Türkiye Esnaf ve
Sanatkârları Konfederasyonundan: ESNAF VE
SANATKÂRLAR MESLEK KURULUŞLARI MUAMELAT
YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ
BÖLÜM Amaç,
Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, esnaf ve sanatkârlar
meslek kuruluşlarınca yürütülen yazışma, evrak, depo hizmetleri, tutulan
defter ve dosyalar ile bunların kayıt ve muhafazasına ilişkin usul ve
esasları düzenlemektir. Kapsam MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 7/6/2005
tarihli ve 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanunu
hükümlerine göre kurulan esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarınca yürütülen
birinci maddedeki muamelat hizmetlerini kapsar. Dayanak MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 7/6/2005
tarihli ve 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanununun 60
ıncı maddesi ile 75 inci maddesinin (d) bendi hükümlerine dayanılarak
hazırlanmıştır. Tanımlar MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen; a)
Bakanlık: Sanayi ve Ticaret Bakanlığını, b)
Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanı: Esnaf ve sanatkârlar meslek
kuruluşlarının işlemlerinin ve verilecek hizmetlerin elektronik ortamda
yapılmasını sağlayan sistemi, c) Birlik:
5362 sayılı Kanun hükümlerine göre kurulan esnaf ve sanatkârlar odaları
birliklerini, ç)
Elektronik belge: Elektronik ortamda oluşturulan, gönderilen ve saklanan her
türlü belgeleri, d)
Elektronik ortam: Belge ve bilgilerin üzerinde bulunduğu her türlü
bilgisayarı, taşınabilir elektronik araçları, bilgi ve iletişim teknolojisi
ürünlerini, e)
Federasyon: 5362 sayılı Kanun hükümlerine göre kurulan esnaf ve sanatkârlar
federasyonlarını, f)
Kanun: 7/6/2005 tarihli ve 5362 sayılı Esnaf ve
Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanunu, g)
Konfederasyon: 5362 sayılı Kanun hükümlerine göre kurulan Türkiye Esnaf ve
Sanatkârları Konfederasyonunu, ğ)
Esnaf ve sanatkâr meslek kuruluşu: 5362 sayılı Kanun hükümlerine göre kurulan
oda, birlik, federasyon ve Konfederasyonu, h)
Muamelat: 5362 sayılı Kanun hükümlerine göre kurulan esnaf ve sanatkârlar
meslek kuruluşlarında evrak, defter ve yazışma ile bunların kayıt, imha ve
muhafaza işlemlerini, ı)
Oda: 5362 sayılı Kanun hükümlerine göre kurulan esnaf ve sanatkârlar odalarını, i)
Resmî belge: Meslek kuruluşlarının, kamu kurum ve kuruluşları, gerçek ve
diğer tüzel kişiler ile kendi aralarında iletişimlerini sağlamak amacıyla
oluşturdukları, gönderdikleri veya sakladıkları belirli bir standart ve
içeriği olan belgeleri, j)
Resmî bilgi: Meslek kuruluşlarının, kamu kurum ve kuruluşları, gerçek ve
diğer tüzel kişiler ile kendi aralarında iletişimleri sırasında metin, ses ve
görüntü şeklinde oluşturdukları, gönderdikleri veya sakladıkları bilgileri, k)
Resmî yazı: Meslek kuruluşlarının, kamu kurum ve kuruluşları, gerçek ve diğer
tüzel kişiler ile kendi aralarında iletişimlerini sağlamak amacıyla yazılan
yazı, resmî belge, bilgi ile elektronik belgeyi, ifade eder. İKİNCİ
BÖLÜM Resmî
Yazışmalar Resmî yazışma ortamları ve güvenlik MADDE 5 – (1) Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının
birbirleriyle yapacakları yazışmalar ile kamu kurum ve kuruluşları ile olan
yazılı iletişim, kâğıt kullanılarak veya elektronik ortamda yapılır. (2)
Odalar, Bakanlıklar ve Konfederasyonla olan yazışmalarını bağlı bulundukları
birlik aracılığı ile yapmak zorundadır. (3)
Ayrıca, mesleki federasyonu bulunan odalar, bakanlık ve Konfederasyonla olan
yazışmalarını bağlı bulundukları federasyon aracılığı ile de yapabilirler. (4)
Kâğıtla yapılan resmî yazışmalarda yazı makinesi veya bilgisayar kullanılır.
Bu tür yazışmalar, yazının içeriğine ve ivedilik durumuna göre faks ile de
gönderilebilir. Faksla gönderilen yazılar içeriği dikkate alınarak ve teyid
edilmek kaydıyla işleme konulabilir. Ancak, buna ilişkin resmî yazının en geç
bir hafta içinde gönderilmesi gerekir. (5)
Elektronik ortamdaki yazışmalar ilgili mevzuatta belirtilen güvenlik
önlemlerine uyularak yapılır. (6)
Elektronik ortamda yapılan yazışmalar bu ortamın özellikleri dikkate alınarak
kaydedilir, dosyalanır ve ilgili yerlere iletilir. Gerekli durumlarda, gelen
yazı kağıda dökülerek de işleme alınır. (7)
Her meslek kuruluşu kendisi ve gerektiğinde birimleri adına resmî elektronik
posta (e-posta) adresi belirleyebilir. Elektronik ortamdaki resmî yazışmalar
bu adresler kullanılarak yapılır. Nüsha sayısı MADDE 6 – (1) Kâğıt kullanılarak hazırlanan resmî yazılar en
az üç nüsha olarak düzenlenir. Ancak, işin niteliğine göre daha az nüsha da
düzenlenebilir. Belge boyutu MADDE 7 – (1) Resmî yazışmalarda A4 (210x297 mm) ve A5
(210x148 mm) boyutunda kâğıtlar kullanılır. Yazı tipi ve karakter boyutu MADDE 8 – (1) Bilgisayarla yazılan yazılarda "Times New
Roman" yazı tipi ve 12 karakter boyutunun kullanılması esastır. Rapor,
form ve analiz gibi özelliği olan metinlerde farklı yazı tipi ve karakter
boyutu kullanılabilir. Başlık MADDE 9 – (1) Başlık, yazıyı gönderen meslek kuruluşunun
adının (yasal unvanın) belirtildiği bölümdür. Bu bölümde amblem de yer
alabilir. Başlık, kağıdın yazı alanının üst kısmına
ortalanarak yazılır. Sayı ve evrak kayıt numarası MADDE 10 – (1) Sayı ve evrak kayıt numarası, dosya planına göre
verilir, başlığın son satırından iki aralık aşağıda ve yazı alanının en
solundaki "Sayı:" yan başlığından sonra yazılır. (2)
Bu ifadeden sonra kod numarası verilir. Kod numarasından sonra kısa çizgi (-)
işareti konularak dosya numarası, dosya numarasından sonra (-) işareti
konularak birim evrak kayıt numarası yazılır. (3)
Evrak kayıt numarası meslek kuruluşunun genel evrak biriminden aldığı
numaradır. Tarih MADDE 11 – (1) Yazının yetkili amir tarafından imzalanarak
ilgili birimden sayı verildiği zamanı belirten tarih bölümü, sayı ile aynı
hizada olmak üzere yazı alanının en sağında yer alır. Tarih; gün, ay ve yıl
rakamla, aralarına (/) işareti konularak yazılır. Konu MADDE 12 – (1) Konu, sayının bir aralık altına
"Konu:" yan başlığından sonra yazılır. Yazının konusu, anlamlı ve
özlü bir şekilde ifade edilir. Gönderilen makam MADDE 13 – (1)
Gönderilen makam; yazının gönderildiği kurum, kuruluş ve kişi ile
bunların bulundukları açık adresi belirtir. Bu bölüm; konunun son satırından
sonra, yazının uzunluğuna göre iki- dört aralık aşağıdan ve kağıdı ortalayacak biçimde büyük harflerle yazılır.
