Başbakanlık
(Hazine Müsteşarlığı)’tan: SİGORTA VE
REASÜRANS İLE EMEKLİLİK ŞİRKETLERİNİN İÇ
SİSTEMLERİNE İLİŞKİN YÖNETMELİK BİRİNCİ
BÖLÜM Amaç,
Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve İç
Sistemlerin Kurulması ve Yönetim Kurulunun Sorumlulukları Amaç ve kapsam MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı sigorta ve reasürans şirketleri ile emeklilik şirketlerinin
kuracakları iç kontrol, iç denetim ve risk yönetim sistemlerine ve bunların
işleyişine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir. (2)
Bu Yönetmelik, Türkiye’de kurulu sigorta ve reasürans
şirketleri, yabancı sigorta ve reasürans şirketlerinin Türkiye’deki teşkilatı
ile emeklilik şirketlerini kapsar. Dayanak MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik 3/6/2007
tarihli ve 5684 sayılı Sigortacılık Kanununun 4 üncü maddesi ile 28/3/2001
tarihli ve 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi
Kanununun 16 ncı maddesine dayanılarak
hazırlanmıştır. Tanımlar MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelikte geçen; a) İcrai veya operasyonel
mahiyette faaliyet gösteren birim: Doğrudan gelir getirici faaliyetlerin icra
edildiği birimi, b)
İç sistemler: İç kontrol, iç denetim ve risk yönetim sistemlerini, c)
Kanun: 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu ile 4632 sayılı Bireysel Emeklilik
Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanununu, ç)
Müsteşarlık: Hazine Müsteşarlığını, d)
Şirket: Türkiye’de kurulmuş sigorta ve reasürans
şirketleri ile yabancı ülkelerde kurulmuş sigorta ve reasürans şirketlerinin
Türkiye’deki şubeleri ile emeklilik şirketlerini, e)
Tam konsolidasyon: Şirketin, iştirak ve bağlı
ortaklıklardaki kontrol etme oranının %50 nin
üzerinde olduğu durumlarda yapılan konsolidasyonu ifade eder. İç sistemlerin kurulması MADDE 4 – (1) Şirketler, maruz kaldıkları risklerin izlenmesi
ve kontrolünün sağlanması amacıyla, faaliyetlerinin kapsamı ve yapısıyla
uyumlu ve değişen koşullara uygun, tüm bölge müdürlükleri ve birimleri ile
yürürlüğe konulan düzenlemelerde öngörülen usul ve esaslar çerçevesinde
yeterli ve etkin iç sistemler kurmak, işletmek ve geliştirmekle
yükümlüdürler. (2)
İç sistemler şirket organizasyonu içerisinde yapılandırılır. Yönetim kurulu,
nihai sorumluluk kendisinde olmak üzere, kendisine bağlı icracı ya da operasyonel birimler bulunmayan ve sigortacılık ya da
finans alanında en az 7 yıllık tecrübesi bulunan bir veya birden fazla
üyesini iç sistemlerden sorumlu üye olarak görevlendirebilir. (3)
İç sistemler fonksiyonunun idame ettirilmesinden sorumlu olarak atanacak
yönetim kurulu üyesinin, şirket genel müdürü dışında bir üye olması şarttır. (4)
Şirketler kendi örgüt yapıları içerisinde ayrı bir iç denetim birimine, iç
kontrol sistemine ve risk yönetimi sistemine yer verirler. (5)
İç denetim biriminin doğrudan yönetim kuruluna bağlı ve idari açıdan bağımsız
olarak örgütlenmesi sağlanır. (6)
İç kontrol ve risk yönetim faaliyetleri doğrudan şirket genel müdürü
tarafından sevk ve idare edilir. (7)
Genel müdür tarafından hazırlanan, ilgili iç sistemlerden sorumlu yönetim
kurulu üyesi tarafından uygun görülen ve yönetim kurulu tarafından
onaylanarak kabul edilen risk yönetimi faaliyetleri ve iç kontrol
