Maliye Bakanlığından: MİLLİ EMLÂK
GENEL TEBLİĞİ (SIRA NO:
319) 6/8/2008 tarihli ve 26959 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe giren 24/7/2008 tarihli ve 5793 sayılı Bazı Kanun ve
Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun; –
Çerçeve 28 inci maddesiyle 29/6/2001 tarihli ve 4706
sayılı Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer
Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanuna eklenen ek 2 nci maddede; "EK
MADDE 2 – Hazinenin özel mülkiyetinde bulunan taşınmazlar üzerinde tesis
edilecek irtifak hakları ile Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan
yerler üzerinde verilecek kullanma izinlerinde, irtifak hakkı veya kullanma
izni bedellerine ilave olarak, bu alanlarda yürütülen faaliyetlerden elde
edilecek tüm hâsılatın yüzde 1’i oranında Hazinece pay alınır. Tarım
ve hayvancılık ile sanayi ve tersane yatırımı yapılmak amacıyla tesis edilen
irtifak hakları ve verilen kullanma izinlerinde bu oran binde bir olarak
uygulanır. Kamu yararına çalışan dernekler ve vergi muafiyeti tanınan
vakıflarca sağlık, eğitim ve spor tesisleri yapılması amacıyla tesis edilen
irtifak hakları ve verilen kullanma izinleri ile vakıflarca kurulan
yükseköğretim kurumları ve 24/11/1994 tarihli ve 4046
sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun hükümlerine göre gerçek ve
tüzel kişiler lehine tesis edilen irtifak hakları ve verilen kullanma
izinlerinde hâsılat payı alınmaz." –
Çerçeve 29 uncu maddesiyle 4706 sayılı Kanuna eklenen geçici 7 ve 8 inci
maddelerde; "GEÇİCİ
MADDE 7 – Hazinenin özel mülkiyetinde ve Devletin hüküm ve tasarrufu
altındaki taşınmazlar üzerinde münhasıran liman yapılmak amacıyla tesis
edilen irtifak hakları ile verilen kullanma izinlerine ait sözleşmelerdeki,
üçüncü kişilere ait yüklerin yükleme ve boşaltılması ile gemi konaklama
bedellerinden elde edilecek hasılattan Hazineye nispi pay ödeneceğine ilişkin
hükümler; bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç dört ay
içinde başvuruda bulunulması ve sözleşmeden doğan mali yükümlülüklerin yerine
getirilmesi, irtifak hakkından veya kullanma izninden dolayı Bakanlık
aleyhine açılmış davalar varsa, bu davalardan tüm yargılama giderleri
üstlenilerek kayıtsız ve şartsız feragat edilmesi ve rayiç bedel esas
alınarak tespit edilecek irtifak hakkı veya kullanma izni bedeli üzerinden
yeni sözleşme düzenlenmesi şartıyla 1/1/2008
tarihinden geçerli olmak üzere yüzde bir olarak değiştirilir. Ancak, ihtiyaçları olan hammaddeleri getirebilmeleri ve
ürettikleri ürünleri sevk edebilmeleri için tesislerinin önlerine dolgu,
iskele, platform, boru hattı, dolfen, şamandıra,
pompaj istasyonu gibi tesisler yapılması amacıyla lehine irtifak hakkı tesis
edilen veya kullanma izni verilen kişilerden; bu tesislerin üçüncü kişilere
ait yüklerin yüklenmesi ve boşaltılması ile gemi konaklamasında kullanılması
karşılığında elde ettikleri hâsılattan Hazinece yüzde onbeş
oranında pay alınmaya devam edilir. Bu maddenin uygulanmasına ilişkin
usul ve esasları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir. Bu Kanunun ek 2 nci maddesinin ikinci
fıkrası kapsamında kalan irtifak hakkı veya kullanma izni lehdarları
tarafından, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç dört ay
içinde başvuruda bulunulması ve sözleşmeden doğan mali yükümlülüklerin yerine
getirilmesi, irtifak hakkından veya kullanma izninden dolayı Bakanlık
aleyhine açılmış davalar varsa, bu davalardan tüm yargılama giderleri
üstlenilerek kayıtsız ve şartsız feragat edilmesi ve rayiç bedel esas
