Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından: YURTDIŞINDA GEÇEN SÜRELERİN BORÇLANDIRILMASI VE DEĞERLENDİRİLMESİNE İLİŞKİN YÖNETMELİK BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE
1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, Türk vatandaşlarının,
yurtdışında geçen ve belgelendirilen sigortalılık süreleri ile bu
sigortalılık süreleri arasında veya sonundaki işsizlik sürelerinden her
birinde bir yıla kadar olan kısmının ve yurtdışında ev kadını olarak geçen
sürelerinin, talepleri halinde borçlandırılarak sosyal güvenlikleri
bakımından değerlendirilmesindeki usul ve esasları düzenlemektir. Kapsam MADDE
2 – (1) Bu
Yönetmelik, ikili veya çok taraflı sosyal güvenlik sözleşmesi yapılmış olup
olmadığına bakılmaksızın yabancı bir ülkede geçen sigortalılık veya ev kadını
sürelerinde ve borçlanma talep tarihinde Türk vatandaşı olanları kapsar. Dayanak
MADDE
3 – (1) Bu Yönetmelik, 8/5/1985
tarihli ve 3201 sayılı Yurtdışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurtdışında
Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında
Kanunun 12 nci maddesi hükmüne dayanılarak
hazırlanmıştır. Tanımlar MADDE
4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen: a) Borcun tamamının ödenmesi: Aylık
talep tarihinden önce en az aylığa hak kazanmaya yetecek süre karşılığı
ödenen miktarı, b) Döviz: Türkiye Cumhuriyet
Merkez Bankası tarafından konvertibl sayılan yabancı
ülke para birimlerini, c) İşsizlik süresi: İlgili ülke
mevzuatına göre çalışma süreleri ile bu çalışma sürelerine eş değer süreler
haricinde o ülkede geçen süreyi, ç) Kanun: 8/5/1985
tarihli ve 3201 sayılı Yurt Dışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurtdışında
Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında
Kanunu, d) Kesin dönüş: Aylık tahsis
talebinde bulunanların yurtdışındaki çalışmalarının sona ermesini, ikamete
dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği almamaları durumunu, e) Kısmi aylık: Sosyal güvenlik
sözleşmesine istinaden birleşik sigortalılık süreleri üzerinden taraflardan
biri tarafından kendi sigortalılık ve mevzuatına göre bağlanan aylıkları, f) Kurum: Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığını, g) Sigortalılık süresi: Borçlanma
kapsamındaki sürenin bulunduğu ülke mevzuatına göre ikamet süreleri hariç,
çalışılmış ya da çalışılmış süre olarak kabul edilen süreleri, ğ) Sosyal güvenlik kanunları: 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve
Genel Sağlık Sigortası Kanunu, 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun geçici
20 nci maddesi ile 24/5/1983 tarihli ve 2829 sayılı
Sosyal Güvenlik Kurumlarına Tabi Olarak Geçen Hizmetlerin Birleştirilmesi
Hakkında Kanun ile bu kanunlara ait ek ve değişiklikleri, h) Sosyal güvenlik kuruluşları:
Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı ile 17/7/1964 tarihli
ve 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 20 nci
maddesine tabi sandıkları, ı) Sosyal güvenlik sözleşmesi:
Ülkemizin taraf olduğu sosyal güvenlik alanındaki ikili veya çok taraflı
anlaşmaları, i) Sosyal yardım: Bulunulan ülke
mevzuatı kapsamında, geçimlerini sağlayacak hiçbir gelirleri olmayan veya
mevcut gelirleriyle geçimlerini sağlamakta güçlük çeken kişilerin asgari
geçim düzeyi ile sınırlı olmak üzere geçimlerinin sağlanması amacıyla kamu
kurum ve kuruluşları tarafından muhtaçlık durumuna ve süresine göre ödenen,
