|
Sosyal Güvenlik Kurumundan:
ÇALIŞMA
GÜCÜ VE MESLEKTE KAZANMA GÜCÜ
KAYBI
ORANI TESPİT İŞLEMLERİ YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç,
Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE
1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı,
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre
sigortalı sayılanlar ve bunların bakmakla yükümlü oldukları veya hak sahibi
çocuklarının çalışma gücü veya meslekte kazanma gücü kayıp oranlarının
tespitine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
Kapsam
MADDE
2 – (1) Bu Yönetmelik;
a) 5510 sayılı Kanunun 4 üncü
maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamındaki
sigortalıların iş kazası ile meslek hastalığı sonucu sürekli iş göremezlik
hâllerinin meslekte kazanma gücünü ne oranda azaltacağına,
b) Hangi hastalıkların meslek
hastalığı sayılacağı ve bu hastalıkların işten ayrıldıktan en geç ne kadar
süre sonra ortaya çıktığı takdirde o işten ileri gelmiş kabul edileceğine,
c) 5510 sayılı Kanunun 4 üncü
maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamındaki
sigortalıların hangi hâllerde çalışma gücünün %60’ını yitirdiğine,
ç) 5510 sayılı Kanunun 4 üncü
maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamındaki sigortalıların hangi
hâllerde çalışma gücünün en az %60’ını veya aynı kapsamdaki sigortalıların
vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü kaybettiğine,
d) Sigortalıların hak sahibi
veya bakmakla yükümlü olduğu çocuklarının hangi hâllerde çalışma gücünün
%60’ını yitirdiğine,
e) 5510 sayılı Kanuna göre
sigortalı sayılanların özürlü çocuklarının hangi hâllerde başka birinin
sürekli bakımına muhtaç durumda sayılacaklarına,
f) 5510 sayılı Kanuna göre
sigortalı sayılanların yaşlılık sigortası kapsamında çalışma gücü kaybı
oranı tespitlerine,
g) 5510 sayılı Kanuna göre
sigortalı sayılanların hangi hâllerde erken yaşlanmış sayılacaklarının
tespitine,
ğ) Çalışma gücü ve meslekte
kazanma gücü kaybı oranının tespitinde esas alınacak sağlık kurulu
raporlarının düzenlenmesine,
h) Malullük aylığı veya sürekli
iş göremezlik geliri bağlanmış sigortalılar ile çalışma gücünün en az
%60’ını yitiren malul çocukların kontrol muayenelerine,
ı) Sürekli iş göremezlik geliri
bağlanmış iken ölenlerin, ölümünün iş kazası veya meslek hastalığı sonucu
olup olmadığının tespitine,
ilişkin usul ve esasları
kapsar.
Dayanak
MADDE
3 – (1) Bu Yönetmelik, 31/5/2006
tarihli ve 5510 sayılı Kanunun 107 nci maddesi hükmüne dayanılarak
hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE
4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Arıza/Hastalık Listesi:
Sigortalıların çalışma gücünün en az %60’ını veya vazifelerini yapamayacak
şekilde meslekte kazanma gücünü kayıp ettiklerinin tespitine esas listeyi,
b) Bakanlık: Çalışma ve Sosyal
Güvenlik Bakanlığını,
c) Balthazard Formülü: Birden
fazla iş kazası veya meslek hastalığı sonucu sürekli iş göremezlik
dereceleri veya birden fazla özürlülük derecelerinin birleştirilmesinde
kullanılan hesaplama şeklini,
ç) Cetveller: Hastalık ya da
arızanın vücudun hangi uzvunu veya kısmını kapsadığı, çalışılan işin
niteliği, sigortalının yaşı dikkate alınarak iş kazası veya meslek
hastalığının tespitinde kullanılan listeleri,
d) Genel Müdürlük: Genel Sağlık
Sigortası Genel Müdürlüğünü,
e) Hak sahibi: Sigortalının
veya sürekli iş göremezlik geliri ile malullük, vazife malullüğü veya
yaşlılık aylığı almakta olanların ölümü hâlinde, gelir veya aylık
bağlanmasına veya toptan ödeme yapılmasına hak kazanan eş, çocuk, ana ve
babasını,
f) İş kazası: Kanunun 13 üncü
maddesinin birinci fıkrasında belirtilen sigortalıyı hemen veya sonradan,
bedenen ya da ruhen özüre uğratan olayları,
g) Kanun: 31/5/2006 tarihli ve
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununu,
ğ) Kontrol muayenesi: Kanunun
94 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen hâllerde
istenilen muayeneyi,
h) Kurum: Sosyal Güvenlik
Kurumunu,
ı) Kurum Sağlık Kurulu: Kurumca
yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurullarınca
düzenlenecek raporlardaki teşhis ve bu teşhise dayanak teşkil eden belgeleri
incelemek suretiyle, çalışma gücü kaybı ve meslekte kazanma gücü kaybı
oranlarını, erken yaşlanma hâlini, vazifelerini yapamayacak şekilde
meslekte kazanma gücü kaybını ve malullük derecelerini belirlemeye yetkili
hekimlerden ve/veya diş hekimlerinden oluşan kurullarını,
i) Meslek hastalığı:
Sigortalının çalıştığı veya yaptığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan
bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya
sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal özürlülük hâllerini,
j) Sağlık kurulu raporu:
Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurullarınca
düzenlenen sağlık kurulu raporlarını,
k) Sigortalı: Kısa ve/veya uzun
vadeli sigorta kolları bakımından adına prim ödenmesi gereken veya kendi
adına prim ödemesi gereken kişiyi,
l) Tam teşekküllü hastane:
10/9/1982 tarihli ve 8/5319 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe
konulan Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliğinde tanımlanan tam
teşekküllü hastaneleri,
m) Vazife ve harp malullüğü:
Kanunun 47 nci maddesinde tanımlanan vazife ve/veya harp malullüğü
hâllerini,
n) Yükümlülük süresi:
Sigortalının meslek hastalığına sebep olan işinden fiilen ayrıldığı tarih
ile meslek hastalığının meydana çıktığı tarih arasında geçen en uzun
süreyi,
ifade eder.
