Sanayi ve Ticaret
Bakanlığından: MAKİNA EMNİYETİ YÖNETMELİĞİ (2006/42/AT) BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı; makinaların,
usulüne uygun şekilde kurulduğunda, bakımı yapıldığında ve kendinden beklenen
amaçlar doğrultusunda kullanıldığında, insan sağlığına ve güvenliğine ve
durumuna göre evcil hayvanlara ve mallara zarar vermiyorsa piyasaya arz
edilmelerini ve hizmete sunulmalarını teminen,
tasarım ve imalat aşamasında uyulması gereken temel emniyet şartları ile
takip edilmesi gereken uygunluk değerlendirme prosedürlerini
ve uygunluk değerlendirmesi yapacak onaylanmış kuruluşların görevlendirilmesinde
dikkate alınacak asgari kriterleri düzenlemektir. Kapsam MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik; makinaları,
değiştirilebilir teçhizatı, emniyet aksamlarını, kaldırma aksesuarlarını,
zincir, halat ve kayışları, sökülebilir mekanik aktarma tertibatlarını,
kısmen tamamlanmış makinaları kapsar. (2) Bu Yönetmelik; aşağıda belirtilen makinaları ve emniyet parçalarını kapsamaz. a)
Orijinal makinaların imalâtçıları tarafından
tedarik edilen ve özdeş aksamları değiştirmek üzere yedek parça olarak
kullanılması amaçlanan emniyet aksamları, b)
Fuar alanlarında ve/veya eğlence parklarında kullanılan özel makinaları, c)
Özel olarak nükleer amaçlar için tasarımlanmış veya hizmete sunulmuş,
arızalanma durumunda radyoaktivite yayabilecek makinaları, ç)
Ateşli silahlar dahil olmak üzere her türlü silahı, d)
Aşağıdaki ulaşım vasıtalarını: 1) 8/6/2008 tarihli ve 26900 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Tarım veya Orman Traktörleri, Bunların Römorkları ve Birbiriyle
Değiştirilebilir Çekilen Makinaları ile Sistemleri,
Aksamları, Ayrı Teknik Üniteleri ile İlgili Tip Onayı Yönetmeliği
(2003/37/AT) kapsamındaki riskler açısından, üzerlerine monte edilen makinalar hariç, tarım ve orman traktörleri, 2) 1/4/1999 tarihli ve 23653 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Motorlu Araçlar ve Römorkları Tip Onayı ile İlgili Yönetmelik
(98/14/AT) kapsamındaki, üzerlerine monte edilen makinalar
hariç, motorlu araçlar ve bunların römorkları, 3)
23/12/2004 tarihli ve 25679 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İki veya Üç
Tekerlekli Motorlu Araçların Tip Onayı Yönetmeliği (2002/24/AT)
kapsamındaki, üzerlerine monte edilen makinalar
hariç, taşıtları, 4)
Sadece yarış amaçlı motorlu taşıtlar, 5)
Üzerine monte edilen makinalar hariç, hava, su veya
demir yolu ağlarındaki ulaştırma vasıtaları, 6) Denizde hareket eden tekneler ve seyyar
açık deniz tertibatı ile bu tekne ve/veya tertibat üzerine monte edilmiş makinalar, 7)
Askeri veya polisiye amaçlar için özel olarak tasarlanmış ve imal edilmiş makinalar, 8) Laboratuvarlarda araştırma amaçlarına yönelik olarak
geçici kullanım için özel olarak tasarlanmış ve imal edilmiş makinalar, 9)
Maden kuyusu asansörleri, 10)
Sanatsal gösterilerde sanatçıyı taşımayı amaçlayan makinalar, 11)
30/12/2006 tarihli ve 26392 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Belirli Gerilim
Sınırları Dahilinde Kullanılmak Üzere Tasarlanmış
Elektrikli Teçhizat ile İlgili Yönetmelik (2006/95/AT) kapsamında yer alan;
evlerde kullanılması amaçlanan ev aletleri, ses ve video cihazları, bilgi
teknolojisi cihazları, tipik büro makineleri, alçak gerilim şalter ve kumanda
panoları ve elektrik motorları, yüksek gerilimli elektrikli teçhizatın şalter
ve kumanda düzenleri ile trafo tipleri. Dayanak MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik; a) 29/6/2001 tarihli ve 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın
Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanunun 4 üncü maddesine dayanılarak, b)
Avrupa Birliğinin 2006/42/EC sayılı Direktifine paralel olarak hazırlanmıştır. Tanımlar MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen; a) Bakanlık:
Sanayi ve Ticaret Bakanlığını, b)
Değiştirilebilir teçhizat: Bir makina veya
traktörün hizmete girişini müteakip, operatörün kendisi tarafından işlevini
veya özelliğini değiştirmek veya yeni bir işlev katmak amacıyla bu makina veya traktöre takılan bir alet olmayan teçhizatı, c) Emniyet aksamları: Bir güvenlik işlevini yapan, bağımsız bir
şekilde piyasaya arz edilen, arızalanması ve/veya hatalı çalışması durumunda
kişilerin güvenliğini tehlikeye sokan, makinaların
işlevini yerine getirmek için gerekli olmayan veya makinanın
işlevini yerine getiren normal aksamın yedeği olarak kullanılabilecek
aksamını; Ek V’te düzenlenen emniyet aksamlarının
listesinin 10 uncu maddenin birinci fıkrasının (a) bendine göre
güncellenebildiğini, ç)
Hizmete sunma: Bu Yönetmelik kapsamındaki makinanın
amaçları doğrultusunda ilk kez kullanıma alınmasını, d) İmalatçı: Bu Yönetmelik kapsamındaki makinayı
veya kısmen tamamlanmış makinayı tasarımlayan
ve/veya imal eden ve kendi isim veya ticari unvanı altında veya kendi kullanımı
için piyasaya arz edilmesi amacıyla makinanın veya
kısmen tamamlanmış makinanın bu Yönetmeliğe
uygunluğundan sorumlu olan gerçek veya tüzel kişiyi, bu şekilde tanımlanan
bir imalatçının bulunmadığı durumda, bu Yönetmelik kapsamındaki makinayı veya kısmen tamamlanmış makinayı
piyasaya arz eden veya hizmete sunan gerçek veya tüzel kişiyi, e)
Kaldırma aksesuarı: Kaldırma makinasına monte
edilmemiş olup, yükün tutulmasına imkân sağlayan, makina
ile yük arasına veya yükün kendi üzerine yerleştirilen veya yükün ayrılmaz
bir parçası olması amaçlanan ve piyasaya ayrı olarak arz edilen aksam veya
teçhizat ile sapanlar ve bunların aksamlarını, f)
Kısmen tamamlanmış makina: Başka bir makinaya veya kısmen tamamlanmış makinaya
dahil edilerek, bu Yönetmelik kapsamındaki bir makinayı oluşturması amaçlanan, tahrik sistemi gibi,
hemen hemen makina
durumunda olan, ancak kendi başına belirli bir uygulamayı gerçekleştiremeyen
parçalar topluluğunu, g)
Komisyon: Avrupa Komisyonunu, ğ) Makina: Bu Yönetmeliğin amaçları bakımından,
kısmen tamamlanmış makinalar dışında, 2 nci maddenin birinci fıkrasında belirtilen ürünleri ifade
etmek üzere, doğrudan insan veya hayvan gücü uygulaması dışındaki bir tahrik
sistemi ile donatılmış veya donatılması amaçlanmış, ilişkili parçaları veya
kısımlarının en az biri hareketli olan ve belli bir uygulama amacıyla bir
araya getirilmiş olan parçalar topluluğu ile bunlardan; sadece kullanım
sahasına veya bir enerji ve hareket kaynağına bağlantı için gerekli olan
aksamları bulunmayan veya monte edilmeye hazır ve sadece bir ulaştırma
vasıtasına monte edildiğinde veya bir bina ya da yapıya kurulduğunda çalışma
yeteneğine sahip veya aynı sonucu elde etmek için bir bütün halinde çalışacak
şekilde düzenlenen ve kumanda edilen veya (f) bendinde belirtilen kısmen
tamamlanmış makina parçaları topluluğunu ve yük
kaldırma amaçlı ve güç kaynağı doğrudan uygulanan insan gücü olan birbiriyle
bağlantılı en azından biri hareketli bağlantılı parçalar ve aksamdan oluşan
parçalar topluluğunu, h)
Müsteşarlık: Dış Ticaret Müsteşarlığını, ı)
Piyasaya arz: Makinanın veya kısmen tamamlanmış makinanın, kullanım veya dağıtım amacıyla bedelli veya
bedelsiz olarak piyasada bulunmasının sağlanması amacıyla yapılan ilk
faaliyeti, i)
Sökülebilir mekanik aktarma organı: Kendinden tahrikli makina
veya bir traktör ile başka bir makina arasında
birleştirildiği ilk sabit yataktan güç aktarımını sağlayan mahfazası ile
birlikte piyasaya arz edildiği takdirde tek bir ürün olarak kabul edilen
teçhizatı, j)
Uyumlaştırılmış standard: Komisyon tarafından
belirlenen işlemlere uygun olarak, Avrupa Standardizasyon Komitesi (CEN),
Avrupa Elektroteknik Standardizasyon Komitesi (CENELEC) veya Avrupa
Telekomünikasyon Standardları Enstitüsü (ETSI) gibi
standardizasyon kuruluşu tarafından kabul edilen teknik şartnameyi, k)
Yetkili temsilci: Türkiye’de yerleşik olan, imalatçıdan onun adına bu
Yönetmelikle ilgili yükümlülüklerinin ve formalitelerinin tamamını veya bir
kısmını yerine getirmek için yazılı yetki almış herhangi bir gerçek veya
tüzel kişiyi, l)
Zincirler, halatlar ve kayışlar: Kaldırma amacıyla, kaldırma makinası veya kaldırma aksesuarlarının bir parçası olarak
tasarımlanıp imal edilen, zincirler, halatlar ve kayışları ifade eder. İKİNCİ BÖLÜM Piyasaya Arz, Piyasa Gözetim ve Denetimi Piyasaya arz ve hizmete sunma MADDE 5 – (1) İmalatçı veya yetkili temsilcisi, makinayı piyasaya arz etmeden ve/veya hizmete sunmadan
önce; a)
Ek I’de yer alan ilgili temel sağlık ve güvenlik
kurallarını sağlamak, b)
Ek VII Bölüm A’da bahsedilen teknik dosyayı temin
etmek, c)
Özellikle talimatlar gibi gerekli bilgileri temin etmek, ç)
13 üncü maddede belirtilen uygunluk değerlendirmesi için gerekli işlemleri
yerine getirmek, d) Ek
II Kısım 1 Bölüm A’da içeriği verilen AT Uygunluk
Beyanını makinaya uygun olarak hazırlamak, e)
16 ncı madde hükümlerine uygun olarak “CE” uygunluk
işaretini iliştirmek. zorundadır. (2)
İmalatçı veya yetkili temsilcisi kısmen tamamlanmış makinayı,
piyasaya arz etmeden önce, 14 üncü maddede belirtilen işlemi yerine getirir. (3)
13 üncü maddede belirtilen işlemlerin amaçları bakımından, imalatçı veya
yetkili temsilcisi, Ek I’de yer alan temel sağlık
ve güvenlik kurallarını sağlamak için gerekli vasıtalara sahip olmak veya bu
vasıtalara erişebilmek için gerekli tedbirleri alır. (4)
Makinanın başka hususlarla ilgili olarak, “CE”
işaretlemesi öngören başka yönetmeliklerin kapsamına girmesi durumunda, “CE”
işaretlemesi makinanın söz konusu başka yönetmeliklerdeki
hükümlere de uygun olduğunu gösterir. Ancak, bu yönetmeliklerden bir veya
daha fazlasının bir geçiş döneminde, imalatçıya veya yetkili temsilcisine
uygulanacak sistemi seçmesine imkân sağlaması durumunda, “CE” uygunluk
işareti sadece imalatçı veya yetkili temsilcisi tarafından uygulanan
yönetmeliklerin hükümlerine uygunluğunu gösterir. Uygulanan yönetmelikle
ilgili bilgiler, Resmi Gazete’de yayımlandığı şekliyle AT Uygunluk Beyanında
belirtilir. Serbest Dolaşım MADDE 6 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerine uygun makinaların piyasaya arz edilmesi ve/veya hizmete
sunulması yasaklanmaz, kısıtlanmaz ve engellenmez. (2)
İmalatçının veya yetkili temsilcisinin Ek II Kısım 1 Bölüm B’de belirtilen, kısmen tamamlanmış makinayı,
makinayı meydana getirmek üzere bir makinaya takılacağını veya makina
oluşturmak için diğer kısmen tamamlanmış bir makina
ile birleştirileceğini beyan etmesi halinde, söz konusu makinanın
piyasaya arz edilmesi yasaklanmaz, kısıtlanmaz ve engellenmez. (3)
Ticaret fuarlarında, sergilerde ve tanıtımlarda veya benzeri durumlarda, bu
Yönetmelik hükümlerine uygun olmayan makinanın veya
kısmen tamamlanmış makinanın, uygun olmadığı ve
uygun duruma getirilinceye kadar hazır olamadıklarına dair görülebilir bir
işaret olması kaydıyla, teşhir edilmesi engellenmez. Bu tip uygun olmayan makinanın veya kısmen tamamlanmış makinanın
teşhiri sırasında, şahısların emniyetini sağlayacak tedbirler alınır. Uygunsuz işaretleme MADDE 7 – (1) Aşağıda belirtilen işaretlemeler uygunsuz olarak
kabul edilir. a)
Bu Yönetmelik kapsamında yer almayan ürünler üzerine bu Yönetmeliğe göre “CE”
işaretlemesinin iliştirilmesi, b) Makinada “CE” uygunluk işaretinin ve/veya AT Uygunluk
Beyanının bulunmaması, c) Makina üzerine “CE” uygunluk işareti dışında başka bir
işaretin, 16 ncı maddenin üçüncü fıkrasında
yasaklanan şekilde iliştirilmesi. (2)
Bakanlığın, işaretlemenin bu Yönetmeliğin ilgili hükümlerine uygun olmadığını
tespit etmesi durumunda, imalatçı veya yetkili temsilcisi ürünü uygun duruma
getirmek ve bu uygunsuzluğu Bakanlığın belirlediği koşullar altında, bu
ihlale son vermekle yükümlüdür. (3)
Uygunsuzluluğun devam etmesi halinde, Bakanlık, söz konusu ürünün piyasaya
arzını sınırlamak, yasaklamak veya 12 nci maddede
belirtilen işleme uygun olarak ürünün, piyasadan geri çekilmesini sağlamak
için bütün tedbirleri alır. Piyasa gözetim ve denetimi MADDE 8 – (1) Bu Yönetmelik kapsamına giren makinaların
piyasa gözetimi ve denetimi, 13/11/2001 tarihli ve
2001/3529 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Ürünlerin
Piyasa Gözetimi ve Denetimine Dair Yönetmelik ile 16/5/2008 tarihli ve 26878
sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Piyasa Gözetimi
ve Denetimi Yönetmeliği hükümlerine göre Bakanlık tarafından yapılır. (2) Bakanlık, makinaların sadece bu
Yönetmeliğin ilgili hükümlerinin gereklerini karşıladıkları ve doğru bir şekilde
kurulup bakımlarının yapıldığında ve amaçlandığı şekilde veya makul bir
şekilde öngörülebilir koşullar altında kullanıldığı zaman, kişilerin ve
durumuna göre evcil hayvanların ve malların, sağlık ve güvenliğini tehlikeye
atmadıkları sürece piyasaya arz edilebilmelerini ve/veya hizmete
sunulmalarını sağlayacak bütün uygun önlemleri alır. (3)
Bakanlık, kısmen tamamlanmış makinaların sadece bu
Yönetmeliğin ilgili hükümlerinin gereklerini karşıladıkları sürece piyasaya
arz edilebilmelerini sağlayacak uygun olan bütün önlemleri alır. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Standardlar Uygunluk varsayımı ve uyumlaştırılmış standardlar MADDE 9 – (1) Ek II Kısım 1 Bölüm A’da
belirtilen AT Uygunluk Beyanı bulunan ve bu Yönetmelik hükümlerine uygun
olarak “CE” uygunluk işareti taşıyan bir makinanın,
bu Yönetmelik hükümlerine uygun olduğu kabul edilir. (2)
Uyumlaştırılmış standarda uygun olarak imal edilmiş olan bir makinanın, bu tip bir uyumlaştırılmış standardın
kapsadığı temel sağlık ve güvenlik kurallarına uygun olduğu kabul edilir. (3)
Bakanlık, uyumlaştırılmış ulusal standardların
referanslarını bilgi için Resmî Gazete’de yayımlar. (4)
Uyumlaştırılmış ulusal standartları hazırlama ve izleme sürecinde sosyal
taraflara ulusal seviyede etkin olma imkânı vermek için Bakanlıkça gereken
önlemler alınır. (5)
Komisyonun, uyumlaştırılmış standartların Ek I’de
belirtilen temel gerekleri veya ulusal standartların bu gerekleri artık
karşılamadığını bildirmesi halinde, söz konusu standartların uygulamadan
tamamen veya kısmen çekilmesi gerektiği hususundaki Komisyon görüşüne uygun
olarak bu standartlar Bakanlıkça geri çekilir. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Tedbirler Özel tedbirler MADDE 10 – (1) Bakanlık, bu Yönetmeliğin; a)
4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen Ek V’teki emniyet aksamlarını gösteren listenin güncellenmesi,
b)
11 inci maddesinde belirtilen makinaların piyasaya
arzının kısıtlanması için Komisyon tarafından getirilen uygulamaları göz önünde
bulundurarak gerekli tedbirleri alır. Tehlikeli olması muhtemel makinalarla ilgili özel tedbirler MADDE 11 – (1) Komisyonun, bir
uyumlaştırılmış ulusal standardın, kapsamına giren ve Ek I’de
belirtilen temel sağlık ve güvenlik gereklerini tam olarak yerine
getirmediğine karar verdiği durumlarda Bakanlık, Komisyonun standarttaki
eksiklikler nedeniyle teknik özellikleri risk arz eden makinaların
piyasaya arzının yasaklanması ya da kısıtlanması ya da bu makinaların
özel koşullara tabi tutulmasını gerektiren tedbirlerini dikkate alır. (2)
Komisyonun herhangi bir Üye Ülkenin aldığı bir tedbiri haklı bulması üzerine
teknik özelliklerinden dolayı birinci fıkrada belirtilen riskleri taşıyan makinaların piyasaya arzının yasaklanması ya da
kısıtlanmasını gerektiren tedbirler alması durumunda Bakanlık, bu tedbirleri
dikkate alır. (3)
Bakanlık, birinci fıkrada belirtilen tedbirlerin alınmasını Müsteşarlık
aracılığıyla Komisyona bildirir. Koruma hükmü MADDE 12 – (1) Bakanlık; bu Yönetmelik kapsamındaki makinaların, “CE” uygunluk işareti taşıdıkları, AT Uygunluk
Beyanına sahip oldukları ve amacına uygun olarak kullanıldıklarında
insanların, yerine göre evcil hayvanların veya malların, sağlık ve güvenliğini
tehlikeye atabileceğini tespit ederse, makinanın
piyasadan toplanması, piyasaya arzının veya hizmete konulmasının engellenmesi
veya serbest dolaşımının kısıtlanması için gerekli olan bütün tedbirleri
alır. (2)
Bakanlık, aldığı tedbirlerle ilgili kararının gerekçelerini ve özellikle
uygunsuzluğun; a)
Bu Yönetmelikte belirtilen yer alan temel sağlık ve güvenlik kurallarının
yerine getirilmemesinden, b)
Bu Yönetmelikte atıf yapılan uyumlaştırılmış standartların yanlış
uygulanmasından, c)
Bu Yönetmelikte atıf yapılan uyumlaştırılmış standartlardaki eksikliklerden kaynaklanıp kaynaklanmadığını belirterek, alınan
tedbirleri Müsteşarlık aracılığı ile Komisyona bildirir. (3)
Birinci fıkrada belirtilen tedbirlerin uyumlaştırılmış standartlardaki eksikliklerden
kaynaklanması durumunda Bakanlık, 9 uncu maddenin beşinci fıkrasına göre
işlem yapar. (4)
Makinanın uygun olmadığı halde “CE” uygunluk
işaretini taşıması durumunda Bakanlık, “CE” uygunluk işaretini iliştiren
hakkında gerekli işlemi yapar ve yapılan işlemi Müsteşarlık aracılığıyla
Komisyona bildirir. BEŞİNCİ BÖLÜM Uygunluk Değerlendirme İşlemleri, Kısmen Tamamlanmış Makinalar İçin İşlemler, Onaylanmış Kuruluşlar, “CE” Uygunluk
İşareti Makinaların uygunluk değerlendirme işlemleri MADDE 13 – (1) İmalatçı veya yetkili temsilcisi, makinaların bu Yönetmeliğin hükümlerine uygunluğunu belgelemek
için bu maddenin ikinci, üçüncü ve dördüncü fıkralarında belirtilen uygunluk
değerlendirme işlemlerinden birisini uygular. (2)
Makinaların Ek IV’te yer
almaması halinde, imalatçı veya yetkili temsilcisi, Ek VIII’de
belirtilen makina imalatındaki iç kontrollerle
uygunluk değerlendirme işlemini uygular. (3)
Ek IV’te verilen listede yer alan ve 9 uncu
maddenin ikinci fıkrasında belirtilen uyumlaştırılmış standartlara uygun
olarak imal edilen makinalarda, bu standartların
ilgili bütün temel sağlık ve güvenlik kurallarını kapsamaları kaydıyla,
imalatçı veya yetkili temsilcisi; a)
Ek VIII’de belirtilen, makina
imalatında yapılan iç kontrollerle uygunluğun değerlendirilmesi işlemlerini
veya b)
Ek IX’da verilen AT Tip inceleme işleminin yanı
sıra, Ek VIII’in 3 numaralı paragrafında belirtilen
makina imalatındaki iç kontrol işlemlerini veya c)
Ek X’da belirtilen tam kalite güvence işlemlerini uygular. (4) Ek IV’de yer alan ve 9 uncu
maddenin ikinci fıkrasında belirtilen uyumlaştırılmış standartlara uygun
olarak imal edilmeyen makinalarda veya bu
standartlara kısmen uygun olarak imal edildiğinde ya da uyumlaştırılmış
standartların ilgili temel sağlık ve güvenlik kurallarının tamamını
kapsamadığı durumlarda veya bahsi geçen makinalar
için bir uyumlaştırılmış standardın bulunmadığı hallerde, imalatçı veya
yetkili temsilcisi; a)
Ek IX’da verilen AT Tip inceleme işleminin yanı
sıra Ek VIII’in 3 numaralı paragrafında belirtilen makina imalatındaki iç kontrol işlemini veya b)
Ek X’da verilen tam kalite güvence işlemini uygular. Kısmen tamamlanmış makinalar
için işlemler MADDE 14 – (1) Kısmen tamamlanmış makinaların
imalatçısı veya yetkili temsilcisi, makinayı
piyasaya arz etmeden önce aşağıdaki hususları yerine getirir. a)
Ek VII Bölüm B’de açıklanan ilgili belgelerin
hazırlanması, b)
Ek VI’da belirtilen montaj talimatlarının
hazırlanması, c)
Ek II Kısım I Bölüm B’de belirtilen imalatçı
beyanının hazırlanması. (2)
Montaj talimatları ve imalatçı beyanının, nihai makinaya
takılıncaya kadar kısmen tamamlanmış makinayla
birlikte bulunması, sonrasında nihai makinanın
teknik dosyasının bir parçası olması zorunludur. Onaylanmış Kuruluşlar MADDE 15 – (1) Bakanlık tarafından görevlendirilecek onaylanmış
kuruluşlar, Ek XI’de belirtilen asgari kriterleri sağlamak zorundadır. Bakanlık, bu Yönetmeliğin
13 üncü maddesinde belirtilen uygunluk değerlendirme işlemlerinde faaliyet
gösterecek onaylanmış kuruluşların tespitini, tayinini, bildirimini ve
statülerinin kaldırılmasını 13/11/2001 tarihli ve
2001/3531 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan Uygunluk
Değerlendirme Kuruluşları ile Onaylanmış Kuruluşlara Dair Yönetmelikte
belirtilen hükümler çerçevesinde gerçekleştirir. “CE” uygunluk işareti MADDE 16 – (1) “CE” uygunluk işareti CE harflerinden oluşur.