ikamet şartına bağlı nakdi yardımları, j) 5510 sayılı Kanun: 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve
Genel Sağlık Sigortası Kanununu ifade
eder. İKİNCİ BÖLÜM Borçlanma Başvurularına Ait Usul ve Esaslar Başvurulacak
kuruluşlar MADDE
5 – (1) Borçlanma
hakkından yararlanabilmek için; a) Türkiye’de sosyal güvenlik
kuruluşlarına tabi çalışması olanların, en son tabi oldukları sosyal güvenlik
kuruluşuna, b) Türkiye’de sosyal güvenlik
kuruluşlarına tabi çalışması olmayanların, Kuruma, c) Sosyal güvenlik sözleşmeleri
uygulanmak suretiyle kısmi aylık bağlanmış olanların, aylık aldıkları sosyal
güvenlik kuruluşuna yazılı
olarak başvuruda bulunmaları şarttır. (2) Yurtdışında sigortalılık veya
ev kadını olarak geçen süreleri bulunanlardan ölenlerin hak sahipleri
tarafından yapılacak borçlanma başvurularında da birinci fıkra hükümleri
uygulanır. Borçlanma
kapsamındaki süreler MADDE
6 – (1) Yurtdışında geçen sigortalılık süreleri ile bu süreler arasında
veya sonunda her birinde bir yıla kadar olan işsizlik süreleri veya ev kadını olarak geçen süreler
borçlandırılır. (2) Buna göre; a) 18 yaşın doldurulmasından önce
yurtdışında sigortalı ve ev kadını olarak geçen süreler, b) Türk vatandaşlığının
kazanılmasından önce veya Türk vatandaşlığının kaybedilmesinden sonra yurtdışında
sigortalı veya ev kadını olarak geçen süreler, c) İkili sosyal güvenlik
sözleşmesine göre kendilerine kısmi aylık bağlanmış olanların yurtdışında
geçen sigortalılık süreleri arasında ve bu sürelerin bitim tarihinden sonraki
işsizlik süreleri, ç) Sosyal güvenlik kanunlarına
göre malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları kapsamında geçen sürelerle
çakışan yurtdışı süreleri borçlandırılmaz. (3) Borçlanma için başvuruda
bulunanlar, yurtdışında geçen sürelerinin tamamını veya istediği kadarını
borçlanabilirler. Kısmi borçlanma yapmak isteyenler, borçlanacakları süreleri
gün, ay ve yıl olarak belirtmek zorundadırlar. Borçlanma
başvurusunda istenilecek belgeler MADDE
7 – (1) Borçlanma başvuruları, örneği Kurumca hazırlanan
ve Kurumun Internet sayfasında yayımlanan Yurtdışı Hizmet Borçlanma Talep
Dilekçesi ile yapılır. (2) Yurtdışı
Hizmet Borçlanma Talep Dilekçesinde, yurtdışında borçlanma kapsamında geçen
sigortalılık veya ev kadını olarak geçen süreleri bulunan kişinin adı,
soyadı, Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası, borçlanılmak istenilen sürenin
niteliği ve süresi, borçlanma miktarının hesabına esas bir günlük prime esas
kazanç tutarı ve tebligat adresi ile Türkiye’de sosyal güvenlik kuruluşlarına
tabi geçen çalışmaları varsa kurumu, sigortalılık statüsü, sicil numarası ve
süresi belirtilir. (3) Yurtdışı Hizmet Borçlanma
Talep Dilekçesine, 9 uncu maddede belirtilen ve borçlanılacak süreye uygun
belge asıllarının eklenmesi zorunludur. Kurum, bu belgelerin aslı yerine
örneğini ve borçlanma işlemini tamamlamak için ihtiyaç duyduğu diğer
belgeleri istemeye yetkilidir. Sigortalılık
sürelerinin belgelendirilmesi mecburiyeti MADDE
8 – (1) Borçlanma
başvurusunda bulunanlar, yurtdışında geçen ve borçlanmaya esas olacak
sürelerine ait 9 uncu maddede belirtilen belgelerden durumlarına uygun
olanını, Kuruma ibraz etmekle belgelendirme mecburiyetlerini yerine getirmiş
olurlar. (2) Kurum, gerektiğinde
sigortalılık sürelerinin tespiti için sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmış
ülkelerden idari yardım talebinde bulunabilir. Yurtdışı
sigortalılık sürelerine ait belgeler MADDE
9 – (1) Borçlanma
