|
28 Eylül 2008 PAZAR
|
Resmî Gazete
|
Sayı : 27011
|
|
TEBLİĞ
|
Sosyal Güvenlik
Kurumundan:
İŞ KAZASI
VE MESLEK HASTALIĞI SİGORTASI BAKIMINDAN İŞVERENİN, ÜÇÜNCÜ KİŞİLERİN VE
SİGORTALILARIN SORUMLULUĞU İLE PEŞİN SERMAYE DEĞERLERİNİN HESAPLANMASIYLA
İLGİLİ İŞLEMLER
HAKKINDA
TEBLİĞ
Amaç
MADDE 1 –
(1) Bu Tebliğin amacı, 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı
Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun iş kazası ve meslek
hastalığı sigortası hükümleriyle getirilen işveren, üçüncü şahıslar ve
sigortalıların sorumluluğu ile peşin sermaye değerlerinin hesaplanmasına
ilişkin usul ve esasları belirlemek ve düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1)
Bu Tebliğ, 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve
(b) bentleri kapsamında sigortalı olanların iş kazası ve meslek hastalığı
sigortası yönünden kendilerinin, işverenlerinin ve üçüncü şahısların
sorumluluğu ile peşin sermaye değerlerinin hesaplanmasına ilişkin usul ve
esasları kapsar.
Dayanak
MADDE 3 –
(1) Bu Tebliğ, 5510 Kanunun 21, 22 ve 23 üncü maddesi hükümlerine dayanılarak
hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Tebliğin uygulanmasında;
a) Gelir: İş kazası veya
meslek hastalığı halinde sigortalıya veya sigortalının ölümü halinde hak
sahiplerine, yapılan sürekli ödemeyi,
b) İşveren: Sigortalı sayılan kişileri çalıştıran gerçek veya
tüzel kişiler ile tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşları,
c) İşyeri: Sigortalı
sayılanların maddî olan ve olmayan unsurları ile birlikte işlerini yaptıkları
yerler ile bu yerlerde üretilen mal veya verilen hizmet ile nitelik yönünden
bağlılığı bulunan ve aynı yönetim altında örgütlenen yerler ile bağlı yerler,
dinlenme, çocuk emzirme, yemek, uyku, yıkanma, muayene ve bakım, beden veya
meslek eğitimi yerleri, avlu ve büro gibi diğer eklentiler ile araçları,
ç)
Kanun: 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası
Kanununu,
d) Kurum: Sosyal Güvenlik
Kurumunu,
e) Peşin sermaye değeri: Kurumca, bu Kanunun
ilgili maddelerinde belirtilen giderlerin yaş, kesilme ihtimali ve Kurumca
belirlenecek iskonto oranı dikkate alınarak hesaplanan tutarı,
ifade eder.
İşverenin
sorumluluğu
MADDE 5 – (1) İş kazası veya meslek hastalığının, işverenin kastı veya sigortalıların
sağlığını koruma ve iş güvenliği mevzuatına aykırı bir hareketi sonucu
meydana gelmesi durumunda, işveren Kuruma karşı sorumlu hale gelir.
(2)
Kasıt; iş kazası veya meslek hastalığına işverenin bilerek ve isteyerek,
hukuka aykırı eylemiyle neden olması halidir. Zarara neden olan eylemin
bilinçli olarak yapılması kasıt için yeterli olup, sonuçlarının istenip
istenmemesi kastı ortadan kaldırmaz.
(3)
İşverenin eylemi hukuka aykırı olmamakla birlikte, yaptığı hareketin hukuka
aykırı sonuç doğurabileceğini bilmesi, ihmali veya ağır ihmali Kuruma karşı
sorumluluğunu kaldırmaz.
(4)
İş kazası veya meslek hastalığı, işverenin kastı veya sigortalıların
sağlığını koruma ve iş güvenliği mevzuatına aykırı bir hareketi sonucu
meydana gelmişse, Kurumca sigortalıya veya hak sahiplerine Kanun gereğince
yapılan veya ileride yapılması gereken ödemeler ile bağlanan gelirin
başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değeri toplamı, sigortalı veya hak
sahiplerinin işverenden isteyebilecekleri tutarlarla sınırlı olmak üzere,
Kurumca işverene ödettirilir.