İKİNCİ
BÖLÜM
Sağlık
Kurulu Raporlarının Düzenlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar
Sağlık
hizmeti sunucuları
MADDE
5 – (1) Sigortalı ve hak
sahiplerinin çalışma gücü kaybı oranları ile Kanunun 4 üncü maddesinin birinci
fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamındaki sigortalıların iş kazası sonucu
meslekte kazanma gücü kaybı oranları tespitinde esas alınacak sağlık kurulu
raporlarını düzenlemeye;
a) Sağlık Bakanlığı eğitim ve
araştırma hastaneleri,
b) Devlet üniversitesi
hastaneleri,
c) Türk Silahlı Kuvvetlerine
bağlı asker hastaneleri,
ç) Sigortalıların ikamet
ettikleri illerde (a), (b) ve (c) bentlerinde belirtilen hastanelerin
bulunmaması durumunda Sağlık Bakanlığı tam teşekküllü hastaneleri,
yetkilidir.
(2) Kanunun 4 üncü maddesinin
birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamındaki sigortalıların meslek
hastalığı sonucu meslekte kazanma gücü kaybı oranları tespitinde esas
alınacak sağlık kurulu raporlarını düzenlemeye Ankara, İstanbul veya
Zonguldak’ta bulunan Sağlık Bakanlığı Meslek Hastalıkları Hastaneleri ile
Kurumca belirlenecek üniversite hastaneleri yetkilidir.
(3) Türkiye ile sosyal güvenlik
sözleşmesi bulunan ülkelerde çalışan müşterek sigortalıların maluliyet
değerlendirmelerinde, sosyal güvenlik sözleşmesi yapılan akit ülkenin
sigorta kurumunun belirlediği sağlık hizmeti sunucusu tarafından düzenlenen
sağlık kurulu raporları esas alınır.
Sağlık
kurulu raporlarının düzenlenmesi
MADDE
6 – (1) Sağlık hizmeti sunucusu
tarafından düzenlenecek Sağlık Kurulu Raporlarında aşağıda belirtilen
hususlara yer verilir.
a) Hastane adı.
b) Sigortalı veya hak sahibinin
adı, soyadı, sigorta sicil numarası, Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası,
baba adı ve doğum tarihi.
c) Raporun tarih ve sayısı.
ç) Hastaneye giriş ve çıkış
tarihleri.
d) Sigortalı yada hak sahibinin
son altı aylık mühürlü fotoğrafı.
e) Sağlık kurulu raporunun
düzenlenme nedeni.
(2) Sağlık kurulu raporunun
tıbbi değerlendirme bölümlerinde;
a) Kimlik tespiti ile gerekli
muayene yapılarak, muayeneye ilişkin test ve tetkik belgelerinde
sigortalının adı, soyadı ve tetkik tarihi yazılır.
b) Maluliyet talebine esas
teşkil eden hastalık ya da arızalarının, ilgili branşlarca mevcut klinik
durumunu açıklayan ayrıntılı muayenesi sonucu, muayene bulguları, dayanağı
tetkikler, varsa tedavi protokolü yazılır.
c) Tıbbi terimler
kısaltılmaksızın yazılır.
ç) Daha önce tedavi görülmüş
ise, buna ilişkin işlem tarihinin de yer aldığı epikrizler, ameliyat
notları, patoloji raporları, tetkikleri ve benzeri belgelerin aslı veya
resmî onaylı fotokopileri eklenir.
d) Hastalık ve araz tespit
edilen branşlarca gerekli tetkikler yapılır, tetkik sonuçları sağlık kurulu
raporuna yazılır, tetkik raporlarının aslı ya da onaylı fotokopileri
eklenir.
e) Sağlık Kurulu Raporu ve
dayanağı tıbbi belgelerin üzerine, sigortalının sevk nedenine ilişkin kaşe
basılır.
f) Sağlık kurulu raporları
bilgisayar ortamında düzenlenerek sağlık kuruluna katılan hekimler
tarafından ıslak imza ile imzalanır ve kaşelenerek başhekim tarafından
resmî mühür ile onaylanır.
g) Sağlık kurulu raporlarının
karar hanesinde çalışma gücü kayıp oranı belirtilmez, "Sosyal Güvenlik
Kurumunca belirlenecektir." ibaresi yazılır.