Kullanılacak işaretin şekli Ek III’te
belirtilmiştir. (2)
“CE” uygunluk işareti makinaya Ek III’e uygun olarak, görünür, okunaklı ve silinmez bir
şekilde iliştirilir. (3)
Makina üzerine “CE” uygunluk işaretinin formu veya
anlamı veya her ikisi hakkında üçüncü taraflarca yanlış anlaşılmaya yol
açabilecek işaretler, simgeler ve yazılar iliştirilemez. “CE” uygunluk
işaretinin görünürlüğünü, okunabilirliğini ve anlamını bozmamak kaydıyla, makina üzerine başka işaretler de iliştirilebilir. (4)
“CE” uygunluk işaretinin iliştirilmesinde ve kullanılmasında 15/11/2001 tarihli ve 2001/3530 sayılı Bakanlar Kurulu
Kararı ile yürürlüğe konulan “CE” Uygunluk İşaretinin Ürüne İliştirilmesine
ve Kullanılmasına Dair Yönetmeliğin 5 inci maddesinin hükümleri uygulanır. ALTINCI BÖLÜM Çeşitli ve Son Hükümler Makinaların
montajı ve kullanımı MADDE 17 – (1) Bakanlık, makinaların
bu Yönetmelikte öngörülmeyen şekilde tadil edilmemeleri kaydıyla, kişilerin
ve özellikle de işçilerin makinaları kullanırken
korunmalarını sağlamak üzere, ilgili diğer mevzuatlara aykırı olmamak üzere
gerekli tedbirleri alabilir. Gizlilik MADDE 18 – (1) Gizlilikle ilgili mevcut ulusal hükümlerden ve
uygulamalardan ayrı olarak, bu Yönetmeliğin uygulanmasında yer alan tüm kişi
ve taraflar görevlerini yaparken elde ettikleri tüm bilgileri gizli tutar.
Kişilerin sağlık ve güvenliğini korumak amacıyla açıklanması gerekmedikçe,
iş, meslek ve ticari sırlar gizlidir. (2)
Birinci fıkrada belirtilen hükümler, Bakanlık ile Onaylanmış Kuruluşların
karşılıklı bilgi paylaşımı ve uyarıda bulunma ile ilgili yükümlülüklerini
etkilemez. (3)
Bakanlık ve Komisyon tarafından 11 inci ve 12 nci
maddelere uygun olarak alınan her karar kamuoyuna duyurulur. Avrupa Birliği Üye Ülkeleriyle
işbirliği MADDE 19- (1) Bakanlık, bu Yönetmeliğin uygulanmasıyla ilgili,
Üye Ülkelerin yetkili kuruluşları ve Komisyon ile işbirliği yapar ve gerekli
bilgileri Müsteşarlık aracılığıyla Üye Ülkelerin yetkili kuruluşlarına ve
Komisyona bildirir. Çözüm yolları MADDE 20 – (1) Yönetmelik kapsamındaki herhangi bir makinanın piyasaya arz edilmesini ve/veya hizmete sunulmasını
kısıtlayan ve Yönetmeliğe uygun olarak alınan bir tedbirin dayandırıldığı
gerekçeleri Bakanlıkça açıklanır. (2)
Birinci fıkrada belirtilen tedbir, yürürlükteki yasalar dahilinde
başvurulabilecek yasal çözüm yolları ve bu yasal çözüm yollarına
başvurulabilecek sürelerle birlikte Bakanlıkça en kısa zamanda ilgili tarafa
bildirilir. Avrupa Birliği daimi komitesi MADDE 21 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması ve işleyişi hususunda
bu Yönetmelikle ilgili Avrupa Birliği Daimi Komitesinin çalışmalarına iştirak
edilir. Ulusal daimi komite MADDE 22 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması ve işlerliğinin
sağlanması amacıyla, 30/9/2003 tarihli ve 25245 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe giren SGM/2003-8 sayılı Makina
Teknik Komitesinin Oluşumu ve Görevlerine Dair Tebliğ ile,
Bakanlık koordinasyonunda ilgili kamu kurum ve özel kurum ve kuruluşlarının
temsilcilerinin katılımıyla oluşturulan Makina
Teknik Komitesi (MAKTEK) gerekli çalışmaları yürütür. Aykırı davranışta uygulanacak
hükümler MADDE 23 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerine aykırı davranışta bulunanlara
4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına
Dair Kanun hükümleri uygulanır. Yürürlükten kaldırılan mevzuat MADDE 24 – (1) 30/12/2006 tarihli ve
26392 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Makina
Emniyeti Yönetmeliği (98/37/AT) yürürlükten kaldırılmıştır. (2)
Diğer düzenlemelerde Makina Emniyeti Yönetmeliğine
(98/37/AT) yapılmış atıflar, bu Yönetmeliğe yapılmış sayılır. İstisna GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Bu Yönetmelik yayımlandığı tarihte yürürlükte
bulunan mevzuat hükümlerine uygun, kartuşla çalışan taşınabilir sabitleme ve
diğer darbeli makinaların piyasaya arzına ve
hizmete sunulmasına 29/6/2011 tarihine kadar izin
verilir. Yürürlük MADDE 25 – (1) Bu Yönetmelik 29/12/2009
tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme MADDE 26 – (1) Bu Yönetmelik Hükümlerini Sanayi ve Ticaret
Bakanı yürütür. Ek I Makinaların tasarımı ve imali ile ilgili temel sağlık ve
güvenlik kuralları Genel ilkeler 1- Makinaların imalâtçıları veya yetkili temsilcileri makinalara uygulanacak sağlık ve güvenlik kurallarını
belirlemek için bir risk değerlendirmesi yapılmasını sağlamalıdır. Makinalar daha sonra bu risk değerlendirmesi sonuçlarını
göz önünde bulundurarak tasarımlanmalı ve imal edilmelidirler. Yukarıda atıfta
bulunulan risk değerlendirilmesi ve risk azaltılması sürecinin tekrarlamalı
olarak yürütülmesiyle imalâtçı veya yetkili temsilcisi aşağıdakileri
hususları yerine getirmelidir: - Makinaların
amaçlanan kullanımını ve dolayısıyla öngörülebilecek her türlü yanlış
kullanımını içerecek şekilde, sınırlarının tespit edilmesi, - Makinalardan
kaynaklanabilecek tehlikelerin veya bunlarla ilgili tehlikeli durumların
tanımlanması, - Muhtemel
yaralanmaların veya bunların sağlık üzerinde oluşturabilecekleri hasarların
ciddiyetini ve bunların meydana gelme olasılıklarını göz önünde tutarak
riskleri tahmin edilmesi, - Bu Yönetmeliğin
amacına uygun olarak, risk azaltımının gerekli olup
olmadığının belirlenmesiyle ilgili olarak risklerin değerlendirilmesi, - Bu Ekin 1.1.2(b)
numaralı paragrafında yer alan öncelik sırasına göre, koruyucu tedbirleri
uygulamak suretiyle tehlikelerin ortadan kaldırılması veya risklerin
azaltılması. 2- Temel
sağlık ve güvenlik kuralları ile düzenlenen yükümlülükler, sadece söz konusu makinaların imalâtçı veya yetkili temsilcisi tarafından
öngörülen koşullar altındaki veya öngörülebilen anormal durumlardaki
kullanımlarında ortaya çıkabilecek tehlikelere karşılık gelen durumlar için
uygulanmalıdır. Her halükârda, 1.1.2
numaralı paragrafta atıfta bulunulan güvenlik bütünlüğü prensipleri ve 1.7.3
numaralı paragraf ile 1.7.4 numaralı paragrafta belirtilen makinaların işaretlenmesi ve talimatlar ile ilgili
yükümlülükler uygulanır. 3- Bu ekte
düzenlenen temel sağlık ve güvenlik kuralları zorunludur; bununla birlikte,
teknolojinin bugünkü seviyesi dikkate alınarak, bunların ortaya koyduğu
hedefleri karşılamak mümkün olmayabilir. Bu durumda, makinalar
mümkün olduğunca bu amaçlara ulaşacak şekilde tasarımlanmalı ve imal
edilmelidirler. 4- Bu Ek
birkaç kısım halinde düzenlenmiştir. Birinci kısmın genel bir kapsamı vardır
ve bütün makina türlerine uygulanabilir. Diğer
kısımlar ise daha özel tehlikelerin bazı türlerini ele alır. Bunun yanı sıra,
ilgili bütün temel gerekliliklerin karşılamasını güvence altına almak için bu
ekin tamamını incelemek gereklidir. Makinalar
tasarımlanırken, bu Genel İlkelerin Madde 1’ine uygun olarak yerine getirilen
risk değerlendirmesinin sonuçlarına bağlı olarak, genel kısmın kuralları ile
diğer kısımların bir veya daha fazlasının kuralları dikkate alınmalıdır. 1-Temel sağlık ve güvenlik kuralları 1.1- Genel hususlar 1.1.1- Tarifler Bu Ekin amaçları
bakımından aşağıdaki tarifler geçerlidir: (a) Tehlike Muhtemel bir
yaralanma veya bunların sağlık üzerinde oluşturabileceği hasar kaynağı. (b) Tehlike bölgesi Bir kişinin
içerisinde ve/veya makina çevresinde sağlığına veya
güvenliğine karşı bir riske maruz kalabileceği herhangi bir bölge. (c) Tehlikeye maruz kalan kişi Kısmen
veya tamamen bir tehlike bölgesinde bulunan kişi. (d) Operatör Makinaları kuran, çalıştıran, ayarlayan, bakımını yapan,
temizleyen, tamir eden veya hareket ettiren kişi veya kişiler. (e) Risk Tehlikeli bir durumda
meydana gelebilecek olan sağlığa yönelik yaralanma veya hasarın olasılık ve
derecesinin birleşimi. (f) Mahfaza Özellikle fiziksel
bir engel vasıtasıyla koruma sağlayan makinanın
parçası. (g) Koruyucu tertibatı Yalnız başına veya
bir mahfaza ile birlikte riski azaltmak amacıyla kullanılan tertibat (bir
mahfazadan ayrı). (h) Amaçlanan kullanım Makinaların kullanım talimatlarında verilen bilgilere uygun
olarak kullanımı. (i) Makul şekilde öngörülebilir yanlış kullanım Makinaların kullanım talimatlarında amaçlanmadığı şekilde, ancak
kolayca öngörülebilen insan davranışlarından kaynaklanabilecek kullanım. 1.1.2- Güvenlik bütünlüğü ilkeleri (a) Makinalar işlevlerine uygun olacak şekilde ve sadece
öngörülen şartlar altında değil, makul bir şekilde öngörülebilir yanlış
kullanımları da dikkate alınarak, işletmeye alındıklarında kişileri riske
atmadan çalıştırılabilecek, ayarlanabilecek ve bakımı yapılabilecek şekilde
tasarımlanmalı ve imal edilmelidir. Alınan tedbirlerin
amacı, makinaların, öngörülebilir çalışma ömrü
boyunca, nakliye, montaj, demontaj, hizmetten çıkarma
ve hurdaya ayırma aşamaları dahilindeki her türlü
riski bertaraf etmek olmalıdır. (b) En uygun
metotları seçerken, imalâtçı veya yetkili temsilcisi, aşağıdaki ilkeleri sıra
dahilinde uygulamalıdır: - Riskleri
olabildiğince bertaraf etmek veya azaltmak (esasında güvenli makina tasarımı ve imalâtı), - Bertaraf
edilemeyecek riskler için gerekli koruyucu tedbirleri almak, - Kullanıcıları
uygulanan koruyucu tedbirlerin her türlü yetersizliklerinden kaynaklanan
giderilemeyen riskler konusunda bilgilendirmek, özel bir eğitimin gerekli
olup olmadığını göstermek ve kişisel koruyucu ekipman
sağlama ihtiyacını belirtmek. (c) Makinaları tasarımlarken veya imal ederken ve talimatları
hazırlarken, imalâtçı veya yetkili temsilcisi sadece makinanın
amaçlanan kullanımını değil aynı zamanda öngörülebilir her türlü yanlış
kullanımını da dikkate almalıdır. Normal olmayan
kullanımı bir risk oluşturacak ise, makinalar
normal olmayan kullanımı önleyecek şekilde tasarımlanmalı ve imal
edilmelidir. Uygun olduğunda, talimatlar kullanıcının dikkatini –
tecrübelerin olabileceğini gösterdiği şekilde - makinaların
nasıl kullanılmaması gerektiğine çekmelidir. (d) Makinalar, kişisel koruyucu ekipmanın
gerekli veya öngörülebilir kullanımlarından kaynaklanabilecek olan operatörün
maruz kaldığı kısıtlamaları göz önünde bulundurarak tasarımlanmalı ve imal
edilmelidir. (e) Makinalar güvenli bir şekilde ayarlanmasına, bakımı
yapılmasına ve kullanılmasına imkân verecek bütün özel teçhizat ve
aksesuarlarla birlikte tedarik edilmelidir. 1.1.3- Malzemeler ve ürünler Makinaların imalâtında kullanılan malzemeler veya bunların
kullanımı sırasında kullanılan veya ortaya çıkan ürünler, kişilerin sağlık ve
güvenliğini tehlikeye atmamalıdır. Özellikle, akışkanların kullanımı halinde,
makinalar dolum, kullanım, geri kazınım veya
tahliye esnasındaki riskleri önleyecek şekilde tasarımlanmalı ve imal
edilmelidir. 1.1.4- Aydınlatma Makinalar, normal yoğunluktaki ortam aydınlatması olsa bile,
muhtemel bir riske sebep olabilecek bir aydınlatma yetersizliği olduğu
yerlerde, ilgili işlemler için, uygun olan yekpare bir aydınlatma ile teçhiz
edilmelidirler. Makinalar bir rahatsızlığa neden
olabilecek hiçbir gölgelik bir alan, rahatsızlık yaratıcı göz kamaşması ve
aydınlatma nedeniyle hareketli parçalarda tehlikeli bir şiddetli flaşör etkisi olmayacak şekilde tasarlanmalı ve imal
edilmelidirler. Sık muayene ve ayarlama gerektiren iç parçalar ve bakım
alanları uygun aydınlatmayla donatılmalıdır. 1.1.5- Makinaların
taşımalarını kolaylaştıracak biçimde tasarımlanması Makinalar ve her bir aksam parçası aşağıdaki şekilde
olmalıdır: - Güvenli bir şekilde
taşınabilmeli ve nakledilebilmeli, - Güvenli ve hasarsız
bir şekilde stoklanacak şekilde paketlenmeli veya tasarlanmalı. Makinaların ve/veya aksam parçalarının nakliyesi sırasında, makinaların ve/veya aksam parçalarının talimatlara uygun
olarak taşındıkları sürece, kararsızlıktan kaynaklanan hiçbir ani hareket ve
tehlike olasılığı olmamalıdır. Makinaların ve/veya çeşitli aksam parçalarının ağırlık, boyut
veya biçimi, el ile hareket ettirilmesini engellediği durumda makinalar ve/veya aksam parçaları aşağıdaki şekilde
olmalıdır: - Kaldırma düzeni
için ataşmanlara sahip olmalı veya - Bu tür ataşmanlar takılabilecek şekilde tasarımlanmalı veya - Standart kaldırma
düzeninin kolayca bağlanabileceği bir şekilde olmalı. Makinaların veya aksam parçalarının el ile taşınması gerektiği
durumlarda, bunlar aşağıdaki şekilde olmalıdır: - Kolaylıkla
taşınabilir olmalı veya - Güvenli bir şekilde
kaldırılıp taşınabilecek şekilde teçhiz edilmeli. Tehlikeli olabilecek takımlar
ve/veya makina parçaları için, hafif olsalar bile,
taşınması için özel düzenekler yapılmalıdır. 1.1.6- Ergonomi Amaçlanan kullanım
şartları altında, operatörün karşı karşıya kaldığı rahatsızlık, yorgunluk ve
fiziksel ve psikolojik stres, aşağıdaki ergonomi ilkeleri göz önünde
bulundurularak olabildiğince asgariye indirilmelidir: - Operatörün fiziksel
ölçüleri, kuvveti ve dayanma gücü değişebilirliklerine imkân vermesi, - Operatörün
uzuvlarının hareket için yeterli yerin sağlanması, - Makina
için belirlenen çalışma aralığından kaçınılması, - Uzun süre dikkati
gerektiren izlemelerden kaçınılması, - İnsan/makina arayüzünün operatörün
öngörülebilir karakteristiklerine uyarlanması. 1.1.7- Çalışma konumları Çalışma konumu egzoz
gazları ve/veya oksijen yetersizliğinin sebep olacağı herhangi bir riski
önleyecek şekilde tasarlanmalı ve imal edilmelidir. Makinanın,
operatörün sağlık ve güvenliği için risk oluşturan tehlikeli bir ortamda kullanımı
amaçlanıyor ise veya makinanın kendisi tehlikeli
bir ortam yaratıyor ise, operatörün iyi çalışma şartlarına sahip olması ve
öngörülebilir tehlikelerden korunması için yeterli olan tedbirler
alınmalıdır. Uygun olduğunda, çalışma konumuna yukarıdaki şartları
karşılayacak şekilde tasarımlanmış, inşa edilmiş veya teçhiz edilmiş uygun
bir kabin takılmalıdır. Çıkış hızlı bir tahliyeye imkân tanımalıdır. Bunun
yanında, uygulanabilir olduğunda, alışılagelmiş çıkışlardan farklı bir yönde,
bir acil çıkış sağlanmalıdır. 1.1.8- Oturma yerleri Uygun olduğunda ve
çalışma koşullarının elverdiği durumlarda, makinanın
ayrılmaz bir parçasını oluşturan çalışma yerleri koltuklar yerleştirilecek
şekilde tasarımlanmalıdır. Operatörün çalışma sırasında oturması amaçlanıyor
ve çalışma konumu makinanın ayrılmaz bir parçası
ise, makinaya koltuk takılmalıdır. Koltuk operatöre
kararlı bir konum sağlayacak şekilde yerleştirilmelidir. Bunun yanında,
koltuğun kumanda aygıtlarına olan mesafesi operatöre göre ayarlanabilir
olmalıdır. Makina titreşimlere maruz kalıyor ise,
koltuk operatöre makul bir derecede mümkün olan en düşük düzeyde titreşim
iletilecek şekilde tasarımlanıp imal edilmelidir. Koltuğun bağlantı
elemanları maruz kalabileceği bütün gerilmelere dayanmalıdır. Operatörün
ayakları altında zemin olmadığı durumlarda, kaymaya dayanıklı malzemeden yapılmış
ayak dayamaları sağlanmalıdır. 1.2- Kumanda sistemleri 1.2.1-Kumanda sistemlerinin güvenliği ve
güvenilirliği Kumanda sistemleri
tehlike oluşturacak durumların oluşumunu önleyecek şekilde tasarımlanmalı ve
imal edilmelidirler. Her şeyden önce bunlar aşağıdaki şekilde tasarımlanıp
imal edilmelidir: - Tasarlandıkları
çalışma gerilimlerine ve dış etkilere dayanabilme, - Kumanda sisteminin
donanımında veya yazılımında meydana gelen bir arızanın tehlikeli durumlara
yol açmaması, - Kumanda sisteminin
mantık (lojik) devrelerinde meydana gelen hataların tehlikeli durumlara yol
açmaması, - Çalışma sırasında makulen öngörülebilen insan hatalarının tehlikeli
durumlara yol açmaması. Aşağıdaki hususlara
özel önem verilmelidir: - Makina
beklenmedik şekilde çalışmaya başlamamalı, - Makina
parametreleri, değişikliklerin tehlikeli durumlara yol açması durumunda,
kontrolsüz bir şekilde değişmemeli, - Durdurma komutu
verildiğinde, makinanın durdurulmasına
engellenmemeli, - Makinanın
hiçbir hareketli parçası veya makina tarafından
tutulan parça düşmemeli veya yerinden çıkmamalı, - Hareketli
parçaların otomatik veya manüel olarak durdurulmaları ne olursa olsun
engellenmemeli, - Koruyucu
tertibatlar tamamıyla etkin olmalı veya bir durdurma komutu vermeli, - Kumanda
sistemlerinin güvenlikle ilgili parçaları makinaların
veya kısmen tamamlanmış makinaların bir alt grubunun
bütününe tutarlı bir şekilde uygulanmalı. - Kablosuz kumandada,
iletişim kaybı dahil olmak üzere, doğru kumanda
sinyalleri alınmadığında otomatik bir durdurma sistemi devreye girmelidir. 1.2.2- Kumanda tertibatları Kumanda tertibatları
aşağıdaki esaslar dahilinde olmalıdır: - Uygun yerlerde
resimli gösterimler kullanılarak açıkça ve görünür ve tanınabilir olmalı, - Tereddüde mahal
vermeden veya zaman kaybına ve belirsizliğe yol açmadan güvenli bir şekilde
çalıştırılacak şekilde konumlandırılmalı, - Kumanda
tertibatının hareketi ile etkisi tutarlı olacak şekilde tasarımlanmalı, - Acil durdurma veya
uzaktan kumandalı programlama cihazı (teach pendant) gibi bazı kumanda tertibatlarının gerekli olduğu
durumlar haricinde, tehlike alanları dışına yerleştirilmeli, - Kumanda
tertibatlarının çalışması ilave risk oluşturmayacak şekilde
konumlandırılmalı, - Bir tehlike söz
konusu olduğunda, istenen hareketin sadece maksatlı bir eylem ile
başarılabileceği şekilde tasarımlanmalı veya korunmalı, - Öngörülebilir
kuvvetlere dayanacak şekilde yapılmalı; kayda değer kuvvetlere maruz olma
eğilimindeki acil durdurma tertibatlarına özel önem gösterilmelidir. Bir kumanda
teçhizatının birkaç farklı fonksiyonu yerine getirmek için tasarımlandığı ve
imal edildiği durumda, yani bire bir karşılıklılığın olmadığı durumlarda,
yapılacak faaliyet açıkça gösterilmeli ve gerekli olduğunda onaylamaya tabi
olmalıdır. Kumanda teçhizatları,
ergonomi prensipleri göz önünde bulundurularak, yerleşim planları,
gezintileri ve çalışmaya dirençleri yapılacak eylem ile uyumlu olacak şekilde
düzenlenmiş olmalıdır. Makinalara güvenli
çalışmanın gerektirdiği şekilde göstergeler takılmalıdır. Operatör bunları
kumanda konumundan okuyabilmelidir. Her bir kumanda
konumunda, operatör hiç kimsenin tehlike alanında olmadığından emin olmalı
veya kumanda sistemi bir kişinin tehlike alanında bulunması durumunda
çalışmanın başlamasını önleyecek şekilde tasarlanmış ve imal edilmiş
olmalıdır. Operatör kumanda konumundan bunları okuyabilir olmalıdır.