alınarak tespit edilecek irtifak hakkı veya kullanma izni bedeli üzerinden
yeni sözleşme düzenlenmesi şartıyla, ek 2 nci
maddenin ikinci fıkrasındaki muafiyet ve indirimlere göre, mevcut sözleşmeler
uyarlanır." "GEÇİCİ MADDE 8 – Hazinenin özel mülkiyetinde
bulunan taşınmazlar ile kıyı kenar çizgisinin deniz yönünde (kıyıda) bulunan
Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerler ve deniz, göl ve
akarsularda doldurma veya kurutma yoluyla elde edilen alanlar üzerinde,
tersane, yat limanı, kurvaziyer limanı, dolfen,
iskele, dolgu, rıhtım, boru hattı, şamandıra, platform ve benzeri kıyı
yapıları yapılmak amacıyla, özel düzenlemeler hariç olmak üzere lehlerine kırkdokuz yıldan az süreli olarak irtifak hakkı tesis
edilen veya kullanma izni verilen yatırımcılar tarafından; bu maddenin
yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç dört ay içinde başvuruda
bulunulması ve sözleşmeden doğan mali yükümlülüklerin yerine getirilmesi,
irtifak hakkından veya kullanma izninden dolayı Bakanlık aleyhine açılmış
davalar var ise bu davalardan tüm yargılama giderleri üstlenilerek kayıtsız
ve şartsız feragat edilmesi ve rayiç bedel esas alınarak tespit edilecek
irtifak hakkı veya kullanma izni bedeli üzerinden yeni sözleşme düzenlenmesi
şartıyla, irtifak hakkı ve kullanma izni sözleşmelerinin süresi hakkın
başlangıç tarihinden itibaren kırkdokuz yıl olarak
değiştirilir." Hükümlerine
yer verilmiştir. Buna
göre, irtifak hakkı ve kullanma izinlerinde alınacak hâsılat paylarına
ilişkin olarak aşağıdaki açıklamaların yapılması gerekli görülmüştür. 1)
Tarım ve hayvancılık ile sanayi ve tersane yatırımı yapılmak amacıyla 6/8/2008 tarihinden önce tesis edilen irtifak hakları ve
verilen kullanma izinlerine ilişkin olarak hak lehtarlarınca; a)
Kanunun bu maddesinin yürürlüğe girdiği 6/8/2008
tarihinden itibaren en geç dört ay içinde başvuruda bulunulması, b)
Sözleşmeden doğan mali yükümlülüklerin (varsa ödenmeyen irtifak
hakkı/kullanma izni bedelleri, hâsılat payları, vergi, resim ve harçlar ile
bunların gecikme zamlarının tamamının ödenmesi) yerine getirilmesi, c)
İrtifak hakkından veya kullanma izninden dolayı Bakanlığımız aleyhine açılmış
davalar varsa, bu davalardan tüm yargılama giderleri üstlenilerek kayıtsız ve
şartsız feragat edilmesi, Koşullarının
yerine getirildiğinin ilgili defterdarlık veya malmüdürlüğünce tespiti
durumunda, rayiç bedel esas alınarak tespit edilecek bedel üzerinden yeni
irtifak hakkı veya kullanma izni sözleşmesi düzenlenecek ve bu sözleşmelerde
hâsılat payı oranı binde bir olarak uygulanacaktır. 2)
Kamu yararına çalışan dernekler ve vergi muafiyeti tanınan vakıflarca sağlık,
eğitim ve spor tesisleri yapılması amacıyla 6/8/2008
tarihinden önce tesis edilen irtifak hakları ve verilen kullanma izinleri ile
vakıflarca kurulan yükseköğretim kurumları ve 24/11/1994 tarihli ve 4046
sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun hükümlerine göre gerçek ve
tüzel kişiler lehine tesis edilen irtifak hakları ve verilen kullanma
izinleri ile ilgili olarak, bu Genel Tebliğin 1 inci maddesinde belirtilen
koşulların yerine getirilmesi kaydıyla rayiç bedel üzerinden yeni sözleşme
düzenlenecek ve bu sözleşmelerde hâsılat payına yer verilmeyecektir. 3)
Hazinenin özel mülkiyetinde ve Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki
taşınmazlar üzerinde münhasıran liman yapılmak amacıyla 6/8/2008
tarihinden önce tesis edilen irtifak hakları ile verilen kullanma izinlerine
ait sözleşmelerdeki, üçüncü kişilere ait yüklerin yükleme ve boşaltılması ile
