Enerji
Piyasası Düzenleme Kurumundan: PETROL PİYASASI FİYATLANDIRMA SİSTEMİ YÖNETMELİĞİ Amaç MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı; petrol piyasasına arz
edilen mal ve hizmetlerin; güvenli ve ekonomik olarak rekabet ortamı
içerisinde kullanıcılara sunumunun sağlanmasında, şeffaflık, eşitlikçilik ve
istikrarın teminine yönelik olarak, piyasa faaliyetlerine ilişkin bazı mal ve
hizmet fiyatlarının; oluşturulması, uygulanması ile bunların ilgililere ve
kamuoyuna açıklanmasına ilişkin usul ve esasları düzenlemektir. Kapsam MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik; a)
Petrol piyasasında fiyatlandırmanın çerçevesine, b)
Tarife, fiyat listesi ve fiyat ilanına ilişkin ilke ve yükümlülüklere, c)
Tarife, fiyat listesi ve fiyat ilanlarının kamuoyuna açıklanmasına, ç)
Tarifelerin oluşturulmasına, uygulanmasına ve değiştirilmesine, d)
Fiyat değişikliklerine, e)
Fiyat ilanına, f)
Yerli ham petrol fiyat uyuşmazlıklarının halline, g)
Piyasaya müdahaleye dair usul ve esasları kapsar. Dayanak MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 4/12/2003
tarihli ve 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanununa dayanılarak hazırlanmıştır. Tanımlar MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen; a)
Akaryakıt bayi fiyatı: İhrakiye teslimi şirketleri
ve bayilerin; kullanıcılara akaryakıt satışı yapabileceği tavan fiyatı, b)
Akaryakıt dağıtım fiyatı: Dağıtıcıların; bayilerine, ihrakiye
teslimi şirketlerine ve serbest kullanıcılara akaryakıt satışı yapabileceği
tavan fiyatı, c)
Akaryakıt toptan fiyatı: Rafinerici, dağıtıcı, işleme (biodizel)
ve ihrakiye teslimi şirketlerinin; birbirlerine
akaryakıt satışı yapabileceği tavan fiyatı, ç)
Başkan: Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu Başkanını, d)
Fiyat: Teslim veya hizmet ifasının karşılığı olarak, birim başına aynen
ödenmesi gereken meblağı, e)
Fiyat listesi: Mal veya hizmet türlerine göre, satışa esas ölçü birimleri ile
fiyat veya tavan fiyatlarının yer aldığı dokümanı, f)
İlan Panosu: Akaryakıt istasyonlarında satışa sunulan akaryakıtların resmi
isim ve tavan fiyatlarının ilan edildiği panoyu, g)
İlgili mevzuat: Petrol piyasasına ilişkin Kanun, Bakanlar Kurulu Kararı,
yönetmelik, lisans, tebliğ, genelge ve Kurul kararlarını, ğ)
Kanun: 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanununu, h)
Kurul: Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunu, ı)
Kurum: Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunu, i)
Metodoloji: Fiyat listesinin oluşturulmasında kullanılan hesaplama yöntemi
ile satışlarda kullanılan; nitelik, nicelik, bedel, indirim, had, teslim yeri
ve şekli, ödeme koşulları, sorumluluklar, fire payları ve benzeri unsurlara
ilişkin usul ve esasları kapsayan dokümanı, j)
Piyasa: Petrolün temini ve satışı, rafinajı, işlenmesi, depolanması, iletimi,
ihrakiye teslimi, taşınması, dağıtımı, bayiliği,
kullanımı ve bunlarla ilişkili iş ve işlemlerden oluşan piyasayı, k)
Tarife: Metodoloji ve fiyat listesinden oluşan dokümanı, l)
Tavan fiyat: Teslimin veya hizmet ifasının karşılığı olarak, birim başına en
fazla ödenmesi gereken meblağı, m)
Zeyilname: Onaya tabi tarifelerde yapılan değişikliklerin gösterildiği,
