|
ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME FAALİYETLERİNİN
DESTEKLENMESİ HAKKINDA KANUN
Kanun No. 5746 Kabul
Tarihi: 28/2/2008
Amaç
ve kapsam
MADDE 1 – (1) Bu Kanunun
amacı; Ar-Ge ve yenilik yoluyla ülke ekonomisinin
uluslararası düzeyde rekabet edebilir bir yapıya kavuşturulması için
teknolojik bilgi üretilmesini, üründe ve üretim süreçlerinde yenilik
yapılmasını, ürün kalitesi ve standardının yükseltilmesini, verimliliğin
artırılmasını, üretim maliyetlerinin düşürülmesini, teknolojik bilginin
ticarileştirilmesini, rekabet öncesi işbirliklerinin geliştirilmesini,
teknoloji yoğun üretim, girişimcilik ve bu alanlara yönelik yatırımlar ile
Ar-Ge’ye ve yeniliğe yönelik doğrudan yabancı sermaye
yatırımlarının ülkeye girişinin hızlandırılmasını, Ar-Ge
personeli ve nitelikli işgücü istihdamının artırılmasını desteklemek ve
teşvik etmektir.
(2) Bu Kanun; Küçük ve Orta
Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı tarafından 12/4/1990 tarihli ve 3624 sayılı Kanuna göre oluşturulan
teknoloji merkezleri (teknoloji merkezi işletmeleri) ile Türkiye’deki Ar-Ge merkezleri, Ar-Ge
projeleri ve rekabet öncesi işbirliği projeleri ve teknogirişim
sermayesine ilişkin destek ve teşvikleri kapsar.
Tanımlar
MADDE
2 – (1) Bu Kanunun uygulamasında;
a) Araştırma
ve geliştirme faaliyeti (Ar-Ge): Araştırma ve
geliştirme, kültür, insan ve toplumun bilgisinden oluşan bilgi dağarcığının
artırılması ve bunun yeni süreç, sistem ve uygulamalar tasarlamak üzere
kullanılması için sistematik bir temelde yürütülen yaratıcı çalışmaları,
çevre uyumlu ürün tasarımı veya yazılım faaliyetleri ile alanında bilimsel
ve teknolojik gelişme sağlayan, bilimsel ve teknolojik bir belirsizliğe
odaklanan, çıktıları özgün, deneysel, bilimsel ve teknik içerik taşıyan
faaliyetleri,
b) Yenilik: Sosyal ve ekonomik
ihtiyaçlara cevap verebilen, mevcut pazarlara başarıyla sunulabilecek ya da
yeni pazarlar yaratabilecek; yeni bir ürün, hizmet, uygulama, yöntem veya
iş modeli fikri ile oluşturulan süreçleri ve süreçlerin neticelerini,
c) Ar-Ge
merkezi: Dar mükellef kurumların Türkiye’deki işyerleri dahil,
kanuni veya iş merkezi Türkiye’de bulunan sermaye şirketlerinin;
organizasyon yapısı içinde ayrı bir birim şeklinde örgütlenmiş, münhasıran
yurtiçinde araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde bulunan ve en az elli
tam zaman eşdeğer Ar-Ge personeli istihdam eden,
yeterli Ar-Ge birikimi ve yeteneği olan
birimleri,
ç) Ar-Ge projesi: Amacı, kapsamı, genel ve teknik tanımı,
süresi, bütçesi, özel şartları, diğer kurum, kuruluş, gerçek ve tüzel
kişilerce sağlanacak aynî ve/veya nakdî destek tutarları, sonuçta doğacak
fikri mülkiyet haklarının paylaşım esasları tespit edilmiş ve Ar-Ge faaliyetlerinin her safhasını belirleyecek mahiyette
ve bilimsel esaslar çerçevesinde hazırlanan projeyi,
d) Rekabet
öncesi işbirliği projeleri: Birden fazla kuruluşun; ölçek ekonomisinden
yararlanmak suretiyle yeni süreç, sistem ve uygulamalar tasarlayarak
verimliliği artırmak ve mevcut duruma göre daha yüksek katma değer sağlamak
üzere, rekabet öncesinde ortak parça veya sistem geliştirmek ya da platform
kurabilmek amacıyla yürütecekleri, Ar-Ge
faaliyetlerine yönelik olarak yapılan ve fizibiliteye dayanan işbirliği
anlaşması kapsamında, bilimsel ve teknolojik niteliği olan projeleri,
e) Teknogirişim sermayesi: Örgün öğrenim veren
üniversitelerin herhangi bir lisans programından bir yıl içinde mezun
olabilecek durumdaki öğrenci, yüksek lisans veya doktora öğrencisi ya da
lisans, yüksek lisans veya doktora derecelerinden birini ön başvuru
tarihinden en çok beş yıl önce almış kişilerin, teknoloji ve yenilik odaklı
iş fikirlerini, desteği veren merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri
tarafından desteklenmesi uygun bulunan bir iş planı çerçevesinde, katma değer
ve nitelikli istihdam yaratma potansiyeli yüksek teşebbüslere
dönüştürebilmelerini teşvik etmek için yapılan sermaye desteğini,
f) Ar-Ge
personeli: Ar-Ge faaliyetlerinde doğrudan görevli
araştırmacı ve teknisyenleri;
1) Araştırmacı: Ar-Ge faaliyetleri ile yenilik tanımı kapsamındaki
projelerde, yeni bilgi, ürün, süreç, yöntem ve sistemlerin tasarım veya
oluşturulması ve ilgili projelerin yönetilmesi süreçlerinde yer alan en az
lisans mezunu uzmanları,
2) Teknisyen: Mühendislik, fen
ve sağlık bilimleri alanlarında yüksek öğrenim görmüş ya da meslek lisesi
veya meslek yüksek okullarının teknik fen ve sağlık bölümlerinden mezun,
teknik bilgi ve deneyim sahibi kişileri,
g) Destek personeli: Ar-Ge faaliyetlerine katılan veya bu faaliyetlerle
doğrudan ilişkili yönetici, teknik eleman, laborant, sekreter, işçi ve
benzeri personeli,
ğ) TÜBİTAK: Türkiye Bilimsel ve
Teknolojik Araştırma Kurumunu,
ifade
eder.