Yazının gönderildiği yerin belirlenmesine ilişkin diğer hususlar parantez
içinde küçük harflerle ikinci satıra yazılır. (2)
Kuruluş dışına gönderilen yazılarda gerekiyorsa yazının gideceği yerin adresi
küçük harflerle ve başlığın ilk satırının hizasında, iki aralık bırakılarak
ayrıca belirtilir. (3)
Kişilere yazılan yazılarda; "Sayın" kelimesinden sonra ad küçük,
soyadı büyük, unvan ise küçük harflerle yazılır. İlgi MADDE 14 – (1) İlgi yazılan yazının önceki bir yazıya ek ya da
karşılık olduğunu veya bazı belgelere başvurulması gerektiğini belirten
bölümdür. (2)
"İlgi:" yan başlığı, gönderilen makam bölümünün iki aralık altına
ve yazı alanının soluna küçük harflerle yazılır. (3)
İlgide yer alan bilgiler bir satırı geçerse, "İlgi" kelimesinin
altı boş bırakılarak ikinci satıra yazılır. (4)
İlginin birden fazla olması durumunda, a, b, c gibi küçük harfler yanlarına
ayıraç işareti ")" konularak kullanılır. (5)
İlgide, ".... tarihli ve ........
sayılı" ibaresi kullanılır. Koordinasyon MADDE 15 – (1) Başka birimlerle işbirliği yapılarak hazırlanan
yazılarda, paraf bölümünden sonra bir satır aralığı bırakılarak
"Koordinasyon:" yazılır ve işbirliğine dâhil olan personelin unvan,
ad ve soyadları paraf bölümündeki biçimine uygun olarak düzenlenir. Adres MADDE 16 – (1) Yazı alanının sınırları içinde kalacak şekilde
sayfa sonuna soldan başlayarak yazıyı gönderen kurum ve kuruluşun adresi,
telefon ve faks numarası, e-posta adresi ve elektronik ağ sayfasını içeren
iletişim bilgileri yazılır. İletişim bilgileri yazıdan bir çizgi ile ayrılır. (2)
Yazının gönderildiği kurum ve kişilerin, gerektiğinde daha ayrıntılı bilgi
alabilmeleri için başvuracakları görevlinin adı, soyadı ve unvanı adres
bölümünün sağında yer alabilir. Gizli yazılar MADDE 17 – (1) Yazı gizlilik derecesi taşıyorsa, gizlilik
dereceli yazının üst ve alt ortasına büyük harflerle kırmızı renkli olarak
belirtilir. Gizlilik dereceleri; çok gizli, gizli, özel, hizmete özel
şeklinde görev alanı ve hizmet özelliğine göre meslek kuruluşunca belirlenir. İvedi ve günlü yazılar, tekit
yazısı MADDE 18 – (1) Öncelik sırası verilmesi gereken durumlarda
yazıya cevap verilmesi gereken tarih metin içinde, yazı ivedi ve günlü ise,
sayfanın sağ üst kısmında büyük harflerle kırmızı renkli olarak belirtilir.
