Sosyal Güvenlik Kurumu
Başkanlığından: KISA VADELİ SİGORTA KOLLARI
UYGULAMA TEBLİĞİ
Amaç
MADDE 1 – (I) Bu Tebliğin amacı, 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel
Sağlık Sigortası Kanununun sosyal sigorta hükümleri ile getirilen Kısa Vadeli
Sigorta Kolları uygulamaları ile genel sağlık sigortası bakımından sağlık hak
sahipliği işlemlerine ilişkin usul ve esasları belirlemek ve düzenlemektir. Kapsam
MADDE 2 – (I) Bu Tebliğ, 5510 sayılı Sosyal
Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa tabi işyeri, işverenler,
sigortalı, hak sahipleri ile diğer ilgili kişi ve kuruluşlar açısından, kısa
vadeli sigorta kolları işlemlerinin ve genel sağlık sigortası bakımından sağlık
hak sahipliği işlemlerinin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları kapsar. Dayanak
MADDE 3 – (I) Bu Tebliğ, 28/08/2008
tarihli ve 26981 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Sosyal Sigorta İşlemleri
Yönetmeliğinin 130 uncu maddesine dayanılarak hazırlanmıştır. Tanımlar
MADDE 4 – (I) Bu Tebliğin uygulanmasında;
a) Ayakta tedavi: Genel
sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin, sağlık hizmeti
sunucularında yatırılmaksızın ayakta sağlanan sağlık hizmetlerini, b) Aylık: Malûllük, yaşlılık ve ölüm
sigortaları ile vazife malûllüğü halinde yapılan sürekli ödemeyi, c)
Bakanlık: ç) e-Sigorta: İşveren, alt işveren, sigortalı, genel sağlık
sigortalısı, hak sahibi ve diğer ilgili kişi ve kuruluşlarca bu tebliğde belirtilen
belgelerde yer alan bilgileri internet, elektronik ve benzeri ortamda Kurumun
veri tabanına aktarılmasını ve bu şekilde aktarılan bilgiler ve talepler ile
Kurumca yürütülen sosyal sigorta işlemleri sonuçlarından uygun görülenlerin
işveren, sigortalı, hak sahibi ve diğer ilgili kişi ve kuruluşlara
verilmesini sağlayan elektronik portalı, d) Genel sağlık sigortalısı: Kanunun 60 ıncı maddesinde
sayılan kişileri, e) Genel sağlık sigortası: Kişilerin öncelikle sağlıklarının korunmasını, sağlık
riskleri ile karşılaşmaları halinde ise oluşan harcamaların finansmanını
sağlayan sigortayı, f)
İşveren: Sigortalı sayılan
kişileri çalıştıran gerçek veya tüzel kişiler ile tüzel kişiliği olmayan
kurum ve kuruluşları, g) İşyeri: Sigortalı sayılanların maddi olan ve olmayan
unsurları ile birlikte işlerini yaptıkları yerler ile bu yerlerde üretilen
mal veya verilen hizmet ile nitelik yönünden bağlılığı bulunan ve aynı
yönetim altında örgütlenen yerler ile bağlı yerler, dinlenme, çocuk emzirme,
yemek, uyku, yıkanma, muayene ve bakım, beden veya meslek eğitimi yerleri,
avlu ve büro gibi diğer eklentiler ile araçları, ğ)
İşyeri sahibi: Kanuna göre sigortalı olanların işlerini yaptıkları
işyerlerinin sahibi veya kullanıcısı olan gerçek ya da tüzel kişilikler ile
tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşları, h)
Prime esas kazanç: Kanunun 80 inci maddesine göre belirlenecek miktarı, ı)
Kanun: 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununu, i) Kısa vadeli sigorta
kolları: İş kazası ve meslek hastalığı, hastalık ve analık sigortası
kollarını, j) Kurum: Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığını, k) Kurum sağlık kurulu:
Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurullarınca
düzenlenecek raporlardaki teşhis ve bu teşhise dayanak teşkil eden belgeleri
incelemek suretiyle, çalışma gücü kaybı ve meslekte kazanma gücü kaybı
oranlarını, erken yaşlanma halini, vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte
kazanma gücü kaybını ve malûllük derecelerini belirlemeye yetkili hekimlerden
ve/veya diş hekimlerinden oluşan kurulları, l) Sağlık hizmeti: Genel
sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilere Kanunun 63 üncü
maddesi gereği finansmanı sağlanacak tıbbi ürün ve hizmetleri, m) Sağlık raporu: Uzman
hekim raporunu/ sağlık kurulu raporunu, n) Sağlık Kurulu
raporu: İlgili daldan üç uzman hekimin katılımıyla, aynı daldan üç uzman
hekim bulunmaması halinde ise ilgili dal uzmanı ile birlikte öncelikle bu
uzmanlık dalına en yakın uzmanlık dalından olmak üzere başhekimin seçeceği
diğer dallardan uzman hekimlerin katılımı ile en az üç uzman hekimden oluşan
sağlık kurullarınca düzenlenen, başhekimlik mührü ve ıslak imza onayı bulunan
sağlık raporunu, o) Uluslararası
sosyal güvenlik sözleşmeleri: Ülkemizin taraf olduğu sosyal güvenlik sözleşmelerini, ö) Ücret: Kanunun 4 üncü
maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (c) bendi kapsamında sigortalı
sayılanlara saatlik, günlük, haftalık, aylık veya yıllık olarak para ile
ödenen ve süreklilik niteliği taşıyan brüt tutarı, p) Ünite:
Merkezde daire başkanlığını, taşrada sosyal güvenlik il müdürlükleri ile
sosyal güvenlik merkezlerini, r) Yatarak tedavi: Genel
sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin, sağlık hizmeti
sunucusunda yatırılarak sağlanan sağlık hizmetlerini, ifade eder. Kısa
vadeli sigorta kolları bakımından sigortalı sayılanlar MADDE
5 – (I) Haklarında kısa
vadeli sigorta kolları; a) Kanunun 4 üncü maddesi birinci
fıkrasının (a) bendine göre hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren
tarafından çalıştırılanlar.