(3) Kanunun 4 üncü maddesinin birinci
fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamındaki sigortalıların iş kazası sonucu
meslekte kazanma gücü kayıp oranı tespitine ilişkin düzenlenecek Sağlık
Kurulu Raporlarında 1 inci ve 2 nci fıkrada belirtilen hükümlere ek olarak;
a) Arazların iş kazasına bağlı
olup olmadığı, bağlı olması hâlinde bu durumun düzenlenecek Sağlık Kurulu
Raporlarında net bir şekilde belirtilmiş ve bunlara ilişkin ayrıntılı
muayene bulguları yazılmış, eğer sigortalıda kazaya bağlı olmayan sekeller
varsa bunlara ait muayene bulguları ve tanı yazıldıktan sonra, "İş
kazasına bağlı değildir." ibaresi yazılarak imzalanıp, kaşelenmiş,
b) İş kazası sonrası yapılan
tedavi farklı sağlık birimlerinde yapılmış ise ilgili epikrizler/raporlar
ve benzeri belgeler, ilk sağlık kurulu raporuna eklenmiş,
c) İş kazası nedeni ile yapılan
tedavi tamamlanıp, bulguları sekel hâli aldıktan sonra sigortalının iş başı
tarihi veya çalışamayacak duruma girdiği tarih; gün, ay ve yıl olarak
belirtilmiş,
ç) Sağlık kurulu raporlarının
karar hanesinde iş kazasına ilişkin meslekte kazanma gücü azalma oranı
belirtilmemiş,
olmalıdır.
(4) Kanunun 4 üncü maddesinin
birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamındaki sigortalıların, meslek
hastalıkları sonucu meslekte kazanma gücü kayıp oranının tespiti gereken
hâllerde düzenlenen sağlık kurulu raporlarına 1 inci ve 2 nci fıkralarda
belirtilen hükümlere ek olarak;
a) Meslek hastalığı tespiti
için başvuru yapmasına neden olan hastalık ya da arıza ile ilgili branş
(Göğüs Hastalıkları ve/veya Alerji, KBB, İç Hastalıkları, Nöroloji,
Psikiyatri, Dermatoloji, Ortopedi ve benzeri) tarafından çalışma
ortamındaki faktör ya da faktörlere bağlı olarak ortaya çıktığı düşünülen
hastalık ya da arızaların mevcut klinik durumunu açıklayan, sekel bulguları
gösteren detaylı bir tespit,
b) Bu fıkranın (a) bendindeki
tespitlere dayanak teşkil eden;
1) Göğüs hastalıkları ve/veya
alerji muayenelerinde; pnömokonyoz vakalarında uygun teknikle çekilen P.A.
akciğer grafisi, ayırıcı tanıda gerek olması hâlinde HRCT, tüberküloz
mevcut ise ARB; meslekî astım hastalığı iddiası olduğunda bronş provokasyon
ve benzeri testleri, tatil döneminde 15 gün, iş ortamında 20 gün süreyle
günde dört kez belirlenen PEF değerleri,
2) KBB muayenelerinde; her iki
kulağın işitme düzeyini gösteren odyogramlar, işe girmeden önce çekilmiş
olan odyogramı mevcut ise her ikisinin kıyaslanarak yapılacak
değerlendirme,
3) İç hastalıkları
muayenelerinde; anemi, trombositopeni, granülositopeni ve benzeri vakalarda
periferik yayma ile gerekli diğer tetkikler; kurşun ve kurşun tozları ile
etkilenme olduğu takdirde, idrarda ve kanda; kurşun, koproporfirin,
deltaaminolevülinik asit ve benzeri düzeylerini gösteren tetkikler,
4) Nöroloji muayenelerinde EMG
ve gerekli diğer tetkikler,
5) Ortopedi, Psikiyatri,
Dermatoloji ve benzeri branşlarla ilgili muayenelerde ise; meslekî hastalık
iddialarına dayanak teşkil edecek tetkikler,
ayrıntılı olarak raporun
"Karar" hanesinde ayrıca belirtilir.
(5) Sigortalı, iş kazası/meslek
hastalığı dolayısıyla tanı ve tedavi süresince hekimin bildirdiği tedbir ve
tavsiyelere uymaması yüzünden tedavi süresinin uzamasına, meslekte kazanma
gücü kayıp oranının artmasına veya malul kalmasına sebep olmuş ise bu
durum, sağlık kurulu raporunda belirtilir.
(6) Sağlık kurulu raporlarında
sadece tıbbi teşhis bulunur, hastalığın meslekî olup olmadığına dair tespit
ve meslekte kazanma gücü azalma oranı belirtilmez.
(7) Bu maddede belirtilen
hususların eksikliği veya yetersizliği durumunda sağlık kurulu raporunun
verilecek karara esas teşkil edip edemeyeceği konusunda Kurum Sağlık Kurulu
yetkilidir.
(8) Kurum, sağlık kurulu
raporlarını elektronik ortamda istemeye ve sağlık hizmeti sunucularını bu
konuda zorunlu tutmaya yetkilidir.