Yazıyı alan bu ivediliğin gereğini yapmakla yükümlüdür. (2)
Resmî yazılara uygun sürede cevap verilmemesi durumunda ilgili kurum ve
kuruluşlara tekit yazısı yazılır. Sayfa numarası MADDE 19 – (1) Sayfa numarası, yazı alanının sağ altına toplam
sayfa sayısının kaçıncısı olduğunu gösterecek şekilde verilir (Örnek 1/9,
2/7, 5/32). Aslına uygunluk onayı MADDE 20 – (1) Bir yazıdan örnek çıkarılması gerekiyorsa
örneğinin uygun bir yerine "Aslının aynıdır" ifadesi yazılarak
imzalanır ve mühürlenir. (2)
Meslek kuruluşları elektronik ortamdaki belgelerin değiştirilmesini ve aslına
uygun olmayan biçimde çoğaltılmasını önleyen teknik tedbirleri alır. (3)
Yazışmalarda Ek-1’de yer alan örnek sayfa düzeni esas alınır. ÜÇÜNCÜ
BÖLÜM Evrak
Hizmetleri Gelen evrakın alınması MADDE 21 – (1) Her türlü kuruluşun dağıtım memurlarınca
getirilen evrak, adres, imza ve ekleri kontrol edilerek teslim alınır. Zimmet
defteri ile teslimlerde tarih ve saat yazılarak defter imzalanır. Posta veya
kargo aracılığıyla gelen evraktan eksik olanlar not edilerek gönderen
makamdan istenir. İsimsiz ve imzasız evrak işleme konulmaz. Gelen evrakın tasnifi MADDE 22 – (1) Gelen evrak; a)
Normal yazılar, b)
İvedi yazılar, c)
İvedi ve çok ivedi yazılar, ç)
Gizli, özel ve kişiye özel yazılar, d)
e-posta ve fakslar, e)
Önemli ve değerli evrak, f)
Gazeteler, kitaplar, dergiler, broşür ve bültenler, şeklinde tasnif edilir. Gelen evrakın açılması MADDE 23 – (1) Gelen evraktan; a)
Gizli, özel, kişiye özel evrakın zarfı açılmaz. b) (a)
bendi dışında kalan bütün evrak ilgili memur tarafından açılır. c)
Yanlışlıkla gelen evrak, zarfıyla birlikte başka zarfa konularak ait olduğu
adrese gönderilir. Gelen evrakın kaydı MADDE 24 – (1) Evrakta açılmayan gizli, özel, kişiye özel
evrakın zarfı üzerine, bunlar dışında kalan evrakın boş olan arka sayfasına
geliş damgası basılır, geliş damgasındaki tarih ve kayıt numarası hanelerine,
geliş tarihi ve evrak kayıt föyündeki sıra numarası kaydedilir. (2)
Gizli, özel, kişiye özel evrak zarfı üzerindeki bilgilerle, evrak kayıt
föyüne kaydedilir. Gelen evrakın dağıtımı MADDE 25 – (1) Başkandan, genel sekreterden veya yetki verilen
personelden havale işlemli olarak alınan evrak, belirtilen birimlere zimmetli
olarak teslim edilir. Evrak birden çok birimi veya kişiyi ilgilendiriyorsa,
fotokopisi çıkarılarak birer kopyası ilgili kişi ve birimlere gönderilir. Yöneticilerin görmek istedikleri
yazılara uygulanacak işlem MADDE 26 – (1) Gelen evrakın kaydı yapıldıktan sonra doğrudan
ilgili birime gönderilmesi esastır. Ancak yöneticiler önemli gördükleri
evrakı geldikleri anda görmek isterlerse, hiç bekletilmeden evrak kendilerine
sunulur ve alınacak emre göre işlem yapılır. Birimlerce evraka yapılacak işlem MADDE 27 – (1) Bir evrakı teslim alan birimde şu işlemler
yapılır. a)
Evrakın dosyası bulunur. Bu konuda açılmış bir dosya yoksa dosya planına göre
ve usulüne uygun olarak yeni dosya açılır. b)
Gelen yazı daha önce gönderilen bir yazıya cevap ise işlemi tamamlanıp ilgili
dosyasına konur. c)
Birim amiri gelen yazıya işlem yapacak personeli tayin eder, gerek görürse
kendi direktif ve mütalaalarını yazar. ç)
Gelen yazı başka birimi ilgilendiriyorsa havaleyi yapan makama durum izah
edilerek ilgili yere havalesinin yapılması sağlanır. Evrak, evrak memuruna
iade edilir. d)
Evrak süreli ise, tarihi, bir ajandaya kaydedilerek zamanında cevap verilmesi
sağlanır. Yazıların numaralandırılması MADDE 28 – (1) Gelen ve giden yazılara sene başında, bir
numaradan başlamak üzere ayrı ayrı genel sıra numarası verilir. Evrak çıkış
numarası giden evrakın tarih bloku soluna numaratörle basılır. (2)
Evrakı çıkaran birim yazının sayı hanesine kendi birim kodunu ve çıkardığı
evrakın sıra numarasını verir. Birden fazla dosyayı ilgilendiren
evrak MADDE 29 – (1) Kural olarak yazıların hazırlanmasında, yazının
birden fazla dosya ile ilgili olmamasına dikkat ve özen gösterilir.
Hazırlanan yazının birden çok dosya ile ilgili olmasında zorunluluk bulunduğu
takdirde, yazı ilgili dosya sayısınca hazırlanır ve her dosyaya bir kopya
konur. Onaylı evrakın dosyalanması MADDE 30 – (1) Onaylı
evrak ödeme veya tahsil ile ilgili bulunduğu takdirde asılları fişlere
bağlanır ve muhasebede dosyalanır. Giden Evraka Yapılacak İşlem MADDE 31 – (1) Yazının hazırlayan birimce kontrolü yapıldıktan
ve ilgililerin parafından sonra ilgili genel sekreter ve başkan veya başkan
vekilinin imzasına müteakip gönderilmek üzere evrak bölümüne teslim edilir. (2)
Evrak bölümünde; a)
Dosyaya kaldırılması istenen evrak dosyalanır. b)
Düzeltilmesi istenen evrak ilgili birime iade edilir. c)
İmzaları tamamlanmış evrakın adres ve ekleri kontrol edilir. ç)
Giden evrak föyüne kaydedilir. d)
Evrakın ilgili yerine tarihi ve sayısı yazılır. e)
Yazılar gideceği adreslere göre ayrılır. f)
Evrakın aslı adresine gönderilir, kopyası dosyasına konur. g)
Yazının bir kopyası ilgili birime gönderilir. Zarflama ve posta işleri MADDE 32 – (1) Zarflar, içerisine konacak evrakın büyüklüğüne
uygun ve dışardan okunmayacak kalınlıkta olmalıdır. Zarfın yarısının üst
tarafı gönderici adresi ve pul bölümü olarak kullanılır. Sağ alt bölümüne
alıcı adresi, sol alt bölümüne de postalama ile ilgili işaret ve bilgiler
yazılır. Adreslerde kısaltma kullanılmaz. Evraka verilen kayıt sıra numarası,
zarfın ön yüzüne gönderici adres bloğunun hemen altına basılır. (2)
Şehir dışına gönderilecek normal evrak ağırlığına göre, pul yapıştırılarak ya
da pul makinesinden geçirilerek posta hizmetlerine teslim edilir. (3)
Şehir dışına gönderilecek ivedi evrak APS veya kargo vasıtasıyla gönderilir. Şehir
içine gidecek ivedilik dereceli evrak kurye vasıtasıyla zimmet defterine
kaydedilerek teslim edilir. İvedi olmayan evrak posta ile gönderilir. (4)
Aynı adrese gönderilen birden fazla evrak ayrı bir zarfın içine konularak
gönderilir. Meslek kuruluşunun adresine gönderilen kişilere ait mektup,
tebrik ve davetiyeler ait olduğu kişilere bekletilmeden teslim edilir. Bölüm kodu MADDE 33 – (1) Hangi yazının hangi bölümden çıktığının
belirtilmesi söz konusu yazıya verilecek cevapların ilgili birime iletilmesi,
yazıların dosyalanması ve daha sonra lazım olması durumunda kolayca
bulunabilmesi için çıkarılan yazıların sol üstündeki sayı hanesine her birim
kendisine ait bölüm kodunu kullanır. DÖRDÜNCÜ
BÖLÜM Arşiv
Hizmetleri Arşiv malzemesi MADDE 34 – (1) Arşiv malzemeleri şunlardan ibarettir: a)
Her türlü yazı, mesaj ve dokümanlar, b)
Personel dosyaları, kayıt ve defterler, c)
Toplantı tutanakları, ç)
Sözleşmeler ve planlar, d)
Fotoğraf ve filmler, e) CD,
video ve ses bantları, f)
Muhasebe kayıtları, g)
Sicil kayıtları. Arşive hazırlama MADDE 35 – (1) Her yılın ocak ayı içinde, önceki yıla ait
arşivlik malzeme birimlerce gözden geçirilerek ayırıma tabi tutulur. Ayırım
sonucu, işlemi tamamlanmış ve arşive devredilecek malzeme, birim personeli
ile arşiv yetkili personeli tarafından uygunluk kontrolünden geçirilir. (2) Arşivlik malzeme, arşive kayıt defterleri
veya föyleri ile teslim edilir. Arşivden faydalanma MADDE 36 – (1) Birimlerce, dışarıya çıkartılmamak kaydıyla,
gerektiğinde görülmek veya incelenmek üzere, arşivden dosya alınabilir.