b) Kanunun 4 üncü maddesi birinci fıkrası (a) bendi kapsamında
sigortalı sayılanlar: 1) İşçi sendikaları ve konfederasyonları
ile sendika şubelerinin başkanlıklarına ve yönetim kurullarına seçilenler, 2) Bir
veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılan ve Kültür ve Turizm
Bakanlığı tarafından belirlenen Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği Ek-1’de
yer alan tabloda sayılan; film, tiyatro, sahne, gösteri, ses ve saz
sanatçıları ile müzik, resim, heykel, dekoratif ve benzeri diğer uğraşları
içine alan bütün güzel sanat kollarında çalışanlar ile düşünürler ve
yazarlar, 3) Mütekabiliyet esasına dayalı olarak
sosyal güvenlik sözleşmesi yapılmış ülkelerin uyruğunda olanlar hariç,
yabancı uyruklu, uyruksuz, göçmenler ve sığınmacı kişiler ile uluslararası
sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmış ülke sigortalılarından, sözleşmede
belirlenen istisna halleri dışında çalışmalarını hizmet akdine tabi
sürdürenler, 4) Büyükelçilik,
konsolosluk mensuplarının özel hizmetlerinde çalıştırılanlardan gönderen
devlette veya üçüncü bir devlette sigortalılıklarını belgeleyemeyenler ile
Türkiye’de ikamet etmekte iken buralarda çalıştırılan Türk vatandaşları, 5) 2/7/1941
tarihli ve 4081 sayılı Çiftçi Mallarının Korunması Hakkında Kanuna göre,
çiftçi malları koruma başkanlıkları veya meclisleri tarafından çalıştırılan
koruma bekçileri, 6) 24/4/1930
tarihli ve 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanununda belirtilen umumi kadınlar, 7) Milli Eğitim Bakanlığı
tarafından düzenlenen kurslarda usta öğretici olarak çalıştırılanlar, kamu
idarelerinde ders ücreti karşılığı görev verilenler ile 14/7/1965
tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4 üncü maddesinin (C) bendi
kapsamında çalıştırılanlar. c) Kanunun 4 üncü maddesi
birinci fıkrasının (b) bendine göre, köy veya mahalle muhtarı seçilenler ile
hizmet akdine bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız
çalışanlardan; 1)
Ticari kazanç veya serbest meslek kazancı nedeniyle gerçek veya basit
usulde gelir vergisi mükellefi olanlar, 2) Gelir vergisinden muaf olup esnaf ve sanatkar siciline kayıtlı olanlar, 3)
Kollektif şirketlerin ortakları, 4)
Limited şirketlerin ortakları, 5) Sermayesi paylara bölünmüş komandit
şirketlerin komandite ortakları, 6) Adi komandit şirketlerin komandite ve
komanditer ortakları, 7)
Donatma iştirakleri ortakları, 8) Anonim şirketlerin yönetim kurulu
üyesi olan ortakları, 9) Tarımsal faaliyette bulunanlar. d) Kanunun 4 üncü maddesinin birinci
fıkrasının (b) bendine göre sigortalı sayılanlar, 1) Kanunun 4 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında
belirtilen 10/7/1953 tarihli ve 6132 sayılı At
Yarışları Hakkında Kanuna tabi jokey ve antrenörler. (II) Haklarında
Kanunun 5 inci maddesinde sayılan bazı sigorta kolları uygulanacak
sigortalılar; 1) Hizmet akdi ile çalışmamakla birlikte,
ceza infaz kurumları ile tutukevleri bünyesinde oluşturulan tesis, atölye ve
benzeri ünitelerde çalıştırılan hükümlü ve tutuklular hakkında, Kanunun iş
kazası ve meslek hastalığı ile analık hükümleri, 2) 5/6/1986 tarihli ve 3308 sayılı Meslekî Eğitim Kanununda
belirtilen aday çırak, çırak ve işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler
hakkında iş kazası ve meslek hastalığı ile hastalık sigortası, meslek
liselerinde okumakta iken veya yüksek öğrenimleri sırasında zorunlu staja
tabi tutulan öğrenciler hakkında ise iş kazası ve meslek hastalığı sigortası
hükümleri, 3) Harp malulleri ile 12/4/1991
tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu, 3/11/1980 tarihli ve 2330
sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanuna göre vazife
malullüğü aylığı bağlanmış malullerden, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci
fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamında sigortalı olarak çalışmaya
başlayanlar hakkında iş kazası ve meslek hastalığı sigortası hükümleri
uygulanır. 4) Türkiye İş Kurumu tarafından
düzenlenen meslek edindirme, geliştirme ve değiştirme eğitimine katılan
kursiyerler hakkında Kanunun iş kazası ve meslek hastalığı hükümleri, 5) Ülkemiz ile uluslararası sosyal
güvenlik sözleşmesi bulunmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt
dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri hakkında kısa
vadeli sigorta kolları hükümleri, uygulanır. (III) Kanunun kısa vadeli sigorta
kollarına ilişkin hükümleri, Kanunun 4 üncü maddesi birinci fıkrasının (c)
bendi kapsamında olanlara uygulanmaz. (IV)
Kanunun 106 ncı maddesinin
altıncı fıkrasında, 17.10.1983 tarihli, 2925 sayılı Tarım İşçileri Sosyal
Sigortalar Kanununun yalnız 1 ila 5 inci, 13 ila17 nci,
24 üncü ve 33 üncü maddelerinin yürürlükten kaldırıldığı belirtildiğinden,
2925 sayılı Kanunun iş kazası ve meslek hastalığı ile ilgili olarak
yürürlükteki hükümleri uygulanır. İş
kazasının tanımı ve kapsamı MADDE
6 – (I) Kanunun 13 üncü maddesinin birinci fıkrasında, iş kazası; a) Kanunun 4 üncü
maddesi birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında çalışan sigortalının; 1) İşyerinde
bulunduğu sırada, 2) İşveren
tarafından yürütülmekte olan iş dolayısıyla,
3) Görevli olarak
işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın
geçen zamanlarda, 4) Emziren kadın
sigortalının, iş mevzuatına tabi olup olmadığına bakılmaksızın yine bu
mevzuatta belirtilen sürelerde çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda, 5) İşverence sağlanan bir taşıtla işin
yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında, b) Kanunun 4 üncü maddesi
birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında çalışan sigortalının ise; 1) İşyerinde
bulunduğu sırada, 2) Yürütmekte
olduğu iş nedeniyle işyeri dışında, meydana gelen ve
sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen yada ruhen özre uğratan olaydır. İş
kazasının bildirimi ve bildirim süresi MADDE
7– (I)
İş kazası, Kanunun 13 üncü
maddesinin ikinci fıkrasına göre, 4 üncü
maddesinin birinci fıkrasının; a)
(a) bendinde sayılan sigortalılar ile Kanunun 5 inci maddesinin (a) ve (c)
bendinde sayılan sigortalıların iş kazası geçirmeleri halinde işverenleri,
Kanunun 5 inci maddesinin (b) ve (e) bentlerinde belirtilen sigortalıların iş
kazası geçirmeleri halinde ise, eğitim veya staj gördükleri işyeri
işverenleri tarafından kazanın olduğu yerdeki yetkili kolluk kuvvetlerine
derhal, Kuruma en geç kazadan sonraki üç iş günü içinde, Kanunun 5 inci
maddesinin (g) bendinde sayılan sigortalının iş kazası geçirmesi halinde,
işvereni tarafından kazanın olduğu ve ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi
bulunmayan ülkelerdeki yerel kolluk kuvvetlerine derhal, Kuruma ise en geç
kazadan sonraki üç iş günü içinde, b)
(b) bendi kapsamında olan sigortalıların iş kazası geçirmeleri halinde; bir
ayı geçmemek şartıyla kendisi tarafından geçirdiği iş kazasına ilişkin
rahatsızlığının bildirimine engel olmadığı günden sonraki üç iş günü
içinde, Sosyal Sigorta
İşlemleri Yönetmeliği Ek-7’de yer alan iş kazası ve meslek hastalığı
bildirgesini vermekle yükümlü olanlar e-Sigorta ile Kuruma bildirir veya
doğrudan ya da posta yoluyla da ilgili üniteye gönderebilir. Adi posta veya
kargo ile yapılan bildirimlerde Kurum kayıtlarına intikal tarihi, taahhütlü,
iadeli taahhütlü veya acele posta ile yapılan bildirimlerde de postaya
veriliş tarihi esas alınır. Bildirim
için tanınan sürede resmi tatil günlerine rastlayan günler üç iş günü
hesabında dikkate alınmaz. (II) Bu maddenin
birinci fıkrasının (b) bendindeki sigortalıların bildirim yapmaya engel
durumlarını hekim raporu ile veya mücbir sebep olayını belgelemeleri şarttır.