faaliyetleri yönetmeliğinde, bu faaliyetleri yürütecek personelde aranan
öğrenim durumu, deneyim, bilgi ve beceri seviyeleri ile diğer niteliklere yer
verilir. (8)
İç denetim birimi tarafından hazırlanan ve yönetim kurulu tarafından
onaylanarak kabul edilen iç denetim yönetmeliğinde iç denetçilerin
yeterlilikleri için aranan öğrenim durumu, deneyim, bilgi ve beceri
seviyeleri ile diğer niteliklere yer verilir. (9)
İç kontrol ve risk yönetim faaliyetlerini yürüten personel, iç kontrol ve
risk yönetim faaliyetlerini aksatmamak kaydıyla şirket bünyesinde başka
görevler ifa edebilirler. Yönetim kurulunun sorumlulukları MADDE 5 – (1) İç sistemlerin oluşturulması, etkin, yeterli ve
uygun bir şekilde işletilmesi, geliştirilmesi, muhasebe ve finansal raporlama
sisteminden sağlanan bilgilerin güvence altına alınması, şirket içindeki
yetki ve sorumlulukların belirlenmesi nihai olarak yönetim kurulunun
sorumluluğundadır. (2)
Şirket yönetim kurulu, birinci fıkra çerçevesinde; a)
Şirketin organizasyon yapısını ve insan kaynakları politikasını oluşturmak,
üst düzey yönetimin atanmasında aranılacak kriterleri
belirlemek, b)
İç sistemlere ilişkin strateji ve politikalar ile uygulama usullerini yazılı
olarak belirlemek, bunların etkin bir şekilde uygulanmasını, idame
ettirilmesini ve birbirleri ile koordinasyonunu sağlamak, c)
İç sistemler kapsamındaki faaliyetlerin yürütülmesinden sorumluların seçimine
karar vermek, bunların görev, yetki ve sorumluluklarını belirlemek konu ile
ilgili personelin çalışma usul ve esaslarını onaylamak, gerekli kaynakların
tahsisini sağlamak, ç)
Şirketin genel ve her bir risk türü itibarıyla risk yönetimine ilişkin
politika ve stratejilerini, üstleneceği risk seviyesini ve bunlara ilişkin
uygulama usullerini yazılı olarak belirlemek, yöneticiler ya da çalışan
personel itibarıyla azami risk limitleri tahsis etmek zorundadır. İKİNCİ
BÖLÜM İç Kontrol
Sistemi İç kontrol sisteminin amacı ve kapsamı MADDE 6 – (1) İç kontrol sisteminin amacı, şirket
varlıklarının korunmasını, faaliyetlerin etkin ve verimli bir şekilde Kanuna
ve ilgili diğer mevzuata, şirket içi politikalar ile kurallara ve
sigortacılık teamüllerine uygun olarak yürütülmesini, muhasebe ve finansal
raporlama sisteminin güvenilirliğini, bütünlüğünü ve bilgilerin zamanında
elde edilebilirliğini sağlamaktır. (2)
İç kontrol sisteminden beklenen amacın sağlanabilmesi için; a)
Şirket bünyesinde işlevsel görev ayrımının tesis edilmesi ve sorumlulukların
paylaştırılması, b)
Muhasebe ve finansal raporlama sisteminin, bilgi sisteminin ve şirket içi
iletişim kanallarının etkin çalışacak şekilde tesis edilmesi, c)
Risklerle ilgili limit ve standartların belirlenmesi, ç)
Şirketin iş süreçleri üzerinde kontrollerin ve iş adımlarının gösterildiği iş
akım şemalarının oluşturulması zorunludur. (3)
İç kontrol sistemi, şirketin genel müdürlük birimleri, bölge müdürlükleri,
temsilcilikleri ve tüm faaliyetlerini kapsayacak şekilde yapılandırılır. İşlevsel görev ayrımı ve
sorumlulukların tesisi MADDE 7 – (1) Şirket nezdinde, hata ve usulsüzlüğün, menfaat
çatışmalarının, bilgi manipülasyonunun ve
kaynakların kötüye kullanımının önlenmesi amacıyla aynı konudaki faaliyetlere
