Ulaştırma
Bakanlığından: EVRENSEL
HİZMET GELİRLERİNİN TAHSİLİ VE GİDERLERİN YAPILMASINA
İLİŞKİN USUL VE ESASLAR HAKKINDA YÖNETMELİK BİRİNCİ
KISIM Amaç, Kapsam,
Hukuki Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, evrensel hizmetin
sağlanmasına ilişkin gelirlerin tahsili ve giderlerin yapılması ile ilgili
usul ve esasları belirlemektir. Kapsam MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, evrensel hizmetin yürütülmesini
teminen hizmet türlerini, yükümlü işletmecileri, gelir kalemlerini, net
maliyeti, ödeme şekli ile bunlara yönelik kıstas ve yöntemler ile bu
işlemlerle ilgili uygulama ve denetimleri kapsar. Hukuki dayanak MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik 16/6/2005 tarihli ve 5369 sayılı
Evrensel Hizmetin Sağlanması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında
Kanunun 6 ncı maddesinin dördüncü
fıkrasına dayanılarak hazırlanmıştır. Tanımlar MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen; a)
Acil yardım çağrıları hizmetleri : Ulusal ve uluslararası düzenlemelerde
kabul görmüş yangın, sağlık, doğal afetler ve güvenlik gibi acil durumlarla
ilgili olarak bilgilerin itfaiye, polis, sağlık gibi kuruluşlara en hızlı ve
en uygun şekilde iletilmesini, b)
Ana elektronik haberleşme şebekesi: Kamu kullanımına açık telefon
hizmetlerinin üzerinden yürütüldüğü, belirli noktalar arasında elektronik
haberleşme sağlayan transmisyon alt yapısı ve anahtarlama ekipmanları da
dahil olmak üzere iletim sistemleri şebekesini, c)
Ankesörlü telefon: Para, jeton, kodlanmış kartlar ve benzeri kullanılarak
telefon görüşmesi yapılmasına imkan veren özel terminal cihazını, ç)
Ankesörlü telefon hizmeti: Kamu
kullanımına açık, ankesörlü telefon aracılığıyla ana elektronik haberleşme
şebekesine ve/veya diğer şebekelere erişim sağlanması suretiyle gerçekleşen
hizmeti, d)
Bakanlık: Ulaştırma Bakanlığını, e)
Basılı veya elektronik ortamda sunulacak telefon rehber hizmeti: İhtiyaç
sahiplerinin haberleşme hizmetlerinden en iyi şekilde yararlanmalarını,
bilinmeyen numaraların tespitini teminen verilen rehberlik hizmetini, f)
Bilgi teknolojileri yaygınlığı: Bilgi toplumunun geliştirilmesine katkı
sağlamak amacıyla bilgisayar okur yazarlığı da dahil olmak üzere bilgi
teknolojilerinin eğitim alanında yaygınlaştırılmasına yönelik hizmetleri, g)
Elektronik haberleşme: İşaret, sembol, ses, görüntü ve elektrik işaretlerine
dönüştürülebilen her türlü verinin kablo, telsiz, optik, elektrik, manyetik,
elektromanyetik, elektrokimyasal, elektromekanik ve diğer iletim sistemleri
vasıtasıyla iletilmesini, gönderilmesini ve alınmasını, ğ)
Evrensel hizmet: Coğrafi konumlarından bağımsız olarak Türkiye Cumhuriyeti
sınırları içinde herkes tarafından erişilebilir, önceden belirlenmiş kalitede
ve herkesin karşılayabileceği makul bir bedel karşılığında asgari
standartlarda sunulacak olan, temel internet erişimi de dahil elektronik
haberleşme hizmetlerini, h)
Evrensel hizmetin net maliyeti: Bir işletmecinin, evrensel hizmet
yükümlülüğünün gereklerini yerine getirmek için sağladığı durum ile hiç
yükümlü olmasaydı içinde bulunacağı durum arasındaki net maliyet farkını, ı)
Evrensel hizmet yükümlüsü: Elektronik haberleşme sektöründe görev ve imtiyaz
sözleşmeleri ile ruhsat ve genel izin uyarınca 5369 sayılı Kanun kapsamındaki
hizmetleri sağlamakla yükümlü kılınan işletmeciyi, i)
İlgili pazar: Ülkenin tümünde veya bir bölümünde sunulmakta olan belirli bir
elektronik haberleşme hizmeti ve onunla yüksek derecede ikame edilebilen
diğer elektronik haberleşme hizmetlerinden oluşan pazarı, j)
İşletmeci: Kurum ile yapılan görev ve imtiyaz sözleşmeleri ile ruhsat ve