(III) Bu maddenin
birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen sigortalıların iş kazası
geçirmeleri halinde, belirtilen sürelerde işverence bildirim yapılmaması
durumunda, bildirimin Kuruma yapıldığı tarihe kadar sigortalıya ödenecek
geçici iş göremezlik ödeneği Kurumca işverenden tahsil edilir. (IV) Bu maddenin
birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalıların, işverenin kontrolü
dışındaki yerlerde iş kazası geçirmeleri halinde, iş kazası ile ilgili bilgi
alınmasına engel olacak durumlarda, iş kazasının öğrenildiği tarihten itibaren
bildirim süresi üç iş günüdür. (V) Kanunun 4 üncü maddesinin birinci
fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalı olanların iş kazası geçirmeleri ve
bu maddenin birinci fıkrası (b) bendinde belirtilen sürede bildirilmemesi
halinde, bildirim tarihine kadar geçen
süre için yapılacak geçici iş göremezlik ödeneği ödenmez. Bildirim tarihinden
sonraki sürelere ait geçici iş göremezlik ödeneği ödenir. Meslek
hastalığının tanımı ve kapsamı MADDE
8 – (I) Kanunun 14 üncü maddesinin birinci fıkrasında meslek hastalığı, Kanunun 4 üncü maddesinin
birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamındaki sigortalının çalıştığı
veya yaptığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir sebeple veya işin
yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, bedensel veya
ruhsal özürlülük halleridir. Meslek
hastalığının tespiti, bildirimi ve bildirim süresi MADDE
9 – (I) Sigortalının çalıştığı işten
dolayı meslek hastalığına tutulduğunun; a) Kurumca
yetkilendirilen sağlık hizmet sunucuları tarafından usulüne uygun olarak
düzenlenen sağlık kurulu raporu ve dayanağı tıbbi belgelerin incelenmesi, b) Kurumca gerekli
görüldüğü hallerde, işyerindeki çalışma şartlarını ve buna bağlı tıbbi
sonuçlarını ortaya koyan denetim raporları ve gerekli diğer belgelerin
incelenmesi, sonucu Kurum Sağlık
Kurulu tarafından tespit edilmesi zorunludur. (II) Sigortalının,
çalıştığı işten ayrıldıktan sonra meslek hastalığı sebebiyle, Kanunda
belirtilen yardımlardan yararlanabilmesi için eski işinden fiilen ayrılması
ile hastalığın meydana çıkması arasında bu hastalık için ilgili mevzuat
doğrultusunda belirtilen süreden daha uzun bir sürenin geçmemiş olması
şarttır. (III)
İlgili mevzuatta belirlenmiş meslek hastalıkları listesindeki yükümlülük
süresi aşılmış olduğu için talepleri kabul edilmeyen sigortalıların yazılı
başvuruları üzerine söz konusu hastalığın meslek hastalığı sayılıp
sayılmayacağı hususuna, meslek hastalığının klinik ve laboratuar bulguları
ile belgelenmesi ve meslek hastalığına yol açan etkenin Kurum denetim ve
kontrol ile görevli memurları veya Bakanlık iş müfettişlerince işyerinde
yapılacak inceleme sonucunda hazırlanacak rapora istinaden Sosyal Sigorta
Yüksek Sağlık Kurulunca karar verilir. (IV) Meslek
hastalığının, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının; a) (a) bendi ile 5
inci maddenin (a), (b), (c), (e), (g)
bentleri kapsamında bulunan sigortalılar bakımından, meslek
hastalığına tutulduğunu öğrenen sigortalı veya bu durum kendisine bildirilen
işveren tarafından, b) (b) bendi
kapsamındaki sigortalı bakımından ise kendisi tarafından, bu durumun
öğrenildiği günden başlayarak üç iş günü içinde, Sosyal Sigorta İşlemleri
Yönetmeliği Ek-7’de yer alan iş kazası ve meslek hastalığı bildirgesini
vermekle yükümlü olanlar e-Sigorta ile Kuruma bildirir veya doğrudan ya da
posta yoluyla da ilgili üniteye gönderebilir. Adi posta veya kargo ile
yapılan bildirimlerde Kurum kayıtlarına intikal tarihi, taahhütlü, iadeli
taahhütlü veya acele posta ile yapılan bildirimlerde de postaya veriliş
tarihi esas alınır. Bildirim
için tanınan sürede resmi tatil günlerine rastlayan günler üç iş günü
hesabında dikkate alınmaz. Bu
yükümlülüğünü yerine getirmeyen veya yazılı olarak bildirilen hususları
kasten eksik ya da yanlış bildiren işverenden veya 4 üncü maddenin birinci
fıkrasının (b) bendi kapsamındaki sigortalıdan, Kurumca bu olayla ilgili
yapılmış bulunan tedavi giderleri, yol parası ve zaruri masraflar ile diğer
harcamalar, ödenmişse geçici iş göremezlik ödeneği tahsil edilir. (V) İlgili mevzuat doğrultusunda hangi hallerin
meslek hastalığı sayılacağı belirlenir. Belirlenmiş hastalıklar dışında
herhangi bir hastalığın meslek hastalığı sayılıp sayılmaması hususunda
çıkabilecek uyuşmazlıklar, Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulunca karara
bağlanır. İş
kazası ve meslek hastalığının soruşturulması MADDE 10– (I) İşverence düzenlenen iş kazası ve
meslek hastalığı bildirgesi ve eki belgelere göre, ünite, kamu idarelerinin
görevleri gereği düzenlemiş olduğu belge ve tutanaklardan, sigorta olayı için
gerekli bilginin temin edilmesi koşuluyla, başka bir soruşturma ve denetime
gidilmeden olayın iş kazası sayılıp sayılamayacağına karar verebilir, meslek
hastalığında ise ilgili sağlık birimine sevk eder. (II) Ünitece karar
verilemeyen, şüpheli görülen ve tereddüt edilen, uzun süreli tedavi
gerektiren, maluliyet veya ölümle neticelenen, Kuruma büyük mali yük getiren
iş kazaları Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarınca veya Bakanlık
iş müfettişlerince soruşturulur. (III) Bakanlık iş müfettişlerinin rapor ve
tutanaklarında gerekli bilgilerin yer alması veya yargı kararının bulunması
durumlarında, ünitelerce tekrar inceleme talep edilmez. (IV) İş kazası ve meslek
hastalığı soruşturmaları; sigortalılık
durumu, iş kazası ve meslek hastalığı bildirgesinde bildirilen olayın iş
kazası sayılıp sayılmayacağı, işyerinde sigortalının çalıştığı birimin meslek
hastalığına sebep olup olmayacağı, işveren sorumluluğunun tespitinde
kaçınılmazlık ilkesinin uygulanıp uygulanmayacağı, olayın meydana gelmesinde
sigortalının kastı, ağır kusuru, işverenin kastı veya sigortalıların sağlığını koruma ve iş güvenliği mevzuatına
aykırı bir hareketi ile üçüncü şahısların kusurlu hallerinin olup olmadığı hakkında karar verilebilmesi
için yapılır. (V) Kuruma bildirilen hususların gerçeğe uymadığı
ve olayın iş kazası olmadığının anlaşılması halinde, Kurumca bu olay için
yersiz olarak yapılmış ödemeler, gerçeğe aykırı bildirimde bulunanlardan
Kanunun 96 ncı maddesine ilişkin mevzuat uyarınca
ilgilerden geri tahsil olunur. Hastalık ve analık hali
MADDE
11- (I) Kanunun 4 üncü maddesinin birinci
fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamındaki sigortalının, iş kazası ve meslek
hastalığı dışında kalan ve iş göremezliğine neden olan rahatsızlıklar,
hastalık halidir. (II)
Kanunun 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamındaki
sigortalı kadının veya sigortalı erkeğin sigortalı olmayan eşinin, kendi
çalışmalarından dolayı gelir veya aylık alan kadının ya da gelir veya aylık
alan erkeğin sigortalı olmayan eşinin gebeliğinin başladığı tarihten itibaren
doğumdan sonraki ilk sekiz haftalık, çoğul gebelik halinde ise ilk on
haftalık süreye kadar olan gebelik ve analık haliyle ilgili rahatsızlık ve
özürlülük halleri analık hali kabul edilir. İş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve
analık sigortasından sağlanan haklar MADDE 12- (I) Kanunun 16 ncı
maddesine göre, iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık sigortasından
sigortalıya, geçici iş göremezlik süresince günlük geçici iş göremezlik
ödeneği verilir. (II) Analık
sigortasından sigortalı kadına veya sigortalı olmayan karısının doğum yapması
nedeniyle sigortalı erkeğe, bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının
(a) ve (b) bentleri kapsamındaki sigortalılardan; kendi çalışmalarından
dolayı gelir veya aylık alan kadına ya da gelir veya aylık alan erkeğin
sigortalı olmayan eşine, her çocuk için yaşaması şartıyla doğum tarihinde
geçerli olan ve Kurum Yönetim Kurulunca belirlenip Bakan tarafından onaylanan
tarife üzerinden emzirme ödeneği verilir. (III) Sigortalı kadına veya sigortalı
olmayan eşinin doğum yapması nedeniyle sigortalı erkeğe emzirme ödeneği
verilebilmesi için, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının; a) (a) bendi kapsamında olanlar için
doğumdan önceki bir yıl içinde en az 120 gün kısa vadeli sigorta kolları
primi bildirilmiş olması, b) (b) bendi kapsamında olanlar için
doğumdan önceki bir yıl içinde en az 120 gün kısa vadeli sigorta kolları
primi yatırılmış ve genel sağlık sigortası primi dahil
prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması, şarttır. (IV) Emzirme ödeneğine
hak kazanan sigortalılardan Kanunun 9 uncu maddesine göre sigortalılığı sona
erenlerin, bu tarihten başlamak üzere üçyüz gün
içinde çocukları doğarsa, sigortalı kadın veya eşi analık sigortası
haklarından yararlanacak sigortalı erkek, doğum tarihinden önceki onbeş ay içinde en az 120 gün prim ödenmiş olması