Operatör, her bir konumundan, tehlike alanlarına hiç kimsenin bulunmamasını
sağlamalıdır veya kumanda sistemi tehlike alanına bir kişinin girmesini engelleyecek
şekilde tasarımlamalı ve imal edilmelidir. Bu ihtimallerin
hiçbirisi uygulanabilir değilse, makina çalışmaya
başlamadan önce, bir sesli ve/veya görsel uyarı sinyali verilmelidir. Maruz kalan kişiler
tehlike bölgesinden ayrılmaya veya makinanın
harekete geçmesini engellemeye yetecek kadar zamana sahip olmalıdır. Gerekli ise, makinaların sadece bir veya daha fazla önceden
belirlenmiş alanlara veya bölgelere yerleştirilmiş kumanda konumlarından
kumanda edilebileceği araçlar sağlanmalıdır. Birden fazla kumanda
komunun olduğu durumlarda, kumanda sistemi durdurma kumandaları ve acil
durdurmalar hariç olmak üzere, bunlardan birinin kullanımının diğerlerinin
kullanımını önleyeceği şekilde tasarımlanmalıdır. Makinaların iki veya daha fazla çalışma konumuna sahip olduğu
durumda, her bir konumda operatörlerin birbirlerini engellemeyeceği veya
tehlikeli bir duruma sokmayacağı şekilde, gerekli olan bütün kumanda
tertibatları bulunmalıdır. 1.2.3- Çalıştırma Makinaları sadece bu amaçla sağlanmış olan bir kumanda
teçhizatının, bilinçli bir eylem ile devreye sokulması halinde çalıştırmak
mümkün olmalıdır. Aynı gereklilik
aşağıdaki durumlarda da geçerlidir: - Makinanın,
hangi nedenle olursa olsun, duruştan sonra yeniden çalıştırıldığında, - Çalışma koşullarında
önemli bir değişiklik yapıldığında. Bununla birlikte, makinaların yeniden çalıştırılması veya çalışma
koşullarındaki bir değişiklik, bu amaçla temin edilmiş kumanda teçhizatından
başka bir teçhizatın, bunun tehlikeli bir duruma yol açmaması koşulu ile
bilinçli olarak devreye sokulması ile yapılabilir. Otomatik modda çalışan makinalar için, makinaların çalıştırılması, bir duruşu takiben yeniden
çalıştırılması veya çalışma koşullarındaki herhangi bir değişiklik, bu
durumun tehlikeli bir duruma yol açmaması koşulu ile müdahale olmaksızın
mümkün olabilmelidir. Makinaların birkaç çalıştırma kumanda teçhizatının olması ve bu
nedenle operatörlerin birbirlerini tehlikeye atabilecekleri durumunda, bu
riski ortadan kaldıracak ilave teçhizatlar takılmalıdır. Güvenlik gereği ile
çalıştırma ve/veya durdurmanın belirli bir sıra izleyerek yapılması
gerekiyorsa, bu operasyonların doğru bir sırada yapılmasını güvenceye alacak
teçhizatlar bulunmalıdır. 1.2.4 Durdurma 1.2.4.1 Normal durdurma Makinalara, makinanın tamamen güvenli
bir şekilde durdurabilecek bir kumanda teçhizatı takılmalıdır. Her bir çalışma
istasyonuna, mevcut olan tehlikelere bağlı olarak, makinaların
fonksiyonlarının tamamını veya bir kısmını durduracak bir kumanda teçhizatı
takılmalıdır, böylece makina güvenli duruma
getirilir. Makinaların durdurma kumandası, başlatma kumandalarına önceliğe
sahip olmalıdır. Makinalar veya bunların tehlikeli işlevleri bir kez
durdurulduğunda ilgili harekete geçiricilere giden enerji beslemesi
kesilmelidir. 1.2.4.2 Operasyonel
durdurma Çalışma nedenlerinden
dolayı harekete geçiricilere giden enerjiyi kesmeyen bir durdurma kumandası
gerekli olduğunda, durdurma durumu izlenmeli ve sürdürülmelidir. 1.2.4.3 Acil durum durdurması Makinalara, fiili veya olası bir tehlikenin bertaraf edilmesi
için, bir veya daha fazla acil durum durdurma tertibatı takılmalıdır. Aşağıdaki istisnalar
geçerlidir: - Duruş süresini
azaltmayacağı için veya alınacak riskle baş edecek özel tedbirlere imkân
vermeyeceğinden dolayı, riski azaltmayacak acil durum durdurma teçhizatlı makinalar, - Taşınabilir elde
tutulan ve/veya el ile yönlendirilen makinalar. Bu tertibat aşağıdaki
özelliklere haiz olmalıdır: - Açıkça tanınabilen,
açıkça görülebilen ve çabucak ulaşılabilen kumanda tertibatlarına sahip olmalı, - İlave bir risk
oluşturmaksızın, tehlikeli işlemleri mümkün olan en çabuk bir şekilde
durdurmalı, - Gerekli durumlarda,
belirli koruyucu tertibatları hareketlerini tetiklemeli veya tetiklenmesini
sağlamalıdır. Bir
durdurma komutunu takiben acil durum durdurma teçhizatının aktif konumu sona
erdiğinde, bu komut acil durum durdurma tertibatının devrede olmasını, bu
işlem özel olarak geçersiz kılınana kadar, sürekli kılınmalıdır; bir durdurma
komutunu tetiklemeksizin tertibatın devreye girmesi mümkün olmamalıdır;
tertibatın devreden çıkarılması sadece uygun bir işlem ile mümkün olmalı ve
tertibatın devreden çıkartılması makinayı yeniden
çalıştırmamalı, ancak yeniden çalıştırmaya izin vermelidir. Acil durum durdurma
işlevi çalışma moduna bağlı olmaksızın, her zaman
mevcut ve çalışır durumda olmalıdır. Acil durum durdurma
tertibatları diğer koruyucu tedbirler için bir destekleyici unsurdur ve bu
tedbirlerin yerini almaz. 1.2.4.4 Makinaların montajı Makina veya birlikte çalışmak üzere tasarımlanmış makina parçalarında, acil durum durdurma tertibatları dahil olmak üzere, durdurma kumandaları sadece makinayı değil, aynı zamanda, çalışmaya devam etmesi
tehlikeli olacaksa ilgili bütün donanımı durdurabilecek şekilde tasarlanmalı
ve imal edilmelidir. 1.2.5 Kumanda veya çalışma modunun
seçimi Seçilen çalışma veya
kumanda modu, acil durum durdurma hariç tutulmak
üzere, diğer bütün çalışma veya kumanda modlarını
geçersiz kılmalıdır. Makina farklı koruyucu tedbirleri ve/veya çalışma
işlemlerini gerektiren çeşitli kumanda veya çalışma modlarında
kullanılmasına imkân verecek şekilde tasarımlanmış ve imal edilmişse, makinaya her bir konumda kilitlenebilecek olan bir mod seçici takılmalıdır. Seçici her bir konumu
açık bir şekilde ayırt edilebilir olmalı ve tekli bir çalışma ve kumanda moduna karşılık gelmeldir.
Seçici, makinaların belirli işlevlerinin
kullanımını belirli operatör kategorilerine sınırlayan başka bir seçme modu ile değiştirilebilir. Belirli çalışmalar
için, makinanın bir mahfazanın devreden çıkarılması
veya sökülmesi ve/veya bir koruyucu tertibatın devre dışı olması gerekiyor
ise, kumanda veya çalışma modu seçicisi eş zamanlı
olarak aşağıdaki esaslar dahilinde çalışmalıdır: - Bütün diğer kumanda
veya çalışma modlarını devreden çıkarmalı, - Tehlikeli
işlevlerin sadece sürekli eylem gerektiren kumanda tertibatları ile
çalışmasına izin vermeli, - Bağlantılı çalışma
sırasında gelen tehlikeleri önlerken, tehlikeli işlevleri sadece azaltılmış
risk koşullarında çalışmasına izin vermeli, - Makina
üzerindeki algılayıcılarla isteyerek veya istem dışı hareket ile tehlikeli
işlevlerinin her türlü çalışmasının önlenmelidir. Bu dört koşul eş
zamanlı olarak yerine getirilemiyorsa, kumanda veya çalışma modu seçicisi güvenli bir müdahale alanı sağlayacak
şekilde tasarımlanan ve imal edilen diğer koruyucu tedbirleri devreye
sokmalıdır. İlave olarak, operatör ayarlama noktasından üzerinde çalıştığı
parçaların çalışmasını kumanda edebilmelidir. 1.2.6 Güç kaynağı arızası Makinaları besleyen güç kaynağındaki herhangi bir nedenden
dolayı oluşan kesinti veya kesintiden sonra enerjinin yeniden gelmesi ya da
beslemedeki dalgalanmalar tehlikeli bir duruma yol açmamalıdır. Aşağıdaki hususlara
özel önem verilmelidir: - Makinalar
beklenmedik bir şekilde çalışmaya başlamamalı, - Makinaların
parametreleri, bu tip bir değişikliği tehlikeli bir duruma yol açabileceği
durumunda, kontrolsüz bir şekilde değişmemeli, - Komut daha önceden
verilmiş ise, makinanın durdurulması
engellenmemeli, - Makinanın
hiçbir hareketli kısmı veya makina tarafından
tutulan parça düşmemeli veya yerinden çıkmamalı, - Her ne şekilde
olursa olsun hareketli parçaların otomatik olarak veya el ile durdurulmaları
engellenmemeli, - Koruyucu
tertibatlar bütünüyle etkin kalmalı veya bir durdurma komutu vermelidir. 1.3 Mekanik tehlikelere karşı koruma 1.3.1 Kararlılık kaybı riski Makinalar, aksamları ve bağlantıları taşıma, montaj, demontaj ve makinalarla ilgili
herhangi diğer eylemlerde devrilmeye, düşmeye veya kontrolsüz hareketlere
engel olacak şekilde yeterli kararlılığa sahip olmalıdır. Makinaların şekilleri veya amaçlanan montaj şekli yeterli bir
karalılık sağlamıyorsa, talimatlar belirtilen uygun bağlama araçları
sağlanmalı ve göstermelidir. 1.3.2 Çalışma sırasında kırılma riski Makinaların ve bunların bağlantılarının muhtelif parçaları
kullanım sırasında maruz kaldıkları gerilimlere dayanabilmelidir. Kullanılan
malzemelerin dayanıklılığı, imalâtçının veya yetkili temsilcisinin öngördüğü,
özellikle de yorulma, yaşlanma, korozyon ve aşınma olguları itibariyle
çalışma ortamının yapısına uygun olmalıdır. Talimatlar güvenlik
nedenleriyle gerekli olan bakım ve muayenelerin tip ve sıklığını
göstermelidir. Uygun durumlarda bunlar aşınmaya maruz olan parçaları ve
değiştirilme kriterlerini göstermelidir. Alınan önlemlere
rağmen kırılma veya dağılma riskinin yine de mevcut olması halinde, ilgili
parçalar herhangi bir kopuk parçanın içeride kalıp tehlikeli sonuçlara neden
olmasını önleyecek şekilde takılmalı, konumlanmalı ve/veya korunmalıdır. Akışkan taşıyan esnek
ve de rijit borular, özellikle bunlardan yüksek
basınç altında olanlar, öngörülebilen iç ve dış gerilimlere dayanıklı olmalı
ve bir kopma sırasında hiçbir risk oluşturmaması için sıkı bir şekilde
bağlanmalı ve/veya korunmalıdır. İşlenecek
malzemelerin alete otomatik olarak beslendiği durumlarda, kişiler için bir
risk meydana gelmesini önlemek için aşağıdaki koşullar yerine getirilmelidir: - İş parçası alet ile
temas ettiği zaman, alet normal çalışma koşullarını sağlamış olmalı, - Alet çalıştırıldığı
ve/veya durdurulduğu zaman (isteyerek veya istem dışı), besleme hareketi ile
aletin hareketi eş güdümlü olmalıdır. 1.3.3 Düşen veya fırlayan parçalardan kaynaklanan
riskler Düşen veya fırlayan
parçalardan kaynaklanan risklere engel olmak için tedbirler alınmalıdır. 1.3.4 Yüzeylerden, kenarlardan veya köşelerden
kaynaklanan riskler Amaçları izin verdiği
sürece, makinaların erişilebilir parçaları
yaralanmalara sebep olma olasılığı taşıyabilecek keskin kenar, keskin köşe ve
pürüzlü yüzeylere sahip olmamalıdır. 1.3.5 Çok işlevli makinalarla
ilgili riskler İş parçasının her bir
işlem arasında manüel olarak çıkartılarak birkaç farklı işlemin yapılması
amaçlanan makinalarda (çok işlevli makinalar), makinalar her bir
elemanın ayrı ayrı kullanılacak şekilde diğer
elemanların kişiler için risk oluşturmasına engel olacak tarzda tasarlanmalı
ve imal edilmelidir. Bu amaçla, korumasız
elemanlar ayrı ayrı çalıştırılıp,
durdurulabilmelidir. 1.3.6 Çalışma şartlarındaki değişikliklerle ilgili
riskler Makinaların farklı kullanım şartları altında çalıştırıldığı
durumlarda, makinalar bu şartların seçimi ve
ayarlanmaları güvenli ve güvenilir şekilde yapılabilecek biçimde
tasarımlanmalı ve imal edilmelidir. 1.3.7 Hareketli parçalarla ilgili riskler Makinaların hareketli parçaları bir kazaya neden olabilecek
temas etme risklerini önleyecek biçimde tasarımlanmalı ve imal edilmeli veya
riskin devam ettiği durumlarda, mahfazalar veya koruyucu tertibatlarla teçhiz
edilmelidir. Çalışmaya dahil olan hareketli parçaların yanlışlıkla bloke olmasını
önleyecek gerekli bütün tedbirler alınmalıdır. Alınan tedbirlere rağmen bir blokajın meydana gelme olasılığının sürdüğü durumlarda,
uygun olduğunda, bu ekipmanın güvenli bir şekilde blokajdan çıkması için
gerekli olan özel koruyucu tertibatlar ve takımlar sağlanmalıdır. Talimatlarda ve
mümkün olduğunda, makina üzerindeki bir işaret ile
bu özel koruyucu tertibatlar ve bunların nasıl kullanılacağı tanımlanmalıdır.
1.3.8 Hareketli parçalardan kaynaklanan risklere
karşı koruma seçimi Hareketli parçalardan
kaynaklanan risklere karşı korunmak için tasarlanmış olan mahfazalar veya
koruyucu tertibatlar riskin tipi esas alınarak seçilmelidir. Bu seçimin
yapılmasında yardımcı olmak üzere aşağıdaki kılavuz bilgiler kullanılmalıdır: 1.3.8.1 Hareketli aktarma parçaları Kişilerin hareketli
aktarma organlarından kaynaklanan tehlikelere karşı korunması için tasarlanan
mahfazalar: - 1.4.2.1 numaralı
paragrafta belirtildiği şekilde sabit bir mahfaza olmalı veya - 1.4.2.2 numaralı paragrafta
belirtildiği şekilde birbirini kilitleyen (ara kilitlemeli) hareketli mahfaza
olmalıdır. Makinalara sıkça erişim öngörülüyor ise, birbirini kilitlemeli
hareketli mahfazalar kullanılmalıdır. 1.3.8.2 İşlemde yer alan hareketli parçalar Kişilerin işleme dahil hareketli parçalardan kaynaklanan tehlikelere karşı
korunması amacıyla tasarlanan mahfazalar veya koruyucu tertibatlar: - 1.4.2.1 numaralı
paragrafta belirtildiği şekilde sabit bir mahfaza olmalı veya - 1.4.2.2 numaralı
paragrafta belirtildiği şekilde birbirini kilitleyen hareketli mahfazalar
olmalı veya - 1.4.3 numaralı
paragrafta belirtildiği şekilde koruyucu tertibatlar olmalı veya - Yukarıdakilerin bir
bileşimi olmalıdır. Bununla birlikte,
çalışma sırasında operatörün müdahalesini gerektiren işlemler nedeniyle işlem
içerisinde doğrudan yer alan bazı hareketli parçaların tamamen erişilemez
hale getirilemediği durumlarda, bu tip parçalara aşağıdakiler takılmalıdır: - Çalışmada
kullanılmayan parçaların yer aldığı bölümlere erişimi engelleyen sabit
mahfazalar veya birbirini kilitleyen hareketli mahfazalar ve - 1.4.2.3’te numaralı
paragrafta belirtildiği şekilde erişimin gerekli olduğu yerlerde, hareketli
parçaların yer aldığı bölgelere erişimi kısıtlayan ayarlanabilen mahfazalar. 1.3.9 Kontrol dışı hareketlerle ilgili riskler Makinaların bir parçası durdurulduğunda, kumanda
tertibatlarındaki bir işlem dışında herhangi bir sebeple durma konumundan
kayma engellenmeli veya bu durum bir tehlike oluşturmamalıdır. 1.4 Mafhazaların ve koruma
tertibatlarının karakteristikleri 1.4.1 Genel kurallar Mahfazalar ve
koruyucu tertibatlar aşağıdaki özellikleri taşımalıdır: - Sağlam bir yapıda
olmalı, - Yerlerine sağlam
bir şekilde sabitlenmeli, - İlave herhangi bir
tehlikeye ortaya çıkarmamalı, - Kolayca devreden çıkarılmamalı
veya kolayca by-pass
edilememeli, - Tehlike bölgesinden
yeterli uzaklığa yerleştirilmeli, - Üretim işlemin
izlenmesini asgari engel olmalı ve - Çalışmanın
yapılması gereken alana özellikle erişimi kısıtlayarak, mümkünse mahfazanın çıkarılmasına
veya koruyucu tertibatın devreden çıkarılmasına gerek kalmaksızın, aletlerin
takılmasına ve/veya değiştirilmesine ve bakım amaçlarıyla gerekli çalışmanın
yapılmasına imkân vermeli. İlave olarak, mümkün
olan durumlarda, mahfazalar malzeme ve nesnelerin fırlamasına veya düşmesine
karşı ve makinalardan kaynaklanan emisyonlara karşı koruma sağlamalıdır. 1.4.2 Mahfazalar için özel kurallar 1.4.2.1 Sabit mahfazalar Sabit mahfazalar
sadece aletlerle açılabilen veya sökülebilen sistemlerle takılmalıdır. Bunların bağlama
sistemleri, mahfazalar veya koruyucular söküldüğünde makinalara
bağlı kalmalıdır. Mümkün olduğu durumlarda, bağlantıları
olmaksızın mahfazalar yerinde kalamamalıdır. 1.4.2.2 Ara kilitlemeli hareketli mahfazalar Birbirini kilitleyen
hareketli mahfazalar aşağıdaki özellikleri taşımalıdır: - Mümkün olduğunca,
kilitli olmadıklarında makinalara tespit edilmiş
halde kalmalı, - Yalnızca bilinçli
bir eylemle ayarlanabilecek şekilde tasarlanmalı ve imal edilmelidir. Birbirini kilitleyen
hareketli mahfazalar aşağıdakileri sağlayan bir birbirini kilitleyen
tertibatla irtibatlı olmalıdır: - Kapanana kadar makinaların tehlikeli işlevlerinin harekete geçmesini
önleyen ve - Kapanmaları
durumunda bir durdurma komutu veren birbirini kilitlemeyen tertibatla
birlikte çalışmalıdır. Operatörün, makinanın tehlikeli işlevinden doğan riskin ortadan
kaldırılmasından önce, tehlike bölgesine erişiminin mümkün olduğu durumlarda,
hareketli mahfazalar aşağıdakini sağlayan bir birbirini kilitleme tertibata
ilave olarak bir mahfaza kilitleme tertibatına sahip olmalıdır: - Mahfaza kapanana ve
kilitlenene kadar tehlikeli makina işlevlerinin
harekete geçmesini önlemeli ve - Makinanın
tehlikeli işlevinden kaynaklanan yaralanma riski ortadan kaldırılana kadar,
mahfaza kapalı ve kilitli olmalıdır. Birbirini kilitleyen
hareketli mahfazalar, makinanın aksamlarından
birinin olmaması veya arızalanması halinde, makinanın
tehlikeli işlevlerinin çalışmasını önleyecek veya bu işlevleri durduracak
şekilde tasarımlanmadır. 1.4.2.3 Erişimi kısıtlayan ayarlanabilen mahfazalar Çalışma için
kesinlikle olarak gerekli olan hareketli parçalar bölgesine erişimi
kısıtlayan ayarlanabilen mahfazalar aşağıdaki özellikleri taşımalıdır: - Yapılan işin türüne
göre manuel veya otomatik olarak ayarlanabilir
olmalı ve - Alet kullanmaya
gerek olmadan kolayca ayarlanabilir olmalıdır. 1.4.3 Koruyucu tertibatlarla ilgili özel kurallar Koruyucu tertibatlar
kumanda sistemine aşağıdaki hususlar dahilinde
tasarlanması ve dahil edilmelidir: - Hareketli parçalar operatörün
erişim mesafesi içerisinde iken çalışmaya başlamamalı, - Parçalar hareket
halinde iken kişiler bunlara erişememeli ve - Bunların
aksamlarından birisinin olmaması veya arızalanması durumunda hareketli
parçaların çalışmaya başlamasını önlemeli veya bunları durdurmalıdır. Koruyucu tertibatlar
yalnızca bilinçli bir eylem ile ayarlanabilmelidir. 1.5 Diğer tehlikelerden kaynaklanan riskler 1.5.1 Elektrik beslemesi Makinanın bir elektrik beslemesine sahip olduğu durumda, makina elektrikten kaynaklanan bütün tehlikeler önlenecek
veya önlenebilecek şekilde tasarımlanmalı, imal edilmeli ve teçhiz
edilmelidir. Belirli Gerilim Sınırları Dahilinde
Kullanılmak Üzere Tasarlanmış Elektrikli Teçhizat İle İlgili Yönetmelikte (2006/95/AT) yer alan güvenlik hedefleri makinalara uygulanmalıdır. Bununla birlikte, makinaların elektrikten kaynaklanan tehlikeler itibariyle
uygunluk değerlendirmesi ve piyasaya arz edilmesi ve/veya hizmete sunulması
ile ilgi yükümlülükler yalnızca bu Yönetmelikle düzenlenir. 1.5.2 Statik elektrik Makinalar potansiyel olarak tehlike taşıyan elektrostatik
yüklerin birikimini önleyecek ya da sınırlayacak şekilde tasarlanmalı ve imal
edilmeli ve/veya bir boşaltma sistemi ile teçhiz edilmelidir. 1.5.3 Elektrik dışındaki enerji beslemesi Makinalar elektrik dışında başka bir kaynaktan
beslendiklerinde, bu enerji kaynağı ile bağlantılı bütün potansiyel riskler
önlenecek şekilde tasarımlanmalı, imal edilmeli ve teçhiz edilmelidirler. 1.5.4 Bağlantı hataları Risk kaynağı
olabilecek belirli parçaları takarken veya tekrar takarken meydana
gelebilecek hatalar bu parçaların tasarım veya imalâtında ortadan
kaldırılmalı veya bu başarılamıyor ise, parçanın üzerinde ve/veya mahfazası
üzerinde bu konuda bilgi verilmelidir. Aynı bilgi hareketli parçalar üzerinde
ve/veya hareketin yönünün riski önlemek için bilinmesi ihtiyacı olduğunda
bunların mahfazaları üzerinde gösterilmelidir. Gerekli olduğunda,
talimatlarda bu riskler hakkında daha fazla bilgi verilmelidir. Hatalı bir
bağlantının bir risk kaynağı olabileceği durumlarda, hatalı bağlantılar
tasarım aşamasında ortadan kaldırılmalı veya bu yapılamıyorsa bağlanacak
parçanın üzerinde ve uygun olduğunda bağlantı vasıtaları üzerinde bilgi
verilmelidir. 1.5.5 Uç sıcaklıklar Çok yüksek ya da çok
düşük sıcaklıktaki makina parçalarına veya
malzemelerine temastan veya bunların yakınında olmaktan kaynaklanan yaralanma
riskini ortadan kaldıracak önlemler alınmalıdır. Makinadan çıkan sıcak veya çok soğuk malzemelerin oluşturacağı
riskler karşı sakınma veya korunma sağlayacak olan gerekli önlemler
alınmalıdır. 1.5.6 Yangın Makinalar, makinanın kendisinin veya
makinanın kullandığı veya ürettiği gaz, akışkan,
toz, buhar veya başka herhangi bir maddenin neden olabileceği herhangi bir
yangın ya da aşırı ısınma riskine engel olacak şekilde tasarımlanmalı ve imal
edilmelidir. 1.5.7 Patlama Makinalar, makinanın kendisinin ya
da makinanın kullandığı veya ürettiği akışkan, gaz,
toz, buhar veya başka herhangi bir maddenin neden olabileceği herhangi bir
patlama riskine engel olacak şekilde tasarlanmalı ve imal edilmelidir. Makinalar, muhtemel bir patlayıcı ortamda kullanımından
kaynaklanan bir patlama riski söz konusu olduğunda, 30/12/2006
tarihli ve 26392 mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Muhtemel
Patlayıcı Ortamda Kullanılan Teçhizat ve Koruyucu Sistemler İle İlgili
Yönetmelik (94/9/AT) hükümlerine uygun olmalıdır. 1.5.8 Gürültü Makinalar, havada yayılan gürültü emisyonunun
neden olacağı riskleri en düşük seviyeye indirilecek şekilde, teknik ilerleme
ve gürültüyü özellikle kaynağında azaltma yollarının varlığı dikkate alınarak
tasarımlanmalı ve imal edilmelidir. Gürültü emisyon düzeyi, benzer makinalara
ait karşılaştırmalı emisyon verileri ile ilişkili olarak değerlendirilebilir. 1.5.9 Titreşimler Makinalar, makinanın kendisinden
kaynaklanan riskler en düşük seviyeye indirilecek şekilde, teknik ilerleme ve
titreşimi özellikle kaynağında azaltma yollarının varlığı dikkate alınarak
tasarımlanmalı ve imal edilmelidir. Titreşim emisyon düzeyi, benzer makinalara
ait karşılaştırmalı emisyon verileri ile ilişkili olarak değerlendirilebilir. 1.5.10 Işıma (radyasyon) Makinalardan kaynaklanan istenmeyen ışıma emisyonları
ortadan kaldırılmalı veya kişiler üzerinde olumsuz bir etki oluşturmayacak
düzeylere düşürülmelidir. Herhangi bir işlevsel
iyonize radyasyon emisyonu ayarlama, çalışma ve
temizlik sırasında makinaların doğru bir şekilde
çalışabilmesi için yeterli en düşük düzeyle sınırlanmalıdır. Bir riskin
mevcut olması durumunda, gerekli koruyucu önlemler alınmalıdır. Ayarlama, çalışma ve
temizlik sırasında herhangi bir işlevsel iyonize olmayan radyasyon emisyonları, kişiler üzerinde olumsuz bir etkisi olmayacak
seviyelerle sınırlanmalıdır. 1.5.11 Harici ışıma (radyasyon) Makinalar, harici ışıma makinanın
çalışmasına müdahale etmeyecek şekilde tasarımlanmalı ve imal edilmelidir. 1.5.12 Lazer ışıması (radyasyonu) Lazer teçhizatının
kullanıldığı durumlarda, aşağıdaki hususlar dikkate alınmalıdır: - Makinaların
üzerindeki lazer teçhizatı herhangi bir şekilde istenmeyen ışımayı önleyecek
şekilde tasarımlanmalı ve imal edilmeli, - Makinaların
üzerindeki lazer teçhizatı, etkin ışıma, yansıma ya da yayılmadan kaynaklanan
ışıma ve ikincil ışıma sağlığa zarar vermeyecek şekilde korunmalı, - Makinaların
üzerindeki lazer teçhizatının ayarlanması veya gözlemlenmesi için kullanılan
optik teçhizat lazer ışıması tarafından bir sağlık riski oluşturmayacak
şekilde olmalıdır. 1.5.13 Tehlikeli malzeme ve madde emisyonları Makinalar, ürettikleri tehlikeli malzemelerin ve maddelerin
soluma, yutma, deriyle, gözle ve mukoza tabakasıyla temasına ve deriye nüfuz
etme risklerine engel olunacak şekilde tasarımlanmalı ve imal edilmelidir. Bu tip bir tehlike
ortadan kaldırılamadığında, makinalar zararlı
malzemelerin ve maddelerin kapalı olarak muhafaza edilebileceği, tahliye
edilebileceği, su spreyi ile dağıtılabileceği, filtre edilebileceği veya
başka eşit derecedeki etkili yöntemlerin kullanabileceği şekilde teçhiz
edilmelidir. Makinanın normal çalışması sırasında, işlemin tamamen kapalı
olamayacağı durumlarda, muhafaza ve/veya tahliye eden tertibatlar azami etki
yaratacak şekilde yerleştirilmelidir. 1.5.14 Makinada mahsur
kalma riski Makinalar, kişilerin içerisinde mahsur kalmasını önleyecek, bu
mümkün değilse, yardım çağırabileceği vasıtalara sahip olacak şekilde
tasarımlanmalı, imal edilmeli veya teçhiz edilmelidir. 1.5.15 Kayma, sendeleme veya düşme riski Kişilerin üzerinde
durup hareket etmesi gereken makinaların parçaları
insanların bu parçalar üzerine veya üzerinden kaymasını, sendelemesini veya
düşmesini önleyecek şekilde tasarlanmalı ve imal edilmelidir. Uygun olduğunda, bu
parçalara, kullanıcılara yönelik olarak tutunup kararlı bir şekilde
durabilmelerine imkân tanıyan tutamaklar takılmalıdır. 1.5.16 Yıldırım Kullanılırken
yıldırım etkisine karşı koruma ihtiyacı olan makinalara
meydana gelen elektrik yükünün toprağa iletimini sağlayabilecek bir iletim
sistemi takılmalıdır. 1.6 Bakım 1.6.1 Makinaların bakımı Ayar ve bakım
noktaları tehlike bölgelerinin dışına yerleştirilmiş olmalıdır. Ayar, bakım,
onarım, temizlik ve servis işlemleri, makina
duruyorken yapılabilmelidir. Teknik nedenlerle
yukarı şartlardan birini ya da daha fazlasını yerine getirmek mümkün
olamıyorsa, bu işlemlerin güvenli bir şekilde yapılabilmesi için tedbirler
alınmalıdır (1.2.5 numaralı paragrafa bakılmalıdır). Otomatik makinalarda ve gerektiğinde diğer makinalarda,
arıza teşhis cihazı takılması için bir bağlantı tertibatı bulunmalıdır. Sıkça değiştirilmesi
gereken otomatik makina aksamları kolay ve güvenli
bir şekilde sökülüp takılabilmelidir. Bu aksamlara erişim, belirtilen bir
çalışma yöntemine uygun olarak, bu görevlerin gerekli teknik araçlarla
yapılabilmesine imkân tanımalıdır. 1.6.2 Çalışma konumlarına ve servis noktalarına
erişim Makinalar, makinaların çalışması,
ayarlaması ve bakımı esnasında müdahalenin gerekli olan bütün alanlarına güvenli
bir şekilde erişimine imkân verecek şekilde tasarlanmalı ve imal edilmelidir. 1.6.3 Enerji kaynaklarının yalıtılması Makinalar, bütün enerji kaynaklarından yalıtımı sağlanacak
şekilde teçhiz edilmelidir. Bu tür yalıtıcılar (izolatörler) açık bir şekilde
tanımlanmalıdır. Yeniden bağlantı kişiler üzerinde bir tehlike oluşturacaksa,
bunlar kilitlenebilir tarzda olmalıdırlar. Yalıtıcılar,
operatörün erişebildiği herhangi bir noktadan, enerjinin hala kesik olduğunu
kontrol etme imkânı bulunmaması durumunda da kilitlenebilmelidir. Bir elektrik
kaynağına fişle takılabilen makinalar için,
operatörün erişebildiği her noktada elektrik fişinin prizden çekili olduğunu
kontrol edebilmesi koşuluyla, fişin prizden çekilmesi yeterlidir. Enerji kesildikten
sonra, makinaların devrelerinde normal olarak kalan
veya depolanan enerji, kişilere risk oluşturmayacak şekilde yok
edilebilmelidir. Önceki fıkralarda
belirtilen şarta bir istisna olarak, örneğin, parçaları tutmak, bilgiyi
korumak, iç kısmın aydınlatılması gibi nedenlerle bazı devreler enerji
kaynağına bağlı kalabilir. Bu durumda, operatörün güvenliğini sağlamaya yönelik
özel önlemler alınmalıdır. 1.6.4 Operatörün müdahalesi Makinalar, operatörün müdahalesine ihtiyaç sınırlı olacak
şekilde tasarımlanmalı, imal edilmeli ve teçhiz edilmelidir. Operatörün
müdahalesi kaçınılmazsa, bu müdahaleler kolayca ve güvenli bir şekilde
yapılabilmelidir. 1.6.5 Dahili parçaların
temizlenmesi Makinalar, tehlikeli madde ya da preparat ihtiva etmiş dahili parçalar içeri girmeden temizlenebilecek şekilde
tasarımlanmalı ve imal edilmelidir; blokajın kaldırılması gerekli olduğunda
bu işlem de dışarıdan yapılabilmelidir. Makinanın
içine girmek kaçınılmaz ie, makina,
temizlik işlemi güvenli bir biçimde yapılabilecek şekilde tasarımlanmalı ve
imal edilmelidir. 1.7 Bilgilendirme 1.7.1 Makina üzerindeki
bilgi ve uyarılar Makinalar üzerinde yer alan bilgi ve uyarılar tercihen
hâlihazırda kolayca anlaşılabilen sembol veya şemalardan oluşmalıdır.
