Genelge Başbakanlıktan: Konu : Dokuzuncu Kalkınma
Planı GENELGE 2005/18 I. Kalkınma Süreci ve 9. Kalkınma Planı 1. Türkiye, Cumhuriyet dönemi
boyunca bir yandan gelişmiş ülkelerle olan kalkınmışlık farkını kapatma, öte
yandan geleneksel değerlerini ve kültürel birikimini gözeterek çağdaş
değerleri özümseyen modern bir toplum oluşturma çabası içinde olmuştur. Bu
çabanın, Avrupa Birliği (AB) ile bütünleşme sürecinde daha güçlü bir şekilde
sürdürülmesi büyük önem taşımaktadır. Türkiye’nin önüne somut ve zamana bağlı
bir program sunan bu sürecin hızlı ve sağlıklı bir şekilde tamamlanması,
ülkemizin insan gücünün, bilgi birikiminin ve girişimci yeteneğinin en iyi
biçimde kullanılmasına ve reform çabalarının kararlılıkla sürdürülmesine
bağlıdır. 2. 1960’lı yıllarda başlatılan
planlı kalkınma sürecinde, demokratik bir toplum yapısı ve görece kapalı
karma ekonomi düzeni içinde devletin ekonomik hayata geniş müdahalesiyle;
sermaye birikimini hızlandırmaya, teşvik edici politikalarla özel kesimi
güçlendirmeye, hızlı sanayileşmeye, nüfus artışı ve kentleşmeye bağlı olarak
ortaya çıkan alt yapı ve üst yapı ihtiyaçlarını karşılamaya ağırlık
verilmiştir. 3. Başlangıcından itibaren kamu
kesimi için emredici, özel kesim için yönlendirici olan Planlarda, giderek
geniş kapsamlı ve ayrıntılı bir modelden, devletin ekonomideki rolünün
yeniden tanımlanmasının da bir sonucu olarak, makro çerçeve oluşturan,
öngörülebilirliği artıran, sistemin daha etkin işleyişine imkan verecek
biçimde kurumsal ve yapısal düzenlemeleri öne çıkaran ve temel amaç ve
önceliklere daha fazla yoğunlaşan bir stratejik yaklaşım modeline geçiş söz konusudur.
Stratejik amaç ve öncelikleri netleştiren ve finansman boyutunu da
içerecek somut eylem programları ile hayata geçirilecek olan bu yeni
yaklaşım, geçmişte tam olarak kurulamayan plan-program-bütçe bağlantısını
güçlendirecek ve etkili bir izleme ve değerlendirme mekanizması ile
desteklenerek, hesap verebilirliğe zemin oluşturacaktır. 4. Planlı kalkınma dönemi başında
daha çok sanayileşmeye odaklanan kalkınma anlayışı, bugün hızla küreselleşen
günümüz dünyasında, pek çok alanda bir dizi yapısal reformu gerçekleştirerek,
temel özgürlüklerin öne çıkarıldığı, hukukun üstünlüğünün yaşama geçirildiği,
bilgi toplumunun temellerinin atıldığı, her yönden güçlü ve istikrarlı modern
bir ülke oluşturmaya odaklanan bir anlayışa dönüşmüş bulunmaktadır. Bu
kapsamda, makroekonomik istikrarın sağlanması, değişen şartlara hızla uyum
sağlayabilen bir kurumsal kapasitenin oluşturulması, yatırım ortamının
iyileştirilmesi ve bireyler ile farklı toplum kesimlerini adil biçimde
gözeten bir sosyal politika anlayışının yerleştirilmesi bu yeni kalkınma
anlayışının temel taşlarını oluşturmaktadır. 5. Bu yeni anlayış temelinde,
bütün kurum ve kuruluşlarca ve toplumun çeşitli kesimlerince 9. Kalkınma
Planı hazırlıklarına ve uygulamasına geniş bir katılımın sağlanması, Planın