şartıyla emzirme ödeneğinden yararlandırılır. Geçici
iş göremezlik ve geçici iş göremezlik ödeneğinin tanımı MADDE
13 – (I) Geçici iş göremezlik, sigortalının iş kazası, meslek hastalığı,
hastalık ve analık hallerinde Kurumca yetkilendirilen hekim veya sağlık
kurulu raporlarında belirtilen istirahat süresince geçici olarak çalışamama
halidir. (II) Geçici iş göremezlik
ödeneği, iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinde Kanunda
belirtilen geçici iş göremezlik sürelerinde verilen ödenektir. Sigortalılara
verilecek istirahatlar MADDE
14 – (I) Sigortalıya geçici iş göremezlik ödeneği verilebilmesi için Kurumca yetkilendirilen hekim veya sağlık
kurullarından istirahat raporu alınmış olması şarttır. Bunların dışında kalan
hekim veya sağlık kurulları tarafından verilen ve istirahat süresi on günü
geçmeyen raporlar, Kurumca yetkilendirilen hekim tarafından, on günü aşan
raporlar ise sağlık kurulunca onandığı takdirde geçerli sayılır. Ancak,
Kurumca yetkilendirilen sağlık tesisleri dışındaki sağlık tesislerinde
yapılan tedavinin aciliyetinin Kurumca belirlenecek
sağlık tesisince kabul edilmesi halinde istirahat raporlarının ayrıca
tasdikine gerek duyulmaz. (II) Ülkemizin
taraf olduğu uluslararası sosyal güvenlik sözleşmeleri hükümleri çerçevesinde
akit ülke sigorta kurumu mevzuatına göre düzenlenmiş ve sözleşmenin
uygulanmasına ilişkin formülerlerle Kuruma bildirilmiş ayaktan veya yatarak
tedavilerde verilen istirahat raporları aynen kabul edilir. (III)
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında olup,
işverenleri tarafından yurtdışında görevlendirilen sigortalılar ile Kanunun 4
üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında bulunan ve yürütmekte
oldukları iş veya çalışma konuları nedeniyle yurtdışında bulunan
sigortalılara ve Kanunun 5 inci maddesi (g) bendi kapsamındaki sigortalılara
ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi bulunmayan ülkelerdeki tedavileri
sonucu verilen istirahat raporlarının ilgili ülke mevzuatına uygun olduğunun
ülkemiz dış temsilciliklerince onanması halinde, Kurumca yetkilendirilen
hekim ve sağlık kurullarının ayrıca onayı aranmaz. (IV)
Sigortalıların üçüncü fıkrada belirtilen haller dışında yurtdışında
bulundukları sırada gördükleri tedavi sonucunda aldıkları raporlar için
birinci fıkra hükümleri uygulanır. (V) Tek hekim
ayaktan tedavilerde tedavi altına aldığı sigortalıya bir defada en çok 10 gün
istirahat verebilir ve kesintisiz bunu bir defa tekrarlayabilir. Tek hekimden
iki defa istirahat almış olan sigortalının tedavisine devam edilmesi
gerektiği takdirde, sigortalı Kurumca yetkilendirilen sağlık kuruluna sevk
edilir. (VI) Sigortalılara
bir takvim yılı içinde tek hekim tarafından ayaktan tedavilerde verilecek
istirahat sürelerinin toplamı 40 günü geçemez. Bu süreyi aşan istirahat
raporları sağlık kurulunca verilir. (VII)
Sigortalılara tek hekim tarafından istirahat verilmesi durumlarında,
sigortalının çalışmaya başlayabileceği tarih, sigortalının istirahatlı
kılındığını gösteren belgede hekim tarafından; istirahat, sağlık kurulu
tarafından verilmişse çalışabileceği tarihin sağlık kurulu raporunda
belirtilmesi, istirahat verilmemesi durumlarında da çalışabilir belgesinin
düzenlenmesi gerekir. (VIII) Kurumca
yetki tanınan işyeri hekimi bir kerede en fazla 2 gün istirahat verebilir. (IX) Kurumca
yetkilendirilen tek hekim veya sağlık kurulu tarafından verilecek
istirahatlar, örneği Kurumca belirlenecek belgenin doldurulması veya
elektronik ortamda düzenlenmesi suretiyle verilir. (X) İstirahat
raporlarında sigortalının çalışıp çalışamayacağı veya kontrol muayenesinin
yapılıp yapılmayacağı hususu belirtilir. İstirahat raporunun bir nüshası
işyerlerine ibraz edilmesi için sigortalılara verilmek, bir nüshası Kuruma
gönderilmek üzere en az iki nüsha olarak düzenlenir. (XI) Kurumla sözleşmeli sağlık hizmeti
sunucularınca, geçici iş göremezlik belgesi, sağlık kurulu raporlarının aslı
ile vizite kağıtları birlikte listeli olarak üst
yazı ekinde düzenlendiği tarihten itibaren üç iş günü içinde sigortalının iş
yerinin kurulu bulunduğu sosyal güvenlik il müdürlüklerine/ sosyal güvenlik
merkezlerine, sözleşmeli ülke sigortalısının belgeleri ise sağlık yardımı
belgesini düzenleyen sosyal güvenlik il müdürlüklerine/ sosyal güvenlik
merkezlerine gönderilir. (XII) Üç nüsha
olan iş göremezlik belgeleri, kontrollü istirahat verilmesi halinde, asıl
düzenlenen nüsha sağlık tesislerince Ünitelerimize gönderilmek üzere alınacak,
ikinci ve üçüncü nüsha kontrol muayenesine gelirken getirilmesi için
sigortalılara verilecektir. Sigortalılar kontrol için geldiklerinde
istirahatlarının uzatılması gerekiyor ise, belgenin ikinci nüshası sağlık
tesislerince ünitelerimize gönderilecek, üçüncü nüshası sigortalılara
verilecektir. Kontrolsüz on güne kadar istirahat verilmiş ise, belgenin
doldurulmadan önce bir nüshası imha edilip, iki nüshası kullanılacak,
doldurulan asıl nüshası ünitelerimize gönderilmek üzere alınacak, ikinci
nüshası sigortalılara verilecektir. Sigortalılar kendilerine verilen iş
göremezlik belgelerinin nüshasını, işyerinde çalışmadığına ilişkin belgenin
düzenlenmesi için işverenlerine ibraz edeceklerdir. (XIII)
Sigortalıların aldıkları iş göremezlik belgesi ve sağlık kurulu raporlarının
nüshalarını işverenlerine ibraz etmeleri üzerine işverenlerce, istirahatın
başlangıç ve bitim tarihini göz önünde bulundurularak, “sigortalının
istirahatlı olduğu sürede çalışmadığına ilişkin belgeyi” düzenleyerek
e-sigorta sistemi üzerinden Kuruma bildirilecektir. Geçici
iş göremezlik ödeneğinin ödenmesi MADDE
15 – (I) Geçici iş göremezlik ödeneği; a) İş kazası veya
meslek hastalığı nedeniyle iş göremezliğe uğrayan sigortalıya her gün için, b)
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi ile 5 inci maddesi
kapsamındaki sigortalılardan hastalık sigortasına tabi olanların hastalık
sebebiyle iş göremezliğe uğramaları halinde, iş göremezliğin başladığı
tarihten önceki bir yıl içinde en az doksan gün kısa vadeli sigorta primi
bildirilmiş olması şartıyla geçici iş göremezliğin üçüncü gününden başlamak
üzere her gün için, c) Kanunun 4 üncü
maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi ile (b) bendinde belirtilen muhtarlar
ve aynı bendin (1), (2) ve (4) numaralı alt bentleri kapsamındaki sigortalı kadının analığı halinde, doğumdan
önceki bir yıl içinde en az doksan gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş
olması şartıyla, doğumdan önceki ve sonraki sekizer haftalık sürede, çoğul
gebelik halinde ise doğumdan önceki sekiz haftalık süreye iki haftalık süre
ilave edilerek çalışmadığı her gün, sigortalı kadının isteği ve hekimin onayı
ile doğuma üç hafta kalıncaya kadar çalışılması halinde, sigortalının bu
sürede çalışmamış olması şartı ile sigortalının isteği ve hekim raporu ile
doğum öncesinde kullanılmayan sürenin beş haftaya, çoğul gebelik halinde yedi
haftaya kadar olan kısmından doğum sonrasına ilave edilen her gün için, verilir. (II) Kanunun 4
üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine göre sigortalı sayılanlara, iş
kazası veya meslek hastalığı ya da analık hallerinde genel sağlık sigortası
dahil prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması şartıyla
yatarak tedavi süresince veya yatarak tedavi sonrası bu tedavinin gereği
olarak istirahat raporu aldıkları sürede her gün için geçici iş göremezlik
ödeneği verilir. Ancak doğum öncesi ve sonrası geçici iş göremezlik ödeneği
ödenebilmesi için yatarak tedavi şartı aranmaz. (III) İş kazası,
meslek hastalığı, hastalık ve sigortalı kadının analığı halinde, verilecek
geçici iş göremezlik ödeneği, yatarak tedavilerde Kanunun 17 nci maddesine göre hesaplanacak günlük kazancının yarısı,
ayaktan tedavilerde üçte ikisidir. (IV)
İş kazaları ile meslek hastalıkları, hastalık ve analık sigortalarından,
yeniden tespit edilen alt sınırların altında bir günlük kazanç üzerinden
ödenek alanların veya almaya hak kazanmış yahut kazanacak olanların bu
ödenekleri, günlük kazancın alt sınırındaki değişikliklerin yürürlüğe girdiği
tarihten başlayarak, yükseltilmiş günlük kazançların alt sınırına göre artırılacağından
alt sınırın arttığı tarihten evvel geçici iş göremezliğe uğrayan ve geçici iş
göremezlik durumları bu tarihten sonra da devam edenlerin geçici iş
göremezlik ödeneği hesabına esas alınan günlük kazançları yeniden tespit
edilen alt sınır üzerinden hesaplanarak ödenir. (V) Bir
sigortalının, aynı zaman
içinde ve aynı sigortalılık haline tabi olacak şekilde birden fazla işyerinde
çalışması halinde, ödeneklere esas tutulacak günlük kazancının tespitinde, üst
sınır dikkate alınarak her bir işyeri için ayrı ayrı
bulunacak günlük kazançların toplamı ödeneğe esas günlük kazancını oluşturur.