Herhangi bir yazılı veya sözel bilgi ve uyarılar Türkçe hazırlanmalıdır. 1.7.1.1 Bilgilendirme ve bilgilendirme tertibatları Makinanın kumandası ile ilgili ihtiyaç duyulan bilgiler
belirsizliğe yer vermeyecek şekilde ve kolay anlaşılan bir şekilde
sağlanmalıdır. Bunlar operatörü aşırı yoracak derecede fazla olmamalıdır. Görüntülü ekranlar
veya makina ile operatör arasındaki diğer interaktif iletişim araçları kolayca anlaşılabilmeli ve
kullanımı kolay olmalıdır. 1.7.1.2 Uyarı tertibatları Makinaların denetimsiz bir şekilde çalışırken meydana
gelebilecek bir hata sonucunda kişilerin sağlık ve güvenliğinin tehlikeye
girebileceği durumlarda, makinalar uyarı olarak
uygun bir ses veya ışık sinyali verecek şekilde teçhiz edilmelidir. Makinalar uyarı tertibatları ile teçhiz edilmesi durumunda, bu
tertibatlar belirgin olmalı ve kolayca algılanabilmelidir. Operatör, her
zaman bu tür uyarı tertibatların çalışmasını kontrol edecek imkânlara sahip
olmalıdır. Renkler ve güvenlik
sinyalleri ile ilgili yönetmeliklerin şartlarına uyulmalıdır. 1.7.2 Giderilemeyen risklerle ilgili uyarılar Yapısal güvenli
tasarım tedbirlerine, uygulanan koruyucu ve tamamlayıcı koruma tedbirlerine
rağmen risklerin giderilemediği durumlarda, uyarı tertibatları dahil olmak üzere, gerekli uyarılar sağlanmalıdır. 1.7.3 Makinaların
işaretlenmesi Bütün makinalar, aşağıdaki asgari özellikler göz önünde
tutularak, görünür, okunur ve silinemez bir şekilde işaretlenmelidir: - İmalatçının ve
ilgili olduğunda, yetkili temsilcisinin ticari unvanı ve tam adresi, - Makinanın
tanımı, - CE İşaretlemesi (Ek
III) - Seri veya tip
tanımlaması, - Varsa seri
numarası, - İmalat yılı, yani
imalât işleminin tamamlandığı yıl. Makinaya CE işareti iliştirilirken tarih öne veya ileriye
alınamaz. Bunun yanı sıra,
muhtemel patlayıcı ortamlarda kullanılmak üzere tasarımlanmış ve imal edilmiş
makinalar buna göre işaretlenmelidir. Makinalar, tipi ve güvenli kullanım için esas olan bütün
bilgileri de taşımalıdır. Bu tip bilgiler 1.7.1 numaralı paragrafta verilen
kurallarda ele alınmıştır. Makina parçalarının
kaldırma ekipmanı ile kullanılarak işlem görmesi
halinde, bunların kütlesi okunur, silinmez ve belirgin olarak
gösterilmelidir. 1.7.4 Talimatlar Bütün makinalarda, Türkçe hazırlanmış talimatlar bulunmalıdır. Makinaların beraberinde yer alan talimatlar ya ‘Orijinal
talimatlar’ olmalı ya da orijinal talimatların Türkçe olmaması halinde
‘Orijinal talimatların tercümesi’ olmalıdır, bu durumda orijinal talimatlar
da çevirileri ile birlikte verilmelidir. İstisna olarak,
imalâtçı veya yetkili temsilcisi tarafından görevlendirilen uzman personelin kullanımı
amacıyla hazırlanan bakım talimatları Türkçenin yanı sıra uzman personelin
anlayabileceği Topluluk dilinde verilebilir. Talimatlar aşağıda
düzenlenen ilkeler doğrultusunda hazırlanmalıdır. 1.7.4.1 Talimatların hazırlanması ile ilgili genel
ilkeler (a) Talimatlar Türkçe
hazırlanmalı, orijinal talimatların başka bir dilde olması halinde
beraberinde Türkçeye çevirisi yer almalıdır. İmalatçı veya yetkili temsilcisi
tarafından doğrulanan dil versiyonu/versiyonları
üzerinde ‘Orijinal talimatlar’ ibaresi görülmelidir. (b) Makinaların kullanılacağı ülkenin resmi dili/dillerinde
‘Orijinal talimatların’ bulunmadığı durumlarda, imalâtçı veya yetkili
temsilcisi veya bu makinayı getiren kişi tarafından
söz konusu bölgedeki geçerli dile çeviri sağlanmalıdır. Çeviri ‘Orijinal
talimatların çevirisi’ ibaresini taşımalıdır. (c) Talimatların
içeriği yalnızca makinaların amaçlanan
kullanımlarını değil aynı zamanda makul bir şekilde öngörülebilen olası
yanlış kullanımlarını da içermelidir. (d) Profesyonel
olmayan operatörler tarafından kullanılması düşünülen makinalar
için, kullanım talimatlarının yazılması ve düzenlenmesinde bu tür
operatörlerden makul olarak beklenebilecek genel eğitim seviyeleri ve yargıda
bulunabilme düzeyleri de göz önünde bulundurulmalıdır. 1.7.4.2 Talimatların içeriği Her bir kullanıcı el
kitabı, ilgili olduğu şekilde, en azından aşağıdaki bilgileri içermelidir: (a) İmalatçı ve
yetkili temsilcisinin adı ve tam adresi, (b) Seri numarası
hariç olmak üzere, makina üzerinde işaretlenmiş
halde makinanın tanımı (1.7.3 numaralı paragraf), (c) AT Uygunluk
Beyanı veya AT Uygunluk Beyanı içeriğini gösteren makinanın
özelliklerini veren ve seri numarası ve imzanın bulunmasının gerekli olmadığı
bir belge, (d) Makinanın genel tarifi, (e) Makinanın kullanım, bakım ve onarımı ve doğru çalışıp
çalışmadığının kontrolü için gerekli çizimler, şemalar, tarifler ve
açıklamalar, (f) Operatörlerin
bulunacakları muhtemel iş istasyonlarının tarifi, (g) Makinanın kullanım amacının tarifi, (h) Makinanın deneyimlerle ortaya çıkması muhtemel olduğu
tespit edilen yanlış kullanım şekilleri ile ilgili uyarılar, (i) Çizimler, şemalar
ve bağlantı araçları dahil montaj, takma ve bağlama
talimatları ile makinanın monte edileceği tesisat
veya şasinin tanımlaması, (j) Gürültü veya
titreşimlerin azaltılmasına yönelik kurulum ve montaj ile ilgili talimatlar, (k) Makinanın hizmete sunulmaları ve kullanılmaları ile
ilgili talimatlar ve gerekli ise, operatörlerin eğitimi ile ilgili talimatlar, (l) Yapısal olarak
güvenli tasarım tedbirleri, koruma ve uygulanan tamamlayıcı koruyucu
tedbirlere rağmen giderilemeyen riskler hakkında bilgilendirme, (m) Uygun olan
durumlarda kişisel koruyucu ekipman da dahil olmak
üzere, kullanıcı tarafından alınması gereken koruyucu tedbirler hakkında
talimatlar, (n) Makinaya takılabilecek takımların temel
karakteristikleri, (o) Makinanın kullanım, nakliye, montaj, hizmet dışı iken
sökme, test etme ve öngörülebilir arızalar sırasında kararlılık şartını
karşıladığı koşullar, (p) Taşıma, elleçleme ve depolama işlemlerinin güvenli bir şekilde
yapılmasını teminen, makinanın
ve varsa ayrı olarak taşınması gereken parçalarının kütlesini veren
talimatlar, (q) Kaza veya arıza
durumunda izlenecek çalıştırma yöntemi; blokaj
oluşumu muhtemel ise, ekipmanın güvenli bir şekilde blokajdan kurtarılması
için izlenecek çalıştırma yöntemi, (r) Kullanıcı
tarafından yapılacak olan ayarlama ve bakım çalışmalarının ve uyulması
gereken koruyucu bakım tedbirlerinin tarifi, (s) Ayarlama ve bakım
çalışmalarının güvenli bir şekilde yapılması amacıyla tasarlanmış, bu
işlemler sırasında alınacak koruyucu tedbirleri içeren talimatlar, (t) Operatörün sağlık
ve güvenliğini etkilediği durumlarda, kullanılacak yedek parçaların
özellikleri, (u) Hava ile taşınan
gürültü emisyonları ile ilgili aşağıdaki bilgiler: - 70 dB(A)’yı aşıyorsa, iş
istasyonlarındaki A-ağırlıklı emisyon ses basınç
seviyesi; bu düzeyin 70 dB(A)’yı
aşmaması halinde, belirtilmelidir, - 63 Pa’ı aşıyorsa, iş istasyonlarındaki C-ağırlıklı anlık
tepe ses basınç değeri (20 μPa’a göre 130 dB), - İş
istasyonlarındaki A-ağırlıklı emisyon ses basınç
seviyesi 80 dB(A)’yı
aşıyorsa, makinanın yaydığı A-ağırlıklı ses güç
seviyesi. Bu değerler söz
konusu makinada ölçülen fiili değer olmalı veya
üretilecek makinayı temsil eden teknik olarak kıyaslanabilir
makinadan alınan ölçümlere göre oluşturulan
değerler olmalıdır. Çok büyük makinalarda, A-ağırlıklı ses güç seviyesi yerine, makina etrafında belirli konumlardaki A-ağırlıklı emisyon ses basınç seviyeleri gösterilebilir. Uyumlaştırılmış standardların uygulanmadığı durumlarda, ses seviyeleri makina için en uygun yöntem kullanılarak ölçülmelidir.
Ses emisyon değerleri gösterildiğinde, bu değerlere
ait belirsizlikler de belirtilmelidir. Ölçmeler sırasında makinanın
çalışma koşulları ile kullanılan ölçme yöntemi de açıklanmalıdır. Çalışma
istasyonlarının tanımlanmamış olduğu ya da tanımlanamadığı durumlarda,
A-ağırlıklı ses basınç değerleri makina yüzeyinden 30/12/2006 tarihli ve 26392 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan
Açık Alanda Kullanılan Teçhizat Tarafından Oluşturulan Çevredeki Gürültü
Emisyonu ile İlgili Yönetmelikte (2000/14/AT) ses basınç seviyelerinin veya
güç seviyelerinin ölçümü için başka şartların öngörülmesi durumunda, bu
paragrafın (1.7.4.2) ilgili hükümleri yerine anılan yönetmelik uygulanmalıdır.
(v) Makinanın kişilere özellikle de vücuda yerleştirilen
aktif ya da aktif-olmayan cihazlar taşıyan kişilere zarar verebilecek
iyonize-olmayan ışıma yayması muhtemel ise, operatör ve maruz kalan kişiler
için yayılan ışıma ile ilgili bilgiler. 1.7.4.3 Satış dokümanları Makinaları tanımlayan satış dokümanları, sağlık ve güvenlik
hususları bakımından talimatlara aykırı olmamalıdır. Makinanın
performans karakteristiklerini tanımlayan satış dokümanları, talimatlarda yer
alanlarla aynı emisyon bilgilerini içermelidir. 2 Belirli makina
kategorileri için ilave temel sağlık ve güvenlik gerekleri Gıda makinaları, kozmetik ve eczacılık ürünlerine yönelik makinalar, elde tutulan veya el ile yönlendirilen makinalar, taşınabilir tespit veya diğer darbeli makinalar, ahşap veya benzeri fiziksel özelliklere sahip
malzemeleri işleme makinaları bu bölümde (Genel
İlkeler, Madde 4) tanımlanan bütün temel sağlık ve güvenlik greklerini karşılamalıdır. 2.1 Gıda makinaları
ve kozmetik veya eczacılık ürünlerine yönelik makinalar 2.1.1 Genel Gıda maddeleri veya
kozmetik yada eczacılık ürünleri ile birlikte kullanılması amaçlanan makinalar enfeksiyon, hastalık
veya bulaşıcı hastalık riskini önleyecek şekilde tasarlanmalı ve imal
edilmelidir. Aşağıdaki şartlara
uyulmalıdır: (a) Gıda veya
kozmetik ya da eczacılık ürünleri ile temas halinde olan veya temas etmesi
amaçlanan malzemeler ilgili Yönetmeliklerde düzenlenen koşulları
karşılamalıdır. Makinalar, bu malzemeler her
kullanımdan önce temizlenebilecek şekilde tasarımlanmalı ve imal edilmelidir.