yapılabilmesi için; a) Borçlanılacak süre sosyal
güvenlik sözleşmesi akdedilmiş ülkelerde geçmişse; 1) Çalışılan ülkede bağlı
bulunulan sigorta merciinden alınacak hizmet cetveli veya sigorta
kartlarından, 2)
Sigortalıların çalıştıkları iş yerlerinin resmi kuruluşlara ait olması veya
resmi kuruluşlarca ya da kamu kurumu olarak kabul edilen kuruluşlarca
düzenlenmesi halinde, belgelerin ayrıca tasdikine gerek kalmaksızın;
çalışılan ülkede işyerinin ait olduğu belediyelerce düzenlenmiş hizmet
belgeleri, vergi dairelerince çalışılan sürelere ilişkin düzenlenmiş
belgeler, iş bulma kurumlarınca işsizlikte geçen sürelere ilişkin verilen
belgeler, ilgili meslek kuruluşları veya birliklerince veya diğer resmi
kuruluşlarca verilen hizmet belgelerinden, 3) Yurtdışında kendi adına ve
hesabına çalışanların bağlı oldukları vergi dairesi, ilgili meslek kuruluşu
veya birliklerince verilen hizmet belgesinden, 4) Bulunulan ülkelerdeki Türk
konsoloslukları, çalışma ve sosyal güvenlik müşavirlikleri veya ataşelikler
gibi temsilciliklerden alınacak ve yurtdışı borçlanma için kullanılacağı
belirtilen hizmet belgelerinden, b) Borçlanılacak süre sosyal
güvenlik sözleşmesi akdedilmemiş ülkelerde geçmişse; 1) Bulunulan ülkelerdeki Türk
konsoloslukları, çalışma ve sosyal güvenlik müşavirlikleri veya ataşelikler
gibi temsilciliklerden alınacak ve yurtdışı borçlanma için kullanılacağı
belirtilen hizmet belgelerinden, 2) Yurtdışında çalıştıkları iş yerlerinden
alacakları hizmet sürelerini gösterir bonservisleri ile birlikte pasaportlarında
bulunan çalışma izinlerinin tercümelerinden, 3) Gemi
adamları, çalıştıkları geminin bayrağını taşıdıkları ülkelerde bulunan Türk
konsoloslukları, çalışma ve sosyal güvenlik müşavirlikleri veya ataşelikler
gibi temsilciliklerinden alacakları ve yurtdışı borçlanma için kullanılacağı
belirtilen hizmet belgelerini veya iş yerlerinden alacakları sigortalılık
sürelerini gösterir bonservisleri ile gemilerde çalıştıklarını gösterir
belgelerde kayıtlı bulunan çalışma izinlerinin tercümeleri ya da
pasaportlarında çalışma süreleri ile örtüşen giriş-çıkış tarihlerini gösterir
sayfaların örneklerinden durumlarına
uygun olan belgenin Kuruma ibraz edilmesi gerekir. (2) Ev kadını
olarak geçen süreler, yurtdışında oturduklarına dair alacakları ikamet
belgesinin Türkiye’de yeminli tercüme bürolarınca yapılmış veya yurtdışında
bulunan Türk temsilciliklerince akredite edilmiş tercümanlarca yapılmış ve
ilgili temsilcilikçe onaylanmış tercümesi ya da çalışma ve sosyal güvenlik
müşavirlik veya ataşeliğinin bulunduğu Türk temsilciliklerinde söz konusu
birimlerin ikamet belgesine istinaden düzenleyecekleri belge ile birlikte,
ikamet belgesi temin edilemiyorsa yurtdışına çıkış ve yurda giriş
tarihlerinin, fotoğraf ve künye bilgilerinin bulunduğu pasaport sayfalarının
fotokopisi ya da emniyet müdürlüklerinden alacakları yurda giriş-çıkış
çizelgesi ile belgelendirilir. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Borçlanma Miktarının Tespiti, Ödenmesi ve
Borçlanmadan Vazgeçme Borçlanma
miktarının tespiti, tebliği ve ödenmesi
MADDE
10 – (1) Borçlanma
tutarı, 5510 sayılı Kanunun 82 nci maddesinde
belirtilen alt ve üst sınırları arasında kalmak kaydıyla başvuru sahibince
seçilen prime esas günlük kazancın %
32’sinin borçlanılacak gün sayısı ile çarpımı kadardır. (2) Borçlanma tutarının
tespitinde, adi posta veya kargo yolu ile veya Kuruma doğrudan yapılan yazılı
