SEÇİMLERİN TEMEL HÜKÜMLERİ VE SEÇMEN KÜTÜKLERİ HAKKINDA
KANUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN Kanun No. 5749 Kabul
Tarihi: 13/3/2008 MADDE 1 – 26/4/1961 tarihli ve 298
sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanunun 10
uncu maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki cümle eklenmiştir. "Yurt
dışında bulunan vatandaşların oy kullanmalarıyla ilgili seçim işlerini
yönetmek üzere Ankara İl Seçim Kuruluna bağlı Yurt Dışı İlçe Seçim Kurulu
oluşturulur. İhtiyaç duyulması halinde birden fazla yurt dışı ilçe seçim
kurulu teşkil edilebilir." MADDE 2 – 298 sayılı Kanunun 14 üncü maddesinin (12) numaralı
bendinden sonra gelmek üzere aşağıdaki (13) numaralı bent eklenmiş ve mevcut
(13) numaralı bendin numarası (14) olarak teselsül ettirilmiştir. "13.
Yurt Dışı İlçe Seçim Kurulunun oluşturulmasını ve yurt dışında bulunan
vatandaşların oy kullanmalarını sağlamak üzere gerekli düzenlemeleri
yapmak." MADDE 3 – 298 sayılı Kanunun 28 inci maddesinin (B) fıkrasına
aşağıdaki (8) numaralı bent eklenmiştir. "8.
Bu Kanuna göre seçmen olup, yurt dışında bulunan vatandaşların adres kayıt
sistemindeki bilgilerine dayalı olarak oluşturulan bilgiler topluluğuna
"Yurt Dışı Seçmen Kütüğü" denilir." MADDE 4 – 298 sayılı Kanunun 33 üncü maddesinin birinci
fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. "Seçmen
kütüğü; adres kayıt sistemindeki bilgiler esas alınarak Yüksek Seçim
Kurulunca belirlenecek usul ve esaslara göre her yıl yeniden düzenlenir,
sürekli bilgi toplama ile her seçim döneminde güncelleştirilir." MADDE 5 – 298 sayılı Kanunun 35 inci maddesi başlığı ile
birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. "Yurt
dışı seçmen kütüğü MADDE
35 – Yurt dışı seçmen kütüğü, adres kayıt sistemindeki bilgiler esas alınarak
Yüksek Seçim Kurulunca belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde
oluşturulur." MADDE 6 – 298 sayılı Kanunun 36 ncı
maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. "Seçmen
kütüğü; adres kayıt sistemindeki bilgiler esas alınarak her yıl
güncelleştirilerek oluşturulur. Gerektiğinde, seçmen kütüğünün dört yılda bir
yeniden düzenlenmesi ve iki yılda bir denetlenmesi için gerekli bilgileri
toplamak amacıyla, bütün Türkiye’de aynı zamanda Nisan ayının ikinci pazar
günü yazım yapılmasına Yüksek Seçim Kurulunca karar verilir." MADDE 7 – 298 sayılı Kanunun 40 ıncı
maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. "Muhtarlık
bölgesi askı listesi, seçim dönemlerinde muhtarlıklarda askıya çıkarılır ve
iki hafta süreyle askıda kalır." MADDE 8 – 298 sayılı Kanunun 56 ncı
maddesinin başına aşağıdaki ibare eklenmiştir. "Seçim takviminin başlangıcından itibaren seçim
propagandasının sona erdiği ana kadar" MADDE 9 – 298 sayılı Kanunun 93 üncü maddesinin üçüncü fıkrası
aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. "Kurul
başkanı, oyunu kullanan seçmene kimlik kartını verirken seçmen listesindeki
adı karşısına imzasını attırır. İmza