Bu mümkün değil ise, tek kullanımlık parçalar kullanılmalıdır. (b) Tek kullanımlık
parçaların yüzeyleri dışında, gıda veya kozmetik ya da eczacılık ürünleri ile
temas halinde olan bütün yüzeyler: - Ek yerleri de dahil
olmak üzere, pürüzsüz olmalı ve organik maddelerin yerleşebileceği çıkıntı ve
oyuk bulunmamalı, - Aksamlarının
çıkıntıları, kenarları ve girintileri asgari düzeyde olacak şekilde
tasarımlanmalı ve imal edilmeli, - Gerektiğinde kolay
sökülebilen parçalar söküldükten sonra kolayca temizlenebilmeli ve dezenfekte edilebilmeli; iç yüzeyler, bütünüyle
temizlemeye imkân verecek yeterli bir yarıçapta kavislere sahip olmalıdır. (c) Gıdalardan,
kozmetik ürünlerden veya eczacılık ürünlerinden, bunların yanı sıra
temizleme, dezenfektasyon ve yıkama sıvılarından çıkan sıvı, gaz ve aerosol makinadan tamamıyla makinadan boşaltılabilmelidir (mümkün ise ‘temizleme’
konumunda). (d) Makinalar her türlü maddelerin veya özellikle böcekler
olmak üzere canlı varlıkların temizlenemeyecek bölgelere girmesini veya
organik maddelerin bunların içerisinde birikmesini engelleyecek şekilde
tasarımlanmalı ve imal edilmelidir (e) Makinalar, kullanılan yağlayıcılar dahil
olmak üzere sağlığa zarar verecek hiçbir yardımcı madde, gıda, kozmetik veya
eczacılık ürünleri ile temas halinde olmayacak şekilde tasarlanmalı veya imal
edilmelidir. Gerektiğinde, makinalar bu şarta
sürekli uygunluk kontrol edilebilecek şekilde tasarlanmalı ve imal
edilmelidir. 2.1.2 Talimatlar Gıda makinaları veya kozmetik ya da eczacılık ürünleri ile
birlikte kullanılması amaçlanan makinalarla ilgili
talimatlar; temizleme, dezenfekte etme ve yıkama
için önerilen ürün ve yöntemleri, sadece kolayca erişilebilen bölgeler için
değil aynı zamanda erişimi mümkün olmayan ya da önerilmeyen bölgeler için de
belirtilmelidir. 2.2 Elde taşınabilen ve/veya el ile yönlendirilen makinalar 2.2.1 Genel Elde taşınabilen
ve/veya el ile yönlendirilen makinalar: - Makinanın
tipine bağlı olarak, makinanın hedeflenen çalışma
koşullarında dengesini sağlayacak şekilde düzenlenmiş yeterli büyüklükte bir
taşıyıcı yüzey ile yeterli sayıda tutamağa ve uygun büyüklükte desteklere
sahip olmalı, - Teknik olarak
mümkün olmayan durumlar veya müstakil bir kumanda tertibatının bulunması
durumları hariç olmak üzere, tutamaklar tamamen güvenli bir şekilde
bırakılamadığı durumlarda, operatörün tutamakları bırakmaksızın çalıştırabileceği
şekilde düzenlenmiş el ile kumandalı çalıştırma ve durdurma kumanda
tertibatları ile teçhiz edilmeli, - Operatör
tutamakları bıraktıktan sonra hiçbir şekilde yanlışlıkla çalışmaya başlama
ve/veya çalışmaya devam etme riski taşımamalıdır. Bu şart teknik olarak
yapılabilir değilse, eşdeğer tedbirler alınmalıdır. - Gerekli durumlarda,
tehlike bölgesinin ve işlenen malzeme ile takımın hareketinin gözlenmesine
izin vermelidir. Taşınabilir makinaların tutamakları çalıştırma ve durdurmayı doğrudan
yapabilecek şekilde tasarımlanmalı ve imal edilmelidir. 2.2.1.1 Talimatlar Talimatlar, elde
taşınabilen ve/veya el ile yönlendirilebilen makinaların
ilettiği titreşimlerle ilgili olarak aşağıdaki bilgileri vermelidir: - 2,5 m/s2
yi aşarsa, el-kol sisteminin maruz kaldığı toplam
titreşim değeri. 2,5 m/s2 yi aşmaması
durumunda bu durum belirtilmeli, - Ölçme belirsizliği. Bu değerler söz
konusu makina için fiilen ölçülen değerler olmalı
veya üretilecek makinayı temsil eden teknik olarak
kıyaslanabilir makinalar için yapılan ölçümlere
göre oluşturulan değerler olmalıdır. Uyumlaştırılmış standardlar uygulanmıyorsa, titreşim değerleri makinalar için en uygun ölçme yöntemi kullanılarak
ölçülmelidir. Ölçümler sırasında makinaların çalışma koşulları ile kullanılan ölçüm yöntemleri
veya uygulanan uyumlaştırılmış standardların
atıfları belirtilmelidir. 2.2.2 Taşınabilir tespit makinaları ve diğer darbeli makinalar 2.2.2.1 Genel Taşınabilir tespit makinaları ve diğer darbeli makinalar
aşağıdaki hususlar dikkat alınarak tasarımlanmalı ve imal edilmelidir: - Enerji, darbeye
maruz elemana, tertibattan ayrılmayan bir ara aksam vasıtasıyla iletilmeli, - Bir harekete
geçirici tertibat, makina esas malzeme üzerine
yeterli bir baskı ile doğru bir şekilde konumlandırılmadıkça darbeyi önlemeli, - İstem dışı
tetikleme önlenmeli; gerektiğinde, bir darbeyi tetiklemek için harekete
geçirici tertibat ile kumanda tertibatı üzerinde bir dizi işlem yapılması
gerekmeli, - Şok durumunda ve
taşıma sırasında yanlışlıkla tetikleme önlenmeli, - Yükleme ve boşaltma
işlemleri kolay ve güvenli bir şekilde yapılmalıdır. Gerektiğinde,
tertibata talaş mahfazası/mahfazaları takılabilmeli ve makinanın
imalâtçısı tarafından uygun mahfaza/mahfazalar sağlanmalıdır. 2.2.2.2. Talimatlar Talimatlar aşağıdaki hususlarla
ilgili gerekli bilgileri vermelidir: - Makina
ile birlikte kullanılabilecek aksesuarlar ve değiştirilebilir teçhizat, - Makina
ile birlikte kullanılacak uygun tespit elemanları ve diğer darbeli elemanlar, - Uygun olduğunda,
kullanılacak uygun kartuşlar. 2.3 Ahşap ve benzer fiziksel özelliklere sahip
malzemeleri işleme makinaları Ahşap ve benzer
fiziksel özelliklere sahip malzemeleri işleme makinaları
aşağıdaki şartlara uygun olmalıdır: (a) Makinalar işlenecek olan parçanın güvenli bir şekilde yerleştirilip
yönlendirileceği şekilde tasarımlanmalı, imal edilmeli ve teçhiz
edilmelidirler; parçanın iş tezgâhı üzerinde elde tutulması durumunda, tezgâh
çalışma sırasında yeterince dengeli olmalı ve parçanın hareketini
engellememeli, (b) İş parçalarının veya
bunların parçalarının fırlama riskinin bulunduğu durumlarda kullanılması
muhtemel olan makinalar, bu tip bir fırlamanın
önleneceği şekilde veya bu mümkün değil ise, operatörün ve/veya tehlikeye
maruz personelin fırlamadan zarar görmeyeceği şekilde tasarımlanmalı ve imal
edilmeli, (c) Kesici takımlarla
dönmekte iken temas etme riskinin olduğu durumlarda, makinalar
takımı yeterince kısa bir zaman içinde durduracak otomatik fren ile teçhiz
edilmeli, (d) Takım tam
otomatik olmayan bir makinaya takıldığında, bu makina istenmeyen yaralanma risklerini önleyecek veya
azaltacak şekilde tasarımlanmalı ve imal edilmelidir. 3
Makinaların
hareketliliği nedeniyle meydana gelebilecek tehlikeleri önlemek amacıyla
gerekli ilave temel sağlık ve güvenlik kuralları Hareketli olmaları
nedeniyle tehlike arz eden makinalar, bu bölümde
(Genel İlkeler, Madde 4) tanımlanan bütün temel sağlık ve güvenlik
kurallarını karşılamalıdır. 3.1 Genel 3.1.1 Tarifler (a) Hareketli olması
nedeniyle tehlike arz eden makine; - Çalışırken hareket
etmeyi veya sabit iş istasyonları arasında sürekli veya yarı sürekli hareket
gerektiren makinayı veya - Hareket
ettirilmeden çalıştırılan, ancak bir yerden başka bir yere daha kolay bir
şekilde hareket ettirilebilecek şekilde teçhiz edilebilen makinayı ifade eder. (b) Sürücü Makinanın hareketinden sorumlu olan operatör. Sürücü, makina ile taşınabilir veya makinaya
eşlik ederek yaya gidebilir veya makinaya uzaktan
kumanda ederek yönlendirebilir. 3.2. Çalışma konumları 3.2.1 Sürüş konumu Sürüş konumundan görülebilirlik,
sürücünün makinayı ve takımlarını, öngörülen
kullanım koşulları içerisinde, kendisi ve maruz kalabilecek kişiler için tam
bir güvenlik içerisinde çalıştırabileceği şekilde olmalıdır. Gerekli
durumlarda, doğrudan görüşün yeterli olmaması nedeniyle ortaya çıka bilecek
tehlikeleri gidermek amacıyla uygun tertibat sağlanmalıdır. Üzerinde sürücünün
taşındığı makinalar, sürüş konumundan tekerleklere
ve paletlere yanlışlıkla temas nedeniyle sürücü için bir tehlike
oluşturmayacak şekilde tasarımlanmalı ve imal edilmelidir. Makinanın üstüne binmiş sürücünün sürüş konumu, bir riski
arttırmaması ve yeterli yer bulunması koşulu ile sürücü kabini takılabilecek
şekilde tasarımlanmalı ve imal edilmelidir. Kabinde sürücü için ihtiyaç
duyulan talimatların konacağı bir yer bulunmalıdır. 3.2.2 Koltuklar Operatör
veya taşınan diğer personelin, özellikle de 3.4.3 numaralı paragrafta veya
3.4.4 numaralı paragrafta belirtilen bir koruyucu yapı ile teçhiz edilmiş makinalar için, makinanın
yuvarlanması veya devrilmesi nedeniyle, makina parçaları
ile zemin arasında ezilme riskinin olduğu durumlarda, bu makinaların
oturakları, bu personeli işlemler için gerekli hareketlerini ya da
oturakların süspansiyonlarının gövdeye göre neden olacağı göreceli
hareketlerini engellemeyecek tarzda yerlerinde tutacak şekilde tasarımlanmalı
veya bir bağlama düzeneği ile teçhiz edilmelidirler. Riski artırmaları durumunda bu tür bağlama sistemleri
takılmamalıdır. 3.2.3 Diğer kişiler için konumlar Kullanım koşulları
sürücüden başka kişilerin zaman zaman veya düzenli
olarak makina ile taşınmalarını ya da makina üzerinde çalışmalarını gerektiriyorsa, bunların
tehlikesiz olarak taşınmalarını veya makina
üzerinde çalışmalarını sağlayacak uygun konumlar temin edilmelidir. 3.2.1 numaralı
paragrafın ikinci ve üçüncü fıkraları, sürücü dışındaki kişiler için konan
yerler için de geçerlidir. 3.3 Kumanda sistemleri Gerekiyor ise,
kumandaların izinsiz kullanılmasını önlemek için gerekli önlemler
alınmalıdır. Uzaktan kumanda
olması durumunda, her bir kumanda birimi bu birimden kontrol edilecek makinayı açık bir biçimde belirtmelidir. Uzaktan kumanda
sistemi yalnızca aşağıdakileri etkileyecek şekilde tasarımlanmalı ve imal
edilmelidir: - İlgili makinayı, - İlgili işlevleri. Uzaktan kumanda
edilen makinalar sadece amaçlanan kumanda
biriminden gelen sinyallere cevap verecek şekilde tasarlanmalı ve imal
edilmelidir. 3.3.1 Kumanda tertibatları Sürücü, yalnızca
başka yerlerde bulunan kumanda tertibatlarını kullanmak suretiyle güvenli bir
şekilde çalıştırabilecek işlevler hariç, makinaları
sürücü konumundan çalıştırmak için gerekli bütün kumanda tertibatlarını
çalıştırabilmelidir. Bu işlevler, özellikle sürücüden başka operatörün
sorumlu olduğu veya sürücünün bunları güvenli bir şekilde kumanda etmek için
sürücü konumunu terk etmesi gereken işlevleri kapsar. Pedal bulunan
durumlarda, pedallar sürücünün asgari hatalı çalışma riski ile güvenli bir
biçimde çalışmasına imkân verecek şekilde tasarımlanmalı, imal edilmeli ve
takılmalıdır. Bunlar kaymaya dirençli bir yüzeye sahip olmalı ve kolayca
temizlenebilir olmalıdır. Kumanda
tertibatlarının dikkate değer tehlikeli hareketlere yol açabileceği
durumlarda, önceden ayarlanmış konuma sahip olanlar hariç olmak üzere,
operatör tarafından serbest bırakıldıktan hemen sonra derhal ilk konumlarına
dönmelidirler. Tekerlekli makinalarda, direksiyon sistemi, kılavuz tekerleklerin
maruz kaldığı şokların meydana getirdiği direksiyon simidi ya da dönüş
kumanda levyesinin kolunun ani hareketlerinin kuvvetini azaltacak şekilde
tasarımlanmalı ve imal edilmelidir. Diferansiyeli
kilitleyen herhangi bir kumanda, makina hareket
ettiği zaman diferansiyelin kilitlemeden çıkmasına izin verecek şekilde
tasarımlanmalı ve imal edilmelidir. 1.2.2 numaralı
paragrafın sesli ve/veya görsel uyarı sinyalleri ile ilgili olan altıncı
fıkrası sadece geri yönde hareket için geçerlidir. 3.3.2 Çalıştırma/hareket ettirme Üzerinde sürücünün bulunduğu
kendinden tahrikli makinaların bütün gezinti
hareketleri sadece sürücü kumanda başında iken mümkün olmalıdır. Çalışma amaçlarıyla makinalara çalışma bölgesini aşan tertibatlar takıldığı
durumlarda (örneğin stabilizatör, bumba gibi),
sürücü için makinayı hareket ettirmeden önce, bu
tertibatın güvenli bir şekilde hareket etmeye imkân verecek belirli bir
konumda olduklarını kolayca kontrol edebileceği araçlar temin edilmelidir. Bu durum, güvenli bir
harekete izin vermek üzere, belirli konumlarda olması, gerekirse bu
konumlarda kilitlenmesi gereken diğer bütün parçalar için de geçerlidir. Başka risklere yol
açmaması durumunda, makinaların hareketi yukarıda
belirtilen parçaların güvenli bir şekilde konumlanmalarına bağlı olmalıdır. Motor çalıştırılırken,
makina istem dışı hareket edememelidir. 3.3.3 Seyir işlevi Karayolu trafik
kurallarını ihlal etmeksizin, kendinden tahrikli makinalar
ve bunların römorkları, bütün müsaade edilen çalışma, yük, hız, zemin ve
rampa koşulları altında yavaşlama, durma, frenleme, hareketsiz kalma
kuralları karşılamalıdır. Sürücü kendinden
tahrikli makinaları bir ana tertibat vasıtasıyla
yavaşlatabilmeli ve durdurabilmelidir. Güvenliğin gerektirdiği durumlarda,
ana tertibatın arızalanması halinde veya ana tertibatı çalıştırmak için
gereken enerji beslemesinin olmaması durumunda, yavaşlatmak ve durdurmak için
tamamıyla bağımsız ve kolay bir şekilde erişilebilir kumanda tertibatına
sahip bir acil durum tertibatı bulunmalıdır. Güvenliğin
gerektirdiği durumlarda, duran makinayı hareketsiz
tutabilmek için bir park tertibatı sağlanmalıdır. Bu tertibat, tamamen
mekanik olması koşuluyla, ikinci paragrafta belirtilen tertibatlardan birisi
ile birleştirilebilir. Uzaktan kumandalı makinalar, çalışmayı otomatik olarak ve derhal durduracak
ve aşağıdaki durumlarda tehlikeli çalışma ihtimalini önleyecek tertibatlarla
teçhiz edilmelidir: - Sürücü kontrolü
kaybettiğinde, - Makina
durdurma sinyali aldığında, - Sistemin güvenlikle
ilgili bir kısmında bir hata tespit edildiğinde, - Belirlenmiş bir süre
içerisinde hiçbir onay sinyali tespit edilmediğinde, 1.2.4 numaralı
paragraf seyir işlevi için geçerli değildir. 3.3.4 Yaya kumandalı makinaların
hareketi Yaya olarak kumanda
edilen kendinden tahrikli makinaların hareketleri
sürücünün ilgili kumanda tertibatı üzerinde sürekli etki uygulaması ile
mümkün olmalıdır. Özellikle, motor çalıştırılırken hareketin meydana gelmesi
mümkün olmamalıdır. Yaya olarak kumanda
edilen makinalara ait kumanda sistemleri, makinanın yanlışlıkla hareket etmesinden doğan sürücüye
yönelik riskleri özellikle de: - Ezilme, - Döner takımlardan
dolayı yaralanma risklerini asgariye indirecek şekilde tasarımlanmış olmalıdır. Makinaların seyir hızı sürücünün yaya olarak hareket hızı ile
uyumlu olmalıdır. Döner bir takımın takılabileceği
makinalarda, geri dönüş kumandası devreye
girdiğinde, makinanın hareketi takımın hareketinden
kaynaklanması dışında, takımı hareket ettirmek mümkün olmamalıdır. Geri dönüş
kumandası devreye girdiğinde, geri yönde hareket hızı sürücü için tehlike
oluşturmayacak şekilde olmalıdır. 3.3.5 Kumanda devresi arızası Takılı olması
halinde, güç destekli bir dümenleme sisteminin güç
beslemesindeki bir arıza makinanın makinayı durdurmak için gerekli süre boyunca dümenlenmesini engellememelidir. 3.4 Mekanik tehlikelere karşı korunma 3.4.1 Kontrolsüz hareketler Makinalar, hareket ettiklerinde ağırlık merkezlerinin
kontrolsüz salınımları (osilasyon)
kararlılıklarını etkilemeyecek veya yapısı üzerinde aşırı gerilmeler meydana
getirmeyecek şekilde tasarımlanmalı, imal edilmeli ve uygun olduğunda hareketli
destekleri üzerine yerleştirilmelidirler. 3.4.2 Hareketli aktarma parçaları 1.3.8.1
numaralı paragrafa istisna olarak, motorlar için, motor bölmesindeki
hareketli parçalara erişimi önleyen hareketli mahfazaların, bir alet ya da
anahtar kullanılarak veya sürüş konumunda bulunan bir kontrolle açılmaları
gerekiyorsa, bu kontrolün izinsiz erişimi engelleyecek bir kilidi
bulunan tamamen kapalı bir kabin içinde olması kaydıyla, birbirini kilitleyen
tertibatları bulunması gerekmez. 3.4.3 Yuvarlanma ve devrilme Üzerinde sürücü,
operatör/operatörler ya da başka kişinin/kişilerin olduğu kendinden tahrikli makinalarda, yuvarlanma ya da devrilme riski olduğunda,
riski artırmaması koşuluyla, makinaya uygun bir
koruyucu yapı takılmalıdır. Bu yapı, kendisi
üzerine yuvarlanma veya devrilme durumunda, makina
üzerindeki kişi/kişiler için yeterli bir sapma sınırlayıcı hacim sağlaması
gerekir. Bu yapının ikinci
paragrafta belirtilen şartlara uygun olduğunu doğrulamak için, imalâtçı veya
yetkili temsilcisi, ilgili her bir yapı tipi için uygun testler yapmalı veya
yaptırmalıdır. 3.4.4 Düşen nesneler Sürücü,
operatör/operatörler ya da diğer kişi/kişilerin üzerinde olduğu kendinden
tahrikli makinalarda düşen nesneler veya malzemeler
nedeniyle risk olduğunda, makina bu risk göz önünde
bulundurularak tasarımlanmalı ve imal edilmeli ve ölçüleri imkân veriyorsa
uygun bir koruyucu bir yapı ile teçhiz edilmelidir. Bu yapı, bir nesne
veya malzeme düşmesi durumunda, makina üzerindeki
kişi/kişiler için yeterli bir sapma sınırlayıcı hacim sağlaması gerekir. Bu yapının ikinci
paragrafta belirtilen şarta uygun olduğunu doğrulamak için, imalâtçı veya
yetkili veya yetkili temsilcisi, ilgili her bir yapı tipi için uygun
deneyleri yapmalı veya yaptırmalıdır. 3.4.5 Erişim vasıtaları El tutamakları ve
basamaklar, operatörün bunları içgüdüsel bir şekilde kullanabileceği ve
erişime yardım etmek için kumanda tertibatlarını kullanmaya gerek kalmayacağı
şekilde tasarlanmalı, imal edilmeli ve düzenlenmelidirler. 3.4.6 Çekme tertibatları Çekme veya çekilme
amacıyla kullanılan bütün makinalar, kolay ve
güvenli bir bağlama ve çözmeyi sağlayacak ve kullanım sırasında istenmeyen
çözülmeyi önleyecek şekilde tasarımlanmış, imal edilmiş ve düzenlenmiş çekme
veya kavrama tertibatları ile teçhiz edilmelidir. Çekme çubuğu yükü
gerektirdiğinde, bu tür makinalara yüke ve zemine
uygun taşıma yüzeyine sahip bir destek takılmalıdır. 3.4.7 Kendinden tahrikli makina
(veya çekici) ile çekilen makina arasındaki güç
aktarımı Kendinden tahrikli makinayı (veya çekiciyi) çekilen makinanın
ilk sabit yatağına bağlayan sökülebilir mekanik aktarma tertibatları, çalışma
esnasında hareket eden bir parça, bütün uzunluğu boyunca korunacak şekilde
tasarımlanmalı ve imal edilmelidir. Kendinden tahrikli makina (veya çekici) tarafında, sökülebilir mekanik
aktarma tertibatının bağlandığı güç çıkışı ya kendinden tahrikli makinaya (veya çekiciye) tespit edilip bağlanan bir
mahfaza ile ya da eşdeğer bir korumayı sağlayacak başka bir tertibat ile
korunmalıdır. Sökülebilir aktarma
tertibatına erişim için bu mahfaza açılabilmelidir. Bir kez
yerleştirildiğinde, makina (veya çekici) hareket
ederken tahrik milinin mahfazaya hasar vermesini önlemek için yeterli alan bulunmalıdır. Tahrik edilen makina tarafında, giriş mili makinaya
tespit edilmiş olan koruyucu bir muhafaza içerisine konulmalıdır. Üniversal mafsallı
aktarma elemanlarına tork sınırlayıcılar veya avara
tertibatı sadece tahrik eden makinayı birleştiren
taraftan takılabilir. Sökülebilir mekanik aktarma tertibatı buna uygun olarak
işaretlenmelidir. Kendinden tahrikli
bir makinaya (veya çekiciye) bağlantı için
sökülebilir mekanik aktarma tertibatı gerektiren bütün çekilen makinalar, makina ayrıldığı
zaman sökülebilir mekanik aktarma tertibatının ve mahfazasının zemine veya makina parçalarına temas ederek hasar görmesini önlemek
amacıyla, sökülebilir bir mekanik aktarma tertibatına bağlantı sistemine
sahip olmalıdır. Mahfazanın dış
tarafındaki parçalar, sökülebilir mekanik aktarma tertibatı ile birlikte
dönmeyecek şekilde tasarımlanmalı, imal edilmeli ve düzenlenmelidir. Mahfaza,
basit üniversal mafsal kullanıldığında aktarma elemanını iç çene uçlarına
kadar, geniş açılı üniversal mafsal kullanıldığında ise en azından dış mafsal
ya da mafsalların orta noktasına kadar kapatmalıdır. Çalışma konumlarına
erişim araçları sökülebilir mekanik aktarma tertibatına yakın bir yere konmuş
ise, bunlar, bu amaçlarla tasarımlanıp imal edilmedikleri sürece, şaft
mahfazalarının merdiven olarak kullanılamayacağı şekilde tasarımlanmalı ve
imal edilmelidir. 3.5 Diğer tehlikelere karşı korunma 3.5.1 Aküler Akülerin gövdeleri,
yuvarlanma veya devrilme sırasında operatörün üzerine elektrolit sıçramayacak
ve operatörün bulunduğu alanlarda buhar birikmesini önleyecek şekilde
tasarımlanmalı ve imal edilmelidir. Makinalar, bu amaçla konmuş olan kolayca erişilebilir bir
tertibat yardımıyla akü bağlantısı kesilebilecek şekilde tasarımlanmalı ve
imal edilmelidir. 3.5.2 Yangın İmalatçının öngörebileceği
tehlikelere bağlı olarak, makinalar, boyutu izin
vermesi halinde: - Kolayca
erişilebilen yangın söndürücülerin takılmasına izin vermeli veya - Makinayla
bütünleşik yangın söndürücü sistemlerle teçhiz edilmelidir. 3.5.3 Tehlikeli madde emisyonları Makinanın temel işlevi ürünlerin püskürtülmesi ise, 1.5.13
numaralı paragrafın ikinci ve üçüncü fıkraları geçerli değildir. Bununla
birlikte, operatör bu tür zararlı emisyonlara maruz
kalma riskine karşı korunmalıdır. 3.6 Bilgilendirme ve gösterimler 3.6.1 İşaretler, sinyaller ve uyarılar Bütün makinalarda, gerekli olan yerlerde, kişilerin sağlık ve
güvenliği sağlamaya yönelik olarak kullanma, ayarlama ve bakım ile ilgili
işaretler ve/veya talimat plakaları bulunmalıdır. Bunlar açıkça görülebilir
ve silinemez bir şekilde seçilmeli, tasarımlanmalı ve yapılmalıdır. Kara yolu trafik
kurallarını ihlal etmeksizin, çalışma sırasında sürücünün üzerinde sürerek
kullandıkları makinalarda aşağıdaki ekipmanlar bulunmalıdır: - Kişileri uyarmak
için sesli bir uyarı tertibatı, - Amaçlanan kullanım
koşulları ile ilgili ışıklı sinyal sistemi; bu şart sadece yeraltı
çalışmalarında kullanılan ve elektrik güç kaynağı bulunmayan makinalar için geçerli değildir, - Gerektiğinde,
römork ile makina arasında sinyalerin
çalışması için uygun bir bağlantı olmalıdır. Normal kullanım
koşullarında kişileri çarpma ve ezilme risklerine maruz bırakan uzaktan
kumandalı makinalar, makinanın
hareketlerini bildirecek araçlarla ya da kişileri bu risklere karşı koruyacak
araçlarla teçhiz edilmelidir. Aynı durum, kullanım halinde iken tekrarlamalı
bir şekilde tek eksen üzerinde ileri geri hareket eden, makinanın
arkasında kalan alanın sürücü tarafından doğrudan görülemediği makinalar için de geçerlidir. Makinalar, uyarı ve sinyal tertibatları yanlışlıkla devreden
çıkarılamayacak şekilde imal edilmelidir. güvenlik
için zorunlu olması halinde bu tertibatlarda, düzgün çalıştıklarını kontrol
etme araçları bulunmalı ve bunların arızası operatöre bildirilmelidir. Makinaların veya takımlarının hareketlerinin özellikle tehlikeli