genel izin uyarınca elektronik haberleşme hizmetlerini yürüten ve/veya
elektronik haberleşme alt yapısını işleten bir sermaye şirketini, k)
Kurum: Telekomünikasyon Kurumunu, l)
Net satışlar: Maliye Bakanlığınca yayımlanan muhasebe sistemi uygulama genel
tebliğleri uyarınca tespit edilen tek düzen hesap planı ve mali tabloların
açıklanmasına ilişkin usul ve esaslara uygun olarak düzenlenmiş gelir tablosundaki
net satışlar bölümünü, m)
Sabit telefon hizmeti: Elektronik haberleşme şebekesi üzerinden verilen,
sabit bir noktadan ses iletimini ihtiva eden hizmetleri, n)
Temel internet hizmeti: Minimum 56 kbit/saniye hız olmak kaydıyla makul ve
yaygın internet hizmetlerini, ifade
eder. İKİNCİ
KISIM Evrensel
Hizmet Gelirlerinin Tahsili, Ödenmemesi
ve Ödenek Temini Evrensel hizmet gelirleri MADDE 5 – (1) Evrensel hizmet gelirleri aşağıdaki kalemlerden
oluşmaktadır. a) 4/2/1924
tarihli ve 406 sayılı Telgraf ve Telefon Kanununun Ek 19 uncu maddesi gereğince Hazine
Müsteşarlığı hesaplarına yatırılan görev ve imtiyaz sözleşmeleri ile
telekomünikasyon ruhsatı ve genel izin bedelinin % 2’si, b)
GSM İşletmecileri dışındaki işletmeciler ve Türk Telekom, yıllık net satış
hasılatının % 1’i, c)
GSM İşletmecileri, Hazineye ödeyecekleri payın % 10’luk kısmı, d)
Kurum, 5/4/1983 tarihli ve 2813 sayılı Telsiz Kanunu ile 4/2/1924 tarihli ve
406 sayılı Telgraf ve Telefon Kanunu uyarınca verdiği idari para cezalarının
% 20'si, e)
Kurum, mali yıl sonunda her türlü giderlerinin karşılanmasından sonra kalan
miktarın % 20'si. (2)
Hazine Müsteşarlığı birinci fıkranın (a) bendinde yer alan gelir kalemini,
yetkilendirme tarihini takip eden ayın sonuna kadar Bakanlık Merkez Muhasebe
Birimi hesabına aktarır. (3)
Birinci fıkranın (b) bendinde yer alan
gelir kalemi, izleyen yılın Nisan ayı sonuna kadar, (c) bendinde yer alan
gelir kalemi, ödendiği ay içerisinde, (d) bendinde yer alan gelir kalemi,
tahsil edildiği ayı takip eden ayın sonuna kadar, (e) bendinde yer alan gelir
kalemi, her yılın Ocak ayı sonuna kadar Bakanlığa bildirilir. Bildirilen bu
meblağlar aynı süreler içerisinde Bakanlığın Merkez Muhasebe Birimi hesabına
aktarılır ve bütçeye "Evrensel Hizmet Gelirleri" adı altında gelir
kaydedilir. Katkı paylarının ödenmemesi MADDE 6 – (1) Beşinci maddede belirtilen sürelerde ödenmeyen
katkı payları, Bakanlığın ilgili vergi dairesine yapacağı başvuru üzerine,
6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre
takip ve tahsil edilir. Vergi dairelerince yapılan tahsilatlar ertesi ayın
sonuna kadar Bakanlığın Merkez Muhasebe Birimi hesabına aktarılır. Süresinde
ödenmeyen katkı paylarına, vade tarihinden ödendiği tarihe kadar geçen süre
için, 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesine göre gecikme zammı uygulanır. Ödenek temini MADDE 7 – (1) İşletmecilerin evrensel hizmet sağlama
yükümlülükleri nedeniyle ortaya çıkan evrensel hizmetin net maliyetinin
karşılanması ve 5369 sayılı Kanunda belirtilen diğer harcamaları karşılamak
için Bakanlık bütçesine her yıl evrensel hizmet gelirleri tahmini kadar
ödenek öngörülür. Evrensel hizmetler için ödenek ihtiyacının bu hizmet
gelirleri tahmininden fazla olması halinde yeterli ödenek Bakanlık bütçesine
konulur. Bu amaçla konulan ödenek münhasıran, 5369 sayılı Kanun ile Bakanlığa
verilen görevlerin yerine getirilmesi için kullanılır. ÜÇÜNCÜ
KISIM Evrensel
Hizmet Yükümlüsünün Belirlenmesi ve
Sorumlulukları Evrensel hizmet yükümlüsünün
belirlenmesi MADDE 8 – (1) Bakanlık aşağıdaki hükümler dahilinde evrensel
hizmet yükümlüsünü belirler. a)
Bakanlık, evrensel hizmetin götürüleceği yerleri, verilmesi gerekli hizmet
türlerini tespit eder ve yayınlar. b)
Elektronik haberleşme alt yapısından yoksun olan bölgelere götürülecek her