ilişkin görev ayrıştırılması yapılarak, şirket içindeki tüm birimlerin ve
personelin yetki ve sorumlulukları açıkça ve yazılı olarak belirlenir. (2)
Bir işlemin yapılmasına karar verilmesi, işlemin kayda alınarak
muhasebeleştirilmesi ve işlemin fiilen gerçekleştirilmesi işlevlerinin farklı
personellerin sorumluluğuna verilmesi sağlanır. (3)
Şirket için risk yaratabilecek işlevler tespit edilerek mümkün olduğunca
diğer işlevlerden ayrılır ve farklı yetkililerin sorumluluğuna verilir. İcrai yetkileri olan personelin sorumlulukları ve
yetkileri dönemsel olarak incelenerek, bunların şirket için potansiyel risk
oluşturmaması hususunda gerekli tedbirler alınır. Bilgi sistemlerinin tesisi MADDE 8 – (1) Şirket içinde tesis edilecek bilgi sistemlerinin
yapısının şirketin ölçeği, faaliyetlerinin ve sunulan ürünlerin niteliği ve
karmaşıklığı ile uyumlu olması zorunludur. (2)
Bilgi sistemleri asgari olarak; a)
Şirketle ilgili tüm bilgilerin elektronik ortamda güvenli bir şekilde
saklanmasına, kullanılmasına ve yedekleme olanaklarının bulunmasına, b)
Sunulan ürünler, faaliyet türleri, coğrafya veya risk doğuran gruplar bazında
veri toplulaştırması yapılabilmesine, c)
Yıllık bütçe ve hedeflerden sapmaların tespit edilebilmesine, ç)
Risk ölçüm yöntem veya modelleri kullanılarak risklerin ölçülebilmesine,
önceden belirlenen risk limitlerine yaklaşılması halinde zamanında uyarıcı
bilgiler üretilebilmesine ve etkin bir şekilde raporlanabilmesine, d)
Muhasebe kayıtlarının işlem bazında sigortacılık hesap planı ve izahnamesine uygun olarak tutulabilmesine, e)
Herhangi bir denetim veya inceleme sırasında, ilgili kişilerin ihtiyaç
duyduğu bilgilerin uygun biçimde ve kısa süre içerisinde verilebilmesine, f)
Risk ve fiyat analizi ile ilgili sorgulamaya poliçe bazında olanak
sağlanmasına imkân verecek bir yapıda tesis edilir. (3)
Şirket, bilgi sistemlerinin güvenilirliğini sağlamak, düzenli olarak
güncelleyerek gerekli değişiklikleri yapmak ve bilgi sistemlerinin kesintisiz
olarak devam ettirilmesi ile ilgili tedbirleri almakla yükümlüdür. (4)
Şirketlerin bilgi sistemlerinin unsurları ile kontrolüne ilişkin asgari usul
ve esasları belirlemeye Müsteşarlık yetkilidir. İletişim yapısı ve etkin iletişim
kanallarının tesisi MADDE 9 – (1) Şirket; organizasyon yapısı içinde bilginin
ilgili tüm kişilere ulaştırılmasını sağlamakla yükümlüdür. (2)
Şirket personelinin karşılaştığı problemleri, mutad
uygulamalara göre şüpheli gördükleri hususları ilgili yönetim kademelerine ve
iç denetim birimine raporlayabilmesi için üst düzey yönetim tarafından şirket
bünyesinde uygun iletişim kanallarının tesisi ve idamesi gereklidir. İç kontrol faaliyetleri MADDE 10 – (1) İç kontrol faaliyetleri asgari olarak aşağıdaki
kontrolleri kapsar; a)
Faaliyetlerin icrasına yönelik işlemlerin kontrolü, b)
İletişim kanalları ile bilgi sistemlerinin ve finansal raporlama sisteminin
kontrolü, c)
Uyum kontrolleri. (2)
İç kontrol faaliyetleri, şirketin günlük tüm faaliyetlerinin bir parçasını
oluşturur. İç kontrole ilişkin yazılı politika ve uygulama usullerinin, önce
faaliyeti gerçekleştiren personel, sonra iç kontrol faaliyetini yürüten
personel tarafından icra edilecek bir yaklaşımla geliştirilmesi sağlanır ve
