bilgisayar sistemine kaydedilir ve TIR Karnesi ile çıkış gümrük idaresine sevk işlemi gerçekleştirilir. Bir ihracat beyannamesi kapsamı eşyanın birden fazla taşıma aracı ile çıkış gümrük idaresine sevk edilmesi halinde, her bir taşıma aracı için kullanılan TIR Karnesi bilgileri bilgisayar sistemine kaydedilir.

(4) İhracat gümrük idaresince, yükleme sonrasında beyana göre herhangi bir farklılık tespit olunması halinde 193 üncü maddeye göre ihracat beyannamesinde gerekli düzeltmeler yapılır.

Hareket idaresinde serbest dolaşımda olmayan eşyanın transit işlemleri

MADDE 221 – (1) Serbest dolaşımda olmayan eşyanın, hareket gümrük idaresinden varış gümrük idaresine demiryolu veya karayoluyla taşınması halinde hareket gümrük idaresine transit beyannamesi verilir. Hareket gümrük idaresince transit beyannamesine ilişkin işlemlerin yerine getirilmesinden sonra eşya transit refakat belgesi ile varış gümrük idaresine sevk edilir.

(2) Serbest dolaşımda olmayan eşyanın, hareket gümrük idaresinden varış gümrük idaresine karayolu ile TIR Karnesi kapsamında taşınması halinde hareket gümrük idaresinde TIR Karnesine ilişkin bilgiler bilgisayar sistemine kaydedilir. Hareket gümrük idaresince TIR Karnesine ilişkin işlemlerin yerine getirilmesinden sonra eşya TIR Karnesi ile varış gümrük idaresine sevk edilir.

(3) Hareket gümrük idaresine havayolu ile gelen serbest dolaşımda olmayan eşyanın, varış gümrük idaresine havayolu ile taşınması halinde hareket gümrük idaresine transit beyannamesi verilir. Hareket gümrük idaresince transit beyannamesine ilişkin işlemlerin yerine getirilmesinden sonra eşya transit refakat belgesi ile varış gümrük idaresine sevk edilir. Hareket gümrük idaresine havayolu ile gelen serbest dolaşımda olmayan eşyanın varış gümrük idaresine havayolu ile taşınmasında transit beyannamesinin aranmayacağı halleri belirlemeye Müsteşarlık yetkilidir.

(4) Hareket gümrük idaresine denizyolu ile gelen serbest dolaşımda olmayan eşyanın taşıma aracından indirilerek bir başka taşıma aracına yüklenmesi ve denizyolu ile varış gümrük idaresine taşınması halinde hareket gümrük idaresine transit beyannamesi verilir. Hareket gümrük idaresince transit beyannamesine ilişkin işlemlerin yerine getirilmesinden sonra eşya  transit refakat belgesi ile varış gümrük idaresine sevk edilir. Hareket gümrük idaresine denizyolu ile gelen serbest dolaşımda olmayan eşyanın taşıma aracından indirilmeksizin aynı taşıma aracı ile varış gümrük idaresine taşınması durumunda bu eşya için transit beyannamesi düzenlenmez.

Hareket idaresinde transit beyannamesinde düzeltme

MADDE 222 – (1) 121 inci madde hükmü saklı kalmak kaydıyla eşyanın, transit beyannamesinde belirtilen taşıma aracından farklı bir taşıma aracına yüklenmesi veya gönderileceği yerin değişmesi veya transit edilecek eşyanın tamamının taşıma aracına yüklenememesi gibi nedenlerle transit beyannamesi üzerinde düzeltme yapılması gerektiği durumda, ilgililerin dilekçe ile gümrük idaresine başvurarak zorlayıcı sebepleri bildirmeleri gerekir. Gerekli düzeltmeler idare tarafından 193 üncü maddeye uygun olarak yapılır.

Hareket idaresinde transit beyanının kontrolü

MADDE 223 – (1) Transit rejimine tabi eşyanın, varış gümrük idaresine kadar muayene edilmeksizin ve gerektiğinde mühür altına alınarak sevk edilmesi esastır. Sistem tarafından eşyanın muayeneye sevk edilmesi halinde, bu belirleme doğrultusunda muayene işlemi gerçekleştirilir. İhbar ile özel durumlar dışında mühürlerin sağlam olup olmadığı veya kapların açılmış olup olmadığının tespit edilmesi esastır. Ancak, yapılan muayenede mühürlerin sağlam olmadığı veya kapların açılmış olduğu şüphesi oluşursa muayene tam muayeneye dönüştürülür. Bu madde uyarınca yapılacak muayene 180 ila 196 ncı madde hükümlerine göre yapılır ve muayenede asıl sorumlu, temsilcisi veya eşyanın taşınmasından sorumlu kişiler de bulunabilir.      

(2) Antrepolardan veya gümrük idarelerince konulmasına izin verilen diğer yerlerden çıkarılarak transit edilecek eşya, gerek görülmesi halinde muayene edilir.

(3) Demiryolu ile gelen eşyanın transiti halinde, sınır istasyon gümrük idaresinde önce katarı teşkil eden vagonlar taşıma belgesine göre vagonların kapılarına veya örtülerine, bağlantı yerlerine bakılmak ve mahreçlerinde vurulmuş mühürlerin sağlam olup olmadığı incelenmek suretiyle kontrol edilir. 

Hareket idaresinde transit edilecek eşyanın araca yüklenmesi

MADDE 224 – (1) Görevli memur veya yetkilendirilmiş gümrük müşaviri transit refakat belgesini aldıktan sonra:

a) 1) Acente veya taşıyıcı veya eşya sahibi yahut gümrük müşaviri ile birlikte eşyanın yüklü bulunduğu taşıma araçlarına, eğer eşya geçici depolama yeri veya antrepoda ise buralara giderek kapların marka ve numarasını, orijinal ambalajlı olup olmadıklarını, üzerlerinde açılma şüphesini veren iz bulunup bulunmadığını inceler ve taşıta yüklemeye nezaret eder.

2) Şüphe uyandıran hallerde, durumu bir tutanak ile tespit eder ve derhal ilgili gümrük idare amirine bildirir.

b) Eşyada bozukluk veya eksiklik görmezse, bunların araca tamamen yüklenmesini sağladıktan sonra, işlemi transit refakat belgesi üzerine yazarak imzalar.

Hareket idaresinde yüklemenin tamamlanamaması

MADDE 225 – (1) Beyannamede kayıtlı kapların tamamının araca yüklenmesinin tamamlanamadığı takdirde, yüklenen ve yüklenmeyen kaplar yüklemeye ilişkin belge üzerinde belirtilerek görevli memurların imzası alınır ve eşyanın yüklenmeyen kısmı yüklenene kadar liman vasıtaları içinde veya gümrük gözetimi altında tutulur.

Hareket idaresinde taşıtın transit eşyasını tamamen almaması

MADDE 226 – (1) Taşıma aracı, beyannamede kayıtlı eşyanın yalnız bir kısmını alabilmiş ise, yüklenen kapların marka, numara ve adetleri beyanname ve ilgili belgeler üzerinde gösterilir ve diğerlerinin yüklenmemesi nedeni de izah olunur. Ayrıca, 193 üncü maddeye göre gerekli düzeltme yapılır.

(2) Bir beyanname kapsamında olup başka bir taşıma aracına yüklenecek kaplar için ayrıca bir beyanname düzenlenerek yeniden işlem yapılır.

  Transit süresi

MADDE 227 – (1) Transit eşyasının, hareket gümrük idaresinden sevki tarihinden itibaren taşıma aracının sürati, kat edeceği mesafe, hava ve yol durumları dikkate alınarak gümrük idaresince tespit edilecek süre sınırı içinde varış gümrük idaresine sunulması gerekir. Bu sürenin geçip geçmediğinin tespit edilmesi için, hareket gümrük idaresince transit refakat belgesine sürenin bitim tarihi yazılır, varış gümrük idaresince de, bu tarih göz önünde bulundurulur.

(2) Sürenin geçtiği ve zorlayıcı sebep de mevcut bulunmadığı takdirde, varış gümrük idaresince Kanunun 241 inci maddesine göre ceza uygulanmadan eşyanın gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulmasına veya Türkiye Gümrük Bölgesinden çıkışına izin verilmez.

(3) Transit geçirilecek eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesine girişinden veya geçici depolama yeri veya antrepodan çıkışından itibaren, zorlayıcı sebepler eşya sahibi veya temsilcisi ya da taşıyıcısı tarafından geciktirilmeksizin hareket gümrük idaresine yazılı olarak bildirilir.

(4) Varış gümrük idaresinde depolama yerleri varsa, eşyanın buralara eşya sahibi veya temsilcisi ya da taşıyıcısı tarafından getirilip muayene ve kontrolleri yaptırılarak gemiye veya diğer taşıma araçlarına yüklenebilecek hale gelecekleri tarih, transit rejimi yönünden taşımanın bitiş tarihidir.

(5) Eşya sahibi veya temsilcisi ya da taşıyıcısı tarafından varış gümrük idaresine beyannamesinde yazılı süre bitmeden beyannamesinin ibraz edilmesi ve çıkarılmasına teşebbüs edilmesi ve gümrük işlemlerinin aralıksız takip edilmesi halinde yükleme ve çıkış kontrol işlemi ile geçen zaman dikkate alınmaz ve transit işlemi süresi içinde tamamlanmış sayılır.  

(6) Eşya liman taşıtlarına süre sınırı içinde yüklendiği halde mücbir sebep ve beklenmeyen hallerden dolayı geminin hareket edememesi veya eşyayı almadan kalkması hallerinde, sonraki deniz taşıtlarına yüklenerek sevk edildiği takdirde, eşya süre sınırı içinde sevk edilmiş kabul olunur.

Hareket idaresinde teminatın kontrol edilmesi

MADDE 228 – (1) Hareket gümrük idaresi, eşyaya ilişkin olarak tahakkuk edebilecek gümrük vergilerinin tahsilinin sağlanması amacıyla teminat ile ilgili kontrolleri yapar. Bu amaçla 249 uncu maddede öngörülen belirli taşıma türlerine özgü teminat aranmayacak haller hariç:  

a) Nakit, hazine tahvil ve bonoları için ilgili Muhasebe Birimi tarafından verilmiş alındı,

b) Bireysel teminat belgesi ve yeterli sayıda bireysel teminat fişi, kapsamlı teminat sertifikası veya teminattan vazgeçme sertifikasının,

bulunup bulunmadığını, teminatın uygunluğu, geçerliliği ve yeterliliğini ve teminat kodu ile sertifika veya fiş numarasının transit beyannamesinin 52 no.lu kutusuna doğru yazılıp yazılmadığını kontrol eder. Bireysel teminat belgesi, kapsamlı teminat sertifikası veya teminattan vazgeçme sertifikası için ayrıca teminat idaresi adının 52 no.lu kutuda belirtildiği kontrol edilir.  

(2) Hareket gümrük idaresi, teminatın uygunluğuna, transit rejimine tabi tutulacak eşyanın  riskli eşya olup olmadığını da dikkate alarak karar verir. Bu çerçevede 254 üncü maddenin dördüncü  fıkrası kapsamında sınırlı geçerli ifadesi olan bireysel teminat fişlerini  riskli eşya için kabul etmez.

(3) Hareket gümrük idaresi, teminatın geçerliliğine, kapsamlı teminat sisteminden yararlanma izni ile fişli bireysel teminat sisteminden yararlanma hakkının iptali ve fişli bireysel teminat sisteminde kefil kuruluşun kefaletini feshetmesi durumlarını da dikkate alarak varsa geçerlik tarihine ve belgenin asıl sorumluya ait olup olmadığına göre karar verir.