atamayanların sol elinin
başparmağının izinin alınmasıyla yetinilir. Bu parmağı olmayan seçmenin
hangi parmağını bastığı yazılır." MADDE 10 – 298 sayılı Kanuna 94 üncü maddeden sonra gelmek
üzere aşağıdaki 94/A, 94/B, 94/C, 94/D ve 94/E maddeleri eklenmiştir. "Yurt
dışı seçmenlerin oy verme yöntemleri ve genel ilkeler MADDE
94/A – Yurt dışı seçmenlerin sandık, mektup, gümrük kapılarında oy kullanma
veya elektronik oylama yöntemlerinden hangisine göre oy kullanacağına yabancı
ülkenin durumuna göre Dışişleri Bakanlığının görüşünü alarak Yüksek Seçim
Kurulu karar verir. Milletvekili
genel seçimlerinde, üzerinde Yüksek Seçim Kurulu filigranı bulunan özel imal
edilmiş kâğıtlara basılı birleşik oy pusulalarında; sadece seçime katılan
siyasi partilerin özel işaretleri, kısaltılmış isimleri ve tam yazı halinde
adlarıyla her siyasi parti için ayrılan bölümün altında çapı iki santimetre
olan boş bir daire bulunur. Yurt
dışı seçmenler, milletvekili genel seçimi, Cumhurbaşkanı seçimi ve
halkoylamasında oy verebilirler. Yurt
dışı seçmenler sadece seçime katılan siyasi partilere oy verebilirler. Yurt
dışında ve yurt dışı temsilciliklerde seçim propagandası yapılamaz. Yurt
dışı seçmenlerin mektupla oy vermesi MADDE
94/B – Yüksek Seçim Kurulu, özel olarak imal ettirdiği oy pusulası ile özel
renkte bastırılmış oy zarflarını, Yurt Dışı İlçe Seçim Kuruluna gönderir. Yurt
Dışı İlçe Seçim Kurulu, arkası kendi mührüyle mühürlenmiş oy pusulası ile oy
zarflarını, seçimlerin yapılacağı günün yetmişbeş
gün öncesinden seçmenin yurt dışında kayıtlı olduğu adresine gönderir. Seçmene
oyunu kullanmak üzere gönderilen özel zarflardan, bir köşesi Yurt Dışı İlçe
Seçim Kurulunun mührünü taşıyan küçük zarfa oy pusulası konur. Bu zarf,
üzerinde "Yurt
Dışı İlçe Seçim Kurulu Ankara/TÜRKİYE" yazılı orta boy
ikinci zarfa konur ve bu ikinci zarf, üzerinde seçmenin yurt dışı adresi
yazılı üçüncü büyük zarfa konur. Mektubu
alan seçmen, üzerinde kendi adresi yazılı zarfı açar, mühürlü küçük zarf
içerisindeki oy pusulasında tercih ettiği siyasi parti sütunundaki daireyi
veya cumhurbaşkanı seçimi ya da halkoylaması için düzenlenen oy pusulasındaki
tercih ettiği bölümü (X) işareti ile işaretler, sadece oy pusulasını küçük
zarfa koyar ve zarfı kapatır. Bu zarfı, üzerinde alıcısı "Yurt Dışı İlçe
Seçim Kurulu Ankara/TÜRKİYE" adresi yazılı ikinci zarfa koyar ve ağzını
kapatıp seçim günü saat 17:00’a kadar Yurt Dışı İlçe
Seçim Kurulunda bulunacak şekilde posta ile gönderir. Mektupların
gönderilmesi, güvenliği ve kimlik tespitine ilişkin usul ve esaslar, Posta ve
Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğünün görüşü alınarak Yüksek Seçim Kurulu
tarafından belirlenir. Posta giderleri Yüksek Seçim Kurulunca karşılanır. Yurt
Dışı İlçe Seçim Kuruluna gelen mektup, seçmenin kimliği tespit edilip seçmen
kütüğündeki ismi bulunarak işaretlendikten sonra, sandık kurulunca açılır ve
içerisinden çıkan oy pusulasının bulunduğu zarf açılmaksızın sandığa atılır.