şirketin tüm personeli gerçekleştirdikleri faaliyetlere ilişkin geliştirilen
iç kontrol faaliyetlerine dair politika ve uygulama usulleri hakkında
bilgilendirilir. (3)
Faaliyetlerin icrasına yönelik işlemlerin kontrolü kapsamında şirket
tarafından aşağıdaki uygulamaların yapılması şarttır: a)
Raporlama: Üst yönetime ve yönetim kuruluna sunulmak üzere, günlük, haftalık
veya aylık bazda olağanüstü durum, şüpheli işlem,
aykırılık ve genel performans raporları hazırlanması, b)
Onaylama ve yetkilendirme: Çift taraflı ve çapraz kontrol ve imza usullerinin
tesis edilmesi, belirli limitlerin üzerindeki işlemler için onay ya da yetki
alınması, c)
Sorgulama ve mutabakat sağlama: İşlemlerin detaylarının sorgulanması,
hesapların karşılaştırılması, düzenli aralıklarla mutabakatların
gerçekleştirilmesi, ç)
Fiziki kontrol: Şirkete ait veya sigortalılar ile katılımcılar ve diğer
taraflar adına saklanan nakit para, finansal varlıklar veya poliçeler de dahil olmak üzere varlıklara erişilebilmesine, bunların
kullanılmasına ve saklanmasına yönelik kurallar ve sınırlar konulması, tüm
maddi varlıkların düzenli aralıklarla envanterinin çıkarılması. (4)
İletişim kanallarının kontrolü kapsamında aşağıdaki uygulamaların yapılması
şarttır: a)
Şirkette üretilen bilgiye personel erişiminde sınır bulunup bulunmadığı
kontrolü, b)
Şirketin faaliyet performansına ilişkin personele düzenli bilgi verilip
verilmediği kontrolü, c)
Kanunda ve ilgili diğer mevzuatta yapılan değişiklikler ile yeni ürün ve
faaliyetler hakkında personelin bilgilendirilip bilgilendirilmediği kontrolü, ç)
Şirket personelinin karşılaştığı problemleri, mutad
uygulamalara göre şüpheli gördükleri hususları, ilgili yönetim kademelerine
ve iç denetim birimine ne kadar sıklıkla raporlama yaptığı kontrolü. (5)
Bilgi sistemlerinin kontrolü kapsamında aşağıdaki uygulamaların yapılması
şarttır: a)
Bilgi sistemi ve yönetimine ilişkin faaliyetler ile bu faaliyetlerin
süreçlerinin kontrolüne ilişkin genel bilgi sistemi kontrolünün yapılması, b)
Veri oluşturma ve yetkilendirme, girdi, veri işleme, çıktı kontrollerinden
oluşan uygulama kontrollerinin yapılması. (6)
Finansal raporlama sisteminin kontrolü kapsamında aşağıdaki uygulamaların
yapılması şarttır: a)
Finansal raporların Kanuna ve ilgili mevzuata uygun olarak hazırlanıp
hazırlanmadığı kontrolü, b)
İşlemlerin kayda alınması ile finansal raporlara yansıtılması arasında uygulanan
sürecin, oluşabilecek hataların ve eksikliklerin saptanabilmesine yönelik
kontrol, c)
Finansal raporlardaki bilgilerin kontrolü ve kontrol edilen bilgilere dayanak
olan işlemlerin kontrolü. (7)
Uyum kontrolleriyle, şirketin gerçekleştirdiği ve planladığı tüm faaliyetler
ile yeni işlem ve ürünlerin Kanuna ve ilgili diğer mevzuata, şirket
politikalarına ve kurallar ile sigortacılık teamüllerine uyumun sağlanması
amaçlanır. (8)
İç kontrol faaliyetleri ve bunların nasıl icra edileceği, şirketin gerçekleştirdiği
tüm faaliyetlerin nitelikleri dikkate alınarak, şirket genel müdürü
tarafından ilgili birimlerin üst düzey yöneticileri ile birlikte tasarlanır. (9)
İç kontrol faaliyetlerinin yerine getirilip getirilmediği, kurallara ve
sınırlamalara uyulup uyulmadığı, hedeflere ulaşılıp ulaşılamadığı