Ayrıca, bir sigortalıda iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık
hallerinden birkaçı birleşirse geçici iş göremezlik ödeneklerinden en yükseği
verilir. (VI)
Sürekli iş göremezlik geliri bağlanmış sigortalılardan, aynı özürlülük veya
meslek hastalığı nedeniyle istirahat raporu alanlara, yazılı istek tarihinden
itibaren Kanunun 18 inci maddesine göre hesaplanacak bir günlük geçici iş
göremezlik ödeneği ile aylık sürekli iş göremezlik gelirinin otuzda biri
arasındaki fark, her gün için geçici iş göremezlik ödeneği olarak verilir. (VII) Kamu
idarelerinde Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi
kapsamında çalışan sigortalılar ile toplu iş sözleşmesi yapılan iş yerlerinde
çalışan sigortalılara ödenecek geçici iş göremezlik ödeneği, yapılacak
protokol ile sigortalılar için Kuruma ödenecek sigorta primine mahsup edilmek
üzere, işverenleri tarafından Kurum adına sigortalılara ödenebilir. İşveren
tarafından sigortalıya geçici iş göremezlik ödeneğinin ödenmesi halinde,
işverenin; a) İstirahat
raporlarını, b) Sigortalının
istirahatlı olduğu devrede işyerinde çalışmadığına dair yazıyı, c) Sigortalının
ödenek hesabına esas alınan döneme ilişkin prime esas kazancını, ç) Geçici iş
göremezlik ödeneğinin sigortalıya ödendiğini gösterir ödeme belgesini, Kuruma ibrazından
sonra, Kurum tarafından hesaplanarak bulunacak geçici iş göremezlik ödeneği
toplamı, işverenin Kuruma olan borcuna, borcun olmaması halinde ise ilk prim
borcuna mahsup edilir. İşyerinin kapanmış olması halinde ise iade edilir. (VIII) Geçici iş göremezlik ödeneği, buna
ilişkin belge veya bilgilerin Kuruma intikalini takip eden yedi iş günü
içinde geçmiş süreler için sigortalıların kendilerine, kanuni temsilcilerine,
vekillerine veya sigortalının banka hesap numarasına ya da PTT Bank
Şubelerine ödenmesi hususunda Kurum yetkilidir. Ancak, on günü aşan istirahat
sürelerinde ödemeler, asgari on günlük tutar kadar yapılır. (IX) Geçici iş göremezlik ödeneğinin ödenmesi
esnasında Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrası (a) bendi kapsamındaki
sigortalının; a) İstirahatlı
olduğu dönemde işyerinde çalışıp çalışmadığı, b) Kazanç hesabına
giren döneme ilişkin aylarda, prim, ikramiye ve bu nitelikteki arızi
ödemeler, c) Viziteye
çıktığı / istirahatın başladığı tarih itibariyle prim ödeme halinin devam
edip etmediği, ç) Sigortalının
PTT bank/banka hesap numarası, işveren tarafından Kuruma
bildirilir. Bu bildirim yazılı olarak yapılabileceği gibi elektronik ortamda
da yapılabilir. (X) Sigortalının,
geçici iş göremezlik ödeneği almasına esas istirahat raporu süresi içinde,
sigortalılık halinin herhangi bir nedenle sona ermesi halinde istirahat
süresince geçici iş göremezlik ödeneği ödenmeye devam edilir. (XI)Yukarıdaki sürelerin hesabında
Kanunun 24 üncü maddesinde düzenlenen kısa vadeli sigorta kollarında dikkate
alınmayan sürelere ilişkin Kurumda mevcut bilgiler ile sigortalılar
tarafından ibraz edilen belgelere göre tespit edilecek süreler bilgi işlem
ortamında kaydedilir. (XII) Kanunun 4
üncü maddesinin birinci fıkrası (b) bendi kapsamındaki sigortalılar sadece,
istirahat raporlarıyla birlikte PTT bank/banka hesap numaralarını Kuruma
bildirirler, bunlardan Kurumca çalışmadığına dair beyan dışında bilgiler
istenmez. (XIII) Kanunun 4 üncü
maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen sigortalıların Kanunun
yürürlük tarihinden önce başlayıp, yürürlük tarihinden sonra devam eden
istirahatlarında, geriye doğru bir yıllık süre içinde 120 günleri
olmadığından geçici iş göremezlik ödeneği alamayan sigortalıların, Kanunun
yürürlük tarihinden önce veya sonraki bir tarihte bu tarihlerden geriye doğru
bir yıl içinde en az 90 günlük sigorta primi varsa Kanunun yürürlük tarihinden
itibaren istirahatından kalan süre için geçici iş göremezlik ödeneği ödenir. (XIV) Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen sigortalıların analığı
halinde geçici iş göremezlik ödeneğinin ödenebilmesi için gerekli 90 günlük
prim gün sayısının hesabında, Kanunun yürürlük tarihinden önce 506 sayılı
Kanuna tabi analık sigortası için bildirilmiş prim ödeme gün sayıları ile
Kanunun yürürlük tarihinden sonra ödenen kısa vadeli sigorta kolları prim
ödeme gün sayıları dikkate alınır. Geçici iş göremezlik ödeneğine esas
tutulacak günlük kazanç MADDE 16- (I) İş kazası,
meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinde verilecek ödeneklerin veya
bağlanacak gelirlerin hesabına esas tutulacak günlük kazanç; iş kazasının
veya doğumun olduğu tarihten, meslek hastalığı veya hastalık halinde ise iş
göremezliğin başladığı tarihten önceki oniki aydaki
son üç ay içinde Kanunun 80 inci maddesine göre hesaplanacak prime esas
kazançlar toplamının, bu kazançlara esas prim ödeme gün
sayısına bölünmesi suretiyle hesaplanır. (II) Oniki
aylık dönemde çalışmamış ve ücret almamış olan sigortalı, çalışmaya başladığı
ay içinde iş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle iş göremezliğe uğrarsa
verilecek ödeneklerin veya bağlanacak gelirlerin hesabına esas günlük kazanç;
çalışmaya başladığı tarih ile iş göremezliğinin başladığı tarih arasındaki
sürede elde ettiği prime esas günlük kazanç toplamının, çalıştığı gün
sayısına bölünmesi suretiyle; çalışmaya başladığı gün iş kazasına uğraması
halinde ise aynı veya emsal işte çalışan benzeri bir sigortalının günlük
kazancı esas tutulur.
