|
Tarım ve Köyişleri Bakanlığından:
ÇİFTLİK MUHASEBE VERİ AĞI SİSTEMİNİN
KURULUŞ VE
ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu
Yönetmeliğin amacı; tarımsal işletmelerin yıllık gelirlerinin tespit
edilmesi, ekonomik analizlerinin yapılması, tarım sektörü ve tarımsal ürün
pazarlarındaki durumun değerlendirilmesi amacıyla; işletmelerden yapısal,
fizikî ve malî nitelikte veri ve bilgilerin toplanmasına imkân sağlayan,
Avrupa Birliği uygulamaları ile uyumlu bir veri ağı sisteminin, ulusal
ihtiyaçlar da göz önünde bulundurularak kurulmasını sağlamaktır.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik;
Çiftlik Muhasebe Veri Ağı (ÇMVA) sisteminin kurulması, sisteme dâhil olacak
tarımsal işletmelerin seçilmesi, verilerin toplanması, derlenmesi,
değerlendirilmesi, raporlanması, kullanılması, veri gizliliğinin ve
güvenliğinin sağlanmasına ilişkin usul ve esasları kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik; 18/4/2006 tarihli ve 5488 sayılı Tarım Kanununun 19, 20
ve 24 üncü maddeleri hükümlerine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte
geçen;
a)
Anket formu: Tarımsal işletmelerin yıllık teknik, malî veya ekonomik
bilgilerinin toplanması için hazırlanan, Avrupa Birliği uygulamaları ile
uyumlu soru formunu,
b)
Bakan: Tarım ve Köyişleri Bakanını,
c)
Bakanlık: Tarım ve Köyişleri Bakanlığını,
ç)
ÇMVA: Çiftlik Muhasebe Veri Ağını,
d)
ÇMVA bölgesi: 28/8/2002 tarihli ve 2002/4720
sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan İstatistikî Bölge
Birimleri Sınıflandırmasına ilişkin Kararın eki cetvelin “Düzey 1”
istatistikî bölge birimlerini,
e)
ÇMVA kayıt defteri: ÇMVA sistemine gönüllü olarak katılan çiftçiler
tarafından işletmenin yıllık ekonomik faaliyetlerine ilişkin bilgilerin
işlendiği defteri,
f)
Ekonomik büyüklük: İşletmelerin standart brüt kâr üzerinden hesaplanan
ekonomik büyüklüğünü,
g)
Eşik değer: İşletmelerin sistem gözlem alanına dâhil edilmeleri için sahip
olmaları gereken asgari ekonomik büyüklüğü,
ğ)
İl ve ilçe müdürlükleri: Bakanlık il ve ilçe müdürlüklerini,
h)
İşletme: Yasal durumu ne olursa olsun, sahip olduğu, ortakçılık, yarıcılık
ya da kiralama şeklinde tuttuğu arazide kendi adına bitkisel üretim,
küçükbaş hayvan yetiştiriciliği, büyükbaş hayvan yetiştiriciliği, kümes
hayvancılığı, ipek böcekçiliği, arıcılık yapan veya karma üretim yapan eşik
değer veya üzeri ekonomik büyüklükteki, tek yönetim altında bulunan
ekonomik birimi,
ı)
Katılım Anlaşması: Verilerin, ÇMVA veri toplama usullerinin uygulanarak
toplanacağına ilişkin il veya ilçe müdürlüğü ve çiftçi arasında bir yıllık
süreyle imzalanan, her iki tarafın görev ve sorumluluklarını düzenleyen
belgeyi,
i)
Katılım desteği: Katılım Anlaşması imzalayarak ÇMVA sistemine katılan ve
düzenli olarak ÇMVA kayıt defteri tutan işletmelere her yıl belirlenen
miktarda yapılan ödemeyi,
j)
Muhasebe yılı: Takvim yılını,
k)
Örnekleme tasarımı: Örnek işletmelerin seçilmesi amacıyla mevcut ve kullanılabilir
bir çerçeveye dayalı bir şekilde, ÇMVA bölgeleri seviyesinde oluşturulan
tasarımı,
l)
Sorumlu birim: Bakanlık Strateji Geliştirme Başkanlığını veya Bakan
tarafından belirlenen diğer bir birimi,
m)
Standart brüt kâr: Bitkisel ürün ya da canlı hayvan yetiştiriciliğinde, 1
dekar ya da 1 baş hayvandan bir yılda elde edilen üretim değerinden, bu
değeri üretmek için kullanılan bazı değişken girdi masraflarının
çıkartılması ile hesaplanan değerin, birbirini takip eden üç yıllık
ortalamasını,
n)
Tek yönetim: Bir bireyi ya da hane halkını; ortaklaşa olarak en az iki
bireyi ya da hane halkını; bir kooperatif, şirket ya da devlet kurumu gibi
tüzel kişiyi,
o)
Ulusal Komite: 5 inci maddede belirtilen temsilcilerden oluşan Çiftlik
Muhasebe Veri Ağı Ulusal Danışma Komitesini,
ö)
Veri toplayıcı (anketör): ÇMVA verilerinin çiftçiden anket formu yoluyla
toplanmasından ve kontrolünden sorumlu, bu konuda sorumlu birimden eğitim
almış olan Bakanlık teknik personelini,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Ulusal Komite ve Uygulama Birimleri
Ulusal Komite
MADDE 5 – (1) Ulusal Komite, Bakana
bağlı bir değerlendirme ve danışma organı olup başlıca görevleri şunlardır:
a)
Örnekleme tasarımını onaylamak.