(4) Hareket gümrük idaresi, teminatın yeterliliğine, aynı tür eşyanın serbest dolaşıma giriş rejimine tabi tutulmuş olması durumunda uygulanacak olan gümrük vergilerinin en yüksek oranı esas alınmak suretiyle doğabilecek gümrük vergilerinin toplam tutarını dikkate alarak karar verir. Bu çerçevede, tercihli tarife uygulaması ve tarife kotaları dikkate alınmaz. Diğer taraftan, eşyanın riskli eşya olmaması ve tarife sınıflandırmasının yapılamaması halinde bu eşyaya en yakın tarife sınıflandırmasına uygulanacak teminat alınır. Böyle bir belirlemenin mümkün bulunmaması halinde, teminat tutarının 15.000 TL olduğu varsayılır. Bu tutar, her yıl Müsteşarlıkça yeniden belirlenir.

(5) Hareket gümrük idaresi, teminat türünün veya farklı teminat türlerinin birlikte kullanılması durumunda, her bir teminat türünün transit beyannamesinin 52 no.lu kutusuna kaydedilip edilmediğini kontrol eder.

(6) Hareket gümrük idaresi, bireysel teminat fişinin arka yüzüne gerekli bilgileri yazarak onaylar. Bu fişin arkasında TC 11 – Alındı bulunan nüshasını taşımacıya iade eder.

(7) Hareket gümrük idaresi, muhasebe birimince verilen alındının fotokopisini, bireysel teminat belgesini, bireysel teminat fişinin ilk iki nüshasını, kapsamlı teminat sertifikasının fotokopisini veya kapsamlı teminattan vazgeçme sertifikasının fotokopisini transit refakat belgesinin fotokopisine ekleyip saklar.

Hareket idaresinde ayniyet önlemleri

MADDE 229 – (1) Hareket gümrük idaresi, gerekli gördüğü ayniyet önlemlerini alır. Genel bir kural olarak, eşyanın ayniyeti, mühürleme yoluyla sağlanır. Bu maddenin dördüncü fıkrası hükümleri saklı kalmak üzere, ikinci fıkra hükümlerine uygun olarak transit rejimine tabi tutulacak eşyanın mühürlenememesi durumunda bu eşya serbest bırakılmaz.

(2) Bu amaçla:

a) Taşıma aracının ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde önceden onaylanmış olması veya hareket gümrük idaresi tarafından mühürlenmeye uygun bulunması hallerinde eşyanın bulunduğu yer veya,

b) Diğer durumlarda her bir kap,

mühürlenir.

(3) Mühürler, ek-34’te belirtilen özelliklere uyar.

(4) Taşıma aracı:

a)  Mühürlerin kolay ve etkili bir şekilde takılabilmesi,

b) Görünür darbe izi bırakmadan veya mühürler bozulmadan herhangi bir eşyanın çıkarılamayacak veya konulamayacak şekilde imal edilmiş olması         

c) Eşyanın saklanabileceği gizli yerlerinin bulunmaması ve

ç) Yük için ayrılan yerlere yetkili makamlar tarafından muayene için kolayca ulaşılabilmesi

koşuluyla mühürleme için uygun kabul edilir.

(5) Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası anlaşmalar uyarınca, gümrük mührü altında eşya taşınması için onaylanmış karayolu taşıtı, römork, yarı römork veya konteyner, mühürleme için uygun kabul edilir.

(6) Hareket gümrük idaresi, ayniyet için alınan diğer önlemleri dikkate alarak eşyanın transit beyannamesi veya tamamlayıcı belgelerdeki 31 no’lu kutudaki tanımı, bunların hemen tanınmasını mümkün kılıyorsa ve mühürleme veya örtü çekilmesi mümkün olmuyorsa mühürlemeden vazgeçebilir. Ancak, bu hüküm riskli eşyayı kapsamaz.

(7) Hareket gümrük idaresi, takılan mührün adedi ve numarasını, mühürlemeden vazgeçme durumunda vazgeçme deyimini ve memur refakati varsa memur refakati deyimini beyannamenin ve transit refakat belgesinin ilgili alanına kaydeder.

(8) Taşımanın demiryolu ile yapılması halinde, eşyanın yüklenip boşaltılmasına yarayan vagon kapı veya kapaklarına ve açık vagonlarda örtülerin bağlantı yerlerine, gümrük idaresi ve demiryolu işletmesince ayrı ayrı mühür takılır ve durum taşıma belgesine de kaydedilir. Ancak, transit edilecek eşya bir vagonu doldurmayacak miktarda ise eşya veya kapları, gümrükçe mühürlenmek suretiyle sevk olunur ve vagonlar mühürlenmez.

(9) Türkiye karasularından geçen ve hakkında ihbar bulunan veya şüphe edilen transit eşya yüklü gemilerin ambar kapakları veya eşya konulan diğer yerleri, gümrük idarelerince mühür altına alınabilir.

Hareket gümrük idaresince eşyanın serbest bırakılması

MADDE 230 – (1) Kontrol sonuçlarının beyannameye uygun olması halinde, kontrolü yapan memur tarafından beyannameye ve transit refakat belgesine “UYGUNDUR” ibaresi ile birlikte adı, soyadı ve sicil numarası kaydedilir. İlgili memur tarafından da beyannamenin ve transit refakat belgesinin ilgili alanına transit süresinin bitim tarihi ve mühürle ilgili bilgiler kaydedildikten sonra hareket gümrük idaresince eşya serbest bırakılır. Söz konusu işlemler, beyanname yerine geçen belgeler ile işlem yapılması durumunda ilgili belgeler üzerinde tamamlanır.

İbra

MADDE 231 – (1) Varış gümrük idaresince elektronik ortamda teyit yapılması halinde hareket gümrük idaresince transit rejimi ibra edilir. Varış gümrük idaresinden gelen bilgiler ve açıklamalar doğrultusunda uygunluğun tespit edilmemesi halinde ise hareket gümrük idaresince 241 inci madde kapsamında asıl sorumlu bilgilendirilir, asıl sorumludan rejimin sonlandırıldığına ilişkin alternatif kanıt sunması istenir ve varış gümrük idaresi nezdinde araştırma başlatılır.

(2) Hareket gümrük idaresi, transit beyannamesinin tescil tarihinden itibaren bir ay içinde rejimin sonlandırılmaması veya transit rejiminin sonlandırılmadığından şüphelenmesi veya sonlandırılmadığına ilişkin bilgileri daha önce alması ya da transit rejiminin sonlandırıldığına ilişkin belgenin sahte olduğunun sonradan ortaya çıkması hallerinde rejimin ibra edilmesi için gerek duyulan bilgileri elde etmek üzere varış gümrük idaresi nezdinde derhal araştırma usulünü başlatır.  

(3) Hareket gümrük idaresince, araştırma usulü sonuçlanıncaya kadar transit rejimi ibra edilmez. Araştırma sonucunda transit işleminin usulüne uygun olarak gerçekleştirilmediğinin tespit edilmesi halinde, gümrük vergileri tahsil edilir.

(4) Hareket gümrük idaresince varış gümrük idaresinden gelen bilgiler ve açıklamalar doğrultusunda tespit edilen eksikliklere isabet eden gümrük vergileri tahsil edilir.

(5) Noksan çıkan eşyaya ilişkin vergiler yükümlülüğün başladığı tarihteki vergi oranları ve diğer vergilendirme unsurlarına göre belirlenir. Bu suretle vergileri alınan eşyanın menşeine göre yürürlükteki ticaret politikası önlemleri ve ticaret anlaşmaları çerçevesinde gereği yapılır.

(6) Transit rejimi beyanının beyanname yerine geçen belgeler ile yapılması durumunda bu maddede belirtilen işlemler, beyanname yerine geçen belgeler üzerinden ve ilgili uluslararası anlaşma ve sözleşme hükümleri dikkate alınarak gerçekleştirilir.

Teminatın serbest bırakılması

MADDE 232 – (1) Hareket gümrük idaresi, rejimi ibra etmesi halinde, teminatı serbest bırakır. Fişli bireysel teminat durumunda fişin arkası boş olan nüshasını talep üzerine onaylayarak asıl sorumluya iade eder.

Asıl sorumlunun bilgilendirilmesi ve alternatif kanıt istenmesi

MADDE 233 – (1) Hareket gümrük idaresi, tescil tarihinden itibaren bir ay içinde varış gümrük idaresinden teyit gelmemesi veya varış gümrük idaresinden gelen bilgiler ve açıklamalar doğrultusunda uygunluğun tespit edilmemesi halinde, tescil tarihinden itibaren iki ay içinde asıl sorumludan ikinci fıkra hükümleri çerçevesinde alternatif kanıt sunmasını ister. 

(2) Asıl sorumlu tarafından alternatif kanıt, tebellüğ tarihinden itibaren bir ay içinde sunulur. 

(3) Alternatif kanıt, eşyayı belirleyen ve eşyanın varış gümrük idaresine veya 278 inci maddenin uygulanması durumunda, izinli alıcıya sunulduğunu gösteren ve hareket gümrük idaresini ikna edecek şekilde sunulan, varış gümrük idaresi tarafından onaylı bir belgedir. Bu amaçla:

a)  Transit refakat belgesinin fotokopisi,

b) Eşyanın gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulduğunu gösteren ve eşyayı belirleyen gümrük belgesinin bir nüshası veya bir fotokopisi,

kullanılabilir.

Kefil kuruluşa yönelik işlemler

MADDE 234 – (1) Hareket gümrük idaresi, ödenmesi gereken gümrük vergilerini asıl sorumlu ile aynı zamanda kefil kuruluşa da bildirir. Süresinde ödenmeyen gümrük vergileri için kefil kuruluş nezdinde gecikmeksizin 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre takibata geçilir.  

Yapılacak diğer işlemler

MADDE 235 – (1) Hareket gümrük idaresi tarafından 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu hükümlerine göre işlem yapılmasının gerekmesi halinde, varış gümrük idaresine ibraz edilmeyen eşya ve taşıma aracı yakalandığında en yakın gümrük idaresine teslim edilmesi hususu, İçişleri Bakanlığı’na bildirilir.

Transit rejimine ilişkin belgelerin sunulması

MADDE 236 – (1) Transit taşıma sırasında gümrük idarelerinin talep etmesi halinde, transit refakat belgesi ve eşyaya eşlik eden diğer belgeler veya beyanname yerine geçen belgeler sunulur.   

Olağanüstü durumlar           

MADDE 237 – (1) Kanunun 92 nci maddesinin birinci fıkrasında belirtilen aktarma işlemi, gümrük idaresinin bilgisi dahilinde, gümrük gözetimi olmaksızın da yapılabilir.

(2) Gümrük idaresince, transit işleminin sürdürülebileceğine karar verilmesi halinde, gerekli tüm önlemlerin alınması sağlanarak transit işleminin sürdürülmesine izin verilir.

Telef veya kayıp olan eşya

MADDE 238 – (1) Türkiye Gümrük Bölgesi içindeki transit halindeki eşyanın mücbir sebep ve beklenmeyen haller nedeniyle telef veya kaybının kanıtlanması halinde, gümrük vergileri aranmaz. Ancak;

a) Suçüstü şeklindeki hırsızlıklar, hazırlık tahkikatı üzerine Cumhuriyet Savcılığınca verilen belge ile,

b) Hasar, telef veya kayıp herkesçe bilinen ve duyulan başka olaylar yüzünden olmuşsa, o yerin en büyük mülki idare amiri tarafından verilecek belge ile,

c) Trafik kazaları, trafik kaza raporuna göre ve en yakın gümrük idaresi tarafından yapılan tespit sonucunda gümrük idare amirinin vereceği karar ile,

kanıtlanır.

(2) Yukarıdaki belgeler, hareket gümrük idaresine verilir veya gönderilir. Bunların inceleme ve kabulü bu gümrük idaresine aittir.