İndirim,
istisna, destek ve teşvik unsurları
MADDE
3 – (1) Ar-Ge
indirimi: Teknoloji merkezi işletmelerinde, Ar-Ge
merkezlerinde, kamu kurum ve kuruluşları ile kanunla kurulan vakıflar
tarafından veya uluslararası fonlarca desteklenen Ar-Ge
ve yenilik projelerinde, rekabet öncesi işbirliği projelerinde ve teknogirişim sermaye desteklerinden yararlananlarca
gerçekleştirilen Ar-Ge ve yenilik harcamalarının tamamı ile 500 ve üzerinde tam zaman
eşdeğer Ar-Ge personeli istihdam eden Ar-Ge merkezlerinde ayrıca o yıl yapılan Ar-Ge ve yenilik harcamasının bir önceki yıla göre
artışının yarısı, 13/6/2006 tarihli ve 5520 sayılı
Kurumlar Vergisi Kanununun 10 uncu maddesine göre kurum kazancının ve
31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 89 uncu maddesi
uyarınca ticari kazancın tespitinde indirim konusu yapılır. Ayrıca bu
harcamalar, 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre
aktifleştirilmek suretiyle amortisman yoluyla itfa
edilir, bir iktisadi kıymet oluşmaması halinde ise doğrudan gider yazılır.
Kazancın yetersiz olması nedeniyle ilgili hesap döneminde indirim konusu
yapılamayan tutar, sonraki hesap dönemlerine devredilir. Devredilen
tutarlar, takip eden yıllarda 213 sayılı Kanuna göre her yıl belirlenen
yeniden değerleme oranında artırılarak dikkate alınır.
(2) Gelir
vergisi stopajı teşviki: Kamu personeli hariç olmak üzere teknoloji merkezi
işletmelerinde, Ar-Ge merkezlerinde, kamu kurum
ve kuruluşları ile kanunla kurulan vakıflar tarafından veya uluslararası
fonlarca desteklenen ya da TÜBİTAK tarafından yürütülen Ar-Ge ve yenilik projelerinde, teknogirişim
sermaye desteklerinden yararlanan işletmelerde ve rekabet öncesi işbirliği
projelerinde çalışan Ar-Ge ve destek
personelinin; bu çalışmaları karşılığında elde ettikleri ücretlerinin
doktoralı olanlar için yüzde doksanı, diğerleri için yüzde sekseni gelir
vergisinden müstesnadır.
(3) Sigorta primi desteği: Kamu
personeli hariç olmak üzere teknoloji merkezi işletmelerinde, Ar-Ge merkezlerinde, kamu kurum ve kuruluşları ile kanunla
kurulan vakıflar tarafından veya uluslararası fonlarca desteklenen ya da
TÜBİTAK tarafından yürütülen Ar-Ge ve yenilik
projeleri ile rekabet öncesi işbirliği projelerinde ve teknogirişim
sermaye desteklerinden yararlanan işletmelerde çalışan Ar-Ge ve destek personeli ile 26/6/2001
tarihli ve 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununun geçici 2 nci maddesi uyarınca ücreti gelir vergisinden istisna
olan personelin; bu çalışmaları karşılığında elde ettikleri ücretleri
üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hissesinin yarısı, her bir
çalışan için beş yıl süreyle Maliye Bakanlığı bütçesine konulacak ödenekten
karşılanır.
(4) Damga vergisi istisnası: Bu
Kanun kapsamındaki her türlü Ar-Ge ve yenilik
faaliyetleri ile ilgili olarak düzenlenen kağıtlardan
damga vergisi alınmaz.