oldukları durumlarda, makinaya, makina
çalışırken yaklaşılmasını engellemek için uyarılar konulmalıdır; makina çevresinde bulunan kişilerin güvenliklerini
sağlamak için, işaretler yeterli bir mesafeden okunabilmelidir. 3.6.2 İşaretleme Aşağıdakiler okunaklı
ve silinemez bir şekilde bütün makinalar üzerinde
gösterilmelidir: - Kilovat (KW)
cinsinden anma gücü, - Kilogram (kg)
cinsinden, en çok kullanılan konfigürasyonun kütlesi
ve Uygun olduğunda: - Newton (N)
cinsinden, bağlantı kancasındaki azami çekme çubuğu çekme kuvveti, - Newton (N)
cinsinden, bağlantı kancası üzerindeki azami düşey yük. 3.6.3 Talimatlar 3.6.3.1 Titreşimler Talimatlar makina tarafından el kol sistemine veya tüm vücuda
iletilen titreşimlerle ilgili olarak aşağıdaki bilgileri vermelidir: - 2,5 m/s2
yi geçiyorsa, el kol sisteminin maruz kaldığı
toplam titreşim değeri. Bu değerin 2,5 m/s2 yi
geçmediği durumda bunun belirtilmesi gerekir. - 0,5 m/s2
yi geçiyorsa, bütün vücudun maruz kaldığı,
ağırlıklı ivmelenmenin en yüksek kök ortalama kare değeri. Bu değerin 0,5 m/s2
yi geçmediği durumda, bunun belirtilmesi gerekir. - Ölçme belirsizliği. Bu değerler söz
konusu makina için fiilen ölçülen değerler olmalı
veya üretilecek makinayı temsil eden teknik olarak
kıyaslanabilir makinalar için yapılan ölçümlere
göre oluşturulan değerler olmalıdır. Uyumlaştırılmış standardlar uygulanmıyorsa, titreşim değerleri makinalar için en uygun ölçme yöntemi kullanılarak
ölçülmelidir. Ölçümler sırasında makinaların çalışma koşulları ile kullanılan ölçüm
yöntemleri açıklanmalıdır. 3.6.3.2 Çoklu kullanımlar Kullanılan ekipmana
bağlı olarak çoklu kullanıma imkân veren makinaların
talimatları ile değiştirilebilir ekipman talimatlarında
ana makina ile buna takılabilecek değiştirilebilir
ekipmanların güvenli bir şekilde monte edilip kullanımına yönelik gerekli
bilgiler bulunmalıdır. 4 Kaldırma işlemleri nedeniyle meydana gelebilecek
tehlikelerin bertaraf edilmesine yönelik ilave temel sağlık ve güvenlik
gerekleri Kaldırma işlemleri
nedeniyle tehlike arz eden makinalar, bu bölümde
(Genel İlkeler, Madde 4) açıklanan temel sağlık ve güvenlik gereklerini
karşılamalıdır. 4.1 Genel 4.1.1 Tarifler (a) Kaldırma işlemi; mallardan ve/veya kişilerden oluşan birim yüklerin,
belli bir anda, seviye değişikliğini gerektiren hareketini, (b) Güdümlü yük; Toplam hareketin, konumu sabit noktalarla belirlenen rijit ya da esnek kılavuzlar boyunca yapıldığı yükü, (c) Çalışma kat sayısı; imalatçı veya yetkili temsilcisi tarafından garanti
edilmiş olan aksamın kaldırabileceği üst yük sınır değeri ile aksam üzerinde
işaretli azami çalışma yük değeri arasındaki aritmetik oranı, (d) Deney kat sayısı; kaldırma makinaları veya
bir kaldırma aksesuarı üzerinde statik ya da dinamik deneyleri yapmak için
kullanılan yük ile kaldırma makinası veya kaldırma
aksesuarı üzerinde işaretli azami çalışma yükü arasındaki aritmetik oranı, (e) Statik deney; kaldırma makinalarının veya bir kaldırma
aksesuarının önce muayene edilip, uygun bir statik deney kat sayısı ile
çarpılmış azami çalışma yüküne maruz bırakıldığı, daha sonra da bahse konu
yükün kaldırılarak, hasar görüp görmediğini tespit etmek için tekrar muayene
edildiği deneyi, (f) Dinamik deney; kaldırma makinasının, dinamik davranışı
açısından, düzgün çalışıp çalışmadığını kontrol etmek üzere, olası bütün konfigürasyonlarında, uygun bir dinamik deney kat sayısı
ile çarpılmış azami çalışma yükü altında çalıştırıldığı, kaldırma makinasının işlevini doğru bir şekilde yaptığını kontrol
etmek için dinamik davranışının hesaplandığı deneyi, (g) Taşıyıcı; makinanın,
üstünde ya da içinde, kaldırılacak kişilerin ve/veya eşyaların taşındığı
parçasını ifade eder. 4.1.2 Mekanik tehlikelere karşı koruma 4.1.2.1 Dengesizlikten kaynaklanan riskler Makinalar, bütün nakliye, montaj ve demontaj
işlemlerinin her aşamasında, öngörülebilir aksam arızaları ve talimat el
kitabına uygun olarak yapılan deneyler sırasında da dahil
olmak üzere, hizmette ve hizmet dışı iken, 1.3.1 numaralı paragrafın
gerektirdiği kararlılık muhafaza edilecek şekilde tasarımlanmalı ve imal
edilmelidir. Bu amaçla, imalâtçı veya yetkili temsilcisi uygun olan doğrulama
yöntemlerini kullanmalıdır. 4.1.2.2 Kılavuz raylar ve raylı yollar üzerinde
çalışan makinalar Makinalar, kılavuz raylar veya raylı yollar üzerinde etkiyerek
raydan çıkmayı önleyen tertibatlarla teçhiz edilmelidir. Bu tür tertibatlara
rağmen, hala raydan çıkma veya ray ya da hareketli aksam arızası riski varsa,
ekipmanların, aksamın ya da yükün düşmesini veya makinanın devrilmesini önleyen tertibatlar konmalıdır. 4.1.2.3 Mekanik dayanım Makinalar, uygun olduğunda atmosferik faktörlerin ve
insanların uyguladığı kuvvetlerin etkileri gerektiği şekilde dikkate
alınarak, kaldırma aksesuarları ve bunların aksamı, kullanım altında ve de
uygun ise kullanım dışında, öngörülen montaj ve çalışma koşulları altında ve
bütün ilgili konfigürasyonlarda, maruz kaldıkları
yüklere dayanabilecek kapasitede olmalıdırlar. Bu şart nakliye, montaj ve demontaj sırasında da karşılanmalıdır. Makinalar ve kaldırma aksesuarları, amaçlanan kullanımlarını
göz önünde tutarak, yorulma ve aşınmadan ileri gelen arızaları önleyecek
şekilde tasarımlanmalı ve imal edilmelidirler. Kullanılan malzeme,
amaçlanan çalışma ortamına göre, özellikle korozyon, aşınma, darbe, aşırı
sıcaklık, yorulma, kırılganlık ve yaşlanma gibi faktörler dikkate alınarak
seçilmelidir. Makinalar ve kaldırma aksesuarları, statik deneylerde aşırı
yüke, kalıcı bir şekil bozukluğu veya yapısal bir kusur meydana gelmeksizin
dayanacak şekilde tasarımlanmalı ve imal edilmelidirler. Dayanım
hesaplamalarında yeterli bir güvenlik düzeyini garanti etmek için seçilen
statik deney katsayısı değeri hesaba katılmalıdır. Genel bir kural olarak bu
katsayı aşağıdaki değerlere sahiptir: (a) Manuel çalıştırılan makinalar
ve kaldırma aksesuarları: 1,5, (b) Diğer makinalar: 1,25. Makinalar dinamik deney katsayısı ile çarpılmış azami çalışma
yükü kullanılarak yapılan dinamik deneylerden, bir arıza meydana gelmeden,
geçecek şekilde tasarımlanmalı ve imal edilmelidir. Bu dinamik deney
katsayısı yeterli bir güvenlik düzeyini garanti etmek amacıyla seçilir: genel
bir kural olarak, bu katsayı 1,1’e eşittir. Genel bir kural olarak, bu
deneyler verilen anma hızlarında yapılır. Şayet makinanın
kumanda devresi belli sayıda eşzamanlı harekete imkân veriyorsa, deneyler en
olumsuz koşullar altında, genel bir kural olarak ilgili hareketleri
birleştirerek yapılmalıdır. 4.1.2.4 Kasnak, tambur, dişli çark, halat ve
zincirler Kasnak, tambur ve
dişli çarklar, kendilerine takılacak halat veya zincirlerin boyutu ile
orantılı bir çapa sahip olmalıdır. Tambur ve dişli
çarklar, teçhiz edildikleri halat ve zincirlerin gevşemeksizin
sarılabilecekleri şekilde tasarımlanmalı, imal edilmeli ve takılmalıdırlar. Doğrudan yükü
kaldırmak veya taşımak için kullanılan halatlar, uçları dışında herhangi bir
ek bağı içermemelidir. Bununla birlikte, tasarım gereği kullanım
ihtiyaçlarına göre düzenli bir şekilde tadil edilmesi düşünülen uygulamalarda
halat ekleme bağlarına izin verilebilir. Halatın bütünü ve
uçları, yeterli bir güvenlik düzeyi sağlayacak şekilde seçilmiş bir çalışma
katsayısına sahip olmalıdır. Genel bir kural olarak bu kat sayı 5’tir. Kaldırma zincirleri,
yeterli bir güvenlik düzeyi sağlayacak şekilde seçilmiş bir çalışma
katsayısına sahip olmalıdır. Genel bir kural olarak bu katsayı 4’tür. Yeterli bir çalışma
katsayısına ulaşıldığını doğrulamak için, imalâtçı veya yetkili temsilcisi,
doğrudan kaldırma amaçlı olarak kullanılan her bir halat ve zincir ve halat
tipi ve halat uçları için uygun deneyleri yapmalı veya yaptırmalıdır. 4.1.2.5 Kaldırma aksesuarları ve bunların aksamları Kaldırma aksesuarları
ile bunların aksamları, verilen bir uygulama için belirlenen çalışma
koşullarında belirtildiği gibi ömür beklentisine uygun olan belli sayıda
işletme döngüleri için yorulma ve yaşlanma süreçlerine göre ölçülendirilmelidirler. Ayrıca: (a)
Tel-halat/halat-halat ucu kombinasyonlarının çalışma
kat sayısı yeterli bir güvenlik düzeyi sağlayacak şekilde seçilmeli; genel
bir kural olarak bu katsayı 5’e eşittir. Halatlar, uç kısımları dışında
herhangi bir eklenti bağı ihtiva etmemelidir. (b) Kaynaklı baklalı
zincirler kullanıldığında, bunlar kısa baklalı tipte olmalıdır. Zincirlerin
çalışma kat sayısı yeterli bir güvenlik düzeyi sağlayacak şekilde seçilmeli;
genel bir kural olarak bu kat sayı 4’e eşittir, (c) Dokuma halat veya
sapanların çalışma katsayısı malzemeye, imalât yöntemine, ölçülerine ve
kullanıma bağlıdır. Bu katsayı yeterli bir güvenlik düzeyi sağlayacak şekilde
seçilmelidir; genel bir kural olarak bu kat sayı, kullanılan malzemenin çok
iyi kalite olması ve imalât yönteminin kullanım amacına uygun olması
koşuluyla, 7’ye eşittir. Aksi halde, katsayı, genel bir kural olarak, eşdeğer
bir güvenlik düzeyini sağlamak için daha yüksek seçilmelidir. Dokuma halatlar
ve sapanlarda, herhangi bir düğüm, uçsuz sapanlar hariç olmak üzere sapan
uçlarındakiler dışında ek bağları veya bağlantılar olmamalıdır, (d) Bir sapanı
oluşturan ve sapanla birlikte kullanılan bütün metalik aksamlar yeterli bir
güvenlik düzeyi sağlayacak şekilde seçilmiş bir çalışma katsayısına sahip
olmalıdır; genel bir kural olarak bu katsayı 4’e eşittir, (e) Çok bacaklı bir
sapanın azami çalışma yükü; en zayıf bacağın çalışma katsayısı, bacak sayısı
ve sapan konfigürasyonuna bağlı bir azaltma faktörü
esas alınarak belirlenir, (f) Yeterli bir
çalışma kat sayısına ulaşıldığını doğrulamak için, imalâtçı veya yetkili
temsilcisi, (a), (b), (c) ve (d) şıklarında belirtilen her bir aksam için
uygun deneyleri yapmalı veya yaptırmalıdır. 4.1.2.6 Hareketlerin kumandası Hareketlere kumanda
eden tertibatlar, üzerine takıldıkları makinaları
güvenli durumda tutacak şekilde faaliyet göstermelidir. (a) Makinalar, aksamlarının hareket büyüklükleri belirtilen
sınırlar içerisinde kalacak şekilde tasarımlanmalı ve imal edilmeli veya buna
yönelik tertibatlarla teçhiz edilmelidir. Uygun olduğunda, bu tertibatlar
çalışmadan önce bir uyarı sinyali verilmelidir. (b) Birden fazla
sabit veya raya monte edilmiş olan makinalar, bir
çarpışma riski oluşturacak şekilde aynı mekânda eş zamanlı olarak manevra
edilebiliyorsa, bu tür makinalar bu risklerin
önlenmesini sağlayacak sistemlerin takılmasına imkân verecek şekilde
tasarımlanmalı ve imal edilmelidir. (c) Makinalar, gücün kısmen veya tamamen kesilmesi halinde
veya operatör makinayı durdurduğunda dahi, yüklerin
tehlikeli bir şekilde sürüklenmeyeceği veya serbest ve beklenmedik bir
şekilde düşmeyeceği şekilde tasarımlanmalı ve imal edilmelidir. (d) Normal çalışma
koşullarında, işlevleri bu şekilde çalışmasını gerektiren makinalar
hariç olmak üzere, yükü sadece sürtünmeli fren ile indirmek mümkün
olmamalıdır. (e) Tutucu
tertibatlar yüklerin yanlışlıkla düşürülmesini önleyecek şekilde
tasarımlanmalı ve imal edilmelidirler. 4.1.2.7 Taşıma sırasında yüklerin hareketleri Makinaların çalışma konumu, aynı zamanda manevra halinde
olabilecek kişi, ekipman veya diğer makinalarla bir tehlike oluşturması mümkün olası
çarpışmaları önlemek için, hareketli parçaların hareket yollarını en geniş
açıdan görebilecek şekilde yerleştirilmelidir. Yükü yönlendirilen makinalar, yükün, varsa taşıyıcının veya denge
ağırlığının hareketinden dolayı kişilerin yaralanmasını önleyecek şekilde
tasarımlanmalı ve imal edilmelidir. 4.1.2.8 Sabit iniş mahallerine hizmet veren makinalar 4.1.2.8.1 Taşıyıcının hareketleri Sabit iniş
mahallerine servis yapan makinaların
taşıyıcılarının hareketleri, iniş mahallerine doğru hareketlerinde ve iniş
mahallerinde iken rijit bir şekilde
yönlendirilmelidir. Makas sistemleri de rijit
kılavuzlama olarak kabul edilir. 4.1.2.8.2 Taşıyıcıya erişim Kişilerin taşıyıcıya
erişimi söz konusu olduğu durumlarda, makinalar,
erişim sırasında, özellikle de yüklenirken veya boşaltılırken, taşıyıcı
hareketsiz kalacak şekilde tasarımlanmalı ve imal edilmelidir. Makinalar, taşıyıcı ile iniş mahalli arasındaki seviye
farkının düşme riski oluşturmamasını sağlayacak şekilde tasarımlanmalı ve
imal edilmelidir. 4.1.2.8.3 Hareket halindeki taşıyıcıya temas
nedeniyle oluşan riskler 4.1.2.7 numaralı
paragrafın ikinci fıkrasında ifade edilen gereklilikleri karşılamak için
gerekli olduğunda, seyir alanı normal çalışma esnasında erişilemez duruma
getirilmelidir. Muayene veya bakım
sırasında taşıyıcının altında veya üstünde yer alan kişilerin taşıyıcı ile
sabit parçalar arasında ezilme riskinin olması durumunda, fiziki bir sığınma
alanı veya taşıyıcının hareketini bloke edecek mekanik tertibatlar vasıtasıyla
yeterli bir boşluk sağlanmalıdır. 4.1.2.8.4 Taşıyıcıdan düşen yük nedeniyle oluşan risk Taşıyıcıdan yükün
düşmesi nedeniyle bir risk oluşması durumunda, makinalar
bu riski önleyecek şekilde tasarımlanmalı ve imal edilmelidirler. 4.1.2.8.5 İniş mahalli İniş mahallerinde
kişilerin hareketli taşıyıcılara veya diğer hareketli parçalara temasından
doğan riskler önlenmelidir. Taşıyıcının iniş
mahallinde bulunmadığında, kişilerin, seyir alanına düşme riskinin bulunduğu
durumlarda, bu riski önlemek için mahfazalar takılmalıdır. Bu mahfazalar
seyir alanı yönünde açılmamalıdır. Bunlara, taşıyıcının konumu tarafından
kontrol edilen ve - Mahfazalar kapalı duruma gelip
kilitleninceye kadar taşıyıcının hareket etme tehlikesini, - Taşıyıcı, kendisine
ait iniş mahallinde duruncaya kadar, bir mahfazanın açılma tehlikesini önleyen bir kilitleme tertibatı takılmalıdır. 4.1.3 Amaca uygunluk Kaldırma makinaları veya kaldırma aksesuarları piyasaya arz
edildiklerinde veya ilk defa hizmete sunulduklarında, imalâtçı veya yetkili
temsilcisi, uygun önlemleri alarak ya da aldırarak, manüel veya güç tahrikli
olarak kullanıma hazır olan makinaların veya
kaldırma aksesuarlarının belirlenen işlevleri güvenli bir şekilde yerine
getirebilmelerini sağlamalıdır. 4.1.2.3 numaralı
paragrafta belirtilen statik ve dinamik deneyler hizmete sunulmaya hazır
bütün kaldırma makinalarına uygulanmalıdır. Makinaların imalâtçının tesislerinde ya da yetkili temsilcisinin
tesislerinde monte edilememesi durumunda, kullanım yerinde uygun önlemler
alınmalıdır. Aksi halde, imalâtçının tesislerinde veya kullanım yerinde
önlemler alınabilir. 4.2 Güç kaynağı manuel
olmayan makinalarla ilgili kurallar 4.2.1 Hareketlerin kumandası Makinaların veya ekipmanlarının
hareketlerini kumanda etmek için, çalışır konumda tutulduğu sürece çalışan kumanda
tertibatları kullanılmalıdır. Bununla birlikte yüklerin ya da makinaların çarpma riskinin bulunmadığı kısmi veya tam
hareket durumlarında, bu tertibatların yerine, operatörün çalışır konumda
tutulduğu sürece çalışan kumanda tertibatı kullanmasına gerek kalmadan,
önceden seçilmiş konumlarda otomatik durdurmaya izin veren kumanda
tertibatları konabilir. 4.2.2 Yükleme kumandası 1000 kg’dan az olmayan azami çalışma yüklerine ya da 40.000 Nm’den az olmayan devrilme momentlerine sahip olan makinalar, aşağıdaki durumlarda sürücüyü uyaracak ve
tehlikeli hareketleri engelleyecek tertibatlarla teçhiz edilmelidir: - Azami çalışma
yükünün ya da azami çalışma momentinin yükleme nedeniyle aşılmış olması
sonucu, aşırı yükleme durumları veya - Devrilme momentinin
aşılmış olması durumu. 4.2.3 Halatlarla kılavuzlanan kurulumlar Halatlı taşıyıcılar,
çekiciler veya çekici taşıyıcıları, denge ağırlıkları ile veya gerilmenin
sürekli olarak kontrol edilmesini sağlayan bir tertibat ile tutulmalıdır. 4.3 Bilgi ve işaretler 4.3.1 Zincir, halat ve şeritler Kaldırma zincirleri,
halatları ya da şeritlerin grubun bir parçasını oluşturmayan her boyu, bir
işaret veya bunun mümkün olmadığı durumlarda imalâtçıyı veya yetkili
temsilcisini ve ilgili belgeye atıf yaparak tanımlayan bir plaka ya da
sökülemeyen bir halka taşımalıdır. Yukarıda bahsedilen
belge en azanından aşağıdaki bilgileri göstermelidir: (a) İmalatçının veya
uygun olduğunda, yetkili temsilcisinin adı ve adresi, (b) Zincir veya
halatın aşağıdaki bilgileri içeren bir tanımı: - Anma boyutu, - Yapısı, - Yapıldığı malzeme
ve - Malzemeye uygulanan
herhangi özel bir metalurjik işlem. (c) Kullanılan deney
yöntemi, (d) Zincir ya da
halatın hizmet sırasında maruz kalabileceği azami yük. Amaçlanan uygulamalar
esas alınarak bir değer aralığı verilebilir. 4.3.2 Kaldırma aksesuarları Kaldırma aksesuarları
aşağıdaki özelliklere sahip olmalıdır: - Güvenli bir
kullanım için gerekli olduğu durumlarda malzemenin tanımı, - Azami çalışma yükü. Üzerine bir
işaretleme yapılması fiziksel olarak mümkün olmayan kaldırma aksesuarlarında,
ilk paragrafta bahsedilen özellikler bir plaka ya da eş değer bir malzeme
üzerinde gösterilip aksesuara iliştirilmelidir. Bu özellikler
okunaklı olmalı ve aşınma nedeniyle görünürlüğü bozulmayacak veya aksesuarın
dayanımını tehlikeye sokmayacak bir yere yerleştirilmelidir. 4.3.3 Kaldırma makinaları Azami çalışma yükü makina üzerine belirgin bir şekilde işaretlenmelidir. Bu
işaretleme okunaklı, silinemez ve kodlanmamış bir biçimde olmalıdır. Azami çalışma yükünün
makinanın konfigürasyonuna bağlı olduğu durumlarda,
her bir çalışma konumuna, tercihen diyagram şeklinde ya da çizelgelerle, her
bir konfigürasyon için izin verilen çalışma yükünü
gösteren bir yük plakası takılmalıdır. Sadece eşya taşımaya
yönelik ve kişilere erişime imkân verecek bir taşıyıcı ile teçhiz edilmiş makinalar, insanların taşınmasını önlemek amacıyla açık
ve silinmez bir uyarı taşımalıdır. Bu uyarı erişimin mümkün olduğu her yerde
görünmelidir. 4.4 Talimatlar 4.4.1 Kaldırma aksesuarları Her bir kaldırma
aksesuarı veya ticari olarak bölünemeyen her parti kaldırma aksesuarı ile
birlikte asgari olarak aşağıdaki bilgileri veren talimatlar verilmelidir: (a) Kullanım amacı, (b) Kullanım
sınırları (özellikle 4.1.2.6 (e) numaralı paragrafa tam olarak uymayan
manyetik veya vakumlu tutucular gibi kaldırma aksesuarları için), (c) Montaj, kullanım
ve bakım talimatları, (d) Kullanılan statik
deney kat sayısı. 4.4.2 Kaldırma makinaları Kaldırma makinaları ile birlikte aşağıdakiler hakkında bilgi içeren
talimatlar verilmelidir: (a) Makinaların teknik özellikleri ve özellikle de: - Azami çalışma yükü
ve uygun durumlarda, 4.3.3 numaralı paragrafın ikinci fıkrasında tanımlanan
yük plakası veya yük çizelgesinin kopyası, - Destekler ya da bağlantı
parçalarındaki reaksiyonlar ile uygun olduğunda, rayların karakteristikleri, - Uygun olduğu
durumlarda, balast kurulum tanımları ve araçları, (b) Makina ile birlikte verilmemişse kayıt kütüğü kapsamı, (c) Özellikle
operatörün yükten kaynaklanan doğrudan görüşteki azalmayı gidermek kullanım
tavsiyeleri, (d) Uygun olduğu
durumlarda, imalâtçı veya yetkili temsilcisi tarafından yapılan statik ve
dinamik deneyleri ayrıntılı olarak veren bir deney raporu, (e) Kullanılacağı
şekilde imalâtçının tesislerinde montajı yapılmayan makinalar
için, ilk defa hizmete sunulmadan önce, 4.1.3 numaralı paragrafta belirtilen
önlemleri yerine getirmek için gerekli olan talimatlar. 5 Yeraltı çalışmalarına yönelik makinalarla ilgili ilave temel sağlık ve güvenlik
gerekleri Yeraltında çalışmak
üzere kullanılan makinalar, bu bölümde tanımlanan
temel sağlık ve güvenlik kurallarını karşılamalıdır (Genel İlkeler, Madde 4). 5.1 Dengesizlik nedeniyle oluşan riskler Güç tahrikli çatı
destekleri hareket sırasında belli bir yönü koruyacak ve yüklemeden önce, yük
altında iken ve yük bırakıldıktan sonra kaymayacak şekilde tasarımlanmalı ve
imal edilmelidir. Bunlar müstakil hidrolik direklerin tepe plakaları için
bağlantı parçalarıyla teçhiz edilmelidirler. 5.2 Hareket Güç tahrikli çatı destekleri
kişilerin engelsiz bir şekilde hareket edebilmelerine imkân tanımalıdır. 5.3 Kumanda tertibatları Raylar üzerinde
çalışan makinaların hareketleri için hızlandırıcı
ve fren kumandaları, el ile çalıştırılan tipte olmalıdır. Bununla birlikte
etkinleştirme tertibatları ayak ile çalıştırılabilir. Güç tahrikli çatı
desteklerinin kumanda tertibatları, yer değiştirme işlemleri esnasında,
operatörlerin uygun bir destekle koruma altına alınacakları şekilde
tasarımlanmalı ve yerleştirilmelidir. Kumanda tertibatları yanlışlıkla
boşalmaya karşı korunmalıdır. 5.4 Durdurma Yeraltı
çalışmalarında kullanılmaları amaçlanan, raylar üzerinde çalışan kendinden
tahrikli makinalar, sürücünün hareket kontrolünü
kaybetmesi halinde makina hareketini kontrol eden
devre üzerinde hareketi durduracak şekilde etkiyen bir etkinleştirme
tertibatı ile teçhiz edilmelidirler. 5.5 Yangın 3.5.2 numaralı
paragrafın ikinci şıkkı, yüksek derecede alev alıcı parçalar içeren makinalar için zorunludur. Yeraltı
çalışmalarında kullanılmaları amaçlanan makinaların
frenleme sistemleri kıvılcım meydana getirmeyecek veya yangına neden
olmayacak şekilde tasarımlanmalı ve imal edilmelidir. Yeraltı
çalışmalarında kullanılmaları amaçlanan, içten yanmalı motorlu makinalar, sadece düşük buharlaşma noktasına sahip yakıt
kullanan ve elektrikten kaynaklanan herhangi kıvılcım içermeyen motorlarla
teçhiz edilmelidir. 5.6 Egzoz emisyonları İçten yanmalı
motorların egzoz emisyonları yukarı doğru tahliye
edilmemelidir. 6 Kişilerin kaldırılması nedeniyle belli tehlikeler
oluşturan makinalarla ilgili ilave temel sağlık ve
güvenlik kuralları Kişilerin
kaldırılması nedeniyle tehlike arz eden makinalar,
bu bölümde tanımlanan ilgili bütün temel sağlık ve güvenlik gereklerini
karşılamalıdır (Genel İlkeler, Madde 4). 6.1 Genel 6.1.1 Mekanik dayanım Taşıyıcı, kapak
şeklindeki kapıları dahil olmak üzere, taşıyıcı
üzerinde müsaade edilen sayıda kişi ve azami çalışma yüküne karşılık gelen
dayanım ve alanı sağlayacak şekilde tasarımlanmalı ve imal edilmelidir. 4.1.2.4 numaralı
paragrafta ve 4.1.2.5 numaralı paragrafta belirtilen çalışma katsayıları
kişileri kaldırmaya yönelik makinalar için yeterli
değildir ve genel bir kural olarak, bu değerlerin iki katı alınmalıdır.