başvurularda Yurtdışı Hizmet Borçlanma Talep Dilekçesinin Kurumun evrak
kayıtlarına intikal ettiği tarih esas alınır. Taahhütlü, iadeli taahhütlü
veya acele posta olarak gönderilen yurtdışı borçlanma taleplerinde ise dilekçenin
postaya verildiği tarih, Kuruma intikal tarihi olarak kabul edilir. (3) Yurtdışı Hizmet Borçlanma
Talep Dilekçesi ile seçilen bir günlük borçlanma miktarının tespitine esas
kazanç, borç tutarının ilgiliye tebliğ tarihine kadar yapılacak yazılı
başvuru üzerine, yeniden belirleyeceği prime esas kazanca göre değiştirilir. (4) Kurumca birinci fıkraya göre
tahakkuk ettirilen borç tutarı, ilgiliye iadeli taahhütlü olarak tebliğ
edilir. Posta alındısının ilgiliye teslim edildiği tarih, borcun tebliğ
tarihidir. (5) Borçlanma başvuru sahiplerine
borçlanma tutarı Yeni Türk Lirası cinsinden tebliğ edilir. Tebliğ edilen
borç, Türkiye’de ödenmesi halinde Yeni Türk Lirası, yurtdışından ödenmesi
halinde ise Yeni Türk Lirası karşılığı döviz olarak ödenir. (6) Borcun tebliğ edildiği
tarihten itibaren üç ay içinde ödenmemesi halinde, borçlanma işlemi geçersiz
sayılır. Üç aylık süre içerisinde borcun bir kısmının ödenmesi halinde,
ödenen miktara isabet eden süre geçerli sayılır. Borcun bir kısmını veya
tamamını ödemeyenlerin, bu sürelerinin Kanuna göre değerlendirilmesi, yeniden
yazılı başvuruda bulunmaları ve tahakkuk eden borç miktarını süresi içinde
ödemeleri şartına bağlıdır. Borçlanmadan
vazgeçme ve borçlanma miktarının iadesi MADDE
11 – (1) Borçlanma
başvurusunda bulunup borcu tebliğ edilmeden ya da tebliğ edildikten sonra üç
aylık süre içinde borçlanma başvurusundan vazgeçtiklerini yazılı olarak
ilgili sosyal güvenlik kuruluşuna bildirenlerin borçlanma başvuruları
geçersiz sayılır. (2) Tahakkuk ettirilen borcun
tamamını veya bir kısmını ödeyenlerden borçlanmalarının iptal edilmesi için
başvuruda bulunanların ödedikleri borçlanma tutarının tamamı, faiz
uygulanmaksızın Yeni Türk Lirası olarak iade edilir. Kısmi iade yapılmaz. (3) Borçlandıkları hizmetleri ile
malullük ve yaşlılık aylığı bağlanmasına hak kazanamayan sigortalılar ile
ölüm aylığı bağlanamayan hak sahiplerine başvuruları halinde ödenen borçlanma
tutarının tamamı faiz uygulanmaksızın Yeni Türk Lirası olarak iade edilir. (4) Borçlandıkları hizmetler
dikkate alınarak aylık bağlanmış olanlar, borçlanma başvurusundan vazgeçemezler
ve bunların ödedikleri borçlanma tutarı iade edilmez. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Borçlandırılan Sürelerin Değerlendirilmesi ve Yoklama İşlemleri Borçlandırılan
sürelerin değerlendirilmesi ve sigortalılığın başlangıcı MADDE
12 – (1) Başvuru sahibince borçlanmak istenilen süre
belirtilmişse belirtilen süre, belirtilmemiş ise ispatlayıcı belgelerde
kayıtlı bulunan tarihler arasındaki son tarihten geriye doğru olmak üzere
borçlanmak istediği gün sayısı esas alınır. Bu tespitte bir yıl 360 gün, bir
ay 30 gün olarak hesaplanır. (2) Yurtdışında
hizmet borçlanmasına dair sürelerin 5510 sayılı Kanun kapsamında hangi
sigortalılık haline göre geçmiş sayılacağının belirlenmesinde söz konusu
süreler, başvuru sahiplerinin Türkiye’de sigortalılıkları varsa borçlanma
talep tarihindeki en son sigortalılık haline göre, sigortalılıkları yoksa
5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında
geçmiş sigortalılık süresi olarak kabul edilir. (3) Türkiye’de sosyal güvenlik
kanunlarına tabi hizmetleri olanların borçlandıkları gün sayısı, prim ödeme
gün sayıları veya hizmetlerine eklenir.