İş
kazası ile meslek hastalığı sonucu düzenlenecek istirahat raporları
MADDE
7 – (1) Kanunun 4 üncü maddesinin
birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamındaki sigortalıların iş
kazası ile meslek hastalığı sonucu geçici iş göremezlik ödeneklerinin
verilmesine ilişkin istirahat raporlarında;
a) Kontrol muayenesine gerek görüldüğü
hâllerde "………. istirahati sonunda kontrolü gerekir." kaydı
konularak, kontrol muayene tarihi net olarak belirtilir. İstirahatın
uzatılması gerektiği hâllerde ikinci istirahat raporunun başlama tarihi bir
önceki raporda belirtilen istirahatın bitiş tarihi olacak şekilde yazılır.
b) Tedavi tamamlanıp, bulgular
sekel hâli aldıktan sonra sigortalının iş başı tarihi veya çalışamayacak
duruma girdiği tarih; gün, ay ve yıl olarak belirtilir.
Raporların
bağlayıcılığı
MADDE
8 – (1) Sağlık hizmeti sunucusu
tarafından düzenlenen sağlık kurulu raporlarında yer alan çalışma gücü
kaybı/maluliyet/özürlülük derecesi Kurum Sağlık Kurulu kararlarını
bağlayıcı değildir.
Usulüne
uygun düzenlenmeyen raporlar
MADDE
9 – (1) Kurum Sağlık Kurulu tarafından
usulüne uygun düzenlenmediği tespit edilen sağlık kurulu raporu bu
Yönetmeliğin 6 ncı maddesine göre yeniden düzenlenmek üzere ilgili sağlık
hizmeti sunucusuna iade edilir.
Yeni/Ek
rapor düzenlenmesi
MADDE
10 – (1) Bu Yönetmeliğin 6 ncı
maddesine göre düzenlenmiş sağlık kurulu raporlarının Kurum Sağlık
Kurulunca değerlendirilmesi sonucu gerekli görülmesi hâlinde, ek bilgi,
belge ve/veya aynı ya da farklı sağlık hizmeti sunucusu tarafından yeniden
muayenesiyle düzenlenecek rapor/sağlık kurulu raporu istenebilir.
ÜÇÜNCÜ
BÖLÜM
Kontrol
Muayeneleri
Kontrol
muayenesi ve değerlendirme
MADDE
11 – (1) Kanunun 94 üncü maddesine
istinaden; sigortalılar ve hak sahibi çocukları,
a) Kurumca yürütülen soruşturma
sonucu,
b) Kurum Sağlık Kurulunca
verilecek karara göre,
c) Sigortalının malullük
durumunda artma veya başka birinin sürekli bakımına muhtaç durumda olduğuna
ilişkin talebi hâlinde,
ç) Sigortalı veya hak sahipleri
dışında yapılan itiraz, ihbar ve şikâyet hâlinde,
kontrol muayenesine tabi tutulabilir.
(2) Kontrol muayenesine
istinaden düzenlenen sağlık kurulu raporunun Kurum Sağlık Kurulu tarafından
değerlendirilmesi sonucu gerekli görüldüğü hâllerde sigortalı veya hak
sahibi çocukları yeniden kontrol muayenesine tabi tutulabilir.
DÖRDÜNCÜ
BÖLÜM
Malul
Sayılmaya İlişkin Usul ve Esaslar
Kanunun
4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamındaki
sigortalıların çalışma gücü kaybı tespiti
MADDE
12 – (1) Kanunun 4 üncü maddesinin
birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamındaki sigortalıların
sigortalılık süresi içinde;
a) Arıza/Hastalık Listesinde
(Ek-1) belirtilen hastalık veya arızaların meydana geldiği,
b) Eski ve çalışmaya engel
olmayan bir arızanın, Arıza/Hastalık Listesinde (Ek-1) belirtilen
seviyelere yükseldiği,
c) Çalışma gücünün en az
%60’ını kaybetmiş hâliyle ilk defa çalışmaya başlayan, ancak daha sonra
ortaya çıkan farklı bir hastalık veya arıza nedeniyle bu Yönetmelik
hükümlerine göre çalışma gücünün en az %60’ını kaybettiği,
ç) İş kazası veya meslek
hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az %60’ını kaybettiği,
Kurum Sağlık Kurulunca tespit
edilen sigortalılar malul sayılır.
(2) Ancak, sigortalı olarak ilk
defa çalışmaya başladığı tarihten önce çalışma gücünün %60’ını kaybettiği
önceden veya sonradan tespit edilen sigortalılar hakkında, bu hastalık veya
özürleri sebebiyle malullük sigortasına ilişkin hükümler uygulanmaz.
(3) Arıza/Hastalık Listesinde
(Ek-1) belirtilen arıza/hastalıklardan birden fazlası mevcut ise çalışma gücünün
en az %60’ını kaybedip kaybetmediğine dair değerlendirmede en ağır sekel
bulgu dikkate alınır ve Balthazard Formülü uygulanmaz.
Kanunun
4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendindeki sigortalıların çalışma
gücü kaybı tespiti
MADDE
13 – (1) Kurumca yetkilendirilen
sağlık hizmeti sunucuları sağlık kurullarınca düzenlenen sağlık kurulu
raporlarına istinaden, sigortalıların ilk defa çalışmaya başladığı tarihten
sonra vücutlarında oluşan arızaları veya tedavi edilemeyen hastalıkları
nedeniyle, çalışma gücünün en az %60’ını veya vazifelerini yapamayacak
şekilde meslekte kazanma gücünü kaybettiğini Kurum Sağlık Kurulu tespit
eder.