bir hizmet için evrensel hizmet yükümlülüğüne talip olan işletmeciler; 1)
Hizmetin sunulacağı bölgeye, 2)
Bu bölgedeki mevcut ve planlanmış elektronik haberleşme alt yapısına, 3) Vereceği
hizmet türlerine, 4)
Maliyetlerine, 5)
Uygulayacağı fiyatlara, 6)
Planlanmış gelirleri ve bunların toplam gelirler içindeki dağılımına, 7)
Potansiyel abone sayısına, 8)
Hizmet kalitesine, 9)
Evrensel hizmete dayalı olarak planladığı iş kapsamı ile ilgili mali
ölçütlere ve benzeri hususlara ilişkin bilgi ve belgelerini, Bakanlığa
verir. c)
Yukarıda belirtilen bilgi ve belgeler dışında, Bakanlık gerekli gördüğü diğer
hususlara ilişkin bilgi ve belgeleri
de isteyebilir. ç)
Ancak, bilgi teknolojilerinin yaygınlaştırılmasına ve kullanımına yönelik
uygun fiziki ortamın oluşturulması ve alınacak her türlü araç, gereç,
bilgisayar, yazılım ve donanımlar ile
ilgili alımlarda (b) ve (c) bentleri
uygulanmaz. d)
Bakanlık, evrensel hizmet yükümlüsünü, söz konusu hizmet için talepte bulunan
işletmeciler arasından ihale ile belirler. Yükümlülük süresi, bu hizmetin
kesintisiz ve evrensel hizmet desteği olmaksızın sürdürülebilmesini teminen
amortisman süreleri de göz önünde bulundurularak asgari beş yıl olarak
belirlenir. e)
Bakanlık, merkeze uzak ve kırsal bölgelerden oluşan yüksek maliyet alanlarına
hizmetin götürülebilmesi için uygun teknoloji seçenekleri ile işletmecilerin
ilgili bölge ve/veya pazardaki büyüklüklerini göz önünde bulundurarak ilgili
mevzuat hükümleri dahilinde işletmeciler arasından gerektiğinde geçici
evrensel hizmet yükümlüsünü belirleyebilir. Bu durumda yükümlü işletmeci
maliyetini ispatlamak zorundadır. f)
Bakanlık belirlenen işletmeciye
"Evrensel Hizmet Yükümlülük Belgesi" verir. Evrensel hizmet yükümlüsünün
sorumlulukları MADDE 9 – (1) Evrensel Hizmet Yükümlüsünün sunacağı
hizmetlerle ilgili sorumlulukları
aşağıda belirtilmiştir. a)
Ankesörlü telefon hizmetini, kamu kullanımına açık yerlerde özürlülerin de
kullanımına uygun şekilde tasarlar. Ankesörlü telefonun ülke çapında
kurulmasında nüfus yoğunluğunun düşük olduğu yerleşim birimlerine Bakanlığın
da uygun görüşü alınarak öncelik verilmesine özen gösterir. b)
Elektronik haberleşme hizmetlerinden en iyi şekilde yararlanmasını ve
bilinmeyen numaraların tespit edilmesini teminen, rehbere dahil olmak
istemediğini beyan eden aboneler haricindeki abonelerin bulunduğu illere göre
en az adı, soyadı, adresi ve telefon numarasını kapsayacak şekilde alfabetik
ve mesleki olarak Kurumca belirlenen numaralandırma planına uygun bilgileri
mobil numaralar dahil, derleyerek basılı ve elektronik ortamda sunmakla
yükümlüdür. Belli aralıklarda güncelleştirilmesi gereken basılı ortamda
verilecek rehber hizmetleri için
yükümlü işletmeci tarafından alınacak reklam gelirleri net maliyetin
belirlenmesinde dikkate alınır. Telefon, internet, yazılı mesaj gibi
elektronik ortamda sunulacak telefon rehber hizmetlerinin maliyetlerini
Bakanlığa değerlendirilmek üzere
bildirir. c)
Acil yardım çağrılarının erişimini Acil Servis Numaraları ile ilgili mevzuat
değişikliğini de dikkate alarak ücretsiz sağlar. ç)
Denizde tehlike ve emniyete ilişkin haberleşme hizmetini makul ücret
karşılığında sağlar. d)
Kurum tarafından telekomünikasyon sektöründe tüketici haklarına ilişkin
yapılan düzenlemeler dahilinde evrensel hizmetlere ilişkin olarak doğru
faturalama yapar ve ayrıntıları gösterir. e)
Fatura içeriği ile ilgili olarak ihtilaf durumunda abone, 30 gün içinde
şikayetini yükümlü işletmeciye bildirir. İşletmeci bu işlemlerle ilgili
bilgiyi ve cevabı en geç 15 gün içinde aboneye verir ve bu süre içerisinde
herhangi bir şekilde hizmeti durduramaz.