Kurulca onaylı tarife eki belgeyi ifade eder. Petrol piyasasında fiyatlandırma MADDE 5 – (1) Kanunun, 10 uncu maddesinde yer alan; a)
Yerli ham petrolün fiyat teşekkülüne, b)
Olağanüstü hallerde taban ve/veya tavan fiyat belirlemeye, c)
Tarife veya tavan fiyat oluşturmaya, ilişkin hükümler saklı kalmak üzere, piyasaya arz edilen
mal ve hizmetlerin fiyatları serbestçe oluşur. (2)
Petrol piyasasına sunulan mal ve/veya hizmetlerle ilgili olarak; a)
İletim, depolama, rafinerici ve dağıtıcı lisansları kapsamındaki
faaliyetlerde, tarife, b)
İşleme lisansı kapsamındaki faaliyetlerde, fiyat listesi, c)
Bayilik (İstasyonlu) lisansı kapsamındaki faaliyetlerde, fiyat ilanı esası uygulanır. (3)
Kurul tarafından; a)
Taşıma, ihrakiye teslimi, madeni yağ ve bayilik
(istasyonsuz) lisansları kapsamındaki faaliyetlerin tümü veya bir kısmı için;
tarife, fiyat listesi veya fiyat ilanı esaslarından birinin uygulanması, b)
İşleme lisansları kapsamında yürütülen faaliyetlerin tümü veya bir kısmının
fiyat listesi esasından muaf kılınması veya faaliyetlerde fiyat ilanı esası
uygulanması kararlaştırılabilir. Tarife, fiyat listesi ve fiyat ilanına
ilişkin ilkeler MADDE 6 – (1) Tarife, fiyat listesi veya fiyat ilanı her bir
lisans için oluşturulur. (2)
Tarife, fiyat listesi ve fiyat ilanı, bunlara taraf olan tüm kişiler
açısından bağlayıcıdır. (3)
Tarife ve fiyat listelerinde çapraz sübvansiyon yapılamaz. (4)
Tarife ve fiyat listelerinde; a)
Para birimi olarak, Yeni Türk Lirası, b)
Hacim veya ağırlık ölçü birimi olarak; ham petrol için varil, fuel oil türleri için ton,
diğer akaryakıtlar için m3, c)
Nitelendirmede; ham petrol için gravite değeri,
akaryakıt türleri için akaryakıtların resmi isimleri, ç)
Hizmet ölçütü olarak; iletim faaliyetleri için yükleme ve varış mahalleri
veya taşıma mesafesi, depolama faaliyetleri için depolama gün sayısı kullanılır. (5)
Fiyat ilanlarında; a)
Para birimi olarak, Yeni Türk Lirası, b)
Hacim veya ağırlık ölçü birimi olarak; fuel oil türleri için kilogram, diğer akaryakıtlar için litre, c)
Nitelendirmede, akaryakıt türleri için akaryakıtların resmi isimleri kullanılır. (6)
Fiyat listelerinde açıklamalar, tarifelerde indirim ve hadler yer alabilir. (7)
Tarifelerde indirimler; a)
Depolama ve iletim tarifelerinde; 1)
Hizmet verilen, ham petrol ve akaryakıt miktarının ve/veya depolama süresinin
artışına, 2)
Hizmet verilen, ham petrolün gravitesinin
yükselişine, 3)
Bazı hizmetlerin alınmamasına, 4)
Hizmetin mesai saatleri dahilinde yapılmasına, b)
Rafinerici ve dağıtıcı tarifelerinde; 1)
Verilen mal ve hizmet miktarının artışına, 2)
Bazı hizmetlerin alınmamasına göre yapılabilir. (8)
Tarifelerde hadler; a)
Depolama ve iletim tarifelerinde; 1)
Ham petrolün özelliklerine, 2)
Ham petrol ve akaryakıtların miktarına ve depolama süresine, b)
Rafinerici ve dağıtıcı tarifelerinde; 1)
Asgari satış miktarına, 2)
Teslim alma süresine göre belirlenebilir. (9)
Tarifelerde, yükümlülerin talebi üzerine, Kurumca uygun görülen diğer indirim
ve had unsurlarına da yer verilebilir. Tarifede yer alan hadlere veya fiyat
listesindeki açıklamalara uygun olmayan, mal ve hizmet talepleri karşılanmaz.
