İL ÖZEL İDARELERİNE VE BELEDİYELERE GENEL BÜTÇE VERGİ GELİRLERİNDEN PAY VERİLMESİ HAKKINDA KANUN Kanun No. 5779 Kabul
Tarihi: 2/7/2008 Amaç ve kapsam MADDE 1 – (1) Bu Kanunla, il özel idareleri ve belediyelere
genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtı toplamı üzerinden ayrılacak paylara
ilişkin esas ve usuller düzenlenmektedir. Payların hesaplanması ve oranı MADDE 2 – (1) İl özel idareleri ve belediyelere genel bütçe
vergi gelirleri tahsilâtı toplamı üzerinden pay verilir. Pay, genel bütçe
vergi gelirleri tahsilâtı toplamından, vergi iadeleri düşüldükten sonra kalan
net tutar üzerinden hesaplanır. (2)
Genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtı toplamının; yüzde 2,85’i büyükşehir dışındaki belediyelere, yüzde 2,50’si büyükşehir ilçe belediyelerine ve yüzde 1,15’i il özel
idarelerine ayrılır. (3)
Büyükşehir belediye sınırları içinde yapılan genel bütçe vergi gelirleri
tahsilâtı toplamının yüzde 5’i ile genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtı
toplamı üzerinden büyükşehir ilçe belediyelerine
ayrılan payların yüzde 30’u büyükşehir belediye
payı olarak ayrılır. (4)
Bakanlar Kurulu, bu maddede belirtilen oranları iki katına kadar artırmaya
veya kanuni haddine kadar indirmeye yetkilidir. (5) Genel bütçe vergi gelirlerinden belediye ve
il özel idarelerine ayrılan payların dağıtımına esas belediye ve il
nüfusları, her yılın ocak ayından geçerli olmak üzere İçişleri Bakanlığı
tarafından, Türkiye İstatistik Kurumundan alınmak suretiyle, İller Bankası ve
Maliye Bakanlığına bildirilir. Belde, köy, mahalle veya bunların bazı
kısımlarının bir belediyeye katılması veya birleşmesi halinde bu
belediyelerin payı, katılma veya birleşmenin fiilen gerçekleştiği tarihi
takip eden Ocak ayının birinci gününden itibaren yeni nüfuslarına göre
hesaplanır. Payların ayrılmasına ve
gönderilmesine ilişkin esaslar MADDE 3 – (1) Paylar, Maliye Bakanlığı tarafından aylık olarak
hesaplanır. Maliye Bakanlığı büyükşehir belediye
paylarını 5 inci maddede belirtilen esaslara göre paylaştırarak bu
belediyelere doğrudan, il özel idareleri ve diğer belediyelerin paylarını ise
ilgili idarelere aktarılmak üzere tahsil edilen ayı takip eden ayın sonuna kadar
İller Bankasına aktarır. İller Bankası, payları 4 üncü ve 5 inci maddelerde
belirtilen esaslara göre müteakip ayın en geç onuncu günü mesai saati sonuna
kadar ilgili idarelere gönderir. (2)
Belediye ve il özel idare paylarını, Kanunda belirtilen süreler içinde ilgili
idarelerin hesaplarına yatırmayan sorumlular hakkında beş maaş tutarı kadar
aylıktan kesme cezası uygulanır. (3)
İller Bankası ve Maliye Bakanlığı yetkilileri hakkında ikinci fıkra uyarınca
yapılacak işlemler bağlı veya ilgili bulundukları bakanlıklarca yürütülür. İl özel idare paylarının
tahsisine ilişkin esaslar MADDE 4 – (1) 2 nci maddenin ikinci
fıkrasında belirtilen orana göre ayrılmış bulunan il özel idare payının; a)
Yüzde 50’lik kısmı illerin nüfusuna, b)
Yüzde 10’luk kısmı illerin yüzölçümüne, c)
Yüzde 10’luk kısmı illerin köy sayısına, ç)
Yüzde 15’lik kısmı illerin kırsal alan nüfusuna, d)
Yüzde 15’lik kısmı illerin gelişmişlik endeksine, göre İller Bankası tarafından dağıtılır. (2)
Birinci fıkranın (c) bendinde belirtilen köy sayısı, İçişleri Bakanlığı
tarafından her yılın ocak ayından geçerli olmak üzere İller Bankasına
bildirilir. (3) Birinci fıkranın (d) bendinde belirtilen
kriter için Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı
tarafından tespit edilen en son endeks esas alınır. Bu endeksin kullanımında