b)
Örnekleme tasarımının uygulanmasına ilişkin raporu onaylamak ve yıllık
uygulama hakkında görüş bildirmek.
c)
Yeni terimlerin uygulamaya konulması, toplanan verilerin ulusal amaçlarla
kullanılması, anket formuna veri ilave edilmesi, çiftçilerin sisteme
katılmaya teşvik edilmeleri, sistemin kapsam ve kullanım alanlarının genişletilmesi
ve sürdürülebilirliğinin sağlanması konularında tavsiyelerde bulunmak ve bu
amaçla, ilgili idarelerin ve kuruluşların temsilcilerinden oluşan teknik
alt komiteler kurmak.
(2)
Ulusal Komite; sorumlu birim başkanlığında, Strateji Geliştirme Başkanlığından
ilgili daire başkanı, Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğünden
ilgili daire başkanı, Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü Müdürü, Türkiye
İstatistik Kurumundan ilgili daire başkanı, Türkiye Ziraat Odaları
Birliğinden ve Bakanlıkça belirlenen üniversiteden birer temsilci olmak
üzere toplam yedi üyeden oluşur. Ulusal Komite üyelerinin toplantılara
katılmamaları hâlinde, yerlerine yetkilendirilmiş birer temsilci katılır.
(3)
Ulusal Komite üyeleri Bakanlığın isteği üzerine üç yıl için ilgili idareler
ve kuruluşlar tarafından belirlenir.
(4)
Üyeler görev süreleri sonunda yeniden görevlendirilebilir ya da görev
süresi dolmadan Bakanlığa bilgi verilmesi suretiyle değiştirilebilir.
(5)
Ulusal Komite yılda en az bir kez toplanır. Toplantılarda üye tam sayısının
salt çoğunluğu aranır ve kararlar katılanların oy birliğiyle alınır, oy
birliğinin sağlanamadığı durumlarda söz konusu karar en geç iki ay içinde Bakanlıkça
alınır.
(6)
Gerekli görülmesi hâlinde Ulusal Komite Başkanınca Komite toplantıya
çağrılır.
(7)
Ulusal Komite toplantılarına sorumlu birim başkanı başkanlık eder. Sorumlu
birim başkanının katılmadığı toplantılara sorumlu birim başkanvekili
başkanlık eder.
(8)
Ulusal Komitenin sekreterya hizmetleri sorumlu
birim tarafından yerine getirilir.
(9)
Ulusal Komitenin çalışmalarıyla ilgili her türlü gider Bakanlık bütçesinden
karşılanır.
Sorumlu birim
MADDE 6 – (1) Ulusal düzeyde
uygulama birimidir. Gerektiğinde Bakan, Strateji Geliştirme Başkanlığı
dışında diğer bir birimi sorumlu birim olarak belirleyebilir.