hususlarının, belirlenen değişik yönetim kademelerinde ve ilgili kontrol
basamak ve noktalarında kontrol edilerek tespitlerin niteliği de dikkate
alınmak suretiyle normal veya acil bir şekilde iç kontrol faaliyetini yürüten
personele bildirilmesi temin edilir. İç kontrol faaliyetini yürüten
personelin görev ve yetkileri MADDE 11 – (1) İç kontrol faaliyetini yürüten personel
görevlerini operasyonel faaliyetlerin
gerçekleştirildiği birimlerde, bölge müdürlüklerinde ve genel müdürlükte
yürütürler. (2) İç kontrol faaliyetini yürüten personel
genel müdür tarafından uygun görülecek sürelerde rotasyona tabi olur. (3) İç kontrol faaliyetini yürüten personel, şirketin tüm
faaliyetlerinin güvenli bir biçimde icra edilmesini izlemek, incelemek ve
kontrol etmek amacıyla ilgili birimlerden raporlamaya dayalı bilgi talebinde
bulunur; çeşitli kontrol dokümanları ve araçları üzerinden genel veya özel
gözlemlere ve izlemeye dayalı kontrol ya da inceleme yapar; tespitlerini raporlara
bağlar veya uyarı mesajları hazırlayarak ilgili birimlere tebliğ eder. (4)
İç kontrol faaliyetini yürüten personele, izledikleri, inceledikleri ve
kontrol ettikleri hususlara ilişkin olarak şirket personelinden ilave
açıklama isteme ve bunların fikirlerine başvurma yetkileri verilir. ÜÇÜNCÜ
BÖLÜM İç Denetim
Sistemi İç denetim sisteminin amacı ve
kapsamı MADDE 12 – (1) İç denetim sisteminin amacı, üst yönetime şirket
faaliyetlerinin Kanun ve ilgili diğer mevzuat ile şirket içi strateji,
politika, ilke ve hedefler doğrultusunda yürütüldüğü ve iç kontrol ve risk
yönetimi sistemlerinin etkinliği ve yeterliliği hususunda güvence
sağlamaktır. (2)
İç denetim sisteminden beklenen amacın sağlanabilmesi için şirketin tüm yurt
içi ve yurt dışı şube, bölge müdürlüğü, acente ve genel müdürlük birimleri
ile tam konsolidasyona tabi ortaklıkları nezdinde
yapılan dönemsel ve riske dayalı denetimlerde; a)
İç kontrol ve risk yönetimi birimlerinin uygulamaları ile yeterlilik ve
etkinlikleri değerlendirilir. b)
Muhasebe kayıtları ile finansal raporların doğruluğu ve güvenirliği
incelenir. c) Operasyonel faaliyetlerin, belirlenmiş olan usullere
uygunluğu ile bunlara ilişkin iç kontrol uygulama usullerinin işleyişi test
edilir. ç)
Elektronik bilgi sistemi güvenilirliği gözden geçirilir. d)
İşlemlerin, Kanuna ve ilgili diğer mevzuata, şirket içi strateji, politika ve
uygulama usulleri ile diğer iç düzenlemelere uygunluğu denetlenir. e)
Şirket içi düzenlemeler çerçevesinde yönetim kuruluna yapılan raporlamalar
ile Müsteşarlığa yapılan raporlamaların doğruluğu, güvenilirliği ve zaman
kısıtlamalarına uygunluğu denetlenir. f)
Eksiklik, hata ve suiistimaller ortaya çıkarılır; bunların yeniden ortaya
çıkmasının önlenmesine ve şirket kaynaklarının etkin ve verimli olarak kullanılmasına
yönelik görüş ve önerilerde bulunulur. İç denetim birimi MADDE 13 – (1) Şirkette iç denetim faaliyeti, iç denetim birimi
ya da teftiş kurulu tarafından yürütülür. İç denetim biriminde şirketin
büyüklüğüne, faaliyetlerinin karmaşıklığına, yoğunluğuna, kapsamına ve risk
düzeyine bağlı olarak, Kanun ve ilgili mevzuat ile şirket içi düzenlemelerde
öngörülen denetim hizmetlerinin aksatılmadan ve bu hizmetlerin gerektirdiği