Tarife veya fiyat listesinde yer almayan bir had, erişim, alım ve diğer
taleplerin reddinde gerekçe olarak gösterilemez. (10)
Tarife ve fiyat listelerinde; tesis bünyesinde hizmet verilmesi halinde; katkılama, harmanlama, karıştırma, işaretleme, toplulaştırma,
pompalama, ısıtma ve benzeri yan hizmetlere ilişkin fiyatlar ile benzeri
unsurlara da yer verilir. (11)
Akaryakıt toptan ve akaryakıt dağıtım fiyatlarının oluşacağı; tesis, depo
veya illerin, eklenme, çıkarılma veya değiştirilme işlemleri ilgililerin
talebi üzerine Kurumca yapılır. Tarife, fiyat listesi ve fiyat ilanına
ilişkin yükümlülükler MADDE 7 – (1) Piyasada faaliyet gösteren; a)
İletim, depolama, rafinerici ve dağıtıcı lisansı sahipleri, faaliyetlerini
tarifelerine, b)
İşleme lisansı sahipleri, faaliyetlerini fiyat listelerine, c)
Bayilik (istasyonlu) lisansı sahipleri akaryakıt teslimlerini fiyat
ilanlarına göre yapmakla yükümlüdür. (2)
İletim lisansı ile iletim tesisleriyle bağlantılı olan depolama tesislerine
ilişkin depolama lisansı sahipleri, faaliyetlerini onaya tabi tarifelerine,
rafinerici, dağıtıcı ve iletim tesisleriyle bağlantılı olmayan depolama
tesislerine ilişkin depolama lisansı sahipleri, faaliyetlerini bildirime tabi
tarifelerine göre yapar. (3)
Piyasada; a)
İletim ve depolama tarifelerinde indirimler hariç olmak üzere, fiyat, b)
Rafinerici ve dağıtıcı tarifeleri ile fiyat listeleri ve fiyat ilanlarında,
tavan fiyat esası uygulanır. (4)
Yükümlüleri; tarifelerini, fiyat listelerini, tarife veya fiyat listesi
değişikliği bildirimlerini, zeyilnamelerini ve ilgili defterlerini, on yıl
süreyle saklamakla yükümlüdür. İlan panosundaki değişiklikler, bayilik
lisansı sahiplerince her sayfasına müteselsil sıra numarası verilerek
kaşelenmiş olan defterde değişiklik tarihlerinde açılan sayfalara işlenir. Tarifelerin oluşturulması ve
uygulanması MADDE 8 – (1) Lisans başvuruları kapsamında alınan tarife
dosyalarının incelenmesi ve değerlendirilmesi ile onaya tabi tarifelerin ilk
onayları, lisans başvurusuna ilişkin işlemler kapsamında yapılır. (2)
Lisans başvuruları kapsamında değerlendirilen tarife önerilerinde; a)
İlgili ve diğer mevzuata uygunluk, b)
Var ise emsal tarifelere uygunluk, emsal tarifeler yoksa makul ve adil olma, c)
Rafinericilerin ve dağıtıcıların tarife metodolojisinin, fiyatların en yakın
erişilebilir dünya serbest piyasa fiyatlarına göre teşekkülüne imkan vermesi, ç) İletim ve depolama tarifelerinde, Kanunun 12 nci maddesine ve tip tarifeye uygunluk aranır. (3)
Tarife dosyası uygun bulunmayan lisans başvuruları reddedilir. (4)
Tarifeler, Faaliyete Başlama Bildirimi yapılmasıyla uygulamaya girer.