Arşivden alınan dosya inceleme sonunda geri verilir. İmha edilecek malzeme MADDE 37 – (1) Belli süreler sonunda saklanmasına yarar
görülmeyen arşiv malzemesinin imha edilmesi gerekir. İmha edilebilecek
malzemeler şunlardır: a)
Şekli ne olursa olsun, her çeşit tekit yazıları, b)
Elle, yazı makinesi veya bir başka teknikle yazılmış her çeşit müsvedde, c)
Resmî veya özel her çeşit zarf, ç)
Bilgi toplamak amacıyla yapılan ve kesin sonucu alınan yazışmalardan geriye
kalanlar (anket soru kâğıtları, istatistiki formlar,
çeşitli çizelge ve listeler, bunlara ait yazışmalar gibi hazırlık
dokümanları), d)
Birimlere bilgi maksadı ile gönderilen tamim, genelge ve benzerlerinin fazla
kopyaları, e)
Dış kuruluşlardan bilgi için gelen rapor, bülten, sirküler, broşür, kitap ve
benzeri basılı evrak ve malzeme ile her türlü süreli yayından, kullanılmasına
ve muhafazasına lüzum görülmeyen kitap, broşür, sirküler, form ve benzeri mevzuat
değişikliği nedeniyle kullanılmayan evrak ve defterlerden elde tutulacak
örnekler dışındakilerin tamamı, f)
İsimsiz, imzası ve adresi bulunmayan dilekçe, ihbar ve şikâyetler, g)
Bilgi için gönderilen yazılar, ğ)
Personel devam defter ve çizelgeleri, izin onayları, hasta sevk formları, h)
Görev talepleri ve cevap yazıları, işleme konmamış başvurular ve yazılar, ı)
Her türlü istek, teklif, teşekkür yazıları ve cevapları, i)
Davetiyeler, bayram tebrikleri, j)
İstifade edilmesi, onarılması ve yerine konması mümkün olmayan evrak ve
benzeri. (2)
Delil olma vasfı taşımayan, hukuki ve ilmi kıymeti bulunmayan, muhafazasına
lüzum görülmeyen evrak imha işlemine 3 kişiden oluşan ayıklama ve imha
komisyonunca karar verilir. İmha listesinin düzenlenmesi MADDE 38 – (1) İmha edilecek malzeme için, bunların özelliğine
göre, teşekkül ettiği birim yılı, mahiyeti, tarihi ve sayı numarası esas
alınmak suretiyle iki nüsha olarak imha tutanağı hazırlanır. (2)
Başkaları tarafından görülüp okunması mahsurlu olan gizli evrak ve malzeme
özel bir makinelerde, okunmayacak şekilde imha edilir. (3)
İmhasına karar verilen malzeme kâğıt hammaddesi olarak kullanılmak üzere
değerlendirilir. Saklama işlemi MADDE 39 – (1) Saklama işlemleri aşağıdaki şekilde yapılır: a)
Birimlerin evrakı, işlem gördükleri tarih sırasına göre bir araya getirilir. b)
Üzerinde yalnızca ay olup, günü belli olmayan evrak, sıralamada bulundukları
ayın en sonuna toplu olarak konur. c)
Her klasör içinde yer alacak evraka 1’den başlamak üzere sıra numarası
verilir. ç)
Her bir klasör içerisine, o klasöre konulan evrakın dökümünü gösteren bir
"dosya fihristi" konur. d)
Klasörün üzerine işlem yılı yazılır. e)
Hazırlanan klasörler madeni raflara veya dolaplara tasnif planına uygun
olarak yerleştirilir. f)
Özelliği olan dokümanlar ayrı bir tasnif sistemine tabi tutulur. g)
Arşiv deposunun yerleşim şeması çıkarılır ve depo girişinin uygun bir yerine
asılır. Dokümanın korunması MADDE 40 – (1) Dokümanların korunmasında aşağıdaki hususlara
dikkat edilmelidir: a)
Ciltlenmesi gereken belge ve defterler ciltlenerek muhafaza edilmeli; toplu
iğne ve benzeri gibi zamanla pas yapan şeyler kullanılmamalıdır. b)
Arşiv malzemesi kapalı dolaplarda saklanmalı ve zarar görmemesi için her
türlü önlem alınmalıdır. Saklama süresi MADDE 41 – (1) Arşivlenen malzemeden yazışma evrakı 5 yıl
süreyle, muhasebe evrakı 10 yıl süreyle saklanır. Özelliği olan (karar
defteri, sicil kayıtları, muhasebe defterleri, personel dosyaları ve benzeri)
kayıt ve dokümanlar sürekli saklanır. BEŞİNCİ
BÖLÜM Depo
Hizmetleri Depoda bulunacak malzemeler MADDE 42 – (1) Depoda; meslek kuruluşlarında kullanılacak her
türlü kıymetli evrak, defter, makbuz, belgeler ile kendi iç ihtiyaçlarında
kullanılacak her türlü gıda maddeleri, temizlik malzemesi, kırtasiye ve
benzeri levazımat bulunur. Depoda tutulacak kayıtlar MADDE 43 – (1) Depo kayıt belgeleri şunlardır: a)
Basılı evrak talep formu, siparişlerin yazılmasında kullanılır. Meslek kuruluşlarınca
ihtiyaç duyulan basılı evrak, cins ve miktar olarak talep formuna kaydedilir.