(III) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi gereği sigortalı
sayılanların ödenek veya gelire esas günlük kazançlarının hesabında: a) Prim, ikramiye ve bu nitelikteki arızi
ödemeler dikkate alınmış ise ödenek ve gelire esas alınacak günlük kazanç,
ücret toplamının ücret alınan gün sayısına bölünmesiyle hesaplanacak günlük
kazanca, % 50 oranında bir ekleme yapılarak bulunan tutardan çok olamaz. b) İdare veya yargı mercilerince verilen
karar gereğince yapılan ücret, ikramiye, zam, tazminat ve bu mahiyetteki
ödemelerden, ödenek ve gelirin hesabına esas alınan üç aylık dönemden önceki
aylara ilişkin olanlar dikkate alınmaz. (IV)
Meslek hastalığı, sigortalının sigortalı olarak çalıştığı son işinden
ayrıldığı tarihten bir yıl geçtikten sonra meydana çıkmış ise, günlük kazancı
bu son işinden ayrıldığı tarih esas alınarak yukarıdaki fıkralara göre
hesaplanır. (V)
İş kazası ile meslek hastalığı sigortasından bağlanacak gelirlere esas
tutulacak aylık kazanç, yukarıdaki hükümlere göre hesaplanacak günlük
kazancın otuz katıdır. (VI) Kanunun 4 üncü maddesinin birinci
fıkrasının (b) bendi kapsamındaki sigortalılar için aylık prime esas kazanç,
Kanunun 82 inci maddesine göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırı
ile üst sınırı arasında kalmak şartı ile kendileri tarafından beyan edilecek
günlük kazancın otuz katı olduğundan, geçici iş göremezlik ödeneğinde esas alınacak tutarların
hesabı buna göre yapılır. Sigortalıdan
kaynaklanan sebeplerle tedavi süresinin uzaması, iş göremezliğinin artması MADDE
17- (I) Sigortalının iş kazasına veya meslek hastalığına uğraması,
hastalanması, tedavi süresinin uzaması veya iş göremezliğinin artması
hallerinde geçici iş göremezlik ödeneği; a)
Ceza sorumluluğu olmayanlar ile kabul edilebilir mazereti olanlar hariç olmak
üzere, sigortalının iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık nedeniyle
tedavisini yapan hekim tarafından bildirilen tedbirlere ve yapılan
tavsiyelere uymaması nedeniyle, normal tedavi süresi uzamış, sürekli iş
göremezlik derecesi artmış veya malul kalmış yahut maluliyet oranı artmış
ise, bu hususlar hekim raporu ile tespit ve belgelendirilmesi halinde
sigortalıya ödenecek geçici iş göremezlik ödeneği veya sürekli iş göremezlik
geliri, uzayan tedavi süresi veya artan iş göremezlik oranı esas alınarak
dörtte birine kadarı Kurumca eksiltilerek ödenir. b) Ceza
sorumluluğu olmayanlar hariç, ağır kusuru yüzünden iş kazasına uğrayan,
meslek hastalığına tutulan veya hastalanan sigortalının, mahkeme kararı,
denetim, soruşturma ve kontrol raporları, ünite kararı, hekim raporu, kamu
kurum ve kuruluşlarının görevleri gereği düzenlediği tutanaklar veya
belgelerde belirlenen kusur derecesinin üçte biri oranında Kurumca eksiltilerek ödenir. Ancak
kusur derecesinin bilgi ve belgelerde yer almaması halinde yüzde beş oranında
Kurumca eksiltilir. c) Mahkeme kararı,
denetim, soruşturma ve kontrol raporları, ünite kararı, hekim raporu, kamu
kurum ve kuruluşlarının görevleri gereği düzenlediği tutanaklar veya
belgelerde kasdi bir hareketi yüzünden iş kazasına
uğradığı saptanan meslek hastalığına tutulan, hastalanan veya Kurumun yazılı
bildirimine rağmen teklif edilen tedaviyi kabul etmeyen sigortalıya, yarısı
tutarında ödenir. ç)
Tedavi gördüğü hekimden, tedavinin sona erdiğine ve çalışabilir olduğuna dair
belge almaksızın çalıştığı; mahkeme kararı, denetim, soruşturma ve kontrol
raporları, ünite kararı, hekim raporu, kamu kurum ve kuruluşlarının görevleri
gereği düzenlediği tutanaklar veya belgelerle belirlenen sigortalıya geçici
iş göremezlik ödeneği ödenmez, ödenmiş olanlar da yersiz yapılan ödeme
tarihinden itibaren Kanunun 96 ncı maddesine
dayanılarak yayımlanan Sosyal Güvenlik Kurumu Fazla veya Yersiz Ödemelerin
Tespiti ile Geri Alınmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğe göre
geri alınır. (II) Bu maddenin birinci
fıkrasının (b) bendinin uygulanmasında; sigortalının, iş sağlığı ve güvenliği
ile ilgili kurallara uymaması, tehlikeli olduğu veya hastalığa sebep olacağı
bilinen bir hareketi yapması, yetkili kimseler tarafından verilen emirlere
aykırı hareket etmesi, açıkça izne dayanmadığı gibi, hiçbir gereği veya
yararı bulunmayan bir işi bilerek yapması ve yapılması gerekli bir hareketi
savsaması, ağır kusuruna esas tutulur. (III) Birinci
fıkranın (ç) bendinde belirtilen sigortalılara ait raporda, istirahat süresi
sonunda çalışır kararı varsa ayrıca çalışabilir belgesi aranmaz. Geçici iş
göremezlik ödeneği ödenirken sigortalının istirahatlı olduğu devrede
çalışmadığının işveren veya Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b)
bendi kapsamında sigortalı olanlar tarafından beyan ve belgelenmesi gerekir. (IV) Sigortalıya ödenecek geçici iş
göremezlik ödeneğinden yapılacak indirim oranı, Kurumca belirlenecek usul ve
esaslara göre tespit edilir. İşverenin
ve üçüncü kişilerin sorumluluğu MADDE
18 – (I) İş kazası veya
meslek hastalığı işverenin, kastı sonucunda meydana gelmişse işveren Kuruma
karşı sorumlu hale gelir. Kasıt; iş kazası veya meslek hastalığına, işverenin
bilerek ve isteyerek, hukuka aykırı eylemiyle neden olması halidir. Zarara
neden olan eylemin bilinçli olarak yapılması, kasıt için yeterli olup,
sonuçlarının istenip istenmemesi kastı ortadan kaldırmaz. İşverenin eylemi
hukuka aykırı olmamakla birlikte, yaptığı hareketin hukuka aykırı sonuç
doğurabileceğini bilmesi, ihmali veya ağır ihmali, sorumluluğunu kaldırmaz. (II) İş kazası veya meslek hastalığı
işverenin, sigortalıların sağlığını koruma ve iş güvenliği ile ilgili mevzuat
hükümlerine aykırı hareketi sonucunda oluşmuşsa işvereni Kuruma karşı sorumlu
hale getirir. Mevzuat, yasal olarak yürürlüğe konulmuş ve yürürlüğünü
muhafaza eden, sigortalıların sağlığını koruma ve iş güvenliği alanında, yasa
koyucu ile yasa koyucunun yürütme veya idareye verdiği yetki sonucu, bu
organlarca kabul edilen genel, objektif kural veya hükümlerin tümüdür. (III) İşverenin sorumluluğunun tespitinde
kaçınılmazlık ilkesi dikkate alınır. Kaçınılmazlık, olayın meydana geldiği
tarihte geçerli bilimsel ve teknik kurallar gereğince alınacak tüm önlemlere
rağmen, iş kazası veya meslek hastalığının meydana gelmesi durumudur. İşveren
alınması gerekli herhangi bir önlemi almamış ise olayın kaçınılmazlığından
söz edilemez. (IV) İş kazası, meslek hastalığı ve
hastalık, üçüncü bir kişinin kusuru nedeniyle meydana gelmişse, sigortalıya
ve hak sahiplerine yapılan veya ileride yapılması gereken ödemeler zarara
sebep olan üçüncü kişilere ve şayet kusuru varsa bunları çalıştıranlara rücû edilir. (V) İş kazası, meslek hastalığı ve hastalık; kamu görevlileri, er
ve erbaşlar ile kamu idareleri tarafından görevlendirilen diğer kişilerin
vazifelerinin gereği olarak yaptıkları fiiller sonucu meydana gelmiş ise, bu
fiillerden dolayı haklarında kesinleşmiş mahkûmiyet kararı bulunanlar hariç
olmak üzere, sigortalı veya hak sahiplerine yapılan ödemeler veya bağlanan
gelirler için kurumuna veya ilgililere rücû
edilmez. Ayrıca, iş kazası veya meslek hastalığı sonucu ölümlerde,
Kanun uyarınca hak sahiplerine bağlanacak gelir ve verilecek ödenekler için,