Tarifeler, değiştirilinceye veya herhangi bir nedenle yürürlüğünün
durdurulmasına kadar uygulamada kalır. (5)
İletim ve depolama tarifeleri, Kurumca belirlenerek, internet aracılığıyla
ilan edilen tip tarifelere göre hazırlanır. Onaya tabi tarife değişiklikleri MADDE 9 – (1) Onaya tabi tarifelerin değişiklikleri; lisans
sahibinin başvurusu üzerine veya Kurul kararıyla re’sen
yapılır. (2)
Tarife değişikliği başvurularının incelenmesi sonucu var ise tespit edilen
eksiklikler, başvuru sahibine yazılı olarak bildirilerek, eksikliklerin
giderilmesi için 10 iş günü süre verilir. Usulüne uygun olarak hazırlandığı
anlaşılan tarife değişikliği başvuruları, Kurum internet sayfasında 10 iş
günü süreyle ilan edilir. (3)
İlan süresi içerisinde, tesisten hizmet aldığını kanıtlayan kişiler, tarife
değişikliğine itiraz edebilir. İtirazlar, lisans sahibine bildirilerek; 10 iş
günü içinde tarife değişikliği başvurusunu itiraz doğrultusunda değiştirmesi
veya karşı görüş hazırlaması istenir. (4)
Tarife değişikliği başvuruları ve varsa itiraz evrakı, tarife önerileri
değerlendirme kriterleri çerçevesinde
değerlendirilir. Tarife değişikliği talebi, Kurul Kararıyla onaylanır veya red olunur. İtiraz üzerine, Yönetmeliğin 15 inci maddesi
çerçevesinde re’sen işlem yapılabilir. Onay, gerekçeli
red veya re’sen
değişiklik kararları ilgiliye 10 iş günü içinde bildirilir. (5)
Onaya tabi tarife değişikliklerinde, tarife tümüyle değiştirilmediği
takdirde, zeyilname tanzim edilir. (6)
Onaya tabi tarife değişiklikleri, onayda belirtilen tarihte uygulamaya girer
ve değiştirilinceye veya herhangi bir nedenle durdurulmasına kadar uygulanır. Bildirime tabi tarife değişiklikleri MADDE 10 – (1) Bildirime tabi tarifelerin değişiklikleri, 9/12/2005 tarihli ve 26018 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Petrol Piyasası Bilgi Sistemi Yönetmeliği hükümleri kapsamında tarife
değişikliği bildiriminin yapıldığı günü izleyen gün başından itibaren uygulamaya
girer ve değiştirilinceye veya herhangi bir nedenle durdurulmasına kadar
uygulanır. (2)
Metodolojiye ilişkin, tarife değişikliği bildirimleri değerlendirilerek,
tarife değişikliğinde; a)
Depolama tesislerinde erişimi kısıtlayıcı, b)
Petrol piyasasında faaliyetleri veya rekabeti engelleme, bozma veya kısıtlama
amacı taşıyan veya bu etkiyi doğurabilecek hükümlerin bulunması veya depolama tarifesinin tip
tarifeye uygun olmaması halinde, tarife değişikliği bildirimi iade edilerek
eski tarifenin uygulanmasına devam olunur. İadenin gerekçeleri ilgiliye
tebliğ edilir. (3)
Bildirime tabi tarifeler onay gerektirmez. Fiyat listesi değişiklikleri MADDE 11 – (1) Fiyat listelerinin değişiklikleri, Petrol
Piyasası Bilgi Sistemi Yönetmeliği hükümleri kapsamında, bildirim yükümlüleri
tarafından yapılır ve bildiriminin yapıldığı günü izleyen gün başından
itibaren uygulamaya girer ve değiştirilinceye veya herhangi bir nedenle
durdurulmasına kadar uygulanır. Tarife, fiyat listeleri ve fiyat
ilanlarının kamuoyuna açıklanması MADDE 12 – (1) Onaya tabi tarifeler ile değişiklikleri Resmî
Gazete’de ilan edilir. (2)
İletim ve depolama tarifeleri ile akaryakıt toptan ve dağıtım fiyatlarına
ilişkin en az, en çok ve ortalama veriler, Kurum internet sayfası
aracılığıyla kamuoyuna açıklanır. Dağıtıcılarca, bayilerine, iller bazında;
tavsiye edilen veya tavan olarak belirlenen fiyatların internet aracılığıyla
açıklanması Kurumca kararlaştırılabilir. (3)
Fiyat ilanları, akaryakıt istasyonlarında veya köy pompalarında yer alan ilan
panolarında yapılır. Fiyat ilanı MADDE 13 – (1) Bayilik (İstasyonlu) lisansı sahipleri; a)
İstasyonlarında veya köy pompalarında, satışa sundukları akaryakıtların resmi
isimlerini ve tavan fiyatlarını istasyonların ön cephesinde, yoldan açıkça
görünür şekilde konuşlandırılmış ilan panosunda ilan etmekle, b)