(5) İşverenin sorumluluğunun tespitinde
kaçınılmazlık ilkesi dikkate alınır. Kaçınılmazlık, olayın meydana geldiği
tarihte geçerli bilimsel ve teknik kurallar gereğince alınacak tüm önlemlere
rağmen iş kazası veya meslek hastalığının meydana gelmesi durumudur. İşveren
alınması gerekli bir önlemi almamış ise olayın kaçınılmazlığından
söz edilemez.
(6)
İş kazasının, Kanunun 13 üncü maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendinde
belirtilen sürede işveren tarafından Kuruma bildirilmemesi halinde, bildirim
tarihine kadar geçen süre için sigortalıya ödenecek geçici iş göremezlik
ödeneği, Kurumca işverenden tahsil
edilir.
(7)
Meslek hastalığının, Kanunun 14 üncü maddesinde belirtilen sürede
işveren veya Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi
kapsamındaki sigortalıların kendilerince Kuruma bildirilmemesi halinde,
bildirim tarihine kadar geçen süre için Kurumca bu durum için yapılmış
masraflar ile ödenmişse geçici iş göremezlik ödenekleri kendilerine rücu
edilir.
Süresinde
bildirilmeyen sigortalılıktan doğan sorumluluk
MADDE 6 –
(1) Sigortalı çalıştırmaya başlandığının süresi içinde sigortalı işe giriş
bildirgesi ile Kuruma bildirilmemesi halinde, bildirgenin sonradan verildiği
veya sigortalı çalıştırıldığının Kurumca tespit edildiği tarihten önce
meydana gelen iş kazası ve meslek hastalığı halleri sonucu ilgililerin gelir
ve ödenekleri Kurumca ödenir. Bu durumda, Kurumca yapılan ve ileride
yapılması gerekli bulunan her türlü masrafların tutarı ile gelir bağlanırsa
bu gelirin başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değeri tutarı, Kanunun 21
inci maddesinin birinci fıkrasındaki sorumluluk halleri aranmaksızın,
işverene ayrıca ödettirilir.
(2)
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci
fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalı olduğu halde, 8 inci maddenin
üçüncü fıkrasında belirtilen süre içerisinde bildirimde bulunmayanlara,
bildirimde bulunulmayan sürede meydana gelen iş kazası ve meslek hastalığı
sonucu ilgililerin gelir ve ödenekleri Kurumca ödenmez.
(3)
Sigortalının bildirilmesi gereken yasal süre içerisinde meydana gelen iş
kazalarında, Kanunun 23 üncü madde hükmü uygulanmaz.
Üçüncü kişilerin
sorumluluğu
MADDE 7 – (1) İş kazası veya meslek
hastalığı, üçüncü bir kişinin kusuru nedeniyle meydana gelmişse, sigortalıya
ve hak sahiplerine yapılan veya ileride yapılması gereken ödemeler ile
bağlanan gelirin başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değerinin yarısı,
zarara sebep olan üçüncü kişilere ve şayet kusuru varsa bunları çalıştıranlara
rücu edilir.
(2) İş
kazası veya meslek hastalığı, kamu görevlileri, er ve erbaşlar ile kamu
idareleri tarafından görevlendirilen diğer kişilerin vazifelerinin gereği
olarak yaptıkları fiiller sonucu meydana gelmiş ise, bu fiillerden dolayı
haklarında kesinleşmiş mahkumiyet kararı bulunanlar hariç olmak üzere,
sigortalı veya hak sahiplerine yapılan ödemeler veya bağlanan gelirler için
kurumuna veya ilgililere rücu edilmez.
(3) İş kazası
veya meslek hastalığı sonucu ölümlerde, Kanun uyarınca hak sahiplerine
bağlanacak gelir ve verilecek ödenekler için, iş kazası veya meslek
hastalığının meydana gelmesinde kusuru bulunan hak sahiplerine veya iş kazası
sonucu ölen kusurlu sigortalının hak sahiplerine, Kurumca rücu edilmez.