iller gelişmişlik katsayılarına göre en az gelişmiş ilden en çok gelişmiş ile
doğru ve eşit sayıda ili içeren beş gruba ayrılır. İllerin eşit sayıda beş
gruba ayrılmasında eşitliği bozan il son gruba ilave edilir. Birinci fıkranın
(d) bendine göre belirlenen miktarın yüzde 23’ü birinci gruba, yüzde 21’i
ikinci gruba, yüzde 20’si üçüncü gruba, yüzde 19’u dördüncü gruba ve yüzde
17’si beşinci gruba tahsis edilir. Bu tahsisat, her grup içinde, gruba giren
illerin nüfuslarına göre dağıtılır. Belediye paylarının tahsisine
ilişkin esaslar MADDE 5 – (1) 2 nci maddenin ikinci
fıkrasında belirtilen orana göre ayrılan belediye payının; yüzde 80’lik kısmı
belediyelerin nüfusuna ve yüzde 20’lik kısmı gelişmişlik endeksine göre İller
Bankası tarafından belediyelere dağıtılır. (2)
Birinci fıkrada belirtilen gelişmişlik endeksine göre dağıtılacak miktar için
Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı tarafından tespit edilen en son
veriler esas alınır. Bu endeksin kullanımında, ilçeler gelişmişlik
katsayılarına göre en az gelişmiş ilçeden en çok gelişmiş ilçeye doğru ve
eşit sayıda ilçeyi içeren beş gruba ayrılır. Eşitliği bozan ilçe son gruba
ilave edilir. Belde belediyelerine bağlı bulundukları ilçenin endeks değeri
uygulanır. Birinci fıkraya göre belirlenen miktarın yüzde 23’ü birinci gruba,
yüzde 21’i ikinci gruba, yüzde 20’si üçüncü gruba, yüzde 19’u dördüncü gruba
ve yüzde 17’si beşinci gruba tahsis edilir. Bu tahsisat, her grup içinde,
gruba giren belediyelerin nüfuslarına göre dağıtılır. (3) 2 nci maddenin
ikinci fıkrasına göre ayrılan büyükşehir ilçe
belediyeleri payı, nüfus esasına göre dağıtılır. Hesaplanan tutardan yüzde
30’luk büyükşehir belediyesi payı ayrıldıktan sonra
kalan miktar büyükşehir ilçe belediyelerinin
hesabına İller Bankası tarafından aktarılır. (4) 2 nci maddenin
üçüncü fıkrasına göre ayrılan büyükşehir belediye
payının; yüzde 70’i doğrudan ilgili büyükşehir
belediyesi hesabına aktarılır. Kalan yüzde 30’luk kısmı ise büyükşehir belediyeleri arasında nüfus esasına göre
dağıtılır. (5)
2 nci maddenin üçüncü fıkrasına göre ayrılan ve bu
maddenin üçüncü ve dördüncü fıkralarına göre dağıtılan büyükşehir
belediye paylarındaki artış, bir önceki yılın aynı ayında tahakkuk eden
tutarların yüzde 20’sinden fazla olamaz. Fazla olan tutarlar, artış oranı
yüzde 20’den az olan büyükşehir belediyelerine bu
oranı aşmamak üzere, nüfus esasına göre dağıtılır. Bakanlar Kurulu bu oranı
bir katına kadar artırmaya veya kanuni haddine indirmeye yetkilidir. Denkleştirme ödeneği MADDE 6 – (1) Kesinleşmiş en son genel bütçe vergi gelirleri
tahsilâtı toplamının binde biri Maliye Bakanlığı bütçesine belediyeler
denkleştirme ödeneği olarak konulur. Maliye Bakanlığı, bu ödeneği, mart ve
temmuz aylarında iki eşit taksit halinde dağıtılmak üzere, İller Bankası
hesabına aktarır. Bu ödeneğin yüzde 60’ı, nüfusu 5.000’e kadar olan
belediyelere, yüzde 40’ı ise nüfusu 5.001 – 9.999 arasında olan belediyelere
eşit şekilde dağıtılır. (2)
Bu Kanunda ayrılması öngörülen paylar ile birinci fıkrada belirtilen ödenek
dışında, mahalli idarelere yardım amacıyla, bakanlıklar ile bağlı ve ilgili
kurum ve kuruluşların bütçelerine pay, fon veya özel hesap gibi adlarla başka
bir ödenek konulamaz. Kesinti yapılması MADDE 7 – (1) Bu Kanunda, il özel idareleri ve belediyelere,
genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtından ayrılacak paylar ile diğer
kanunlarda bu idarelere verilmesi öngörülen paylar vergi hükmündedir. (2)