sahiplenilmesi ve ortaya konulacak hedeflere ulaşılması bakımından büyük önem
taşımaktadır. Planın
hazırlanmasında, Türkiye için
hem yeni fırsatlar,
hem de bazı riskler ortaya
çıkaran dünyadaki önemli gelişme ve yönelimler ile Türkiye’nin sahip olduğu
potansiyelin ve en kısa zamanda giderilmesi gereken eksikliklerin dikkate
alınmasında yarar bulunmaktadır. 6. Plan hazırlık dönemleri, ülke
sorunlarının kapsamlı ve ayrıntılı bir şekilde tartışılması, kalkınma
tercihlerinin ortaya konması ve ülkenin geleceğine olan inancın tazelenmesi
bakımından iyi bir fırsat yaratmaktadır. 2007-2013 dönemini kapsayacak olan
9. Kalkınma Planı, AB’ye üyelik sürecine katkı sağlaması bakımından da ayrı
bir önem taşımaktadır. Bu nedenle 9. Kalkınma Planı, AB’ye üyelik sürecinin
gerektirdiği Ulusal Kalkınma Planı ve Katılım Öncesi Ekonomik Program gibi
plan ve programların temel dayanağını teşkil edecek ve bu dokümanların
uyumlaştırılmasını sağlayarak tüm planlama çalışmalarını yönlendirici bir
işleve sahip olacaktır. 7. Türkiye’nin 17 Aralık 2004
tarihinde AB’den müzakere tarihi almış olması, AB ile bütünleşme sürecinde
önemli bir aşamadır. Ekim 2005’te başlatılacak olan müzakere sürecinde,
halkımızın talepleri ve dünya ile bütünleşmenin de bir gereği olan reform ve
düzenlemelerin duraksamalara uğramadan gerçekleştirilmesi ve bunun getireceği
olanakların toplumun bütünü tarafından benimsenerek değerlendirilmesi,
küreselleşmenin fırsatlarından yararlanmanın önünü hızla açacaktır. Bu süreç
ayrıca, ekonomik, kurumsal ve beşeri kapasitenin artırılması konusunda
Türkiye’ye önemli katkılar sağlayacaktır. 8. Dünya ekonomi ve ticaretindeki
değişim ve gelişmeler dikkate alınarak, son yıllarda sağlanmış bulunan
makroekonomik istikrarın korunması,
sürdürülebilir büyüme ortamının
oluşturulması ve hızlı kalkınmanın önünü tıkayan kurumsal ve geleneksel
yapıların iyileştirilerek gerekli alt yapının tesis edilmesi büyük önem
taşımaktadır. 9. Hızla değişen dünya ve ülke
koşulları, bölgesel ve yerel düzeye taşınan uluslararası rekabet ve AB’ye
üyelik hedefi doğrultusunda önemi daha da artan bölgesel gelişme alanında
köklü değişikliklerin gerçekleştirilmesi amacına uygun olarak, yerel
potansiyel ve dinamiklere dayalı, aşağıdan yukarıya katılımcı bir kalkınma
anlayışının hayata geçirilmesi bu Planın ayırt edici özelliklerinden biri
olacaktır. Böylece, bir yandan genel kalkınma süreci hızlandırılırken, diğer
yandan bölgeler arası dengesizlikler azaltılmış olacaktır. II. Dokuzuncu Kalkınma Planı Özel İhtisas Komisyonları 10.
Kalkınma Planlarının hazırlık sürecinde 29 Eylül 1961 tarihli ve 1722 sayılı
Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe konulmuş olan "Devlet Planlama
Teşkilatı Özel İhtisas Komisyonlarıyla Koordinasyon Komisyonlarının Kuruluş
ve Çalışmaları Hakkında Tüzük" çerçevesinde Özel İhtisas Komisyonları
(ÖİK) kurulması, katılımcı plancılık anlayışının önemli bir unsuru olagelmiştir.