(5) Teknogirişim
sermayesi desteği: Merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri tarafından
bu Kanunun 2 nci maddesinin birinci fıkrasının
(e) bendindeki koşulları taşıyanlara bir defaya mahsus olmak üzere teminat
alınmaksızın 100.000 Yeni Türk Lirasına kadar teknogirişim
sermayesi desteği hibe olarak verilir. Bu fıkra uyarınca yılı bütçesinde
Ar-Ge projelerinin desteklenmesi amacıyla ödeneği
bulunan merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin tümü tarafından
yapılan ödemelerin toplamı, her takvim yılı için 10.000.000 Yeni Türk
Lirasını geçemez. Bu tutarlar, takip eden yıllarda 213 sayılı Kanuna göre
her yıl belirlenen yeniden değerleme oranında artırılmak suretiyle
uygulanır.
(6) Rekabet öncesi işbirliği
projelerinde işbirliğini oluşturan kuruluşların bu işbirliğine yaptıkları katkılar,
işbirliği protokolünde belirlenen kuruluşlardan biri adına açılacak özel
bir hesapta izlenir. Özel hesaba aktarılan bu tutarlar, harcamanın
yapıldığı dönemde katkı sağlayan kuruluşların Ar-Ge
harcaması olarak kabul edilir ve proje dışında başka bir amaç için
kullanılamaz. Proje hesabında toplanan tutarlar, proje özel hesabı açan
kuruluşun kazancının tespitinde gelir olarak dikkate alınmaz.
(7) Ar-Ge
ve yenilik faaliyetlerinde bulunanların; kamu kurum ve kuruluşları, kanunla
kurulan vakıflar ile uluslararası fonlardan aldıkları destekler özel bir
fon hesabında tutulur. Bu fon, 193 sayılı Kanun ve 5520 sayılı Kanuna göre
vergiye tabi kazancın ve ilgili yılda yapılan Ar-Ge
harcaması tutarının tespitinde dikkate alınmaz. Bu fonun, elde edildiği
hesap dönemini izleyen beş yıl içinde sermayeye ilâve dışında herhangi bir
şekilde başka bir hesaba nakledilmesi veya işletmeden çekilmesi halinde,
zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler ziyaa
uğratılmış sayılır.
Uygulama
ve denetim esasları
MADDE
4 – (1) Bu Kanun kapsamındaki
destek ve teşvik unsurlarından yararlananların bu Kanunda öngörülen
şartları taşıdıklarına ilişkin tespitler en geç iki yıllık süreler
itibarıyla yapılır.
(2) Bu Kanunun 3 üncü
maddesinde belirtilen gelir vergisi stopajı ve sigorta primi işveren
hissesine ilişkin teşviklerden yararlanacak olan destek personelinin tam
zaman eşdeğeri sayısı, toplam tam zamanlı Ar-Ge
personeli sayısının yüzde onunu geçemez.
(3) Asgari Ar-Ge personeli sayısının hesabında fiilen ve tam zamanlı
olarak çalışan personelin üçer aylık dönemler itibarıyla ortalaması esas
alınır.
(4) Bu Kanunda öngörülen
şartların ihlali veya teşvik ve destek unsurlarının amacı dışında
kullanılması halinde, zamanında tahakkuk ettirilmemiş vergiler yönünden
vergi ziyaı doğmuş sayılır. Sağlanan vergi dışı
destekler ise 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı
Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre ve gecikme
zammı uygulanmak suretiyle tahsil edilir.
(5) Bu Kanun kapsamındaki
indirim, istisna, destek ve teşviklerden yararlananlar; 193 sayılı Kanunun
89 uncu maddesinin birinci fıkrasının (9) numaralı bendi, 5520 sayılı
Kanunun 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi ve 29/1/2004 tarihli ve 5084 sayılı Yatırımların ve
İstihdamın Teşviki ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında
Kanunun aynı mahiyetteki hükümlerinden ayrıca yararlanamazlar.
(6) Bu Kanunun uygulamasına ve
denetimine ilişkin usul ve esaslar, TÜBİTAK’ın görüşü alınmak suretiyle
Maliye Bakanlığı ile Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından birlikte
çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.
Değiştirilen
hükümler
MADDE
5 – (1) 193 sayılı Kanunun 89 uncu
maddesinin birinci fıkrasının (9) numaralı bendi ile 5520 sayılı Kanunun 10
uncu maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde yer alan "araştırma ve
geliştirme harcamaları tutarının % 40’ı oranında" ibareleri
"araştırma ve geliştirme harcamaları tutarının %100’ü oranında"
şeklinde değiştirilmiştir.
Yürürlük
MADDE
6 – (1) Bu Kanun 31/12/2023 tarihine kadar uygulanmak üzere, yayımını
takip eden ay başında yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE
7 – (1) Bu Kanun hükümlerini
Bakanlar Kurulu yürütür.
11/3/2008
|