gemi konaklama bedellerinden elde edilecek hâsılattan Hazineye nispi pay
ödeneceğine ilişkin hükümler ile ilgili olarak, bu Genel Tebliğin 1 inci
maddesinde belirtilen koşulların yerine getirilmesi kaydıyla, 1/1/2008
tarihinden geçerli olmak üzere, bu tarihten yeni sözleşme düzenleneceği
tarihe kadarki süre için tahsil edilen nispi paylara ilişkin gerekli mahsup
ve iade işlemleri yapılmak suretiyle rayiç bedel üzerinden yeni sözleşme
düzenlenecek ve bu sözleşmelerde nispi pay oranı, tüm hâsılatı kapsayacak
şekilde yüzde bir olarak değiştirilecektir. 5793
sayılı Kanunda "münhasıran liman" olarak kullanılan yerlerden elde
edilecek hâsılatın yüzde birinin alınacağı öngörüldüğünden mevcut kıyı
yapılarından hangisinin liman hangisinin iskele olarak tanımlanacağı
konusunda Bayındırlık ve İskan Bakanlığı (Teknik
Araştırma ve Uygulama Genel Müdürlüğü), Ulaştırma Bakanlığı (Demiryollar, Limanlar ve Hava Meydanları İnşaatı Genel
Müdürlüğü) ve Denizcilik Müsteşarlığının (Deniz Ulaştırması Genel Müdürlüğü)
görüşleri alınmıştır. Bu
görüşler çerçevesinde, Bakanlığımızca veriliş amaçları da dikkate alınarak; a)
İmar planları ile liman olarak ayrılan, limancılık hizmeti verilmek üzere
işletme izni verilen ve münhasıran liman olarak kullanılan tesislerin
hâsılatından yüzde bir oranında, b) İhtiyaçları olan hammaddeleri getirebilmeleri ve ürettikleri
ürünleri sevk edebilmeleri için tesislerinin önlerine dolgu, iskele,
platform, boru hattı, dolfen, şamandıra, pompaj
istasyonu gibi kıyı yapıları yapılmak amacıyla irtifak hakkı tesis edilen
veya kullanma izni verilen ve plan notlarında veya işletme izinlerinde üçüncü
kişilere de hizmet verilmesi uygun görülen yerlerin üçüncü kişilere ait
yüklerin yüklenmesi ve boşaltılması ile gemi konaklamasında kullandırılması
karşılığında elde edilen hâsılattan yüzde onbeş
oranında, Pay
alınacaktır. Hâsılattan
yüzde onbeş oranında pay alınan yerlerde, üçüncü
kişilere ait yüklerin yükleme ve boşaltılması ile gemi konaklaması dışında
başka faaliyetlerin de olması halinde, bu faaliyetlerden elde edilen
hâsılatın yüzde biri oranında ayrıca pay alınacaktır. 4) Hazinenin özel mülkiyetinde bulunan taşınmazlar ile kıyıda
bulunan yerler ve deniz, göl ve akarsularda doldurma veya kurutma yoluyla
elde edilen alanlar üzerinde, tersane, liman, yat limanı, kurvaziyer limanı, dolfen, iskele, dolgu, rıhtım, boru hattı, şamandıra, platform
ve benzeri kıyı yapıları yapılmak amacıyla, 4046 sayılı Özelleştirme
Uygulamaları Hakkında Kanun, 3996 sayılı Bazı Yatırım ve Hizmetlerin
Yap-İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanun, 4628 sayılı
Elektrik Piyasası Kanunu, 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu gibi özel
düzenlemeler gereği yapılan işlemler hariç olmak üzere, kırkdokuz
yıldan az süreli olarak tesis edilen irtifak hakkı ve verilen kullanma
izinleri ile ilgili olarak bu Genel Tebliğin 1 inci maddesinde belirtilen
koşulların yerine getirilmesi kaydıyla, rayiç bedel üzerinden yeni sözleşme
düzenlenecek ve düzenlenecek bu sözleşmelerin süresi, hakkın başlangıç
tarihinden itibaren geçerli olmak üzere kırkdokuz
yıl olarak değiştirilecektir. Kıyı yapıları yapılması amacıyla kırkdokuz
yıl süreli irtifak hakkı tesis edilen veya kullanma izni verilen alanlara,
daha sonra ilave yatırım/yatırımların yapılması amacıyla tesis edilen irtifak
hakkı veya verilen kullanma izinlerine ilişkin sözleşme süreleri, asıl
alanların sözleşme süresini aşmayacak şekilde belirlenecek, asıl alanların