seviyede yerine getirilmesi amacıyla yeterli sayıda iç denetçi veya müfettiş
çalıştırılır. (2)
İç denetim birimi yöneticisinin en az dört yıllık üniversite mezunu, beş
yıllık sigortacılık ve/veya finans alanlarından birinde deneyime sahip olması
şarttır. İç denetim birimi yöneticisi, iç denetim faaliyetlerini denetim
faaliyetlerine yönelik politika ve uygulama usulleri ile iç denetim planları
çerçevesinde yürütür. (3)
İç denetim birimi yöneticisi; a)
İç denetim faaliyetlerine yönelik politika ve uygulama usullerini belirler ve
yönetim kurulunun onayıyla uygulamaya koyar. b) İç denetim faaliyetlerini gözetler,
denetim politika, program, süreç ve uygulamalarını izler ve yönlendirir. (4)
İç denetim faaliyetlerinin bir iç denetçi ile sürdürülmesinin mümkün olduğu
şirketlerde, denetim faaliyetleri, iç denetim birimi yöneticisi görev, yetki
ve sorumluluklarını da haiz olmak üzere bu iç denetçi tarafından icra olunur. (5)
Dönemsel ve riske dayalı denetimler haricinde, yönetim kurulunun veya
Müsteşarlığın talebi üzerine, iç denetimin amacına uygun olarak özel
denetimler de iç denetim birimi tarafından yerine getirilir. (6)
Şirketlerin mali durumunu ciddi biçimde zayıflatacak veya olağandışı sonuçlar
doğuracak herhangi bir durumun varlığının tespit edilmesi halinde iç denetim
birimi hazırlayacağı raporu en kısa zamanda şirket yönetim kuruluna ve
Müsteşarlığa sunar. İç denetçilerin nitelikleri ve
yetkileri MADDE 14 – (1) İç denetçiler görev ve sorumluluklarını tarafsız
ve bağımsız olarak icra eder. Bu amaçla iç denetçilerin, iç denetim birimi
yöneticisi ve yönetim kurulu haricinde, şirket yönetiminde yer alan hiçbir
kişiye karşı hesap verme sorumluluğunun bulunmaması ve görevlerinin icrasında
menfaat çatışmalarından uzak olmaları sağlanır. (2)
Yönetim kurulunca, iç denetçilere görev ve sorumluluklarını etkin bir şekilde
yerine getirebilmeleri için, şirketin tüm bölüm ve birimlerinde inisiyatif kullanabilecek, tüm personelinden bilgi
alabilecek ve tüm kayıt, dosya ve verilerine ulaşabilecek yetkiyi haiz olmaları
sağlanır. (3)
İç denetçiler, iç kontrol personeli ya da risk kontrol personeli olarak
görevlendirilemezler. İç denetim faaliyetleri ve
çalışma esasları MADDE 15 – (1) Şirketlerin dönemsel ve riske dayalı iç denetim
faaliyetleri; iç denetim planının hazırlanması, yürürlüğe konulması, çalışma
programları aracılığıyla icrası ve denetim raporları çerçevesinde ilgili
birim yönetimlerince alınan önlemlerin izlenmesi faaliyetlerini kapsar. İç denetim planı MADDE 16 – (1) İç denetim planı, risk değerlendirmelerine
dayalı olarak oluşturulur. Plan hakkında üst düzey yönetimin görüşü de
alınır. İlgili iç sistemlerden sorumlu yönetim kurulu üyesi tarafından uygun
görülen planlar yönetim kurulunun onayıyla yürürlüğe konulur. (2)
İç denetim planlarında; a)
Riske dayalı değerlendirmeler sonucunda önem ve öncelik sıralamasına da yer verilerek
dönem içerisinde denetlenecek alanlara, b)
Denetimin amacına, c)
Denetlenecek her bir alan veya faaliyet ile ilgili özet risk
değerlendirmelerine, Kanun ve ilgili diğer mevzuata, ç)
Planlanan denetim çalışmasının gerçekleştirileceği zamana ve denetim
dönemine, d)
Denetim faaliyetleri için gerekli olan kaynaklara ve kaynak kısıtlamalarının