(2) Söz konusu maluliyet kararı
verilirken;
a) Sigortalıların çalışma
gücünün en az %60’ını kaybedip kaybetmediklerinin tespitinde Arıza/Hastalık
Listesi (Ek-1),
b) Türk Silahlı Kuvvetleri
bünyesinde çalışan askerî ve sivil personel ile askerlik görevi ile
yükümlüleri için, 8/10/1986 tarihli ve 86/11092 sayılı Bakanlar Kurulu
Kararıyla yürürlüğe konulan Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Yeteneği
Yönetmeliği,
c) İçişleri Bakanlığı Emniyet
Genel Müdürlüğü bünyesinde çalışan personel için, 4/8/2003 tarihli ve 25189
sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları
Yönetmeliği,
ç) 10/6/2004 tarihli ve 5188 sayılı
Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun kapsamında çalışan ve 657 sayılı
Devlet Memurları Kanununa tabi Koruma Güvenlik Görevlileri için belirlenen
ve 7/10/2004 tarihli ve 25606 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Özel
Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanunun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelikte
belirtilen sağlık şartları,
esas alınır.
(3) Vazife malullüğü hâlinde
ise, 13/7/1953 tarihli ve 4/1053 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe
konulan Vazife Malullüklerinin Nevileri ile Dereceleri Hakkında Nizamname
esas alınır.
(4) Ancak, sigortalı olarak ilk
defa çalışmaya başladığı tarihten önce çalışma gücünün %60’ını veya
vazifesini yapamayacak derecede meslekte kazanma gücünü kaybettiği önceden
veya sonradan tespit edilen sigortalılar ile yedek subay veya er olarak ya
da talim, manevra, seferberlik veya harp dolayısıyla görevleri ile ilgileri
kesilmeksizin silah altına alındıkları dönemde malul olup, bu malullükleri
asıl görevlerini veya işlerini yapmaya mani olmayanlar hakkında, bu
hastalık veya özürleri sebebiyle malullük sigortasına ilişkin hükümler
uygulanmaz.
Sigortalıların
hak sahibi veya geçindirmekle yükümlü olduğu çocuklarının çalışma gücü
kaybı tespiti
MADDE
14 – (1) Arıza/Hastalık Listesinde
(Ek-1) belirtilen hastalık veya arızaların meydana geldiği Kurum Sağlık
Kurulunca tespit edilen sigortalının hak sahibi veya bakmakla yükümlü
olduğu çocuğu malul sayılır.
Başka
birinin sürekli bakımına muhtaç olma hâlleri
MADDE
15 – (1) Sigortalıların ve özürlü
çocuklarının başka birinin sürekli bakımına muhtaç durumda sayılacağı
hâller aşağıda gösterilmiştir.
a) Kuadripleji, parapleji,
dipleji ve sigortalının yaşamını kendi başına yürütmesine engel hemipleji
veya merkezi sinir sisteminin sfinkter bozuklukları ile birlikte olan diğer
hastalık ve arızalar.
b) Süreli veya sürekli ruh
sağlığı ve hastalıkları kliniğinde kalmayı gerektiren ve tedavi edilemeyen
psikotik hastalıklar.
c) İki gözde de yüzde yüz (tam)
görme kaybı.
ç) İki elin kaybı.
d) Bir kolun omuzdan ve bir
bacağın kalçadan kaybı.
e) Her iki bacağın alttan en az
1/3’ünün kaybı.
f) Tedavisi olanaksız bir
hastalıktan ileri gelen ağır beslenme bozuklukları ve kaşeksiler.
Yaşlılık
sigortası kapsamındaki sigortalılar için çalışma gücü kaybı
oranlarının tespiti
MADDE
16 – (1) Kanunun 28 inci maddesinin
dördüncü ve beşinci fıkralarında belirtilen sigortalıların Kurum Sağlık
Kurulunca çalışma gücü kaybı tespitinde, 16/7/2006 tarihli ve 26230 sayılı
Resmî Gazete’de yayımlanan Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve Özürlülere
Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelik esas alınır.
(2) Birinci fıkrada belirtilen
sigortalılar Kanunun 94 üncü maddesi hükümlerine göre kontrol muayenesine
tabi tutulabilirler.
BEŞİNCİ
BÖLÜM
Meslekte
Kazanma Gücü Azalma Oranı Tespitine İlişkin Usul ve Esaslar
Meslek
hastalığı
MADDE
17 – (1) Hangi hastalıkların
meslek hastalığı sayılacağı ve bu hastalıkların, işten fiilen ayrıldıktan
en geç ne kadar zaman sonra meydana çıkması hâlinde sigortalının
mesleğinden ileri geldiğinin kabul edileceği Meslek Hastalıkları Listesine
(Ek-2) göre tespit ve tayin edilir.
(2) Herhangi bir meslek
hastalığının klinik ve laboratuar bulgularıyla kesinleştiği ve meslek
hastalığına yol açan etkenin, işyeri incelenmesiyle kanıtlandığı hâllerde,
meslek hastalıkları listesindeki yükümlülük süresi aşılmış olsa bile, söz
konusu hastalık, Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulunun kararı ile meslek
hastalığı sayılabilir.