Sürekli
iş göremezlik gelirinin bağlanması yönünden sigortalıların sorumluluğu
MADDE 8 – (1) Sigortalının iş kazasına veya meslek
hastalığına uğraması, tedavi süresinin uzaması veya iş göremezliğinin artması
hallerinde sürekli iş göremezlik geliri;
a) Ceza sorumluluğu olmayanlar
ile kabul edilebilir mazereti olanlar hariç olmak üzere, sigortalının iş
kazası veya meslek hastalığı nedeniyle tedavisini yapan hekim tarafından
bildirilen tedbirlere ve yapılan tavsiyelere uymaması nedeniyle tedavi süresi
uzamış, sürekli iş göremezlik derecesi artmış veya malul kalmış yahut
maluliyet oranı artmış ise, bu hususların hekim raporu ile tespit ve
belgelendirilmesi halinde, uzayan tedavi süresi veya artan iş göremezlik
oranı esas alınarak dörtte birine kadarı Kurumca eksiltilerek,
b) Ceza
sorumluluğu olmayanlar hariç, ağır kusuru yüzünden iş kazasına uğrayan veya
meslek hastalığına tutulan sigortalının, mahkeme kararı, denetim, soruşturma
ve kontrol raporları, ünite kararı, hekim raporu, kamu kurum ve
kuruluşlarının görevleri gereği düzenlediği tutanak veya belgelerde
belirlenen kusur derecesinin üçte biri oranında Kurumca eksiltilerek, ancak
kusur derecesinin bilgi ve belgelerde yer almaması halinde yüzde beş oranında
Kurumca eksiltilerek,
c) Mahkeme kararı, denetim, soruşturma
ve kontrol raporları, ünite kararı, hekim raporu, kamu kurum ve
kuruluşlarının görevleri gereği düzenlediği tutanaklar veya belgelerde kasti
bir hareketi yüzünden iş kazasına uğradığı saptanan, meslek hastalığına
tutulan veya Kurumun yazılı bildirimine rağmen teklif edilen tedaviyi kabul
etmeyen sigortalıya, yarısı tutarında,
ödenir.
(2) Yukarıdaki fıkranın (b) bendinin uygulanmasında; sigortalının,
iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili kurallara uymaması, tehlikeli olduğu veya
hastalığa sebep olacağı bilinen bir hareketi yapması, yetkili kimseler
tarafından verilen emirlere aykırı hareket etmesi, açıkça izne dayanmadığı
gibi hiçbir gereği veya yararı bulunmayan bir işi bilerek yapması ve
yapılması gerekli bir hareketi savsaması, ağır kusuruna esas tutulur.
Peşin
sermaye değeri tabloları ve peşin
sermaye değerinin hesabı
MADDE 9 – (1) Kurumca, bu maddenin ikinci fıkrasında belirtilen
giderlerin; yaş, kesilme veya yeniden bağlanma
yada hak sahipliği nedeniyle sonradan gelir veya aylık bağlanma
ihtimalleri ve yüzde beş iskonto oranı dikkate alınarak hesaplanacak tutarı
tespit etmek amacıyla peşin sermaye değeri tabloları hazırlanmış olup, bu
Tebliğ ekinde yer almıştır. Hazırlanan tablolar demografik ve ekonomik
değişiklikler nedeniyle Kurumca gerekli görülen hallerde güncellenir. İlk
peşin sermaye değeri, gelir veya aylığın başlangıç tarihinde yürürlükte olan
peşin sermaye değeri tablolarına göre belirlenir.
(2) Kurumca hazırlanan ve Tebliğ ekinde yer alan
peşin sermaye değeri tabloları;
a) Kanunun 21 inci maddesi hükmüne göre, iş kazası ve
meslek hastalığı halinde sigortalıya veya hak sahiplerine ileride yapılması
gereken ödemeler ile bağlanan gelirin başladığı tarihteki ilk peşin sermaye
değeri,
b) Kanunun 23 üncü maddesi hükmüne göre, iş kazası ve
meslek hastalığı halinde sigortalıya veya hak sahiplerine bağlanan gelirin
başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değeri,
c) Kanunun 39 uncu maddesi hükmüne göre, malullük ve
ölüm hallerinde sigortalıya veya hak sahiplerine bağlanacak aylığın başladığı
tarihteki ilk peşin sermaye değeri,
hesabında
kullanılır.