Üst kuruluşlarca bu evrak talep formundaki miktarlar esas alınarak siparişler
hazırlanır. b)
Sevk irsaliyesi, malzeme talep formunda yazılı siparişlerin cins ve miktar olarak
yazılıp para değerinin gösterildiği ve siparişi verenin ödemesine esas olacak
bir belgedir. Bu belge aynı zamanda teslim-tesellüm tutanağı olup, fatura
yerine geçer. c)
Malzeme talep formu, meslek kuruluşlarının ilgili birimlerince ihtiyaç
duyulan malzemelerin verilmesinde kullanılır. Talep edilen malzeme sırasıyla
bu forma kaydedilir ve imza karşılığı teslim edilir. Malzemenin teslim alınması MADDE 44 – (1) Meslek kuruluşlarınca talep edilen her türlü
basılı evrak ile meslek kuruluşunun kendi ihtiyacı için alınan her türlü
levazımat, fatura veya irsaliyede yazılı miktarlara göre sayılarak teslim
alınır. Teslim alınan basılı evrak ve levazımat depodaki yerine düzenli
olarak konulur. Sıra numaralı basılı evrak, büyük numaradan küçük numaraya
doğru istiflenir. Siparişlerin hazırlanması ve
gönderilmesi MADDE 45 – (1) Bir üst meslek kuruluşundan, yazılı olarak talep
edilen basılı evrak, talep yazısında yazılı miktarlar kadar sayılarak düzenli
bir şekilde paketlere yerleştirilir. Elden, kargo veya posta ile gönderilir. İrsaliyenin hazırlanması MADDE 46 – (1) Sevk irsaliyeleri üç suret olarak düzenlenir.
Hazırlanan irsaliyenin biri teslim edilecek paketin içine, bir sureti depoda
sıralı olarak dosyalanır, üçüncü sureti de muhasebeleştirme belgelerine eklenir. Malzemenin korunması ve
muhafazası MADDE 47 – (1) Malzemenin korunması ve muhafazası için
aşağıdaki önlemler alınmalıdır: a)
Yangına karşı gerekli fiziki önlemler alınmalı, uygun büyüklükte ve miktarda
yangın söndürme aletleri bulundurulmalıdır. b)
Deponun tozu periyodik olarak elektrikli süpürgeyle veya silinerek
alınmalıdır. c)
Fareye karşı gerekli önlemler alınmalıdır. ç)
Depo sık sık havalandırılmalı, neme karşı gerekli önlemler alınmalıdır. d)
Malzemeler mümkün olduğu kadar kapalı paketler hâlinde bulundurulmalıdır. e)
Depo temiz ve tertipli olmalıdır. f)
Depoya görevlilerden başkası girmemelidir. g)
Depo emniyetli ve kilitli olmalıdır. ALTINCI
BÖLÜM Defterler,
Basılı Evrak ve Makbuzlar Muamelatla ilgili defterler MADDE 48 – (1) Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarında; a)
Üye Kayıt Defteri, b)
Üye Odalar Kayıt Defteri, c)
Üye Birlik ve Federasyonlar Kayıt Defteri, ç)
Genel Kurul Karar Defteri, d)
Başkanlar Kurulu Karar Defteri, e)
Yönetim Kurulu Karar Defteri, f) Denetim
Kurulu Karar Defteri, g)
Disiplin Kurulu Karar Defteri, ğ)
Gelenek ve Teamül Defteri, h)
Denetim Defteri, ı)
Gelen Evrak Kayıt Defteri, i)
Giden Evrak Kayıt Defteri, j)
Kıymetli Evrak Defteri. Üye kayıt defteri MADDE 49 – (1) Bu
defter; esnaf ve sanatkârlar meslek odalarınca tutulur. Oda üyelerinin
kaydına mahsustur. Ciltli olması lazımdır. Kullanılmaya başlanmadan evvel
notere tasdik ettirilir. (2)
Üye kayıt defterine, yönetim kurulu kararı ile oda üyeliğine kabul edilen
üyenin üye kayıt beyannamesinde oda tarafından doldurulan bilgiler yazılır ve
ayrıca üyenin bir fotoğrafı yapıştırılır. (3)
Odadan çıkan veya çıkarılan üye hakkındaki yönetim kurulu kararının tarihi ve
sayısı üye kayıt defterine yazılır ve bu işlem üyeye tebliğ edilir. Üye ile
ilgili hususlarda ortaya çıkacak değişiklikler de aynı şekilde bu deftere
işlenir. Üye odalar kayıt defteri MADDE 50 – (1) Bu defter, esnaf ve sanatkârlar odaları
birlikleri ile federasyonları tarafından tutulur. Üye odaların kaydına
mahsustur. Her oda için verilecek kod numarasına göre kayıtlar yapılır. (2)
Üye odalar hakkında istenilecek bilgiler bu defterden çıkarılacağı için,
defterde yazılı her sütunun ihtiva ettiği bilginin odalar tarafından açık
olarak ve zamanında bağlı olduğu birlik ve federasyona bildirilmesi ve
bilhassa meydana gelen değişikliklerin de derhal intikal ettirilmesi
mecburidir. Üye birlik ve federasyonlar kayıt
defteri MADDE 51 – (1) Bu defter, Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar
Konfederasyonu tarafından tutulur. Üye birlik ve federasyonların kaydına
mahsustur. Her birlik ve federasyonlar için verilecek kod numarasına göre
kayıtlar yapılır. (2)
Birlik ve federasyonlar hakkında istenilecek bilgiler bu defterden
çıkarılacağı için, defterde yazılı her sütunun ihtiva ettiği bilginin birlik
ve federasyonlar tarafından açık olarak ve zamanında Konfederasyona
bildirilmesi ve bilhassa meydana gelen değişikliklerin de derhal intikal
ettirilmesi mecburidir. Genel kurul karar defteri MADDE 52 – (1) Bu defter olağan ve olağanüstü genel kurul
toplantılarında alınan, başkanlık divanı ve bakanlık temsilcisi tarafından