Oy sandığı her gün saat 17:00’da yetkili sandık
kurulunca açılır, zarflar oy veren seçmen sayısı ile karşılaştırılır ve
uygunluğu tutanakla saptanır. Oy zarfları açılmaksızın tutanağın bir örneği
ile birlikte torbaya konularak ağzı mühürlenir ve sandık kurulunca Yurt Dışı
İlçe Seçim Kuruluna teslim edilir. Seçim
günü saat 17:00’dan sonra gelen mektuplar tutanakla
tespit edildikten sonra yakılarak imha edilir. Seçimin
yapıldığı gün saat 17:00’dan itibaren oy torbaları
Yurt Dışı İlçe Seçim Kurulunca açılarak sayım, döküm ve birleştirme işlemleri
yapılır ve sonuçlar Ankara İl Seçim Kuruluna iletilir. Bu Kurulca da
birleştirme tutanağı düzenlenerek Yüksek Seçim Kuruluna gönderilir. Yurt
dışı seçmenler tarafından kullanılan toplam geçerli oy sayısı, Yüksek Seçim
Kurulunca Türkiye genelinde kullanılan toplam geçerli oy sayısına ilave
edilerek yurt düzeyinde genel oy miktarı ve her partinin ülke genelinde
aldığı geçerli oy miktarı bulunur. Bu
şekilde, 2839 sayılı Milletvekili Seçimi Kanununun 33 üncü maddesine esas
teşkil eden toplam oylar bulunmuş olur. Her
seçim çevresinde geçerli toplam oy, Yurt Dışı İlçe Seçim Kurulundan Ankara İl
Seçim Kuruluna gelen toplam oyun diğer seçim kurullarından gelen oylara
bölünmesiyle elde edilen oranda artırılır. O seçim çevresinde kullanılan
toplam oylarla bu şekilde hesaplanan toplam oy arasındaki fark partilere,
Ankara İl Seçim Kurulundan gelen oydaki hisseleri oranında taksim edilir ve
elde edilen rakamlar o seçim çevresinde aldıkları geçerli oylara ilave
edilir. Böylece Milletvekili Seçimi Kanununun 34 üncü maddesinde belirlenen
esas seçim çevresinde kullanılan geçerli toplam oy miktarı ve partilerin
aldıkları toplam geçerli oy miktarı bulunur. Yurt
dışı seçmenlerin sandıkta oy vermesi MADDE
94/C – Yurt dışı seçmen kütüğüne kayıtlı bulunan seçmenler, yurt dışı
temsilciliklerimizde ve ihtiyaç duyulması halinde yerel makamların uygun
göreceği diğer yerlerde kurulacak seçim sandıklarında seçimin yapılacağı
günün kırkbeş gün öncesinden başlamak üzere seçim
gününden önceki yedinci gün saat 17:00’a kadar oy
kullanabilirler. Oy kullanma saatleri mahalli saatle 08:00-17:00
arasıdır. Hangi
yurt dışı temsilciliğinde sandık kurulu kurulacağı, oy verme işlerinde görev
alacak sandık kurullarının adedi, üyelerinin ve yedeklerinin sayısı ile hangi
görevlilerden teşkil edileceği Dışişleri Bakanlığı ile işbirliği yapılarak
Yüksek Seçim Kurulu tarafından belirlenir. Sandık
kurulu başkan ve üyeleri 70 inci madde hükmüne göre yemin ederek görevlerine
başlar. Sandık
kurulları oy verme gizliliğini ve serbestliğini sağlayacak şekilde, yeteri
kadar kapalı oy verme yeri hazırlar. Yüksek
Seçim Kurulu, özel olarak imal ettirdiği oy pusulası ile özel renkte
bastırılmış oy zarflarını Yurt Dışı İlçe Seçim Kuruluna gönderir. Yurt Dışı
İlçe Seçim Kurulu, arkası kendi mührüyle mühürlenmiş oy pusulası ve oy
zarfları ile diğer seçim araç ve gereçlerini oy verme işleminin başlayacağı
günden en geç üç gün önce ilgili yurt dışı temsilciliklerde bulunacak şekilde
gönderir. Seçmen oy vermek için geldiğinde Türkiye
Cumhuriyeti kimlik numarasını taşıyan nüfus hüviyet cüzdanını veya
pasaportunu sandık kurulu başkanına tevdi eder. Oy verme işlemi genel
esaslara göre tamamlanır. Oy
verme süresince sandık kurullarınca her gün saat 17:00’da
bu Kanunda belirtilen usullere göre sandık açılır. Çıkan oy zarflarının adedi
ile oy kullanan seçmen miktarı ve bunların birbirine uygunluğu bir tutanakla
tespit edilir. Her
dış temsilcilikte oyları saklamak ve ağzı mühürlü oy torbalarını Yurt Dışı
İlçe Seçim Kuruluna ulaştırmakla görevli bir komisyon oluşturulur. Komisyonun
oluşum şekli Yüksek Seçim Kurulunca belirlenir. Kapalı
oy zarfları açılmaksızın tutanağın aslı ile birlikte bir torbaya konularak
ağzı sandık kurulu mührüyle mühürlenir ve muhafaza altına alınmak üzere
sandık kurulu başkanınca ilgili komisyona teslim edilir. Oy torbaları
komisyon tarafından en seri vasıtayla Yurt Dışı İlçe Seçim Kuruluna
gönderilir. Tutanağın bir sureti ilgili yurt dışı temsilciliğimizde saklanır.