Meslek
hastalıkları listesi
MADDE
18 – (1) Meslek hastalıkları,
Meslek Hastalıkları Listesinde (Ek-2);
a) A Grubu: Kimyasal maddelerle
olan meslek hastalıkları,
b) B Grubu: Meslekî cilt
hastalıkları,
c) C Grubu: Pnömokonyozlar ve
diğer meslekî solunum sistemi hastalıkları,
ç) D Grubu: Meslek bulaşıcı
hastalıklar,
d) E Grubu: Fizik etkenlerle
olan meslek hastalıkları,
olmak üzere beş grupta
toplanmıştır.
(2) Bu listenin sol sütununda
zararlı ajanın meydana getirdiği başlıca hastalıklar ve belirtileri, orta
sütununda yükümlülük süreleri, sağ sütununda hastalık tehlikesi olan
başlıca işler yer almıştır.
Meslekî
bulaşıcı hastalıklar
MADDE
19 – (1) Meslekî bulaşıcı
hastalıklar Listesinin "D Grubu"nda yer alan bulaşıcı
hastalıkların, görülen işin gereği olarak veya işyerinin özel koşullarının
etkisiyle oluşması ve enfeksiyonun laboratuar bulguları ile de kanıtlanması
gereklidir.
(2) Bu listede yer almayan
fakat görülen iş ve görev gereği olarak bulaştığı kesin olarak saptanan
diğer bulaşıcı hastalıklar da meslek hastalığı sayılır. Bu husustaki
teşhisin laboratuar deneyleriyle kanıtlanması gereklidir. Hastalığın en
uzun kuluçka süresi yükümlülük süresi olarak alınır.
Pnömokonyoz
meslek hastalığı
MADDE
20 – (1) Pnömokonyozun meslek
hastalığı sayılabilmesi için, sigortalının, havasında pnömokonyoz yapacak
yoğunluk ve nitelikte toz bulunan yeraltı veya yerüstü işyerlerinde toplam
olarak en az üç yıl çalışmış olması şarttır.
(2) Ancak, havasında yüksek
yoğunlukta ve pnömokonyoz yapacak nitelikte toz bulunan yeraltı ve yerüstü
işyerlerinde meydana gelmiş, klinik veya radyolojik bulgular ve laboratuar
muayeneleriyle süratli seyrettiği ve ağırlığı saptanmış olgularda Sosyal
Sigorta Yüksek Sağlık Kurulunun kararı ile üç yıllık süre indirilebilir.
(3) Pnömokonyoz
değerlendirmeleri, İLO standartları dikkate alınarak yapılır.
Sigortalının
mesleği
MADDE
21 – (1) İş kazasının meydana
geldiği veya meslek hastalığının başladığı tarihte Kanunun 4 üncü
maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamında çalışmakta
olanların yapmakta olduğu iş sigortalının mesleği sayılır.
(2) Kurum, bu mesleğin
tespitinde sigortalının çalıştığı iş yerinden alınacak belgeyi esas
tutabileceği gibi, bu hususu Kurumun kontrol ve denetimle görevli memurları
aracılığı ile inceletmeye ve buna göre karar vermeye yetkilidir.
(3) Hizmet akdine göre, Meslekte
Kazanma Gücü Kayıp Oranı Tespit Cetvellerinin (Ek-3) "B
Cetveli"nde gösterilen mesleklerden birden fazlasını yapmakta olan
sigortalının, iş kazası veya meslek hastalığı yönünden sürekli iş
göremezlik durumuna girmesi hâlinde, sürekli iş göremezlik derecesinin en
yükseğine karşılık gelen meslek, "sigortalının mesleği" sayılır.
İş
kazası ile meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücü kayıp oranı
tespitinde kullanılan cetveller
MADDE
22 – (1) İş kazası veya meslek
hastalığı sonucu meydana gelen arızalar sonucunda, sigortalının
meslekte kazanma gücünün ne oranda
azalacağına ilişkin hesaplama, Meslekte Kazanma Gücü Kayıp Oranı Tespit
Cetvellerinde (Ek-3) yer alan A, B, C, D ve E cetvellerine göre yapılır.
(2) A Cetveli, iş kazalarının
neden olduğu hastalık ve arızalarla, meslek hastalıklarını ve bunların
neden olduğu arızaları, vücuttaki yerlerine göre sınıflandıran ve
başlıkları aşağıda gösterilen 14 listeden oluşur. Her liste üç sütundan
oluşup bunlardan; birinci sütun arızanın sıra numarasını, ikinci sütun
arızanın çeşidini, üçüncü sütun arızanın ağırlık ölçüsünü gösterir.
a) I. Baş arızaları (Kafa
Kemikleri, Nöroloji, Nöroşirurji, Psikiyatri arıza ve hastalıkları).
b) II. Göz arızaları.
c) III. Kulak arızaları.
ç) IV. Yüz arızaları.
d) V. Boyun arızaları.
e) VI. Göğüs hastalıkları.
f) VII. Omuz ve kol arızaları.
g) VIII. El bileği ve el
arızaları.
ğ) IX. El parmakları arızaları.
h) X. Omurga arızaları.