(3) Hareket gümrük idareleri, gerektiğinde bunları veren makamlarla yazışma yaparak eksikliklerini tamamlatırlar.

Varış idaresinde ihracat eşyasının transit işlemleri

MADDE 239 – (1) İhracat gümrük idaresinden transit refakat belgesi ile sevk edilen eşya çıkış gümrük idaresine geldiğinde, transit refakat belgesi çıkış gümrük idaresine ibraz edilir. Bir ihracat beyannamesi kapsamı eşyanın birden fazla taşıma aracı ile çıkış gümrük idaresine sevk edilmiş olması halinde, her bir taşıma aracı için kullanılan transit refakat belgesi çıkış gümrük idaresine ibraz edilir. Bilgisayar sistemine yapılacak kayıt işlemini takiben kontrol ve tespit işlemleri yapılarak eşyanın yurtdışı edilme işlemleri tamamlanır.

(2) İhracat gümrük idaresinden karayolu ile TIR Karnesi kapsamında sevk edilen eşya çıkış gümrük idaresine geldiğinde, TIR Karnesi çıkış gümrük idaresine ibraz edilir. Bir ihracat beyannamesi kapsamı eşyanın birden fazla taşıma aracı ile çıkış gümrük idaresine sevk edilmiş olması halinde, her bir taşıma aracı için kullanılan TIR Karnesi çıkış gümrük idaresine ibraz edilir. Bilgisayar sistemine yapılacak kayıt işlemini takiben kontrol ve tespit işlemleri yapılarak eşyanın yurtdışı edilme işlemleri tamamlanır.

Varış idaresinde serbest dolaşımda olmayan eşyanın transit işlemleri

MADDE 240 – (1) Hareket gümrük idaresinden varış gümrük idaresine demiryolu veya karayoluyla sevk edilen serbest dolaşımda olmayan eşya varış gümrük idaresine geldiğinde transit refakat belgesi varış gümrük idaresine ibraz edilir. Bilgisayar sistemine yapılacak kayıt işlemini takiben kontrol ve tespit işlemleri yapılır ve eşya varış gümrük idaresince yurtdışı edilecekse yurtdışı edilme işlemleri tamamlanır. Eşyanın varış gümrük idaresinde gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulacak olması halinde bunlara ilişkin işlemler bilgisayar sistemine yapılan kayıt ile ilişkilendirilmek suretiyle gerçekleştirilir.

(2) Hareket gümrük idaresinden varış gümrük idaresine karayolu ile TIR Karnesi kapsamında sevk edilen serbest dolaşımda olmayan eşya varış gümrük idaresine geldiğinde TIR Karnesi varış gümrük idaresine ibraz edilir. Bilgisayar sistemine yapılacak kayıt işlemini takiben kontrol ve tespit işlemleri yapılır ve eşya varış gümrük idaresince yurtdışı edilecekse yurtdışı edilme işlemleri tamamlanır. Eşyanın varış gümrük idaresinde gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulacak olması halinde bunlara ilişkin işlemler bilgisayar sistemine yapılan kayıt ile ilişkilendirilmek suretiyle gerçekleştirilir.

(3) Hareket gümrük idaresine havayolu ile gelen ve transit beyannamesi verilerek varış gümrük idaresine havayolu ile sevk edilen serbest dolaşımda olmayan eşya varış gümrük idaresine geldiğinde transit refakat belgesi varış gümrük idaresine ibraz edilir. Bilgisayar sistemine yapılacak kayıt işlemini takiben kontrol ve tespit işlemleri yapılır ve eşya  varış gümrük idaresince yurtdışı edilecekse yurtdışı edilme işlemleri tamamlanır. Eşyanın varış gümrük idaresinde gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulacak olması halinde bunlara ilişkin işlemler bilgisayar sistemine yapılan kayıt ile ilişkilendirilmek suretiyle gerçekleştirilir. Hareket gümrük idaresine havayolu ile gelen serbest dolaşımda olmayan eşyanın transit beyannamesi verilmeksizin varış gümrük idaresine havayolu ile sevk edilmiş olması durumunda, varış gümrük idaresince bu fıkrada sayılan işlemler bilgisayar kayıtları üzerinden gerçekleştirilir.

(4) Hareket gümrük idaresine denizyolu ile gelen ve taşıma aracından indirilerek bir başka taşıma aracına yüklenmek ve transit beyannamesi verilmek suretiyle varış gümrük idaresine denizyoluyla sevk edilen serbest dolaşımda olmayan eşya varış gümrük idaresine geldiğinde transit refakat belgesi varış gümrük idaresine ibraz edilir. Bilgisayar sistemine yapılacak kayıt işlemini takiben kontrol ve tespit işlemleri yapılır ve eşya varış gümrük idaresince yurtdışı edilecekse yurtdışı edilme işlemleri tamamlanır. Eşyanın varış gümrük idaresinde gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulacak olması halinde bunlara ilişkin işlemler bilgisayar sistemine yapılan kayıt ile ilişkilendirilmek suretiyle gerçekleştirilir.

Varış idaresinde transit beyanının kontrolü

MADDE 241 – (1) Varış gümrük idaresi, özel durumlar dışında beyanname ve transit refakat belgesi üzerinden belge ve süre kontrolü yaparak taşıma aracını kontrol eder. Bilgisayar sistemi tarafından beyanın kontrol türünün muayene olarak belirlendiği hallerde muayene işlemi gerçekleştirilir.

(2) Varış gümrük idaresinde yapılacak kontrolde mühürler veya kaplarla ilgili şüphe oluşursa bu kaplar açılır ve içindeki eşya tam muayeneye tabi tutulur.

(3) Eşyanın, hareket gümrük idaresi tarafından öngörülen süre sınırının geçirilmesinden sonra varış gümrük idaresine sunulması ve bu süre sınırına uymama durumunun taşıyıcı veya asıl sorumluya yüklenemeyecek koşullardan kaynaklandığının varış gümrük idaresine kanıtlanması halinde, asıl sorumlunun, öngörülmüş olan süreye uyduğu kabul edilir.

(4) Varış gümrük idaresi, yapılan kontrol ve muayene sonucuna göre, beyanname ve transit refakat belgesine varış tarihi ile birlikte mühürlerin sağlam olması ve yapılan muayenenin sonucunda herhangi bir usulsüzlüğün bulunmadığının tespit edilmesi halinde “uygundur” ifadesini kaydeder.

(5) Yapılan muayenenin sonucunda tespit edilen farklılıklara ilişkin bilgiler, beyanname ve transit refakat belgesine ayrıntılı olarak kaydedilir. Yapılan açıklamalar, ilgili memur tarafından imza ve tarih konulmak ve kaşesiyle mühürlenmek suretiyle onaylanır.

Alındı belgesi

MADDE 242 – (1) Varış gümrük idaresi, eşyayı ve transit refakat belgesini sunan kişinin talebi üzerine ek-35’te yer alan örneğe uygun TC 11 – Alındı belgesini onaylar.

(2) Alındı belgesi, ilgili kişi tarafından varış gümrük idaresi için ayrılan bölümü hariç önceden doldurulur. Alındı belgesi, eşyaya ilişkin diğer bilgileri kapsayabilir. Alındı belgesi, rejimin 241 inci maddeye uygun olarak sonlandırıldığının kanıtı olarak kullanılamaz.

Rejimin sonlandırılması ve teyit işlemleri

MADDE 243 – (1) Transit rejimine tabi tutulan eşya ve gerekli belgeler, usulüne uygun olarak varış gümrük idaresine sunulduğunda, transit rejimi sona erer.

(2) Transit işlemi, mücbir sebep ve beklenmeye hal olması halinde, beyannamede kayıtlı varış gümrük idaresinden başka bir idarede sonlandırılabilir. Bu durumda bu idare, varış gümrük idaresi olur.

(3) Varış gümrük idaresi tarafından, transit refakat belgesinin ibrazından ve uygunluğun tespitinden sonra elektronik ortamda teyit yapılır.

Alternatif kanıt

MADDE 244 – (1) Varış gümrük idaresi, asıl sorumlu veya temsilcisinin eşya ve transit refakat belgesi sunulduğunda veya daha sonra yaptığı talebi üzerine, gerekli kontrolleri gerçekleştirdikten sonra transit rejiminin usulüne uygun olarak sonlandırıldığına ilişkin 233 üncü maddenin üçüncü fıkrasına uygun alternatif kanıt düzenler. Eşya ve transit refakat belgesini sunan kişinin, asıl sorumlunun temsilcisi olduğu kabul edilir.

(2) Alternatif kanıt olarak kullanılan transit refakat belgesinin fotokopisi ya da eşyanın gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulduğunu gösteren ve eşyayı belirleyen gümrük belgesinin bir nüshası veya fotokopisi, beyanname tescil numarası ve “alternatif kanıt” ifadesi yazılmak suretiyle varış gümrük idaresi tarafından onaylanır.

Araştırma usulü

MADDE 245 – (1) Varış gümrük idaresi, hareket gümrük idaresi tarafından başlatılan araştırma üzerine eşya ve transit refakat belgesinin idaresine sunulup sunulmadığını hareket gümrük idaresine bildirir. 

(2) Eşya ve transit refakat belgesi varış gümrük idaresine sunulmuş, ancak elektronik ortamda teyit yapılmamış ya da bilgiler ve açıklamalar hareket gümrük idaresine iletilmemiş ise duruma göre elektronik ortamda teyit yapılır ya da bilgiler ve açıklamalar hareket gümrük idaresine iletilir.

(3) Eşya ve transit refakat belgesi varış gümrük idaresine sunulmuş olmakla birlikte elektronik ortamda teyit yapılamaması ya da bilgiler ve açıklamaların hareket gümrük idaresine iletilememesi halinde transit refakat belgesinin bir örneği hareket gümrük idaresine gönderilir.

(4) Varış gümrük idaresi, gerektiğinde izinli alıcı ile temasa geçer.  

Teminata bağlanmayan eşyanın eksik çıkması

MADDE 246 – (1) Teminata bağlanmayan transit eşyasından özet beyana nazaran eksik çıkan kaplarla ilgili olarak, ticaret politikası önlemleri saklı kalmak kaydıyla Kanunun 237 nci maddesi hükmü çerçevesinde cezai işlem yapılır.