(3) Peşin sermaye değerlerinin hesabında,
sigortalıların veya hak sahiplerinin gelire giriş tarihindeki yaşları esas
alınır. Yaş hesabında altı aydan küçük yıl kesirleri dikkate alınmaz. Altı ay
ve daha fazla yıl kesirleri tam yıl sayılır.
(4) Peşin sermaye değeri, sigortalı veya hak
sahibinin gelir başlangıç tarihindeki aylık gelirinin 12 katının yaş
karşılığı olarak peşin sermaye değeri tablolarındaki değerle çarpımı sonucu
bulunan rakamın 100’e bölünmesi suretiyle hesaplanır.
(5) Bu Tebliğ ekinde yer alan peşin değer
tablolarından;
a) İş kazası sonucu ölen kadın sigortalının hak
sahibi eşine ölüm geliri bağlanması işleminde Ek 1 de yer alan tablo,
b) İş kazası sonucu ölen sigortalının ana ya da babasına
ölüm geliri bağlanması işleminde Ek 2 de yer alan tablo,
c) İş kazası sonucu ölen sigortalının kız ya da erkek
çocuklarına ölüm geliri bağlanması işleminde Ek 3 de yer alan tablo,
ç) İş kazası geçirip, kaza sonrası hayatta kalan
kadın sigortalı için gelir bağlanması işleminde Ek 4 de yer alan tablo,
d) İş kazası sonucu ölen erkek sigortalının hak
sahibi eşine ölüm geliri bağlanması işleminde Ek 5 de yer alan tablo,
e) İş kazası geçirip, kaza sonrası hayatta kalan
erkek sigortalı için gelir bağlanması işleminde Ek 6 da yer alan tablo,
kullanılır.
(6)Kanunun 39 uncu maddesi hükmüne göre,
a) Malullük hallerinde hesaplanacak peşin değerlerde
kadın sigortalılar için bu Tebliğin Ek (4) numaralı, erkek sigortalılar için
Ek (6) numaralı,
b) Ölüm hallerinde hak sahibi eşler için bu Tebliğin
Ek (1) ve Ek (5), ana baba ve çocuklar için ise Ek (2) ve Ek (3) numaralı,
ekinde yer alan peşin değer tabloları kullanılır.
Rücu
davalarına esas tutarın hesabı
MADDE 10 – (1) İşveren
veya üçüncü şahıslar aleyhine açılacak rücuan tazminat davalarına konu
olabilecek tutar, sigortalı ve hak sahiplerine bağlanan gelirin başladığı
tarihteki ilk peşin sermaye değerine, Kurumca, Kanun gereğince yapılan veya
ileride yapılması gereken diğer ödemeler eklenerek hesaplanır.
(2) İşveren, rücuan tazminat davalarına konu olan, bağlanacak ilk peşin sermaye değerli gelirlerin
tamamından kusur oranı kadar sorumludur.
(3) Üçüncü bir kişinin kusuru nedeniyle meydana gelen
iş kazası veya meslek hastalığı olaylarında zarara sebep olan üçüncü kişiler
ve şayet kusuru varsa bunları çalıştıranlar, sigortalıya ve hak sahiplerine
yapılan veya ileride yapılması gereken ödemeler ile bağlanan gelirin
başladığı tarihteki ilk peşin sermaye değeri toplamının yarısından kusur
oranları kadar sorumludur.
Yürürlük
MADDE 11- (1) Bu
Tebliğ 2008 yılı Ekim ayı başında yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 12 – (1) Bu Tebliğ hükümlerini Sosyal Güvenlik Kurumu
Başkanı yürütür.
Ekleri
İçin Tıklayınız
|