İl özel idareleri ve belediyeler ile bu idarelere bağlı kuruluşların ve
bunlara ait tüzel kişilerin, 21/7/1953 tarihli ve
6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre
takip edilen Devlete olan borçları, 28/3/2002 tarihli ve 4749 sayılı Kamu
Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun kapsamında
tanımlanan Hazine alacağı niteliğindeki borçları, İller Bankasına olan
borçları ile sosyal güvenlik kuruluşlarına olan borçlarına karşılık, bu
idareler adına her ay genel bütçe vergi gelirleri tahsilatı toplamı üzerinden
ayrılacak tutardan, alacaklı idarelerin talebi üzerine, ilgisine göre Maliye
Bakanlığı veya İller Bankası tarafından kesinti yapılarak alacaklı idarelere
ödenir. (3) İl özel idareleri ve belediyeler ile bunların bağlı
kuruluşları tarafından kanuni süresinde verilen gelir (stopaj) vergisi ile
katma değer vergisi beyannameleri üzerine tahakkuk eden vergiler; bu
vergilere ait beyannamenin verildiği aya ilişkin olarak, bu idareler adına
genel bütçe vergi gelirlerinden ayrılan paydan, bu madde uyarınca yapılacak
tüm kesintilerden önce ilgisine göre Maliye Bakanlığı veya İller Bankasınca
kesilerek ilgili vergi dairesine aktarılır. Bu şekilde tahsil edilen
vergi, vade tarihinde tahsil edilmiş sayılır. Kesinti yoluyla tahsil
edilemeyen vergilerin, kesintinin yapılması gereken ay içinde ilgili idareler
tarafından ödenmesi halinde, tahsil edilen tutara ayrıca gecikme zammı
hesaplanmaz. Bu hüküm, kanuni süresinde bildirilen sosyal güvenlik primleri
ile emekli kesenekleri için de uygulanır. Bu şekilde tahsil edilen alacaklar,
bildirimlerin yapıldığı tarihte tahsil edilmiş sayılır. Kesinti yoluyla
tahsil edilemeyen prim ve emekli keseneklerinin, kesintinin yapılması gereken
ay içinde borçlusu tarafından ödenmesi halinde, bu şekilde tahsil edilen
tutara herhangi bir gecikme cezası ve gecikme zammı hesaplanmaz. Bu fıkranın
uygulamasına ilişkin usulleri belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir. (4)
Genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtı toplamı üzerinden, il özel idareleri ve
belediyeler adına aylık olarak ayrılacak tutardan, ikinci ve üçüncü fıkralara
göre yapılacak kesintilerin toplamı, hiçbir şekilde ayrılan tutarların
toplamının yüzde 40’ını aşamaz. (5)
Yapılacak kesintilerin oranlarını alacakların nev'ine
göre ayrı ayrı veya topluca belirlemeye, kesinti ve
mahsup işlemlerine ilişkin diğer usul ve esasları tespit etmeye, Hazine
Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakan yetkilidir. Yürürlükten kaldırılan mevzuat ve
hükümler MADDE 8 – (1) a) 2/2/1981 tarihli ve
2380 sayılı Belediyelere ve İl Özel İdarelerine Genel Bütçe Vergi
Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakkında Kanun, b) 10/7/2004 tarihli ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi
Kanununun 23 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri ile
ikinci fıkrası, c) 15/7/1963 tarihli ve 277 sayılı 5237 sayılı Belediye
Gelirleri Kanunu ile Diğer Kanunlarla, Belediyelere Verilen Payların Belediye
Vergi ve Resimleri Hükmünde Olduğuna Dair Kanun, ç) 6/6/2002 tarihli ve 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi
Kanununun 17 nci maddesinin birinci fıkrası, d) 13/7/1956 tarihli ve 6802 sayılı Gider Vergileri Kanununun
39 uncu maddesinin altıncı fıkrasında yer alan "Tahsil edilen vergiden,
2.2.1981 tarihli ve 2380 sayılı Kanun ile 10.7.2004 tarihli ve 5216 sayılı
Kanuna göre mahalli idarelere pay verilmez" cümlesi, yürürlükten kaldırılmıştır. (2)