Serbest dolaşımda olmayan eşyada beyana aykırılık

MADDE 247 – (1) Varış gümrük idaresince yapılan muayene sonucunda eşyanın beyannamede belirtilen cinsine uygun olmakla birlikte miktarca noksan olduğu anlaşılırsa, noksanlığa isabet eden gümrük vergileri tahsil edilir. Yurt dışına çıkacak eşya için vergi tahsilatını müteakip eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesi dışına çıkarılmasına izin verilir. Ancak, Türkiye Gümrük Bölgesine mühürlü olarak gelen ve hareket gümrük idaresince söz konusu mühürleri kontrol edilmek suretiyle transit beyannamesi kapsamında varış gümrük idaresine sevk edilen eşyanın, varış gümrük idaresince yapılan muayenesi sonucunda mahrecinde ve hareket gümrük idaresinde tatbik edilen mühürlerin sağlam olduğu görülmekle birlikte, beyannamede belirtilen 8’li gümrük tarife istatistik pozisyonuna uygun olmakla beraber;

a) Miktarca eksik çıkması halinde eksikliğin mahrecindeki eksik yüklemeden kaynaklandığının Kanunun 46 ncı maddesinde belirtilen süreler içerisinde ispat edilmesi gerekir. Bu durumda, transit beyannamesi sonlandırılmaz. Eksikliğin mahrecindeki eksik veya yanlış yüklemeden kaynaklandığının süresi içerisinde yükümlüsünce ispatı halinde eksik miktar üzerinden transit işlemi sonlandırılarak yapılan işleme ilişkin bilgi hareket gümrük idaresine gönderilir. Yükümlüsünce 46 ncı maddede belirtilen süreler içerisinde eksikliğin mahrecindeki eksik yüklemeden kaynaklandığının ispat edilememesi halinde noksanlığa isabet eden gümrük vergileri tahsil edilerek beyanname kapatılır veya eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesi dışına çıkarılmasına izin verilir. Tespit edilen eksikliğe ilişkin olarak varış gümrük idaresince yapılan inceleme sonucunda transit beyannamesi kapsamı eşyanın beyanname eki belgelerde (fatura, taşıma senedi, ATR vs.) kayıtlı bilgilere uygun olduğu ve tespit edilen eksikliğin beyan hatasından veya yükleme listelerine kap miktarlarının hatalı yazılmasından kaynaklandığının açıkça anlaşılması halinde ise, eksik miktar üzerinden transit işlemi sonlandırılarak yapılan işleme ilişkin bilgi hareket gümrük idaresine bildirilir.

b) Transit beyannamesi kapsamında sevk edilen eşyanın varış gümrüğünde yapılan muayenesinde cins ve nevinin aynı, kap adedinin fazla olması halinde fazla çıkan eşya geçici depolama yeri veya antrepoya alınır. Fazlalıkla ilgili olarak transit beyannamesi üzerine şerh düşülür ve beyanname kapatılır. Ayrıca yükümlüsüne Kanunun 241 inci maddesine göre para cezası uygulanır. Fazla çıkan eşyanın mülkiyeti Kanunun 46 ncı maddesinde belirtilen süreler içerisinde ispat edildiği takdirde yükümlüsünce rejim beyanında bulunulmasına izin verilir. Eşyanın mülkiyeti söz konusu süreler içerisinde ispat edilemediği takdirde fazla çıkan eşya Kanunun 177 nci maddesine göre tasfiye işlemine tabi tutulur.

(2) Varış gümrük idaresince yapılan muayene neticesinde transit eşyasının 8’li gümrük tarife istatistik pozisyonunun farklı çıkması halinde, sahip veya taşıyıcıları hakkında kaçakçılık kovuşturması  yapılır ve eşya kovuşturma sonucuna kadar alıkonulur.

Serbest dolaşımda bulunan eşyada beyana aykırılık

MADDE 248 – (1) Varış idaresince yapılan muayene neticesinde transit beyannamesine aykırı çıkan ihraç eşyası için sonradan ihraç edilsin veya edilmesin cezai hükümler uygulanır.

Teminat verme yükümlülüğü

MADDE 249 – (1) Kanunun 85 inci maddesinin birinci fıkrasında sayılan taşımalar için

 teminat aranmaz. Ancak, demiryolu ile ek-33’te sayılan eşyanın taşınmasında teminat aranır.

(2) Müsteşarlıkça belirlenecek istisnai hallerde transit rejimine tabi eşya için teminat şartına bağlı olmaksızın memur refakati uygulanabilir.

Teminat türleri

MADDE 250 – (1) Toplu ve götürü teminat bölümü hükümleri saklı kalmak kaydıyla, bu rejim kapsamında teminat, tek bir transit işlemini kapsayan bireysel teminat veya birden fazla işlemi kapsayan kapsamlı teminat şekillerinde olabilir. 

(2) Bireysel ve kapsamlı teminat türleri birlikte kullanılabilir.

(3) TIR Sözleşmesi ve Türkiye’nin taraf olduğu diğer uluslararası anlaşma veya sözleşme ile öngörülen teminat şekillerinden biri de teminat olarak kabul edilebilir.

(4) Hareket gümrük idaresi, verilen teminat ile transit rejiminin usulüne göre uygulanmasını mümkün bulmuyorsa, sunulan teminat şeklini reddedebilir.

Bireysel teminatın hesaplanması

MADDE 251 – (1) Bireysel teminat, tercihli tarife uygulaması ve tarife kotaları dikkate alınmaksızın, aynı tür eşyanın serbest dolaşıma giriş rejimine tabi tutulmuş olması durumunda uygulanacak olan ithalat vergilerinin en yüksek oranı esas alınmak suretiyle hesaplanır. Ancak, riskli eşya için daha yüksek tutarda bir teminat istenebilir.

Bireysel teminat türleri

MADDE 252 – (1) Bireysel teminat:

a) Tedavülde olan nakit Türk Lirası, işlem tarihinde T.C. Merkez Bankası tarafından ilan edilecek değerleri üzerinden kabul edilen hazine tahvil ve bonoları ve T.C. Merkez Bankası tarafından kabul edilen ve bu Bankanın belirlediği döviz kuru üzerinden hesaplanan dövizler,

b) Asıl sorumlu olarak hareket etmek isteyen kişiler için ek-36’da yer alan örneğe uygun olarak Türkiye’de yerleşik ve teminat vermeye yetkili bankalarca düzenlenen teminat mektubu,  

c) Kefil kuruluşun, asıl sorumlu olarak hareket etmek isteyen kişiler için ek-37 ve ek-38’de yer alan açıklama ve örneğe uygun düzenlediği bireysel teminat fişi,

olabilir.

Kefil kuruluş

MADDE 253 – (1) Kefil kuruluş, Türkiye’de yerleşik ve teminat idaresince onaylanmış taşımacılık sektöründe faaliyet gösteren dernek, oda veya birlik olabilir.

(2) Kefil kuruluş ve asıl sorumlu aynı kişi olamaz. Bağlı firmanın, ana firmadan ayrı bir tüzel kişiliği olmalıdır.

(3) Kefil kuruluş, doğabilecek gümrük yükümlülüğünden asıl sorumlu ile birlikte müştereken ve müteselsilen sorumludur.

(4) Fişli bireysel teminatta, kefil kuruluştan, tutarı teminat idaresince belirlenecek olan banka teminat mektubu ile ek-39’da yer alan örneğe uygun taahhütname alınır. Teminat mektubu tutarının artışı, her yıl 213 sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca belirlenen yeniden değerleme oranı esas alınarak hesaplanır.

(5) Teminat idaresi, kefil kuruluş tarafından düzenlenen fişlerin kaydedilmesi, her ay düzenlenecek fiş sayısı, fişlerin geçerlilik süresi ile belirleyeceği diğer koşulların yerine getirilmesini isteyebilir.

(6) Kefil kuruluşun yükümlülüğü, taahhüdünün teminat idaresince kabul edilmesine dayanır ve hareket gümrük idaresinin eşyayı bu teminat kapsamında serbest bıraktığı tarihte başlar.

Bireysel teminat fişi

MADDE 254 –  (1) Kefil kuruluş, bireysel teminat fişinin kullanılabileceği son tarihi, düzenlenme tarihinden itibaren bir yılı aşmamak üzere, belge üzerinde belirtir.

(2) Bireysel teminat fişi, önyüzleri fiş ile aynı, arka yüzleri biri boş diğeri örneği ek-35’te yer alan TC11 – Alındı bulunan iki nüsha ekli olarak düzenlenir.

(3) Bireysel teminat fişinin üzerinde asıl sorumlunun imzasının bulunmaması, fişin geçerliliğini etkilemez.

(4) Riskli eşya için, fişli bireysel teminat kullanımına sınırlama getirilebilir. Bu durumda, kefil kuruluş tarafından bireysel teminat fişi üzerine çapraz olarak sınırlı geçerli ibaresi yazılır.

(5) Teminat idaresinin, teminat verilerini bilgisayar veri işleme tekniği ile hareket gümrük idaresine  göndermesi halinde, kefil kuruluş, düzenlediği bireysel teminat fişleri ile ilgili olarak asıl sorumlunun adı, düzenlenme tarihi, geçerlilik tarihi ve adet bilgilerini teyidi gönderilmek suretiyle resmi yazı ekinde faks ile teminat idaresine bildirir.

(6) Asıl sorumlu, doğabilecek gümrük yükümlülüğünün tamamını kapsamak üzere 15.000 TL’nin katlarına karşılık gelen sayıda bireysel teminat fişini hareket gümrük idaresine verir. Bu fişler, hareket gümrük idaresinde saklanır.

Fişli bireysel teminatın iptali veya feshi

MADDE 255 – (1) Teminat idaresi, düzenleme tarihinde öngörülen koşulların sürdürülememesi halinde, bu teminat sisteminden yararlanma hakkını iptal eder. Aynı şekilde, kefil kuruluş da bu teminat sistemindeki kefaletini feshedebilir.

(2) İptal veya fesih, kefil kuruluştan teminat idaresine veya teminat idaresinden kefil kuruluşa bildirim tarihinden sonraki onaltıncı günden itibaren geçerli olur. Bu tarihten önce başlatılan transit işlemlerinden doğabilecek gümrük yükümlülüğünden dolayı kefil kuruluşun sorumluluğu devam eder.

(3) İptal veya feshin geçerli hale geldiği tarihten önce düzenlenen bireysel teminat fişleri, bu tarihten itibaren eşyanın transit rejimine tabi tutulması için kullanılamaz.

Bireysel teminat

MADDE 256 – (1) Bireysel teminatta teminat mektubu, teminat idaresi olarak hareket edecek olan hareket gümrük idaresi tarafından kabul edilir. Bununla birlikte teminat idaresi, hareket gümrük idaresinden farklı olabilir. Bu durumda, teminat idaresi, teminat mektubunun bir fotokopisini alarak saklar ve teminat mektubunun aslını ilgili hareket gümrük idaresinde transit işleminde kullanılmak üzere asıl sorumluya iade eder.

Fişli bireysel teminat

MADDE 257 – (1) Teminat idaresi, fişli bireysel teminat sisteminde taahhütname ve teminat mektubunu kabule ve izlemeye, ayrıca bu sistemden yararlanma hakkının iptaline yetkilidir.

(2) Teminat idaresi, kefil kuruluşun 253 üncü maddenin ikinci fıkrasındaki koşullara uygunluğunu inceleyerek taahhütname ve teminat mektubunu kabul eder. Teminat idaresi, kefil kuruluşun düzenleyeceği fiş sayısını, taahhütnamenin “II. Teminat idaresi tarafından kabul” bölümünde belirtmek suretiyle sınırlayabilir. Taahhütnamenin aslını ve teminat mektubunun bir fotokopisini saklar. Teminat mektubunun aslını Ankara Gümrük Muhasebe Birimine gönderir.

(3) Teminat idaresi, taahhütnamenin ve teminat mektubunun kabul edildiğini ve 255 inci maddeye göre iptal ve feshi ile iptal ve feshin hangi tarihten itibaren geçerli olacağını gecikmeksizin gümrük idarelerine bildirir.

(4) İptal ve feshin geçerli olduğu tarihten itibaren, teminat idaresince, bu kapsamda gerçekleştirilen tüm transit işlemlerinin ibra edildiği tespit edilmediği sürece, taahhütname ve teminat mektubu kefil kuruluşa iade edilemez.

(5) Teminat idaresi, 254 üncü maddenin beşinci fıkrası uyarınca kefil kuruluşun düzenlediği bireysel teminat fişlerine ilişkin gerekli bilgileri, asıl sorumlular tarafından transit işlemi için verilen bireysel teminat fişlerinin kontrolünün sağlanması amacıyla, hareket gümrük idarelerinin kullanımına sunar.

Kapsamlı teminat

MADDE 258 – (1) Teminat idaresi, kapsamlı teminat mektubunu kabule, izlemeye ve iptale yetkilidir.

(2) Teminat idaresi, kapsamlı teminat veya indirilmiş tutarda kapsamlı teminat veya teminattan vazgeçme iznini dikkate alarak, asıl sorumludan izin makamı tarafından referans tutar üzerinden belirlenmiş teminat tutarını kapsayan ve örneği ek-40’ta yer alan banka teminat mektubunun sunulmasını yazılı olarak ister.