imzalanarak tekemmül eden kararların kaydına mahsustur. (2)
Kararlar, bu deftere el yazısı ile yazılabileceği gibi, yazı makinesi veya
bilgisayar ile yazılarak deftere yapıştırılır. Kenarları mühürlenir. Başkanlar kurulu karar defteri MADDE 53 – (1) Bu defter, Konfederasyon ve birlik başkanlar
kurulu tavsiye kararlarının yazılmasına mahsustur. Tavsiye kararları, deftere
el yazısı ile yazılabileceği gibi yazı makinesi veya bilgisayar ile yazılarak
deftere yapıştırılır. Kenarları mühürlenir. (2)
Kararlardaki toplantı sayıları her seçim devresinde (bir) numaradan başlamak
üzere, devre sonuna kadar devam ettirilir. Yönetim kurulu karar defteri MADDE 54 – (1) Bu defter yönetim kurulu kararlarının
yazılmasına mahsustur. Ciltli olup kullanılmaya başlanmadan önce notere
tasdik ettirilir. Yönetim kurulu kararları el yazısı ile yazılabileceği gibi
yazı makinesi veya bilgisayar ile yazılarak deftere yapıştırılır. Kenarları
mühürlenir. (2)
Her kararın başına tarihi, sıra numarası ve toplantıda bulunan üyelerin
isimleri yazılmak suretiyle imzalanır. Denetim kurulu karar defteri MADDE 55 – (1) Bu defter denetim kurulu kararlarının yazıldığı
bir defterdir. Alınan kararlar el yazısı ile yazılabileceği gibi yazı
makinesi veya bilgisayar ile yazılarak deftere yapıştırılır. Kenarları
mühürlenir. Alınan kararlar denetim kurulu üyelerince imzalanır. Disiplin kurulu karar defteri MADDE 56 – (1) Birlik disiplin kurulu tarafından 5362 sayılı Kanunun
11 inci maddesinin (l) bendi uyarınca ve aynı Kanunun 24 üncü madde
hükümlerine göre verilecek disiplin cezaları kararlarının yazıldığı bir
defterdir. Disiplin kurulu kararları el yazısı ile yazılabileceği gibi yazı
makinesi veya bilgisayar ile yazılarak deftere yapıştırılır. Kenarları
mühürlenir. Gelenek ve teamül defteri MADDE
57 – (1)
Bu defter, oda ve birliklerce tutulur. Bölge içinde tespit edilen gelenek ve teamüllerin kaydına mahsustur. Denetim defteri MADDE
58 – (1)
Bu defter, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Teftiş Kurulu Tüzüğünün 31 inci maddesine göre ihdas edilmiş olup, noter
tasdikine tabi değildir. (2)
Defterin tasdiki Ankara’da Teftiş Kurulu Başkanlığınca, İzmir ve İstanbul'da
(en kıdemli) Başmüfettişlikçe, diğer yerlerde denetimi yapan müfettişçe
tasdiklenir. (Mühürlenip sayfa sayıları belirtilip son sayfasına gerekli
açıklama yapılır, imzalanır.) Bu defter sadece, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı
Müfettişlerince yapılan denetimlerde kullanılır. Bu defter denetim dosyası
ile birlikte muhafaza edilir. (3)
Denetim defteri süresiz saklanır. Denetim dosyasının saklanma süresi 10
yıldır. Defter ve dosyanın saklanmasından denetlenen birimin en üst yetkilisi
sorumludur. Müfettişlikten veya Bakanlıktan gelen teftiş ve denetim ile
ilgili rapor ve yazılara karşılık olarak yazılan yazılar bu deftere tarih ve
sayıları belirtilip özetleri yazılır veya suretleri ya da fotokopileri
onaylanarak yapıştırılır. Gelen evrak kayıt defteri MADDE 59 – (1) Kuruluşların dağıtım memurlarınca getirilen
evrakın kaydedildiği bir defterdir. Bu deftere her sene başında birden
başlayarak kayıt sıra numarası verilir. Evrakın tarihi, sayısı, geldiği makam
ve konusu bu deftere işlenir. Giden evrak kayıt defteri MADDE 60 – (1) Giden evrakın kaydedildiği bir defterdir. Bu deftere
her sene başında birden başlayarak kayıt sıra numarası verilir. (2)
Giden evrak defterine evrakın tarihi, sayısı, gideceği yer ve konusu işlenir. Kıymetli evrak defteri MADDE 61 – (1) Bu
deftere üst kuruluştan alınan kıymetli evrak, makbuzlar, tahsil, tediye ve
mahsup fişleri kaydedilir. (2)
Kullanılmak üzere alınan tahsil, tediye ve mahsup fişleri ile kıymetli evrak
için, bir tesellüm tutanağı ile verilen evrakın cilt ve sıra no., tesellüm tutanağının
tarihi ve numarası, kime teslim edildiği tespit olunduktan sonra
deftere buna göre kaydı yapılır. (3)
Tamamen kullanılan kıymetli evrak için ilgili sütuna evrakın cilt ve sıra
nosu kayıt edilir. Defterlerle ilgili genel esaslar MADDE 62 – (1) Yukarıda yazılı defterlerdeki kayıt ve
kararlarda kazıntı ve silinti yapılamaz. Kayıtlarda düzeltilmesi gereken
yanlışlıklar yapılırsa, bunların okunacak şekilde üstü çizildikten sonra
doğrusu yazılır ve ilgili personel tarafından paraf olunur. (2)
Kararlarda ortaya çıkan yanlışlıklar esasa etkili olmayacak maddi hatalardan
ise başkan tarafından düzeltilir ve yer paraflanır. Düzeltilmesi uygun
görülmeyen kararlar daha sonra alınacak yönetim kurulu kararıyla düzeltilir. (3)
Bir karar yazılırken yanlış yazılan kısım çizildikten sonra onu takiben bir