Abonenin ödeme zorluğundan dolayı hizmetin durdurulmasına karar verilmesi
durumunda, 60 gün süreyle abonenin gelen çağrıları alabilmesi ve acil
çağrıları yapabilmesini sağlar. f)
Minimum 56 kbit/saniye hız olmak kaydıyla makul ve yaygın internet
hizmetlerine elverişli teknolojiyi götürmekle yükümlüdür. g)
Elektronik haberleşme şebekesi üzerinden verilen, sabit bir noktadan ses
iletimini ihtiva eden hizmetleri sunmakla yükümlüdür. Sabit telefon hizmetini
sağlarken belirlenmiş ve yaygın standartlar ve kaliteye eşdeğer hizmetleri
yürürlükteki mevzuat hükümlerine uymak koşuluyla farklı teknolojileri
kullanarak sunabilir. ğ)
Sunacağı evrensel hizmetlerden tarife ve abonelik sözleşmelerinin ilgili
hükümlerini bu yönetmelik hükümlerine uygun hale getirir. h)
Yükümlü işletmeci Kurum tarafından belirlenen hizmet kalite standartlarına
uymakla ve hizmet kalitesi ölçütlerine ilişkin bilgileri Kuruma sunmakla
yükümlüdür. DÖRDÜNCÜ
KISIM Evrensel
Hizmetin Net Maliyetinin Hesaplanması
ve Ödenmesi Net maliyetin hesaplanması MADDE 10 – (1) Evrensel hizmetin net maliyeti, yükümlü işletmecinin
hizmeti sunması durumunda dikkate alınması gereken maliyetleri asgariye
indirme amacıyla belirlenir. Yükümlü işletmecinin hizmetleri evrensel hizmet
kapsamında karşılamadığı zaman ile evrensel hizmet yükümlüsü olarak
karşıladığı zamanki net maliyetleri arasındaki fark esas alınarak hesaplanır.
(2)
Ancak bilgi teknolojilerinin yaygınlaştırılması ve kullanımına yönelik uygun
fiziki ortamın oluşturulması amacıyla yapılacak her türlü araç, gereç,
bilgisayar, yazılım ve donanımların, satın alma bedellerinin toplamı ödemeye
esas alınır. Ayrıca net maliyet hesabına girilmez. (3)
Her bir evrensel hizmetin veya unsurun mevcut üretim programına dahil
edilmesi veya çıkarılması halinde sabit ve değişken maliyetlerdeki uzun dönem
artan değişiklikler esas alınır.