(3) Teminattan vazgeçme izninin bulunması durumunda, banka teminat mektubu istenmez.

(4) Teminat idaresi, ek-40’ta yer alan örneğe uygun banka teminat mektubunu kabul eder. Banka teminat mektubunun bir fotokopisini saklar. Banka teminat mektubunun aslını Ankara Gümrük Muhasebe Birimine gönderir.

(5) Teminat idaresi, asıl sorumlunun talebi doğrultusunda 269 uncu maddenin birinci fıkrasına uygun olarak örnekleri ek-41 ve ek-42’de yer alan kapsamlı teminat sertifikası veya teminattan vazgeçme sertifikası düzenler ve asıl sorumluya verir.

(6) Bu sertifikaların geçerlilik süresi iki yılı aşamaz. Bununla birlikte, bu süre, teminat idaresi tarafından iki yılı aşmayan bir süre için bir kez uzatılabilir.

(7) Teminat idaresi, teminat mektubunun kabul edildiğini ve 263 üncü  maddeye göre iptal ile iptalin hangi tarihten itibaren geçerli olacağını gecikmeksizin gümrük idarelerine ve kapsamlı teminat sisteminden yararlanma izni iptal edilen asıl sorumluya bildirir.

(8) İptalin geçerli olduğu tarihten itibaren, teminat idaresince, bu kapsamda gerçekleştirilen tüm transit işlemlerinin ibra edildiği tespit edilmediği sürece teminat mektubu iade edilemez.

(9) Teminat idaresi, 270 inci maddenin üçüncü fıkrasına göre asıl sorumlunun iade ettiği sertifikaları beş yıl süreyle saklar.

(10) Kapsamlı teminatın kullanılmasının riskli eşya için geçici olarak yasaklanması durumunda  bu eşya için transit işlemleri bireysel teminat kapsamında gerçekleştirilir.

(11) Teminat idaresi, kapsamlı teminat veya teminattan vazgeçme izninde öngörülen yükümlülük, kısıtlama veya ayrıcalıkları sertifikaların “özel gözlemler” kutusuna aşağıda belirtilen şekilde yazarak tasdik eder:

a) “Sınırlı geçerli”; kapsamlı teminatın riskli eşyayı kapsamaması halinde,

b) “Sadece ... hareket gümrük idaresinde geçerli”,

c) “Sadece …..Fasıl eşyası için geçerli”,

ç) “Tarife pozisyonu ve eşya kıymeti beyanı zorunluluğu”.

Transit rejiminde basitleştirmenin kapsamı

MADDE 259 – (1) İzin makamı, asıl sorumlu veya alıcının başvurusu üzerine, duruma göre aşağıdaki basitleştirmelere izin verebilir:

a) Kapsamlı teminat,

b) Özel tip mühür kullanımı,

c) İzinli gönderici,

ç) İzinli alıcı.

Basitleştirme için izin koşulları

MADDE 260 – (1) 259 uncu maddede belirtilen izinlerin verilebilmesi için başvuru sahibinde aşağıdaki şartlar aranır:

a) Serbest bölgeler hariç Türkiye Gümrük Bölgesinde yerleşik olmak,

b) A Sınıfı Onaylanmış Kişi Statü Belgesine sahip bulunmak,

c) 259 uncu maddenin (a) bendi için ise birinci fıkrada sayılan koşullara ek olarak başvuru sahibinde aşağıda belirtilen özel şartlar aranır:

1) Bir önceki ve başvuru yılı içinde takvim yılı itibariyle işlem gören beyanname toplam sayısının %1’ini aşan ve aynı zamanda beşten fazla sayıda vergi kaybına neden olan gümrük mevzuatı ihlali nedeniyle ceza uygulanmamış olmak,

2) Bir önceki ve başvuru yılı içinde, takvim yılı itibariyle işlem gören beyanname toplam sayısının %2’ sini aşan ve aynı zamanda 10’dan (ondan) fazla sayıda gümrük mevzuatının ihlali nedeniyle haklarında Kanunun 241 inci maddesinin birinci fıkrası hariç 239 ila 241 inci maddeleri uyarınca usulsüzlük cezası uygulanmamış olmak,

3) Gümrük mevzuatı uyarınca kesinleşmiş gümrük vergileri ve ceza borcu bulunmamak,

4) Vergi mevzuatı uyarınca kesinleşmiş vergi borcu bulunmamak,

5) Yönetim kurulu üyeleri ve sermayesinin %10’undan fazlasına sahip gerçek kişiler ile gümrük ve dış ticaret işlemlerinde temsil yetkisini haiz şirket mensuplarının; affa uğramış olsalar dahi hırsızlık, güveni kötüye kullanma, dolandırıcılık, hileli iflas, sahtecilik, suç işlemek amacıyla örgüt kurma, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, basit ya da nitelikli zimmet, irtikap, rüşvet, iftira, suç uydurma, yalan tanıklık, yalan yere yemin, muhafaza görevini kötüye kullanma suçları ile, 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu, mülga 4926 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu, mülga 1918 sayılı Kaçakçılığın Men ve Takibine Dair Kanun, 1567 Sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 359 uncu maddesinde (1/1/1999 tarihinden önceki dönem için aynı Kanunun 344 üncü maddesinin l-6 numaralı bentlerinde) belirtilen vergi kaçakçılığına ilişkin fiillerden mahkumiyeti bulunmamak,

6) Başkası adına ve namına hareket etmemek,

7) Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre gerçek ve tüzel  kişi tacir sayılmak,

(2) Basitleştirmelerin usulüne uygun olarak yürütülmesini sağlamak üzere, izin sadece başvuru sahibinin:

a) 1) Yetkili makamların rejimi gözetim altında tutabilmeleri ve kontrolleri gerçekleştirebilmeleri amacıyla faaliyet gösterdiği amacına uygun tesisinin bulunması ve faaliyet gösterdiği tesisinde kayıtlarının düzenli tutulması,

2) Bir önceki takvim yılı veya başvurunun yapıldığı takvim yılı içinde en az beşyüz transit beyannamesi kapsamı ve her yıl 213 sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca belirlenen yeniden değerleme oranında arttırılmak suretiyle gümrük vergileri ile diğer yükler toplamı asgari 5.000.000 TL tutarında olmak üzere eşya transit etmesi veya

3) Bir önceki takvim yılı veya başvurunun yapıldığı takvim yılı içinde en az bin transit beyannamesi (TIR Karnesi dahil) kapsamında eşya transit etmesi,

b) Kayıtlarını yetkili makamların etkili kontroller gerçekleştirmesine olanak sağlayacak şekilde tutması,

halinde verilir.

Basitleştirme için başvuru

MADDE 261 – (1) Basitleştirmelerin kullanılmasına yönelik izin başvurusu, izin makamına yazılı olarak yapılır.

(2) Başvuru, izin makamının basitleştirmeleri kullanma izni verme koşullarının yerine getirildiğini kontrol etmesine olanak verecek her türlü bilgi ve belgeyi içermelidir.

(3) Basitleştirmeler için başvuruda bulunan kişiler, yürürlükte bulunan mevzuat kapsamında ve cezai hükümlerin uygulanması saklı kalmak üzere; verilen bilgilerin doğruluğundan ve ekli belgelerin gerçekliğinden sorumludur.

Basitleştirme izni

MADDE 262 – (1) İzin, basitleştirmelerin kullanılmasına ilişkin koşulları belirtir, işlem ve kontrol yöntemlerini içerir. İzin, düzenlenme tarihinden itibaren geçerlidir.

(2) 259 uncu maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen basitleştirmeden yararlanmak üzere, hareket gümrük idaresi, talep ettiğinde izin sunulur.

Basitleştirme izninin iptali ve düzeltilmesi

MADDE 263 – (1) İzin sahibi, izin verildikten sonra ortaya çıkan ve iznin devam etmesini veya içeriğini etkileyebilecek her türlü bilgi ve belgeyi izin makamına bildirir.

(2) İzin makamı, iznin verilmesi için belirtilen bir veya birden fazla koşulun yerine getirilmemiş ya da getirilemiyor olması veya iznin verilmesinden sonra ortaya çıkan bir durumun, iznin devam etmesini veya  içeriğini etkilemesi halinde izin belgesini düzeltir veya iptal eder.

(3) İzin makamı, izin sahibinin, izin kapsamında öngörülen bir yükümlülüğü yerine getirmemesi halinde, izin belgesini düzeltir veya iptal eder. İznin düzeltilmesi veya iptali halinde durum izin sahibine bildirilir. İznin düzeltilmesi veya iptali, bildirim tarihinden itibaren yürürlüğe girer.

Kapsamlı teminat başvurusu ve tutarı

MADDE 264 – (1) Kapsamlı teminat kullanma izni için başvuran asıl sorumlu, 260 ve 261 inci maddelere ek olarak,

a) Hesaplanmış referans tutarı veya referans tutarın hesaplanması için, en az bir hafta içinde gerçekleştirilecek transit işlemi adedi ve her transit işlemi kapsamında taşınacak eşyanın türü, ağırlığı ve kıymetine,

b) Talep edilen TC 31 – Kapsamlı Teminat Sertifikası veya TC 33 – Teminattan Vazgeçme Sertifikası adedine,

İlişkin bilgi ve belgeleri, ek-43’te yer alan izin başvurusu örneği ekinde sunar.

(2) Kapsamlı teminat tutarı, 265 inci maddede belirtilen referans tutara eşit olur.

Referans tutar

MADDE 265 – (1) Referans tutar, asıl sorumlunun en az bir hafta süresince transit rejimine tabi tutacağı eşya ile ilgili olarak tahakkuk edebilecek gümrük vergilerinin toplam tutarına eşit olur.

(2) Referans tutarın hesaplanması için dikkate alınacak dönem, asıl sorumlunun olağan transit işlemlerini göstermeli ve yoğun dönemlerdeki eşya taşımacılığını da kapsamalıdır.

(3) Teminat idaresi, referans tutarı, asıl sorumlu ile işbirliği içinde belirler. Bu çerçevede asıl sorumlu, ticari belgeleri, muhasebe kayıtları ve diğer belgelerle kanıtlayacağı geçmişte taşıdığı ve gelecekte transit kapsamında taşımayı tasarladığı eşyaya ilişkin bilgileri sunar.

(4) Teminat idaresi, bu bilgilerin ışığında referans tutarı:

a) Aynı tür eşyanın, serbest dolaşıma giriş rejimine tabi tutulmuş olması durumunda uygulanacak olan ithalat vergilerinin en yüksek oranını,

b) Transit süresindeki değişimleri,

c) Transit işlemlerinin dönemsel dalgalanmalarını,

dikkate alarak belirler.

(5) Birden fazla eşya türü için yapılan başvurularda, en az bir hafta süresince transit rejimine tabi tutulacak her bir eşya için dördüncü fıkranın (a) bendine göre hesaplanacak referans tutarlarının toplamı esas alınır.

(6) İzin makamı, asıl sorumlu ile işbirliği içinde referans tutarı yıllık olarak gözden geçirir ve gerekirse değiştirebilir.

(7) Asıl sorumlu, kapsamlı teminat veya teminattan vazgeçmeyi referans tutara kadar kullanabilir.

(8) Referans tutarın aşılıp aşılmadığının belirlenmesi amacıyla yapılan hesaplamada, her bir transit işlemi için tahakkuk edebilecek gümrük vergileri tutarı dikkate alınır. Gerekli bilgilerin bulunmaması durumunda ise, hareket gümrük idaresi tarafından bilinen diğer bilgilerle farklı bir rakama ulaşılmadığı sürece, her bir transit işlemi için tahakkuk edebilecek gümrük vergileri tutarının 15.000 TL olduğu varsayılır. Bu tutar, her yıl Müsteşarlıkça yeniden belirlenir.