(2)
Sorumlu birimin başlıca görevleri şunlardır:
a)
ÇMVA konusunda Bakanlık merkez ve taşra birimleri ile Bakanlık dışı ilgili
idareler ile kuruluşlar arasında iletişim ve koordinasyonu sağlayarak
ilgili idarelerin ve kuruluşların sorumluluk ve görevlerini yerine
getirmelerini sağlamak.
b)
Avrupa Komisyonu ve Avrupa Birliği ÇMVA Komitesi ile iletişim kurmak, ÇMVA
ile ilgili gelişmeleri takip etmek ve uygulamaya geçirilmesini sağlamak.
c) Çalışma için referans dönemini en iyi şekilde yansıtacak
mevcut ve kullanılabilir bir çerçeveye dayalı olarak uygun örnekleme
tasarımının hazırlanması için gerekli işbirliği ve koordinasyonu sağlamak,
tasarımı onay için Ulusal Komiteye sunmak, ÇMVA sisteminde kullanılacak
uygun yöntemi belirlemek, uygulanmasını takip etmek, geliştirmek, örnekleme
tasarımının uygulanmasına ilişkin raporu hazırlamak ve Ulusal Komitenin
onayına sunmak.
ç)
Test kriter ve limitlerini belirlemek, verilerin
doğrulanmasını ve düzeltilmesini sağlamak.
d)
Sisteme ilişkin malî ve idarî yönetimi sağlamak.
e)
Sistemin tanıtılmasına yönelik ulusal düzeyde faaliyetlerde bulunmak.
f)
Veri toplayıcıları eğitmek.
g)
Veri toplayıcılar için bilgisayar programları, anket soru formu ve el
kitapları ve diğer ilgili dokümanları hazırlamak.
ğ)
Veri tabanını yönetmek ve geliştirmek.
h)
ÇMVA anketi çerçevesinde elde edilen standart sonuçların genel
değerlendirmesini yapmak ve yayımlamak.
ı)
Veri kalitesini sağlamak ve sürdürmek.
i)
Veri gizliliği ve güvenliğiyle ilgili önlemleri almak.
j)
5488 sayılı Tarım Kanununun 19 uncu maddesi çerçevesinde, sisteme kayıtlı
işletmelere yapılacak katılım desteği ödeme miktarının belirlenmesine
ilişkin çalışmalar yapmak ve bu çalışmaları Tarımsal Yönlendirme ve Destekleme
Kuruluna sunmak.
k)
Ülkemizi bu konuda oluşturulmuş uluslararası örgütlerin komitelerinde
temsil etmek.
Yerel uygulama birimleri
MADDE 7 – (1) Yerel uygulama
birimleri, il ve ilçe müdürlükleridir.
(2)
İl müdürlüğü, il seviyesinde uygulama birimidir. Başlıca görevleri şunlardır:
a)
Kendisine bağlı ilçe müdürlükleriyle sorumlu birim arasındaki iletişim ve
koordinasyonu sağlamak.
b)
İşletme listesini ilgili ilçe müdürlüklerine göndermek.
c)
İşletmelerden veri toplamak.
ç)
ÇMVA kayıt defterlerinin düzenli olarak doldurulduğunu kontrol etmek.
d)
İlçelerin gönderdiği formları tek merkezde toplamak, kontrol etmek ve
sorumlu birime iletmek.
(3)
İlçe müdürlükleri, ilçe seviyesinde uygulama birimidir. Başlıca görevleri
şunlardır:
a)
İlçe sınırları dâhilinde çiftçilerle Katılım Anlaşması imzalanmasını
sağlamak.
b)
Sistemin tanıtımına yönelik faaliyetler gerçekleştirmek.
c)
Seçilen işletmelerden veri toplamak.
ç)
ÇMVA kayıt defterlerinin düzenli olarak doldurulduğunu kontrol etmek.
d)
Toplanan verileri kontrol etmek.
e) Kontrol edilen formları
bağlı olduğu il müdürlüğüne göndermek.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İşletmelerin
Seçimi, Veri Toplama ve Değerlendirme Esasları
İşletmelerin
sorumlulukları
MADDE 8 – (1) İşletmelerin
sorumlulukları şunlardır:
a)
Kendilerine verilen ÇMVA kayıt defterini düzenli ve sistematik bir şekilde
tutmak.
b)
Görüşme için belirlenen gün ve saatte, işletmede hazır bulunmak.
c)
Tarımsal faaliyetlerine ilişkin doğru bilgi vermek.
ÇMVA sisteminde yer alacak
tarımsal işletmelerinin seçimi
MADDE 9 – (1) Sisteme dâhil olacak
işletmeler, Türkiye İstatistik Kurumu ile işbirliği yapılarak, araştırma
tasarımı için gerekli değişkenlerin elde edilmesine imkân sağlayan mevcut
ve kullanılabilir bir çerçeveye dayalı olarak hazırlanan örnekleme tasarımı
dâhilinde seçilir.