ı) XI. Karın hastalık ve
arızaları.
i) XII. Pelvis ve alt
ekstremite arızaları.
j) XIII. Endokrin, metabolizma,
kollagen doku, periferik damar hastalıkları, hematolojik ve romatoid
hastalıklar.
k) XIV. Deri arızaları ve
yanıklar.
(3) "B Cetveli"
sigortalının çalıştığı iş kolları ve meslek veya iş çeşidi listelerini içerir.
Her listede iki sütun mevcut olup
bunlardan; birinci sütun meslek veya iş çeşitlerini, ikinci sütun meslek
grup numaralarını gösterir.
(4) "C Cetveli",
sürekli iş göremezlik simgelerini göstermekte olup, A Cetvelinin
listelerine paralel olarak arızanın vücuttaki yerine göre 14 tabloyu ihtiva
eder. Her tablo, A Cetvelinde yer alan 14 listeden birine karşılık gelir ve
sol kenardaki sütunda arıza sıra numaraları, üstteki satırda 1’den 52’ye
kadar meslek grup numaraları ve bunların kesişme noktalarında sürekli iş
göremezlik simgeleri bulunur.
(5) "D Cetveli",
arızaların ağırlık ölçülerine ve sürekli iş göremezlik simgelerine göre
meslekte kazanma gücünün azalma oranını bulmaya yarar. Bu cetvelin sol
kenarındaki sütun 0’dan 65’e kadar arıza ağırlık ölçülerini üstteki satır
A’dan R’ye kadar arızaların sürekli iş göremezlik simgelerini, bunların
kesişme noktaları 1’den 100’e kadar meslekte kazanma gücünün azalma oranını
gösterir.
(6) Bu cetvele göre bulunan
oran, 38-39 yaşlarındaki bir sigortalının meslekte kazanma gücünün azalma
oranıdır.
(7) E cetveli, D cetveline göre
bulunan orana ve sigortalının yaşına göre meslekte kazanma gücünün azalma
oranını tespite yarar.
(8) Sigortalının yaşına göre
meslekte kazanma gücü azalma oranı tespitinde; sürekli iş göremezlik
hâlinin oluştuğu ilk rapor tarihindeki yaş esas alınır. Ancak sigortalının
sağlık durumunda sürekli iş göremezlik yönünden bir değişiklik olmuş ise,
bu değişikliğin raporla saptandığı tarihteki yaşı esas alınır.
(9) Bu cetvelin solundaki sütun
38-39 yaşlara ait meslekte kazanma gücünün azalma oranını, üstteki satır
21’den 64’e kadar olan yaşları, bunların kesişme noktaları ise, meslekte
kazanma gücündeki azalmanın yaşlara göre oranlarını gösterir.
Meslekte
kazanma gücü azalma oranının hesaplanması
MADDE
23 – (1) A Cetveli listelerinde
yazılı arızalardan birinin meslekte kazanma gücünü ne oranda azaltacağı
aşağıdaki şekilde hesaplanır.
a) A Cetvelindeki vücudun
çeşitli bölgelerine veya sistemlerine göre hazırlanmış olan 14 arıza listesinden
sigortalının arızası bulunur. Bu arızanın solundaki arıza sıra numarası ile
sağındaki arıza ağırlık ölçüsü bir tarafa kaydedilir.
b) B cetveli listelerinde önce
sigortalının iş kolu, sonra bu iş kolu içindeki meslek veya iş çeşidi
bulunur. Bunun karşısındaki meslek grup numarası da bir yere yazılır.
Sigortalının meslek veya iş çeşidi bu listelerde bulunmadığı takdirde
meslek veya işinin benzeri veya en yakını esas alınır.
c) Sürekli iş göremezlik
simgesini gösteren C cetvelinin arızaya uygun tablosunun sütundaki arıza
sıra numarası ile satırdaki meslek grup numarasının kesiştiği noktadaki
sürekli iş göremezlik simgesi bulunarak bir tarafa kaydedilir.
ç) D cetvelinin sütununda
yukarıda tespit edilen arıza ağırlık ölçüsü ile satırındaki meslek
simgesinin kesiştiği noktadaki sayı, meslekte kazanma gücünün azalma
oranına esas alınacak sayıdır.
d) Tespit edilen bu meslekte
kazanma gücü azalmasının sigortalının yaşına uygun oranını bulmak için E
cetvelinden yararlanılır. Bu cetvelin sütununda bulunan meslekte kazanma
gücünün azalma oranı ile üstteki satırında bulunan sigortalının sürekli iş
göremezlik hâlinin tespiti tarihindeki yaşının kesiştiği yerdeki sayı, bu
yaşa uyan sürekli iş göremezlik sebebiyle meslekte kazanma gücünün azalma
oranıdır.
e) Ancak birden fazla sistemi
ilgilendiren sekel bulgu varsa, bu maddenin (a), (b), (c) ve (ç)
bentlerinde belirtilen işlemler her bir sekel bulgu için ayrı ayrı
uygulanır ve Balthazard Formülü kullanılarak birleştirilir.