(4) Aylığa hak kazanmak için 5510
sayılı Kanunun 38 inci maddesinin üçüncü fıkrasında tanımlanan anlamda belli
bir sigortalılık süresi şartının yerine getirilip getirilmediğinin tespitinde
geçerli olmak üzere; a) Sigortalılığın başlangıç tarihinden önceki süreler
borçlanılmış ise sigortalılığın başlangıç tarihi, borçlanılan gün sayısı
kadar geriye götürülür. b) Türkiye’de sosyal güvenlik
kuruluşlarına tabi hizmeti bulunmayan başvuru sahiplerinin sigortalılıklarının
başlangıç tarihi, borçlarını tamamen ödedikleri tarihten, sigortalı ölmüş ise
ölüm tarihinden, borçlanılan gün sayısı kadar geriye götürülmek suretiyle
tespit edilir. Birden fazla yurtdışı hizmet borçlanması yapılması durumunda
da sigortalılık süresi başlangıcı, borcun en son ödendiği tarihten,
borçlanılan toplam gün sayısı kadar geriye götürülerek belirlenir. (5) Sosyal güvenlik sözleşmesi
yapılmış ülkelerdeki hizmetlerini borçlananların, sözleşme yapılan ülkede ilk
defa çalışmaya başladıkları tarih, ilk işe giriş tarihi olarak dikkate
alınmaz. Aylığa
hak kazanma ve aylığın başlama tarihi MADDE
13 – (1)
Değerlendirilen sürelerin aylık bağlanmasında dikkate alınabilmesi için; a) Yurda kesin dönülmüş olması, b) Tahakkuk ettirilen borcun
tamamının ödenmiş olması, c) 5510 sayılı Kanunla mülga
kanunların yürürlükteki hükümlerine veya sosyal güvenlik kanunlarına göre
aylığa hak kazanılmış olması, ç) Kuruma yazılı başvuruda
bulunulması şarttır. (2) Tahsis talebinde bulunanlardan;
28/8/2008 tarihli ve 26981 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sosyal Sigorta
İşlemleri Yönetmeliğinde öngörülen tahsis talep dilekçesine ek olarak örneği
Kurumca hazırlanan 3201 sayılı Kanuna Göre Aylık Talebinde Bulunanlara Mahsus
Beyan ve Taahhüt Belgesi ile çalıştığı işyerinden ayrıldığını, yurt dışında
ikamete dayalı bir
sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneğinin sona erdiğini
gösterir belge alınır. Sosyal yardım ödeneğini almayanlar ise durumlarını
örneği Kurumca hazırlanan beyan ve taahhüt belgesi ile bildirirler. (3) Bu maddenin birinci
fıkrasında belirtilen şartları yerine getirenlerin aylıkları, yazılı talepte
bulundukları tarihi takip eden aybaşından başlar. (4) Aylıklarının hesabında 5510
sayılı Kanunun ilgili hükümleri uygulanır. Yoklama
işlemleri MADDE
14 – (1) Borçlandıkları süreler dikkate alınarak malullük,
yaşlılık ve emekli aylığı bağlananların aylık alma şartlarının devam edip
etmediği hususu, Kurumca, gerekli görülen zaman ve hallerde araştırılabilir. (2) Birinci fıkrada belirtilenlerden altı aydan
daha uzun süre yurtdışında bulunmuş olanlar, yurtdışında çalışıp
çalışmadıklarını ve ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım
ödeneği alıp almadıklarını gösterir belgeleri, örneği Kurumca hazırlanan 3201
sayılı Kanuna Göre Aylık Alanlara Mahsus Yoklama Belgesi ile birlikte söz
konusu altı aylık sürenin dolduğu tarihten sonra üç ay içinde Kuruma vermek
zorundadırlar. (3) Kurum, Kanuna göre malullük,
yaşlılık ve emekli aylığı bağlananların altı aydan daha uzun süre ile yurt
dışında bulunup bulunmadıklarını, her yıl Emniyet Genel Müdürlüğünden
alınacak kayıtlarla tespit eder. Söz konusu uygulamanın kapsamı, şekli ve
diğer usul ve esasları Kurum ile Emniyet Genel Müdürlüğü arasında yapılacak
olan protokolle belirlenir. (4) Yıl içinde aylık
bağlananların yoklama işlemleri, takip eden yıldan itibaren başlatılır. (5) Yoklama işlemleri sonucunda
altı aydan daha uzun süre yurtdışında bulundukları halde, ikinci fıkrada
belirtilen belgeleri, yine ikinci fıkrada belirtilen süre içinde Kuruma
vermediği tespit edilenlerin aylıkları, bildirim yapılmaksızın söz konusu
belgelerin intikaline kadar durdurulur. (6) Aylıkları durdurulanların
Kuruma ibraz edecekleri belgelerden ya da Kurumca yapılacak olan araştırma
sonucunda, yurtdışında; a) Çalışmadıkları, ikamete dayalı
bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği almadıkları tespit edilenlerin
aylıkları, durdurulduğu tarihten geçerli olmak üzere ödenir. b) Çalıştıkları, ikamete dayalı
bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği aldıkları tespit edilenlerin
aylıkları, 15 inci maddenin birinci fıkrasına göre kesilir. Yersiz yapıldığı
tespit edilen ödemeler, 5510 sayılı Kanunun 96 ncı
maddesi hükümlerine
göre geri alınır. (7) Bu Yönetmeliğin