(2)
Türkiye İstatistik Kurumundan alınan örnek işletme listeleri il
müdürlüklerine gönderilir.
(3)
İşletmelerin sistemden çıkmaları hâlinde yeni işletmeler sisteme dâhil
edilir.
Veri toplama ve derleme
MADDE 10 – (1) Muhasebe yılı
başında il ve ilçe müdürlükleri tarafından ziyaret edilen örnek işletmelere
ÇMVA kayıt defteri ilgili bölümleri doldurulduktan sonra bırakılır. Belirli
aralıklarla işletme ziyaret edilerek kayıt defterlerinin kontrolü yapılır.
Takip eden yılın ilk yarısında kayıt defteri bilgilerinden yararlanılarak
ÇMVA verileri il veya ilçe müdürlükleri tarafından toplanır. Yürürlükteki
mevzuat hükümleri gereği muhasebe kaydı tutan işletmelerin kayıtlarından da
anket esnasında yararlanılır.
(2)
Toplanan veriler, il müdürlükleri tarafından kontrol edildikten sonra
onaylanır.
(3)
Onaylanan veriler il müdürlüğü tarafından sorumlu birime iletilir.
Değerlendirme, raporlama,
analiz ve veri kullanımı
MADDE 11 – (1) Sorumlu birimde
derlenen veriler doğrulama testlerine tabi tutularak değerlendirilir.
(2)
Doğrulanan veriler ÇMVA veri tabanına aktarılır.
(3)
ÇMVA verileri, üst yönetime ve talep etmeleri durumunda çiftçilere sunulmak
üzere raporlanır.
(4)
Çiftçiler için hazırlanan raporlar, il veya ilçe müdürlükleri tarafından
kendilerine verilir.
(5)
ÇMVA verilerinin malî, ekonomik ve ekonometrik
analizleri sorumlu birim tarafından yapılarak Bakanlığın ilgili birimlerine
ve bilimsel araştırma çalışmalarında kaynak olarak kullanılmak üzere ilgili
mercilere verilir.
Veri gizliliği ve gizli verinin
güvenliği
MADDE 12 – (1) 5488 sayılı Tarım
Kanununun 20 nci maddesinin (e) bendi uyarınca
ÇMVA kayıtlarına ait bilgiler kontrol ve istatistikî amaçlı olarak
kullanılabilir, ancak ifşa edilemez. Bu hükme uymayanlar için genel hükümler
çerçevesinde cezaî işlem yapılır.
(2)
ÇMVA istatistikleri, Resmî İstatistik Programı kapsamında yer aldığından, 20/6/2006 tarihli ve 26204 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Resmî İstatistiklerde Veri Gizliliği ve Gizli Veri Güvenliğine
İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte belirtilen gizlilik ve
güvenlik uygulamalarına tabidir.
(3)
Veri gizliliği ve gizli veri güvenliğinin sağlanması için gerekli tedbirler
sorumlu birim tarafından alınır.
Sistemin yaygınlaştırılması ve
yıllık uygulamalar
MADDE 13 – (1) Sistemin kademeli
bir şekilde ülke geneline yaygınlaştırılması amacıyla uygulama alanına
dâhil edilecek iller ve yıllık uygulamalara ilişkin detaylar Bakanlıkça
belirlenir.
Veri kalite kontrolü
MADDE 14 – (1) ÇMVA istatistiklerinin üretilmesinde Resmî
İstatistik Programında belirtilen sınıflama ve kalite standartlarına uyulup
uyulmadığının kontrolü, 10/11/2005 tarihli ve 5429
sayılı Türkiye İstatistik Kanunu gereğince, Türkiye İstatistik Kurumu
tarafından yapılır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli
ve Son Hükümler
Cezaî hükümler
MADDE 15 – (1) Katılım desteği,
anket formları sorumlu birim tarafından kontrol edilerek doğrulanan işletmelere
ödenir. Katılım desteğinden haksız yere faydalanıldığının tespit edildiği
durumlarda 5488 sayılı Tarım Kanununun 23 üncü maddesi hükümleri uygulanır.
Yürürlük
MADDE 16 – (1) Bu Yönetmelik yayımı
tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 17 – (1) Bu Yönetmelik
hükümlerini Tarım ve Köyişleri Bakanı yürütür.
|