Komisyondan
gelen ağzı mühürlü oy torbaları, seçimin yapıldığı gün saat 17:00’dan itibaren Yurt Dışı İlçe Seçim Kurulunca genel
esaslara uygun bir şekilde açılarak sayım, döküm, birleştirme işlemi yapılır
ve sonuçlar Ankara İl Seçim Kuruluna iletilir. Bu Kurulca da birleştirme
tutanağı düzenlenerek en seri vasıtayla Yüksek Seçim Kuruluna gönderilir. Yurt
dışı sandıklarda kullanılan oyların değerlendirilmesi 94/B maddesinin ilgili
hükümlerine göre yapılır. Yurt
dışı seçmenlerin elektronik ortamda oy vermesi MADDE
94/D – Yüksek Seçim Kurulu; 35 inci madde çerçevesinde belirlenen yurt
dışında bulunan vatandaşların Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası
aracılığıyla elektronik ortamda oy kullanabilmeleri amacıyla gerekli teknik
alt yapıyı kurmaya; güvenli oy kullanılabilmesi amacıyla seçmenler için şifre
veya benzeri güvenlik tedbirleri ile mükerrer oy kullanılmasını engelleyecek
önlemleri almaya yetkilidir. Yurt
dışı seçmenler, seçimin yapılacağı tarihin otuz gün öncesinden başlamak üzere
belirlenen süre içerisinde seçim günü Türkiye saati ile 17:00’a
kadar elektronik ortamda oy kullanabilirler. Elektronik
ortamda kullanılan oylar, seçimin yapıldığı gün saat 17:00’dan
itibaren Yurt Dışı İlçe Seçim Kurulunca tespit edilerek sayım, döküm ve
birleştirme işlemleri yapılır ve sonuçlar Ankara İl Seçim Kuruluna iletilir.
Bu Kurulca da birleştirme tutanağı düzenlenerek Yüksek Seçim Kuruluna
gönderilir. Elektronik
ortamda kullanılan oyların değerlendirilmesi, 94/B maddesinin ilgili
hükümlerine göre yapılır. Yurt
dışı seçmenlerin gümrük kapılarında oy vermesi MADDE
94/E – Yurt dışı seçmen kütüğüne kayıtlı bulunan seçmenler seçimin yapılacağı
günün yetmişbeş gün öncesinden başlamak üzere seçim
günü saat 17:00’a kadar yurda giriş ve çıkışlarında
gümrük kapılarında kurulacak seçim sandıklarında oy kullanabilirler. Yüksek
Seçim Kurulu, özel olarak imal ettirdiği oy pusulası ile özel renkte
bastırılmış oy zarflarını oy verme gününden en geç üç gün önce ilgili ilçe
seçim kurullarında bulunacak şekilde gönderir. Yüksek
Seçim Kurulunca tespit edilecek gümrük kapılarında, oy verme gününden önceki yetmişbeşinci gün saat 08:00’dan
oy verme günü saat 17:00’a kadar oy kullanılabilir. Hangi gümrük kapılarında
tatil günleri dâhil 24 saat, hangilerinde daha az süreyle oy
kullanılabileceğini tespite Yüksek Seçim Kurulu yetkilidir. Gümrük
kapılarında yapılacak oy verme işleminde görev alacak seçim kurulu ile sandık
kurullarının adedi, üyelerinin ve yedeklerinin sayısı ile hangi görevlilerden
teşkil edileceği Yüksek Seçim Kurulu tarafından önceden belirlenir. Sandık
kurulları, oy serbestliğini ve gizliliğini sağlayacak şekilde, yeteri kadar
kapalı oy verme yeri hazırlar. İlgili idari makamlar sandık kurullarına
gerekli her türlü kolaylığı gösterir. Gümrük
kapılarında seçim propagandası yapılamaz. Gümrük
kapılarında seçmen oy vermek için geldiğinde pasaportunu sandık kurulu
başkanına tevdi eder. Sandık kurulu başkanı seçmenin Türkiye Cumhuriyeti
kimlik numarası ile adını, soyadını, baba adını, yaşını ve pasaport
numarasını tespit eder. Seçmen, sandık kurulu mührüyle mühürlenmiş olan oy
pusulası ve oy zarfı ile "Evet" veya "Tercih" yazılı