Hesaplama, yükümlü işletmeci tarafından yapılacak tesis maliyeti ile bakım
onarım, işletme maliyeti ve diğer
maliyet kalemlerinin toplamından, elde edeceği muhtemel gelir ve dolaylı
kazanımlar düşüldükten sonra yapılır. Evrensel hizmetin hiç sunulmaması veya
sunulan hizmetin durdurulması durumunda tasarruf edilen maliyetler ile bu
durumda kaybı olan gelirler de göz önünde bulundurulur. (4)
Evrensel hizmetin net maliyetinin hesaplanmasında, işletmecilerin evrensel
hizmet yükümlüsü olması dolayısıyla elde edeceği dolaylı kazanımlar veya
çağrılardan elde edilebilecek gelirler de göz önüne alınarak hesaplama
yapılır. Yapılan hesaplamada evrensel hizmet yükümlüsünün hem maddi hem de
maddi olmayan kazançları dikkate alınır. Maddi olmayan kazanımlar; yükümlü
işletmecinin adının daha çok duyulması, pazarlama ve reklam dolayısıyla
sağlanan kazancı, işletmecinin evrensel hizmet alanında tanınmasından dolayı
pazarlamadaki kolaylığı, planlama ve üretim maliyetinin azalması
hususlarıdır. (5)
Bakanlık, evrensel hizmet yükümlüsüne verilecek destekleri belirlemek
amacıyla Kurumdan evrensel hizmet ile ilişkilendirilen maliyet kalemleriyle
ilgili görüş alır. Evrensel hizmetin net maliyetinin
ödenme esasları MADDE 11 – (1) Bakanlık, ilgili kurum ve kuruluşların da
görüşünü alarak düşük gelirliler, özürlüler ve sosyal desteğe ihtiyacı olan
grupları belirler. Bu gruplara hizmetin uygun ve indirimli fiyatlarla
sunulabilmesi için 8 inci maddenin (b) bendinde belirtilen kriterler
dahilinde maliyetler gerekçeleri ve belgeleriyle birlikte yükümlü
işletmeciden istenir. Bakanlık gelen bu bilgi ve belgeleri inceler ve
maliyetleri baz alarak tespit yapabileceği gibi doğrudan karşılanabilir fiyat
seviyesini Kurumun görüşünü alarak belirleyebilir. (2)
Yükümlü işletmeci her yıl Nisan ayı sonuna kadar bir önceki yıla ait hizmetin
sunulduğu bölgeyi, bu bölgedeki mevcut ve planlanmış elektronik haberleşme
alt yapısını, evrensel hizmet türlerini, maliyetlerini ve toplam maliyet
içindeki payını, evrensel hizmet ile doğrudan ilişkilendirilebilen ortak ve
genel maliyetler dahil dağılımını, uyguladığı tarifeleri ve hizmet
miktarlarını, elde ettiği gelirleri, bu gelirlerin toplam gelirleri içindeki
dağılımını, o bölgede kabul ve reddedilen evrensel hizmet taleplerini,
reddedilmiş ise gerekçelerini ve ek maliyetlerini, diğer evrensel hizmete
bağlı olarak gerçekleştirdiği iş kapsamı ile ilgili mali ölçütleri ve benzeri hususlarla ilgili
bilgi ve belgeleri içeren yıllık raporu, ilgili bölgedeki hizmetin etkin ve
verimli olup olmadığını değerlendirmek üzere Bakanlığa teslim eder. (3)
Bakanlık, ayrıca Kurum ve/veya yükümlü işletmeciden, Kurumun belirlediği
hizmet kalitesi ölçütlerine ilişkin bir önceki yıla ait bilgileri içeren
raporu ister. (4)
Bakanlık konuya ilişkin olarak yükümlü işletmeciden her türlü bilgi ve
belgeyi isteyebilir ve gerekli gördüğü hallerde bağımsız denetleyicilere
denetletebilir. (5)
Bakanlıkça, yükümlü işletmeci tarafından sunulan kapsamlı raporlar, belgeler,
faturalar ve gayri maddi kazanımlar dikkate alınmak suretiyle incelenerek
onaylandıktan sonra, geçmiş yıl için ödeme Haziran ayı sonuna kadar Bakanlık
bütçesine bu amaçla konulan ödenekten def’aten yapılır. Bu çerçevede Bakanlık
Merkez Muhasebe Birimine ödeme emrini intikal ettirir. Merkez Muhasebe Birimi
de kendisine intikal eden tutarı
yükümlü işletmeciye öder. (6)
Bilgi teknolojilerinin yaygınlaştırılması ve kullanımına yönelik uygun fiziki
ortamın oluşturulması amacıyla
yapılacak her türlü araç, gereç, bilgisayar, yazılım ve donanımların satın
alma bedellerinin toplamı yükümlüye sözleşmesinde belirlenen kriterler
dahilinde ödenir. BEŞİNCİ
KISIM Son Hükümler Yürürlük MADDE 12 – (1) Sayıştay Başkanlığının görüşü alınarak
hazırlanan bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme MADDE 13 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Maliye Bakanı ve
Ulaştırma Bakanı birlikte yürütür. |
||||||