İlan panosunda yer alan akaryakıt türlerini istasyonunda veya köy
pompalarında satışa hazır bulundurmakla, c)
Her bir akaryakıt pompasında, pompada satılan akaryakıtın resmi ismi ile
fiyatını belirtmekle, ç)
İlan panosunda yer alan tavan fiyatların üzerinde akaryakıt satışı
yapmamakla, d)
Kullanıcılar tarafından dağıtıcı lisansı sahiplerine yapılabilecek ihbar ve şikayetlere ilişkin açıklamalar ile ücretsiz telefon numarasının
yer aldığı levha ve/veya çıkartmaları, istasyonlarında pompa adası; bulunması
halinde her adaya, ada bulunmaması halinde tüm pompalara asmakla yükümlüdür. (2)
İlan panolarında; bayisi olunan dağıtıcı lisansı sahibinin marka ve logosu,
bayilik lisansı sahibinin adı veya unvanı ile bayilik lisansının tarih ve
sayısı da yer alır. İlan panolarındaki fiyat haricindeki bilgilerin
değiştirilmesi için zamana ihtiyaç duyulan hallerde, geçici değişiklikler
pankart, afiş, çıkartma gibi araçlarla yapılır. (3)
İlan panosu hariç olmak ve pompa üzerinde yer alan resmi isimlerin okunmasını
engellememek kaydıyla, istasyonun dahilinde veya
haricinde ticari isim ve markalar ile bunlara ilişkin işaretler
kullanılabilir. Yerli üretim ham petrol fiyatına ilişkin
uyuşmazlıklar MADDE 14 – (1) Yerli ham petrol üreticileri ile rafinerici
lisansı sahipleri arasındaki yerli ham petrol fiyatına ilişkin uyuşmazlıklarla
ilgili olarak, başvuru üzerine Kurum tarafından inceleme ve değerlendirme
başlatılır. Kurum, gerekli gördüğü her türlü bilgi ve belgeyi taraflardan
isteyebilir ve tarafları doğrudan görüşmeye çağırabilir. Uyuşmazlık, inceleme
ve değerlendirme sonrasında Kurul Kararı ile en geç otuz gün içerisinde
tarafları bağlayacak şekilde sonuçlandırılır. (2)
Uyuşmazlık sonuçlanana kadar rafinerici lisansı sahipleri, yerli ham petrolü
teklif ettiği fiyattan almaya devam eder. Piyasaya müdahale MADDE 15 – (1) Piyasada faaliyetleri veya rekabeti engelleme,
bozma veya kısıtlama amacını taşıyan veya bu etkiyi doğuran veya
doğurabilecek nitelikte anlaşma veya eylemlerin piyasa düzenini bozucu
etkiler oluşturması halinde, gerekli işlemlerin başlatılmasıyla birlikte,
Kurul Kararıyla her seferinde iki ayı aşmamak üzere, faaliyetlerin her
aşamasında, bölgesel veya ulusal düzeyde uygulanmak için taban ve/veya tavan
fiyat tespit edilebilir. Bu durumda, gerekli tedbirlerin alınmasına ilişkin olarak ilgili
mevzuat hükümleri uygulanır. Uyum yükümlülüğü GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihte
uygulanmakta olan onaya veya bildirime tabi tarifeler, değiştirilmedikleri
takdirde 31/12/2008 tarihine kadar geçerlidir. Bu
Yönetmeliğe uygun olarak hazırlanacak; a)
İletim ve onaya tabi depolama tarifelerine ilişkin tarife değişikliği
başvuruları ile rafinerici ve bildirime tabi depolama tarifelerine ilişkin
tarife değişikliği bildirimleri 31/10/2008, b)
Dağıtıcı tarife değişikliği bildirimleri 31/12/2008,
tarihlerine kadar, Kuruma sunulur. İşleme lisansı
sahipleri, son bildirimlerinde değişiklik olmasa dahi, 31/10/2008
tarihine kadar akaryakıt toptan fiyatı değişikliği bildirimi yapar. (2)
Birinci fıkradaki süreler, ilgilinin talebi halinde ve başlatılmış işlemlere
münhasır olmak üzere, Kurumca 60 iş gününe kadar uzatılabilir. (3)
Onaya tabi tarifelere ilişkin tarife değişikliği başvuruları bu Yönetmeliğin
9 uncu, bildirime tabi tarifelere ilişkin tarife değişikliği bildirimleri bu
Yönetmeliğin 10 uncu maddesi hükümlerine göre sonuçlandırılır. Başvurularda
mevcut tarifeye göre değişiklik yapılması halinde yapılan değişikliklerin
açıklamaları yer alır. Yürürlük MADDE 16 – (1) Bu Yönetmeliğin; a)
12 nci maddesinin ikinci fıkrası 1/1/2009
tarihinde, b)
Diğer maddeleri yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme MADDE 17 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Başkan yürütür. |
||||||