parantez açılarak kaç kelimenin çizildiği ayrıca belirtilir. Kullanılacak beyanname, defter,
makbuz ve evrak MADDE 63 – (1) Esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarında
kullanılacak beyanname, defter, makbuz ve evrakların örnek numaraları ve
isimleri Ek-2’de belirtilmiştir. (2)
Bu Yönetmelikte belirlenen defter, makbuz, beyanname fiş ve belgeler ile oda
üyelerinin mesleklerinin icrası nedeniyle resmî kurum ve kuruluşlara
verecekleri belgelerin basım ve dağıtımında Konfederasyon yetkilidir. (3)
Konfederasyon dışında bu belgeleri basan, dağıtan veya fotokopi yoluyla
çoğaltanlar ve kullananlar bu fiillerinden dolayı Konfederasyonun ilgili
Cumhuriyet Savcılıklarına başvurusu üzerine, genel hükümler çerçevesinde
sorumlu olurlar. (4)
Bu Yönetmelikte belirtilen defterler ile makbuzlar ve diğer basılı evrak,
Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu tarafından bastırılır ve
Konfederasyon Yönetim Kurulunun tespit edeceği bedel karşılığında Oda, Birlik
ve Federasyonlara verilir. Bu kuruluşlar da Konfederasyon tarafından
belirlenecek tavan ve taban fiyatları arasında yönetim kurulları tarafından
belirlenecek fiyat üzerinden ilgililere dağıtımını yapar. (5)
Bu belgelerden Bakanlık e-esnaf ve sanatkâr veri tabanından elektronik
ortamda düzenlenenlerin bedeli bunu düzenleyen esnaf ve sanatkârlar meslek
kuruluşunca Konfederasyona ödenir. (6)
Bu Yönetmelikte belirtilen her türlü evrak, makbuz ve defterler 5362 sayılı
Kanun, ilgili mevzuat ve Konfederasyon talimatları doğrultusunda düzenlenir
ve kullanılır. YEDİNCİ
BÖLÜM Çeşitli ve
Son hükümler Yürürlükten kaldırılan Yönetmelik MADDE 64 – (1) 29/1/1999 tarihli ve
23595 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türkiye Esnaf ve Sanatkârları
Konfederasyonu Muamelat Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır. Yürürlük MADDE 65 – (1) Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından onaylanan
bu Yönetmelik, 1/1/2008 tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme MADDE 66 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Türkiye Esnaf ve
Sanatkârları Konfederasyonu Genel Başkanı yürütür. Ek-1 ÖRNEK SAYFA
DÜZENİ GİZLİLİK DERECESİ TÜRKİYE
ESNAF VE SANATKÂRLARI KONFEDERASYONU (İki satır aralığı) İVEDİ Sayı :.................................. …../…./20….. Konu :............................................ ............................................. (İki – dört satır aralığı) ...................................BAŞKANLIĞINA ................................................................. ................................................................. .............................. (İki satır aralığı) İlgi:
a) ........................................................................................................................................... .............................................. b)
.............................................................. (İki satır aralığı) ........................................................................................................................................ ................ ....................................................................................................................................... ................ ........................................................................ ........................................................................ (İki – dört satır aralığı) (İmza) (İmza) Adı Soyadı Adı
Soyadı Unvanı Unvanı (Uygun satır
aralığı) EKLER: 1 .................................(...... sayfa) 2 .................................(...... sayfa) (Uygun satır aralığı) DAĞITIM: Gereği: Bilgi: .......................................... ...................................... .......................................... ...................................... GİZLİLİK DERECESİ _________________________________________________________________________ Tunus Caddesi No:4 06680 Bakanlıklar – ANKARA Ayrıntılı
bilgi için irtibat: ………. Telefon: 0312 418 32 69 Faks: 0312 425 75 26
e- posta: info@tesk.org.tr Elektronik ağ: www.tesk.org.tr Ek-2 KULLANILACAK
BEYANNAME, DEFTER, MAKBUZ VE BELGELER a) Esnaf ve sanatkâr sicili uygulamasında kullanılan
belge ve defterler: 1) Örnek No: 001 Esnaf -Sanatkâr Siciline Başvuru
Formu (3’lü form) 2) Örnek No: 002 İkametgah Belgesi 3) Örnek No: 003 Üye Bilgi Formu 4) Örnek No: 004 Sicil Esas Defteri 5) Örnek No: 005 Tadil Formu 6) Örnek No: 006 Vize Formu 7) Örnek No: 007 Sicil Tasdiknamesi (Tekli) 8) Örnek No: 008 Sicil Tasdiknamesi (Kimlik Türü) 9) Örnek No: 009 Sicil Tasdiknamesi (Diploma Türü) 10) Örnek No: 010 Terkin Formu b) Esnaf ve sanatkârın kayıt işlemlerinde kullanılan