iş kazası veya meslek hastalığının meydana gelmesinde kusuru bulunan hak
sahiplerine veya iş kazası sonucu ölen kusurlu sigortalının hak sahiplerine,
Kurumca rücû edilmez. (VI) Malûllük, vazife malullüğü veya ölüm hali, kamu
görevlilerinin veya er ve erbaşlar ile kamu idareleri tarafından
görevlendirilen diğer kişilerin vazifelerinin gereği olarak yaptıkları
fiiller sonucu meydana gelmiş ise, bu fiillerden dolayı haklarında
kesinleşmiş mahkûmiyet kararı bulunanlar hariç olmak üzere, sigortalı veya
hak sahiplerine yapılan ödemeler veya bağlanan aylıklar için Kurumca,
kurumuna veya ilgililere rücû edilmez. (VII) Çalışma
mevzuatında sağlık raporu alınması gerektiği belirtilen işlerde, böyle bir
rapora dayanılmaksızın veya eldeki rapora aykırı olarak bünyece elverişli
olmadığı işte çalıştırılan sigortalının, bu işe girmeden önce var olduğu
tespit edilen veya bünyece elverişli olmadığı işte çalıştırılması sonucu
meydana gelen hastalığı nedeniyle, Kurumca sigortalıya ödenen geçici iş
göremezlik ödeneği işverene ödettirilecektir. Yabancı ülkede bulunan
sigortalılara sağlanan haklar MADDE 19 – (I) Geçici olarak yurtdışına
gönderilenler, ülkemiz ile uluslararası sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde
iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere
götürülen Türk işçileri veya
işleri nedeniyle yurt dışında bulunanlar haklarında, kısa vadeli sigorta
kolları ile genel sağlık sigortası hükümleri uygulanır. (II) Durumu Sosyal
Sigorta İşlemleri Yönetmeliğin 91 inci maddesinde Sigortalıların görev ve
işleri nedeniyle geçici olarak yurt dışında bulunmalar, 92 nci maddesinde sigortalıların görev ve işleri nedeniyle
yurt dışında bulundukları sürelerin tespiti ve 93 üncü maddesinde Ülkemiz ile
uluslararası sosyal güvenlik sözleşmesi bulunmayan ülkelerde, işverenlerce
üstlenilen işlerde çalıştırılan sigortalının tedavi gördüğü sağlık
tesislerinden alacağı raporlarda belirtilen tedavi ve istirahat sürelerine
ait, Kanuna göre hak kazandığı geçici iş göremezlik ödenekleri ve emzirme
ödeneği, raporun Kurumca tasdik edilme şartı aranmaksızın Yeni Türk Lirası
olarak ödenir. (III) İşveren, geçici veya sürekli görevle
yurt dışında görevlendirdiği ya da yurtdışına götürdüğü sigortalının, iş
kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinde, Kurum tarafından işe
el konuluncaya kadar, Kanuna göre hak kazandığı geçici iş göremezlik
ödeneğini ödemekle yükümlüdür. Bu yükümlülüğün yerine getirilmesindeki
gecikmeden dolayı işveren, gerek Kurumun gerekse sigortalının uğrayacağı her
türlü zarardan sorumludur. (IV) Kurum, Kanuna uygun
olarak yapılan ve belgelere dayanan geçici iş göremezlik ödenekleri tutarını
işverene öder. (V) Yabancı ülkelerde meydana gelen iş kazası
ile meslek hastalığının bildirim süresi; a)
İş kazasının meydana geldiği, meslek hastalığının öğrenildiği, b) İş kazasının işverenin kontrolü
dışındaki yerlerde meydana gelmesi halinde, üç iş günlük bildirim süresi iş
kazasının öğrenildiği; c) Kurumca kabul edilebilir belgelenmiş
bir mazeretin olması şartıyla bildirim süresi mazeretin ortadan kalktığı, tarihten itibaren başlar. 01.07.2008 tarihi itibariyle sağlık
karnesi işlemleri MADDE 20- (I)
5510 sayılı Kanunun yürürlük başlıklı 108 numaralı maddesi birinci fıkrası
(c) bendi uyarınca söz konusu Kanunun 60 ıncı
maddesinde sayılan; 1) 1/7/1976
tarihli ve 2022 sayılı 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk
Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanun hükümlerine göre aylık alan
kişilerin, 2) 24/2/1968
tarihli ve 1005 sayılı İstiklal Madalyası Verilmiş Bulunanlara Vatani Hizmet
Tertibinden Şeref Aylığı Bağlanması Hakkında Kanun hükümlerine göre şeref
aylığı alan kişilerin, 3) 28/5/1986
tarihli ve 3292 sayılı Vatani Hizmet Tertibi Aylıklarının Bağlanması Hakkında
Kanun hükümlerine göre aylık alan kişilerin, 4) 3/11/1980
tarihli ve 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun
hükümlerine göre aylık alan kişilerin, 5) 24/5/1983 tarihli ve 2828 sayılı Sosyal Hizmetler ve
Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu hükümlerine göre korunma, bakım ve rehabilitasyon hizmetlerinden ücretsiz faydalanan
kişilerin, 6) Harp malûllüğü aylığı alan kişiler ile
12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele
Kanunu kapsamında aylık alan kişilerin, 7) 24/6/2008
tarihli ve 5774 sayılı(mülga 2913 sayılı kanun) Başarılı Sporculara Aylık
Bağlanması İle Devlet Sporcusu Unvanı Verilmesi Hakkında Kanun hükümlerine
göre aylık alan kişilerin, 8) 5510 sayılı Kanun ve bu Kanundan önce
yürürlükte bulunan sosyal güvenlik kanunlarına göre gelir ve aylık alan
kişilerin, (II) Kanunun 3 üncü maddesinin birinci
fıkrasının onuncu bendinde belirlenen genel sağlık sigortalısının, sigortalı
veya isteğe bağlı sigortalı sayılmayan, kendi sigortalılığı nedeniyle gelir
veya aylık bağlanmamış olan; a)
Eşi, b) 18 yaşını dolduranlardan, lise ve dengi
öğrenim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim görmesi halinde 25 yaşını
doldurmamış ve evli olmayan çocukları ile yaşına bakılmaksızın çalışma gücünü
en az % 60 oranında yitirdiği Kurum Sağlık Kurulu tarafından tespit edilen
evli olmayan çocukları, c) Her türlü kazanç ve irattan elde
ettiği gelirler toplamı yürürlükte bulunan asgari ücretin net tutarından daha
az olması ve diğer çocuklarından sağlık yardımı almayan ana ve babası, 01/07/2008 tarihinden itibaren yapacakları başvurularda istenen belgeleri ibraz etmeleri
koşuluyla hak sahipliği ünitelerce oluşturulur. 01.10.2008 tarihi itibariyle sağlık
karnesi işlemleri MADDE 21-(I) Bu Tebliğin 20 nci maddesinde sayılanlar ile Kanunun 60 ıncı
maddesinin birinci fıkrasınında sayılan; 1-Kanunun 4 üncü maddesinin birincinci fıkrasının (a), (b) ve (c)
bentlerine tabi olanlar, 2)-İsteğe bağlı sigortalı olan kişiler, 3)- 18/3/1924 tarihli ve 442
sayılı Köy Kanununun 74 üncü maddesinin ikinci fıkrasına göre görevlendirilen
kişiler ile aynı Kanunun ek 16 ncı maddesine göre
aylık alan kişilerin, 4)- Mütekabiliyet esası da dikkate
alınmak şartıyla, oturma izni almış yabancı ülke vatandaşlarından yabancı bir
ülke mevzuatı kapsamında sigortalı olmayan kişilerin, 5)- Yukarıda sayılanlar dışında kalan ve
başka bir ülkede genel sağlık sigortasından yararlanma hakkı bulunmayan
vatandaşların, (II) Bu Tebliğin 20 nci maddesinin ikinci fıkrasında sayılan kimselerin 01/10/2008 tarihinden itibaren yapacakları başvurularda
istenen belgeleri ibraz etmeleri koşuluyla hak sahiplikleri ünitelerce
oluşturulur. (III) Genel sağlık sigortası kapsamında
sağlık hak sahiplikleri genel sağlık sigortalılıklarının tesciline müteakip
müracaata bağlı olmaksızın sistemce oluşturulur. Tescil edilmesine rağmen hak
sahipliklerinin oluşturulamadığı sağlık hizmeti sunucularından öğrenen genel
sağlık sigortalıları ünitelere müracaat ederek hak sahipliklerini
oluşturacaklardır. Hak
sahipliği oluşturulması MADDE
22-(I) Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (c) ve (f) bentleri
hariç diğer bentleri gereği genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olan
kişilerin, genel sağlık sigortalısı hak sahipliği için son bir yıl içinde