olası etkilerine, e)
Şirket içinde tüm varlıkların, hesap ve kayıtların, belgelerin, personelin ve
şirket güvenliğini etkileyebilecek diğer tüm unsurların yerinde
incelenmesine, f)
Çeşitli kontrol dokümanları ve araçları üzerinden genel veya özel gözlemlere
ve izlemeye dayalı kontrol ya da inceleme yapılmasına, g)
Şirketin yapısı ve faaliyetlerinin özelliğine göre merkezden de inceleme ve
denetleme faaliyetlerinde bulunulmasına, ğ)
Şirketin merkez teşkilatındaki birimler, bölge ve şubeleri ile acentelerinin
sigortacılık mevzuatına, şirket hedef ve politikalarına, şirketçe alınan
kararlara uygun çalışıp çalışmadığının tespit edilmesine, h)
Yönetici ve personelin verilen hedeflere uyum bakımından başarılı olup
olmadıklarının belirlenmesine, ı)
İzledikleri, denetledikleri ve kontrol ettikleri hususlara ilişkin olarak
şirket personelinden veya acentelerden ilave açıklama istenilmesi, bunların
bilgi ve görüşlerine başvurulmasına, gerekli gördüklerinde şirkette bulunan
diğer birimlere uyarıda bulunulmasına yer verilir. Denetim dönemi MADDE 17 – (1) Denetim dönemi, iç denetimlerin sıklığını ifade
eder. Denetim dönemini olağan koşullarda, denetlenecek faaliyetler ve alanlar
ile iç denetçiler ve denetimin yapılabileceği zaman belirler. Risk
değerlendirmeleri neticesinde daha riskli olduğu değerlendirilen alanlar,
diğerlerine göre daha fazla sıklıkta denetlenir. (2)
İç denetim birimi; genel müdürlükteki tüm birimleri, bölge müdürlükleri ve
şubeleri ile taşra teşkilatı için yılda en az bir kez, tüm acenteleri için en
az üç yılda bir kez raporlama yapmalıdır. Ancak, bankalar hariç olmak üzere
şirketin toplam prim üretimi içerisindeki payı en az %5 ve daha yüksek olan
veya tahsilat oranı düşük olan acenteler için yılda
en az bir kez yerinde denetim yapılmalıdır. Diğer taraftan, acentelerde
yapılacak olan inceleme ilgili şirketin iş ve işlemleri ile sınırlıdır. İç denetim raporları MADDE 18 – (1) İç denetim raporlarında; a)
Tespit edilen sorunlar ve sonuçlara ilişkin özete, b)
Denetimin kapsam ve amaçlarına, c)
Detaylı denetim sonuçlarına (tespit edilen hususlar çerçevesinde denetlenen
konuya verilen önem derecesi ve ayrıntılı nedenleri), ç)
Varsa önerilere ve bunların faydalarına, d)
Üst yönetim tarafından ihtiyaç duyulabilecek diğer bilgilere yer verilir. İç denetim sisteminin dışarıdan
hizmet yoluyla satın alınması MADDE 19 – (1) İç denetim faaliyetine ilişkin olarak dışarıdan
hizmet alımına ilişkin usul ve esaslar Müsteşarlıkça çıkarılacak tebliğle
belirlenir. DÖRDÜNCÜ
BÖLÜM Risk
Yönetim Sisteminin Amacı ve Kapsamı Risk yönetiminin amacı MADDE 20 – (1) Risk yönetimi sisteminin amacı, şirketin
gelecekteki nakit akımlarının ihtiva ettiği risk ve getiri yapısını, buna
bağlı olarak faaliyetlerin niteliğini ve düzeyini izlemeye, kontrol altında
tutmaya ve gerektiğinde değiştirmeye yönelik olarak belirlenen politikalar,
uygulama usulleri ve limitler vasıtasıyla, maruz kalınan risklerin
tanımlanmasını, ölçülmesini, izlenmesini ve kontrol edilmesini sağlamaktır. (2)
Şirket içinde uygun ve yeterli bir risk yönetim sisteminin tesis edilmesi
için; a)
Faaliyetlerden kaynaklanan risklerin farklı boyutlarını yönetmeye imkân
verecek yeterli politikalar, uygulama usulleri ve limitler, b)