(9) Asıl sorumlu, henüz sonlandırılmamış transit işlemleri kapsamındaki eşya ile ilgili olarak tahakkuk edebilecek gümrük vergileri toplam tutarının referans tutarı aşmamasını sağlar. Asıl sorumlu, bu tutarın referans tutarı aşacak olması durumunda, teminat idaresine bilgi verir.

(10) Asıl sorumlu, kayıtlarının referans tutarın aşıldığını göstermesi durumunda, bu teminatı kullanarak başka transit işlemi başlatamaz. Bu durumda asıl sorumlu başka bir teminat kullanabilir veya referans tutarının yeniden hesaplanması amacıyla bu tutarın ne kadar aşıldığı veya aşılacağını izin makamına bildirir.

(11) Asıl sorumlu, her bir işlem için ek-44’te yer alan örneğe uygun bir çizelge düzenleyerek referans tutarı izler. Bu çizelgeler her üç ayda bir izin makamına sunulur.

(12) Asıl sorumlu, transit işlemi sonlandırıldığında bu transit işlemi ile ilgili teminat tutarını referans tutara tekrar ilave eder. Bu amaçla varış gümrük idaresine alternatif kanıt olarak onaylanmak üzere transit refakat belgesinin bir fotokopisini sunabilir.

İndirimli tutarda kapsamlı teminat ve teminattan vazgeçme

MADDE 266 – (1) İzin makamı, mali yapılarının sağlam olduğuna ilişkin kanıt sunan ve ikinci ve üçüncü fıkralarda tanımlanan güvenilirlik standartlarını karşılayan kişilere, indirilmiş tutarda kapsamlı teminat kullanma veya teminattan vazgeçme için izin verebilir.

(2) Asıl sorumlunun mali yapısına ilişkin kontrol, gelecekteki faaliyetlerini tehlikeye sokacak veya bu faaliyetlere zarar verecek mali güçlük içinde olup olmadığını ortaya koymalıdır. Bu çerçevede sağlam mali yapının tespitinde:

a) Gümrük mevzuatı uyarınca kesinleşmiş gümrük vergileri ve ceza borcu bulunmadığına ilişkin gümrük idarelerinden alınacak onaylı belge,

b) Sermaye Piyasası Kurulunca belirlenen şartları taşıyan ve bağımsız denetim yetkisi verilen bağımsız denetçi tarafından firmanın son üç yılı esas alınmak üzere mali tabloları incelenerek Sermaye Piyasası Kurulu’nun belirlediği Denetim İlke ve Kuralları ile Genel Kabul Görmüş Muhasebe İlkelerine göre hazırlanan ve firmanın mali yapısının sağlam olduğunu gösteren rapor,

c) Başvuru sahibinin vergi mevzuatı uyarınca kesinleşmiş vergi, ceza ve gecikme faizinin bulunmadığının belirlenmesi,

dikkate alınır.

(3) Kapsamlı teminat tutarı:

a) Asıl sorumlunun 46 no.lu ekin 1 inci bölümünde yer alan ölçütlere sahip olduğunu kanıtlaması durumunda, referans tutarın % 50’sine,

b) Asıl sorumlunun ek-45’in 1 inci ve 2 nci bölümünde yer alan ölçütlere sahip olduğunu kanıtlaması durumunda, referans tutarın % 30’una,

indirilebilir.

(4) Teminattan vazgeçme, asıl sorumlunun ek-45’te yer alan ölçütlerin tamamına sahip olduğunu kanıtlaması durumunda uygulanabilir.

(5) Teminattan vazgeçme oranı, referans tutarın % 99’udur.

(6) Kapsamlı teminat ve teminat tutarında indirimin kullanılmasına yönelik izni düzenleyen ilkeler dikkate alınarak, özel hallerde, indirilmiş tutarda kapsamlı teminat kullanılması, geçici olarak yasaklanabilir. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin kurallar, ek-46’da yer almaktadır.

Riskli eşya için özel hükümler

MADDE 267 – (1) Riskli eşya için kapsamlı teminat kullanma izni alabilmek için, asıl sorumlu, 260 ve 264 üncü maddeler ile 266 ncı maddenin birinci fıkrasındaki koşulları karşıladığını ve ek-45’in 1 inci bölümü ile birlikte 2 veya 3 üncü bölümlerinde yer alan ölçütlere sahip olduğunu kanıtlamalıdır.

(2) Aynı kapsamlı teminat sertifikası kapsamında riskli eşya ile bunun dışında kalan eşya için kapsamlı teminat kullanılması durumunda da birinci fıkra hükümleri uygulanır. 

(3) Kapsamlı teminat tutarı:

a) Asıl sorumlunun ek-45’in 2 ve 3 üncü bölümlerinde yer alan ölçütlere sahip olduğunu kanıtlaması durumunda, referans tutarın % 50’sine,

b) Asıl sorumlunun ek-45’in 2, 3 ve 4 üncü bölümlerinde yer alan ölçütlere sahip olduğunu kanıtlaması durumunda, referans tutarın % 30’una,

indirilebilir.

(4) Riskli eşyayı içeren transit işlemleri için teminattan vazgeçme uygulamasına izin verilmez.

(5) Teminat tutarının indirilmesini düzenleyen ilkeler dikkate alınarak, kapsamlı teminatın kullanılması, bu teminat kullanılarak büyük ölçekli kaçakçılığa konu olduğu belirlenmiş riskli eşya türleri için bir yıl süreyle geçici olarak yasaklanabilir. Bu süre gerekli görülen hallerde uzatılabilir.

Kapsamlı teminat belgesi

MADDE 268 – (1) Kapsamlı teminat belgesi, ek-40’ta yer alan örneğe uygun banka teminat mektubudur.

Kapsamlı teminat sertifikası ve teminattan vazgeçme sertifikası

MADDE 269 – (1) İzni esas almak üzere, teminat idaresi, kapsamlı teminat veya teminattan vazgeçme kanıtı olarak kullanılmak üzere ek-47’ye uygun olarak düzenlenmiş, bundan sonra sertifika olarak anılacak olan, ek-41’de yer alan örneğe uygun kapsamlı teminat sertifikasını veya ek-42’de yer alan örneğe uygun teminattan vazgeçme sertifikasını talebi doğrultusunda asıl sorumluya verir.

(2) Bu sertifikalar, hareket gümrük idaresine sunulur. Sertifika bilgileri, transit beyannamesinde yer almalıdır.

(3) Bununla birlikte, teminat verilerinin, teminat idaresince bilgisayar veri işleme tekniği kullanılarak hareket gümrük idaresine gönderilmesi durumunda, sertifikalar, hareket gümrük idaresine sunulmaz.

(4) Sertifikanın geçerlilik süresi, iki yılı aşamaz. Bununla birlikte, bu süre, teminat idaresi tarafından iki yılı aşmayan bir süre için bir kez uzatılabilir.

İznin iptali

MADDE 270 – (1) Teminat idaresi, düzenleme tarihinde öngörülen koşulların sürdürülememesi halinde, kapsamlı teminat kullanma iznini iptal eder.

(2) İptal, teminat idaresince bildirim tarihinden sonraki onaltıncı günden itibaren geçerli olur.

(3) Kapsamlı teminat veya teminattan vazgeçmenin kullanılmasına ilişkin iznin izin makamı tarafından iptalinin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren, eşyayı transit rejimine tabi tutmak için daha önce düzenlenmiş sertifikalar kullanılamaz. Asıl sorumlu, bu sertifikaları teminat idaresine gecikmeksizin iade eder.

Özel tipte mühür kullanma izni

MADDE 271 – (1) İzin makamı, mühürlerin ek-48’de belirtilen özelliklere uygun olduğunu onaylaması koşuluyla, kapsamlı teminat ve teminattan vazgeçme iznine sahip asıl sorumlunun taşıma aracı veya kaplarda özel tipte mühür kullanmasına izin verebilir.

(2) Özel tipte mühür kullanmasına izin verilmesi halinde, asıl sorumlu, takılan mühürlerin kimliğini, tipini ve adedini beyannamenin ve transit refakat belgesinin ilgili alanına kaydeder. 

(3) Asıl sorumlu, mührü eşyanın serbest bırakılmasından önce takar.

İzinli gönderici

MADDE 272 – (1) Veri işleme tekniği kullanarak transit beyanı sunan ve ilgili hareket gümrük idaresi ile elektronik veri değişimi imkanına sahip kişilere, eşyayı hareket gümrük idaresine sunmaksızın transit işlemlerini gerçekleştirmek üzere izinli gönderici statüsü verilebilir. 

(2) Bu basitleştirme, sadece kapsamlı teminat veya teminattan vazgeçme izni verilen kişilere tanınır.

Başvurunun içeriği

MADDE 273 – (1) İzin başvurusunda;

a) Haftalık sevkiyat adedi,

b) Kullanılacak taşımacılık şekli,

c) Eşyanın tabi tutulduğu önceki gümrük rejimleri,

ç) Değişiklikler dahil şirket sözleşmesinin yayımlandığı Ticaret Sicil Gazetesinin onaylı fotokopisi,

d) Varsa ekonomik etkili gümrük rejimleri ile ilgili izin nüshası,

ile ilgili bilgi ve belgeler yer alır.

İznin içeriği

MADDE 274 – (1) Ek-49’da yer alan örneğe uygun olarak düzenlenen izinde özellikle;

a) Başlatılacak transit işlemlerinden sorumlu olacak hareket gümrük idareleri,

b) Transit beyanı sunulması ile birlikte hareket gümrük idaresinin nasıl bilgilendirileceği ve eşyanın serbest bırakılmasından önce hareket gümrük idaresinin gerekli görmesi halinde, ne zamana kadar kontrolleri gerçekleştireceği,

c) Özel tipte mühür kullanma izni verilmesi halinde, alınacak ayniyet önlemleri,

ç) İzin kapsamı dışında kalacak eşya türleri veya hareketleri,

belirtilir.

Onay ve hareketteki işlemler

MADDE 275 – (1) İzin makamı, transit refakat belgesinin ilgili alanlarının ek-48’deki örneğe uygunluğu onaylanmış özel metal bir mühür ile izinli gönderici tarafından mühürlenmesine izin verebilir. 

 

Mühür için güvenlik önlemleri

MADDE 276 – (1) İzinli gönderici, özel mührün korunmasına yönelik gerekli tüm önlemleri alır ve bu amaçla aldığı güvenlik önlemlerini hareket gümrük idaresine bildirir. 

(2) Hareket gümrük idaresi, izinli göndericinin özel mührün korunması için gerekli önlemleri alıp almadığını denetleyebilir.

(3) Özel mührün herhangi bir kişi tarafından kötüye kullanılması durumunda, izinli gönderici, birinci fıkra kapsamında kendisinden istenilen önlemleri aldığını izin makamına kanıtlayamadığı sürece, her türlü cezai takibat saklı kalmak üzere, bu özel mühür kapsamında taşınan eşya için ödenmesi gereken gümrük vergilerinin ödenmesinden sorumlu olur.

Beyanın sunulması ve beyannameye yazılacak bilgiler

MADDE 277 – (1) İzinli gönderici, eşyanın serbest bırakılmasından önce, transit beyanını veri işleme sistemini kullanarak hareket gümrük idaresine sunar.

(2) İzinli gönderici, hareket gümrük idaresinin eşyanın serbest bırakılmasından önce kontrol yapmaması durumunda, eşyanın sevkinden önce beyannamenin ve transit refakat belgesinin ilgili alanına 227 nci maddeye göre belirlenen ve eşyanın varış gümrük idaresine sunulması için öngörülen süre sınırını, uygulanan ayniyet önlemlerine ilişkin bilgileri ve izinli gönderici deyimini kaydeder. 