toplam 30 gün genel sağlık sigortası prim ödeme gün sayısı aranır. Bir yılın
hesabında genel sağlık sigortalısı sayılanların; a) Herhangi bir sebeple silah altına alınan sigortalının askerlikte geçen hizmet
süresi, b) Hükümlülükle sonuçlanmayan
tutuklulukta geçen süre, c) İş kazası, meslek hastalığı, hastalık
ve analık sigortalarından geçici iş göremezlik ödeneği alan sigortalının iş
göremediği süre, d) Sigortalının greve iştirak etmesi veya
işverenin lokavt yapması hallerinde geçen süre, sağlık hizmeti sunucusuna başvurduğu tarihten
önceki son bir yıl içinde toplam 30 gün genel sağlık sigortası primi ödeme
gün sayısı hesabında dikkate alınmaz. (II) Genel Sağlık Sigortasında Hak
Sahipliği; a) Kanunun geçici 13 üncü maddesine göre
24/11/1994 tarihli ve
4046 sayılı Kanunun 21 inci maddesi kapsamında iş kaybı
tazminatı alanlar, Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrası (a) bendi
kapsamında, b) Kanunun
5 inci maddesinin (g) bendi gereği Ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi
olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde
çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri Kanunun 4 üncü maddesinin
birinci fıkrası (a) bendi kapsamında, c) Kanunun 37 nci
maddesi gereğince evlenme ödeneği alan ve iki yıllık süre içerisinde
eşlerinden boşanan kız çocukları; gelir/ aylıklarının kesildiği tarihten
itibaren iki yıllık sürenin sonuna kadar Kanunun 60 ıncı
maddesinin birinci fıkrası (f) bendi kapsamında, Oluşturulur. (III) Kanunun 60 ıncı
maddesinin birinci fıkranın (f) bendi kapsamında gelir alması nedeniyle genel
sağlık sigortalısı sayılanlar, aynı zamanda diğer bentler gereği de genel
sağlık sigortalısı sayılması halinde (f) bendi dışındaki bentler kapsamında,
genel sağlık sigortalısı sağlık hak sahipliği oluşturulur. (IV) Kanunun 4 üncü maddesinin birinci
fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı sayılanlardan, ilgili kanunlar
gereğince bir yıldan fazla aylıksız izin kullanan eşler, genel sağlık
sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi olarak sağlık hak sahipliği
oluşturulur. Bakmakla yükümlü olunan kişilerin genel sağlık sigortası
hak sahipliği başvurularında istenecek belgeler MADDE 23- (I) Bakmakla yükümlü olunan hak
sahiplerinin tamamı için; a) Talep formu
veya talep formundaki bilgileri ve taahhütleri taşıyan dilekçesi, b) Nüfus Cüzdanı
fotokopisi, (II) Yabancı uyruklu eşler için; a) İkamet teskeresi ve vatandaşlık numarası( Emniyet
Müdürlüğünden) b) İlgili ülke
Konsolosluğundan sosyal güvencesi olmadığına dair belge, (III) Öğrenim görenler için; a) Öğrenim belgesi b) Yabancı ülkelerde öğrenim gören
öğrencilerden, 1) Öğrenci belgesi (onaylı Türkçe tercümesi )
veya bulunduğu ülkenin Türk Konsolosluğundan alacağı belge. 2)
YÖK veya, Milli Eğitim Bakanlığından denklik
belgesi, (IV) Çalışma
gücünü en az % 60 oranında yitirdiği tespit edilen çocuklar; a) Kurumca
yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurullarınca düzenlenecek
Sağlık Kurulu Raporu (V) Bakmakla
yükümlü olunan kişilerin genel sağlık sigortası hak sahipliği başvurularında
istenecek belgelerdeki bilgilerin gerçeğe aykırı şüphesi, ihbar, şikayet
olması halinde durum kontrol memurlarınca incelenir. Kanunun yürürlük tarihinden önce sağlık
yardımından yararlanan kişilerin hak sahiplikleri MADDE 24 -(I) Kanunun geçici 12 nci maddesinin sekizinci fıkrasıyla, ilgili kanunları
gereği tedavi yardımları karşılanan kişiler, bu Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihte herhangi bir işleme gerek kalmaksızın, bu Kanun açısından genel
sağlık sigortalısı veya genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu
kişilerin hak sahiplikleri devam eder. (II)
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önceki Kanunlara göre bakmakla yükümlü
olunan kişi olup ta sağlık hak sahiplikleri oluşturulmayan kişiler ünitelere
başvurarak Tebliğin 23 nci maddesinde belirtilen
ilgili belgeleri ibraz etmeleri koşuluyla hak sahiplikleri oluşturulur. (III) Bu Kanunun yürürlüğe
girdiği tarihten önce, 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı
Kanununa tabi çalışanlardan 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci
fıkrasının (c) bendi kapsamında kabul edilenler ile bunların hak sahiplerine
genel sağlık sigortalısı olarak Kuruma devredildiği tarihe kadar çalıştıkları
kurumlarınca tedavi yardımı verilmeye devam edilir. Zamanaşımının
mahiyeti ve süresi MADDE 25- (I)
Kısa vadeli sigorta kollarından kazanılan haklar, hakkın doğduğu
tarihten itibaren beş yıl içinde istenmezse düşer. Bilgi
ve belge istenilmesi MADDE 26-
(I) Kısa vadeli sigorta kolları bakımından; 5411 sayılı Kanun kapsamındaki
kuruluşlar, döner sermayeli kuruluşlar ile diğer gerçek ve tüzel kişiler
doğrudan, münferit olarak bilgi ve belge istenmesi hariç olmak üzere kamu
idareleri ile kanunla kurulan kurum ve kuruluşlar ise Kurumla yapılacak
protokoller çerçevesinde, Devletin güvenliği ve temel dış yararlarına karşı
ağır sonuçlar doğuracak hâller ile özel hayat ve aile hayatının gizliliği ve
savunma hakkına ilişkin hükümler saklı kalmak kaydıyla özel kanunlardaki
yasaklayıcı ve sınırlayıcı hükümler dikkate alınmaksızın gizli dahi olsa
Kurum tarafından istenecek her türlü bilgi ve belgeyi sürekli veya belli
aralıklarla vermeye, bilgilerin elektronik ortamda görüntülenmesini
sağlamaya, görüntülenen bu bilgilerin güvenliğini sağlamaya, muhafaza etmek
zorunda oldukları her türlü belge ile vermek zorunda oldukları bilgilere
ilişkin mikrofiş, mikrofilm, manyetik teyp, disket
ve benzeri ortamlardaki kayıtlarını ve bu kayıtlara erişim veya kayıtları
okunabilir hale getirmek için gerekli tüm sistem ve şifreleri incelemek için
ibraz etmeye mecburdurlar. Yeşil
kart uygulaması ile ilgili hükümler MADDE
27- 31/07/2008 tarihli ve 5797 sayılı Kanunla
değişik 5510 sayılı Kanunun geçici 12 inci maddesi gereğince kamu idarelerinin sağlık hizmetlerinin
sağlanmasına ilişkin görevleri yürürlükten kaldırılan kanunlardaki hak ve yükümlülükler
çerçevesinde ilgili kayıt ve
işlemlerin Kurum tarafından en geç üç yıl içinde devralındığı tarihe kadar
devam edeceğinden, 5510 sayılı Kanunun 60 ıncı
maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin (3) numaralı alt bendinde sayılan 1/7/1976 tarihli
ve 2022 sayılı 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk
Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanun hükümlerine göre aylık alan
kişilerle (9) numaralı alt bendinde sayılan 18/3/1924 tarihli ve 442 sayılı Köy
Kanununun 74 üncü maddesinin ikinci fıkrasına göre görevlendirilen kişiler
ile aynı Kanunun ek 16 ncı maddesine göre aylık
alan kişiler hakkında Kurumca devralındığı tarihe kadar 5510 sayılı Kanunun
genel sağlık sigortası hükümleri uygulanmaz. Uygulanmasına devam edilecek hükümler MADDE 28 -(I) Bu Tebliğden
önce yürürlükte olan mevcut tebliğ ile diğer düzenlemelerin Kanuna aykırı
olmayan hükümlerinin uygulanmasına devam edilir. Yürürlük MADDE 29-(I) Bu Tebliğ 2008 yılı Ekim ayı başında yürürlüğe
girer. Yürütme MADDE 30(I) Bu tebliğ hükümlerini Sosyal Güvenlik Kurumu
Başkanı yürütür. |
||||||