sözleşme süreleri dikkate alınmak suretiyle belirlenmiş olan ilave alanlara
ilişkin irtifak hakkı veya kullanma izni sözleşmelerinde yer alan süreler kırkdokuz yıldan az olsa dahi bu alanlar bu madde
hükmünden yararlandırılmayacaktır. Ancak,
asıl alanın irtifak hakkı veya kullanma izni süresinin kırkdokuz
yıldan az olması halinde, asıl alan ile birlikte ilave alanlar hakkında da bu
madde hükmüne göre işlem tesis edilecektir. 5) İrtifak hakkı tesisi veya kullanma izni
verilmesiyle ilgili olarak devam eden işlemlerde; a) 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 17 nci
maddesine göre gerçek ve tüzel kişilere duyurulmak suretiyle ihalesi uygun
görülen ve 4706 sayılı Kanun uyarınca hâsılat payında muafiyet uygulanması
veya indirim yapılması öngörülen irtifak hakkı ve kullanma izinlerinde, hangi
aşamada olursa olsun ihale iptal edilecek ve hâsılat payına ilişkin getirilen
hükümleri içerecek şekilde yeni şartname düzenlenmek suretiyle yeniden
ihaleye çıkılacaktır. b)
Kesin ihalesi onaylanmış ancak henüz sözleşme düzenlenmemiş irtifak hakkı ve
kullanma izinlerinde, hâsılat paylarına ilişkin yeni hükümler uygulanmak
suretiyle sözleşmeler düzenlenecektir. 6)
5793 sayılı Kanun kapsamında yer alan hak lehtarlarına yazılı tebligat
yapılmak veya diğer iletişim araçları kullanılmak suretiyle konu hakkında
gerekli bilgilendirme yapılacaktır. Ancak, belirtilen süre içerisinde
başvuruda bulunma sorumluluğu tebligat yapılsın veya yapılmasın tamamen hak
lehtarlarına aittir. 7)
Belirtilen süre içerisinde başvuruda bulunmayanlar hakkında herhangi bir
işlem yapılmayacak, mevcut sözleşmelerin uygulanmasına devam edilecektir. 8)
Bu Genel Tebliğin 1, 2, 3, 4, 5, 6 ve 7 nci
maddelerinde belirtilen hususlar ile ilgili gerekli tüm işlemler Valiliklerce
(Defterdarlık) sonuçlandırılacaktır. Tereddüt edilen konularda ise
Bakanlığımızdan görüş alınmak suretiyle işlem tesis edilecektir. 9)
Defterdarlık veya malmüdürlüklerince, irtifak hakkı veya kullanma izni
sözleşmelerinin yeniden düzenlenmesinde rayiç bedelin ülke çapında faaliyet
türlerine ve hacimlerine uygun olarak yeniden tespit edilmesine yardımcı
olmak amacıyla, kıyı yapılarıyla ilgili olarak düzenlenmiş tüm irtifak hakkı
veya kullanma izni sözleşmelerine ilişkin bilgilere mileintranet’ten
ulaşılabilecektir. Bu bilgilerden de yararlanmak suretiyle rayiç bedel tespit
edilecektir. 10) Yukarıda belirtilen muafiyet ve istisnalar dışında, Hazinenin
özel mülkiyetinde bulunan taşınmazlar üzerinde tesis edilecek yeni irtifak
hakları ile Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerler üzerinde
verilecek yeni kullanma izinlerinde, irtifak hakkı veya kullanma izni
bedellerine ilave olarak, bu alanlarda yürütülen faaliyetlerden elde edilecek
tüm hâsılat üzerinden yüzde bir oranında Hazinece pay alınmasına devam
edilecektir. 11) İhtiyaçları olan hammaddeleri getirebilmeleri ve ürettikleri
ürünleri sevk edebilmeleri için tesislerinin önlerine dolgu, iskele,
platform, boru hattı, dolfen, şamandıra, pompaj
istasyonu gibi tesisler yapılması amacıyla lehine irtifak hakkı tesis edilen
veya kullanma izni verilen kişilerden; veriliş amacı da dikkate alınmak
suretiyle, bu tesislerin kendi yükleri dışında üçüncü kişilere ait yüklerin
yüklenmesi ve boşaltılması ile gemi konaklamasında kullanılması karşılığında
elde ettikleri hâsılattan yüzde onbeş oranında
Hazine payı alınmasına Bakanlığımızın 263 sıra sayılı Milli Emlak Genel
Tebliği ile değişik 165 sıra sayılı Milli Emlak Genel Tebliği hükümleri
uyarınca devam edilecektir. Tebliğ
olunur. |
||||||