(3) Hareket gümrük idaresi, eşyanın serbest bırakılmasından önce 223 üncü madde çerçevesinde kontrol yapması durumunda, kontrol sonucunu beyannamenin ve transit refakat belgesinin ilgili alanına kaydeder.

(4) İzinli gönderici, sevkiyatı takiben transit refakat belgesinin fotokopisini izinde belirtilen süre sınırı içinde hareket gümrük idaresine teslim eder.

İzinli alıcı

MADDE 278 – (1) Transit rejimine tabi eşyayı ve transit refakat belgesini varış gümrük idaresine sunmaksızın tesislerinde veya belirlenmiş bir başka yerde teslim almayı isteyen kişilere izinli alıcı statüsü verilebilir.

(2) Ayniyet önlemlerine tam uyularak, sevkiyata refakat eden transit refakat belgesi ile birlikte eşya tam ve sağlam olarak öngörülen sürede izinli alıcıya izinde belirlenmiş tesislerinde veya yerde teslim edildiğinde, asıl sorumlu, 214 üncü maddenin üçüncü fıkrasının (a) bendi kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmiş olur ve transit rejiminin sona erdiği kabul edilir.

(3) İkinci fıkraya uygun olarak teslim edilen her bir sevkiyat ile ilgili olarak taşıyıcının talebi üzerine, izinli alıcı, 242 nci maddede öngörülen alındıyı düzenler.

Başvurunun içeriği

MADDE 279 – (1) İzin başvurusunda;

a) Haftalık alınan sevkiyat adedi,

b) Eşya türü,

c) Kullanılacak taşımacılık şekli,

ç) Eşyanın tabi tutulacağı sonraki gümrük rejimleri,

d) Değişiklikler dahil şirket sözleşmesinin yayımlandığı Ticaret Sicil Gazetesinin onaylı fotokopisi,

e) Varsa ekonomik etkili gümrük rejimleri ile ilgili izin nüshası,

ile ilgili bilgi ve belgeler yer alır.

İznin içeriği

MADDE 280 – (1) Ek-50’de yer alan örneğe uygun olarak düzenlenen izinde özellikle;

a) İzinli alıcı tarafından teslim alınan eşyadan sorumlu varış gümrük idaresi veya idareleri,

b) Varış gümrük idaresinin, eşyanın varması üzerine gerekli her kontrolü gerçekleştirebilmesi için izinli alıcının eşyanın varışını bu idareye nasıl ve ne zamana kadar bildireceği,

c) İzin kapsamı dışında kalacak eşya türleri veya hareketleri,

belirtilir.

(2) İzin makamı, izinde, izinli alıcının teslim alınan eşya ile ilgili bir tasarrufta bulunabilmesinden önce varış gümrük idaresinin bir işleminin gerekli olup olmadığını belirler.

Yükümlülükler

MADDE 281 – (1) Eşya, izinli alıcının izinde belirtilen tesislerine veya yerlere geldiğinde, bekleme süresi sonuna kadar varış gümrük idaresinin eşyayı kontrol etmemesi durumunda izinli alıcı:

a) İzinde belirtilen usule uygun olarak her türlü fazlalık, noksanlık veya değiştirmeler veya kırılmış mühürler gibi diğer usulsüzlükleri derhal varış gümrük idaresine bildirir.

b) Transit refakat belgesinin fotokopisini ve sökülen mühürleri gecikmeksizin varış gümrük idaresine teslim eder.

(2) Varış gümrük idaresi, beyannamenin ve transit refakat belgesinin ilgili alanlarına 231 inci maddede öngörülen kayıtları yapar ve uygunluğun tespiti halinde elektronik teyit işlemini gerçekleştirir.

Basitleştirme izninin verilmesi, iptali ve düzeltilmesi

MADDE 282 – (1) İzin makamı, 261 inci maddeye uygun olarak yapılan 259 uncu maddede belirtilen basitleştirmelerden yararlanma başvurusu üzerine 260 ıncı maddede belirtilen genel koşullar ve her bir basitleştirmeye ilişkin özel koşulları dikkate alarak izni verir veya başvuruyu reddeder.

(2) İzin makamı, basitleştirmeye ilişkin bir başvuru aldığında, ilk önce başvurunun tam olup olmadığını kontrol eder. Eksik başvurular, gerekli düzeltmelerin yapılması için açıklama yapılarak başvuru sahibine iade edilir.

(3) İzin makamı, 263 üncü maddeye uygun olarak izni düzeltir veya iptal eder.

(4) Başvurunun reddi, izin, iznin düzeltilmesi veya iptali başvuru sahibine yazılı olarak bildirilir.

Kapsamlı teminat kullanma izni verilmesi

MADDE 283 – (1) İzin makamı, başvurunun kabul edilmesinden sonra asıl sorumlunun kapsamlı teminat kullanma izin koşullarını yerine getirip getirmediğini ve teminat tutarının indirilmesine ilişkin koşulları karşılayıp karşılamadığını kontrol eder.

(2) Ek-51’de yer alan örneğe uygun olarak düzenlenen kapsamlı teminat veya teminattan vazgeçme izninde:

a) İzni verme gerekçesi,

b) Asıl sorumlu ile birlikte belirlenen usul izleme ve kontrol yöntemi, 

c) Basitleştirmeyi kullanmaya ve kullanımını izlemeye uygulanacak yöntemler ile birlikte, basitleştirmeyi kullanma koşul ve yükümlülükleri, 

ç) Asıl sorumlunun izni etkileyen değişiklikleri bildirme yükümlülüğü,

d) Referans tutar ve kullanılmasını izleme,

e) Teminat tutarı,

f) Düzenlenecek kapsamlı teminat veya teminattan vazgeçme sertifikalarının adedi,

g) Asıl sorumlunun kaybolan veya çalınan kapsamlı teminat veya teminattan vazgeçme sertifikalarını derhal bildirme yükümlülüğü,

ğ) İzin makamının kayıtları izleyeceği ve kontrol edeceği,

h) İznin iptali veya feshine ilişkin kurallar,

yer alır.

 (3) Riskli eşyayı da kapsayacak şekilde başvuru yapıldığında, bu başvuru, asıl sorumlunun talebi üzerine tek bir başvuru olarak kabul edilir ve sadece bir izin düzenlenir. Bu durumda riskli eşya için uygulanan ölçütler, teminat tutarının hesaplanmasında her iki tür eşyaya uygulanır ve teminattan vazgeçme izni verilmez.

(4) İzin makamı, 265 inci maddeye uygun olarak henüz sonlandırılmamış transit işlemleri kapsamındaki eşya ile ilgili olarak doğabilecek gümrük vergilerinin toplam tutarının referans tutarı aşacağının ve bu durumun süreklilik göstereceğinin asıl sorumlu tarafından bildirilmesi halinde referans tutarı yeniden belirler.

(5) Asıl sorumlunun referans tutarın aşıldığını bildirmemesi durumunda, izin iptal edilir. 

Referans tutarın yıllık olarak gözden geçirilmesi

MADDE 284 – (1) İzin makamı, referans tutarın 265 inci maddenin altıncı fıkrası uyarınca yıllık olarak gözden geçirilmesi amacıyla:

a) Asıl sorumlunun referans tutarın aşılmasına ilişkin bildirimleri,

b) Hakkında devam eden araştırmaların sayısını,

c) İbra edilmeyen transit rejimi kullanımlarının sayısını,

ç) Gümrük mevzuatı ile ilgili yükümlülüklere uyma dahil, asıl sorumlunun ödemelerini yerine getirme durumunu,

dikkate alır. Bu çerçevede asıl sorumludan kayıtlarını sunması istenir.

(2) İzin makamı, asıl sorumlunun gelecekteki ihtiyaçlarına göre referans tutarı ayarladığında ve bu referans tutara göre teminat tutarını belirlediğinde, izni değiştirir.

İzinli gönderici ve izinli alıcı izni verilmesi

MADDE 285 – (1) İzin makamı, başvurunun değerlendirilmesi sırasında başvuru sahibinin faaliyet alanını, tesislerinde boşaltma platformu, gümrük için ayrılmış büro gibi imkanlarının bulunup bulunmadığını ve basitleştirilmiş usulleri kullanma deneyimini dikkate alır. İzinli gönderici için ayrıca kapsamlı teminat kullanma izni aranır.

(2) Ek-49’da yer alan örneğe uygun olarak düzenlenen izinli gönderici izninde 281 inci maddede belirtilen bilgiler yer alır. İzinde, 274 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde öngörülen bilgilendirmenin:

a) Transit beyannamesi bilgilerini,

b) Eşyanın sevk tarihi ve zamanı ve takılacak mühürlere ilişkin bilgileri,

c) Eşyanın dahilde işleme, hariçte işleme, gümrük antreposu gibi ne amaçla transit rejimine tabi tutulduğunu,

d) Gerektiğinde eşya kodu dahil eşyanın genel tanımını,

e) Uygun olduğunda lisans ve/veya diğer sertifikaların numarasını,

kapsayacak şekilde gecikmeksizin yapılacağı belirtilir.

(3) Ek-50’de yer alan örneğe uygun olarak düzenlenen izinli alıcı izninde 280 inci maddede belirtilen bilgiler yer alır. İzinde, 280 inci maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde öngörülen bilgilendirmenin:

a) Transit beyannamesi bilgilerini,

b) Eşyanın varış tarihi ve zamanı ve uygun olduğunda mührün durumunu,

c) Eşyanın firmada depolanacağı yeri,     

ç) Eşyanın dahilde işleme, serbest dolaşıma giriş gibi ne amaçla transit rejimine tabi tutulduğunu,

d) Gerektiğinde eşya kodu dahil eşyanın genel tanımını,

e) Uygun olduğunda lisans ve/veya diğer sertifikaların numarasını,

f) Fazla, eksik ve değiştirilmiş miktar veya kırık mühür gibi diğer usulsüzlüklere ilişkin bilgileri,

kapsayacak şekilde gecikmeksizin yapılacağı belirtilir.

Demiryolu ile taşımada CIM taşıma belgesi

MADDE 286 – (1) Demiryolu işletmesi tarafından eşya taşınmasında transit rejimi işlemleri, 287 ila 292 nci maddelere uygun olarak transit beyannamesi kapsamında yapılır. Müsteşarlıkça belirlenecek hallerde, CIM Taşıma Belgesi ile eşya transitine izin verilebilir. Bu durumda, COTIF Sözleşmesi Ek (b)’de belirtilen CIM Taşıma Belgesi, transit beyannamesi yerine kabul edilir.

Demiryolu ile taşımada asıl sorumlu

MADDE 287 – (1) Taşıma işleminin Türkiye Gümrük Bölgesinde başlaması durumunda, eşyayı, CIM Taşıma Belgesi kapsamında taşıma amacıyla kabul eden demiryolu işletmesi, bu işlem için asıl sorumlu olur.

(2) Türkiye Gümrük Bölgesi dışında CIM Taşıma Belgesi kapsamında taşıma amacıyla kabul edilen eşya, Türkiye Gümrük Bölgesine girdiğinde, başka bir gümrükçe onaylanmış işlem veya kullanıma tabi tutulmadıkça, Türkiye Gümrük Bölgesinde eşyayı taşıyan demiryolu işletmesi, transit işlemi için asıl sorumlu olur.

(3) Asıl sorumlu, birinci ve ikinci fıkralarda belirtilen durumlarda, CIM Taşıma Belgesine hareket tarihini gösteren numaratör ve mührünü basar.