Risk yönetimi faaliyetleri Bu
Yönetmelikte belirtilen usul ve esaslara uygun olarak açıkça tanımlanır. Risk yönetimi politikaları MADDE 21 – (1) Şirket, faaliyetlerinden ve tam konsolidasyona
tabi iştirakler ile bağlı ortaklıklarından kaynaklanan tüm risklerin her
birinin yönetilmesi için konsolide ve konsolide
olmayan bazda yazılı politika ve uygulama usullerini belirler. (2)
Risk yönetimi politika ve uygulama usullerinin belirlenmesinde asgari olarak
aşağıdaki hususlar dikkate alınır: a)
Şirketin faaliyetlerine ilişkin stratejiler, politikalar ve uygulama
usulleri, b)
Şirketin faaliyetlerinin hacmine, niteliğine ve karmaşıklığına uygunluk, c)
Şirketin alabileceği risk düzeyi, ç)
Şirketin risk izleme ve yönetme kapasitesi, d)
Şirketin geçmiş deneyimi ve performansı, e)
Faaliyetleri yürüten birimlerin yöneticilerinin alanları ile ilgili
konulardaki uzmanlık düzeyleri, f)
Kanunda ve ilgili diğer mevzuatta öngörülen yükümlülükler. Risk limitleri MADDE 22 – (1) Risk limitleri; a)
Şirketin alabileceği risk düzeyine, faaliyetlerine, ürünlerinin ve
hizmetlerinin büyüklüğü ve karmaşıklığına uygun olarak, b)
Asgari olarak personel, birim, şirket geneli veya şirketin dahil
olduğu grup bazında belirlenir. (2)
Risk limitleri düzenli olarak gözden geçirilir ve piyasa koşulları ile şirket
stratejisindeki değişmelere göre uyarlanır. (3)
Risk limitlerinin ilgili birimlere iletilmesi ve ilgili personelin bunları
anlaması sağlanır. (4)
Limit kullanımları yakından izlenir, limit aşımları gerekli tedbirlerin
alınması için üst düzey yönetime anında bildirilir. Risk yönetimi faaliyetleri MADDE 23 – (1) Risk yönetimi faaliyetleri asgari olarak
aşağıdaki hususları içerir: a)
Risk ölçümü, risklerin izlenmesi, risklerin kontrolü ve raporlanması
faaliyetlerinden oluşan risk yönetim sistemini tasarlamak ve uygulamak, b)
Risk yönetim stratejileri esas alınarak, risk yönetim politikaları ve
uygulama usullerini belirlemek, c)
Risk yönetimi politika ve uygulama usullerinin uygulanmasını ve bunlara
uyulmasını sağlamak, ç)
Bir işleme girilmeden önce risklerin anlaşılmasını ve yeterli
değerlendirmenin yapılmasını sağlamak, d)
Risk ölçüm modellerinin tasarımı, seçilmesi, uygulamaya konulması ve ön onay
verilmesi sürecine katılmak, modelleri düzenli olarak gözden geçirmek ve
gerekli değişiklikleri yapmak, e)
Şirketin kullandığı risk ölçüm modellerinden günlük raporlar üretmek ve
raporları analiz etmek, f)
Sayısallaştırılabilen risklerin belirlenen limitler dahilinde
kalmasını sağlamak ve bu limitlerin kullanımını izlemek, g)
Her bir risk için birim bazında belirlenen limitleri toplulaştırarak şirketin
tümü bazında belirlenen limitlere uyumunu izlemek, ğ)
Risk ölçümü ve risk izleme sonuçlarının yönetim kuruluna veya ilgili iç
sistemler sorumlusuna ve genel müdüre düzenli ve zamanında raporlanmasını
sağlamak. DÖRDÜNCÜ
BÖLÜM Son
Hükümler Yürürlük MADDE 24 – (1) Bu Yönetmeliğin; a)
6, 7, 8, 9, 10, 11, 20, 21, 22 ve 23 üncü maddeleri 31/3/2009
tarihinde, b)
Diğer maddeleri ise 31/12/2008 tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme MADDE 25 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Hazine Müsteşarlığının
bağlı bulunduğu Bakan yürütür. |
||||||