uygulanmasında, evli ya da birlikte yaşayan çiftler için ödenen sosyal
yardımlar her iki eş için de ödeniyor olarak kabul edilir. Sosyal sigorta
kurumları tarafından sosyal sigorta ödeneklerine ilave olarak ya da sigorta
ödeneği olarak ödenen prim karşılığı olmayan ödenekler sosyal yardım
kapsamına girmez. (8) Yurtdışı hizmetlerini
borçlanarak aylık bağlananların, sosyal güvenlik kanunlarına göre aylık alma
şartlarının devam edip etmediğinin tespitine ilişkin 28/8/2008
tarihli ve 26981 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sosyal Sigorta İşlemleri
Yönetmeliğinde yer alan yoklama işlemleri ile ilgili hükümler saklıdır. Aylığın
kesilmesi ve yeniden bağlanması MADDE
15 – (1) Yurtdışında sigortalılık veya ev kadını olarak
geçen sürelerini borçlanarak aylığa hak kazananların, bu aylıkları; a) Sosyal güvenlik sözleşmesi
yapılmış olup olmadığına bakılmaksızın herhangi bir ülkede çalışmaya, ikamete
dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği almaya başladıkları, b) Türkiye’de sosyal güvenlik
kanunlarına göre sigortalı olarak çalışmaya başladıkları, tarihten
itibaren kesilir. (2) Yurtiçinde veya yurtdışında
çalışması sona erenlerin veya yurtdışında ikamete dayalı bir sosyal sigorta
ya da sosyal yardım ödeneği alanlardan bu ödenek ve yardımları sona
erenlerin, aylıklarının tekrar ödenmesi için yazılı talepte bulunmaları
halinde, talep tarihini takip eden ay başından
itibaren aylıkları tekrar ödenmeye başlanır. (3) İkinci fıkraya göre aylıkları
tekrar ödenmeye başlanacak olanların çalışmaları; a) Yurtiçinde geçmişse, bu çalışmalar da
dikkate alınarak aylıklar, ilgili sosyal güvenlik kanunlarındaki hükümlere
göre hesaplanarak, b) Yurtdışında geçmişse,
kesildiği tarihteki aylığı, ikinci fıkrada belirtilen aylığın başlangıç
tarihine kadar ilgili sosyal güvenlik kanunlarındaki artış hükümlerine göre
yükseltilerek yeniden
bağlanır. (4) Aylığın kesildiği tarihten
sonra yurtdışında geçen sigortalılık sürelerinin yeniden aylık bağlanmasında
değerlendirilmesi, bu sürelerin Kanuna göre borçlanılmasına bağlıdır. (5) Kanundan yararlanmak suretiyle
malullük, yaşlılık ve emekli aylığı almakta iken yeniden yurtiçinde veya
yurtdışında çalışmaya başlayanlar hakkında sosyal güvenlik kanunlarında
öngörülen sosyal güvenlik destek primine ait hükümler uygulanmaz. Kısmi
aylığın tam aylığa dönüştürülmesi MADDE
16 – (1) Sosyal güvenlik sözleşmeleri uygulanmak suretiyle
kendilerine veya hak sahiplerine sosyal güvenlik kanunlarına göre kısmi aylık
bağlananlar, diledikleri takdirde yurt dışında geçen ve tam aylık almak için
yeterli gün sayısını veya hizmet belgelerindeki gün sayılarının tamamını
borçlanabilirler. (2) Kısmi aylıkların tam aylığa
yükseltilmesinde 13 üncü maddenin birinci fıkrasındaki şartlar aranır. Ancak,
kısmi aylık; a) Borcun ödendiği tarih kesin
dönüş tarihinden önce ise kesin dönüş tarihini, b) Borcun ödendiği tarih kesin
dönüş tarihinden sonra ise borcun ödendiği tarihi, takip
eden aybaşından itibaren tam aylığa yükseltilir. (3) Tam aylık bağlanması için
gerekli şartların tespitinde, sigortalılık süresi aranmaksızın kısmi aylığın
başlangıç tarihindeki ilgili sosyal güvenlik kanunlarına ait hükümler
uygulanır. BEŞİNCİ BÖLÜM Çeşitli ve Son Hükümler Transferi
sağlanan primlerin iadesi MADDE
17 – (1) Yabancı ülkelerde sosyal güvenlik kurumlarına
yatırılmış bulunan primlerin, sosyal güvenlik sözleşmeleri ile Türkiye’ye
transferlerinin sağlanması ve bu sözleşmelerde primlerin iadesine engel
hükümler bulunmaması halinde; a) Transfer edilen primlere
ilişkin sürelerin tamamının, borçlanılarak tahakkuk ettirilen borcun tamamının
ödenmiş olması halinde, transfer olunan primlerin tamamı, b) Transfer olunan primlere
ilişkin sürelerin bir kısmının, borçlanılarak tahakkuk ettirilen borcun tamamının
ödenmiş olması halinde, transfer olunan primlerin borçlanılan gün sayısına
isabet eden orandaki miktarı transfer
tarihindeki cari kur üzerinden Yeni Türk Lirası karşılığı olarak Kurumca
sigortalıya, hak sahiplerine veya mirasçılarına iade edilir. (2) Sosyal güvenlik
sözleşmelerine göre Türkiye’ye transfer edilen primlere ait gün sayıları, 12 nci maddenin ikinci ve üçüncü fıkra hükümlerine göre
değerlendirilir. Yürürlükten
kaldırılan yönetmelik MADDE
18 – (1) 15/9/1985 tarihli ve 18869
sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Yurtdışında Bulunan Türk Vatandaşlarının
Yurtdışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından
Değerlendirilmesi Hakkında 3201 sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliği
yürürlükten kaldırılmıştır. Mevcut
kamu görevlilerinin borçlanma işlemleri GEÇİCİ
MADDE 1 – (1) 8/6/1949 tarihli ve 5434
sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununa tabi iştirakçi olanların
8/5/2008 tarihinden önce veya sonra yurtdışında geçen hizmetlerinin
borçlandırılmasında, borç tutarı ilgililerin Türkiye’den ayrılmadan önce
Sandığa tabi hizmetlerinden en son bıraktıkları derece ve kademelerine
yurtdışında geçirdikleri ve borçlanmak istedikleri sürenin her üç yılına bir
derece ve her yılına bir kademe verilmek ve öğrenim durumları itibariyle
14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun değişik 36 ncı maddesindeki yükselebilecekleri dereceleri geçmemek
üzere tespit edilecek derece, kademe ve ek göstergeleri ile emekli keseneğine
esas aylığın hesabına ait tüm unsurların toplamının başvuru tarihinde
yürürlükte olan katsayı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarlar esas alınarak,
yine o tarihteki kesenek ve karşılık oranlarına göre hesap edilir. (2) 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe
girdiği tarihten sonra, anılan Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının
(c) bendine göre ilk defa sigortalı olanların sigortalılık başlangıç
tarihinden önceki süreleri, bu Kanuna göre borçlandırılmaları halinde,
sigortalılığın başlangıç tarihi geriye götürülmez. (3) 2008 yılı Ekim ayı başından
önce 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre iştirakçi olanların yurtdışında geçen
süreleri borçlanmaları halinde; aylıkların hesaplanmasında 5510 sayılı
Kanunun geçici 4 üncü madde hükümleri uygulanır. (4) 2008 yılı Ekim ayı başından
sonra ilk defa 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c)
bendi kapsamında sigortalı olarak çalışmaya başlayanların 5510 sayılı Kanunun
yürürlüğe girdiği tarihten önceki yurtdışı borçlanma süreleri de, aynı
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında
değerlendirilir. Bunların aylıklarının hesabında 5510 sayılı Kanunun geçici 2
nci maddesi hükümleri uygulanır. (5) Bu madde kapsamında
olanların, borçlanma başvurularında 5434 sayılı Kanundaki yaş hadleri aranmaz. Zorunlu
göçe tabi tutulanların borçlanma işlemleri GEÇİCİ
MADDE 2 – (1) Sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerden
zorunlu göçe tabi tutulan ve Türk vatandaşlığına geçenlerin geldikleri
ülkedeki çalışma sürelerini
borçlanabilmeleri için; a) 1/1/1989
tarihinden 8/5/2008 tarihine kadar geldikleri ülke tarafından zorunlu göçe
tabi tutulmuş olmaları, b) Zorunlu göçten sonra Türk
vatandaşı olup, Türkiye’de ikamet ediyor olmaları, c) 1/7/1976 tarihli ve 2022
sayılı 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına
Aylık Bağlanması Hakkında Kanuna göre bağlanan aylıklar da dahil
olmak üzere sosyal güvenlik kuruluşlarından gelir veya aylık almamaları, ç) Geldikleri ülkedeki çalışma
sürelerini belgelendirmeleri, d) Borçlanma için yazılı
başvuruda bulunmaları şarttır. (2) Türkiye’de sosyal güvenlik
kuruluşlarına tabi çalışması olmayanların Kuruma, Türkiye’de sosyal güvenlik
kuruluşlarına tabi çalışması olanların ise; en son tabi oldukları sosyal
güvenlik kuruluşuna başvurmaları gerekir. (3) Borçlanmak için örneği
Kurumca hazırlanan borçlanma talep dilekçesi ve geldikleri ülkedeki çalışma
sürelerini gösterir hizmet belgesinin ibraz edilmesi zorunludur. Kurumun,
borçlanma işlemlerinin sonuçlandırılmasına esas olmak üzere, gerekli gördüğü
hallerde yeni belge isteme hakkı saklıdır. (4) Kurumca yapılacak sorgulama
sonucunda nüfus kayıtlarında “… Bakanlar Kurulu Kararı ve 2510 veya 5543 sayılı
İskan Kanununa istinaden Türk vatandaşlığına
alınmıştır.” ibaresinin olduğu
belirlenenlerden, zorunlu göçe tabi tutulduklarını belgelendirme koşulu
aranmaz. Nüfus kayıtlarında bu şekilde ibare bulunmayanlardan ise bu ibarenin
işlendiği vukuatlı nüfus kayıt örneği veya “Uyrukluk ve Aile Kütüğüne Kayıt
Bildirgesi”nin ibrazı istenir. (5) Borçlandırılan çalışma
süreleri, yalnızca emekli veya yaşlılık aylığı bağlanmasında Kanuna göre değerlendirilir.