Bu uygulamada, belirli konu başlıkları altında, alanlarında uzman çeşitli
kamu, özel kesim ve sivil toplum kuruluşları temsilcileri ile akademik
çevreler bir araya gelmekte ve koordinasyonu DPT Müsteşarlığı tarafından
yürütülen Komisyonların çalışmalarından elde edilen sonuçlar ve değerlendirmeler
Planların oluşumunda dikkate alınmaktadır. 9. Kalkınma Planı çalışmalarında
da aynı yaklaşım benimsenerek, ekli listede yer alan Özel İhtisas
Komisyonları kurulacaktır. Ancak, ihtiyaç duyulması durumunda, DPT
Müsteşarlığı bu listede değişiklik yaparak yeni komisyon ve çalışma grupları
oluşturabilecektir. 11. 9. Kalkınma Planı için
kurulacak Komisyonların yapacakları çalışmalar, ülkenin gelişme
potansiyelinin belirlenmesine, yönlendirilmesine, AB ile bütünleşme sürecinin
kararlılıkla sürdürülerek tamamlanmasına, AB müzakere sürecinin olası
sorunlarına ilişkin çözüm önerileri getirilmesine ve Plana ilişkin ilke ve
politikaların tespit edilmesine yardımcı olacaktır. Ayrıca, Komisyon
raporlarının başka çalışmalara kaynak oluşturan temel doküman niteliği
taşıdıkları da unutulmamalıdır. Bu bakımdan, Komisyon çalışmalarında
toplanacak rakamsal veriler, ortaya konacak durum analizleri ile politika ve
proje önerileri büyük önem taşımaktadır. 12. Özel İhtisas Komisyonlarının
çalışma usulleri, katılımcı sayısı ve profili, bütün katılımcılardan azami
düzeyde fayda sağlayıcı bir anlayışla tasarlanacak, elde edilen sonuçların
Plan metnine girdi sağlaması esas olacaktır. 13. Bu esaslar doğrultusunda,
ekli listedeki Özel İhtisas Komisyonlarında görev alacak kişiler DPT
Müsteşarlığı tarafından ilgili kurumlardan yazı ile talep edilecek; söz
konusu kurumlar ise ilgili komisyonlarda görev yapacak katılımcıların isim,
unvan ve iletişim bilgilerini DPT Müsteşarlığına bildireceklerdir. 14. Sürdürülebilir gelişme ve AB
ile bütünleşme sürecinde temel bir yapı taşı niteliğindeki 9. Kalkınma Planı
çalışmalarında görev alacak tüm kamu kurum ve kuruluşları ile katkıda
bulunacak diğer katılımcıların çalışmaları, Ülkemizin geleceği açısından
büyük önem taşımaktadır. Bilgilerini, 9. Kalkınma Planı
ile ilgili çalışmalarda gereken dikkat ve hassasiyetin gösterilmesini önemle
rica ederim. Recep Tayyip
ERDOĞAN Başbakan EK: 9. KALKINMA PLANI ÖZEL İHTİSAS
KOMİSYONLARI 1. Dış Ticaret 2. Hizmet Ticaretinin Serbestleştirilmesi 3. Rekabet Hukuku ve Politikaları 4. Fikri Mülkiyet Hakları 5. Devlet Yardımları 6. Finansal
Hizmetler (Mali Piyasalar, Finans Kurumları, Bankacılık, Sigortacılık) 7. Kamu Harcama ve Kontrol Sistemlerinin
İyileştirilmesi, Kamu İhaleleri 8. Kamuda İyi Yönetişim 9. Vergi 10.
İşgücü Piyasası 11.
Sosyal Güvenlik 12.
Gelir Dağılımı ve Yoksullukla Mücadele 13.
Sanayi Politikaları (Girişimcilik, Yenilik, Teknoloji, Kalite ve Verimlilik
dahil) 14.
KOBİ 15.
Bölgesel Gelişme 16.
Kırsal Kalkınma 17.
Yerleşme ve Şehirleşme 18.
Bilgi ve İletişim Teknolojileri 19.
Bilim ve Teknoloji 20.
Adalet Hizmetleri ve Güvenlik 21.
Enerji 22.
Çevre 23.
Gıda Güvenliği, Bitki ve Hayvan Sağlığı 24.
Gıda Sanayii 25.
Toprak ve Su Kaynaklarının Kullanımı ve Yönetimi 26.
Bitkisel Üretim 27.
Hayvancılık 28.
Ormancılık 29.
Balıkçılık 30.
Demiryolu Ulaşımı 31.
Denizyolu Ulaşımı 32.
Havayolu Ulaşımı 33.
Karayolu Ulaşımı 34.
Kent İçi Ulaşım 35.
Otomotiv Sanayii 36.
Havayolu, Denizyolu ve Demiryolu Taşıtları İmalat Sanayileri 37.
Ana Metal Sanayi 38.
Makine ve Metal Eşya Sanayi 39.
Elektronik ve Elektrikli Makineler Sanayii 40.
Savunma Sanayi 41.
Madencilik 42.
Tekstil, Deri ve Giyim Sanayii 43.
İçki, Tütün ve Tütün Ürünleri Sanayii 44.
Kimya Sanayii 45.
İlaç Sanayii 46.
Petrol ve Petrol Ürünleri Sanayii 47.
Taş ve Toprağa Dayalı Sanayiler 48.
Kültür 49.
Turizm 50.
Eğitim (Okul Öncesi, İlk ve Orta Öğretim) 51.
Yükseköğretim 52.
Sağlık 53.
Kadın, Aile, Çocuk ve Gençlik 54.
Teknik İşbirliği |