belge ve defterler: 1) Örnek No: 020 Üye Kayıt Beyannamesi 2) Örnek No: 021 Üye Kayıt Defteri 3) Örnek No: 022 Üye Kimlik Kartı (Karton) 4) Örnek No: 022/A Üye Kimlik Kartı (PVC) c) Makbuzlar: 1) Örnek No: 025 Gelir Makbuzu 2) Örnek No:
025/A Gelir
Makbuzu (Bilgisayar 8 x 24 Üç Nüsha l000'li) 3) Örnek No:
025/B Gelir
Makbuzu (Bilgisayar 11 x 24 Perfore) 4) Örnek No: 026 Gider Makbuzu 5) Örnek No: 027 Tahsil Fişi 6) Örnek No:
028 Tediye Fişi 7) Örnek No:
029 Mahsup Fişi 8) Örnek No:
030 Gelir-Gider Defteri 9) Örnek No:
031 Tahakkuk Takip Müfredat Defteri 10) Örnek No:
032 Kasa Defteri 11) Örnek No: 033 Hizmet Karşılığı Makbuz (10 YKr.) 12) Örnek No: 033/A Hizmet Karşılığı Makbuz (25 YKr.) 13) Örnek No: 033/B Hizmet Karşılığı Makbuz (50 YKr.) 14) Örnek No: 033/C Hizmet Karşılığı Makbuz (75 YKr.) 15) Örnek No: 033/D Hizmet Karşılığı Makbuz (1 YTL) 16) Örnek No: 033/E Hizmet Karşılığı Makbuz (1.25 YTL) 17) Örnek No: 033/F Hizmet Karşılığı Makbuz (1.50 YTL) 18) Örnek No: 033/G Hizmet Karşılığı Makbuz (2 YTL) 19) Örnek No: 033/H Hizmet Karşılığı Makbuz (2.50 YTL) 20) Örnek No: 033/I Hizmet Karşılığı Makbuz (3 YTL) 21) Örnek No: 033/J Hizmet Karşılığı Makbuz (4 YTL) 22) Örnek No: 033/K Hizmet Karşılığı Makbuz (5 YTL) 23) Örnek No: 034 Aidat Takip Defteri 24) Örnek No: 035 Aidat Takip Kartı 25) Örnek No: 036 11x24 Muhasebe Fişi 26) Örnek No: 037 12x24 Büyük Defter 27) Örnek No: 038 12x24 Kasa Defteri 28) Örnek No: 039 12x24 Yevmiye Defteri ç) Fiyat tarife belgeleri: 1) Örnek No: 040 25 x 35 Fiyat Tarifesi 2) Örnek No: 041 35 x 50 Fiyat Tarifesi 3) Örnek No: 042 50 x 70 Fiyat Tarifesi 4) Örnek No: 043 Minibüs Fiyat Tarifesi 5) Örnek No: 044 Taksi-Dolmuş Fiyat Tarifesi 6) Örnek No: 045 Otobüs Fiyat Tarifesi 7) Örnek No: 046 Servis Aracı Fiyat Tarifesi 8) Örnek No: 047 Taksi Fiyat Tarifesi d) Defterler: 1) Örnek No: 050 Genel Kurul
Karar Defteri 2) Örnek No: 051 Başkanlar
Kurulu Karar Defteri 3) Örnek No: 052 Yönetim Kurulu
Karar Defteri 4) Örnek No: 053 Denetim Kurulu
Karar Defteri 5) Örnek No: 054 Disiplin
Kurulu Karar Defteri 6) Örnek No: 055 Gelenek ve Teamül
Defteri 7) Örnek No: 056 Üye Odaların
Kayıt Defteri 8) Örnek No: 057 Gelen Evrak
Kayıt Defteri 9) Örnek No: 058 Giden Evrak
Kayıt Defteri 10) Örnek No: 059 Kıymetli Evrak Defteri 11) Örnek No: 060 Demirbaş Eşya Defteri 12) Örnek No: 061 Denetim Defteri e) Mesleki eğitim uygulamasında kullanılan belge ve
defterler: 1) Örnek No: 065 Ustalık Belgesi (Sınavlı) 2) Örnek No: 066 Ustalık Belgesi (Sınavsız) 3) Örnek No: 067 Ustalık Belgesi Başvuru Formu
(Sınavlı) 4) Örnek No: 068/A Ustalık Belgesi Başvuru Formu
(Sınavsız - İşyeri Sahipleri) 5) Örnek No: 068/B Ustalık Belgesi Başvuru Formu
(Sınavsız - Çalışanlar) 6) Örnek No: 069 Ustalık Belgesi Başvuru Kayıt
Defteri (Sınavlı-Sınavsız) 7) Örnek No: 070 Ustalık Belgesi Almaya Hak
Kazananlar Defteri (Sınavlı-Sınavsız) 8) Örnek No: 071 Kalfalık Belgesi 9) Örnek No: 073 Kalfalık Belgesi Başvuru Formu 10) Örnek No: 074 Kalfalık Belgesi Başvuru Kayıt
Defteri 11) Örnek No: 075 Kalfalık Belgesi Almaya Hak
Kazananlar Defteri 12) Örnek No: 076 Yazılı ve Pratik Sınav Sonuçları
Listesi (Kalfalık-Ustalık) 13) Örnek No: 077 Esnaflık Belgesi (Sınavlı) 14) Örnek No: 078 Esnaflık Belgesi (Cüzdan-Sınavlı) 15) Örnek No: 079 Esnaflık belgesi (Sınavsız) 16) Örnek No: 080 Esnaflık Belgesi (Cüzdan -Sınavsız) 17) Örnek No: 081 Esnaflık Belgesi Başvuru Kayıt
Defteri (Sınavlı – Sınavsız) 18) Örnek No: 082 Esnaflık Belgesi Almaya Hak
Kazananlar Defteri (Sınavlı – Sınavsız) 19) Örnek No: 083 Esnaflık Belgesi Yazılı Sınav
Sonuçları Listesi 20) Örnek No: 084 Esnaflık Belgesi Başvuru Formu
(Sınavlı) 21) Örnek No: 085/A Esnaflık Belgesi Başvuru Formu
(Sınavsız – İşyeri Sahipleri) 22) Örnek No: 085/B Esnaflık Belgesi Başvuru Formu
(Sınavsız – Çalışanlar) 23) Örnek No: 086 Mesleğini Devam Ettirme Belgesi 24) Örnek No: 087 Eğitim Sicil Dosyası 25) Örnek No: 088 Eğitim Sicil Kartı 26) Örnek No: 089 IDDG. Kimlik Kartı 27) Örnek No: 090 İşyerinin Pratik Eğitimine Uygunluk
Raporu f) Diğer belgeler: 1) Örnek No: 095 Çırak-Kalfa Sicil Defteri 2) Örnek No: 096 Denetleme Yetki Belgesi 3) Örnek No: 097 İşyeri Denetim Tutanağı 4) Örnek No: 098 Sorumlu Yönetici Usta Eğitici
Belgesi 5) Örnek No: 099 Üstün Hizmet Belgesi 6) Örnek No: 100 Mesleki Faaliyet Belgesi 7) Örnek No: 101 Elektrik Bağlantı Bildirimi (İşe
Başlama - İş Bitimi) 8) Örnek No: 102 11 x 24 Tek Nüsha Bilgisayar Kâğıdı |
||||||