Malullük ve ölüm aylığı bağlanmasında, bu şekilde borçlanılan hizmetler
dikkate alınmaz. Önceki
borçlanma sürelerinin değerlendirilmesi GEÇİCİ
MADDE 3 – (1) 2008 yılı Ekim ayı başından önceki sürelerin
borçlanılması halinde, 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci
fıkrasının; a) (a) bendi kapsamında bulunan
sigortalılar için borçlanılan sürelere ilişkin prime esas kazançlar, Kanunun
5 inci maddesine göre belirlenen sigortalılık süresinin başlangıç tarihi
dikkate alınmaksızın 5510 sayılı Kanunun 41 inci maddesine göre borçlanmaya
esas sürenin ilgili aylarına mal edilir. b) (b) bendi kapsamında bulunan
sigortalılar için borçlanılan süreler,
2/9/1971 tarihli ve 1479 Esnaf ve Sanatkarlar
ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kurumu Kanunu veya 17/10/1983
tarihli ve 2926 sayılı Tarımda Kendi Adına ve Hesabına Çalışanlar Sosyal
Sigortalar Kanununun mülga hükümlerine göre tabi oldukları son basamak
üzerinden talebe bakılmaksızın basamak intibakında değerlendirilir. 506 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesine tabi sandıklar GEÇİCİ
MADDE 4 – (1) 8/5/2008 tarihi ile 506
sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesine tabi sandıkların
5510 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesine göre
devredileceği tarih arasında geçerli olmak üzere, borçlanma başvuru tarihinden
önce son defa bu sandıklara tabi çalışması bulunanlar ve bunların hak
sahipleri yönünden, Yönetmeliğin 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (b)
bendi, 8 inci maddesinin ikinci fıkrası ve geçici 2 nci
maddesinin ikinci fıkrası hariç, Yönetmelikte geçen “Kurum” ibaresi, 506
sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesine tabi
sandıkları da kapsar. (2) Yönetmelik gereğince
örnekleri Kurumca hazırlanan belgeler, gerekli düzeltmeler yapılmak kaydıyla
birinci fıkrada belirtilen devir tarihine kadar 506 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesine tabi sandıklarca da kullanılır. Bağlanacak
aylıkların hesaplanması GEÇİCİ
MADDE 5 – (1) Yurtdışında sigortalılık veya ev kadını olarak
geçen sürelerini borçlandıktan sonra 8/5/2008
tarihinden 2008 yılı Ekim ayı başına kadar tahsis talebinde bulunan
sigortalılar ve bu tarihler arasında ölen sigortalıların hak sahiplerine
bağlanacak aylıkların hesaplanmasında 5510 sayılı Kanunla mülga ilgili sosyal
güvenlik kanunları hükümleri uygulanır. Kazanılmış
haklar GEÇİCİ
MADDE 6 – (1) 8/5/2008 tarihinden önce
yurtdışı borçlanma başvurusunda bulunanlardan; borç tahakkuku ile ilgili
işlemleri devam edenlerin, borç tahakkuku yapılmış olanların, tahakkuk
ettirilen borçlarını ödeyenlerin ve borçlandıkları yurtdışı hizmetleri
dikkate alınarak aylık bağlanmış olanların kazanılmış hakları saklıdır.
Bunların borçlanma işlemleri, Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önceki
hükümlerine göre sonuçlandırılır. (2) 8/5/2008
tarihinden önce Bakanlar Kurulu Kararı ile en son değiştirilen dövizin
miktarı, tahakkuk ettirilmiş borçlarının tamamını ödememiş olanların bakiye
borç sürelerine uygulanır. Yönetmeliğin
yürürlüğe girdiği tarihe kadar yapılan başvurular GEÇİCİ
MADDE 7 – (1) 8/5/2008 tarihinden
itibaren yapılan başvurular hakkında bu Yönetmelik hükümleri uygulanır. Yürürlük MADDE
19 – (1) Bu Yönetmelik, yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme MADDE
20 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini, Hazine Müsteşarlığının
bağlı olduğu Bakan, Maliye Bakanı ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı
müştereken yürütür. |
||||||