(2) İş kazası veya meslek
hastalığı sayılmayacak bir olaydan veya doğuştan ileri gelmiş herhangi bir
arızası bulunan sigortalının sonradan bir iş kazası veya meslek hastalığı
sonucu sürekli iş göremezliğe uğraması hâlinde, meslekte kazanma gücü
azalma oranı aşağıdaki şekilde hesaplanır.
a) Sigortalının iş kazası veya
meslek hastalığı sayılacak veya sayılmayacak olaylardan veya doğuştan
meydana gelmiş her türlü arızalarının sebep olduğu meslekte kazanma gücü
toplam azalma oranı bulunur.
b) Sigortalının iş kazası veya
meslek hastalığı sayılmayacak bir olaydan veya doğuştan ileri gelmiş
arızalarının sebep olduğu meslekte kazanma gücü toplam azalma oranı, bu
fıkranın (a) bendinde tespit edilen toplam orandan çıkarılır; kalan, iş
kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücü azalma oranıdır.
(3) Ancak, sigortalının işe
alınmadan önce mevcut olan veya işe alındıktan sonra iş kazası veya meslek
hastalığı sonucu olmayarak meydana gelen arızaları, yapmakta olduğu işteki
kazanma gücünü etkilememesi hâlinde, bu arızalar kazanma gücü toplam azalma
oranının hesabında dikkate alınmaz.
Balthazard
Formülünün uygulanması
MADDE
24 – (1) A Cetveli listesinde
yazılı arızalardan birkaçının bir arada bulunması veya eski bir arızaya
yenisinin eklenmesi hâlinde meslekte kazanma gücünün ne oranda azalacağı,
Balthazard Formülüne göre aşağıdaki biçimde hesaplanır.
a) Sigortalıdaki arızaların
meslekte kazanma gücünü azaltma oranları bu Yönetmeliğin 23 üncü maddesine
göre ayrı ayrı tespit edilir.
b) Bu oranlar, en yükseğinden
başlanarak sıraya konur.
c) En yüksek oran, sigortalının
çalışma gücünün tümünü gösteren %100’den çıkarılır.
ç) Bu çıkarmada kalan miktar,
sırada ikinci gelen meslekte kazanma gücü azalma oranı ile çarpılarak l00’e
bölünür, çıkan sonuca en yüksek meslekte kazanma gücü azalma oranı eklenir
ve böylece birinci ve ikinci arızaların meslekte kazanma gücü toplam azalma
oranı bulunmuş olur.
d) Sigortalının arızası ikiden
fazla ise birinci ve ikinci arızaların meslekte kazanma gücü toplam azalma
oranı birinci sıraya ve üçüncü sıradaki arızanın meslekte kazanma gücü
azalma oranı ikinci sıraya alınarak yukarıdaki işlem tekrarlanır.
e) Ancak, A Cetveli
listelerinde ayrı ayrı gösterilen çeşitli arızalar, bu listelerde yer alan
bir hastalık veya arızanın tabii sonucu iseler, bunlar, ayrı sebeplere
bağlı arızalar gibi ele alınarak haklarında bu madde hükümlerine göre işlem
yapılmaz.
ALTINCI
BÖLÜM
Erken
Yaşlanma
Erken
yaşlanma hâli
MADDE
25 – (1) Kanunda yaşlılık aylığı
bağlanması için öngörülen yaş şartı dışındaki diğer şartları taşıyan ve 55
yaşını dolduran sigortalılardan biyolojik yönden, bu yaşı doldurmuş bir
insan derecesinde yaşlanmış ve çalışma gücünün bu seviyeye düşmüş olduğu
tayin ve tespit edilenler, erken yaşlanmış sayılırlar.
(2) Erken yaşlanma hâlinin
tespitine esas alınmak üzere Sağlık Hizmeti Sunucuları tarafından
düzenlenen Raporlar esas alınarak erken yaşlanma hâlinin bulunup
bulunmadığına Kurum Sağlık Kurulunca karar verilir.
YEDİNCİ
BÖLÜM
Çeşitli
ve Son Hükümler
Yönetmeliğin
yürürlük tarihinden önceki talepler
GEÇİCİ
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin
yürürlüğe girdiği tarihten önce çalışma gücü kaybı, iş kazası, meslek
hastalığı, vazife malullüğü, harp malullüğü sonucu meslekte kazanma gücü
kaybı ile erken yaşlanma durumlarının tespiti talebinde bulunan
sigortalılar ve hak sahipleri için, yürürlükten kaldırılan ilgili sosyal
güvenlik mevzuatının Kanuna aykırı olmayan hükümleri uygulanır.
Meslek
hastalığı raporu düzenlemeye yetkili sağlık hizmet sunucuları
GEÇİCİ
MADDE 2 – (1) Kanunun 4 üncü
maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamındaki
sigortalıların meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücü kaybı oranları
tespitinde esas alınacak sağlık kurulu raporlarını düzenlemeye yeniden
yetkilendirme yapılıncaya kadar Ankara, İstanbul veya Zonguldak’ta bulunan
Sağlık Bakanlığı Meslek Hastalıkları Hastaneleri ile devlet üniversitesi
hastaneleri yetkilidir.
Yürürlük
MADDE
26 – (1) Bu Yönetmelik 1/10/2008
tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 27 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Sosyal Güvenlik
Kurumu Başkanı yürütür.
SGK.Ek-1 SGK.Ek-2
SGK.Ek-3 A.B.C. SGK.Ek-3 D SGK.Ek-3 E
|