Kişileri veya kişileri ve eşyaları kaldırılması amaçlanan makinalar,
taşıyıcı için yeterli bir genel güvenlik düzeyi sağlayacak ve taşıyıcının
düşme riskini önleyecek şekilde tasarımlanmış ve yerleştirilmiş bir askı veya
destek sistemi ile teçhiz edilmelidir. Taşıyıcıyı asmak için
zincir veya halatlar kullanılıyorsa, genel bir kural olarak, her biri kendi
bağlantı elamanıyla birlikte en az iki bağımsız halat veya zincir gereklidir. 6.1.2 İnsan gücünden başka güç ile hareket ettirilen makinaların yükleme kumandası İmalatçı aşırı
yükleme veya devrilme riski olmadığını gösteremediği sürece, azami çalışma
yükü ve devrilme momentine bakılmaksızın, 4.2.2 numaralı paragrafın hükümleri
geçerlidir. 6.2 Kumanda tertibatları Güvenlik gerekleri
başka çözümler öngörmüyorsa, taşıyıcı, genel bir kural olarak, içerisindeki
kişilerin, taşıyıcının yukarı ve aşağı hareketlerine ve uygun ise, diğer
hareketlerine kumanda etme araçlarına sahip olacak şekilde tasarımlanmalı ve
imal edilmelidir. Çalışma sırasında, bu
kumanda tertibatları, acil durdurma tertibatları hariç, aynı hareketlere
kumanda eden diğer tertibatları iptal etmelidir. Bu hareketlere ait
kumanda tertibatları, taşıyıcının kendisinin tamamen kapalı olduğu durumlar
hariç olmak üzere, konumunda tutulduğu sürece çalışan tipte olmalıdır. 6.3 Taşıyıcılar içerisindeki veya üzerinde kişilere
yönelik riskler 6.3.1 Taşıyıcının hareketleri nedeniyle oluşan
riskler Kişilerin
kaldırılması için kullanılan makinalar taşıyıcının
hızlanması veya yavaşlaması sırasında kişiler için risk oluşturmayacak
şekilde tasarlanmalı, imal edilmeli veya teçhiz edilmelidir. 6.3.2 Kişilerin taşıyıcıdan düşme riskleri Taşıyıcılar, makina ile taşıyıcının hareket halinde oldukları durum dahil olmak üzere, içerideki kişiler için düşme riski
oluşturacak derecede eğimlenmemelidir. Taşıyıcı bir iş istasyonu
olarak tasarımlandığında, kararlılığı sağlayacak ve tehlikeli hareketleri
önleyecek önlemler alınmalıdır. 1.5.15 numaralı
paragrafta belirtilen tedbirler yeterli değilse, taşıyıcılar taşıyıcı
üzerinde müsaade edilen kişi sayısı için yeterli sayıda uyun bağlantı
noktaları ile teçhiz edilmelidir. Bağlantı noktaları, yüksekten düşen
cisimlere karşı kişisel koruyucu donanım kullanımı için yeterince kuvvetli
olmalıdır. Zeminlerde veya
tavanlardaki kapak şeklindeki kapılar veya yan kapılar yanlışlıkla açılmayı
önleyecek şekilde tasarımlanmalı ve imal edilmeli ve beklenmedik bir şekilde
açıldıkları takdirde, herhangi bir düşme riskini önleyecek yönde açılmalıdır. 6.3.3 Taşıyıcı üzerine düşen nesnelerden kaynaklanan
riskler Taşıyıcı üzerine
nesne düşmesi ve kişilerin tehlikeye atılması riski olduğu durumlarda,
taşıyıcı koruyucu bir çatı ile teçhiz edilmelidir. 6.4 Sabit iniş mahallerine hizmet eden makinalar 6.4.1 Taşıyıcı
içerisindeki veya üzerindeki kişilere yönelik riskler Taşıyıcı, taşıyıcı
içerisindeki/üzerindeki kişi ve/veya nesnelerin ile sabit ya da hareketli bir
parça ile temas etmesinden kaynaklanan riskleri önleyecek şekilde
tasarımlanmalı ve imal edilmelidir. Gerektiğinde, bu
şartı yerine getirmek için, taşıyıcı, kapılar kapalı olmadıkça taşıyıcının
tehlikeli hareketlerini önleyen bir kilitleme tertibatı ile teçhiz edilmiş
kapılarla, bütünüyle kapatılmalıdır. Taşıyıcıdan düşme riski varsa, taşıyıcı
iki mahal arasında durursa kapılar kapalı kalmalıdır. Makinalar taşıyıcının yukarı ve aşağı doğru kontrolsüz
hareketini önleyecek şekilde tasarımlanmalı, imal edilmeli ve gerektiğinde
uygun tertibatlarla teçhiz edilmelidir. Bu tertibatlar taşıyıcıyı, azami
çalışma yükünde ve öngörülebilir azami hız değerinde durdurabilmelidir. Durdurma eylemi, yük
şartları ne olursa olsun, içerisinde bulunanlara zarar verecek şekilde
yavaşlamaya yol açmamalıdır. 6.4.2 İniş mahallerindeki kumandalar İniş mahallerinde
acil durumda kullanılanlar dışındaki kumandalar aşağıdaki durumlarda taşıyıcıyı
harekete geçirmemelidir: - Taşıyıcı
içerisindeki kumanda tertibatları çalıştırıldığı zaman, -
Taşıyıcı iniş mahallinde olmadığı zaman. 6.4.3 Taşıyıcıya erişim İniş mahallerindeki
ve taşıyıcı üzerindeki mahfazalar, taşınacak insan ve eşya için öngörülebilir
kapasiteyi hesaba katarak iniş ve binişte taşıyıcıdan güvenli bir şekilde
transfer sağlayacak şekilde tasarımlanmalı ve imal edilmelidirler. 6.5 İşaretlemeler Taşıyıcı aşağıdakiler dahil
olmak üzere, güvenliği sağlamak için gerekli bilgileri taşımalıdır: - Taşıyıcıda izin
verilen kişi sayısı, - Azami çalışma yükü. Ek II Beyanlar 1 Kapsam A Makinaların AT uygunluk
beyanı Bu beyan ve
çevirileri talimatlarla aynı koşullarda [Ek I, 1.7.4.1.(a) ve (b) numaralı
paragraflar] hazırlanmalı ve daktilo ile ya da büyük harflerle el yazısı ile
yazılmış olmalıdır. Bu beyan, sadece
piyasaya arz edildiği durumdaki makinaya aittir ve
sonradan ilave edilen aksam ve/veya son kullanıcı tarafından daha sonra
yapılacak işlemleri kapsamaz. AT Uygunluk Beyanı
aşağıdaki hususları içermelidir: 1)
İmalatçının veya varsa yetkili temsilcisinin ticari unvanı ve açık adresi, 2) Teknik dosyayı hazırlamakla yetkili olan ve
Türkiye’de veya Toplulukta yerleşik olması gereken kişinin adı ve adresi, 3) Jenerik kodlaması,
işlevi, modeli, tipi, seri numarası ve ticari adı dahil
olmak üzere; makinaların tarifi ve tanıtımı, 4) Makinaların bu Yönetmeliğin ilgili hükümlerini
karşıladığını doğrudan bir şekilde beyan eden bir ifade ve uygun durumlarda, makinanın uygun olduğu diğer yönetmelikler ve/veya ilgili
hükümlere uygunluğu beyan eden benzer bir cümle. Bu atıflar Avrupa Birliği
Resmî Gazetesinde yayımlanmış metinler olmalıdır, 5) Uygun olan
durumlarda, Ek IX’da belirtilen AT Tip İncelemesini
yapan Onaylanmış Kuruluşun adı, adresi ve kimlik numarası ile AT Tip İnceleme
Belgesi numarası, 6) Uygun durumlarda,
Ek X’da belirtilen Tam Kalite Güvence Sistemini
onaylayan Onaylanmış Kuruluşun adı, adresi ve kimlik numarası, 7) Uygun durumlarda,
bu Yönetmeliğin 9 uncu maddesinin ikinci fıkrasında belirtildiği şekliyle,
kullanılan uyumlaştırılmış standartlara atıf, 8) Uygun durumlarda,
kullanılan diğer teknik standartlara ve şartnamelere atıf, 9) Beyanın yeri ve
tarihi, 10) İmalatçı ya da
yetkili temsilcisi adına beyanı hazırlama yetkisi verilmiş olan kişinin
kimlik bilgileri ve imzası. B Kısmen tamamlanmış makinalar
için imalatçı beyanı Bu beyan ve
çevirileri talimatlarla aynı koşullarda (Ek I, 1.7.4.1.(a) ve (b) numaralı
paragraflar) hazırlanmalı ve daktilo ile ya da büyük harflerle el yazısı ile
yazılmış olmalıdır. İmalatçı beyanı
aşağıdaki hususları içermelidir: 1) Kısmen tamamlanmış
makinaların imalâtçısının veya varsa yetkili
temsilcisinin ticari unvanı ve açık adresi, 2) İlgili teknik
dosyayı hazırlamakla yetkili olan ve Türkiye’de veya Toplulukta yerleşik
olması gereken kişinin adı ve adresi, 3) Jenerik kodlaması,
işlevi, modeli, tipi, seri numarası ve ticari adı dahil
olmak üzere; kısmen tamamlanmış makinaların
tarifleri ve tanıtımı, 4) Bu Yönetmeliğin
temel gerekliliklerinin karşılandığını ve ilgili teknik dokümanların Ek VII
Kısım B hükümlerine uygun olarak hazırlandığını beyan eden bir ifade ve uygun
durumlarda, kısmen tamamlanmış makinanın diğer
ilgili yönetmeliklere uygun olduğunu beyan eden bir cümle. Bu atıflar Avrupa
Birliği Resmi Gazetesinde yayımlanmış olan metinler olmalıdır, 5) Yetkili
kuruluşlardan gelecek makul olan bir talebe karşın, kısmen tamamlanmış makina ile ilgili bilgilerin sağlanacağına dair bir
taahhüt. Bu taahhüt sağlama yöntemini içermeli ve kısmen tamamlanmış makina imalâtçısının fikri mülkiyet haklarına bir zarar
getirmemelidir, 6) Kısmen tamamlanmış
makinaların, uygulanabilir olduğunda, bu Yönetmelik
hükümlerine uygunluğu beyan edilen nihai makina ile
birleştirilinceye kadar hizmete sunulamayacağına dair beyan, 7) Beyanın yeri ve
tarihi, 8) İmalatçı veya
yetkili temsilcisi adına beyanı hazırlama yetkisi verilmiş olan kişinin
kimlik bilgileri ve imzası. 2 Beyanı saklama Makinaların imalâtçısı veya yetkili temsilcisi orijinal AT
Uygunluk Beyanını makinanın son imalât tarihinden
itibaren en az 10 yıllık bir süre için muhafaza etmelidir. Kısmen tamamlanmış makinaların imalâtçısı veya yetkili temsilcisi orijinal
İmalatçı Beyanını kısmen tamamlanmış makinanın son
imalât tarihinden itibaren en az 10 yıllık bir süre için muhafaza etmelidir. Ek III CE işaretlemesi “CE” uygunluk işareti
aşağıdaki biçimde ‘CE’ baş harflerinden oluşmalıdır: “CE” uygunluk işareti
yukarıdaki resimde gösterilen şekle sadık kalmak şartıyla büyütülür veya
küçültülür. “CE” uygunluk
işaretinin çeşitli unsurları, esas olarak aynı düşey öçlüye sahip olmalıdır.
Bu ölçü 5 mm’den küçük olmamalıdır. Asgari boyut
küçük ölçekli makinalar için değiştirilebilir. “CE” uygunluk
işareti, aynı teknik kullanılarak, imalâtçı veya yetkili temsilcisinin adının
hemen yakınına iliştirilmelidir. Bu Yönetmeliğin 13
üncü maddesinin üçüncü fıkrasının (c) bendi ve aynı maddenin dördüncü
fıkrasının (b) bendinde belirtilen Tam Kalite Güvence İşlemlerinin uygulandığı
durumlarda, “CE” uygunluk işaretinin yanına Onaylanmış Kuruluşun kimlik
numarası yazılmalıdır. Ek IV Bu Yönetmeliğin 13 üncü maddenin üçüncü ve dördüncü
fıkralarında belirtilen işlemlerden birisinin uygulanması gereken makina kategorileri 1 Ahşap ya
da benzeri fiziki özelliklerdeki malzemeleri veya et ya da benzeri fiziki
özelliklerde malzemeleri işlemek amacıyla kullanılan aşağıdaki tiplerde (tek
ya da çok bıçaklı) dairesel testereler: 1.1 Kesme sırasında sabit bıçak/bıçaklara sahip, sabit bir
yataklı veya destekli, iş parçasının el ile veya sökülebilir bir güç sürücüsü
ile beslendiği testere makinaları, 1.2 Kesme sırasında sabit bıçak/bıçaklara sahip, el ile
işletilen ileri geri hareketli testere arabası veya sehpası bulunan testere makinaları, 1.3 Kesme sırasında sabit bıçak/bıçaklara sahip, iş parçasının
beslenmesi için birleşik bir mekanik tertibatı olan, yüklemesi ve/veya
boşaltması el ile yapılan testere makinaları, 1.4 Kesme sırasında hareketli bıçak/bıçaklara sahip, bıçağın hareketi
mekanik olan, yüklemesi ve/veya boşaltması el ile yapılan testere makinaları, 2 Ahşap işleme için, el ile beslemeli, planya tezgâhları, 3 Ahşap işleme için, mekanik bir birleşik besleme tertibatı
olan, el ile yükleme ve/veya boşaltmalı, tek taraftan yüzey işleyen kalınlık
planya tezgâhları, 4 Ahşap ve benzeri fiziki özelliklere sahip malzemeleri veya
et ve benzeri fiziki özelliklere sahip malzemeleri işlemek için, el ile
yüklemeli ve/veya boşaltmalı, aşağıdaki tiplerde şerit testere tezgâhları: 4.1 Kesme sırasında sabit bıçak/bıçaklara sahip, iş parçası
için sabit ya da ileri geri hareket ettirilebilen bir yatak veya desteği olan
testere tezgâhları, 4.2 İleri geri hareketli bir arabaya monte edilmiş
bıçak/bıçakları olan testere tezgâhları, 5 Ahşap ve benzeri fiziki özelliklere sahip malzemeleri
işlemek için kullanılan, yukarıdaki 1’den 4’e kadar olan paragraflarda ve 7
numaralı paragrafta atıfta bulunulan birleştirilmiş makina
tipleri. 6 Ahşap işlemek için çeşitli takım tutucularına sahip, el ile
beslemeli zıvana tezgâhları, 7 Ahşap ve benzeri fiziki özelliklere sahip malzemeleri
işlemek için, dikey milli kalıpçı frezeleri, 8 Ahşap işlemek için taşınabilir zincirli testereler. 9 Metal malzemelerin soğuk işlenmesi için kullanılan, el ile
yüklemeli ve/veya boşaltmalı, hareketli çalışma parçalarının kursu 6 mm’den, hızı 30 mm/s’den yüksek
olan, abkant presler de dahil olmak üzere, presler. 10 El ile yüklemeli veya boşaltmalı, enjeksiyon
(püskürtmeli) veya sıkıştırmalı (preslemeli) plastik kalıplama tezgâhları. 11 El ile yüklemeli veya boşaltmalı, enjeksiyon
(püskürtmeli) veya sıkıştırmalı (preslemeli) kauçuk kalıplama tezgâhları. 12 Aşağıdaki tiplerdeki yeraltı çalışmalarında kullanılan makinalar: 12.1 Lokomotif ve dekoviller, 12.2 Hidrolik güçle çalışan tavan destekleri. 13 El ile yüklemeli, evsel atıkların toplanması için
kullanılan, sıkıştırma mekanizmalı çöp kamyonları. 14 Sökülebilir mekanik transmisyon/aktarma tertibatları ve
mahfazaları. 15 Sökülebilir mekanik transmisyon/aktarma tertibatlarının
mahfazaları. 16 Taşıt bakım liftleri. 17 Kişilerin veya kişilerin ve eşyaların kaldırılması için
kullanılan, üç metreden daha fazla bir düşey yükseklikten düşme riski taşıyan
tertibatlar. 18 Taşınabilir kartuşla-çalıştırılan tespit tezgâhları ve diğer
darbeli makinalar. 19 Kişilerin varlığını algılamak amacıyla tasarımlanmış koruyucu
tertibatlar. 20 9 numaralı paragrafta, 10 numaralı paragrafta ve 11
numaralı paragrafta belirtilen makinalarda koruma
amaçlı olarak kullanılmak üzere tasarımlanmış, güç tahrikli, kilitlenebilir
hareketli mahfazalar. 21 Güvenlik işlevlerini sağlama amaçlı mantık üniteleri. 22 Devrilmeye karşı koruyucu yapılar (ROPS). 23 Düşen nesnelere karşı koruyucu yapılar (FOPS). Ek V Bu Yönetmeliğin 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının
(c) bendinde belirtilen emniyet aksamları gösterge listesi 1 Sökülebilir mekanik transmisyon/aktarma tertibatları için
mahfazalar. 2 Kişilerin varlığını algılamak amacıyla tasarımlanmış koruyucu
tertibatlar. 3 Ek IV’teki 9, 10 ve 11 numaralı paragraflarda belirtilen makinalarda koruma amaçlı olarak kullanılmak üzere tasarımlanmış,
güç tahrikli, kilitlenebilir hareketli mahfazalar. 4 Güvenlik işlevlerini sağlamak amaçlı mantık üniteleri. 5 Makinalardaki
tehlike arz edebilecek hareketlerin kontrolü için, arıza tespit etmeye
yarayan ilave özelliklere sahip olan valflar. 6 Makinalarda
emisyonları tahliye sistemleri. 7 Makinanın
çalışması sırasında, kişileri makinanın hareketli
parçalarından korumak amacıyla tasarımlanmış mahfazalar ve koruyucu
tertibatlar. 8 Kaldırma makinalarında yükleme ve
hareket kumandasını izleme tertibatları. 9 Kişileri koltuklarında tutan bağlama sistemleri. 10 Acil durum durdurma tertibatları. 11 Potansiyel olarak tehlike oluşturan elektrostatik elektrik
yüklerinin birikimini önleyecek, boşaltma sistemleri. 12 Ek 1’deki 1.5.7 numaralı paragrafta, 3.4.7 numaralı
paragrafta ve 4.1.2.6 numaralı paragrafta belirtilen enerji sınırlayıcılar ve
tahliye tertibatları. 13 Gürültü ve titreşim emisyonlarını azaltan sistemler ve
tertibatlar. 14 Devrilmeye Karşı Koruyucu Yapılar (ROPS). 15 Düşen Nesnelere Karşı Koruyucu Yapılar (FOPS). 16 Çift el kumanda tertibatları. 17 Kişilerin çeşitli seviyeler arasında, kaldırılması ve/veya
indirilmesi amacıyla tasarımlanmış ve aşağıdaki listede yer alan makina aksamları: (a) İniş mahalli
kapıların kilitlemek için kullanılan tertibatlar, (b) Yük taşıyıcı
ünitenin düşmesini ya da kontrolsüz yukarı doğru hareketlerini önleyen tertibatlar, (c) Aşırı hız
sınırlayıcı tertibatlar, (d) Enerji
biriktirici şok sönümleyiciler; - Doğrusal olmayan
veya - Geri dönüş
hareketini sönümleyen. e) Enerji emen şok
sönümleyiciler, (f) Düşme önleyici
tertibatlar olarak kullanıldığında, hidrolik güç devrelerinin jaklarına takılmış güvenlik tertibatları, (g) Elektronik
aksamları içeren, güvenlik şalterleri biçiminde tasarımlanmış elektrikli
güvenlik tertibatları. Ek VI Kısmen tamamlanmış makinalar
için montaj talimatları Kısmen tamamlanmış makinaların montaj talimatları, güvenlik ve sağlığa zarar
vermeyecek şekilde nihai makinaya doğru bir şekilde
takılmasını göz önünde bulundurarak, karşılanması gerekli olan şartların
tarifini içermelidir. Montaj talimatları
Türkçe ya da imalatçının kabul ettiği Topluluk dillerinden birinde
yazılmalıdır. Ek VII A. Makinalar için teknik
dosya Bu bölüm, teknik
dosya hazırlama işlemlerini tanımlamaktadır. Teknik dosya, makinanın bu yönetmeliğin gerekleriyle uygun olduğunu
göstermelidir. Teknik dosya bu değerlendirme için gerekli olabilecek ölçüde, makinanın tasarımını, imalâtını ve işlevini kapsamalıdır.