mührü alarak oyunu kullanmak üzere kapalı oy yerine girer. Oyunu
genel esaslara göre kullanan seçmenin pasaportunun Yüksek Seçim Kurulunca
belli edilen yerine "oyunu kullanmıştır" diye bir ifade yazılır ve
sandık kurulu mührüyle mühürlenerek başkanca imzalanır. Oyunu veren seçmene
çizelgede isminin bulunduğu yer imzalatılarak oy verme işlemi tamamlanır. Oy
verme süresince sandık kurullarının değişikliği sırasında Kanunda gösterilen
usulde sandık açılır, çıkan oy zarflarının adedi ile oy kullanan seçmen
miktarı ve bunların birbirine uygunluğu bir tutanakla tespit edilir. Oy
zarfları ve tutanağın bir sureti bir torbaya konularak ağzı mühürlenir ve
muhafaza altına alınmak üzere sandık kurulu başkanınca ilgili seçim kuruluna
teslim edilir. Seçimin
yapıldığı gün saat 17:00’dan itibaren sandık ve
torbalar genel esaslara uygun bir şekilde açılarak sayım ve dökümü yapılır ve
sonucu Yüksek Seçim Kuruluna en seri vasıtayla bildirilir. Gümrük
kapılarında kullanılan oyların değerlendirilmesi, 94/B maddesinin ilgili
hükümlerine göre yapılır.” MADDE 11 – 298 sayılı Kanunun 106 ncı
maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. "MADDE
106 – 105 inci maddedeki basılı tutanak suretinden yeteri kadar hazırlanarak
sandık kurulu başkan ve üyelerince imzalanır. Bu tutanak sandık kurulu
başkanı tarafından sandık çevresi içinde herkesin görebileceği bir yerde bir
hafta süreyle asılı kalır. Bu
tutanağın onaylı bir örneği derhal siyasi partilerin ve isterlerse bağımsız
adayların müşahitlerine verilir." MADDE 12 – 298 sayılı Kanunun 160 ıncı
maddesinin üçüncü fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. "Mükerrer
oy vermeye teşebbüs eden veya veren kimse hakkında da ikinci fıkra hükmü
uygulanır." MADDE 13 – 298 sayılı Kanunun 182 nci
maddesinin birinci fıkrasına son cümlesinden önce gelmek üzere aşağıdaki
cümle eklenmiştir. "Bakanlar
Kurulu bu rakamı Yüksek Seçim Kurulunun görüşünü alarak, dört katına kadar
artırmaya yetkilidir." MADDE 14 – 298 sayılı Kanuna aşağıdaki madde eklenmiştir. "EK
MADDE 8 – Bu Kanunda ve diğer mevzuatta 298 sayılı Kanunun 94 üncü maddesinin
(II) numaralı fıkrasına yapılan atıflar, 94/E maddesine yapılmış
sayılır." MADDE 15 – 298 sayılı Kanunun; a)
14 üncü maddesinin (2) numaralı bendinin son paragrafı, 68 inci maddesinin
birinci fıkrasında geçen "seçmen işaret boyası ve ıstampasını"
ibaresi ile ikinci fıkrasının (18) numaralı bendi ve 164 üncü maddesinin (5)
numaralı fıkrasının birinci paragrafı yürürlükten kaldırılmıştır. b)
87 nci maddesinin birinci fıkrasında yer alan
"kimlik tespiti amacıyla düzenlenmiş" ibaresinden sonra gelmek
üzere "ve Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarasını taşıyan" ibaresi
eklenmiş, ikinci fıkrası yürürlükten kaldırılmıştır. c)
94 üncü maddesinin başlığı "Kurul görevlileri, milletvekilleri ile
milletvekili adaylarının oy vermesi:" şeklinde değiştirilmiş, maddenin
(I) numaralı fıkrasının başında yer alan "I." ibaresi madde
metninden çıkarılmış ve (II) numaralı fıkrası yürürlükten kaldırılmıştır. MADDE 16 – Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer. MADDE 17 – Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür. 22/3/2008 |
||||||