Demiryolu ile taşımada kayıtların kontrol edilmesi

MADDE 288 – (1) Demiryolu işletmesi, gümrük idaresinin kontrolleri gerçekleştirebilmesi amacıyla kayıtları  tutmakla yükümlüdür. 

(2) Kayıtlar, demiryolu işletmesinin hareket istasyonundan varış istasyonuna taşıdığı tüm eşya için CIM Taşıma Belgelerinin 2 ve 5 no’lu yapraklarına ilişkin bilgileri de içerir.

Demiryolu ile taşımada etiket

MADDE 289 – (1) Demiryolu işletmesi, CIM Taşıma Belgesi kapsamında taşınacak eşyanın, ek-52’deki örneğe uygun etiketlerle tanınmasını sağlar.

(2) Bu etiketler, CIM Taşıma Belgesine ve tam yüklü olması durumunda ilgili demiryolu vagonuna veya diğer durumlarda kap veya kaplara yapıştırılır.

(3) Bu etiket yerine, etiketi yeşil renkte basan bir mühür kullanılabilir.

Demiryolu ile taşımada taşıma sözleşmelerinin değiştirilmesi

MADDE 290 – (1) Taşıma sözleşmesinde değişiklik yapılarak:

a) Türkiye Gümrük Bölgesi dışında sona erecek olan bir taşıma işleminin Türkiye Gümrük Bölgesi içinde sona ermesi veya,

b) Türkiye Gümrük Bölgesi içinde sona erecek olan bir taşıma işleminin Türkiye Gümrük Bölgesi dışında sona ermesi,

durumunda, demiryolu işletmesi, hareket gümrük idaresinin ön izni olmaksızın değişiklik yapılmış sözleşmeyi uygulayamaz.

(2) Diğer durumlarda, demiryolu işletmesi, değişiklik yapılmış sözleşmeyi uygulayabilir. Demiryolu işletmesi, yapılan değişiklikleri hareket gümrük idaresine derhal bildirir.

Demiryolu ile taşımada hareket gümrük idaresindeki işlemler

MADDE 291 – (1) Türkiye Gümrük Bölgesi içinde başlayacak bir taşıma işleminde CIM Taşıma Belgesi hareket gümrük idaresine sunulur.

(2) CIM Taşıma Belgesinde hareket tarihini gösteren numaratör ve mühür ile imza, asıl sorumlunun transit beyannamesindeki imzasının yerini alır.

(3) Gümrük idaresine, CIM Taşıma Belgesi ile birlikte ve varsa gümrük işlemlerine mahsus olmak üzere, mahreçlerinden düzenlenmiş ve demiryolu işletmesince teslim edilmiş diğer gerekli belgeler de verilebilir.

(4) Hareket gümrük idaresi, bu idare ve hareket istasyonu arasındaki herhangi bir eşya taşınmasının gümrük gözetiminde gerçekleştirilmesini sağlar.

(5) Muayenesi yapılarak geçici depolama yerinden veya antrepodan veya gümrükçe izin verilen yerden çıkarılan eşya, gümrük idaresinin gözetimi altında demiryolu işletmesine imza karşılığı teslim olunur.

(6) Transit işlemi diğer bir gümrük idaresi aracılığı ile yapıldığında da, eşyanın memur refakatinde aracı gümrük idaresine sevk edilerek demiryolu işletmesine teslimi, bu gümrük idaresince yapılır.

(7) Demiryolu işletmesince bu suretle teslim aldığı transit eşyası için, gümrük idaresine ayrıca özet beyan verir.

Demiryolu ile taşımada varış gümrük idaresindeki işlemler

MADDE 292 – (1) Eşyanın bir ara istasyonda bir gümrük rejimine tabi tutulması halinde bu istasyondan sorumlu gümrük idaresi, eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesini terk etmesi halinde ise bu sınır istasyonundan sorumlu gümrük idaresi varış gümrük idaresi olarak kabul edilir.

(2) Demiryolu işletmesince idaresi, varış gümrük idaresine CIM Taşıma Belgesinin 2 ve 3 no.lu yapraklarını verir. Varış gümrük idaresi, 2 no.lu yaprağın ön yüzünü onaylar, tescil numarasını yazar ve demiryolu işletmesine belgeyi gecikmeksizin iade eder, 3 no.lu yaprağı saklar.

(3) Varış gümrük idaresi, mühürleri kontrol eder. Mühürlerin sağlam olmadığının tespit edilmesi halinde, ilgili taşıma aracının, Türkiye Gümrük Bölgesini terk etmesine izin verilmez.

(4) 251 inci maddeye istisna olarak, transit rejimi, eşya Türkiye Gümrük Bölgesini terk ettiğinde sona erer.

(5) Demiryolu işletmesince idaresi, yabancı bir ülke demiryolu işletmesine eşyayı ve ilgili CIM Taşıma Belgesini, eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesini fiilen terk etmesinden önce teslim ederse, eşya Türkiye Gümrük Bölgesini fiilen terk edene kadar eşyadan sorumlu olur.

Demiryolu ile taşımada yükleme listelerinin kullanımı

MADDE 293 – (1) CIM Taşıma Belgesine ek-53’te yer alan yükleme listeleri eşlik eder. Yükleme listeleri, ek-54’e uygun olarak kullanılır. Bu listelerin sayısı, hangisi ibraz edilmişse CIM Taşıma Belgesine eşlik eden belgelere ilişkin bilgiler için ayrılmış olan kutuda gösterilir.

(2) Yükleme listesi, CIM Taşıma Belgesinin ilgili olduğu vagon numarasını veya uygun olduğunda eşyayı içeren konteynerin numarasını içermelidir.

(3) CIM Taşıma Belgesine eşlik eden yükleme listeleri, bunların ayrılmaz bir parçasını oluşturur ve aynı hukuki sonuçlara sahiptir.

(4) Bu yükleme listelerinin aslı üzerinde hareket istasyonunun damgası bulunur.

Demiryolu ile taşımada uluslararası anlaşmalar            

MADDE 294 – (1) Türkiye’den doğrudan doğruya kapalı veya açık olup şartlarına uygun surette örtülü vagon içinde transit edilecek eşyanın sevki hakkında özel anlaşma var ise bu anlaşmalardaki yazılı hükümlere uyulur.

Havayolu ile taşımada eşya manifestosu

MADDE 295 – (1) Uluslararası Sivil Havacılık Sözleşmesinin 9 numaralı ekinin 3 üncü ekindeki örneğe uygun olması şartıyla, havayolu ile taşımada, transit beyannamesi yerine eşya manifestosunun kullanılmasına izin verilebilir.

(2) Eşya manifestosunda; eşyayı taşıyan havayolu şirketinin adı, uçuş numarası, uçuş tarihi ile yükleme (hareket) ve boşaltma (varış) havalimanının adı, ayrıca manifestodaki her eşya için; hava konşimentosu numarası, kap adedi, eşyanın belirlenmesi için gerekli tüm bilgileri içeren ticari tanımı ve brüt ağırlık bilgileri yer alır.

(3) Eşyanın gruplandırılması durumunda, eşyanın tanımı yerine “birleştirilmiş” ifadesi kullanılabilir. Bu durumda, manifestodaki eşyaya ilişkin hava konşimentoları, eşyanın belirlenmesi için gerekli tüm bilgileri içeren ticari tanımını içerir.

Havayolu ile taşımada hareket gümrük idaresindeki işlemler

MADDE 296 – (1) Manifestonun en az iki nüshası, bunun bir nüshasını saklayacak olan hareket havalimanındaki hareket gümrük idaresine sunulur.

(2) Hareket gümrük idaresi, kontrol amacıyla, manifestoda belirtilen eşyaya ilişkin hava konşimentolarının tamamının sunulmasını isteyebilir.

Havayolu ile taşımada varış gümrük idaresindeki işlemler

MADDE 297 – (1) Manifestonun bir nüshası, bunu saklayacak olan varış havalimanındaki varış gümrük idaresine sunulur.

(2) Varış gümrük idaresi, kontrol amacıyla, havalimanında boşaltılan eşyanın tamamına ilişkin hava konşimentolarının sunulmasını isteyebilir.

(3) Varış gümrük idaresi, kendisine önceki ay içinde sunulan manifestoların havayolu şirketleri tarafından hazırlanmış listesini onayladıktan sonra her ay hareket gümrük idaresine gönderir.

(4) Söz konusu listede her manifestoya ilişkin; manifestonun referans numarası, eşyayı taşımış olan havayolu şirketinin adı, uçuş numarası ve uçuş tarihi bilgileri yer alır.

(5) Söz konusu listede yer alan manifestolara ilişkin bilgilerle ilgili olarak usulsüzlük yapıldığının belirlenmesi durumunda, varış gümrük idaresi, özellikle ilgili eşyaya ilişkin havayolu konşimentolarını belirterek hareket gümrük idaresine bildirir.

Denizyolu ile taşımada eşya manifestosu

MADDE 298 – (1) Denizyolu ile taşımada transit beyannamesi yerine eşya manifestosunun kullanılmasına izin verilebilir.

(2) Eşya manifestosunda; eşyayı taşıyan denizcilik şirketinin adı, geminin kimliği, yükleme yeri, boşaltma yeri bilgileri ve ayrıca her sevkiyat için  konşimentonun referans numarası, kolilerin sayı, cins, marka ve kimlik numaraları, eşyanın, belirlenmesi için gerekli tüm bilgileri içeren ticari tanımı, kilogram cinsinden brüt ağırlık ve konteynerlerin tanımlayıcı numaralarına ilişkin bilgiler yer alır.

Denizyolu ile taşımada hareket gümrük idaresindeki işlemler

MADDE 299 – (1) Manifestonun en az iki nüshası, bunun bir nüshasını saklayacak olan hareket limanındaki hareket gümrük idaresine sunulur.

(2) Hareket gümrük idaresi, kontrol amacıyla, manifestoda belirtilen eşyaya ilişkin konşimentoların tamamının sunulmasını isteyebilir.

Denizyolu ile taşımada varış gümrük idaresindeki işlemler

MADDE 300 – (1) Manifestonun bir nüshası, bunu saklayacak olan varış limanındaki varış gümrük idaresine sunulur.

(2) Varış gümrük idaresi, kontrol amacıyla, limanda boşaltılan eşyanın tamamına ilişkin konşimentoların sunulmasını isteyebilir.

(3) Varış gümrük idaresi, kendisine önceki ay içinde sunulan manifestoların denizyolu şirketleri tarafından hazırlanmış listesini onayladıktan sonra her ay hareket gümrük idaresine gönderir.

(4) Söz konusu listede her manifestoya ilişkin manifestonun referans numarası, eşyayı taşımış olan denizcilik şirketinin adı (kısaltılabilir), deniz taşıma işleminin tarihi bilgileri yer alır.

(5) Söz konusu listede yer alan manifestolara ilişkin bilgilerle ilgili olarak usulsüzlük yapıldığının belirlenmesi durumunda, varış gümrük idaresi, özellikle ilgili eşyaya ilişkin denizyolu konşimentolarını belirterek hareket gümrük idaresine bildirir.

Denizyolu ile transite ilişkin özel hükümler  

MADDE 301 – (1) Bir Türk limanından başka bir Türk limanına transit olunacak eşyayı, yalnız Türk bandıralı gemiler nakledebilir. Ancak, Türkiye Gümrük Bölgesi dışından bir Türk limanına getirilen ve özet beyanında varış yeri başka bir Türk limanı gösterilmiş bulunan eşyanın, diğer yabancı gemilerle bu limana transitine izin verilebilir. Varış yeri Türkiye Gümrük Bölgesi dışı olan ihraç eşyasının da yabancı bayraklı bir gemi tarafından bulunduğu limandan Türkiye Gümrük Bölgesi dışına çıkarılacağı