Ek I’in 1.7.4.1 numaralı paragrafındaki özel
hükümlerinin uygulandığı makina ile ilgili
talimatlar hariç olmak üzere, teknik dosya Türkçe veya yetkili kuruluşun ve
uygunluk değerlendirme kuruluşunun uygun göreceği bir Topluluk dilinde
hazırlanmalıdır. 1 Teknik
dosya, aşağıdakilerden oluşmalıdır: (a) Aşağıdakileri içeren bir imalat dosyası: - Makinanın
genel bir tarifi, - Makinanın
işleyişini anlamak için uygun tarifler ve açıklamaların yanı sıra, ilgili makinanın genel bir çizimi ile kumanda devrelerinin
çizimleri, - Makinanın
temel güvenlik ve sağlık gereklerine uygunluğunu teyit etmek için gerekli
olan hesaplamalar, deney sonuçları, belgelerle birlikte tam ayrıntılı
çizimler, - Takip edilen
işlemleri gösteren risk değerlendirmesi hakkındaki aşağıdakileri içeren
belgeler: (i) Makinaya uygulanan temel sağlık ve güvenlik
gerekliliklerinin listesi, (ii)
Tanımlanmış tehlikeleri ortadan kaldırmak veya riskleri azaltmak için
uygulanan koruyucu önlemlerin tarifi veya uygun olan durumlarda, makina ile ilgili giderilemeyen risklerin belirtilmesi, - Kullanılan standardlar ve diğer teknik şartnameler ve bu standardların kapsadığı temel sağlık ve güvenlik kurallarının
gösterimi, - İmalatçı tarafından
veya imalâtçı ya da yetkili temsilcisince seçilmiş olan bir kuruluş
tarafından yapılan testlerin sonuçlarını içeren her türlü teknik rapor, - Makina
için talimatlarının bir kopyası, - Uygun olan durumda,
kısmen tamamlanmış makinalar için İmalatçı Beyanı
ile bu tip makinalar için ilgili montaj talimatları, - Uygun olan
durumlarda, makina ile bu makinaya
takılan diğer ürünler için AT Uygunluk Beyanların kopyaları, - AT Uygunluk
Beyanının bir kopyası (b) Seri üretim için,
makinaların bu Yönetmeliğin hükümlerine uygunluğu
güvenceye almak amacıyla yürütülecek dahili
tedbirler. İmalatçı, tasarımı ve
yapımı itibariyle güvenli bir şekilde monte edilip hizmete sunulma
kabiliyetine sahip olduğuna karar verebilmek amacıyla tamamlanmış makina, aksamlar veya teçhizatlar üzerinde gerekli
araştırma ve deneyleri yapmalıdır. İlgili raporlar ve sonuçlar teknik dosyaya
ilave edilmelidir. 2 Bu Ekin 1 numaralı paragrafında bahsedilen teknik
dosya, makinanın üretimi tarihini, ya da seri üretim
halinde, son ünitenin üretim tarihini takip eden en az 10 yıl boyunca,
Bakanlığın denetimine hazır tutulmalıdır. Teknik dosyanın
Türkiye’de ve/veya Topluluk sınırları içinde bulunması gerekmediği gibi,
sürekli olarak somut biçimde mevcut olması da zorunlu değildir. Bununla birlikte,
teknik dosya, AT Uygunluk Beyanında belirtilen kişi tarafından, makinanın karmaşıklığıyla orantılı bir süre zarfında,
derlenip hazır duruma getirilebilmelidir. Teknik dosya, temel
sağlık ve güvenlik kurallarına uygunluğun doğrulanması için gerekli olan
bilgiler olmadıkça, makinanın imalâtında kullanılan
alt bileşenlerinin ayrıntılı planları ya da diğer özel bilgileri içermek
zorunda değildir. 3 Yetkili ulusal kuruluşların gerekçeli talebine karşılık
olarak teknik dosyanın sunulmaması, söz konusu makinanın
temel sağlık ve güvenlik gereklerine uygun olmadığından şüphelenmek için
yeterli sebep teşkil edebilir. B. Kısmen tamamlanmış makinalarla
ilgili teknik dosya Bu bölüm ilgili
teknik dosyanın düzenlenmesi işlemini tanımlamaktadır. Dokümantasyon, bu
yönetmeliğin hangi gerekliliklerinin uygulandığını ve yerine getirildiğini
göstermelidir. Teknik dosya, uygulanan temel sağlık ve güvenlik kurallarına
uygunluğu değerlendirebilmek için gerekli olabilecek ölçüde, kısmen
tamamlanmış makinanın tasarımını, imalâtını ve
işleyişini kapsamalıdır. Teknik dosya, Türkçe veya yetkili kuruluşun ve
uygunluk değerlendirme kuruluşunun uygun göreceği bir Topluluk dilinde
düzenlenmelidir. Dokümantasyonun
aşağıdakileri içermelidir: (a) Aşağıdakileri içeren
bir imalat dosyası: - Kısmen tamamlanmış makinanın genel bir çizimi ve kontrol devrelerinin
çizimleri, - Kısmen tamamlanmış makinanın
uygulanan temel sağlık ve güvenlik kurallarına uygunluğunu teyit - etmek için
istenilen hesaplamalar, deney sonuçları, belgeler vb. ile desteklenmiş tam
ayrıntılı çizimler, - Takip edilen
işlemleri gösteren olan risk değerlendirmesi hakkındaki aşağıdakileri içeren
belgeler: (i) Uygulanan ve
yerine getirilen temel sağlık ve güvenlik gerekliliklerinin listesi, (ii) Tanımlanmış
tehlikeleri ortadan kaldırmak veya riskleri azaltmak için uygulanan koruyucu
önlemlerin tarifi veya uygun olan durumlarda, giderilemeyen risklerin
belirtilmesi, (iii)
Kullanılan standardlar ve diğer teknik şartnameler
ve bu standardların kapsadığı temel sağlık ve
güvenlik kurallarının gösterimi, (iv) İmalatçı veya
imalâtçı ya da yetkili temsilcisince seçilen bir kuruluş tarafından yapılan
deneylerin sonuçlarını içeren her türlü teknik rapor, (v) Kısmen
tamamlanmış makinalar için hazırlanmış birleştirme
talimatlarının bir kopyası, (b) Seri imalât için,
kısmen tamamlanmış makinaların uygulanan temel
sağlık ve güven kurallarına uygunluğu güvenceye almak yapılacak olan dahili tedbirler. İmalatçı, tasarımı ve
yapımı itibariyle güvenli bir şekilde monte edilip hizmete sunulma
kabiliyetine sahip olduğuna karar verebilmek amacıyla kısmen tamamlanmış makina, aksamlar veya teçhizatlar üzerinde gerekli
araştırma ve deneyleri yapmalıdır. İlgili raporlar ve sonuçlar teknik dosyaya
ilave edilmelidir. İlgili teknik dosya,
kısmen tamamlanmış makinanın imalât tarihini, ya da
seri üretim halinde, son ünitenin imalât tarihini takip eden en az 10 yıl
boyunca saklanmalı ve istek halinde Bakanlığın denetimine sunulmalıdır. Teknik dosyanın Türkiye’de
ve/veya Topluluk bölgesi sınırları içerisinde bulunması gerekmediği gibi,
sürekli olarak somut biçimde mevcut olması da zorunlu değildir. Bununla
birlikte, teknik dosya, İmalatçı Beyanında belirtilen kişi tarafından, ilgili
Yetkili Kuruluşa derlenip hazır duruma getirilebilmelidir. Bakanlığın gerekçeli
talebine karşılık olarak teknik dosyanın sunulmaması, söz konusu kısmen
tamamlanmış makinanın temel sağlık ve güvenlik
gereklerine uygun olmadığından şüphelenmek için yeterli sebep teşkil
edebilir. Ek VIII Makinaların imalâtında yapılan iç kontrollerle
uygunluğun değerlendirilmesi 1 Bu Ek,
aşağıdaki 2 ve 3 numaralı paragraflarda belirtilen yükümlülükleri yerine
getiren imalâtçının veya yetkili temsilcisinin, söz konusu makinanın bu Yönetmeliğin ilgili gerekliliklerini yerine
getirmesini güvenceye aldığı ve beyan ettiği işlemi açıklamaktadır. 2 Bahse konu
serinin her bir temsili tipi için imalâtçı veya yetkili temsilcisi, Ek VII
Kısım A’da belirtilen teknik dosyayı
düzenlemelidir. 3 İmalatçı,
imalât sürecinin, Ek VII Kısım A’da belirtilen
teknik dosyayla ve bu Yönetmeliğin gereklilikleriyle imal edilmiş makinanın uygunluğunu sağlamak için gerekli olan bütün
tedbirleri almak zorundadır. Ek IX AT Tip
İncelemesi AT tip incelemesi
onaylanmış bir kuruluşun, Ek IV’te belirtilen makinanın temsili bir örneğininin (bundan böyle tip
olarak adlandırılacaktır) bu Yönetmeliğin hükümlerini karşıladığını
onayladığı ve belgelediği işlemdir. 1 İmalatçı
veya yetkili temsilcisi, her bir tip için, Ek VII Kısım A’da
belirtilen teknik dosyayı düzenlemelidir. 2 İmalatçı
veya yetkili temsilcisi her bir tip için, kendi tercih ettiği bir onaylanmış
kuruluşa AT Tip İncelemesi için başvuruda bulunmalıdır. Başvuru aşağıdakileri
içermelidir: - İmalatçı, ya da uygun
olan durumda, yetkili temsilcisinin adı ve adresi, - Başvurunun bir
başka onaylanmış kuruluşa yapılmadığını belirten yazılı beyan, - Teknik dosya. Bunlara ilave olarak,
başvuru sahibi, tipin bir numunesini onaylanmış kuruluşa tahsis etmelidir.
Deney programı gerektirirse, onaylanmış kuruluş daha fazla numune
isteyebilir. 3 Onaylanmış
kuruluş aşağıdaki işlemleri yapmalıdır: 3.1 Teknik
dosyayı incelemeli ve tipin teknik dosyaya uygun olarak imal edilmiş olup
olmadığını kontrol etmeli ve hangi unsurların bu Yönetmeliğin 9 uncu
maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen standartların ilgili hükümlerine
uygun olarak tasarımlandığını ve hangi unsurların aynı standartların
hükümlerine dayanmadan tasarımlanmadığını tespit etmeli, 3.2 Bu
Yönetmeliğin 9 uncu maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen standartların
uygulanmadığı durumlarda, uygulanan çözümlerin bu Yönetmeliğin temel sağlık
ve güvenlik gereklerini yerine getirip getirmediğini sağlamak için uygun muayeneleri,
ölçmeleri ve deneyleri yapmalı veya yaptırmalı, 3.3 Bu
Yönetmeliğin 9 uncu maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen uyumlaştırılmış standardların kullanılması durumunda, bu standardların fiilen uygulandığını doğrulamak için uygun
muayeneleri, ölçmeleri ve testleri yapmalı veya yaptırtmalı, 3.4 Tipin incelenen
teknik dosyaya uygun olarak imal edildiğinin kontrol edileceği ve gerekli
muayene, ölçme ve deneylerin yapılacağı yer konusunda başvuru sahibiyle
anlaşılmalıdır. 4 Tip bu
Yönetmeliğin hükümlerini yerine getiriyorsa, onaylanmış kuruluş başvuru sahibi
için bir AT tip inceleme belgesi düzenlemelidir. Belge, imalâtçı veya yetkili
temsilcinin adı ve adresini; onaylanmış tipin tanımlanması için gerekli
verileri, muayene sonuçlarını ve düzenlenen belgenin tabi olduğu koşulları
içermelidir. İmalatçı ve onaylanmış
kuruluş, bu belgenin, teknik dosyanın ve diğer bütün ilgili belgelerin birer
kopyasını belgeyi düzenleme tarihinden itibaren 15 yıl süreyle muhafaza
etmelidir. 5 Tip bu
Yönetmeliğin hükümlerini yerine getirmiyorsa, onaylanmış kuruluş başvuru
sahibine reddetme gerekçelerini ayrıntılı bir şekilde belirterek, AT Tip
İnceleme Belgesi vermeyi reddeder. Onaylanmış Kuruluş, bu durumdan, başvuru
sahibini, diğer onaylanmış kuruluşları ve bildirimi yapan Üye Ülkeyi haberdar
eder. Başvuru sahibinin karara itiraz yolu bulunmalıdır. 6 Başvuru
sahibi, onaylananmış tiple ilgili bütün değişiklikleri AT Tip İnceleme
Belgesi ile ilgili teknik dosyayı muhafaza eden onaylanmış kuruluşa
bildirmelidir. Onaylanmış Kuruluş, bu değişiklikleri incelemeli ve daha sonra
mevcut AT Tip İnceleme Belgesinin geçerliliğini doğrulamalı veya
değişiklikler temel sağlık ve güvenlik gereklerine ya da tipin amaçlanan
çalışma şartlarına uygunluktan ödün verme eğilimi gösteriyorsa, yeni bir
belge düzenlemelidir. 7 Komisyon,
Üye Ülkeler ve diğer onaylanmış kuruluşlar, istemeleri halinde, AT Tip
İnceleme Belgelerinin bir kopyasını elde edebilirler. Geçerli bir sebep
sunularak, Komisyon ve Üye Ülkeler teknik dosyanın ve onaylanmış kuruluş
tarafından yapılmış olan inceleme sonuçlarının bir kopyasını isteyebilirler. 8 AT Tip
İnceleme işlemleri ile ilgili dosyalar ve yazışmalar onaylanmış kuruluşun
bulunduğu Üye Ülkenin resmi dilinde/dillerinde ya da onaylanmış kuruluş
tarafından kabul edilen Topluluğa ait herhangi bir resmi dilde yazılmalıdır. 9 AT Tip
İnceleme Belgesinin geçerliliği. 9.1 Onaylanmış
kuruluş, AT Tip İnceleme Belgesinin geçerli kalmasını güvenceye alma
hususunda daimi bir sorumluluğa sahiptir. Onaylanmış kuruluş, belgenin
geçerliliği üzerinde etkisi olabilecek büyük değişikliklerden imalâtçıyı
haberdar etmelidir. Onaylanmış kuruluş geçerliliğini yitiren belgeleri geri
çekmelidir. 9.2 Söz
konusu makinanın imalâtçısı, makinanın
son teknik gelişmelere uygun olmasını daimi olarak sağlamakla yükümlüdür. 9.3 İmalatçı
her beş yılda bir, Onaylanmış Kuruluştan AT Tip İnceleme Belgesinin
geçerliliğinin yeniden gözden geçirilmesini talep etmelidir. Onaylanmış kuruluş,
son teknik gelişmeleri de göz önünde bulundurarak, belgenin geçerliliğini
koruduğunu onaylarsa, belgeyi ilave bir beş yıl daha yenilemelidir. İmalatçı ve
onaylanmış kuruluş bu belgenin, teknik dosyanın ve diğer tüm dokümanların bir
kopyasını belgenin düzenlenme tarihinden itibaren 15 yıl muhafaza etmelidir. 9.4 AT Tip
muayene belgesinin geçerliliğinin yenilenmediği durumlarda, imalâtçı söz
konusu makinanın piyasaya arzını durdurmalıdır. Ek X Tam kalite güvencesi Bu Ek, Ek IV’te belirtilen tam kalite güvence sistemi kullanılarak
imal edilen makinaların uygunluk değerlendirmesini
ve bir onaylanmış kuruluşun kalite sistemini değerlendirme, onaylama ve
uygulamasını gözlemleme işlemlerini tanımlar. 1 İmalatçı
tasarım, üretim, son muayene ve deneyler için, 2 numaralı paragrafta
belirtildiği şekilde onaylanmış bir kalite sistemi yürütmeli ve 3 numaralı
paragrafta değinildiği şekilde gözetime tabi olmalıdır. 2 Kalite sistemi 2.1
İmalatçı veya yetkili temsilcisi, kalite sistemini
değerlendirmek üzere, kendi tercih edeceği bir Onaylanmış Kuruluşa başvuruda
bulunmalıdır. Başvuru aşağıdaki
hususları içermelidir: - İmalatçı ya da
gerekiyorsa yetkili temsilcisinin adı ve adresi, - Makinanın
tasarım, imalât, muayene, deney ve depolama yerleri, - İmalatı tasarlanan
Ek IV’te belirtilen her bir makina
kategorisinin bir modeli için, Ek VII Kısım A’da
tanımlanan teknik dosya, - Kalite sistemiyle
ilgili dokümantasyon, - Başka bir
onaylanmış kuruluşa başvuruda bulunulmadığına dair yazılı bir beyan. 2.2 Kalite
sistemi, makinanın bu Yönetmelik hükümlerine
uygunluğunu sağlamalıdır. İmalatçı tarafından uygulanan bütün temel esaslar,
gereklilikler ve şartların; önlemler, işlemler ve yazılı talimatlar biçiminde
sistematik ve düzenli bir şekilde dokümante
edilmesi gereklidir. Kalite programları, planlar, el kitapları ve kayıtlar
gibi kalite sistemi ilgili dokümantasyon, işlemsel ve kalite önlemlerinin yeknesak
yorumuna imkân verecek şekilde hazırlanmalıdır. Kalite sistemi
özellikle, aşağıdakilerin yeterli bir tanımını içermelidir: - Makinanın
tasarımı ve kalitesiyle ilgili olarak kalite hedefleri, kuruluş yapısı ve
yönetimin yetki ve sorumlulukları, - Uygulanacak
standartlar dahil olmak üzere; teknik tasarım
şartnameleri ve bu Yönetmeliğin 9 uncu maddesinin ikinci fıkrasında
belirtilen standartların tam olarak uygulanmadığı durumlarda, bu Yönetmeliğin
temel sağlık ve güvenlik gerekliliklerinin karşılanmasını güvence altına
almak için uygulanacak yollar, - Bu yönetmelik
kapsamındaki makinaları tasarımlarken kullanılacak,
tasarım inceleme ve tasarım doğrulama teknikleri, süreçleri ve sistematik
faaliyetleri, - Kullanılacak olan
karşılık gelen imalât, kalite kontrol ve kalite güvence teknikleri, süreçleri
ve sistematik faaliyetleri, - İmalat öncesinde,
imalât sırasında ve sonrasında yürütülecek olan muayeneler ve deneyler ile
bunların yapılma sıklıkları, - Muayene raporları
ve deney verileri, kalibrasyon verileri ve raporları
türünden kalite kayıtları ile ilgili personelin nitelikleri hakkında
raporlar, - Kalite sisteminin
verimli işleyişi yanı sıra, makinaların gerekli
tasarım ve kalite düzeyine ulaşılmasını sağlamak için izleme yöntemleri. 2.3
Onaylanmış kuruluş, kalite sisteminin 2.2 numaralı
paragrafın gereklerini yerine getirip getirmediğini belirlemeye yönelik
değerlendirme yapmalıdır. Kalite sisteminin,
ilgili uyumlaştırılmış standardlara uygun olan
unsurlarının, 2.2 numaralı paragrafta karşılık gelen
gereklerle de uygun olduğu varsayılmalıdır. Tetkikçiler ekibinin
üyelerinden en az birisi makinanın teknolojisinin
değerlendirilmesi hususunda deneyimli bir kişi olmalıdır. Değerlendirme
işlemi, imalâtçının imalât tesislerinde yürütülecek bir muayeneyi de
içermelidir. Değerlendirme sırasında, tetkikçiler ekibi, ilgili sağlık ve
güvenlik gerekliliklerine uygunluğunu belirlemek amacıyla, 2.1
numaralı paragrafın ikinci fıkrasının üçüncü alt bendinde belirtilen teknik
dosyaların gözden geçirilmesini sağlamalıdır. İmalatçı veya yetkili
temsilcisine karar bildirilmelidir. Bildirim, muayene sonuçları ve gerekçeli
değerlendirme kararını içermelidir. Karara itiraz hakkı olmalıdır. 2.4
İmalatçı, onaylanmış kalite sisteminin yükümlülüklerini yerine getireceğini ve
sistemi etkin ve doğru bir şekilde muhafaza edileceğini taahhüt etmelidir. İmalatçı veya yetkili
temsilcisi, kalite sistemi üzerinde planlanmış herhangi bir değişiklik söz
konusu olduğu durumlarda, kalite sistemini onaylayan Onaylanmış Kuruluşu
haberdar etmelidir. Onaylanmış kuruluş,
önerilen değişiklikleri değerlendirmeli ve değiştirilmiş kalite güvence
sisteminin 2.2’nin numaralı paragrafın gereklerini
yerine getirmeye devam edip etmediğine veya yeniden bir değerlendirme gerekip
gerekmediğine karar vermelidir. Onaylanmış Kuruluş
kararını imalâtçıya bildirmelidir. Bildirim, inceleme sonuçları ile gerekçeli
değerlendirme kararını içermelidir. 3 Onaylanmış
kuruluşun sorumluluğu altındaki gözetim 3.1
Gözetimin amacı, imalâtçının onaylanmış kalite sisteminin gerekliliklerini
tam olarak yerine getirip getirmediğinin kontrol edilmesidir. 3.2
İmalatçı, gözetim amacıyla, Onaylanmış Kuruluşun tasarım, imalât, gözetim,
deney ve depolama yerlerinin erişimine izin vermeli ve Onaylanmış Kuruluşa
aşağıda belirtilenler gibi gerekli bütün bilgileri sağlamalıdır: - Kalite sistemiyle
ilgili dokümantasyon, - Analiz,
hesaplamalar, deneyler sonuçları vb. gibi kalite sisteminin tasarımla ilgili
kısımları için sağlanan kalite kayıtları, - Muayene raporları
ve deney verileri, kalibrasyon verileri, ilgili
personelin niteliği hakkında raporlar gibi kalite sisteminin imalâtla ilgili
kısımları için sağlanan ilgili kalite kayıtları. 3.3
Onaylanmış Kuruluş, imalâtçının kalite sistemini sürdürdüğü ve uyguladığından
emin olmak için periyodik tetkikler yapmalıdır; bu tetkikler sonrasında,
imalâtçıya bir tetkik raporu vermelidir. Periyodik tetkiklerin sıklığı, tam
bir değerlendirme yapılacak şekilde her 3 yılda bir olmalıdır. 3.4 Ayrıca,
Onaylanmış Kuruluş, önceden haber vermeden imalâtçıyı ziyaret edebilir. Bu
ilave ziyaret ihtiyaçları ve bunların sıklığı Onaylanmış Kuruluşun
düzenlediği bir ziyaret gözetimi sistemi temelinde belirlenmelidir. Ziyaret
gözetimi sisteminde, aşağıdaki faktörler özellikle göz önünde
bulundurulmalıdır: - Önceki gözetim
ziyaretlerinin sonuçları, - Düzeltici önlemleri
izleme ihtiyacı, - Uygun yerlerde,
sistemin onaylanmasıyla ilgili özel koşullar, - İmalat sürecinin,
ölçütlerin veya tekniklerinin organizasyonunda önemli değişiklikler. Bu ziyaretler sırasında,
Onaylanmış Kuruluş, gerekli görüldüğü durumlarda, sistemin doğru bir şekilde
işleyip işlemediğini kontrol etmek amacıyla deneyler yapabilir ya da
yaptırabilir. Onaylanmış Kuruluş, imalâtçıya bir ziyaret raporu ve deney
yapılmış ise, bir deney raporu vermelidir. 4 İmalatçı
veya yetkili temsilcisi, aşağıda bahsedilen dokümantasyonu, istenildiği
takdirde yetkili ulusal kuruluşlara sunmak için, son imalât tarihinden
itibaren 10 yıl süreyle hazır bulundurmalıdır: - 2.1 numaralı
paragrafta belirtilen dokümantasyon, - 2.4 numaralı
paragrafın üçüncü ve dördüncü fıkralarında ve 3.3
numaralı paragrafta ve 3.4 numaralı paragrafta belirtilmiş olan Onaylanmış
Kuruluş kararları ve raporları. Ek XI Onaylanmış kuruluş atamaları için dikkate alınması
gereken asgari kriterler 1 Doğrulama
deneylerini yapmakla sorumlu olan Onaylanmış Kuruluş, müdürü ve personeli
muayene edilen makinaların tasarımcısı, imalâtçısı,
tedarikçisi veya montajcısı veya bunların yetkili temsilcileri olmamalıdır.
Bu ilgili taraflar, söz konusu makinaların
tasarımında, imalâtında, pazarlanmasında veya bakımında doğrudan veya yetkili
temsilcisi olarak görev almamalıdır. Bu durum, imalâtçı
ile Onaylanmış Kuruluş arasındaki teknik bilgi alışverişine engel oluşturmaz. 2 Onaylanmış Kuruluş ve çalışanları, onaylama testlerini en üst düzeyde
mesleki tutarlılık ve teknik yeterlilik ile gerçekleştirmeli ve özellikle
onaylama işleminin sonucu ile çıkar ilişkisi içerisinde olan kişi veya
gruplardan gelebilecek, kararlarını ya da muayene sonuçlarını etkileyebilecek
nitelikteki, özellikle maddi unsurlar başta olmak üzere, her türlü baskı ve
telkinlerden uzak olmalıdırlar. 3 Onaylanmış
Kuruluş, uygunluk değerlendirmesini yerine getirebilecek yeterli ve doğru
teknik bilgi ve deneyime sahip personele sahip olmalıdır. Onaylanmış Kuruluş,
kontrollerin yapılması ile ilgili teknik ve idari görevleri yerine getirmek
için, gerekli araçlara sahip olmalıdır; aynı zamanda istisnai kontroller için
de gerekli ekipmana erişimi olmalıdır. 4 Muayeneden
sorumlu çalışanların aşağıdaki özelliklere sahip olmaları gerekmektedir: - Yeterli bir teknik
ve mesleki eğitim, - Yapacakları
deneylerin gerekleri ile ilgili yeterli bilgi ve bu deneylerle ilgili yeterli
deneyim, - Deneylerin
yapılmasının doğrulanması için gerekli belgeleri, kayıtları ve raporları
hazırlayabilme yeteneği. 5 Muayene
elemanlarının tarafsızlığı sağlanmalıdır. Ücretleri yaptıkları deney sayısına
veya o deneylerin sonuçlarına bağlı olmamalıdır. 6 Sorumluluk
sigortasını, sorumluluğu ulusal yasalara uygun olarak Devletçe karşılanmadıkça
veya Üye Ülkenin kendisi deneylerden doğrudan sorumlu olmadıkça, Onaylanmış
Kuruluş üstlenir. 7 Onaylanmış
Kuruluş elemanları, bu Yönetmelik ya da Yönetmeliğe yürürlük kazandıran
herhangi bir ulusal yasa hükmü kapsamında görevlerini yerine getirirken elde
ettikleri bütün bilgilerle ilgili olarak (faaliyetlerini yürüttükleri Devletin
yetkili idari yetkilileri ile karşılıklı yapılan görüşmeler hariç olmak
üzere) mesleki gizlilik ilkesine riayet edeceklerdir. 8 Onaylanmış
kuruluşlar koordinasyon faaliyetlerine katılmalıdır. Aynı zamanda Avrupa
standardizasyon çalışmalarında doğrudan yer almalı veya temsil edilmeli veya
ilgili standardların durumları hakkında bilgi
sahibi olmaları sağlanmalıdır. 9 Üye
Ülkeler, bir Onaylanmış Kuruluşun faaliyetlerinin sona ermesi halinde, bu
Onaylanmış Kuruluşun müşterilerinin dosyalarının başka bir Onaylanmış
Kuruluşa gönderilmesini veya bu Onaylanmış Kuruluşu onaylayan Üye Ülkede bulundurulmasını
sağlamak için gerekli olduğunu düşündükleri bütün önlemleri almalıdır. |