Diğer mevzuatta, 277 sayılı 5237 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu ile Diğer
Kanunlarla, Belediyelere Verilen Payların Belediye Vergi ve Resimleri
Hükmünde Olduğuna Dair Kanun ve 2380 sayılı Belediyelere ve İl Özel
İdarelerine Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakkında Kanuna
yapılan atıflar bu Kanuna yapılmış sayılır. GEÇİCİ MADDE 1 – (1) 13/1/2005 tarihli ve
5286 sayılı Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünün Kaldırılması ve Bazı Kanunlarda
Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun uyarınca kaldırılan Köy Hizmetleri Genel
Müdürlüğünün taşra teşkilatı için 2005 Mali Yılı Bütçe Kanununda personel ve
cari giderlere ayrılan ödenekler kadar ödenek, personel sayısındaki
değişimler dikkate alınarak beş yıl süreyle Maliye Bakanlığı bütçesine
konulur. Bu ödenek Bakanlık tarafından 5286 sayılı Kanunda belirtilen ilgili
il özel idareleri ile büyükşehir belediyelerine
aktarılır. (2)
Bakanlar Kurulu, birinci fıkrada öngörülen süreyi beş yıla kadar uzatabilir. (3)
Bu maddenin uygulanmasına ilişkin esas ve usuller, İçişleri Bakanlığı ve
Maliye Bakanlığı tarafından birlikte belirlenir. (4) Belediyelerin Kentsel Altyapı İhtiyaçları İçin Tahsis Edilen
Ödeneğin Kullanımına İlişkin Yönetmelik kapsamında yürütülen ve bu Kanunun
yayımı tarihinde İller Bankasının yükümlülüğü altında bulunan harita, imar
planı, içmesuyu, atıksu,
katı atık, deniz deşarjı, proje ve yapım işlerinin finansmanında kullanılmak
üzere, 6 ncı maddeye göre ayrılan denkleştirme
ödeneğinin % 30’u, Maliye Bakanlığı tarafından iki eşit taksit halinde ve beş
yıl süre ile İller Bankası’na aktarılır. Aktarılan ödenek bu projeler
dışında kullanılamaz. GEÇİCİ MADDE 2 – (1) 6/3/2008 tarihli ve
5747 sayılı Büyükşehir Belediyesi Sınırları İçerisinde İlçe Kurulması ve Bazı
Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun hükümlerine göre tüzel
kişiliği ilk genel mahalli idareler seçimlerine kadar devam edecek ilçe ve
ilk kademe belediyelerine genel bütçe vergi gelirleri tahsilatı toplamı
üzerinden ayrılan payların yüzde 30’u, büyükşehir
belediye payı olarak ayrılır. (2)
2 nci maddenin üçüncü fıkrasına göre ayrılan ve
dördüncü fıkrasına göre dağıtılan büyükşehir
belediye paylarında 1/7/2008 ilâ 31/12/2008 dönemine
ilişkin tahakkuk edecek aylık artış, 2007 yılının aynı dönemine ilişkin
olarak tahakkuk eden aylık tutarların yüzde 50’sinden fazla olamaz; 1/1/2009
ilâ 30/6/2009 dönemine ilişkin tahakkuk edecek büyükşehir
belediye paylarındaki artış ise 2008 yılının aynı döneminde tahakkuk eden
aylık tutarların yüzde 50’sinden fazla olamaz. Fazla olan tutarlar, artış
oranı yüzde 50’den az olan büyükşehir
belediyelerine bu oranı aşmamak üzere nüfus esasına göre dağıtılır. (3)
1/7/2008 ilâ 31/12/2012 tarihleri arasında 2 nci
maddenin üçüncü fıkrasına göre ayrılan büyükşehir
belediye paylarının hesaplanmasında, 6/6/2002 tarihli ve 4760 sayılı Özel
Tüketim Vergisi Kanununa ekli (I) sayılı listede yer alan mallardan tahsil
edilen Özel Tüketim Vergisi tutarları, bu dönemle sınırlı olmak üzere büyükşehir belediyesi pay hesabına dahil
edilmez. Pay hesabına dahil edilmeyecek tutarın
miktarını ve süresini azaltmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir. Yürürlük MADDE 9 – (1) Bu Kanunun 6 ncı
maddesinin birinci fıkrası 1/1/2009 tarihinde, 7 nci maddesinin üçüncü fıkrası 1/7/2009 tarihinde, diğer
hükümleri ise 1/7/2008 tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme MADDE 10 – (1) Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür. 14/7/2008 |
||||||